Quản lý thu bảo hiểm y tế trên địa bàn tỉnh Kon Tum

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

DƢƠNG TUYẾT PHƢƠNG

QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM Y TẾ
TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH KON TUM

TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ
QUẢN LÝ KINH TẾ
Mã số: 60.34.04.10

Đà Nẵng - 2019


Công trình được hoàn thành tại
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ, ĐHĐN

Ngƣời hƣớng dẫn KH: GS.TS. TRƢƠNG BÁ THANH

Phản biện 1: PGS.TS. ĐÀO HỮU HÒA
Phản biện 2: PGS.TS. TRẦN NHUẬN KIÊN

Luận văn được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận văn tốt nghiệp
Thạc sĩ Quản lý kinh tế họp tại Trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà
Nẵng vào ngày 7 tháng 9 năm 2019

Có thể tìm hiểu luận văn tại:
- Trung tâm Thông tin - Học liệu, Đại học Đà Nẵng
- Thư viện trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng

1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Hiện nay, khi đời sống xã hội của người dân ngày càng được
nâng cao, vấn đề an sinh xã hội cũng được quan tâm hơn bao giờ hết.
An sinh xã hội trở thành một trong những nhân tố hàng đầu đảm bảo
sự phát triển bền vững của đất nước, góp phần bảo vệ vững chắc Tổ
quốc. Trong đó, bảo hiểm xã hội (BHXH) và bảo hiểm y tế (BHYT)
là hai chính sách được quan tâm hàng đầu, là trụ cốt của hệ thống an
sinh xã hội, góp phần thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội.
Kon Tum là tỉnh miền núi vùng cao Nam Trung Bộ, có vị trí
chiến lược hết sức quan trọng về quốc phòng và là đầu mối giao lưu
kinh tế của cả vùng duyên hải miền Trung và cả nước [44]. Trong
những năm qua, cũng giống như các địa phương trên cả nước, kinh tế
của tỉnh có nhiều bước phát triển rõ rệt và đời sống của người dân
cũng được cải thiện đáng kể. Người dân cũng dần quan tâm đến đời
sống tinh thần, đặc biệt là sức khỏe của mình hơn bằng cách chủ
động tham gia BHXH, BHYT. Công tác thu BHYT trên địa bàn tỉnh
Kon Tum cũng được cải thiện đáng kể, thu được nhiều kết quả đáng
khích lệ.
Tuy nhiên, tính đến tháng 10/2017, số nợ BHXH, BHYT
trên địa bàn tỉnh lên đến gần 73 tỷ đồng, tăng hơn 50% so với cùng
kỳ năm 2016 [44]. Toàn tỉnh có 695 đơn vị sử dụng lao động nợ
BHXH, BHYT, BHTN từ 1 tháng trở lên với số tiền lên tới 41,25 tỷ
đồng [44].
Nguyên nhân của hạn chế này là do phần lớn các doanh
nghiệp làm ăn thua lỗ, một số có năng lực nhưng do tác động của nền
kinh tế thị trường. Hơn nữa, một số doanh nghiệp chưa thực sự chú

