Luận văn thạc sỹ - Quản lý chi Ngân sách nhà nước của chính quyền huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
---------------------------

NGUYỄN THÁI HÀ

QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CỦA
CHÍNH QUYỀN HUYỆN NẬM PỒ,
TỈNH ĐIỆN BIÊN

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ & CHÍNH SÁCH

Người hướng dẫn khoa học:

PGS.TS. ĐOÀN THỊ THU HÀ

HÀ NỘI - 2017


LỜI CAM ĐOAN
Tên tôi là: Nguyễn Thái Hà
Học viên: Lớp cao học CH 24
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế và chính sách
Trường Đại học Kinh tế Quốc dân.
Tôi cam xin cam đoan luận văn “Quản lý chi Ngân sách nhà nước của
chính quyền huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên” là công trình nghiên cứu của bản
thân tôi, các kết quả nghiên cứu trong luận văn là xác thực. Tôi xin chịu trách nhiệm
về các vấn đề liên quan đến nội dung của luận văn này./.
Tác giả

Nguyễn Thái Hà

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN..................................................................................................................ii


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BTC

: Bộ Tài chính

CBCC

: Cán bộ, công chức

CCN

: Cụm công nghiệp

ĐTPT

: Đầu tư phát triển

GDP

: Tổng sản phẩm quốc nội

HĐND

: Hội đồng nhân dân

KBNN

: Kho bạc nhà nước

NSNN

: Ngân sách nhà nước

QLĐT&XD : Quản lý đầu tư và xây dựng
QLNN

: Quản lý nhà nước

TCKH

: Tài chính - Kế hoạch

TTCN

: Tiểu thủ công nghiệp

UBND

: Ủy ban nhân dân

WTO

: Tổ chức Thương mại Thế giới

XDCB

: Xây dựng cơ bản


DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH
BẢNG
LỜI CAM ĐOAN..................................................................................................................ii


1

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Ngân sách nhà nước là công cụ tài chính có ý nghĩa quyết định đối với việc
thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội. Trong công cuộc cải cách
nền hành chính nhà nước, đặc biệt là cải cách tài chính công, hoàn thiện quản lý
ngân sách nhà nước là yêu cầu cấp thiết đang đặt ra trước Nhà nước và chính quyền
địa phương các cấp.
Huyện là một trong ba cấp hành chính địa phương, được phân cấp thực hiện
nhiều nhiệm vụ chi quan trọng, thiết thực đối với đời sống nhân dân và phát triển
kinh tế - xã hội của địa phương. Do đó, quản lý chi ngân sách nhà nước nói chung
và quản lý chi ngân sách nhà nước của chính quyền huyện nói riêng là tất yếu khách
quan trong quá trình phát triển đất nước. Hoàn thiện quản lý chi ngân sách nhà nước
cấp huyện góp phần vào quản lý tốt tài chính nhà nước các cấp, tạo điều kiện để
chính quyền cấp huyện hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị mà Nghị quyết Hội đồng
nhân dân đề ra, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống
nhân dân, giữ vững an ninh, chính trị trên địa bàn.
Công tác quản lý chi NSNN của huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên trong những
năm qua tương đối ổn định, đã hoàn thành tốt các nhiệm vụ trọng tâm của năm ngân
sách. Tổng chi ngân sách nhà nước cho các ngành, lĩnh vực được đáp ứng kịp thời,

đảm bảo nguồn lực tài chính phục vụ các nhiệm vụ kinh tế - xã hội, quốc phòng, an
ninh trên địa bàn huyện. Các nhiệm vụ chi đều tuân thủ theo Luật Ngân sách, thực
hiện nghiêm túc các quy định của Bộ Tài chính, quyết định của UBND tỉnh và sự
chỉ đạo của Sở Tài chính tỉnh Điện Biên.
Tuy nhiên thực trạng quản lý chi ngân sách nhà nước của chính quyền huyện
Nậm Pồ vẫn còn nhiều hạn chế như: chi đầu tư còn dàn trải, hiệu quả sử dụng vốn
đầu tư từ NSNN chưa cao, chi thường xuyên còn vượt định mức và dự toán, một số
khoản chi ngân sách chưa tương xứng với nhiệm vụ chi. Việc phân cấp quản lý giữa
các cấp ngân sách mặc dù đã được xác định nhưng nhiều lĩnh vực chi, khoản chi
chưa được thực hiện cho ngân sách cấp dưới; cơ chế xin cho vẫn tồn tại trong phân


2
bổ ngân sách, chính quyền cấp dưới còn trông chờ, ỷ lại cấp trên. Bộ máy quản lý
NSNN của huyện còn bất cập, năng lực cán bộ làm công tác quản lý chi ngân sách
nhà nước từ cấp huyện đến cấp xã và các đơn vị dự toán thuộc huyện còn hạn chế;
việc xây dựng dự toán chi ngân sách còn chưa dự báo hết và xác định được đầy đủ
các nhiệm vụ; chấp hành ngân sách chưa chủ động linh hoạt; quyết toán chi ngân
sách nhà nước còn chậm; kiểm soát chi thiếu sự phối hợp chặt chẽ và hiệu quả; việc
xử lý các sai phạm chưa kiên quyết...
Xuất phát từ thực trạng quản lý chi ngân sách nhà nước tại địa phương trong
những năm vừa qua, tôi đã chọn đề tài "Quản lý chi ngân sách nhà nước của
chính quyền huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên" để làm luận văn thạc sĩ với mong
muốn qua nghiên cứu lý luận và thực tiễn, sẽ đóng góp phần nào vào việc hoàn
thiện quản lý chi ngân sách nhà nước của huyện nhà, phù hợp với yêu cầu, nhiệm
vụ đổi mới quản lý chi NSNN đang đặt ra.
2. Tình hình nghiên cứu có liên quan
Hoàng Quốc Viện (2013) với đề tài “Hoàn thiện quản lý chi ngân sách cấp
huyện trên địa bàn huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội”, Luận văn Thạc sĩ kinh tế
của Viện Đại học Mở Hà Nội. Đề tài đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và kinh nghiệm

thực tiễn về quản lý chi ngân sách cấp huyện; làm rõ thực trạng quản lý chi ngân
sách trên địa bàn huyện Quốc Oai, những ưu điểm và hạn chế cùng nguyên nhân
của những hạn chế trong quản lý chi ở đây; từ đó nêu lên hệ thống giải pháp nhằm
hoàn thiện quản lý chi ngân sách cấp huyện trên địa bàn huyện.
Luận văn Thạc sĩ kinh tế bảo vệ tại Trường Đại học Kinh tế quốc dận Hà Nội
của Phạm Thanh Hải (2013) với đề tài “Hoàn thiện quản lý chi ngân sách nhà nước
cấp huyện của huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An”. Đề tài đã thực hiện được các nội
dung cơ bản đó là: Đã xác định khung lý thuyết nghiên cứu quản lý chi ngân sách
nhà nước cấp huyện. Đã phân tích thực trạng quản lý chi ngân sách nhà nước cấp
huyện của huyện Quỳnh Lưu giai đoạn 2009÷2012, đánh giá điểm mạnh, điểm yếu
và nguyên nhân của những điểm yếu đó. Từ đó đã đề xuất một số giải pháp nhằm
hoàn thiện quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện của huyện Quỳnh Lưu, tỉnh
Nghệ An.


