Một số giải pháp đổi mới quản lý công tác kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường THPT quảng xương 4

MỤC LỤC
A. PHẦN MỞ ĐẦU......................................................................................................
I. Lý do chọn đề tài ................................................................................................
II. Mục đích nghiên cứu.......................................................................................
III. Đối tượng nghiên cứu....................................................................................
IV. Phương pháp nghiên cứu............................................................................
B. PHẦN NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM..............................
I. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm...............................................
II. Thực trạng về công tác kiểm tra đánh giá ở trường THPT
Quảng Xương 4.........................................................................................................
III. Các giải pháp đổi mới quản lý công tác kiểm tra đánh giá
theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường THPT
Quảng Xương 4.........................................................................................................
1. Bồi dưỡng, nâng cao tư tưởng, nhận thức và năng lực cho đội
ngũ cán bộ giáo viên về kiểm tra đánh giá theo định hướng phát
triển năng lực học sinh......................................................................................
2. Chỉ đạo đổi mới kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển
năng lực học sinh thông qua việc xây dựng kế hoạch và quy trình
kiểm tra đánh giá.................................................................................................
3. Chỉ đạo đổi mới kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển
năng lực học sinh thông qua đổi mới hình thức kiểm tra đánh giá
4. Chỉ đạo đổi mới kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển
năng lực học sinh thông qua việc tổ chức các cuộc thi, hội thi
trong nhà trường..................................................................................................
5. Chỉ đạo đổi mới kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển
năng lực học sinh thông qua việc đổi mới đánh giá xếp loại hạnh
kiểm học sinh..........................................................................................................
IV. Hiệu quả của các giải pháp đổi mới quản lý công tác kiểm
tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở
trường THPT Quảng Xương 4.........................................................................
C. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ..................................................................

I. Kết luận....................................................................................................................
II. Kiến nghị................................................................................................................
TÀI LIỆU THAM KHẢO
DANH MỤC CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ
ĐƯỢC HỘI ĐỒNG ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI

Trang
1
1
2
2
2
3
3
4

6

6

7
12

13

15

17
19
19

20


A. PHẦN MỞ ĐẦU
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Nghị quyết 29-NQ/TW được Hội nghị lần thứ tám Ban Chấp hành Trung
ương khóa XI thông qua ngày 04/11/2013 về đổi mới căn bản, toàn diện
GD&ĐT, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế
thị trường định hướng Xã hội Chủ nghĩa và hội nhập quốc tế đã nêu rõ mục tiêu
cụ thể của giáo dục phổ thông là: “Đối với giáo dục phổ thông, tập trung phát
triển trí tuệ, thể chất, hình thành phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và
bồi dưỡng năng khiếu, định hướng nghề nghiệp cho học sinh. Nâng cao chất
lượng giáo dục toàn diện, chú trọng giáo dục lý tưởng, truyền thống, đạo đức,
lối sống, ngoại ngữ, tin học, năng lực và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức
vào thực tiễn” [5].
Để thực hiện được mục tiêu đó, yêu cầu đặt ra cho ngành giáo dục hiện
nay trong giảng dạy là phải chuyển từ dạy học tiếp cận nội dung sang dạy học
theo hướng tiếp cận năng lực học sinh, theo đó người học khi tốt nghiệp ra
trường có đủ năng lực, nắm vững kiến thức và kỹ năng nhằm đáp ứng yêu cầu
của xã hội cũng như thị trường lao động hiện nay.
Như vậy khi thực hiện mục tiêu, chương trình, phương pháp dạy học theo
hướng tiếp cận năng lực thì đòi hỏi phải có các phương pháp kiểm tra đánh giá
cho phù hợp để có thể đo lường được mục tiêu giảng dạy. Do đó khi mục tiêu,
phương pháp dạy học thay đổi, phương pháp kiểm tra đánh giá cũng phải thay
đổi cho phù hợp.
Về kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực của học sinh,
Nghị quyết 29-NQ/TW cũng đã chỉ rõ: “Đổi mới căn bản phương pháp đánh giá
chất lượng giáo dục theo hướng hỗ trợ phát triển phẩm chất và năng lực học
sinh; phản ánh mức độ đạt chuẩn quy định trong chương trình; cung cấp thông
tin chính xác, khách quan, kịp thời cho việc điều chỉnh hoạt động dạy, hướng

dẫn hoạt động học nhằm nâng cao dần năng lực học sinh” [5].
Trong thực tiễn dạy và học ở các nhà trường cho thấy cách dạy của giáo
viên và cách học của học sinh thường bị chi phối bởi quan niệm “thi gì học nấy”
và mối quan hệ hai chiều này tạo sự lúng túng thụ động trong dạy và học ở nhà
trường. Vì vậy đổi mới công tác kiểm tra đánh giá theo hướng phát triển năng
lực người học có ý nghĩa cấp thiết và là biện pháp quan trọng trong việc thực
hiện đổi mới giáo dục hiện nay.
Vì vậy chúng ta thấy rằng, đổi mới kiểm tra đánh giá sẽ là động lực thúc
đẩy các quá trình khác, như đổi mới phương pháp dạy học, đổi mới cách thức tổ
chức hoạt động dạy học, đổi mới quản lý,... Nếu thực hiện được việc kiểm tra
đánh giá hướng vào đánh giá quá trình, giúp phát triển năng lực học sinh, thì khi
đó quá trình dạy học trở nên tích cực hơn nhiều. Đổi mới kiểm tra đánh giá theo
hướng phát triển năng lực học sinh là một yêu cầu quan trọng để nâng cao chất
2


lượng giáo dục, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết 29-NQ/TW đã đề ra và
đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình Giáo dục phổ thông từ năm 2018.
Xuất phát từ những vấn đề nêu trên và từ thực tiễn công tác quản lý nhà
trường, chúng tôi đã chọn đề tài nghiên cứu là: “Một số giải pháp đổi mới quản
lý công tác kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở
trường THPT Quảng Xương 4”
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Qua việc nghiên cứu lý luận và thực tiễn để từ đó đề xuất các giải pháp
đổi mới quản lý công tác kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực
học sinh ở trường THPT Quảng Xương 4, góp phần nâng cao chất lượng giáo
dục toàn diện, đáp ứng yêu cầu đổi mới theo mục tiêu mà Nghị quyết 29NQ/TW đã đề ra.
III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
Các giải pháp quản lý công tác kiểm tra đánh giá theo định hướng phát
triển năng lực học sinh của nhà trường.

IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm đã được sử dụng các phương pháp nghiên
cứu sau:
- Phương pháp nghiên cứu lý luận: Sử dụng các phương pháp phân tích,
tổng hợp để nhằm xây dựng cơ sở lý luận cho đề tài.
- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Sử dụng phương pháp quan sát, đánh
giá thực tiễn, tổng kết kinh nghiệm quản lý, điều tra thông tin.
- Phương pháp thống kê toán học.

3


B. PHẦN NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. Cơ sở pháp lí về công tác kiểm tra đánh giá theo định hướng phát
triển năng lực học sinh
Giáo dục phổ thông nước ta đang thực hiện bước chuyển từ chương trình
giáo dục tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực của người học, nghĩa là từ chỗ
quan tâm đến việc học sinh học được cái gì đến chỗ quan tâm học sinh vận dụng
được cái gì qua việc học. Để đảm bảo được điều đó, nhất định phải thực hiện
thành công việc chuyển từ phương pháp dạy học “truyền thụ một chiều” sang
dạy cách học, cách vận dụng kiến thức, rèn luyện kỹ năng, hình thành năng lực
và phẩm chất. Đồng thời phải chuyển cách đánh giá kết quả giáo dục từ nặng về
kiểm tra nội dung sang kiểm tra đánh giá năng lực vận dụng kiến thức giải quyết
vấn đề, coi trọng cả kiểm tra đánh giá kết quả học tập với kiểm tra đánh giá
trong quá trình học tập, để có thể tác động kịp thời nhằm nâng cao chất lượng
của các hoạt động dạy học và giáo dục.
- Nghị quyết 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT, đáp ứng
yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định
hướng Xã hội Chủ nghĩa và hội nhập quốc tế được Hội nghị Trung ương tám