2

trọng và có nhận thức đúng đắn về chính sách, pháp luật về BHXH,
BHYT, BHTN; nhiều doanh nghiệp cố tình chây ỳ, chấp nhận chịu
phạt để chiếm dụng quỹ BHXH [44]. Việc nợ đọng này gây ảnh
hưởng nghiêm trọng tới quyền lợi của người lao động như không có
thẻ BHYT để khám chữa bệnh, không được thanh toán các chế độ
ốm đau, thai sản kịp thời; số lượng học sinh, sinh viên tham gia
BHYT mới chỉ đạt trên 65%, một con số khá thấp. Điều này có nghĩa
là một phần lớn các em học sinh, sinh viên chưa được Nhà nước bảo
vệ về sức khỏe; trong khi tỷ lệ bao phủ BHYT toàn dân đạt 90,31%.
Hơn nữa, công tác tuyên truyền pháp luật về BHYT của cơ quan
BHXH tỉnh Kon Tum chưa được quan tâm đúng mức, chất lượng
khám chữa bệnh tại các tuyến cơ sở còn hạn chế; công tác thanh tra,
kiểm tra các doanh nghiệp chưa thường xuyên và nghiêm ngặt; một
số lượng bộ phận người dân chưa nhận thức đầy đủ được tầm quan
trọng của việc tham gia BHYT nên chưa chủ động và nhiệt tình tham
gia.
Vì những lý do trên, tác giả quyết định chọn đề tài Quản lý
thu bảo hiểm y tế trên địa bàn tỉnh Kon Tum làm để tài luận văn
nghiên cứu có tính thời sự và cấp thiết với mong muốn giúp cho
BHXH tỉnh Kon Tum có thể hoàn thiện và tăng cường công tác quản
lý thu BHYT trên địa bàn tỉnh trong thời gian tới.
2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
2.1. Mục tiêu nghiên cứu tổng quát
Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu
BHYT trên địa bàn tỉnh Kon Tum.
2.2. Mục tiêu nghiên cứu cụ thể

- Hệ thống hóa những vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý


3

thu bảo hiểm y tế.
- Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý thu BHYT tại
BHXH trên địa bàn tỉnh Kon Tum; từ đó tìm ra các điểm mạnh, điểm
yếu và nguyên nhân của các điểm yếu đó.
- Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu
BHYT trên địa bàn tỉnh Kon Tum.
3. Câu hỏi nghiên cứu
Để đạt được các mục tiêu trên, nghiên cứu tập trung đi trả lời
các câu hỏi sâu đây:
- Những vấn đề lý luận và thực tiễn nào về quản lý thu bảo
hiểm y tế?
- Thực trạng công tác quản lý thu BHYT tại BHXH trên địa
bàn tỉnh Kon Tum đang diễn ra như thế nào? Công tác quản lý thu đó
có các điểm mạnh, điểm yếu gì và nguyên nhân của các điểm yếu đó
là gì?
- Các giải pháp nào được đề xuất nhằm hoàn thiện công tác
quản lý thu BHYT trên địa bàn tỉnh Kon Tum?
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu của luận văn là công tác quản lý thu
BHYT nhà nước trên địa bàn tỉnh Kon Tum.
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Phạm vi không gian: BHXH của cơ quan BHXH tỉnh Kon
Tum.
+ Phạm vi thời gian: Luận văn phân tích thực trạng quản lý
thu BHYT nhà nước trên địa bàn tỉnh Kon Tum giai đoạn 2016 2018 và đề xuất giải pháp đến năm 2025.

+ Phạm vi nội dung: Công tác quản lý thu BHYT do BHXH


4

Việt Nam chi trả trên địa bàn tỉnh Kon Tum.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
Để đạt được các mục tiêu nghiên cứu, nghiên cứu sử dụng
các phương pháp sau:
- Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp:
Dữ liệu thứ cấp là các thông tin, nội dung được công bố rộng
rãi dưới dạng các báo cáo, tài liệu tham khảo, bài viết, website về
quản lý thu BHYT hoặc có liên quan đến công tác quản lý thu BHYT
do các tổ chức, cá nhân thực hiện. Việc thu thập các thông tin này sẽ
giúp tác giả có được một nguồn thông tin hữu ích, đa dạng và riêng
biệt phục vụ cho bài nghiên cứu của tác giả trên phương diện tiếp
thu, học hỏi và kế thừa các kết quả nghiên cứu và các bài học bổ ích
từ các công trình nghiên cứu này.
Dữ liệu thứ cấp mà tác giả sử dụng còn là các báo cáo về
công tác thu BHYT, số lượng khách hàng tham gia BHYT, tình hình
kinh doanh BHYT trên địa bàn tỉnh Kon Tum để tác giả có được
những đánh giá xác thực và hữu ích nhất cho việc nghiên cứu và đưa
ra các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu BHYT cho khách
hàng trên địa bàn tỉnh Kon Tum.
Nguồn dữ liệu thứ cấp sẽ được thu thập trong khoảng thời
gian 2014-2018.
- Phương pháp điều tra khảo sát/ điều tra thông qua bảng hỏi
Dữ liệu sơ cấp được tác giả thu thập bằng cách phát phiếu
điều tra.
+ Đối tượng khảo sát:

180 người dân đang sử dụng BHYT trên địa bàn tỉnh Kon
Tum.