3
Nguyễn Thị Yến (2016) với đề tài “Quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà
nước huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh”, Luận văn Thạc sĩ tại Trường Đại học Kinh tế
quốc dận Hà Nội. Đề tài đã xác định khung nghiên cứu về quản lý chi thương xuyên
ngân sách nhà nước huyện; đã đánh giá thực trạng quản lý chi thường xuyên ngân
sách nhà nước huyện Lộc Hà; trên cơ sơ đó đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn
thiện quản lý chi ngân sách nhà nước cấp huyện của huyện Lộc Hà.
Các đề tài trên đã phân tích, đánh giá được thực trạng quản lý chi ngân sách ở
các địa phương khác nhau và đề xuất giải pháp hoàn thiện gắn với những đặc thù
khác nhau. Riêng đối với huyện miền núi khó khăn như huyện Nậm Pồ tỉnh Điện
Biên thì cho đến nay chưa có đề tài nào đi sâu nghiên cứu.
3. Mục tiêu nghiên cứu
- Xác định khung nghiên cứu về quản lý chi ngân sách nhà nước của chính
quyền cấp huyện.
- Phân tích được thực trạng quản lý chi ngân sách nhà nước của chính quyền

huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên, đánh giá kết quả, điểm mạnh, điểm yếu và nguyên
nhân của những điểm yếu trong quản lý chi ngân sách nhà nước của huyện Nậm Pồ.
- Đề xuất được một số giải pháp hoàn thiện quản lý chi ngân sách nhà nước
của chính quyền huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
* Đối tượng nghiên cứu: Quản lý chi ngân sách nhà nước của chính quyền
huyện Nậm Pồ tỉnh Điện Biên.
* Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung: Luận văn sử dụng cách tiếp cận theo quá trình quản lý để
nghiên cứu các nội dung quản lý chi ngân sách nhà nước của chính quyền cấp
huyện, bao gồm: Lập dự toán chi NSNN cấp huyện; Chấp hành dự toán chi NSNN
cấp huyện; Quyết toán chi NSNN cấp huyện; Kiểm soát chi NSNN cấp huyện.
- Về không gian: Trên địa bàn huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên.
- Về thời gian: nghiên cứu thực trạng giai đoạn 2013 - 2016; đề xuất giải pháp
đến hết năm 2020.


4
5. Phương pháp nghiên cứu
5.1. Khung nghiên cứu
Các yếu tố ảnh hưởng
tới quản lý chi NSNN
của chính quyền
cấp huyện
- Yếu tố thuộc về huyện

Nội dung quản lý chi
NSNN của chính quyền
cấp huyện
- Lập dự toán chi ngân

sách cấp huyện
- Chấp hành dự toán chi
ngân sách cấp huyện
=
- Quyết toán chi ngân sách
cấp huyện
- Kiểm soát chi ngân sách

Mục tiêu quản lý chi NSNN
của chính quyền cấp huyện
- Đảm bảo chi NSNN của
huyện đúng pháp luật
- Phân bổ ngân sách theo
hướng ưu tiên chiến lược,
chính sách phát triển của huyện
đã được phê duyệt.
- Sử dụng ngân sách đúng mục
đích, tiết kiệm và hiệu quả.

- Yếu tố thuộc đơn vị sử
dụng, thụ hưởng =ngân
sách cấp huyện.
- Yếu tố môi trường bên
Nguồn: Tác giả tự xây dựng dựa trên giáo trình QLNN về kinh tế
ngoài.
5.2. Phương pháp thu thập và xử lý dữ liệu
•

Phương pháp thu thập dữ liệu: Luận văn chủ yếu sử dụng số liệu thứ cấp,

nguồn dữ liệu dựa trên báo cáo tình hình phát triển kinh tế- xã hội hàng năm, báo
cáo thu- chi ngân sách, báo cáo quyết toán ngân sách hàng năm của huyện Nậm Pồ.
Ngoài ra, tác giả có tiến hành phỏng vấn một số cán bộ huyện có liên quan đến
quản lý chi NSNN của huyện Nậm Pồ và một số đơn vị sử dụng ngân sách huyện. Các
câu hỏi được thiết kế dựa trên khung nghiên cứu quản lý chi ngân sách cấp huyện nhằm
có thêm thông tin sơ cấp về thực trạng quản lý chi ngân sách của huyện Nậm Pồ.
• Phương pháp xử lý dữ liệu: Các phương pháp: Mô hình hóa, thống kê, so
sánh, phân tích, tổng hợp được sử dụng để xử lý các dữ liệu thứ cấp thu thập được.
5.3. Quy trình nghiên cứu
Bước 1: Nghiên cứu tài liệu nhằm xác định khung lý thuyết về quản lý chi
NSNN của chính quyền cấp huyện.
Bước 2: Thu thập tài liệu, dữ liệu thứ cấp và sơ cấp để làm rõ thực trạng chi
và quản lý chi NSNN của chính quyền huyện Nậm Pồ giai đoạn 2013-2016, đồng
thời đánh giá điểm mạnh, điểm yếu và nguyên nhân của điểm yếu trong quản lý chi
ngân sách của chính quyền huyện Nậm Pồ.


5
Bước 3: Trên cơ sở phân tích, đánh giá thực trạng, tác giả đề xuất một số giải
pháp và kiến nghị hoàn thiện quản lý chi NSNN của chính quyền huyện Nậm Pồ,
tỉnh Điện Biên đến năm 2020.
6. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận
văn được chia thành 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý chi ngân sách nhà nước của chính quyền
cấp huyện.
Chương 2: Phân tích thực trạng quản lý chi ngân sách nhà nước của chính
quyền huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên.
Chương 3: Phương hướng và giải pháp hoàn thiện quản lý chi ngân sách nhà
nước của chính quyền huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên.

