Nâng cao hiệu quả giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua việc tổ chức các hoạt động trong chương trình chào cờ tự quản hàng tuần tại trường THPT hậu lộc 3

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ

TRƯỜNG THPT HẬU LỘC 3

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO
HỌC SINH THÔNG QUA VIỆC TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG
TRONG CHƯƠNG TRÌNH CHÀO CỜ TỰ QUẢN HÀNG TUẦN
TẠI TRƯỜNG THPT HẬU LỘC 3

Người thực hiện: Nguyễn Văn Thao
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường THPT Hậu Lộc 3
SKKN thuộc lĩnh mực (môn): Công tác Đoàn- Đội

THANH HOÁ NĂM 2018


MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU............................................................................................................ ....

1

1. Lý do chọn đề tài................................................................................................ .....

1

2. Mục đích nghiên cứu..............................................................................................

2

3. Đối tượng nghiên cứu............................................................................................

2

4. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................................

2

NỘI DUNG..............................................................................................

3

1. Cơ sở lý luận..............................................................................................

3

1.1. Khái niệm kỹ năng sống................................................................................

3

1.2. Vai trò của công tác giáo dục KNS trong thực hiện yêu cầu đổi mới giáo dục
phổ thông hiện nay...........................................................................
2. Thực trạng của công tác giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THPT và thực trạng
của việc tổ chức các giờ chào cờ hàng tuần hiện nay.....................
2.1. Thực trạng giáo dục kỹ năng sống cho học sinh phổ thông.........................
2.2. Thực trạng kỹ năng sống của học sinh THPT................................................

4

4
4
5

2.3. Thực trạng của việc tổ chức các giờ chào cờ hàng tuần tại trường THPT hiện
nay............................................................................................................................

5

3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề.................................................

6

3.1. Thời gian, địa điểm, quy mô tổ chức...............................................................

7

3.2 . Nội dung, hình thức và ý nghĩa của việc tổ chức chương trình.............

7

3.3. Các bước thực hiện..............................................................................

9

4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản thân,
đồng nghiệp và nhà trường...................................................................

12

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ......................................................................

13

1. Kết luận.......................................................................................................................

14

2. Kiến nghị ..................................................................................................................

14


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài.
Tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII Đảng ta đã xác định rõ ràng một
trong những nhiệm vụ chủ yếu của giáo dục nước ta là “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ,
đồng bộ các yếu tố cơ bản của GD & ĐT theo hướng coi trọng phát triển phẩm
chất, năng lực của người học; hoàn thiện hệ thống giáo dục quốc dân theo hướng
hệ thống giáo dục mở, học tập suốt đời và xây dựng xã hội học tập...”; Theo Điều
2 của Luật Giáo dục năm 2005, mục tiêu giáo dục là đào tạo con người Việt Nam
phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khoẻ, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung
thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi dưỡng
nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Tuy nhiên, nội dung và phương pháp giáo dục trong các nhà trường hiện nay
là còn xem trọng việc dạy chữ, chủ yếu là truyền thụ kiến thức, chưa chú trọng
đúng mức dạy làm người, đến việc phát triển phẩm chất, năng lực của người học,
nhất là việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh. Trong khi đó có nhiều nghiên cứu
đã cho phép đi đến kết luận là trong các yếu tố quyết định sự thành công của con

người, kỹ năng sống đóng góp đến khoảng 85%. Đặc biệt theo UNESCO ba thành
tố hợp thành năng lực của con người là: kiến thức, kỹ năng và thái độ. Hai yếu tố
sau thuộc về kỹ năng sống, có vai trò quyết định trong việc hình thành nhân cách,
bản lĩnh, tính chuyên nghiệp… Kỹ năng sống tốt thúc đẩy thay đổi cách nhìn nhận
bản thân và thế giới, tạo dựng niềm tin, lòng tự trọng, thái độ tích cực và động lực
cho bản thân, tự mình quyết định số phận của mình. Kỹ năng sống giúp giải phóng
và vận dụng năng lực tiềm tàng trong mỗi con người để hoàn thiện bản thân, tránh
suy nghĩ theo lối mòn và hành động theo thói quen trên hành trình biến ước mơ
thành hiện thực.
Hiện nay, tại các trường học, giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thực tế
không còn là câu chuyện xa lạ nữa. Xong các hoạt động ngoại khoá, những sân
chơi do nhà trường tổ chức hay được tích hợp vào các môn học trên lớp thường ít
được thực hiện, nguyên nhân có thể là do các môn học nặng về kiến thức hàn lâm,
thời lượng quá quá nhiều khiến nhà trường không thể tổ chức nhiều các hoạt động
giáo dục kỹ năng sống cho học sinh. Cùng với đó ý tưởng, kiến thức, nghiệp vụ của

1


đại đa số cán bộ, giáo viên về việc tổ chức các hoạt động giáo dục kỹ năng sống
cho học sinh là thiếu và có thể nói là rất yếu.
Từ thực tế trên, bản thân tôi với vai trò là một giáo viên, một cán bộ Đoàn
lâu năm, đã tham gia tổ chức nhiều hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh
trong nhiều năm học tại trường THPT Hậu Lộc 3, với kinh nghiệm tích lũy được tôi
xin đề xuất sáng kiến qua kinh nghiệm qua thực tế công tác của bản thân "Nâng
cao hiệu quả giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua việc tổ chức các hoạt
động trong chương trình chào cờ tự quản hàng tuần tại trường THPT Hậu Lộc 3"
nhằm chia sẽ những kinh nghiệm quý báu cùng đồng nghiệp để hoàn thành tốt
nhiệm vụ mà Ngành giao phó.
2. Mục đích của nghiên cứu.