5

2. 50 công chức, viên chức BHXH tỉnh Kon Tum.
- Phương pháp xử lý thông tin
- Phương pháp tổng hợp và phân tích thông tin
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
Sau khi hoàn thiện, nghiên cứu sẽ có những đóng góp nhất
định trên phương diện ý nghĩa khoa học và thực tiễn.
Về mặt khoa học: Luận văn là công trình khoa học đã hệ
thống hóa và làm sáng tỏ các vấn đề lý luận về quản lý thu BHYT;
phân tích thực trạng quản lý thu BHYT trên địa bàn tỉnh Kon Tum và
trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp giúp hoàn thiện hơn công tác thu
BHYT trên địa bàn tỉnh Kon Tum, tăng số lượng người tham gia và
đảm bảo quyền lợi cho người tham gia BHYT.
Về mặt thực tiễn: Luận văn sẽ cung cấp cho các nhà lãnh đạo
của cơ quan BHXH tỉnh Kon Tum những giải pháp khả thi, hữu hiệu,
góp phần nâng cao công tác quản lý thu BHYT trên địa bàn tỉnh Kon
Tum; khắc phục những hạn chế, bất cập trong việc quản lý thu
BHYT trên địa bàn tỉnh Kon Tum. Luận văn khi đã hoàn thành có
thể trở thành tài liệu tham khảo cho các nhà quản lý của cơ quan
BHXH tỉnh Kon Tum nói riêng và cơ quan BHXH nói chung.
Luận văn có thể trở thành tài liệu tham khảo cho giảng viên
và học viên trong các trường đại học thuộc khối kinh tế.
7. Sơ lƣợc tài liệu nghiên cứu chính sử dụng trong nghiên cứu
Trong nghiên cứu này, tác giả sẽ sử dụng một số công trình
nghiên cứu chính như sau:

Nghiên cứu Đổi mới và phát triển, Bảo hiểm xã hội Việt
Nam, nhà xuất bản Văn hóa – Thông tin của TS. Dương Văn Thắng
(2014).


6

Giáo trình Quản lý kinh tế của GS. TS Phan Huy Đường
(2015), Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội.
Giáo trình Bảo hiểm xã hội do TS Hoàng Mạnh Cừ và Ths.
Đoàn Thị Thu Hương, đồng chủ biên năm 2011.
Giáo trình nguyên lý bảo hiểm của PGS.TS. Phan Thị Cúc
(chủ biên) năm 2008.
8. Tổng quan tài liệu nghiên cứu
Nghiên cứu về Phát triển bảo hiểm y tế toàn dân trên địa
bàn quận Ngũ Hành Sơn thành phố Đà Nẵng của Hoàng Thị Kim
Hoa (2012).
Nghiên cứu về Giải pháp thực hiện bảo hiểm y tế toàn dân
tại thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh của Nguyễn Văn Tình (2013).
Nghiên cứu về Phát triển bảo hiểm y tế toàn dân trên địa
bàn thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình của Nguyễn Thị Bích
Hường (2014).
Do đó, trên cơ sở làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn, đề tài
Quản lý thu bảo hiểm y tế trên địa bàn tỉnh Kon Tum sẽ đánh giá
thực trạng công tác quản lý thu BHYT trên địa bàn tỉnh Kon Tum; từ
đó đề xuất các giải pháp giúp hoàn thiện và tăng cường hơn nữa việc
quản lý công tác này. Như vậy, đây là một đề tài có tính cấp thiết và
ý nghĩa trong thời gian hiện nay với hi vọng giúp giảm các tình trạng
nợ BHYT và các bất cập nêu trên. Đề tài cũng hi vọng sẽ cung cấp
cho Ban lãnh đạo của BHXH tỉnh Kon Tum những giải pháp khả thi