khóa XI thông qua, trong phần nhiệm vụ và giải pháp đã chỉ rõ: “Đổi mới căn
bản hình thức và phương pháp thi, kiểm tra và đánh giá kết quả giáo dục, đào
tạo, bảo đảm trung thực, khách quan. Việc thi, kiểm tra và đánh giá kết quả giáo
dục, đào tạo cần từng bước theo các tiêu chí tiên tiến được xã hội và cộng đồng
giáo dục thế giới tin cậy và công nhận. Phối hợp sử dụng kết quả đánh giá trong
quá trình học với đánh giá cuối kỳ, cuối năm học; đánh giá của người dạy với tự
đánh giá của người học; đánh giá của nhà trường với đánh giá của gia đình và
của xã hội” [5].
- Quốc Hội đã ban hành Nghị quyết số 88/2014/QH13 ngày 28/11/2014
về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông đã nêu rõ về yêu
cầu đổi mới: “Kế thừa và phát triển những ưu điểm của chương trình, sách giáo
khoa giáo dục phổ thông hiện hành, phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp
của nền văn hóa Việt Nam và phù hợp với xu thế quốc tế, đồng thời đổi mới
toàn diện mục tiêu, nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức giáo dục,
thi, kiểm tra đánh giá chất lượng giáo dục theo yêu cầu phát triển phẩm chất và
năng lực học sinh; khắc phục tình trạng quá tải; tăng cường thực hành và gắn
với thực tiễn cuộc sống” [6].
- Nghị quyết số 44/NQ-CP của Chính phủ ban hành ngày 09/06/2014 về
Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 29-NQ/TW đã
nêu: “Đổi mới hình thức, phương pháp thi, kiểm tra và đánh giá kết quả giáo
dục theo hướng đánh giá năng lực người học; kết hợp đánh giá cả quá trình
với đánh giá cuối học kỳ, cuối năm học theo mô hình của các nước có nền
giáo dục phát triển” [7].
4


2. Những khái niệm cơ bản của đề tài
- Về khái niệm kiểm tra, theo Từ điển Giáo dục học: “Kiểm tra là bộ phận
hợp thành của quá trình hoạt động dạy-học nhằm nắm được thông tin về
trạng thái và kết quả học tập của học sinh, về những nguyên nhân cơ bản của

thực trạng đó để tìm những biện pháp khắc phục những lổ hổng, đồng thời
củng cố và tiếp tục nâng cao hiệu quả của hoạt động dạy-học” [8].
- Đánh giá kết quả học tập của học sinh: Theo Từ điển Giáo dục học, thuật
ngữ đánh giá kết quả học tập của học sinh được định nghĩa: “Xác định mức
độ nắm được kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo của học sinh so với yêu cầu của
chương trình đề ra. Nội dung đánh giá là những kết quả học tập hằng ngày,
cũng như những kết quả phản ánh trong các kì kiểm tra định kì và kiểm tra
tổng kết các mặt kiến thức, kĩ năng, kĩ xảo của từng môn học. Yêu cầu đánh
giá là chú trọng xem xét mức độ thông hiểu và bền vững của kiến thức, kĩ
năng, kĩ xảo so với chuẩn của chương trình” [8].
- Mối quan hệ giữa kiểm tra và đánh giá:
Kiểm tra và đánh giá kết quả học tập của học sinh là hai khâu có quan hệ
chặt chẽ với nhau, kiểm tra nhằm cung cấp thông tin để đánh giá và đánh giá
thông qua kết quả của kiểm tra, hai khâu đó hợp thành một quá trình thống
nhất.
- Về khái niệm năng lực:
Có rất nhiều định nghĩa về năng lực, theo tác giả Phạm Minh Hạc: “Năng
lực chính là một tổ hợp các đặc điểm tâm lí của một con người (còn gọi là
tổ hợp thuộc tính tâm lí của một nhân cách), tổ hợp đặc điểm này vận hành
theo một mục đích nhất định tạo ra kết quả của một hoạt động nào đấy” [4].
Khi viết về mục tiêu học tập có tính tổng hợp, đó là các mục tiêu về năng
lực, tác giả Lâm Quang Thiệp cho rằng: “Thật ra năng lực nào đó của một
con người thường là tổng hòa của kiến thức, kỹ năng, tình cảm- thái độ
được thể hiện trong một hành động và tình huống cụ thể” [3].
Từ các quan điểm trên đây chúng ta có thể hiểu năng lực là sự kết hợp của
các kỹ năng, phẩm chất, thái độ của một cá nhân để thực hiện một nhiệm vụ
có hiệu quả.
- Kiểm tra đánh giá theo hướng phát triển năng lực là kiểm tra đánh giá kiến
thức, kỹ năng và thái độ trong bối cảnh nhất định. Tức là phải tạo cơ hội cho
học sinh được giải quyết vấn đề trong tình huống có tính thực tiễn. Đánh giá

kết quả học tập theo năng lực cần chú trọng khả năng vận dụng sáng tạo tri
thức trong những tình huống ứng dụng khác nhau.
II. THỰC TRẠNG VỀ CÔNG TÁC KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ Ở TRƯỜNG
THPT QUẢNG XƯƠNG 4
Trong những năm học vừa qua, cùng với việc thực hiện đổi mới phương
pháp dạy học, công tác đổi mới kiểm tra đánh giá đã đạt được những kết quả
nhất định, đội ngũ cán bộ, giáo viên nhận thức được mối quan hệ chặt chẽ giữa
đổi mới phương pháp dạy học và đổi mới kiểm tra đánh giá học sinh.
5


Việc thực hiện công tác kiểm tra đánh giá học sinh của nhà trường trong
những năm trước đây được thể hiện qua bảng thống kê sau:
Môn

Số
tiết
trung
bình
(TB)
trong
tuần

Toán

4

Lý

2.5

Hóa

2.5

Sinh

1.5

Văn

3.5

Sử

1.5

Địa

1.5

Tiếng
Anh

3

GDCD

1

Công
nghệ

1.5

Quốc
phòng

1

Thể dục

2

Tin học

1.5

Bài KT thường xuyên (KTTX)
Hình thức kiểm tra

Số bài
KTTX

(TB
trong
mỗi
học kỳ)

Bài kiểm tra định kỳ (KTĐK)

Hình thức kiểm tra
Số bài
KTĐK

KT miệng

KT 15 phút

(TB
trong
mỗi học
kỳ)

4

Vấn đáp,
bài tập

Bài KT tự
luận

4

3

Vấn đáp,
bài tập

Bài KT tự
luận

3

4

Vấn đáp,
bài tập

3

Vấn đáp,
bài tập

2.5

Vấn đáp,
bài tập
Vấn đáp,
bài tập
Vấn đáp,
bài tập

Bài KT tự
luận, KT
thực hành
Bài KT tự
luận, kiểm
tra thực hành
Bài KT tự
luận

Bài KT tự
luận
Bài KT tự
luận

4

Vấn đáp,
bài tập

Bài KT tự
luận

2

Vấn đáp,
bài tập

2.5

Vấn đáp,
bài tập

2

Vấn đáp,
bài tập

Bài KT tự
luận

Bài KT tự
luận, KT
thực hành
Bài KT tự
luận, KT
thực hành
Bài KT thực
hành
Bài KT tự
luận

4
2.5

3
2.5

Thực
hành
Vấn đáp,
bài tập

KT 45 phút
trở lên

Bài KT tự
luận
Bài KT tự
luận, KT
thực hành

KT học kỳ

Bài KT tự
luận
Bài KT tự
luận
Bài KT tự
luận
Bài KT tự
luận, trắc
nghiệm
Bài KT tự
luận

Bài KT tự
luận
Tự luận kết
hợp trắc
nghiệm
Tự luận kết
hợp trắc
nghiệm
Tự luận kết
hợp trắc
nghiệm
Bài KT tự
luận
Bài KT tự
luận

