Vận dụng kỹ thuật dạy học tích cực để gây hứng thú cho học sinh nhằm nâng cao chất lượng trong giảng dạy công nghệ 11

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA

TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

TÊN ĐỀ TÀI
VẬN DỤNG KĨ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC ĐỂ GÂY
HỨNG THÚ CHO HỌC SINH NHẰM NÂNG CAO CHẤT
LƯỢNG TRONG GIẢNG DẠY CÔNG NGHỆ 11

Người thực hiện:
Lê Thị Lan
Chức vụ:
Giáo viên
SKKN thuộc lĩnh vực (môn): Công nghệ 11

MỤC LỤC

TT

THANH HÓA, NĂM 2017
Mục

Trang


I

MỞ ĐẦU

1

1

LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

1

2

MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU

1

3

ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU

2

4

PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2

II

NỘI DUNG

3

1

CƠ SỞ LÝ LUẬN

3

1.1

Phương pháp dạy học

3

1.2

Kĩ thuật dạy học

3

2

THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ

4

3

GIẢI PHÁP VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN

5

3.1

Khái niệm kỹ thuật mảnh ghép

5

3.2

Cách tiến hành

6

3.3

Vận dụng kỹ thuật “mảnh ghép” trong giảng dạy Công
nghệ 11

6

3.4

Nhận xét

13

HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

14

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

15

1

KẾT LUẬN

15

2

KIẾN NGHỊ

15

4
III

TÀI LIỆU THAM KHẢO
DANH MỤC CÁC SKKN ĐÃ ĐƯỢC XẾP LOẠI


PHẦN I: MỞ ĐẦU
1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Ngày nay cùng với sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế xã hội, của
chính sách mở cửa và nền kinh tế thị trườngđang tác động và làm thay đổi mạnh
mẽ đến nhiều lĩnh vực của cuộc sống, trong đó có giáo dục. Thực tế cho thấy xu

hướng của giáo dục ngày nay đang có sự thay đổi nhanh chóng theo chiều
hướng thực dụng của nền kinh tế và yêu cầu xã hội. Chính vì lẽ đó trong hệ
thống giáo dục có nhiều môn học không đáp ứng được yêu cầu của điều kiện
nền kinh tế xã hội nên phần lớn học sinh không chú ý đến việc học tập các môn
học đó ,trong đó có môn Công nghệ. Mặt khác cùng với sự phát triển mạnh mẽ
của nền kinh tế xã hội đã tác động mạnh mẽ vào ý thức của con người, đặc biệt
là học sinh tạo cho các em có những nhận thức cao, cũng như tính sáng tạo trong
học tập và tiếp cận kiến thức. Vì thế trong dạy học có nhiều giáo viên không
tiếp cận không đổi mới, sáng tạo mà vẫn giữ lối dạy học thụ động (đọc chép,
thuyết trình ) đã gây ra sự nhàm chán trong môn học, đặc biệt là với môn học
Công nghệ. Việc vận dụng một số kĩ thuật dạy học tích cực gây hứng thú nhằm
nâng cao chất lượng học sinh là rất cần thiết đối với môn học Công nghệ.
Trong điều kiện hiện nay để áp dụng thành công các kĩ thuật dạy học tích
cực đòi hỏi cả người dạy và người học phải có một vốn kiến thức nhất định để
tiếp cận và thực hiện.
Từ thực tế trên, tôi mạnh dạn thực hiện đề tài "Vận dụng kỹ thuật dạy
học tích cực để gây hứng thú cho học sinh nhằm nâng cao chất lượng trong
giảng dạy Công nghệ 11" với hy vọng cùng chia sẻ kinh nghiệm, hiểu biết về
kỹ thuật dạy học với đồng nghiệp, đồng thời cùng nhau vận dụng vào thực tiễn
dạy học để nâng cao chất lượng môn Công nghệ.
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU

Nhằm nâng cao chất lượng hiệu quả dạy và học của thầy và trò trong nhà
trường THPT
Góp phần nâng cao trình độ chuyên môn,vận dụng các phương pháp dạy
học tích cực trong giảng dạy bộ môn Công nghệ ở nhà trường trung Học Phổ
Thông
- 1-