để nâng cao tính hiệu quả, chuyên nghiệp trong việc tổ chức và quản
lý thu BHYT trên địa bàn tỉnh.
9. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn được kết cấu thành


7

03 chương, bao gồm:
Chương 1: Những vấn đề cơ bản về quản lý thu Bảo hiểm y
tế.
Chương 2: Thực trạng công tác quản lý thu bảo hiểm y tế tại
Bảo hiểm y tế trên địa bàn tỉnh Kon Tum.
Chương 3: Giải pháp giúp hoàn thiện công tác quản lý thu
bảo hiểm y tế trên địa bàn tỉnh Kon Tum.
CHƢƠNG 1
NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM Y
TẾ
1.1. KHÁI QUÁT VỀ QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM Y TẾ
1.1.1. Khái niệm về BHYT, quản lý, quản lý thu BHYT
BHYT là hình thức bảo hiểm được áp dụng trong lĩnh vực
chăm sóc sức khỏe, không vì mục đích lợi nhuận, do Nhà nước tổ
chức thực hiện và các đối tượng có trách nhiệm tham gia theo quy
định của Luật.
Quản lý là sự tác động của chủ thể quản lý lên đối tượng
quản lý nhằm đạt được mục tiêu quản lý. Việc tác động theo cách
nào còn tuỳ thuộc vào các góc độ khoa học khác nhau, các lĩnh vực
khác nhau cũng như cách tiếp cận của người nghiên cứu.
Quản lý thu BHYT là hoạt động tổ chức, điều hành và giám
sát của cơ quan BHXH nhằm đảm bảo đơn vị sử dụng lao động,

người lao động, người dân chấp hành hành nghĩa vụ nộp BHYT theo
quy định của pháp luật.
1.1.2. Đặc điểm của quản lý thu BHYT
- Quản lý thu BHYT là một hoạt động khó khăn, phức tạp.


8

- Quản lý thu BHYT mang tính chất định kỳ, lặp đi lặp lại.
- Quản lý thu BHYT dễ xảy ra các sai phạm, vi phạm đạo
đức và lạm dụng quỹ vốn tiền thu BHYT do đối tượng thu là tiền.
1.1.3. Tầm quan trọng của quản lý thu BHYT
Quản lý thu BHYT tốt góp phần thu nhập cho người tham
gia BHYT, đảm bảo công bằng cho toàn thể mọi người, cho xã hội,
góp phần thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế của đất nước.
Đối với người tham gia BHYT: Quản lý thu BHYT đảm bảo
quyền lợi về chăm sóc y tế, nâng cao chất lượng khám bệnh cho
người tham gia BYT trong trường hợp họ bị ốm đau, bệnh tật.
Đối với nền kinh tế - xã hội, BHYT góp phần giảm gánh
nặng cho ngân sách nhà nước, tạo nguồn tài chính ổn định cho chăm
sóc sức khỏe của người dân.
1.1.4. Mục tiêu của quản lý thu BHYT
Thủ tướng Chính phủ giao cho tỉnh Kon Tum đến năm 2020
phải đạt 90,3% người dân có thẻ BHYT. Theo đó, trên cơ sở khảo
sát, tính toán tiềm năng của từng địa phương, UBND tỉnh đã phân bổ
chỉ tiêu cụ thể cho 10 huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh Kon Tum
trước mắt trong năm 2019 phải đạt tỷ lệ bao phủ từ 90% trở lên [27].
1.2. NỘI DUNG QUẢN LÝ THU BHYT
1.2.1. Tuyên truyền về chế độ, chính sách pháp luật
BHYT

Tuyên truyền về chế độ, chính sách pháp luật về BHYT là
hoạt động làm cho người lao động và nhân dân hiểu rõ chính sách
BHYT là một chính sách quan trọng của hệ thống an sinh xã hội.
Nội dung tuyên truyền gồm:
+ Đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền.