Bài KT tự
luận
Tự luận kết
hợp trắc
nghiệm
Bài KT tự
luận

2

Bài KT tự
luận

Bài KT tự
luận

2

Bài KT tự
luận

Thực hành,
KT tự luận

3

Bài KT tự
luận

2

Bài KT tự
luận

3.5
2
2
3
2

3
2.5

KT thực
hành
Bài KT tự
luận

Thực hành
Bài KT tự
luận

Từ bảng thống kê trên đây chúng ta thầy rằng số bài kiểm tra thường
xuyên và định kỳ thực hiện đảm bảo theo quy định của Thông tư 58/TT-BGDĐT
của Bộ GD&ĐT về đánh giá xếp loại học sinh. Về hình thức kiểm tra, có sự kết
hợp giữa kiểm tra tự luận với kiểm ra trắc nghiệm, có kiểm tra vấn đáp và có
kiểm tra thực hành. Tuy nhiên hình thức kiểm tra chưa thực sự đa dạng, số bài
6

kiểm tra tự luận vẫn là chủ yếu, học sinh chưa thực sự được đánh giá lẫn nhau,
chưa có nhiều các hoạt động đánh giá để phát triển năng lực học sinh như: đánh
giá qua hồ sơ học tập, vở học tập, đánh giá qua việc học sinh báo cáo kết quả
thực hiện một dự án học tập, nghiên cứu khoa học, kĩ thuật, báo cáo kết quả thực
hành, thí nghiệm; đánh giá qua bài thuyết trình (bài viết, bài trình chiếu, video
clip,…), các bài báo sưu tầm của học sinh về kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
nên chưa phát huy được năng lực sáng tạo của học sinh.
Mặt khác trong việc đổi mới kiểm tra đánh giá còn có một số khó khăn
như: Một bộ phận giáo viên có tâm lý ngại đổi mới, vẫn bảo thủ theo cách kiểm
tra đánh giá truyền thống, năng lực của một bộ phận giáo viên về công tác kiểm
tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực học sinh còn hạn chế, điều đó
làm cho hiệu quả đổi mới kiểm tra đánh giá chưa thực sự có hiệu quả cao.
Từ thực trạng đó đặt ra cho người quản lý phải suy nghĩ, tìm tòi, nghiên
cứu để để tìm ra những giải pháp đổi mới quản lý công tác kiểm tra đánh giá
theo định hướng phát triển năng lực người học, góp phần thực hiện được mục
tiêu giáo dục hiện nay.
III. CÁC GIẢI PHÁP ĐỔI MỚI QUẢN LÝ CÔNG TÁC KIỂM TRA
ĐÁNH GIÁ THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC
SINH Ở TRƯỜNG THPT QUẢNG XƯƠNG 4
1. Bồi dưỡng, nâng cao tư tưởng, nhận thức và năng lực cho đội ngũ
cán bộ giáo viên về kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực
học sinh
Nhằm nâng cao nhận thức và năng lực của đội ngũ cán bộ giáo viên về
đường lối, chủ trương của Đảng và nhà nước ta về đổi mới kiểm tra đánh giá
theo định hướng phát triển năng lực người học, giúp cho họ hiểu rõ và có trách
nhiệm hơn về nhiệm vụ phải thực hiện trong hoạt động này, ở trường THPT
Quảng Xương 4, nhà trường đã chỉ đạo, triển khai các nội dung cơ bản sau đây:
- Tổ chức việc học tập, nghiên cứu, thảo luận các nghị quyết, chỉ thị và
các văn bản chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, của Ngành về đổi mới kiểm tra đánh
giá như Nghị quyết 29/NQ-TW về đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào

tạo, Nghị quyết số 88/2014/QH13 ngày 28/11/2014 về đổi mới chương trình,
sách giáo khoa giáo dục phổ thông, Nghị quyết số 44/NQ-CP của Chính phủ ban
hành về Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 29NQ/TW, Thông tư 58/2011/TT-BGDĐT về ban hành quy chế đánh giá xếp loại
học sinh, công văn 8773/BGDĐT-GDTrH về biên soạn đề kiểm tra, công văn
5555/BGDĐT-GDTrH về hướng dẫn sinh hoạt chuyên môn về đổi mới phương
pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá, các công văn hướng dẫn nhiệm vụ GDTrH
hàng năm của Bộ và của Sở GD&ĐT Thanh Hóa,...
Việc tổ chức học tập, nghiên cứu các văn bản nói trên được nhà trường tổ
chức triển khai dưới nhiều hình thức như:
+ Tổ chức các hội nghị (gồm có hội nghị cơ quan, hội nghị công nhân
viên chức đầu năm, hội nghị tổ chuyên môn), các hội thảo, các buổi sinh hoạt
7


chuyên môn về đổi mới kiểm tra, đánh giá. Sau khi học tập, nghiên cứu về các
nghị quyết, chỉ thị của Đảng và quy định của nhà nước, tập thể cán bộ, giáo viên
nhà trường đều phải viết thu hoạch về nhận thức của bản thân liên quan đến các
nội dung đổi mới và đề xuất các biện pháp cho bản thân và tổ chuyên môn để
thực hiện có hiệu quả.
+ Triển khai tập huấn các chuyên đề về đổi mới kiểm tra đánh giá theo
định hướng phát triển năng lực học sinh (chuyên đề về quy trình xây dựng đề
kiểm tra). Sau khi tiếp thu các chuyên đề được Sở triển khai, nhà trường tổ chức
cho tất cả các tổ chuyên môn, học tập một cách bài bản, cụ thể theo từng bộ
môn, các chuyên đề tập huấn ở tổ đều phải có sản phẩm tập huấn.

(Hình ảnh hội nghị tập huấn của trường và của tổ CM về kiểm tra đánh giá)
+ Xây dựng các tập thể và cá nhân làm tốt công tác đổi mới kiểm tra đánh
giá và nhân rộng các điển hình tiên tiến, biện pháp này nhằm phát huy được
năng lực của tập thể và cá nhân, xây dựng được đội ngũ cốt cán của nhà trường
về công tác này.

- Tổ chức cho cán bộ giáo viên nhà trường thi tìm hiểu về các hoạt động
giáo dục, trong đó có việc đổi mới kiểm tra, đánh giá, thông qua các bài thi giải
đề giáo viên giỏi cấp trường, đó là lồng ghép vào các đề thi các nội dung có liên
quan đến việc đổi mới kiểm tra đánh giá, với 2 phần:
Phần 1: là phần chung liên quan đến các nghị quyết, các văn bản pháp luật
có liên quan đến kiểm tra đánh giá như: Nghị quyết 29/NQ-TW, Thông tư
58/2011/BGDĐT, Công văn 8773/BGDĐT-GDTrH,...
Phần 2: là phần riêng cho các bộ môn.
Các cuộc thi dành cho giáo viên đã thực sự là động lực cho họ phải tìm
tòi, nghiên cứu, từ đó nâng cao nhận thức và năng lực của giáo viên về công tác
đổi mới kiểm tra, đánh giá.
2. Chỉ đạo đổi mới kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển
năng lực học sinh thông qua việc xây dựng kế hoạch và quy trình kiểm tra
đánh giá
Để có thể tổ chức thực hiện được công tác đổi mới kiểm tra đánh giá
trong nhà trường một cách hiệu quả, đòi hỏi cán bộ QL cần phải xây dựng được
8


kế hoạch thực hiện đổi mới của nhà trường một cách cụ thể, có tính khả thi,
đồng thời chỉ đạo các tổ, nhóm CM và từng GV xây dựng được kế hoạch về
công tác kiểm tra đánh giá, đảm bảo sự đồng bộ, thống nhất trong nhà trường.
Đối với kế hoạch của nhà trường:
- Ngay từ đầu năm học BGH nhà trường phải xây dựng được kế hoạch đổi
mới kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực HS, kế hoạch này có
thể xây dựng cùng với kế hoạch đổi mới PPDH, có thể tách riêng.
- Xây dựng kế hoạch cần căn cứ vào những định hướng lớn của Đảng,
Nhà nước và của Ngành về kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng
lực học sinh và căn cứ vào tình hình cụ thể của học sinh, giáo viên, cơ sở vật
chất, trang thiết bị của nhà trường nhà trường và các điều kiện của địa phương

(năng lực tự học của học sinh, năng lực đổi mới PPDH-KTĐG của giáo viên,...)
- Việc xây dựng kế hoạch đổi mới kiểm tra đánh giá theo định hướng phát
triển năng lực học sinh của nhà trường cần phải lưu ý các nội dung quan trọng
sau:
* Ban giám hiệu phải lên được kế hoạch tổng thể quy định quản lý hoạt
động kiểm tra thường xuyên và định kỳ (bài kiểm tra 15 phút, 45 phút trở lên,
kiểm tra học kỳ,...) để từ đó các tổ chuyên môn căn cứ thực hiện và cũng là công
cụ để quản lý, chỉ đạo hoạt động kiểm tra đánh giá các tổ và giáo viên (như
bảng dưới đây):

9


SỞ GD&ĐT THANH HÓA
TRƯỜNG THPT QUẢNG XƯƠNG 4

Stt

Môn

Bài kiểm
tra

HÌNH THỨC KIỂM TRA THƯỜNG XUYÊN
VÀ ĐỊNH KỲ
NĂM HỌC 2016-2017

Hình thức
(tự luận, TN, kết hợp,
thực hành, ngoại khóa,

thực tế trãi nghiệm sáng
tạo….)