Giúp học sinh nâng cao kiến thức, kĩ năng tìm ra phương hướng học bộ
môn để học sinh yêu thích học bộ môn hơn nữa .
Giúp cho bản thân người dạy cũng như đồng nghiệp bổ sung vào kĩ thuật
dạy học bộ môn của mình những bài học thực tiễn.
Góp phần đẩy mạnh phong trào tự học tự nghiên cứu của những giáo
viên dạy các môn tự nhiên, nhất là môn Công nghệ. Tăng cường trao đổi việc
đóng góp ý kiến, trao đổi thảo luận nhằm nâng cao trình độ chuyên môn khả
năng tự học, tự bồi dưỡng thực hiện phương châm học thường xuyên, học suốt
đời
Việc nghiên cứu đề tài nhằm tạo ra sự hứng thú tích cực trong quá trình
học tập của bộ môn Công nghệ cũng như đem lại hiệu quả tốt cho công tác giảng
dạy của giáo viên trong thời kì mới.
Nghiên cứu đề tài còn nhằm thúc đẩy phát triển tư duy, trí tuệ của học
sinh trong quá trình tự vận động để tiếp cận, tìm tòi và khám phá đối tượng
nghiên cứu một cách chủ động, tích cực nhất.
3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU

Tổ chức các tiết dạy học cụ thể ở khối lớp 11, đối tượng là học sinh lớp
11B2, 11B3, 11B4, 11B5 và 11B6 Trường Trung học Phổ Thông Nguyễn Trãi
4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Do thời gian có hạn nên đề tài chỉ đề cập đến kĩ thuật dạy học tích cực để
gây hứng thú và nâng cao chất lượng học sinh đó là kĩ thuật mảnh ghép vào
việc giảng dạy một số bài trong chương trình Công nghệ 11.

- 2-


PHẦN II: NỘI DUNG
1. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI.

1.1. Phương pháp dạy học
Phương pháp dạy học là cách thức tương tác giữa giáo viên và học sinh
trong phạm trù hoạt động dạy và học nhằm mục đích giáo dục và trau dồi học
vấn cho thế hệ trẻ.[2]
Phương pháp dạy học theo quan niệm hiện nay là cách thức hướng dẫn và
chỉ đạo của giáo viên nhằm tổ chức hoạt động nhận thức và hoạt động thực hành
của học sinh, dẫn tới việc học sinh lĩnh hội vững chắc nội dung học vấn, hình
thành thế giới quan và phát triển năng lực nhận thức. [2]
Theo quan điểm này thì dạy học chính là quá trình tổ chức cho học sinh
lĩnh hội tri thức. Vai trò của học sinh trong quá trình dạy học là quá trình chủ
động. Như vậy việc dạy học theo những phương pháp dạy học tích cực là vấn đề
thật cần thiết.
1.2. Kĩ thuật dạy học
Kỹ thuật dạy học là biện pháp, cách thức tiến hành các hoạt động dạy học
dựa vào các phương tiện thiết bị nhằm đảm bảo chất lượng và hiệu quả giảng
dạy và giáo dưỡng hay có thể nói cách khác đó là cách thức hoạt động dạy học,
tổ chức hoạt động giáo dưỡng để bảo đảm hiệu quả, chất lượng giảng dạy. [2]
Các kỹ thuật dạy học chưa phải là các phương pháp dạy học độc lập,
chúng là những thành phần của phương pháp dạy học. Kỹ thuật dạy học là đơn
vị nhỏ nhất của phương pháp dạy học. Trong mỗi phương pháp dạy học có nhiều
kỹ thuật dạy học khác nhau, kỹ thuật dạy học khác với phương pháp dạy học.
Tuy nhiên, vì đều là cách thức hành động của giáo viên và học sinh, nên kỹ thuật
dạy học và phương pháp dạy học có những điểm tương tự nhau, khó phân biệt rõ
ràng. [2]
Năng lực sử dụng các kỹ thuật dạy học là rất quan trọng đối với người
đứng lớp, nhất là trong bối cảnh đổi mới phương pháp dạy học hiện nay ở
trường phổ thông. Rèn luyện để nâng cao năng lực này là một nhiệm vụ, một
vấn đề thật cần thiết của mỗi giáo viên, nhằm đáp ứng yêu cầu nâng cao chất
lượng dạy và học ở nhà trường. [2]

Kỹ thuật dạy học tích cực là những kỹ thuật dạy học có ý nghĩa đặc biệt
trong việc phát huy sự tham gia tích cực của học sinh vào quá trình dạy học,
kích thích tư duy, sự sáng tạo và sự cộng tác làm việc của học sinh.[2]
- Trong mục 1.1 được tham khảo từ TLTK số 2
- Trong mục 1.2 được tham khảo từ TLTK số 2
- 3-