Nhằm cụ thể hóa công tác giáo dục kỹ năng sống bằng các giải pháp có hiệu
quả cao, gắn liền với thực tiễn và phù hợp với tâm sinh lí, lứa tuổi của học sinh
trường THPT.
Chi sẽ cùng đồng nghiệp những kinh nghiệm quý của bản thân và tập thể nhà
trường trong việc giáo dục kỹ năng sống thông qua việc tổ chức các hoạt động
trong giờ chào cờ tự quản hàng tuần nhiều năm qua tại trường THPT Hậu lộc 3.
3. Đối tượng của ngiên cứu.
Đề tài nhằm tổng kết và nghiên cứu các giải pháp giáo dục kỹ năng sống gắn
liền với thực tiễn và phù hợp với tâm sinh lí, lứa tuổi của học sinh trường THPT
thông qua việc tổ chức các hoạt động trong giờ chào cờ tự quản hàng tuần.
4. Phương pháp nghiên cứu. Đề tài thực hiện dựa trên một số các phương pháp cụ
thể sau:
+ Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết về kỹ năng sống và thực
trạng và các phương pháp giáo dục kỹ năng sống hiện nay.
+ Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin về sở thích, năng
khiếu của học sinh, nhu cầu được tham gia các hoạt động ngoại khóa...

2


NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm.
1.1. Khái niệm kỹ năng sống
Có nhiều cách tiếp cận khái niệm kỹ năng sống (KNS) như theo tổ chức Y tế
thế giới (WHO)" KNS là khả năng để có hành vi thích ứng (adaptive) và tích cực
(positive), giúp các cá nhân có thể ứng xử hiệu quả trước các nhu cầu và thách
thức của cuộc sống hàng ngày" hoặc theo Quỹ nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF)
thì " KNS là cách tiếp cận giúp thay đổi hoặc hình thành hành vi mới. Cách tiếp
cận này lưu ý đến sự cân bằng về tiếp thu kiến thức, hình thành thái độ và phát
triển kỹ năng". Tuy nhiên, có thể tiếp cận khái niệm KNS qua 4 trụ cột của giáo dục

theo UNESCO: Học để biết (learning to know), học để khẳng định bản thân
(learning to be), học để chung sống (learning to live together) và học để làm việc
(learning to do).
Tiếp cận theo 4 trụ cột trên thì KNS có thể hiểu là: kỹ năng học tập, kỹ năng
làm chủ bản thân, kỹ năng thích ứng và hòa nhập với cuộc sống, kỹ năng làm việc.
Tuy nhiên, kỹ năng sống (life skills) có thể hiểu là khả năng làm chủ bản
thân của mỗi người, khả năng ứng xử phù hợp với những người khác, với xã hội và
khả năng ứng phó tích cực trước các tình huống của cuộc sống.
Qua nghiên cứu tìm hiểu tôi nhận thấy có một số KNS cần thiết cần có ở học
sinh THPT chính là :
+ Kỹ năng xác lập mục tiêu cuộc đời
+ Kỹ năng tự phục vụ bản thân, rèn luyện sức khoẻ
+ Kỹ năng quản lý thời gian hiệu quả
+ Kỹ năng điều chỉnh và quản lý cảm xúc
+ Kỹ năng nhận thức và đánh giá bản thân
+ Kỹ năng giao tiếp ứng xử
+ Kỹ năng hợp tác, chia sẻ
+ Kỹ năng thể hiện tự tin trước đám đông
+ Kỹ năng đối diện và ứng phó khó khăn trong cuộc sống
+ Kỹ năng đánh giá người khác.
+ Kỹ năng lãnh đạo.

3


Có thể nói kỹ năng sống chính là nhịp cầu giúp con người biến kiến thức
thành thái độ, hành vi và thói quen tích cực, lành mạnh.
1.2. Vai trò của công tác giáo dục KNS trong thực hiện yêu cầu đổi mới giáo
dục phổ thông hiện nay
Chương trình giáo dục phổ thông hiện hành quan tâm chủ yếu tới cung cấp

kiến thức cho học sinh. Chương trình như vậy được xây dựng theo hướng tiếp cận
nội dung dạy học, khác với một chương trình được xây dựng theo hướng tiếp cận
năng lực, tức là xuất phát từ các năng lực mà mỗi học sinh cần có trong cuộc sống
và kết quả cuối cùng phải đạt các năng lực ấy bằng việc xây dựng chuẩn đầu ra về
năng lực mà học sinh cần phải đạt được sau một quá trình dạy - học.
Khác với cách tiếp cận nội dung, tiếp cận năng lực chú trọng vào việc yêu
cầu học sinh học xong phải thể hiện được, làm được; biết vận dụng những kiến
thức để giải quyết các tình huống đặt ra trong cuộc sống, ... Vì thế, việc học tập
theo hướng tiếp cận này trở nên gần gũi và thiết thực đối với cá nhân và cộng đồng.
Theo đó, nội dung, phương pháp dạy học, phương pháp kiểm tra đánh giá
đều phải hướng tới năng lực tự học, năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề trong
học tập, trong cuộc sống; coi trọng rèn luyện kỹ năng sống.
Trong thời gian qua, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức một số hoạt động
hướng tới việc rèn luyện năng lực cho học sinh như: Tổ chức Chương trình đánh
giá học sinh quốc tế PISA với cách đánh giá kỹ năng vận dụng kiến thức vào giải
quyết các vấn đề thực tiễn trong cuộc sống; tổ chức cuộc thi vận dụng kiến thức
liên môn giải quyết các vấn đề thực tiễn; triển khai phương pháp dạy học "Bàn tay
nặn bột" (la main à la pâte), là phương pháp dạy học khoa học được tiến hành dưới
sự giúp đỡ của giáo viên, chính học sinh tìm ra câu trả lời cho các vấn đề được đặt
ra trong cuộc sống thông qua tiến hành thí nghiệm, quan sát, nghiên cứu tài liệu hay
điều tra để từ đó hình thành kiến thức cho mình.
Ở Việt Nam, với Đề án đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo,
mục tiêu giáo dục đang chuyển hướng từ trang bị kiến thức nặng lý thuyết sang
trang bị những năng lực cần thiết và phẩm chất cho người học. Điều đó cũng khẳng
định thêm tầm quan trọng và yêu cầu thiết yếu đưa giáo dục KNS vào trường học
cùng với các môn học và các hoạt động giáo dục.
2. Thực trạng của công tác giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THPT và thực
trạng của việc tổ chức các giờ chào cờ hàng tuần hiện nay
2.1. Thực trạng giáo dục kỹ năng sống cho học sinh phổ thông