Số lượng
câu trắc
nghiệm
(nếu có)

Địa điểm
(trên lớp,
sân
trường,...)

45’
15’
45’
3.
Toán 11
15’
45’
5.
Toán 10
15’
45’
7.
Vật lý 12
15’
45’ trở lên
9.
Vật lý 11

15’
45’
11.
Vật lý 10
15’
45’
13.
..............
15’
Ghi chú:
- Yêu cầu ra đề theo đúng theo quy trình hướng dẫn của Bộ và của Sở
GD&ĐT đối với từng bộ môn.
- Đề có phần trắc nghiệm gồm 4 mã/đề, đề 100% tự luận gồm 2 mã/đề.
- Đề có trắc nghiệm: Tăng cường câu hỏi trắc nghiệm nhiều lựa chọn đúng.
- Với các môn có thực hành: phải có câu hỏi thực hành trong đề kiểm tra 45’
1.

Toán 12

* Kế hoạch cần phải chỉ đạo định hướng được các hình thức kiểm tra
đánh giá để từ đó các tổ chuyên môn căn cứ triển khai, cụ thể như:
- Kết hợp giữa kiểm tra tự luận và trắc nghiệm trong bài kiểm tra (trừ
môn Ngữ văn), đối với các câu hỏi trắc nghiệm khách quan nên dùng cả các câu
có nhiều lựa chọn đúng thay vì chỉ có 1 lựa chọn đúng như trước đây.
- Tăng cường kiểm tra thực hành với các bộ môn có thực hành (lý, hóa,
sinh, công nghệ, địa lý,..).
- Trong quá trình dạy học, cần phải chú trọng đánh giá phẩm chất và năng
lực của học sinh, đánh giá cả quá trình học sinh học tập trên lớp; đánh giá bằng
hồ sơ; đánh giá bằng nhận xét; tăng cường hình thức đánh giá thông qua sản
phẩm dự án, bài thuyết trình, tăng cường hình thức đề mở, khuyến khích sáng

tạo ở học sinh...
- Tăng cường ra các câu hỏi mở, gắn với các vấn đề kinh tế, chính trị, xã
hội, khuyến khích học sinh bày tỏ chính kiến của mình; giúp các em hiểu sâu về
quê hương đất nước (ngữ văn, địa lý, GDCD,...)

10


- Trong quá trình dạy học giáo viên phải hướng dẫn cho học sinh đánh giá
lẫn nhau và biết tự đánh giá năng lực của mình trước những câu hỏi hay tình
huống dạy học.
Đối với kế hoạch của tổ chuyên môn:
- Từ kế hoạch chỉ đạo chung của nhà trường, các tổ chuyên môn căn cứ
vào đặc thù của bộ môn để xây dựng kế hoạch. Để công tác kiểm tra đánh giá
của các tổ bộ môn có chất lượng, nhất thiết phải có mục tiêu kiểm tra đánh giá
và chuẩn kiểm tra, đánh giá. Công tác kiểm tra đánh giá phải thực hiện theo các
bước tiến hành thống nhất chặt chẽ với nhau nhằm đạt mục tiêu đề ra. Quy trình
kiểm tra đánh giá kết quả học tập của HS, theo chúng tôi bao gồm các bước sau:
Bước 1: Xác định mục tiêu kiểm tra đánh giá của từng bài, từng chương:
Mục tiêu là cái mốc cơ bản để thiết kế chương trình dạy – học, xác định
nội dung dạy – học và định hướng cho việc tìm ra các hình thức tổ chức dạy học,
phương pháp dạy học, phương pháp kiểm tra - đánh giá phù hợp. Việc xác định
chính xác, tường minh mục tiêu môn học, bài học giúp GV xác định được mục
tiêu kiểm tra đánh giá đó là: Miêu tả và xếp loại kết quả học tập của HS; Tạo
động cơ học tập cho HS; Điều chỉnh hoạt động dạy – học.
Bước 2: Chọn các hình thức, phương pháp kiểm tra đánh giá phù hợp với
từng môn, từng chương, từng bài cụ thể.
Hình thức kiểm tra đánh giá phải phù hợp với hình thức tổ chức dạy học
của từng môn và yêu cầu cần đạt được: kiến thức hiểu biết, kỹ năng thực hành,
kỹ năng giao tiếp và xử lý tình huống. Các hình thức kiểm tra đánh giá cần được

sử dụng linh hoạt kể cả việc phối hợp các hình thức kiểm tra đánh giá với nhau
nhằm đạt mục tiêu.
Phương pháp kiểm tra đánh giá phải có tác dụng khuyến khích phương
pháp học tập mới đó là tính chủ động, sáng tạo trong học tập, giúp cho HS thể
hiện được năng lực của mình.
Bước 3: Phân tích nội dung, xác định tiêu chuẩn, tiêu chí kiểm tra đánh
giá của từng môn, từng bài, từng chương trong chương trình.
Các nhóm chuyên môn phải tổ chức thảo luận các nội dung KT-ĐG, xác
định tiêu chuẩn, tiêu chí kiểm tra đánh giá của từng môn, từng bài, từng chương
trong chương trình. Xây dựng nội dung kiểm tra đánh giá năng lực thực hành và
kỹ năng giao tiếp cho học sinh: Các nhóm chuyên môn hệ thống các kỹ năng
thực hành và giao tiếp đã dạy trong chương trình theo các mức: kỹ năng cơ bản,
kỹ năng nâng cao và kỹ năng vận dụng, xử lý tình huống.

11


Bước 4: Thiết lập ma trận, xây dựng đề kiểm tra đánh giá theo đúng quy
trình theo hướng dẫn của Bộ và của Sở GD&ĐT.
Thực hiện theo nội dung các bước của công văn 8773 của Bộ và các nội
dung tập huấn về quy trình xây dựng ma trận đề kiểm tra do Sở GD&ĐT tổ
chức. Tại trường THPT Quảng Xương 4, nhà trường chỉ đạo việc xây dựng
thành ngân hàng đề kiểm tra thường xuyên và định kỳ như sau:
+ Từ đầu tháng 8 hàng năm, các tổ chuyên môn bắt đầu xây dựng ngân
hàng đề, yêu cầu của ban giám hiệu là tổ trưởng chuyên môn phải triển khai cho
tất cả các thành viên trong tổ nghiên cứu chương trình và quy trình ra đề và thảo
luận để thống nhất được hình thức kiểm tra đánh giá và ma trận đề, đảm bảo tỷ
lệ giữa 4 mức độ tư duy (nhận biết, thông hiểu, vận dụng và vận dụng cao) và
duyệt với phó hiệu trưởng phụ trách công tác chuyên môn trước khi tiến hành
biên soạn câu hỏi để có thể điều chỉnh ngay từ khi làm ma trận đề.