Có rất nhiều kỹ thuật dạy học khác nhau mà người giáo viên có thể sử
dụng trong quá trình giảng dạy để phát huy tính tích cực của học sinh. Và trong
đề tài này chỉ mới đề cập đến kỹ thuật dạy học tích cực thường xuyên sử dụng
trong giảng dạy Công nghệ 11 . Bao gồm các kỹ thuật: kỹ thuật đặt câu hỏi, kỹ
thuật khăn phủ bàn, kỹ thuật mảnh ghép, kỹ thuật sơ đồ tư duy.
2. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ

Theo chương trình của Bộ Giáo dục thì đến năm 2018 sẽ thực hiện thay
sách giáo khoa mới.[1] Vì vậy việc áp dụng những phương pháp và kỹ thuật dạy
học tích cực vào trong quá trình dạy học là hết sức cần thiết.
Hiện nay, việc áp dụng các kỹ thuật dạy học tích cực vào giảng dạy còn
hạn chế. Nguyên nhân là do một số giáo viên vẫn còn có quan điểm cho rằng
những kỹ thuật dạy học tích cực rất khó áp dụng vào giảng dạy trong thời gian
45 phút trên lớp nên cũng rất ít sử dụng các kỹ thuật này. Ngoài ra còn do cơ sở
vật chất phục vụ cho việc dạy học còn hạn chế. Đời sống một bộ phận cán bộ
giáo viên còn nhiều khó khăn nên chưa đầu tư thỏa đáng vào việc đổi mới
phương pháp kỹ thuật dạy học.
Đối với học sinh, đa số chú ý nghe giảng, tập trung suy nghĩ trả lời các
câu hỏi mà giáo viên đặt ra như các em đã chuẩn bị bài mới ở nhà, trả lời các
câu hỏi cuối mục trong bài cho nên khi học các em luôn chú ý để nắm chắc bài
hơn. Đa số học sinh đều tích cực thảo luận nhóm và đã đưa lại hiệu quả cao
trong quá trình lĩnh hội kiến thức.

Tuy nhiên vẫn còn một số học sinh lười học, chưa có sự say mê học tập,
một bộ phận học sinh thường xuyên không chuẩn bị bài ở nhà, không làm bài
tập đầy đủ, trên lớp các em thiếu tập trung suy nghĩ, cho nên không nắm vững
được nội dung bài học. Một số học sinh chỉ có thể trả lời được những câu hỏi dễ,
đơn giản (như trình bày), còn một số câu hỏi tổng hợp, phân tích, giải thích, so
sánh…thì còn rất lúng túng khi trả lời hoặc trả lời mang tính chất chung chung.
Qua các lần kiểm tra đối với lớp 11B2 tôi có sử dụng đồ dùng dạy học và
một số phương pháp dạy học thông thường, chủ yếu học sinh khá- giỏi tham gia
học tập, số học sinh yếu ít có cơ hội tham gia hoạt động. Chính vì thế nên việc
học tập thường ít hứng thú, nội dung đơn điệu, giáo viên ít quan tâm đến phát
triển năng lực cá nhân.
- 4-


Trong mục 2 được tham khảo từ TLTK số 1

Đầu năm học 2016 – 2017 tôi đã tiến hành khảo sát tình trạng học tập
của học sinh lớp 11B2 và thu được kết quả như sau:
Kết quả khảo sát của lớp 11B2
Sĩ số học sinh lớp: 45 hs
Nội dung

Thường xuyên

Đôi khi

Không

Chú ý nghe giảng

25

16

4

Tham gia trả lời câu hỏi

19

16

10

Nhận xét ý kiến của bạn

18

15

12

Tự giác làm bài tập

20

15

10

Qua kết quả kiểm tra trên cho thấy: mức độ chú ý nghe giảng còn hạn
chế. Học sinh tham gia trả lời câu hỏi, nhận xét ý kiến của bạn còn ít, vẫn còn
học sinh chưa tự giác làm bài tập. Đồng thời, ở nhiều học sinh hoạt động giao
tiếp, kỹ năng sống rất hạn chế, chưa mạnh dạn nêu chính kiến của mình trong
các giờ học, không dám tranh luận nhất là với thầy cô giáo, chưa có thói quen
hợp tác trong học tập đã ảnh hưởng rất không tốt đến việc học tập của HS. Có
nhiều nguyên nhân cho những hạn chế trên nhưng nguyên nhân chủ yếu vẫn là
do phương pháp dạy học.
3. GIẢI PHÁP VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN

Trong quá trình giảng dạy Công nghệ 11 bản thân tôi đã tích cực sử dụng
tối đa các kỹ thuật dạy học tích cực trong quá trình giảng dạy để nâng cao chất
lượng giảng dạy. Kỹ thuật dạy học chủ yếu được áp dụng là:
Kỹ thuật mảnh ghép
3.1. Khái niệm kỹ thuật mảnh ghép:
Kỹ thuật mảnh ghép là kĩ thuật tổ chức hoạt động học tập hợp tác kết hợp
giữa cá nhân, nhóm và liên kết giữa các nhóm nhằm mục tiêu:
* Giải quyết một nhiệm vụ phức hợp
* Kích thích sự tham gia tích cực của học sinh trong hoạt động nhóm

- 5-


* Nâng cao vai trò của cá nhân trong quá trình hợp tác (Không chỉ nhận
thức hoàn thành nhiệm vụ ở Vòng 1 mà còn phải truyền đạt kết quả và hoàn
thành nhiệm vụ ở Vòng 2)
- Tăng cường tính độc lập, trách nhiệm của mỗi cá nhân
3.2. Cách tiến hành
Kỹ thuật mảnh ghép được tiến hành qua 2 giai đoạn:
- Giai đoạn : “Nhóm chuyên sâu”: Lớp học được chia thành các nhóm,

mỗi nhóm được giao nhiệm vụ tìm hiểu sâu 1 vấn đề. Sau 1 thời gian nhất định
thảo luận, mỗi thành viên trong nhóm đều nắm vững và trình bày được kết quả
của nhóm.
- Giai đoạn 2: “Nhóm mảnh ghép”: Sau khi hoàn thành nhiệm vụ ở giai
đoạn 1, mỗi học sinh ở các nhóm chuyên sâu khác nhau lại tập hợp lại thành
nhóm mới là nhóm mảnh ghép. Và nhóm “mảnh ghép” nhận được một nhiệm vụ
mới, nhiệm vụ này mang tính khái quát, tổng hợp toàn bộ nội dung đã được tìm
hiểu từ các nhóm “chuyên sâu”
3.3. Vận dụng kỹ thuật “mảnh ghép” trong giảng dạy Công nghệ 11
Trong quá trình giảng dạy Công nghệ 11, có thể áp dụng kỹ thuật “mảnh
ghép” vào các bài sau:
Tiết
Bài học
Tên bài
học
Tiết 28 Bài 21 Nguyên lí làm việc của
động cơ đốt trong
Tiết 31 Bài 23 Cơ cấu trục khuỷu thanh
truyền
Tiết 33 Bài 25 Hệ thống bôi trơn
Tiết 34 Bài 26

Hệ thống làm mát

Tiết 39 Bài 30

Hệ thống khởi động

Tiết 45 Bài 34

Động cơ đốt trong dùng
cho xe máy

Tên mục sử dụng kỹ thuật
mảnh ghép
Mục II: Nguyên lí làm việc
của động cơ 4 kì.
Mục II: Pitton,thanh truyền,
trục khuỷu
Mục II: Hệ thống bôi trơn
cưỡng bức.
Mục II: Hệ thống làm mát
tuần hoàn cưỡng bức.
Mục I.Khái niệm và phân
loại hệ thống khởi động
Mục I.2.Cách bố trí động cơ
trên xe máy

- 6-


Trong điều kiện giảng dạy trên lớp, trong thời gian một tiết học, kỹ thuật
mảnh ghép thích hợp nhất là vào những phần khi thảo luận bao gồm 2 nội dung
chính. Cách tiến hành như sau:
+ Trong giai đoạn 1, giáo viên chia lớp thành 8 hoặc 10 nhóm theo các
bàn. Yêu cầu các nhóm 1,2 thảo luận một nội dung; các nhóm 3,4 thảo luận một
nội dung, các nhóm 5,6 thảo luận một nội dung, các nhóm 7,8 thảo luận một nội
dung bài học. Sau thời gian 2 đến 3 phút các thành viên trong nhóm đã nắm
vững nội dung thảo luận của nhóm mình.
Sang giai đoạn 2 giáo viên yêu cầu các nhóm lẻ sẽ quay xuống dưới và