6

Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH
NHÀ NƯỚC CỦA CHÍNH QUYỀN CẤP HUYỆN
1.1. NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP HUYỆN VÀ CHI NGÂN SÁCH NHÀ
NƯỚC CẤP HUYỆN
1.1.1. Ngân sách nhà nước cấp huyện
1.1.1.1. Khái niệm ngân sách nhà nước cấp huyện
* Khái niệm ngân sách nhà nước nói chung:
Tại Điều 4, Luật Ngân sách nhà nước (NSNN) năm 2015 của Việt Nam quy
định: “Ngân sách Nhà nước là toàn bộ các khoản thu - chi của Nhà nước được cơ
quan nhà nước có thẩm quyền quyết định và được thực hiện trong một năm để bảo
đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của nhà nước”.
Các khoản thu NSNN bao gồm: Các khoản thu từ thuế, phí, lệ phí, các khoản
thu từ hoạt động kinh tế của Nhà nước, các khoản đóng góp của các tổ chức và cá
nhân, các khoản viện trợ, các khoản thu khác theo quy định của pháp luật.
Các khoản chi NSNN bao gồm: Các khoản chi phát triển kinh tế - xã hội,
quốc phòng, an ninh, bảo đảm các hoạt động của bộ máy Nhà nước, chi trả nợ của
Nhà nước, chi viện trợ và các khoản chi khác theo quy định của pháp luật.
* Khái niệm NSNN cấp huyện:
Căn cứ vào Luật NSNN năm 2015 và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật,
hệ thống NSNN bao gồm Ngân sách Trung ương và Ngân sách địa phương. Ngân
sách địa phương tương ứng với đơn vị hành chính các cấp là Hội đồng Nhân dân
(HĐND) và Ủy ban Nhân dân (UBND). Phù hợp với mô hình 3 cấp chính quyền
của Nhà nước Việt Nam, theo quy định hiện hành ngân sách địa phương bao gồm ba
cấp:
- Ngân sách tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (sau đây sẽ gọi chung là

ngân sách tỉnh).
- NSNN huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (gọi chung là NSNN cấp
huyện hay ngân sách huyện).


7
- Ngân sách xã, phường, thị trấn (gọi chung là ngân sách cấp xã).
Ngân sách Nhà nước

Ngân sách
Trung ương

Ngân sách địa phương
Ngân sách tỉnh và thành phố
trực thuộc trung ương
Ngân sách quận, huyện, thị xã,
thành phố thuộc tỉnh
Ngân sách xã,
phường, thị trấn

Hình 1.1. Hệ thống ngân sách nhà nước Việt Nam
Nguồn: Tác giả tổng hợp từ Luật Ngân sách nhà nước
Có thể thấy, Ngân sách nhà nước cấp huyện là một trong ba cấp Ngân sách
địa phương. Khái niệm NSNN cấp huyện có thể được hiểu như sau:
Ngân sách nhà nước cấp huyện là toàn bộ các quan hệ kinh tế giữa các chủ
thể phát sinh trong quá trình tạo lập, phân phối và sử dụng quỹ tiền tệ của chính
quyền nhà nước cấp huyện nhằm phục vụ cho việc thực hiện các chức năng của
Nhà nước cấp huyện trong khuôn khổ được phân cấp và phân công quản lý.
NSNN cấp huyện thể hiện mối quan hệ giữa NSNN cấp huyện với các tổ
chức, cá nhân trên địa bàn huyện trong quá trình phân bổ, sử dụng các nguồn lực

kinh tế của huyện, mối quan hệ đó được điều chỉnh, điều tiết sao cho phù hợp với
bản chất Nhà nước xã hội chủ nghĩa là Nhà nước của dân, do dân, vì dân.
1.1.1.2. Vai trò của ngân sách nhà nước cấp huyện
- NSNN cấp huyện thực hiện vai trò của NSNN trên địa bàn huyện, là công
cụ quan trọng của chính quyền huyện để duy trì hoạt động của hệ thống chính trị
cấp huyện. Là một cấp chính quyền, huyện cũng có một hệ thống các cơ quan, đoàn


8
thể hành chính nhằm thực hiện các chức năng quản lý của Nhà nước. Điều đó cũng
có nghĩa là để cho các cơ quan, đoàn thể đó hoạt động được, cần phải có một quỹ tài
chính tập trung cho nó, đó chính là NSNN cấp huyện. Đây là công cụ quyền lực của
Nhà nước nhằm bảo vệ ý chí của Nhà nước, tạo điều kiện an toàn để huyện phát
triển mọi mặt.
- NSNN cấp huyện là công cụ thúc đẩy sự phát triển kinh tế, ổn định chính
trị, xã hội, giữ vững an ninh quốc phòng trên địa bàn huyện. Để thực hiện được các
mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, cấp huyện cần phải sử dụng các công cụ tài
chính của mình đó là ngân sách. Huyện phải căn cứ vào thế mạnh, nguồn lực của
địa phương mình để định hướng, hình thành cơ cấu kinh tế, kích thích phát triển: Hỗ
trợ kinh phí, đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, tạo môi trường thuận lợi cho các doanh
nghiệp, hộ kinh doanh và nhân dân trên địa bàn hoạt động và phát triển.
- NSNN cấp huyện là phương tiện bù đắp khiếm khuyết của nền kinh tế thị
trường. Nó là nguồn tài chính chủ yếu cùng với các nguồn xã hội khác để thực hiện
điều tiết phân phối thu nhập nhằm mục tiêu đảm bảo công bằng xã hội, gìn giữ môi
trường trên địa bàn huyện. Với hỗ trợ của NSNN cấp huyện, các dịch vụ công cộng
như giáo dục, y tế được cung cấp cho người dân trên địa bàn, làm sao để ai cũng
được học hành, chăm sóc sức khỏe đầy đủ.
1.1.2. Chi ngân sách nhà nước cấp huyện
1.1.2.1. Khái niệm chi ngân sách nhà nước cấp huyện
Chi NSNN là một phạm trù kinh tế tồn tại khách quan gắn liền với sự tồn tại

của Nhà nước nhằm trang trải chi phí hoạt động của bộ máy nhà nước và thực hiện
các mục tiêu kinh tế, chính trị, xã hội, quốc phòng, an ninh. Bản chất của chi NSNN
là việc phân phối và sử dụng quỹ tiền tệ của Nhà nước nhằm đảm bảo thực hiện các
chức năng nhiệm vụ của Nhà nước theo những nguyên tắc nhất định.
Như vậy, chi NSNN là tổng thể các quan hệ kinh tế dưới hình thức giá trị
phát sinh trong quá trình phân phối và sử dụng quỹ NSNN theo nguyên tắc không
hoàn trả trực tiếp nhằm thực hiện các nhiệm vụ kinh tế - xã hội của Nhà nước.
Đối với cấp ngân sách địa phương, cụ thể là ngân sách huyện thì bản chất
của chi NSNN cấp huyện cũng giống như bản chất của chi NSNN nói chung, điều