+ Mỗi bài kiểm tra phải đảm bảo mỗi lớp 1 đề khác nhau được biên soạn
từ cùng một ma trận để đảm bảo tính tương đương giữa các lớp; mỗi đề của
lớp gồm ít nhất 04 mã đề khác nhau, đảm bảo tính khách quan trong kiểm tra
đánh giá học sinh.
Bước 5: Tổ chức kiểm tra, đánh giá, chấm điểm, đánh giá mức độ của đề
kiểm tra.
+ Sau khi xây dựng ngân hàng đề, TTCM và nhóm trưởng CM phải ký
duyệt vào tất cả các đề của tổ trước khi nạp về nhà trường. Nhà trường tiến
hành phô tô tất cả các đề đủ cho học sinh toàn trường, đến thời điểm kiểm tra
GV rút ngẫu nhiên đề kiểm tra theo tiết (phân phối chương trình) để đảm bảo
tính khách quan trong kiểm tra đánh giá.
Bước 6: Phân tích, lưu trữ kết quả kiểm tra, đánh giá
- Trong các bài kiểm tra của học sinh, ban giám hiệu yêu cầu giáo viên
phải có lời nhận xét cụ thể về khả năng vận dụng kiến thức, mức độ thành thạo
các thao tác, kỹ năng cần thiết của học sinh; các bài kiểm tra sau khi chấm và lên
điểm, GV lưu tại phòng tổ chuyên môn để ban giám hiệu và ban kiểm tra nội bộ
kiểm tra việc chấm chữa của GV.
- Ban giám hiệu xây dựng kế hoạch kiểm tra tiến độ vào điểm kiểm tra
trên sổ và trên trang mạng vnedu.vn để công khai trước học sinh và phụ huynh
SỞ GD&ĐT THANH HÓA
TRƯỜNG THPT QUẢNG XƯƠNG 4

BIÊN BẢN KIỂM TRA
CHẾ ĐỘ VÀO ĐIỂM THÁNG .../2016

Thời gian: ngày ......... tháng ...........năm 2016
Thành phần kiểm tra: Ban kiểm tra nội bộ
Địa điểm: Văn phòng trường THPT Quảng Xương 4

12

Lớp

Loại điểm
Số điểm M
Số bài 15’
12A
Số bài 45’
SĐB
Số điểm M
Số bài 15’
12B
Số bài 45’
SĐB
Số điểm M
Số bài 15’
......
Số bài 45’
SĐB

Hình

Đại số

Lý

Hoá

Sinh

......

......

C.nghệ

Ghi chú: - Số điểm M: Số con điểm kiểm tra miệng đã có đến thời điểm kiểm tra
- Số bài 15’, 45’: Số bài kiểm tra 15’, 45’ mà GV đã vào điểm
- SĐB: là số tiết GV đã thực hiện được trên lớp tính đến thời điểm kiểm tra, được thể hiện
trên sổ đầu bài, dùng để so sánh với kế hoạch kiểm tra, từ đó kết luận GV lên điểm chậm tiến độ bao
nhiêu tuần so với quy chế chuyên môn.
Kết luận:...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
Người kiểm tra

Mẫu kiểm tra chế độ vào điểm của GV

Việc xây dựng kế hoạch và quy trình kiểm tra đánh giá một cách cụ thể,
chi tiết giúp cho các tổ chuyên môn và từng giáo viên hình dung ra được những
việc mình phải làm và phải làm như thế nào để có hiệu quả, đồng thời thuận lợi
cho ban giám hiệu trong việc tổ chức thức hiện.
3. Chỉ đạo đổi mới kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển
năng lực học sinh thông qua đổi mới hình thức kiểm tra đánh giá
Để các phương pháp đánh giá theo năng lực đạt được chất lượng theo yêu
cầu, cần chỉ đạo giáo viên đánh giá bằng nhiều hình thức và thông qua nhiều
công cụ khác nhau. Nếu năng lực được coi là khả năng sử dụng kiến thức, kỹ
năng và thái độ một cách kết hợp để giải quyết các vấn đề trong những công
việc cụ thể thì các chương trình giảng dạy và phương pháp đánh giá cũng phải
kết hợp cả ba yếu tố này mới có thể đạt hiệu quả.

Để đạt được yêu cầu trên chúng tôi đã chỉ đạo, tổ chức cho cán bộ giáo
viên nhà trường thực hiện có hiệu quả việc đa dạng các hình thức tổ chức dạy
học và kiểm tra đánh giá học sinh, tạo sự hứng thú cho các em trong học tập và
đã thực sự phát huy được tính tích cực chủ động của các em trong học tập và
trong kiểm tra đánh giá, giúp các em phát triển được năng lực của mỗi học sinh.
Cụ thể như thực hiện các hình thức kiểm tra đánh giá như sau:
Thứ nhất: Kiểm tra đánh giá theo hướng phát triển năng lực thông qua
bài kiểm tra. Bài kiểm tra nhằm đánh giá năng lực của học sinh là một hoạt
động đánh giá trong đó yêu cầu học sinh chứng minh khả năng của mình bằng
việc đưa ra các câu trả lời dưới dạng viết hoặc nói. Thực hiện xây dựng ngân
13


hàng đề kiểm tra, đề tham khảo cho học sinh dưới nhiều hình thức như:
* Tự luận kết hợp với trắc nhiệm, nên dùng nhiều dạng câu hỏi khác
nhua, với nhiều dạng trắc nhiệm khác như như: ghép nối, trắc nghiệm đúng sai,
trắc nghiệm nhiều lựa chọn đúng, trắc nhiệm nhiều hơn 4 phương án lựa chọn,
…
* Kiểm tra thực hành đối với học sinh: Đối với bài kiểm tra thực hành,
chúng tôi cho rằng đây là công cụ đánh giá năng lực tin cậy hơn cả bài kiểm tra
viết, vì vậy nhà trường đã đưa vào ngay trong kế hoạch kiểm tra thực hành đối
với các bộ môn có thực hành như lý, hóa, sinh, công nghệ….
* Tăng cường xây dựng các câu hỏi, các bài kiểm tra tích hợp liên môn để
học sinh vận dụng kiến thức các môn học vào để giải quyết các tình huống, như
kiến thức liên môn giữa môn lý, hóa, sinh, giữa môn sinh, địa lý,...
* Thiết kế, sưu tầm các bài kiểm tra nghe - hiểu ở môn tiếng anh để rèn
luyện các kỹ năng của học sinh, áp dụng cho các bài kiểm tra trên lớp và đội
tuyển học sinh giỏi của nhà trường.
Việc tổ chức xây dựng các ngân hàng đề kiểm tra, đề tham khảo chúng tôi
đã yêu cầu các tổ chuyên môn căn cứ vào đặc thù bộ môn để xây dựng đề có

tính thực tiễn cao, gắn liền với các số liệu, các hiện tượng có thực trong cuộc
sống, đưa các hình ảnh có thực vào đề kiểm tra, đối với các môn có thực hành
như Lý, Hóa, Sinh nhà trường chúng tôi đã yêu cầu phải xây dựng các câu hỏi
thực hành trong các đề kiểm tra. Việc biên soạn các đề kiểm tra như vậy đòi hỏi
các cán bộ giáo viên phải có sự đầu tư về chuyên môn và thời gian mới có thể
xây dựng được những đề như vậy.
Thứ hai: Đánh giá học sinh thông qua việc cho các em đánh giá lẫn nhau,
từ việc đánh giá như vậy, mỗi học sinh tự rút ra được những bài học kinh
nghiệm trong học tập.
Thứ ba: Đánh giá học sinh thông qua phỏng vấn, qua các bài viết tìm hiểu
của học sinh về thiên nhiên, về thực tiễn trong cuộc sống, về sưu tầm các tư liệu
trên mạng internet hay trên báo, tạp chí,…
Thứ tư: Đánh giá học sinh thông qua việc tham vấn ý kiến của phụ huynh,
các giáo viên khác và của lãnh đạo nhà trường.
Thứ năm: Kiểm tra đánh giá học sinh thông qua các hoạt động ngoại
khóa, các hoạt động ngoài giờ lên lớp.
Thứ sáu: Kiểm tra đánh giá học sinh ngay trong quá trình học tập của học
sinh, học sinh có thể trình bày vấn đề qua bài học tập nhóm, bài tập cá nhân
hoặc bài tập kết hợp giữa cá nhân và nhóm.
4. Chỉ đạo đổi mới kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng
lực học sinh thông qua việc tổ chức các cuộc thi, hội thi trong nhà trường
Trong giảng dạy và đánh giá theo năng lực ban giám hiệu nhà trường nhận
thức được rằng cần phải sử dụng nhiều phương pháp, công cụ khác nhau và cần
phải thực hiện một cách đồng bộ mới có thể đạt được mục tiêu đề ra. Vì vậy bên