4


Trong thực tế, khi xây dựng chương trình dạy học, nội dung dạy học trên lớp,
giáo viên đều phải xây dựng 3 mục tiêu: cung cấp kiến thức, rèn luyện kỹ năng,
hình thành thái độ. Đây là yêu cầu mang tính nguyên tắc trong dạy học và giáo viên
đều nhận thức sâu sắc yêu cầu này. Tuy nhiên, có thể nói rằng do phải chạy theo
thời gian, phải chuyển tải nhiều nội dung trong khi thời gian có hạn, giáo viên có
khuynh hướng tập trung cung cấp kiến thức mà ít quan tâm rèn luyện kỹ năng cho
học sinh, nhất là kỹ năng ứng xử với xã hội, ứng phó và hòa nhập với cuộc sống.
Trong thời gian gần đây, giáo dục KNS cho học sinh được quan tâm nhiều
hơn. Giáo dục KNS cho học sinh phổ thông hiện nay không bố trí thành một môn
học riêng trong hệ thống các môn học của nhà trường phổ thông bởi KNS phải
được giáo dục ở mọi lúc, mọi nơi khi có điều kiện, cơ hội phù hợp. Do đó, giáo dục
KNS phải thực hiện thông qua từng môn học và trong các hoạt động ngoại khóa
khác. Vì vậy, cơ hội thực hiện giáo dục KNS rất nhiều và rất đa dạng. Có thể đề cập
tới một số phương thức tổ chức sau: Thông qua dạy học các môn học; qua chủ đề tự
chọn; qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp; qua hoạt động trải nghiệm.
Sự phối hợp chặt chẽ giáo dục KNS với các hoạt động giáo dục vốn đã được
lồng ghép vào chương trình giáo dục từ nhiều năm nay như giáo dục bảo vệ môi
trường, phòng chống ma tuý, giáo dục pháp luật, sức khỏe sinh sản vị thành niên,
… tạo nhiều cơ hội và điều kiện để triển khai giáo dục KNS.
2.2. Thực trạng kỹ năng sống của học sinh THPT.
Cùng với xu thế phát triển chung của xã hội, học sinh hôm nay phát
triển sớm về tâm sinh lý cũng như các kỹ năng trong cuộc sống. Tuy nhiên hiện nay
ở các nhà trường phổ thông đang xuất hiện thực trạng trẻ vị thành niên có xu hướng
gia tăng về bạo lực học đường, về phạm tội, dễ mắc các tệ nạn xã hội, ứng xử thiếu
văn hóa trong giao tiếp nơi công cộng; thiếu lễ độ với thầy cô giáo, cha mẹ và
người lớn tuổi; chưa có ý thức bảo vệ môi trường, giữ gìn vệ sinh công cộng, gây
phiền hà cho người khác khi sử dụng điện thoại di động, sống ích kỷ, vô tâm, khép

mình… Nguyên nhân của các hiện tượng trên là mặc dù giáo dục KNS có được
quan tâm nhưng hiệu quả vẫn còn nhiều hạn chế thể hiện qua thực trạng về KNS
của học sinh còn nhiều khiếm khuyết.
2.3. Thực trạng của việc tổ chức các giờ chào cờ hàng tuần tại trường THPT
hiện nay.
Đã từ lâu, chào cờ đầu tuần là một tiết sinh hoạt tập thể thường xuyên tại các
nhà trường nói chung và trường THPT nói riêng. Dù không có sự thống nhất nhưng
tiết chào cờ đầu tuần thường bao gồm các nội dung như; nghi lễ chào cờ, Quốc ca,
Đội ca, đồng chí Bí thư Đoàn trường giới thiệu nội dung tiết chào cờ, giới thiệu

5


GVCN lớp trực tuần lên đánh giá, nhận xét các hoạt động của toàn trường trong
tuần; đồng chí Bí thư Đoàn đánh giá hoạt động của Chi đoàn, thông báo kết quả
xếp loại thi đua của các lớp trong tuần và triển khai kế hoạch của Đoàn trường tuần
tiếp theo; sau đó là phần tổng kết, phổ biến kế hoạch dưới cờ của các đồng chí
trong Ban giám hiệu nhà trường; cuối cùng là phần nhận xét tiết chào cờ, rồi học
sinh về lớp.
Một tháng bốn tuần, một năm học 37 tuần, tiết chào cờ hàng tuần cứ lặp đi
lặp lại như vậy sẽ làm cho học sinh không thật sự hào hứng, mỗi giờ chào cờ có
cảm giác như là những giờ để phê bình, nhắc nhở học sinh vi phạm , mặt khác đây
lại là tiết sinh hoạt tập thể ngoài trời nên có thể có rất nhiều yếu tố ngoại cảnh tác
động dễ gây sự phân tán tư tưởng trong các em học sinh, lại thêm một số học sinh
chưa ý thức được sự trang nghiêm và ý nghĩa của tiết học nên còn chưa thực sự
hứng thú, dễ sinh ra nói chuyện, làm việc riêng hoặc gây mất trật tự.... Từ thực tế
đó cho thấy hầu hết các giờ chào cờ đều diễn ra nặng nề, khô cứng, nhàm chán với
những mệnh lệnh giáo điều, áp đặt kỷ luật thiếu thuyết phục của ban giám hiệu.
Không những thế, nó còn bao trùm nỗi sợ hãi của không ít học sinh khi bị “bêu
dương” dưới cờ chỉ vì kết quả học tập thấp hoặc mắc sai phạm nào đó. Điều này