9
khác nhau đó chính là phạm vi tác động của chi NSNN. Từ đó khái niệm chi NSNN
cấp huyện được khái quát như sau:
“Chi ngân sách nhà nước cấp huyện là việc chính quyền cấp huyện phân
phối và sử dụng quỹ NSNN của địa phương nhằm bảo đảm điều kiện vật chất để
duy trì sự hoạt động của bộ máy Nhà nước ở cấp huyện và thực hiện các chức năng
đáp ứng nhu cầu đời sống kinh tế, chính trị, văn hoá, xã hội, quốc phòng, an ninh ở
địa phương dựa trên các nguyên tắc nhất định.”
Phạm vi chi NSNN cấp huyện rất rộng, bao trùm mọi lĩnh vực hoạt động của
xã hội, liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến mọi đối tượng.
1.1.2.2. Đặc điểm của chi ngân sách nhà nước cấp huyện
Chi NSNN thực hiện vai trò của nhà nước, là công cụ để nhà nước điều hành
nền kinh tế theo mục đích của mình, góp phần thúc đẩy kinh tế, giải quyết những
vấn đề xã hội và khắc phục các khiếm khuyết của thị trường. Theo đó, chi NSNN
nói chung và chi NSNN cấp huyện nói riêng có đặc điểm sau:
- Quyền quyết định dự toán chi ngân sách và phương án phân bổ ngân sách
cấp huyện do HĐND huyện quyết định và giao cho UNBD huyện tổ chức triển khai
thực hiện.
- Chi NSNN cấp huyện không mang tính lợi nhuận mà nhằm phục vụ cho lợi

ích kinh tế - xã hội, lợi ích chung của cộng đồng dân cư trên địa bàn huyện. Điều
này xuất phát từ chức năng quản lý toàn diện nền kinh tế - xã hội của Nhà nước .
- Chi NSNN cấp huyện luôn gắn liền với bộ máy Nhà nước cùng cấp và
những nhiệm vụ kinh tế, chính trị, xã hội mà Nhà nước thực hiện. Các khoản chi
tiêu này nhằm đảm bảo cho các cấp chính quyền huyện thực hiện chức năng quản lý
phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, chính quyền huyện phải là chủ thể quyết định
cơ cấu, nội dung, mức độ của các khoản chi NSNN cấp huyện nhằm thực hiện các
mục tiêu, nhiệm vụ kinh tế, chính trị, xã hội của địa phương.
- Các khoản chi NSNN mang tính không hoàn trả hay hoàn trả không trực
tiếp. Điều này thể hiện ở chỗ không phải mọi khoản thu với mức độ và số lượng của
những địa chỉ cụ thể đều được hoàn lại dưới các hình thức các khoản chi NSNN.


10
Điều này được quyết định bởi những chức năng tổng hợp về kinh tế - xã hội của
Nhà nước ở địa phương.
- Chi NSNN cấp huyện phải tôn trọng nguyên tắc công khai, minh bạch và
có sự tham gia của công chúng.
1.1.2.3. Nội dung chi ngân sách nhà nước cấp huyện
Nếu như quá trình thu ngân sách là quá trình tạo lập, hình thành ngân sách
thì chi ngân sách là quá trình sử dụng ngân sách. Chi ngân sách là quá trình sử dụng
quỹ NSNN theo nguyên tắc không hoàn trả trực tiếp nhằm thực hiện các nhiệm vụ
kinh tế, chính trị, xã hội của Nhà nước.
Nhiệm vụ chi của ngân sách huyện bao gồm:
* Chi đầu tư phát triển: Gồm chi đầu tư xây dựng công trình kết cầu hạ tầng
kinh tế - xã hội do tỉnh phân cấp cho huyện quản lý theo quy định hiện hành; chi
đầu tư phát triển các chương trình mục tiêu quốc gia được giao cho cấp huyện thực
hiện; các khoản chi đầu tư phát triển khác theo quy định của pháp luật.
* Chi thường xuyên: Nội dung chi thường xuyên NSNN cấp huyện gồm
- Chi quốc phòng, an ninh

- Chi sự nghiệp kinh tế
- Chi sự nghiệp giáo dục và đào tạo
- Chi sự nghiệp khoa học và công nghệ
- Chi sự nghiệp y tế
- Chi dân số và kế hoạch hóa gia đình
- Chi sự nghiệp văn hoá thông tin, truyền thanh, truyền hình, thể dục thể thao
- Chi sự nghiệp đảm bảo xã hội
- Chi sự nghiệp bảo vệ môi trường
- Chi quản lý nhà nước, đảng, đoàn thể
- Chi thường xuyên khác do cấp huyện quản lý.
1.2. QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CỦA CHÍNH QUYỀN CẤP
HUYỆN
1.2.1. Khái niệm và mục tiêu quản lý chi ngân sách nhà nước của
chính quyền cấp huyện
1.2.1.1. Khái niệm
Quản lý chi ngân sách nhà nước thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước (QLNN) về