tạo thành nhóm mới là các nhóm: 1 và 2 tạo thành nhóm A; 3 và 4 là nhóm B; 5
và 6 là nhóm C; 7 và 8 tạo thành nhóm D. Như vậy ở vòng 2 này các nhóm mới
đã biết đầy đủ nội dung bài học và điền kết quả thảo luận vào bảng phụ để trình
bày trước lớp.
Khi áp dụng kỹ thuật mảnh ghép nếu chia nhóm như ở trên thi học sinh
không phải thay đổi chỗ ngồi nhiều gây lộn xộn lớp. Đồng thời tham gia tích cực
quá trình thảo luận và nắm vững nội dung bài học
Ví dụ cụ thể:
Tiết 28 – bài 21: Nguyên lí làm việc của động cơ đốt trong
Mục II .1. Nguyên lí làm viêc của động cơ điezen 4 kì
*Vòng 1 : Thành lập nhóm chuyên sâu
Trong mục này Giáo viên giao nhiệm vụ cho mỗi nhóm “chuyên sâu”
tìm hiểu đặc điểm ở các kỳ của động cơ điezen 4 kì.
Giáo viên chia lớp thành 6 nhóm (theo 12 bàn), yêu cầu các nhóm dựa
vào sgk + hiểu biết của bản thân + tranh vẽ trên bảng làm +mô hình vào phiếu
học tập
+ Nhóm 1,2: Tìm hiểu kì 1-Nạp?
+ Nhóm 3: Tìm hiểu kì 2-Nén?
+ Nhóm 4,5: Tìm hiểu kì 3-Cháy?
+ Nhóm 6: Tìm hiểu kì 4-Thải
- 7-


Phiếu học tập 1 (Nhóm 1,2) Tìm hiểu kỳ 1 - Nạp
Câu hỏi gợi ý

Đặc điểm

+ Trục khuỷu quay theo chiều nào?
+ Pit-tông chuyển động lên hay xuống?

…………………………………
………………………………......
…………………………………
………………………………......

+ Các xupap mở hay đóng?

+ Thể tích toàn phần tăng hay giảm?Áp
…………………………………
suất trong xy lanh tăng hay giảm?
………………………………......
+ Bên trong xy lanh chứa gì?
......................................................
Phiếu học tập 2 (Nhóm 3)

Tìm hiểu kỳ 2 - Nén

Câu hỏi gợi ý

Đặc điểm

+ Trục khuỷu quay theo chiều nào?

.....................................................

+ Pit-tông chuyển động lên hay xuống?

....................................................

+ Các xupap mở hay đóng?

.....................................................

+ Thể tích toàn phần tăng hay giảm?Áp .....................................................
suất trong xy lanh tăng hay giảm?
.....................................................
+ Bên trong xy lanh chứa gì?
.....................................................
Phiếu học tập 3 (Nhóm 4,5)

Tìm hiểu kỳ 3 - Cháy, giãn nở

Câu hỏi gợi ý

Đặc điểm

+ Trục khuỷu quay theo chiều nào?
+ Pit-tông chuyển động lên hay xuống?
+ Các xupap mở hay đóng?

…………………………………
………………………………....
…………………………………
……………………………….....

+ Thể tích toàn phần tăng hay giảm?Áp
…………………………………
suất trong xy lanh tăng hay giảm?
………………………………....

+ Bên trong xy lanh chứa gì?
.....................................................

Phiếu học tập 4 (Nhóm 6)
Câu hỏi gợi ý

Tìm hiểu kỳ 4 - Thải
Đặc điểm

- 8-


+ Trục khuỷu quay theo chiều nào?
+ Pit-tông chuyển động lên hay xuống?
+ Các xupap mở hay đóng?

…………………………………
……………………………….....
....................................................

…………………………………
+ Thể tích toàn phần tăng hay giảm?Áp ……………………………….....
suất trong xy lanh tăng hay giảm?
.....................................................
+ Bên trong xy lanh chứa gì?
………………….........................