dẫn những niềm vui, háo hức của học sinh đến trường vào những ngày đầu tuần có
khi sẽ vụt tắt mà thay vào đó là cảm giác sợ sệt, buồn chán mỗi khi phải tham dự.
Trước những thực trạng trên, trước khi thực hiện chương trình" Chào cờ tự
quản như hiện nay tại trường THPT Hậu Lộc 3" bản thân tôi với vai trò là Bí thư
Đoàn trường đã tiến hành khảo sát, xin ý kiến của giáo viên và học sinh trong toàn
trường về lợi ích , hứng thú mỗi khi tham gia giờ chào cờ đầu tuần. Kết quả khảo
sát đầu năm học 2013-2014 trên tổng số 800 học sinh mới thấy rõ một thực trạng
như sau:
Với câu hỏi: “Em có thích giờ chào cờ không?” có 553 học sinh trả lời "
Không" hoặc " Không quan tâm", 147 trả lời " thích", số còn lại không trả lời hoặc
có hôm thích nhưng cũng có hôm không thích. Thậm chí khi trao đổi trực tiếp với
một số các em bằng câu hỏi " Vì sao em không thích". Có một số học sinh đã mạnh
dạn nói thằng “Sau nghi lễ chào cờ, tuần nào cũng vậy, ban giám hiệu nhận xét về
các hoạt động của tuần trước, xếp hạng các lớp. Còn giám thị thì nêu những sai
phạm về đồng phục, giờ giấc nên chỉ những bạn ngồi hàng đầu trật tự, không dám
nói chuyện chứ những hàng cuối các bạn luôn nói chuyện, không chú ý đến thông
tin thầy cô nói” và " hoạt động này cứ lặp đi lặp lại hàng tuần nên quá nhàm chán".
Thực tế này cho thấy không những nó khiến HS chán nản mà còn làm nhiều
học sinh có tâm lý sợ sệt, coi ngày thứ hai đầu tuần là nỗi ám ảnh. “Tiết học lớn” cứ
như vậy biến thành giờ rao giảng đạo đức rất khô cứng và phản tác dụng, nhiều ý
nghĩa răn đe mà thiếu sự động viên, khích lệ. Do đó học sinh tham gia buổi chào cờ
6


đầu tuần miễn cưỡng, chán nản nên dẫn đến việc thiếu tập trung, không quan tâm
đến những lời “rao giảng” của thầy cô. Điều này ai cũng nhận thấy rõ ràng và cần
một sự thay đổi cấp thiết để đem lại niềm vui, niềm cảm hứng, động lực học tập
cũng đồng thời qua các hoạt động đó để giáo dục kỹ năng sống cho học sinh một
cách hiệu quả bản thân tôi đã xây dựng chương trình " Chào cờ tự quản hàng tuần"
và cho đến nay chương trình này đã thực hiện có hiệu quả được 4 năm liên tục.

3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề.
3.1. Thời gian, địa điểm, quy mô tổ chức.
- Thời gian tổ chức: Mỗi chương trình chào cờ tự quản được thực hiện trong 1
hoặc 2 tuần tùy theo cơ cấu số chi đoàn lớp, điều kiện cơ sở vật chất nhà trường.
- Địa điểm tổ chức, quy mô tổ chức: Được tổ chức các hoạt động tại khuôn
viên nhà trường
3.2 . Nội dung, hình thức và ý nghĩa của việc tổ chức chương trình.
Chương trình chào cờ "tự quản" là chương trình được tổ chức với nhiều hoạt
động, trong đó những hoạt động đều được thực hiện trên tinh thần tự quản hoàn
toàn, cụ thể:
- Đối với BCH Đoàn trường: Chỉ đóng vai trò, xây dựng kế hoạch, định
hướng nội dung công việc và giúp đỡ, tháo gỡ những khó khăn khi các chi đoàn tổ
chức thực hiện.
- Đối với chi đoàn học sinh: Tự quản để tổ chức mọi hoạt động theo định
hướng của Đoàn trường.
Mỗi chương trình chào cờ tự quản đã được tổ chức thực hiện trong tuần với 2
hoạt động lớn gồm:
Hoạt động 1: Tự quản trong việc trực ban nền nếp, lao động dọn vệ sinh
khu vực sân trường với những công việc cụ thể sau đây:
- Hoạt động lao động, dọn vệ sinh khu vực sân trường: Mỗi buổi trực trong
tuần Chi đoàn tự xây dựng kế hoạch phân chia thành nhiều tổ(nhóm) tham gia lao
động quét dọn dẹp vệ sinh toàn trường. Hoàn thành sớm trước giờ học.
(Có thể phối hợp với lao công, bảo vệ nhà trường cùng thực hiện)
- Hoạt động theo dõi nền nếp dạy và học: Mỗi buổi học phân công 2 ĐVTN
có trách nhiệm cao, mặc áo xanh tình nguyện, đeo biển trực ban tham gia trực nền
nếp(nhắc nhở, theo dõi, ghi chép học sinh vi phạm nền nếp khi đến trường).