9

+ Tổ chức các hội nghị, hội thảo, tuyên truyền lưu động.
+ Phối hợp với các cơ quan thông tấn, báo chí tại địa phương
và Trung ương triển khai các hoạt động tuyên truyền.
+ Tổ chức tuyên truyền qua các báo, tạp chí như Báo BHXH,
tạp chí BHXH, website của BHXH Việt Nam,…
+ Tổ chức tuyên truyền trực quan.
Tiêu chí đánh giá: mức độ thường xuyên của tuyên truyền;
tính đa dạng, phong phú của các hình thức và nội dung tuyên truyền;
hiệu quả thay đổi nhận thức của người dân sau mỗi đợt tuyên truyền;
tỷ lệ tăng/giảm đối tượng tham gia BHYT hàng tháng/quý/năm.
1.2.2. Lập dự toán thu BHYT
Dự toán thu BHYT là bảng tổng hợp số liệu dự kiến về
BHYT trong một thời kỳ nhất định. Lập dự toán thu là quá trình dự
báo, tính toán mức độ và các biện pháp thực hiện nhằm huy động các
nguồn thu BHYT từ mọi đối tượng tham gia.
Tiêu chí đánh giá: tính sát thực, khả thi so với tổ chức thu
BHYT; độ kịp thời, tính chính xác và đẩy đủ của dự toán.
1.2.3. Tổ chức thu BHYT
Theo quy định tại Điều 5, Luật BHYT, các cơ quan quan lý
nhà nước về BHYT gồm:
- Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về bảo hiểm y tế.

- Bộ Y tế chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện quản
lý nhà nước về bảo hiểm y tế.
- Bộ, cơ quan ngang bộ trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn
của mình phối hợp với Bộ Y tế thực hiện quản lý nhà nước về bảo
hiểm y tế.
- Uỷ ban nhân dân các cấp trong phạm vi nhiệm vụ, quyền


10

hạn của mình thực hiện quản lý nhà nước về bảo hiểm y tế tại địa
phương.
Quy trình thu BHYT gồm ba bước: Lập kế hoạch, tổ chức
thực hiện và thanh tra, kiểm tra.
Tiêu chí đánh giá: tính trách nhiệm, rõ ràng trong phân cấp
quản lý; sát với dự toán đã lập; tỷ lệ tăng/giảm số thu của năm so với
tỷ lệ tăng/ giảm số lượng người tham gia so với năm trước; phù hợp
với quy trình thu.
1.2.4. Quyết toán thu
Để thẩm định số liệu thu BHYT với BHXH cấp dưới theo
định kỳ hàng tháng, năm, quý, khi quyết toán thu, phải đảm bảo thu
thống nhất, cân đối, rõ ràng, trung thực, chính xác, thường niên, công
khai, minh bạch trên cơ sở lập quyết toán.
Tiêu chí đánh giá: tính đầy đủ, công khai, minh bạch, thống
nhất, rõ ràng, trung thực, chính xác của quyết toán; tính hợp lý, chính
xác của phương pháp tính toán.
1.2.5. Thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về
BHYT; giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm pháp luật về
BHYT
* Thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về BHYT

Kiểm tra, thanh tra BHYT là đánh giá xem việc thu BHYT
có theo nguyên tắc, trình tự, thủ tục của pháp luật không nhằm đánh
giá tình hình thực hiện chính sách BHYT, ngăn chặn, phát hiện các
hành vi vi phạm pháp luật về BHYT và những sơ hở trong quản lý,.
* Giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm pháp luật về
BHYT
Tiến hành tổ chức thường xuyên công tác tiếp công dân, giải


11

quyết khiếu nại về những điều bất hợp lý khi thực hiện chế độ BHYT
góp phần thực hiện quản lý nhà nước về BHYT.
Về xử lý vi phạm pháp luật về BHYT, theo Nghị định
176/2013/NĐ-CP ngày 14 tháng 11 năm 2013 của Chính phủ quy
định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo hiểm y tế, các
hành vi sau đây được coi là vi phạm hành chính về BHYT [14]:
Tiêu chí đánh giá: tính nghiêm minh, công khai, minh bạch
của thanh tra, kiểm tra; tỷ lệ số đơn vị, cá nhân được thanh tra, kiểm
tra; tỷ lệ tăng/giảm số vụ vi phạm; tỷ lệ tăng/giảm số tiền phạt.
1.3. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN QUẢN LÝ THU
BHYT
1.3.1. Hệ thống chính sách pháp luật về BHYT
1.3.2. Sự quan tâm của các cấp ủy Đảng, chính quyền và
sự phối hợp giữa cơ quan BHXH và các cơ quan ban ngành liên
quan tại địa phƣơng
1.3.3. Trình độ, năng lực của cán bộ làm công tác quản lý
thu
1.3.4. Nhận thức của ngƣời lao động, chủ sử dụng lao
động, ngƣời dân về việc tham gia BHYT