14


cạnh việc đánh giá học sinh thông qua các giờ lên lớp, ban giám hiệu nhà trường
còn chỉ đạo việc đánh giá năng lực học sinh thông qua các cuộc thi, hội thi, để

các em vừa có những sân chơi trí tuệ phát triển năng lực của các em, vừa đánh
giá được một cách toàn diện học sinh, đánh giá việc vận dụng sáng tạo những
kiến thức đã học được vào các hoạt động, công việc cụ thể, từ đó góp phần hình
thành và phát triển năng lực.
* Về xây dựng kế hoạch: Ban chuyên môn phải xây dựng được kế hoạch
tổ chức các cuộc thi, hội thi dành cho học sinh trong nhà trường như: Cuộc thi
khoa học kỹ thuật, vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các tình huống
thực tiễn, thi viết thư quốc tế UPU, thi An toàn giao thông cho nụ cười ngày
mai, em yêu lịch sử Xứ Thanh, hội thi kể chuyện về Bác Hồ.... Các cuộc thi, hội
thi được nhà trường tổ chức đánh giá, chấm điểm, đó là căn cứ để xếp loại thi
đua của cá nhân học sinh và tập thể lớp học, kết quả cuộc thi, hội thi sẽ là căn cứ
để đề nghị các hình thức khen thưởng nhằm khích lệ các em.
* Biện pháp thực hiện:
- Với mỗi cuộc thi, hội thi nhà trường đều tổ chức tập huấn, triển khai kế
hoạch chi tiết đến tất cả các lớp học sinh để các em được hiểu về ý nghĩa, tầm
quan trọng và quy chế của các cuộc thi, hội thi. Việc tập huấn cho học sinh được
nhà trường triển khai cho các cốt cán của lớp là lớp trưởng, bí thư, lớp phó học
tập, từ đó các em về triển khai cho lớp.
- Sau khi triển khai học tập, nghiên cứu về các cuộc thi, hội thi, nhà
trường triển khai cho các em đăng ký dự thi, có thể giao chỉ tiêu cụ thể:
+ Đối với cuộc thi KHKT, vận dụng kiến thức liên môn: Nhà trường giao
cho mỗi lớp có ít nhất 5 ý tưởng hay nhất, từ đó cán bộ lớp giao chỉ tiêu cho các
thành viên, mỗi thành viên phải có ít nhất 1 ý tưởng, từ đó học sinh trong lớp tự
đánh giá để lựa chọn ra 5 ý tưởng nạp về nhà trường, từ đó lựa chọn giáo viên
hướng dẫn để các em hoàn thành dự án.

Hình ảnh học sinh nhà trường tham gia cuộc thi KHKT cấp tỉnh
năm học 2015-2016

+ Đối với cuộc thi ATGT cho nụ cười ngày mai, thi em yêu lịch sử Xứ

Thanh: Triển khi cho tất cả các học sinh trong nhà trường đều phải có bài viết
tham gia, từ đó tổ chức triển khai cho giáo viên thuộc tổ bộ môn lịch sử (đối với
15


cuộc thi em yêu lịch sử Xứ Thanh), giáo viên chủ nhiệm, giáo viên GDCD (đối
với cuộc thi ATGT cho nụ cười ngày mai) đánh giá, xếp giải. Kết quả các cuộc
thi này có thể sử dụng để đưa vào cho điểm kiểm tra thường xuyên đối với học
sinh ở bộ môn lịch sử và GDCD.
+ Đối với hội thi kể chuyện về Bác Hồ của GV, học sinh và các hội thi
khác: Nhà trường phối hợp với Công đoàn, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh để triển
khai. Đối với các lớp học sinh, tổ chức ở trong các buổi sinh hoạt lớp, các thành
viên ban giám khảo là học sinh của lớp sẽ nhận xét, đánh giá, từ đó lựa chọn mỗi
lớp một thành viên để tham gia ở cấp trường.

Hình ảnh hội
thi kể
chuyện
về Bác
Hồ của
CBGV
và HS
nhà
trường.

* Về hiệu quả của các cuộc thi, hội thi:
+ Việc tổ chức các cuộc thi, hội thi thực sự là các sân chơi trí tuệ cho các
em, qua đó các em được hoạt động, được tự đánh giá lẫn nhau, thông qua đó các
em có điều kiện để hình thành và phát triển năng lực của mỗi cá nhân và của cả
tập thể lớp.

+ Kết quả đạt được trong năm học 2016-2017 vừa qua, đặc biệt là kết quả
tham gia cấp tỉnh, cấp quốc gia, cụ thể:
Kết quả thi Khoa học kỹ thuật cấp tỉnh: 03 dự án được xếp giải, trong đó
có 01 dự án giải Nhì và 02 dự án giải khuyến khích, 01 dự án dự thi QG đạt giải
đặc biệt của trường ĐHSP HN2. Năm thứ 2 liên tiếp Nhà trường được Giám đốc
Sở tặng giấy khen đơn vị xuất sắc cuộc thi.
Cuộc thi An toàn giao thông cho nụ cười ngày mai : có 4 học sinh đạt giải
khuyến khích.
5. Chỉ đạo đổi mới kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển
năng lực học sinh thông qua việc đổi mới đánh giá xếp loại hạnh kiểm học
sinh
Bên cạnh việc đổi mới kiểm tra đánh giá về học lực, việc đổi mới cách
đánh giá, xếp loại hạnh kiểm học sinh cũng là một yếu tố quan trọng để hình
16


thành phẩm chất, năng lực của học sinh. Để có thể đánh giá được một cách đầy
đủ nhất về phẩm chất của học sinh, giáo viên chủ nhiệm lớp cần căn cứ vào tất
cả các mặt hoạt động của lớp để đánh giá, như : Thực hiện nền nếp của học sinh,
qua các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, qua việc tham gia các cuộc thi, hội
thi, .... đặc biệt là hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
* Về xây dựng kế hoạch: Ban giám hiệu cùng với ban hoạt động giáo dục
ngoài giờ lên lớp và Đoàn TNCS Hồ Chí Minh nhà trường phải xây dựng được
kế hoạch tổ chức các hoạt động, đặc biệt là các chương trình giáo dục ngoài giờ
lên lớp và thống nhất được cách đánh giá học sinh thông qua các hoạt động, từ
đó triển khai đến tất cả các GV chủ nhiệm và các lớp học sinh.
* Biện pháp thực hiện: Ở đây chúng tôi đi sâu vào các biện pháp đánh giá
học sinh qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Các hoạt động này có tác
dụng hỗ trợ, bổ sung cho các hoạt động dạy học trên lớp, đó là con đường gắn lí
thuyết với thực tiễn, tạo nên sự thống nhất giữa nhận thức và hành động, góp

phần hình thành phẩm chất, năng lực ở học sinh.
Hình ảnh học
sinh nhà
trường tham
gia hội thi
cắm hoa tươi
chào mừng
ngày 8/3
-

Các

hình thức và phương pháp đánh giá:
+ Đánh giá qua bài viết thu hoạch của học sinh: Sau khi thực hiện xong
một hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, giáo viên chủ nhiệm cần phải yêu cầu
học sinh viết bản thu hoạch cá nhân. Đây là một trong những căn cứ, cơ sở để
đánh giá năng lực, xếp loại hạnh kiểm cho học sinh.
+ Đánh giá qua việc quan sát hoạt động của học sinh: Giáo viên chủ nhiệm
cần phải quan sát, theo dõi hành vi, thái độ, tinh thần trách nhiệm của học sinh
đối với công việc được phân công, tinh thần hợp tác tương trợ lẫn nhau trong tập
thể, năng lực xử lý tình huống được thể hiện khi học sinh tham gia hoạt động.
+ Đánh giá thông qua tọa đàm, trao đổi với học sinh: Hình thức này giúp
học sinh có tinh thần phê và tự phê trước tập thể, hình thành thái độ bình tĩnh, tự
tin trong giao tiếp, hình thành năng lực tự đánh giá của học sinh.
+ Đánh giá qua phân tích sản phẩm hoạt động của học sinh: Có thể sử dụng
hình thức này để đánh giá cho những hoạt động có sản phẩm như: Cắm hoa, thi
sáng tác... Với hình thức đánh giá này cho phép giáo viên nắm bắt được đặc