Ảnh “Nhóm chuyên sâu” đang cùng nhau thảo luận
Các nhóm thực hiện nhiệm vụ được giao, tìm hiểu thảo luận nhóm đảm
bảo mỗi thành viên trong nhóm phải nắm chắc nội dung nhóm mình được giao

nhiệm vụ để trình bày trong nhóm mới- Nhóm mảnh ghép ở vòng 2.Như vậy vai
trò của cá nhân trong nhóm không chỉ hoàn thành nhiệm vụ hoạt động cá nhân
mà còn phải trình bày truyền đạt lại kết quả và thực hiện tiếp nhiệm vụ ở mức độ
cao hơn.
Kiến thức cần đạt nhóm 1,2
- 9-


Câu hỏi gợi ý
Đặc điểm
+ Trục khuỷu quay theo chiều nào?Pí+ Pit-tông đi từ ĐCT xuống ĐCD, xupáp
+ Pit-tông chuyển động lên hay nạp mở, xupáp thải đóng.
xuống?
+ Pít-tông được trục khuỷu dẫn động đi
+ Các xupap mở hay đóng?
xuống, áp suất trong xilanh giảm, không
+ Thể tích toàn phần tăng hay khí trong đường ống nạp sẽ qua cửa nạp
giảm? Áp suất trong xy lanh tăng đi vào xilanh nhờ sự chênh áp suất.
hay giảm?
+ Bên trong xy lanh chứa gì?
Kiến thức cần đạt nhóm 3
Câu hỏi gợi ý
+ Trục khuỷu quay theo chiều nào?
+ Pit-tông chuyển động lên hay
xuống?
+ Các xupap mở hay đóng?
+ Thể tích toàn phần tăng hay
giảm?Áp suất trong xy lanh tăng
hay giảm?
+ Bên trong xy lanh chứa gì?

Đặc điểm
+ Pít-tông đi từ ĐCD lên ĐCT, hai
xupáp đều đóng.
+ Pít-tông được trục khuỷu dẫn động đi
lên làm thể tích trong xilanh giảm nên áp
suất và nhiệt độ khí trong xilanh tăng.
+ Cuối kì nén, vòi phun phun một lượng
nhiên liệu điêzen với áp suất cao vào
buồng cháy

Kiến thức cần đạt nhóm 4,5
Câu hỏi gợi ý
+ Trục khuỷu quay theo chiều nào?
+ Pit-tông chuyển động lên hay
xuống?
+ Các xupap mở hay đóng?
+ Thể tích toàn phần tăng hay
giảm? Áp suất trong xy lanh tăng
hay giảm?
+Bên trong xy lanh chứa gì?

Đặc điểm
+ Pít-tông đi từ ĐCT xuống ĐCD, hai
xupáp đều đóng.
+ Nhiên liệu đưpợc phun tơi vào buồng
cháy (từ cuối kì nén) hòa trộn với khí
nóng tạo thành hòa khí. Trong điều kiện
áp suất và nhiệt độ trong xilanh cao,
hòa khí tự bốc cháy tạo ra áp suất cao

đẩy pít-tông đi xuống, qua thanh truyền
làm trục khuỷu quay và sinh công. Vì
vậy, kì này còn gọi là kì sinh công

Kiến thức cần đạt nhóm 6
Câu hỏi gợi ý

Đặc điểm

+ Trục khuỷu quay theo chiều nào? + Pít-tông đi từ ĐCD lên ĐCT, xupáp
+ Pit-tông chuyển động lên hay nạp đóng, xupap thải mở.
- 10-


xuống?
+ Pít-tông được trục khuỷu dẫn động đi
+ Các xupap mở hay đóng?
lên đẩy khí thải tronh xilanh qua cửa thải
+ Thể tích toàn phần tăng hay ra ngoài.
giảm?Áp suất trong xy lanh tăng + Khi pít-tông đi đến ĐCT, xupáp lại
hay giảm?
thải đóng, xupáp lại nạp mở, trong
+ Bên trong xy lanh chứa gì?
xilanh lại diễn ra kí 1 của chu trình mới.