7

+ Trước và sau buổi học: Đến sớm 15 phút trước buổi học và ra về
muộn hơn 15 phút, căn cứ theo hiệu lệnh trống của nhà trường
+ Trong buổi học: Kết hợp với giám thị trực, giám sát đoàn trường
trực tiếp kiểm tra nền nếp dạy và học trên lớp theo hướng dẫn sổ trực, 1 lần
ngẫu nhiên/ buổi.
- Hoạt động tổng hợp nền nếp: Chi đoàn cử đại diện tổng hợp nền nếp vào
cuối mỗi tuần trực (đối với trường THPT Hậu lộc 3 là chiều thứ 5 hàng tuần) theo
sự hướng dẫn của Đoàn trường.
- Hoạt động giám sát trực: Đoàn trường sẽ cử trực tiếp các đồng chí BCH
theo dõi, giúp đỡ và đánh giá hiệu quả thực hiện các chi đoàn.
- Ý nghĩa của hoạt động đối với việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.
Hoạt động trên là một trong những hoạt động rất quan trọng trong giáo dục
phát triển toàn diện, nhằm hình thành ở các em những phẩm chất của người lao
động mới: Yêu lao động, quý trọng người lao động, giúp các em có được các kỹ
năng lao động phục vụ cho sinh hoạt và chuẩn bị cho học sinh các kỹ năng lao
động cần thiết trong tương lai.
Qua những buổi sinh hoạt lao động ấy, giúp các em dần làm quen và có ý
thức làm việc vì tập thể, rèn tính kiên trì, tính độc lập, tình đoàn kết, sự hợp tác
nhóm của các em càng thêm thắt chặt, gắn bó. Đồng thời giúp các em thấu hiểu
được một phần giá trị của lao động và nỗi vất vả của người lao động từ đó xây
dựng, hình thành cho học sinh ý thức siêng năng lao động, giúp các em biết lao
động, yêu lao động và quý sức lao động.
Thông qua hoạt động trực ban nền nếp giúp các em nâng cao ý thức rèn
luyện phẩm chất đạo đức của bản thân, có trách nhiệm với tập thể đồng thời giáo
dục kỹ năng nhận thức và đánh giá bản thân, kỹ năng giao tiếp, ứng xử khi tiếp xúc
với bạn bè, kỹ năng hợp tác, chia sẻ kinh nghiệm trong trực ban, thể hiện tự tin
trước đám đông, đối diện, ứng phó khó khăn trong cuộc sống và đặc biệt là kỹ năng
đánh giá người khác
Hoạt động 2. Tự quản trong việc tổ chức các nội dung trong giờ chào
cờ(45 phút)

- Hoạt động trang trí sân khấu, ổn đinh tổ chức, duy trì nền nếp, thu dọn
(phông màn, loa đài, kê bàn ghế ...):
+ Chi đoàn thực hiện chủ động đến sớm trang trí sân khấu, chuẩn bị loa đài,
kê khênh bàn ghế trước giờ chào cờ
+ Chủ động ổn định nền nếp toàn trường.
+ Cử 4 ĐVTN cùng với giám thị tham gia duy trì nền nếp suốt buổi chào cờ.
8


+ Kết thúc giờ chào cờ phải thu dọn đặt vào vị trí cũ và bài giao cho nhân
viên văn phòng phụ trách, mất dụng cụ nào chi đoàn đó phải đền theo quy định
- Hoạt động thực hiện nghi thức chào cờ (chào cờ, hát quốc ca- chiếm 5
phút). Chi đoàn cử một ĐVTN có giọng chuẩn phổ thông, hô to, rõ thực hiện nghi
thức: Chào cờ - Quốc ca(Toàn trường hát quốc ca không nhạc).
- Hoạt động trao thưởng nền nếp, triển khai kế hoạch tuần(chiếm 10 phút)
Các chi đoàn cử một một ĐVTN làm MC dẫn chương trình, nhận xét đánh
giá kết quả nền nếp (Kết quả đánh giá xếp loại nền nếp tại văn phòng Đoàn
trường vào sáng thứ 6 của tuần trước đó), mời Ban giám hiệu lên trao cờ thi đua
tuần và phần thưởng đồng thời phổ biến kế hoạch chung toàn trường.
Lưu ý: Lời dẫn của MC phải được duyệt trước tại văn phòng Đoàn
trường.
- Hoạt động sinh hoạt vui chơi - Thể hiện tài năng quần chúng (Thực hiện
trong 30 phút).
Chi đoàn thực hiện dưới nhiều hình thức sinh hoạt phong phú tùy vào khả
năng của mỗi cá nhân và tập thể như: Hình thức sân khấu hóa, hình thức giao lưu,
nói chuyện chuyên đề, tuyên truyền, hình thức trò chơi, hình thức thi... với nhiều
nội dung như Múa, hát, tiểu phẩm, kể chuyện, hoạt cảnh truyền thống, hóa trang,
thời trang, ảo thuật, trò chơi dân gian, câu hỏi kiến thức, cuộc thi.....
Nội dung đảm bao có tính văn hóa, mang tính giáo dục, khuyến khích các nội
dung có ý nghĩa phát huy truyền thống văn hóa dân tộc, theo các chủ đề gắn liền

với đời sống hàng ngày(Khuyến khích các tiết mục gắn liền với thực tế mang tính
thời sự, nóng bỏng).
- Ý nghĩa của hoạt động đối với việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.
Thông qua việc chuẩn bị cho mỗi giờ chào cờ giúp các em rèn luyện kỹ năng
hợp tác, chia sẻ, làm việc nhóm, kỹ năng lãnh đạo của bản thân.
Thông qua việc tự mình thực hiện nghi thức chào cờ trang trọng giúp các em
thể hiện niềm yêu thương, lòng kiêu hãnh, tự hào khi được là con dân đất Việt,
đồng thời cũng thể hiện sự biết ơn đối với các thế hệ cha anh đi trước vì đã đổ
xương máu hi sinh để đổi lấy độc lập tự do cho đất nước. Từ đó mà giáo dục lý
tưởng cách mạng, lòng tự hào dân tộc cho mỗi học sinh.
Bên cạnh đó các công việc như MC của chương trình, tự nhận xét đánh giá
nền nếp của toàn trường sẽ rèn luyện cho các em sự tự tin trước đám đông, rèn
luyện kỹ năng giao tiếp, ứng xử tốt.
Đặc biệt phần thể hiện tài năng của bản thân mình có lẽ là phần hấp dẫn nhất
mỗi giờ chào cờ bởi đem lại nhiều hiệu quả giáo dục đặc biệt như: Giúp ĐVTN rèn
9