17

điểm tâm sinh lí, cá tính, năng lực, sở trường... của từng học sinh, kích thích
phát triển tư duy sáng tạo của học sinh.
+ Đánh giá dựa trên sự trao đổi nhận xét của lãnh đạo và đồng nghiệp, phụ
huynh học sinh: Để có sự đánh giá chính xác về học sinh hoặc tập thể học sinh
trong quá trình tham gia tổ chức thực hiện các hoạt động, giáo viên chủ nhiệm
nên tham khảo ý kiến của thầy cô giáo bộ môn, các thành viên trong nhà trường.
- Quy trình đánh giá:
+ Học sinh tự đánh giá qua các kết quả của hoạt động.
Đây là bước đánh giá mà mỗi học sinh phải tự nhìn thấy được sự nỗ lực
phấn đấu và năng lực của bản thân để tự đánh giá, qua hoạt động này giúp học
sinh hình thành năng lực tự đánh giá của bản thân.
+ Tổ đánh giá: Thư kí ghi biên bản nội dung buổi đánh giá, tổ trưởng nộp
toàn bộ văn bản cho lớp trưởng.

Hình ảnh các tổ
học sinh tổ chức
đánh giá hạnh
kiểm hàng tháng
+

Lớp đánh
giá: Lớp trưởng
triệu tập họp ban
cán sự lớp mở rộng
để đánh giá từng thành viên của lớp. Trường hợp nào không thống nhất, ban cán
sự lớp sẽ thảo luận và ra quyết định. Các ý kiến này được ghi chép vào sổ biên
bản để nộp cho giáo viên chủ nhiệm. GVCN cùng tham dự để kịp thời cho ý
kiến và là người “trọng tài” trong việc đánh giá của lớp.
+ Giáo viên chủ nhiệm đánh giá và ra quyết định cuối cùng dựa trên cơ sở

hồ sơ thu nhận được và biên bản đánh giá xếp loại của ban cán sự lớp.
Việc đánh giá hoạt động của học sinh được tổ chức hàng tháng (mỗi tháng 1
lần), nó sẽ là căn cứ để giáo viên chủ nhiệm đánh giá xếp loại hạnh kiểm cho
học sinh vào cuối mỗi học kì và cuối năm học.
Mẫu danh sách theo dõi các nội dung đánh giá của tổ học sinh và của lớp
TRƯỜNG THPT QUẢNG XƯƠNG 4

DANH SÁCH THEO DÕI ĐÁNH GIÁ HẠNH KIỂM
THÁNG: .............NĂM HỌC 2016-2017
(Đánh giá theo các mức: Tốt, Khá, TB, Yếu)

18


Stt

Họ và
tên HS

Các nội dung đánh giá
Đánh
Chức
giá
Hoạt động Tham gia
Tổ Thực hiện Tinh thần
Các hoạt
vụ
chun
ngoài giờ các cuộc
nội quy học tập

động khác
g
LL
thi, hội thi

1
2
3

* Về hiệu quả của việc đổi mới đánh giá hạnh kiểm học sinh:
Thông qua việc đổi mới hình thức và phương pháp đánh giá học sinh về
mặt hạnh kiểm như trên được áp dụng trong những năm học vừa qua, học sinh
thực sự là trung tâm của hoạt động giáo dục, hoạt động đánh giá, trong các hoạt
động đó học sinh thấy rõ được mình cần phải biết gì và có thể làm gì trong các
tình huống và bối cảnh khác nhau. Thông qua các hoạt động đó, chúng tôi thấy
rằng học sinh thực sự năng động, sáng tạo trong các hoạt động, có nhiều em khi
mới bước chân vào trường còn bỡ ngỡ, tự ti với bản thân, ít hoạt động, thì sau
khi được tham gia vào các hoạt động của lớp đã làm cho các em thay đổi, tích
cực hơn, tự tin hơn, vì vậy việc đổi mới đánh giá hạnh kiểm học sinh của nhà
trường đã góp phần hình thành và phát triển năng lực của học sinh.
IV. HIỆU QUẢ CỦA GIẢI PHÁP ĐỔI MỚI QUẢN LÝ CÔNG TÁC KIỂM
TRA ĐÁNH GIÁ THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC
SINH Ở TRƯỜNG THPT QUẢNG XƯƠNG 4
Trong những năm học vừa qua, dưới dự chỉ đạo của ban giám hiệu nhà
trường, trường THPT Quảng Xương 4 đã triển khai thực hiện một cách đồng bộ
05 giải pháp chủ yếu nêu trên về đổi mới kiểm tra đánh giá theo định hướng phát
triển năng lực học sinh, vì vậy đã góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn
diện của nhà trường, đáp ứng được yêu cầu đổi mới của giáo dục hiện nay và
nhất là tiến tới thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông mới.
1. Đối với đội ngũ cán bộ, giáo viên nhà trường

Đội ngũ giáo viên trường THPT Quảng Xương 4 đã nhận thức được tầm
quan trọng của công tác kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực
học sinh trong giai đoạn hiện nay. Giáo viên tích cực hơn trong các hoạt động
đổi mới của nhà trường nói chung và đổi mới kiểm tra đánh giá nói riêng.
Năng lực kiểm tra đánh giá của đội ngũ cán bộ, giáo viên nhà trường đã
được nâng lên, giáo viên không còn cứng nhắc trong kiểm tra, đánh giá, họ đã
linh hoạt sử dụng nhiều hình thức và phương pháp kiểm tra đánh giá trong các
giờ lên lớp, các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp và trong các hoạt động
giáo dục khác của nhà trường.
Đội ngũ giáo viên đã nắm vững được quy trình xây dựng đề kiểm tra theo
hướng dẫn của Bộ GD&ĐT, của Sở GD&ĐT và quy trình kiểm tra đánh giá học
sinh trong các hoạt động giáo dục theo định hướng phát triển năng lực học sinh.

19


Trong những năm vừa qua các tổ bộ môn đã thực sự đổi mới công tác sinh
hoạt chuyên môn về kiểm tra đánh giá, từ đó đã xây dựng được ngân hàng đề
kiểm tra theo định hướng phát triển năng lực học sinh (kiểm tra giữa lý thuyết
và thực hành, giữa trắc nghiệm và tự luận, tăng cường các câu hỏi có tính thực
tiễn, câu hỏi mở, các câu hỏi vận dụng cao ....).
2. Chất lượng học tập của học sinh
Dưới sự chỉ đạo của Ban giám hiệu nhà trường, với sự đổi mới công tác
kiểm tra, đánh giá, chất lượng giáo dục của nhà trường đã được nâng lên, cụ thể:
+ Về chất lượng giáo dục đại trà trong 3 năm gần đây:
Kết quả xếp loại về văn hóa:
Năm học
2014-2015
2015-2016
2016-2017

Giỏi
SL
TL%
229 21,50
260 24.37
291 26.55

Khá
SL TL%
512 48,08
492 46.11
508 46.35

TB
SL
TL%
313 29,11
301 28.21
278 25.36

Yếu
SL TL%
14 1,31
14 1.31
19 1.73

SL
0
0

0

Kém
TL%
0
0
0

Kết quả xếp loại về hạnh kiểm:
Năm học
2014-2015
2015-2016
2016-2017

Tốt
SL
TL%
668
62,72
671
62.89
721
65.78

Khá
SL
TL%
278
26,10
266

24.93
265
24.18

TB
SL
85
104
87

TL%
7.99
9.74
7.94

SL
34
26
23

Yếu
TL%
3,19
2.44
2.10

+ Về kết quả thi tốt nghiệp lớp 12 trong 2 năm gần đây:
Năm học 2014-2015 tỷ lệ học sinh đậu tốt nghiệp là 93%
Năm học 2015 - 2016 tỷ lệ học sinh đậu tốt nghiệp là 99.4%
+ Về kết quả thi đại học, cao đẳng trong 2 năm gần đây:

Năm học 2014 - 2015: tỷ lệ học sinh lớp 12 đậu đại học, cao đẳng là
70.8%, trong đó điểm trung bình 3 môn xét đại học, cao đẳng của khối 12 là
15,61 điểm (năm học trước điểm trung bình là 13.36 điểm), 02 HS có tổng điểm
3 môn xét đại học đạt 27.0 điểm (năm trước không có HS 27 điểm).
Năm học 2015 - 2016: hơn 80% học sinh đủ điều kiện trúng tuyển vào
Đại học, đây là thành tích vượt bậc của nhà trường trong những năm qua, trong
đó có 2 HS có điểm thi trên 27 (trong đó 1 HS đạt 28.05, 1 HS đạt 27.6), là kết
quả cao nhất từ trước đến nay.
+ Về kết quả thi học sinh giỏi cấp tỉnh và học sinh giỏi Quốc gia trong 2
năm gần đây:
Năm học 2015-2016 : nhà trường có 23 giải HSG các môn văn hóa, 12 em
đạt giải cấp tỉnh casio, có 07 dự án khoa học kỹ thuật được xếp giải cấp tỉnh,
trong đó có 01 giải Ba và 06 giải khuyến khích, đặc biệt nhà trường có 01 dự án
đạt giải Ba quốc gia.

20


Năm học 2016-2017 : nhà trường có 23 giải HSG các môn văn hóa (bằng
năm học trước), 10 em đạt giải cấp tỉnh casio, thi quốc phòng - an ninh được 11
giải cấp tỉnh, 1 giải ba toàn đoàn và được Giám đốc Sở tặng giấy khen đơn vị
xuất sắc. Có 03 dự án khoa học kỹ thuật được xếp giải cấp tỉnh, đặc biệt nhà
trường có 01 dự án đạt giải đặc biệt quốc gia, nhà trường đã được giám đốc Sở
tặng giấy khen đơn vị xuất sắc trong cuộc thi. Trong cuộc thi ATGT cho nụ cười
ngày mai nhà trường có 04 học sinh đạt giải KK.
Trong những năm gần đây, chất lượng giáo dục nhà trường ngày càng
được nâng lên về mọi mặt, các lớp học sinh tích cực, năng động, sáng tạo trong
các hoạt động giáo dục của nhà trường, tự tin, bản lĩnh trong các kỳ thi, cuộc thi
do nhà trường, Sở GD&ĐT, Bộ GD&ĐT tổ chức. Với những thành đã đạt được
đã tạo được lòng tin của phụ huynh, học sinh và nhân dân trong huyện thuộc

vùng tuyển sinh của nhà trường, điều đó thể hiện công tác chỉ đạo đổi mới nói
chung và đổi mới kiểm tra đánh giá của nhà trường là hoàn toàn đúng đắn và có
hiệu quả.
C. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
I. KẾT LUẬN
Kiểm tra đánh giá kết quả học tập, rèn luyện của học sinh có vai trò rất
quan trọng đối với việc phát triển năng lực học sinh. Thông qua kiểm tra đánh
giá, học sinh được vận dụng kiến thức đã học vào giải quyết các bài tập, tình
huống cụ thể, đồng thời nhận thấy được mức độ về kiến thức, kỹ năng của cá
nhân, những hạn chế trong quá trình học tập, hoạt động để có phương pháp học
tập, hoạt động tích cực, hiệu quả hơn.
Qua nghiên cứu và thực tiễn quản lý chúng tôi đã đề xuất được 05 giải
pháp chủ yếu về đổi mới kiểm tra đánh theo định hướng phát triển năng lực học
sinh, đó là: Bồi dưỡng, nâng cao tư tưởng, nhận thức và năng lực cho đội ngũ
cán bộ giáo viên về kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực học
sinh; Chỉ đạo đổi mới kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực
học sinh thông qua việc xây dựng kế hoạch và quy trình kiểm tra đánh giá; Chỉ
đạo đổi mới kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực học sinh
thông qua đổi mới hình thức kiểm tra đánh giá; Chỉ đạo đổi mới kiểm tra đánh
giá theo định hướng phát triển năng lực học sinh thông qua việc tổ chức các
cuộc thi, hội thi trong nhà trường; Chỉ đạo đổi mới kiểm tra đánh giá theo định
hướng phát triển năng lực học sinh thông qua việc đổi mới đánh giá xếp loại
hạnh kiểm học sinh.
Việc chỉ đạo đổi mới kiểm tra đánh giá ở trường THPT Quảng Xương 4
được tiến hành thực nghiệm khoa học trong 02 năm học vừa qua một cách
nghiêm túc và đã cho những kết quả rất khả quan.
Kết quả thực nghiệm sư phạm đã khẳng định tính đúng đắn và khoa học
của những giải pháp chỉ đạo mà chúng tôi đã xây dựng trong đề tài này. Với
21

những giải pháp và hiệu quả đã nêu trên, đề tài SKKN này cũng có thể áp dụng
rộng rãi đối với các trường THPT khác trong huyện và trong tỉnh, góp phần đạt
được mục tiêu giáo dục hiện nay.
Vì thời gian và năng lực bản thân có hạn nên sáng kiến kinh nghiệm
chắc chắn còn nhiều thiếu sót, rất mong được đồng nghiệp tham gia góp ý, để
chúng tôi có thể hoàn thiện và phát triển đề tài hơn nữa trong thời gian tới, đặc
biệt là khi thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới.
II. KIẾN NGHỊ
Để làm tốt công tác kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực
học sinh, các nhà trường cần phải quan tâm đến việc bồi dưỡng, nâng cao trình
độ, năng lực về kiểm tra đánh giá cho đội ngũ giáo viên. Ban giám hiệu cần chỉ
đạo sát xao, xây dựng kế hoạch kiểm tra đánh giá theo định hướng đổi mới cho
từng năm học để phù hợp với tình hình cụ thể của đơn vị, cần chỉ đạo các tổ
chuyên môn triển khai một cách cụ thể các hình thức và phương pháp kiểm tra
đánh giá theo định hướng phát triển năng lực trong các hoạt động dạy học và
giáo dục để GV có thể thực hiện được.
XÁC NHẬN CỦA HIỆU TRƯỞNG

Thanh Hóa, ngày 16 tháng 05 năm 2017
Tôi xin cam đoan đây là SKKN
của mình viết, không sao chép
nội dung của người khác
Tác giả

Vũ Văn Thanh
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Công văn số 8773/BGDĐT-GDTrH, ngày 30 tháng 12 năm 2010 của Bộ
GD&ĐT về Hướng dẫn biên soạn đề kiểm tra.
2. Công văn số 5555/BGDĐT-GDTrH, ngày 08 tháng 10 năm 2014 của Bộ

GD&ĐT về hướng dẫn sinh hoạt chuyên môn về đổi mới phương pháp dạy học
và kiểm tra, đánh giá.
3. Đo lường và đánh giá hoạt động học tập trong nhà trường, Lâm Quang Thiệp,
NXB Đại học Sư phạm (2012).
4. Một số vấn đề về tâm lý học, Phạm Minh Hạc, NXB Giáo dục, Hà Nội (1992).
5. Nghị quyết 29-NQ/TW của Hội nghị lần thứ tám Ban Chấp hành Trung ương
khóa XI thông qua ngày 04/11/2013.
6. Nghị quyết số 88/2014/QH13 ngày 28/11/2014 của Quốc Hội về đổi mới
chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông.
7. Nghị quyết số 44/NQ-CP của Chính phủ ban hành ngày 09/06/2014 về
Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 29-NQ/TW.
22


8. Từ điển giáo dục học, Bùi Hiền-Nguyễn Văn Giai-Nguyễn Hữu Quỳnh-Vũ
Văn Tảo, NXB Từ điển bách khoa, Hà Nội (2001).
9. Thông tư số 58/2011/TT-BGDĐT, ngày 12 tháng 12 năm 2011 của Bộ
GD&ĐT về Ban hành Quy chế đánh giá, xếp loại học sinh trung học cơ sở và
học sinh trung học phổ thông.

23