11
kinh tế, do đó dựa vào khái niệm QLNN về kinh tế để đưa ra khái niệm quản lý chi
NSNN nói chung:
Quản lý chi NSNN là quá trình Nhà nước sử dụng quyền lực và các phương
pháp quản lý để tác động lên các hoạt động chi NSNN nhằm phục vụ tốt nhất việc
thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã
hội theo đúng các quy định của pháp luật.
Tiếp cận theo quá trình quản lý và với chủ thể được xác định là chính quyền
cấp huyện, có thể hiểu:
“Quản lý chi NSNN của chính quyền cấp huyện là quá trình chính quyền cấp
huyện tác động lên các hoạt động chi thông qua việc lập dự toán chi, chấp hành dự
toán, quyết toán và kiểm soát chi NSNN cấp huyện nhằm bảo đảm phân phối và sử

dụng NSNN cấp huyện đúng quy định pháp luật, đúng mục đích và hiệu quả, góp
phần thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn huyện.”
Theo khái niệm trên:
Chủ thể quản lý chi NSNN của chính quyền cấp huyện chính là chính quyền
huyện, bao gồm HĐND và UBND huyện - cơ quan trực tiếp tổ chức, điều khiển quá
trình phân phối, sử dụng quỹ NSNN cấp huyện.
Đối tượng tác động của quản lý chi NSNN của chính quyền cấp huyện là các
đơn vị sử dụng ngân sách cấp huyện và toàn bộ các khoản chi của NSNN cấp huyện
được bố trí để phục vụ cho việc thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước
trên địa bàn trong từng giai đoạn nhất định.
Nội dung của quản lý chi NSNN cấp huyện gồm lập dự toán chi, chấp hành
dự toán, quyết toán và kiểm soát chi.
Mục tiêu quản lý chi đó là các nguồn lực tài chính công phân cấp cho huyện
được phân phối và sử dụng đúng với quy định pháp luật, đúng mục đích và hiệu
quả, góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn.
1.2.1.2. Mục tiêu quản lý chi ngân sách nhà nước của chính quyền cấp huyện
Mục tiêu quản lý chi NSNN của chính quyền cấp huyện cần được thiết lập
phù hợp với chiến lược, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, của tỉnh


12
và nhằm thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của huyện trong từng thời kỳ.
Bao gồm mục tiêu chung và mục tiêu cụ thể như sau.
Mục tiêu chung của quản lý chi NSNN của chính quyền cấp huyện đó là thúc
đẩy kinh tế của huyện tăng trưởng bền vững trong điều kiện sử dụng nguồn lực hiệu
quả, tiết kiệm; thực hiện công bằng xã hội; đảm bảo các mục tiêu chính trị xã hội,
quốc phòng, an ninh và đối ngoại của huyện.
Mục tiêu cụ thể của quản lý chi NSNN của chính quyền cấp huyện đó là:
- Đảm bảo việc chấp hành chính sách, các quy định pháp luật về chi NSNN
của chính quyền cấp huyện; đây vừa là mục tiêu, vừa là nguyên tắc mà công tác

quản lý chi NSNN cấp huyện cần hướng tới.
- Phân bổ nguồn lực tài chính theo hướng ưu tiên chiến lược, chính sách phát
triển của huyện và các nhiệm vụ chi đã được phê duyệt.
- Sử dụng ngân sách cấp huyện đúng mục đích, tiết kiệm và hiệu quả.
1.2.2. Nguyên tắc quản lý chi ngân sách nhà nước của chính quyền cấp huyện
Nguyên tắc tập trung thống nhất. Tính thống nhất thể hiện ở tính chất pháp
lý của kế hoạch tài chính, ngân sách. Ở cấp huyện thì HĐND huyện phê chuẩn kế
hoạch tài chính, ngân sách huyện, UBND huyện căn cứ Nghị quyết của HĐND
quyết định giao dự toán cho chi cho các đơn vị thụ hưởng ngân sách và số bổ sung
cho ngân sách cấp xã. Cơ chế này đảm bảo rằng các chính sách công, các mục tiêu,
ưu tiên của Nhà nước phải xuất phát từ lợi ích chung của cộng đồng, đồng thời kế
hoạch tài chính, ngân sách có tính tập trung cao.
Nguyên tắc công khai, minh bạch. Nguồn kinh phí phục vụ cho chi NSNN
cấp huyện chủ yếu từ nguồn thuế, phí do nhân dân đóng góp nên phải đảm bảo rõ
ràng, công bố kịp thời, công khai để các tổ chức, cá nhân giám sát và tham gia. Các
quyết định ban hành phải có căn cứ, chi phí, lợi ích gắn liền với quyết định phải rõ
ràng, dễ tiếp cận. Khi được phê chuẩn, kế hoạch tài chính ngân sách trở thành
nguồn thông tin truyền tải toàn bộ mục tiêu, quan điểm của chính phủ và là căn cứ
để cơ quan hành pháp, lập pháp tham gia kiểm tra, giám sát thực hiện; cơ quan tài
chính, các đơn vị dự toán phải thực hiện công khai dự toán, kế hoạch tài chính theo
quy định.
Nguyên tắc chi thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế và xã hội của địa


13
phương, giải quyết ưu tiên chiến lược trong từng thời kỳ. Chi ngân sách phải dựa
trên nguồn thu có được, nhưng nguồn thu lại được hình thành chủ yếu từ hoạt động
kinh tế, do đó cần ưu tiên cho chi đầu tư phát triển kinh tế, tạo điều kiện để các
doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh trên địa bàn phát triển, thúc đẩy, nuôi
dưỡng nguồn thu. Mặt khác trong nền kinh tế thị trường, trách nhiệm của Nhà nước

là phải tập trung giải quyết vấn đề về phát triển kinh tế - xã hội, giáo dục, y tế, xóa
đói giảm nghèo, đảm bảo xã hội, bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai, dịch
bệnh, khắc phục chênh lệch giữa các vùng miền.... NSNN chính là công cụ để Nhà
nước thực hiện trách nhiệm xã hội to lớn đó.
Nguyên tắc chi ngân sách huyện phải bảo đảm tiết kiệm, hiệu quả và cân đối
thu- chi ngân sách. Nguyên tắc này đảm bảo cho ngân sách được cân đối vững chắc,
cấp huyện có thể chủ động khi có biến động về nguồn thu. Nó đòi hỏi phải chuẩn bị
cho quá trình thực hiện ngân sách và một bản kế hoạch tiền mặt, căn cứ vào những dự
toán ngân sách và đưa vào tài khoản cam kết hiện có. Những dự toán bổ sung phát sinh
phải được quy định đầy đủ và hạn chế về mặt số lượng. Chi ngân sách huyện dựa trên
cơ sở có nguồn thu thực tế từ kinh tế của địa phương. Nó đòi hỏi mức độ chi và cơ cấu
các khoản chi phải dựa vào khả năng tăng trưởng GDP của huyện. Nếu vi phạm
nguyên tắc này sẽ dẫn đến tình trạng bội chi ngân sách, một nguyên nhân gây mất ổn
định cho sự phát triển KT-XH và có thể cả mất ổn định chính trị của huyện.
Nguyên tắc mọi khoản chi NSNN đều phải được kiểm soát chặt chẽ, đúng
quy định trên cơ sở chế độ, tiêu chuẩn, định mức Nhà nước. Tất cả các khoản chi
NSNN cấp huyện phải được kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ trong quá trình chi trả,
thanh toán. Các khoản chi phải có trong dự toán chi NSNN được cấp có thẩm quyền
giao, đúng chế độ, tiêu chuẩn, định mức do cấp có thẩm quyền quy định. Phòng Tài
chính - Kế hoạch và KBNN huyện tổ chức kiểm tra, kiểm soát theo quy định.
Nguyên tắc đảm bảo sự tự chủ về tài chính của các đơn vị sử dụng ngân
sách. Nội dung cơ bản của nguyên tắc này là: Các đơn vị chủ động xây dựng dự
toán chi phù hợp với nhu cầu chi và nhiệm vụ hoạt động của mình; trên cơ sở dự
toán chi được phê duyệt, các đơn vị chủ động phân bổ và sử dụng kinh phí theo nhu
cầu thực tế của đơn vị mình. Nguyên tắc này nâng cao ý thức, trách nhiệm của cán