* Vòng 2: Nhóm mảnh ghép
- Sau khi hoàn thành nhiệm vụ ở vòng 1, mỗi thành viên từ các nhóm
chuyên sâu khác nhau hợp lại thành các nhóm mới, gọi là nhóm “mảnh ghép”.
Lúc này , mỗi học sinh “chuyên sâu ” trở thành những mảnh ghép trong “nhóm
mảnh ghép”. Từng học sinh từ các nhóm “chuyên sâu” trong nhóm “mảnh ghép”

lần lượt trình bày lại nội dung tìm hiểu của nhóm mình. Đảm bảo tất cả các
thành viên trong nhóm “mảnh ghép” nắm bắt được đầy đủ nội dung của các
nhóm chuyên sâu .
- Các “nhóm mảnh ghép” thực hiện nhiệm vụ mới “Thảo luận và trả lời
nguyên lí làm việc của động cơ điezen 4 kì”

- 11-


Nhóm mảnh ghép cùng thảo luận

- 12-


Đại diện các nhóm “ mảnh ghép” trình bày kết quả
Giáo viên chuẩn kiến thức của các nhóm
Kì 1:(Kì nạp)
+ Pít-tông đi từ ĐCT xuống ĐCD, xupáp nạp mở, xupáp thải đóng.
+ Pít-tông được trục khuỷu dẫn động đi xuống, áp suất trong xilanh giảm,
không khí trong đường ống nạp sẽ qua cửa nạp đi vào xilanh nhờ sự chênh áp
suất.
Kì 2:(Kì nén)
+ Pít-tông đi từ ĐCD lên ĐCT, hai xupáp đều đóng.
+ Pít-tông được trục khuỷu dẫn động đi lên làm thể tích trong xilanh giảm
nên áp suất và nhiệt độ khí trong xilanh tăng.
+ Cuối kì nén, vòi phun phun một lượng nhiên liệu điêzen với áp suất cao
vào buồng cháy.
Kì 3:(Kì cháy-dãn nở)
+ Pít-tông đi từ ĐCT xuống ĐCD, hai xupáp đều đóng.
+ Nhiên liệu được phun tơi vào buồng cháy (từ cuối kì nén) hòa trộn với

khí nóng tạo thành hòa khí. Trong điều kiện áp suất và nhiệt độ trong xilanh cao,
hòa khí tự bốc cháy tạo ra áp suất cao đẩy pít-tông đi xuống, qua thanh truyền
làm trục khuỷu quay và sinh công. Vì vậy, kì này còn gọi là kì sinh công.
Kì 4:(Thải)
+ Pít-tông đi từ ĐCD lên ĐCT, xupáp nạp đóng, xupap thải mở.
- 13-


+ Pít-tông được trục khuỷu dẫn động đi lên đẩy khí thải tronh xilanh qua
cửa thải ra ngoài.
+ Khi pít-tông đi đến ĐCT, xupáp lại thải đóng, xupáp lại nạp mở, trong
xilanh lại diễn ra kí 1 của chu trình mới.
Trong thực tế để nạp được nhiều hơn và thải được sạch hơn, các xupap
được bố trí mở sớm và đóng muộn hơn ,đồng thời để quá trình cháy-dãn nở diễn
ra tốt hơn, vòi phun cũng được bố trí ở phun ở cuối kì nén, trước khi pít-tông lên
đến DCT.
3.4. Nhận xét
Qua áp dụng kỹ thuật mảnh ghép trong chương trình Công nghệ 11 có
thể thấy rõ kỹ thuật này tạo ra hoạt động đa dạng, phong phú, học sinh được
tham gia vào các nhiệm vụ khác nhau và các mức độ yêu cầu khác nhau. Trong
kỹ thuật mảnh ghép đòi hỏi học sinh phải tích cực nỗ lực tham gia và bị cuốn
hút vào các hoạt động để hoàn thành vai trò, trách nhiệm của mỗi cá nhân.
Thông qua hoạt động này hình thành ở học sinh tính chủ động, năng động, linh
hoạt, sáng tạo và tinh thần trách nhiệm cao trong học tập. Đồng thời hình thành
ở học sinh các kỹ năng giao tiếp, trình bày, hợp tác, giải quyết vấn đề…
Tuy nhiên để hoạt động nhóm có hiệu quả giáo viên cần hình thành ở học
sinh thói quen học tập hợp tác và những kỹ năng xã hội, tính chủ động, tinh thần
trách nhiệm trong học tập. Cần lựa chọn nội dung/chủ đề phù hợp. Từ đó xác
định một nhiệm vụ phức hợp để giải quyết ở vòng 2 dựa trên kết quả các nhiệm
vụ khác nhau đã được thực hiện ở vòng 1. Đồng thời giáo viên cần theo dõi quá

trình hoạt động của các nhóm để đảm bảo tất cả mọi học sinh ở các nhóm đều
hiểu nhiệm vụ và hoàn thành nhiệm vụ được giao
4. HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