1.3.5. Trình độ phát triển kinh tế xã hội
KẾT LUẬN CHƢƠNG 1
CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM Y
TẾ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH KON TUM


12

2.1. KHÁI QUÁT TỈNH KON TUM
2.1.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế, xã hội
a. Đặc điểm tự nhiên
Kon Tum là một tỉnh thuộc vùng cực bắc Tây Nguyên của
Việt Nam, nằm tại ngã ba Đông Dương, phần lớn nằm trên dãy
Trường Sơn. Kon Tum là tỉnh có diện tích lớn thứ 8 trong 58 tỉnh
thành của Việt Nam [27].
b. Đặc điểm kinh tế [27]
Về kinh tế, tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) năm 2018
của Kon Tum tăng 7,68% so với năm 2017.
b. Đặc điểm xã hội [27]
Về xã hội, năm 2018, dân số trung bình của Kon Tum là
523.000 người, tăng 12.230 người, tương đương với 2,41% so với
năm 2017; trong đó dân thành thị là 184.765 người, chiếm 35,53%;
dân số nông thôn là 335.283 người, chiếm 64,47%.
2.1.2. Đặc điểm cơ bản của BHXH tỉnh Kon Tum
a. Quá trình thành lập
BHXH tỉnh Kon Tum được thành lập ngày 20/07/2995 sau
04 năm tái lập tỉnh ngày 01/11/1991.
b. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn
c. Cơ cấu tổ chức
Bộ máy tổ chức của BHXH tỉnh Kon Tum hoạt động theo cơ

cấu trực tuyến – chức năng, chịu sự chỉ đạo trực tiếp của BHXH tỉnh
và có phân rõ trách nhiệm, quyền hạn cho từng phòng ban để theo đó
thực hiện nhiệm vụ. Cơ cấu tổ chức của BHXH tỉnh Kon Tum có 01
Giám đốc và 02 Phó Giám đốc, 01 Văn phòng và 10 phòng nghiệp
vụ chuyên môn.


13

2.2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THU BHYT TẠI TỈNH KON
TUM
2.2.1. Thực trạng tuyên truyền về chế độ, chính sách
pháp luật BHYT
Trong những năm qua, BHXH tỉnh Kon Tum đã thực hiện
tuyên truyền về chế độ, chính sách pháp luật về BHYT tới người dân
với mục đích để chính sách BHYT đi sâu vào cuộc sống của người
dân hơn. BHXH tỉnh đã phối hợp với các ban, ngành như Liên đoàn
lao động tỉnh, đài phát thanh, UBND các huyện, xã, thị trấn, đài
truyền thanh của tỉnh, huyện, xã, thị trấn, các cơ quan báo chí để đẩy
mạnh hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật về BHYT đến đông
đảo tầng lớp nhân dân trên địa bàn tỉnh.
Bảng 2.2: Tổng hợp ý kiến đánh giá tình hình thực hiện công tác
tuyên truyền về chế độ, chính sách pháp luật BHYT
Bảng 2.3: Kết quả tuyên truyền giai đoạn năm 2014-2018
Bảng 2.4: Tổng hợp ý kiến đánh giá tình hình thực hiện công tác
tuyên truyền về chế độ, chính sách pháp luật BHYT
Như vậy, có thể nhận thấy, rằng thời gian qua, BHXH tỉnh
Kon Tum đã thực hiện triển khai nhiều chính sách BHYT, tập huấn,
hướng dẫn các đơn vị sử dụng lao động, nhân dân, học sinh, sinh
viên. Tuy nhiên, việc triển khai chưa đủ rộng, chưa phong phú, chưa