14
bộ quản lý chi, các đơn vị sử dụng, thụ hưởng NSNN và hiệu quả sử dụng NSNN.
1.2.3. Bộ máy quản lý chi ngân sách nhà nước của chính quyền cấp huyện

Tại cấp huyện, bộ máy quản lý chi NSNN bao gồm các cơ quan sau:
- Hội đồng nhân dân huyện: Là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương,
có nhiệm vụ quyết định dự toán chi NSNN địa phương và phân bổ dự toán ngân
sách cấp huyện; phê chuẩn quyết toán chi ngân sách địa phương; quyết định các chủ
trương, biện pháp để triển khai thực hiện chi ngân sách; điều chỉnh dự toán chi ngân
sách địa phương trong trường hợp cần thiết; giám sát việc thực hiện chi ngân sách
đã được HĐND huyện quyết định.
- Uỷ ban nhân dân huyện: Là cơ quan hành chính Nhà nước ở địa phương.
UBND huyện có nhiệm vụ lập dự toán chi NSNN trên địa bàn, phương án phân bổ
dự toán chi ngân sách cấp mình; quyết toán chi ngân sách địa phương; lập dự toán
điều chỉnh chi ngân sách địa phương trong trường hợp cần thiết trình HĐND huyện
quyết định và báo cáo UBND tỉnh và Sở Tài chính tỉnh. Tổ chức thực hiện chi ngân
sách địa phương; hướng dẫn, kiểm tra UBND cấp xã xây dựng, thực hiện chi ngân
sách và kiểm tra nghị quyết của HĐND xã về thực hiện ngân sách địa phương theo
quy định của pháp luật.
- Phòng Tài chính- Kế hoạch: Là cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện,
có chức năng tham mưu, giúp UBND huyện thực hiện chức năng quản lý nhà nước
về lĩnh vực tài chính, tài sản theo quy định của pháp luật. Phòng Tài chính - Kế
hoạch huyện chịu sự chỉ đạo, quản lý về tổ chức, biên chế và công tác của UBND
huyện, đồng thời chịu sự chỉ đạo, kiểm tra, hướng dẫn về chuyên môn nghiệp vụ
thuộc lĩnh vực tài chính của Sở Tài chính.
Ngoài ra Kho bạc Nhà nước huyện cũng là cơ quan tham gia vào quản lý
chi NSNN cấp huyện, tuy nhiên KBNN huyện trực thuộc ngành dọc (thuộc KBNN
tỉnh, Trung ương chứ không phải là cơ quan QLNN thuộc chính quyền huyện) thực
hiện quản lý quỹ ngân sách huyện và các quỹ khác của Nhà nước được giao theo
quy định pháp luật, đặc biệt là trong khâu kiểm soát thanh toán, chi trả các khoản


15
chi NSNN trên địa bàn huyện.

1.2.4. Nội dung quản lý chi ngân sách nhà nước của chính quyền cấp huyện
Quản lý chi NSNN cấp huyện bao gồm các nội dung sau:
1.2.4.1. Lập dự toán chi ngân sách nhà nước cấp huyện
Kết quả của việc lập dự toán là bản kế hoạch về chi tiêu ngân sách cấp
huyện, bao gồm: Chi đầu tư phát triển KT-XH và bảo đảm quốc phòng, an ninh; Chi
thường xuyên; Các định mức và các khoản chi theo dự toán.
a) Căn cứ để lập dự toán chi NSNN cấp huyện
Các dự toán chi phải đảm bảo kịp thời, đầy đủ nguồn lực tài chính cho hoạt
động của bộ máy chính quyền huyện, đảm bảo thực hiện các nhiệm vụ ổn định
chính trị, các chương trình phát triển kinh tế - xã hội được hoạch định trong năm kế
hoạch, củng cố quốc phòng, an ninh, đảm bảo an sinh xã hội và các nhiệm vụ quan
trọng, cấp bách khác của địa phương. Vì vậy việc lập dự toán chi NSNN huyện cần
dựa trên các căn cứ chủ yếu đó là:
- Các chính sách, chế độ định mức chi ngân sách cấp huyện theo các văn bản
quy phạm pháp luật của Nhà nước quy đinh.
- Nhiệm vu chi ngân sách được cấp trên giao.
- Tình hình thực hiện dự toán thu- chi ngân sách của năm trước.
- Báo cáo dự toán ngân sách của các cơ quan, đơn vị trực thuộc, của các địa
phương cấp dưới trực tiếp.
- Kế hoạch phát triển kinh tế- xã hội và nhiệm vụ an ninh, quốc phòng của huyện.
b) Xây dựng định mức chi
Thông thường định mức chi được thể hiện dưới hai dạng: Loại định mức chi
chi tiết theo từng mục chi của Mục lục NSNN (còn gọi là định mức sử dụng) và loại
định mức chi tổng hợp theo từng đối tượng, từng ngành, lĩnh vực được tính định
mức chi của NSNN (còn gọi là định mức phân bổ).
Để xác định định mức chi, người ta sử dụng một số phương pháp xây dựng
như sau:
Đối với định mức sử dụng:
- Xác định nhu cầu chi cho mỗi mục;
- Tổng hợp nhu cầu chi theo các mục đã được xác định để biết được tổng