Trong quá trình giảng dạy môn Công nghệ 11ở trường THPT Nguyễn
Trãi bản thân giáo viên đã cố gắng vận dụng tối đa các phương pháp và kỹ thuật
dạy học tích cực vào một số bài học có thể.
Kết quả cho thấy học sinh đã làm quen với các thao tác của các kỹ thuật
dạy học, trong giờ học đã chú ý học hơn, số học sinh tham gia hoạt động đông
hơn làm cho tiết học sôi nổi, hào hứng, cởi mở và đạt kết quả cao hơn.
- 14-


Vào cuối năm học 2016 – 2017 này giáo viên tiến hành kiểm tra đối
chứng và đạt được kết quả như sau: Lớp 11B2. Sĩ số: 45 học sinh
Nội dung

Thường xuyên

Đôi khi

Không

Chú ý nghe giảng

40

5

0

Tham gia trả lời câu hỏi

38

7

0

Nhận xét ý kiến của bạn

37

6

2

Tự giác làm bài tập

43

2

0

kết quả học tập cuối học kì II cũng khá cao:
Tổng số học sinh

Loại giỏi

Loại khá

Loại TB

Loại yếu

Số HS

45

8

26

11

0

Tỉ lệ (%)

100

17,8

57,8

24,4

0

Khi áp dụng các kỹ thuật dạy học tích cực vào giảng dạy tôi nhận thấy
học sinh yêu thích môn học hơn

PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. KẾT LUẬN

Qua quá trình nghiên cứu, điều tra,thử nghiệm, khảo sát thực tế, đề tài đã
được thực hiện và đã đạt một số kết quả:
- Nêu được một số kỹ thuật dạy học tích cực có thể áp dụng trong giảng
dạy Công nghệ 11 để nâng cao chất lượng học sinh.
- 15-


- Đưa ra được một số bài cụ thể có thể áp dụng trong từng kỹ thuật dạy
học và có những ví dụ minh họa thực tế cho các bài
- Đề ra một số biện pháp phù hợp với thực tế trong điều kiện cơ sở vật
chất còn hạn chế.
- Đề xuất một số cách thức tiến hành, một số công đoạn của các kỹ thuật
dạy học đạt được hiệu quả trong thời gian trên lớp.
Tuy nhiên, vẫn có những hạn chế: chỉ đề ra một số kỹ thuật chính, chưa đi
vào tất cả các kỹ thuật. Phạm vi đề tài chỉ thực hiện trong chương trình Công
nghệ 11 do thời gian có hạn.
Vì vậy, hướng phát triển tiếp tục của đề tài sẽ là: Vận dụng các kỹ thuật
dạy học tích cực trong môn Công nghệ cấp Trung học phổ thông.
2. KIẾN NGHỊ.

Sau khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm này, tôi có một số kiến nghị sau:
- Khi vận dụng các kỹ thuật dạy học cần có sự hỗ trợ tích cực về cơ sở vật
chất từ phía nhà trường để hỗ trợ cho việc dạy học.
- Cần tích cực nghiên cứu các kỹ thuật dạy học tích cực để vận dụng một

cách thành thạo và có hiệu quả vào quá trình dạy học.
- Cần phải có sự kết hợp đồng bộ giữa các giáo viên để học sinh có thể
nắm vững các thao tác của các kỹ thuật dạy học.
- Giáo viên cần liên tục củng cố thêm kiến thức và phương pháp trong quá
trình giảng dạy để nâng cao hơn nữa trình độ của học sinh.
Khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm trên, bản thân tôi đã tự củng cố thêm
được phần nào kiến thức. Rút ra thêm được nhiều kinh nghiệm trong quá trình
giảng dạy.
Trong quá trình thực hiện đề tài, do trình độ và thời gian nghiên cứu có
hạn nên không tránh khỏi những thiếu sót. Tôi mong nhận được những đóng góp
của đồng nghiệp để đề tài hoàn thiện hơn.
- 16-


XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Thanh Hóa, ngày 20 tháng5 năm 2017
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
không sao chép nội dung của người khác

Người thực hiện

Lê Thị Lan

- 17-


TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1]. Internet

[2]. Dạy và học tích cực: Một số phương pháp và kĩ thuật dạy học – Bộ giáo
dục và đào tạo theo Dự án Việt - Bỉ. NXB Đại học sư phạm.

- 18-