kịp thời, văn bản hướng dẫn gửi đến đơn vị thực hiện còn chậm, việc
tập huấn chưa sâu rộng và việc hướng dẫn các cán bộ các huyện, thị
trấn, phường xã chưa cụ thể nên việc thực hiện còn hạn chế.
2.2.2. Thực trạng lập dự toán thu BHYT
Căn cứ vào số lượng người tham gia BHYT, mức lương tối
thiểu vùng, lương cơ sở, mức đóng, tổng quỹ lương, tình hình thực tế


14

số dân và mục tiêu chung của ngành BHXH, hàng năm, BHXH tỉnh
Kon Tum đều tuân thủ lập dự toán thu và báo cáo tới Phòng Giám
định BHYT, Phòng Kế hoạch - Tài chính.
Để dự toán lập có tính khả thi cao, thuận lợi cho việc tổ chức
thực hiện, BHXH tỉnh Kon Tum đã phối hợp với các cơ quan liên
quan tiến hành rà soát các doanh nghiệp và đối tượng tham gia trên
địa bàn quẩn để xác định đối tượng và dự kiến số đối tượng tham gia
BHYT.
Bảng 2.5: Tổng quỹ lương trích đóng BHYT năm 2014-2018 trên
địa bàn tỉnh Kon Tum
Bảng 2.6: Mức lương cơ sở năm 2014-2018
Bảng 2.7: Mức lương tối thiểu vùng năm 2014-2018
Bảng 2.8: Tình hình lập dự toán và tình hình thực hiện dự toán về
số đối tượng năm 2014-2018
Bảng 2.9: Tình hình lập dự toán và tình hình thực hiện dự toán về
số thu năm 2014-2018
Bảng 2.10: Kết quả khảo sát cán bộ , nhân viên đang làm việc tại
BHXH tỉnh Kon Tum về công tác lập dự toán
Nhìn chung, công tác lập dự toán thu BHYT của BHXH tỉnh
Kon Tum vẫn còn nhiều bất cập và chưa thực sự hiệu quả.

2.2.3. Thực trạng tổ chức thu BHYT
Hoạt động thu BHYT tại BHXH tỉnh Kon Tum có sự phối
kết hợp giữa các phòng nghiệp vụ, trong đó, đối với hoạt động thu:
Phòng Quản lý thu trực tiếp quản lý và tổ chức thực hiện công tác
thu trong toàn tỉnh; Phòng Khai thác và thu nợ quản lý và tổ chức
thực hiện công tác phát triển đối tượng tham gia và công tác quản lý
nợ, đôn đốc thu hồi nợ trong toàn tỉnh.


15

a. Hoạt động thu
* Thu bảo hiểm y tế bắt buộc
* Thu BHYT hộ gia đình tự đóng
b. Quản lý thu BHYT
Bảng 2.15: Tình hình thực hiện số tiền thu BHYT năm 2014-2018
Bảng 2.16: Kết quả khảo sát cán bộ, nhân viên quản lý thu BHYT
tại BHXH tỉnh Kon Tum về công tác tổ chức thực hiện thu BHYT
2.2.4. Thực trạng quyết toán thu
Công việc quyết toán thu BHYT được thực hiện hàng quý,
năm theo số tiền đã thu được của các đối tượng tham gia trong quý,
năm đó. Hàng quý, BHXH huyện, thành phố tổng hợp, kiểm tra mức
độ tăng/giảm các đối tượng, số phải thu, số truy thu, số đã thu trong
quý lập báo cáo gửi về BHXH tỉnh trước ngày 20 của tháng đầu quý
sau.
Theo đó, BHXH tỉnh Kon Tum thực hiện kiểm tra, quyết
toán thu với BHXH các huyện, thành phố về số đối tượng; số phải
thu; số đã thu; số truy thu, hoàn trả; số ngân sách hỗ trợ BHYT và
kiểm tra việc thực hiện xử lý hồ sơ, sổ sách, chứng từ thu BHYT
theo định kỳ hàng quý, năm.