luyện kỹ năng hoạt động tập thể, kỹ năng giao tiếp, ứng xử trước tập thể, nâng cao
khả năng sáng tạo, tiếp cận các vấn đề mới trong đời sống xã hội đồng thời tạo ra
sân chơi bổ ích cho ĐVTN, góp phần giáo dục đạo đức, phát triển năng lực, bồi
dưỡng năng khiếu, phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động của ĐVTN, giúp cho
ĐVTN giải tỏa bớt những căng thẳng sau những tuần học tập vất vả thông qua
những tác phẩm hay do các em thể hiện tài năng, năng khiếu của mình; giúp các
em tham gia tích cực và mạnh dạn hơn trong các hoạt động tập thể; Giáo dục và
nâng cao ý thức ĐVTN tránh xa những tai tệ nạn của xã hội, không vi phạm pháp
luật, sống có lý tưởng hoài bảo thông qua các tiết mục văn nghệ, tiểu phẩm hài, tiết
mục múa, hát, ảo thuật .......
3.3. Các bước thực hiện
Phần A. CHUẨN BỊ VÀ THỰC HIỆN CỦA BCH ĐOÀN TRƯỜNG

Bước 1: Xây dựng và triển khai kế hoạch chương trình chào cờ tự quản trong năm.
Tùy số lớp, tùy điều kiện cơ sở vật chất nhà trường mà có thể lên kế hoạch
cho mỗi lớp tổ chức chương trình trong 1 hoặc 2 tuần.
Ví dụ minh họa cho kế hoạch chương trình chào cờ tự quản trong năm học 2017-2018 của
trường THPT Hậu Lộc 3
THÁNG

TG LAO ĐỘNG

CHI
ĐOÀN

CHỦ ĐỀ GỢI Ý

THỜI GIAN
THỰC HIỆN

PHÂN CÔNG
DUYỆT

TRONG NĂM HỌC
09/2017

10/2017

11/2017

4/9/2017 - 17/9/2017

12B1

Chào năm học mới

18/9/2017

18/9/2017 - 1/10/2017

12B2

Ma túy, HIV trong học
đường

2/10/2017

2/10/2017-15/10/2017

12B3

Tình yêu và giới tính

16/10/2017

DŨNG

16/10/2017-29/10/2017

12B4

Văn hóa ứng xử của nữ 30/10/2017
sinh trong thời đại mới

DŨNG

30/10/2017-12/11/2017

12B5

Hội vui học tốt

13/11/2017

CHÂU

13/11/2017-26/11/2017

12B6

Tôn sư trọng đạo

27/11/2017

CHÂU

27/11/2017-10/12/2017

12B7

“HIV/AIDS – không có
ranh giới giữa chúng ta
và họ”

11/12/2017

12/2017

01/2018

THAO
THAO

DŨNG

11/12/2017-24/12/2017

11A2

Biển đảo quê hương
em

25/12/2017

25/12/2017-07/01/2018

11A4

Sống ảo, tình yêu, giới

08/1/2018

DŨNG

YẾN

10


tính.
08/1/2018-21/01/2018

11A5

Tác hại của khói thuốc
với cộng đồng.

22/1/2018

22/1/2018-4/2/2018

11A6

Cùng bạn nghèo đón
tết; Xuân yêu thương

5/2/2018

5/2/2018-18/2/2018

11A7

Nghỉ tết nguyên đán
15/2 đến 21/2

Không thực
hiện

19/2/2018-4/3/2018

10C1

Chào xuân mới

5/3/2018

5/3/2018-18/3/2018

10C2

Môi trường: Tiếng gọi
của thiên nhiên và
hành động của chúng
ta.

19/3/2018

02/2018

03/2018

04/2018

05/2018

06/2018

10C3

Văn hóa tham gia giao
thông

2/4/2018

2/4/2018-15/4/2018

11A1

An toàn vệ sinh thực
phẩm “Thực phẩm bẩn
vấn nạn quốc gia”

16/4/2018

Hướng nghiệp: Đúng
ngành nghề- Sáng
tương lai

30/4/2018

11A3

CHÂU

CHÂU

DŨNG

19/3/2018-1/4/2018

16/4/2018-29/4/2018

YẾN

DŨNG

THAO

THAO

30/4/2018-13/5/2018

10C4

Thanh niên với Bác Hồ 14/5/2018

DŨNG

14/5/2018-27/5/2018

10C5

Chuẩn bị tổng kết năm học

DŨNG

28/5/2018-10/6/2018

10C6

Lao động dọn vệ sinh

DƯƠNG

11/6/2018-24/6/2018

10C7

Lao động dọn vệ sinh

DƯƠNG

Bước 2: Thành lập Ban cố vấn chương trình
Gồm những đồng chí trong BCH Đoàn trường hoặc đội ngũ giáo viên nhà
trường số lượng 5 – 10 người tùy điều kiện từng trường. Những đồng chí được
chọn có năng khiếu nghệ thuật, có kinh nghiệm tổ chức các chương trình ngoại
khóa sẽ thực hiện cố vấn, giúp đỡ cho các chi đoàn khi gặp khó khăn trong thực
hiện.
Bước 3: Thu kế hoạch và đăng ký chủ đề, thời gian thực hiện các giờ chào cờ
tự quản từ các Chi đoàn
Trên cơ sở đã triển khai kế hoạch BCH Đoàn trường sẽ cho các Chi đoàn xây
dưng kế hoạch và đăng ký chủ đề các chương trình chào cờ tự quản của mình, có