16
mức cần chi từ NSNN cho mỗi đơn vị, mỗi ngành làm cơ sở để lên cân đối chung;
- Xác định khả năng về nguồn tài chính có thể đáp ứng cho nhu cầu chi;
- Phân bổ dự toán ngân sách phải theo thứ tự thời gian (tháng, quý, năm) và
tình hình thu NSNN ở địa phương;
- Cân đối giữa khả năng và nhu cầu chi để quyết định mức chi cho các mục.
Đối với định mức phân bổ:
- Đưa ra được cơ sở tính toán để xây dựng định mức, bao gồm: Định hướng
phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn lập dự toán chi, tính toán hết các chế độ
chính sách đã phát sinh, các tiêu chí phụ (vùng miền, các địa phương có tính chất
đặc thù)…;
- Xác định đối tượng định tính và định lượng;
- Đánh giá, phân tích tình hình thực tế chi theo định mức chi nhằm xem xét
tính phù hợp của định mức hiện hành;
- Xác định khả năng nguồn tài chính có thể huy động để đáp ứng cho nhu
cầu chi;
- Thiết lập cân đối tổng quát và quyết định định mức phân bổ theo mỗi đối
tượng tính định mức.
c) Lập kế hoạch chi ngân sách
Để đạt được ba mục tiêu chính của quản lý chi NSNN của chính quyền
huyền, quá trình lập kế hoạch chi ngân sách cấp huyện cần: (i) đảm bảo phù
hợp với các chính sách kinh tế vĩ mô và các nguồn lực hạn chế; (ii) gắn với
chiến lược, chính sách phát triển kinh tế xã hội của huyện; (iii) đưa ra điều kiện
đối với việc quản lý hoạt động hiệu quả; (iv) bảo đảm cân đối với các nguồn
thu. Từ đó những lựa chọn và cân đối hợp lý phải được thực hiện rõ ràng khi
tính toán ngân sách.
Việc lập ngân sách thường niên (cũng như bất kỳ một chương trình chi tiêu
nào) thường được thực hiện theo một trong các phương pháp sau:

- Phương pháp tiếp cận từ trên xuống, phương pháp này gồm hai bước: Thứ
nhất, xác định các nguồn tổng hợp có sẵn phục vụ cho chi NSNN trong giai đoạn
hoạch định; Thứ hai, thiết lập những giới hạn chi tiêu của ngành, lĩnh vực phù hợp


17
với những sự ưu tiên của Chính phủ, của tỉnh.
- Phương pháp tiếp cận từ dưới lên bao gồm tính toán và định giá các chương
trình chi tiêu của ngành, lĩnh vực cho giai đoạn hoạch định trong phạm vi những
giới hạn chi tiêu của ngành, lĩnh vực đã được phân cấp cho huyện.
- Kết hợp hai phương pháp trên.
Dù phương pháp nào thì cơ chế lập cũng phải có đàm phán và điều chỉnh để đạt
được nhất quán tổng thể cuối cùng giữa mục tiêu phát triển và khả năng ngân sách.
1.2.4.2. Chấp hành dự toán chi ngân sách nhà nước cấp huyện
a) Căn cứ chấp hành chi ngân sách cấp huyện
Sau khi HĐND huyện quyết định dự toán chi ngân sách địa phương và
phương án phân bổ ngân sách cấp huyện, UBND huyện tiến hành phân bổ và giao
dự toán chi ngân sách cho các đơn vị sử dụng ngân sách trực thuộc, đồng thời thông
báo cho phòng Tài chính- Kế hoạch và KBNN huyện để theo dõi, cấp phát và quản
lý. Các căn cứ chấp hành chi ngân sách cấp huyện đó là:
Dự toán được giao. Để làm căn cứ thanh toán và kiểm soát chi, UBND
huyện phân bổ chi tiết dự toán chi ngân sách huyện theo mục lục NSNN gửi
KBNN nơi giao dịch. Sở Tài chính căn cứ vào dự toán số bổ sung đã giao cho
từng huyện, dự toán thu chi hàng quý của các huyện và khả năng cân đối của ngân
sách thành phố, thông báo số bổ sung hàng quý (chia ra tháng) cho huyện chủ
động điều hành ngân sách. Sở Tài chính cấp số bổ sung cho ngân sách huyện theo
định kỳ hàng tháng.
Tiêu chuẩn, định mức, chế độ chi tiêu do nhà nước quy định. Việc chấp hành
chi ngân sách huyện phải đảm bảo chi đúng, chi đủ theo tiêu chuẩn, định mức, chế
độ do nhà nước quy định. Các khoản chi phải do chủ tài khoản (thường là chủ tịch

UBND huyện) hoặc người được uỷ quyền là chủ tài khoản thu- chi ngân sách huyện
quyết định chi và phải được thực hiện thanh toán theo đúng quy định về chế độ
chứng từ kế toán ngân sách.
Quy trình kiểm soát chi qua KBNN. Tất cả các khoản chi đều phải được kiểm
soát qua KBNN, các khoản thanh toán phải có trong dự toán được duyệt, có chứng
từ hợp lệ, đúng chế độ, tiêu chuẩn, định mức. Những quy tắc về thanh toán cần đầy


18
đủ, kịp thời, rõ ràng để tạo điều kiện cho các đơn vị sử dụng ngân sách chủ động,
linh hoạt hơn trong quản lý sử dụng cũng như có thể kiểm soát được hoạt động chi
tiêu của đơn vị thụ hưởng ngân sách.
b) Nội dung của chấp hành chi ngân sách cấp huyện
Dự toán chi NSNN được phân bổ chi tiết theo từng loại và các khoản mục
của Mục lục NSNN.
Đối với chi đầu tư phát triển: Ưu tiên cho chi đầu tư phát triển, đặc biệt là
chi đầu tư XDCB. Việc quản lý chi đầu tư XDCB của ngân sách huyện phải thực
hiện đầy đủ theo quy định của Nhà nước về quản lý đầu tư XDCB và theo phân cấp
của UBND cấp tỉnh/thành phố trực thuộc trung ương; việc cấp phát thanh toán,
quyết toán vốn đầu tư xây dựng cơ bản của ngân sách huyện thực hiện theo quy
định của Bộ Tài chính.
Đối với các khoản chi thường xuyên: Ưu tiên chi trả tiền lương, các khoản
phụ cấp cho cán bộ, công chức, viên chức huyện, nghiêm cấm việc nợ lương và các
khoản phụ cấp. Các khoản chi thường xuyên khác phải căn cứ vào dự toán năm,
khối lượng thực hiện công việc, khả năng của ngân sách huyện tại thời điểm chi để
thực hiện chi cho phù hợp
Để quá trình tổ chức thực hiện chấp hành chi đạt hiệu lực và hiệu quả, hàng
năm UBND huyện tổ chức tập huấn các văn bản, Nghị định của Chính phủ, Thông
tư mới của Bộ Tài chính, đồng thời trên cơ sở các văn bản cấp trên, UBND huyện
ban hành văn bản hướng dẫn về công tác tài chính ngân sách đến các đơn vị cấp

dưới và các đơn vị dự toán ngân sách.
c) Điều chỉnh, bổ sung dự toán (nếu có)
Quá trình thực hiện ngân sách phải tính đến những thay đổi trong thực tế và
làm tăng hiệu lực, hiệu quả hoạt động. Cần phải có thủ tục kiểm soát để không làm
thay đổi thành phần ngân sách bên trong, chú trọng vào các nội dung chi cần thiết
đã được duyệt, tuy nhiên cũng cần có sự linh hoạt và mềm dẻo cho các cơ quan, đơn
vị chi tiêu trong quá trình thực hiện nhiệm vụ của mình.
Trong quá trình chấp hành chi ngân sách, có thể có những trường hợp cần
thiết phải điều chỉnh hoặc bổ sung dự toán cho phù hợp với những yêu cầu đặt ra.


19
Đó là các trường hợp:
- Điều chỉnh kế hoạch chi ngân sách khi Nhà nước có những thay đổi về cơ
chế chính sách, chế độ, định mức, những thay đổi trong nhu cầu chi tiêu hoặc khi
tình hình kinh tế - xã hội có những thay đổi, biến động lớn xảy ra.
- Bổ sung dự toán chi ngân sách khi có các nhiệm vụ chi mới phát sinh, hoặc
nhiệm vụ cấp thiết cần giải quyết, khắc phục … trên cơ sở có nguồn thu phát sinh.
Chẳng hạn đột xuất cấp phát bằng lệnh của thường trực UBND huyện duyệt trong
các trường hợp thiên tai bão lụt, phòng cháy chữa cháy, dịch hoạ..
Trong trường hợp vào đầu năm ngân sách, dự toán ngân sách và phân bổ
ngân sách chưa được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định, phòng Tài
chính- Kế hoạch được phép cấp tạm kinh phí cho các nhu cầu chi không thể trì
hoãn được cho tới khi dự toán ngân sách và phương án phân bổ ngân sách được
phê duyệt.
1.2.4.3. Quyết toán chi ngân sách nhà nước cấp huyện
Các cơ quan quản lý NSNN cấp huyện, các đơn vị dự toán có trách nhiệm
tổng hợp báo cáo quyết toán chi ngân sách nhằm đánh giá kết quả hoạt động chi
ngân sách, từ đó rút ra ưu, nhược điểm cho công tác quản lý chi ngân sách của
huyện. Quyết toán chi NSNN cấp huyện gồm các nhiệm vụ sau:

a) Khoá sổ kế toán ngân sách
Theo Thông tư số 108/2008/TT-BTC, ngày 18/11/2008 của Bộ Tài chính
hướng dẫn xử lý ngân sách cuối năm và lập báo cáo quyết toán NSNN hàng năm,
thì phòng Tài chính - Kế hoạch huyện phối hợp với KBNN và các đơn vị có liên
quan kiểm tra, đối chiếu và điều chỉnh số liệu (nếu có) để đảm bảo số liệu khớp
đúng trước khi khoá sổ và quyết toán ngân sách. Thời gian khoá sổ kế toán hàng
năm được thực hiện vào cuối giờ làm việc ngày 31/12 hàng năm. Các đơn vị dự
toán và ngân sách các cấp chính quyền phải thực hiện công tác khoá sổ kế toán.
b) Báo cáo kế toán chi ngân sách
Các đơn vị dự toán các cấp phải báo cáo kế toán theo chế độ kế toán hành
chính sự nghiệp và các Thông tư hướng dẫn của Bộ Tài chính.
Cơ quan KBNN tổ chức hạch toán và kế toán xuất, nhập quỹ NSNN theo chế


20
độ kế toán KBNN.
Cơ quan tài chính phải tổ chức hạch toán kế toán và báo cáo kế toán chi
NSNN theo chế độ kế toán NSNN hiện hành. Hàng tháng, lập báo cáo chi ngân sách
địa phương gửi UBND huyện và cơ quan tài chính cấp trên.
c) Lập báo cáo quyết toán ngân sách
Nguyên tắc lập báo cáo quyết toán ngân sách:
- Số liệu trong báo cáo quyết toán phải chính xác, trung thực, đầy đủ. Nội
dung báo cáo quyết toán ngân sách phải theo đúng các nội dung ghi trong dự toán
được duyệt và phải chi tiết theo Mục lục NSNN.
- Báo cáo quyết toán năm của đơn vị dự toán gửi cơ quan tài chính phải gửi
kèm các báo cáo sau đây: (i) Bảng cân đối tài khoản cuối ngày 31/12 và bảng cân
đối tài khoản sau khi kết thúc thời gian chỉnh lý quyết toán; (ii) Báo cáo thuyết
minh quyết toán năm.
- Báo cáo quyết toán năm của các đơn vị dự toán và quyết toán ngân sách cấp
huyện có xác nhận của KBNN huyện về tổng số và chi tiết.

- Báo cáo quyết toán ngân sách của các đơn vị dự toán và của các cấp chính
quyền không được quyết toán chi lớn hơn thu.
- Cấp dưới không được quyết toán các khoản kinh phí uỷ quyền của ngân
sách cấp trên vào báo cáo quyết toán ngân sách cấp mình.
Phòng Tài chính - Kế hoạch huyện có trách nhiệm thẩm tra báo cáo quyết
toán của các đơn vị dự toán và tổng hợp, lập báo cáo quyết toán chi ngân sách cấp
huyện trình UBND huyện để gửi HĐND huyện phê chuẩn và Sở Tài chính.
Trường hợp báo cáo quyết toán năm do HĐND huyện phê chuẩn có thay đổi
so với quyết toán năm do UBND huyện đã gửi Sở Tài chính thì UBND huyện phải
báo cáo bổ sung, điều chỉnh gửi Sở Tài chính.
1.2.4.4. Kiểm soát chi ngân sách nhà nước cấp huyện
Kiểm soát chi ngân sách huyện là các hoạt động giám sát, kiểm tra, thanh tra
đối với các đơn vị sử dụng ngân sách cũng như đối với các cán bộ cấp huyện có liên
quan đến quản lý chi ngân sách cấp huyện nhằm đảm bảo ngân sách được phân bổ