11

thể theo gợi ý như kế hoạch hoặc khác. Nếu trùng chủ đề BCH Đoàn trường sẽ điều
chỉnh.
Bước 4: Duyệt kế hoạch thực hiện và hỗ trợ, tư vấn tập luyện cho các chi đoàn
hàng tháng.
(Bí thư hoặc phó bí thư Đoàn trường sẽ phân công các thành viên trong Ban
cố vấn tham gia góp ý, chỉnh sữa theo từng tuần.)
Bước 5: Hỗ thực hiện và đánh giá nhận xét, rút kinh nghiệm, cộng trừ điểm
thi đua các Chi đoàn
- Các thành viên Ban cố vấn được phân công sẽ hỗ trợ trực tiếp các em thực hiện
trong giờ chào cờ.
- Nhận xét, đánh giá mặt đạt được, chưa đạt được của giờ chào cờ đã thực hiện.
- Tính điểm thi đua cho mỗi chi đoàn:
+ Cộng điểm nếu thực hiện tốt.
+ Trừ điểm ở các mức độ nếu thực hiện chưa tốt.
- Cuối mỗi kỳ phải tổng kết, nhận xét đánh giá rút kinh nghiệm chung cho tất cả
các giờ đã thực hiện
Phần B. CHUẨN BỊ VÀ THỰC HIỆN CỦA CÁC CHI ĐOÀN
Bước 1: Chủ động nắm vững kế hoạch thực hiện chương trình giờ chào cờ tự quản
do Đoàn trường triển khai đầu năm.
Bước 2: Thống nhất tại Chi đoàn để chọn chủ đề, chọn thời gian thực hiện để đăng
ký với Đoàn trường ngay từ đầu năm học.
Bước 3: Xây dựng kế hoạch chuẩn bị cho giờ chào cờ tự quản mà mình đã đăng ký,
duyệt với Đoàn trường trước giờ chào cờ dự định thực hiện 1 tháng.
Bước 4: Tự tổ chức tập luyện vào những lúc rãnh rỗi
(Thường trong chi đoàn những em nào tham gia tập luyện văn nghệ, thể hiện
tài năng.... thì miễn lao động để tham gia tập luyện trong thời gian các nhóm khác
đang lao động)
Bước 5: Đăng ký lịch tổng duyệt, tổng hợp nền nếp từ sổ trực để xếp loại thi đua

chi đoàn, tổng duyệt chương trình với Đoàn trường
(Thường vào chiều thứ 5 của tuần trước khi thực hiện giờ chào cờ)
Bước 6: Tiến hành tổ chức giờ chào cờ tự quản đã đăng ký.
4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản thân,
đồng nghiệp và nhà trường.

12


Sau bốn năm xây dựng, tổ chức và thực hiện chương trình đến nay toàn
trường đã có 88 chương trình chào cờ tự quản đã thực hiện trong đó: 75 giờ được
đánh giá là thực hiện rất tốt, nhiều ý nghĩa mang tính tuyên truyền giáo dục cao, 9
giờ thực hiện ở mức độ khá, 4 giờ thực hiện ở mức độ trung bình đảm bảo yêu cầu.
Những hiệu quả đạt được sau bốn năm thực hiện:
- Thông qua các hoạt động tự quản mà học sinh tự tổ chức thực hiện trên cơ
sở sự hướng dẫn giúp đỡ của Đoàn trường, giáo viên chủ nhiệm mà rèn luyện các
kỹ năng lao động, biết yêu quý lao động, hiểu được giá trị của lao động, chuẩn bị
cho học sinh các kỹ năng lao động cần thiết trong tương lai. Đặc biệt là rèn luyệt kỹ
năng hoạt động tập thể, kỹ năng giao tiếp, ứng xử trước tập thể, nâng cao khả năng
sáng tạo, tiếp cận các vấn đề mới trong đời sống xã hội... Các chương trình chào cờ
tự quản đã thực sự trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu hàng tháng cho mọi
ĐVTN niên và cán bộ giáo viên trong toàn trường.
- Thông qua các giờ chào cờ giúp các em học sinh trở nên tự tin hơn rất
nhiều trong giao tiếp, luôn cháy hết mình trong các hoạt động tập thể. Đặc biệt hơn
thông qua chương trình trang bị cho các em nhiều kiến thức về pháp luật, an toàn
giao thông, sức khỏe sinh sản vị thành niên, truyền thống yêu nước, tự tôn, tự hào
dân tộc.....
- Điều đạt được lớn nhất đây là chương trình đã lôi cuốn không chỉ các em có
học lực khá giỏi mà các em có học lực yếu, kém, học lực trung bình lại là những
em tích cực tham gia nhất. Vì vậy mà tình trạng bỏ học, trốn học đã giảm hẳn. Các

em có động lực đến trường.
- Ngoài ra thông qua chương trình còn tăng cường tình đoàn kết gắn bó, giúp
đỡ lẫn nhau giữa các ĐVTN trong chi đoàn và các chi đoàn trong trường.
- Thông qua hoạt động này giúp Đoàn trường có thể phát hiện những phẩm
chất, tài năng của ĐVTN từ giúp các em định hướng được nghề nghiệp trong tương
lai cho bản thân.

13


KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
Giúp học sinh rèn kĩ năng sống là một trong những hoạt động giáo dục có ý
nghĩa vô cùng quan trọng trong việc rèn luyện phương pháp suy nghĩ độc lập, linh
hoạt, sáng tạo nó góp phần phát triển trí thông minh, nó hình thành các phẩm chất
tốt đẹp của người lao động mới như : cẩn thận, cần cù, ý chí vượt khó khăn, tác
phong làm việc khoa học. Từ đó góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện
cho học sinh, nhằm đạt được những mục tiêu: Học để biết, Học để làm, Học để
khẳng định mình, Học để chung sống. Điều quan trọng để rèn kĩ năng sống là giúp
học sinh biết cách giải quyết các vấn đề thường gặp trong học tập cũng như trong
cuộc sống hàng ngày. Khả năng ứng xử nhanh, chính xác sẽ làm cho học sinh tự tin
trong cuộc sống hơn.
Từ việc áp dụng chương trình "Chào cờ tự quản hàng tuần" tại trường THPT
Hậu Lộc 3 bắt đầu từ năm học 2013-2014 đến nay đã cho thấy hiệu quả giáo dục kỹ
năng sống cho học sinh trong nhà trường được nâng cao rõ rệt, học sinh nhà trường
hầu hết năng động, học sinh học tập chăm chỉ, tích cực, nền nếp dạy và học luôn
được duy trì ổn định qua mỗi năm. Kỹ năng sống của học sinh trong nhà trường
ngày càng nâng cao chính là yếu tố quan trọng để thúc đẩy chất lượng giáo dục nhà
trường ngày càng tiến bộ. Điều này cũng cho thấy trong công tác giáo dục kỹ năng
sống nếu biết cách vận dụng đúng phương pháp, gắn liền với thực tiễn, phù hợp với

tâm lí, lứa tuổi của học sinh sẽ đem lại hiệu quả ngoài mong đợi.
2. Kiến nghị.
Qua những vấn đề vừa tìm hiểu ở trên, chúng ta thấy rằng các hoạt động
ngoại khóa rất quan trọng trong việc rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh. Nhà
trường THPT cần tăng cường tổ chức các hoạt động ngoại khóa quy mô và phong
phú hơn nữa, huy động sự tham gia của nhiều học sinh và giáo viên hơn. Với chủ
trương xã hội hóa giáo dục như hiện nay, nhà trường, sở giáo dục và đào tạo có thể
tăng cường đầu tư kinh phí cho các hoạt động này ngày càng có hiệu quả hơn.
Trên đây là một số kinh nghiệm từ thực tế công tác xin được chia sẻ với thầy
cô, các cán bộ đoàn, rất mong sự đóng góp thêm cho sáng kiến này được hoàn
14


thiện hơn nữa. Mong rằng sẽ phần nào giải quyết được vướng mắc của thầy cô
trong việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh. Xin trân trọng cảm ơn!

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. SGK Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THPT , Tác giả PGS. TS Nguyễn Thị Mỹ
Lộc, TS. Đinh Thị Kim Thoa, Ths. Trần Văn Tính, Ths. Vũ Phương Liên, NXB Đại học
Quốc gia Hà nội.
2. Một số tài liệu liên quan đền Giáo dục Kỹ năng sống từ mạng Internet.

MỘT SỐ KÝ HIỆU THƯỜNG DÙNG
1. GV: Giáo viên
2. HS: Học sinh
3. THPT: Trung học phổ thông.
4. MC: Người dẫn chương trình
5. KNS: Kỹ năng sống.

15

16


SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ

TRƯỜNG THPT HẬU LỘC 3

PHỤ LỤC
Kèm theo sáng kiến kinh nghiệm "Nâng cao hiệu quả giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua việc tổ chức các hoạt động
trong chương trình chào cờ tự quản hàng tuần tại trường THPT Hậu Lộc 3 "

17


PHỤ LỤC 1
MỘT SỐ HÌNH ẢNH CHƯƠNG TRÌNH CHÀO CỜ TỰ QUẢN GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG

Hình 1: Chi đoàn B2 tham gia dọn dẹp vệ sinh sân trường năm học 20152016

Hình 2: Chi đoàn A1 tham gia lao động dọn dẹp vệ sinh sân
trường năm học 2016-2017

18


Hình 3: Chi đoàn A3 tham gia lao động dọn dẹp vệ sinh sân trường năm
học 2016-2017

Hình 4: Chi đoàn A5 tham gia lao động dọn dẹp vệ sinh sân
trường năm học 2017-2018

PHỤ LỤC 2
MỘT SỐ HÌNH ẢNH CHƯƠNG TRÌNH CHÀO CỜ TỰ QUẢN GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG NĂM HỌC 2014-2015

19


Hình 1: HS Lê Duy Hiếu điều hành nghi thức chào cờ

Hình 2: Trao thưởng nền nếp tuần.

Hình 3: MC Lê Thị Hồng Văn Chi đoàn B1

Hình 4: Không khí vui vẻ của học sinh trong một buổi chào cờ

20


tự quản của Chi đoàn C6.

Hình 5: Tiết mục nhảy Plasmod chi đoàn A1

Hình 6: Tiết mục múa chi đoàn B2

21


Hình 7: Một tiểu phẩm hài kết hợp với phần thi tìm hiểu Lịch sử Đảng

Cộng sản Việt Nam

Hình 8: Cô Hiệu trưởng trao quà quyên góp cho HS nghèo
đón tết trong một giờ chào cờ tự quản.

22


Hình 9: HS Hồng Văn chi đoàn C1 thể hiện quyết tâm bảo vệ chủ
quyền lãnh thổ Việt Nam trong giờ chào cờ tự quản" Chung sức bảo vệ
chủ quyền biển đông"

Hình 10: Quyên góp ủng hộ các chiến sỹ Trường sa bảo vệ chủ
quyền đất nước.

23