Bảng 2.17: Tình hình quyết toán BHYT trên địa bàn tỉnh Kon Tum
giai đoạn 2014-2018
2.2.5. Thực trạng thanh tra, kiểm tra việc chấp hành
pháp luật về BHYT; giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm
pháp luật về BHYT
a. Thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về BHYT
Hàng năm BHXH tỉnh Kon Tum đều lập kế hoạch thanh tra,
kiểm tra trình UBND tỉnh Kon Tum và BHXH Việt Nam phê duyệt.


16

Kế hoạch thanh tra, kiểm tra gồm:
+ Thanh tra liên ngành.
+ Thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHYT và
BHTN.
+ Kiểm tra thường xuyên.
+ Kiểm tra định kỳ
Bảng 2.18: Kết quả thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra giai
đoạn 2014-2018 của BHXH tỉnh Kon Tum
b. Xử lý vi phạm luật về BHYT
Năm 2018, Đoàn Thanh tra Liên ngành BHXH tỉnh Kon
Tum xử phạt vi phạm hành chính các đơn vị sử dụng lao động về các
hành vi vi phạm pháp luật BHYT.
c. Giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm pháp luật về
BHYT trên địa bàn tỉnh Kon Tum
Việc giải quyết khiếu nại, tố cáo và tiếp công dân tại cơ quan
BHXH tỉnh Kon Tum được thực hiện theo Quyết định số 1788/QĐBHXH ngày 28/12/2012 của Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam và
Quyết định số 868/QĐ-BHXH ngày 08/6/2016 của Tổng Giám đốc
BHXH Việt Nam ban hành quy định về tiếp công dân và giải quyết

khiếu nại, tố cáo và tiếp công dân. BHXH tỉnh Kon Tum bố trí phòng
tiếp công dân và cán bộ thường xuyên tiếp công dân; công khai lịch
tiếp công dân của lãnh đạo BHXH tỉnh Kon Tum nên nguwoif dân
đến làm việc không phải chờ đợi lâu, được bộ phận tiếp công dân
giải thích ngay và phối hợp với các tổ nghiệp vụ kiểm tra, đối chiếu
ngay các nội dung mà công dân phản ánh.
Bảng 2.19: Số vụ tiếp công dân tại BHXH tỉnh Kon Tum giai đoạn
2014-2018


17

Bảng 2.20: Kết quả khảo sát cán bộ, nhân viên quản lý thu BHYT
tại BHXH tỉnh Kon Tum về công tác thanh tra, kiểm tra quá trình
thu BHYT
2.3. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU
BHYT TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH KON TUM
2.3.1. Thành công
Công tác thông tin tuyên truyền được chú trọng, thực hiện
đồng bộ, đa dạng loại hình tuyên truyền, nội dung phong phú, được
quan tâm, chỉ đạo từ lãnh đạo đến các cấp.
Chất lượng đội ngũ cán bộ viên chức BHXH tỉnh Kon Tum
được nâng cao, có năng lực và phẩm chất đạo đức tốt, có trách nhiệm
và am hiểu chính sách chế độ BHYT.
Số lượng đối tượng tham gia BHYT ngày càng tăng, số thu
quỹ tăng, công tác quản lý số tiền thu, số nợ được theo dõi, giám sát
một cách thường xuyên.
Công tác lập dự toán, quyết toán được thực hiện thường
xuyên, kịp thời, có tính khả thi cao và luôn được BHXH Việt Nam
đánh giá cao.

Công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về
BHYT được tiến hành thường xuyên.
2.3.2. Hạn chế
- Nhiều cơ quan, đơn vị và người tham gia BHYT chưa chấp
hành nghiêm túc luật BHYT, tình trạng nợ đọng, trốn đóng BHYT
cho người lao động tại các đơn vị sử dụng lao động, biển thủ.
- Nhiều doanh nghiệp còn trốn đóng BHYT cho người lao
động. Tình trạng đóng chậm, đóng thiếu, nợ thường xuyên, chiếm
dụng tiền đóng BHXH, BHYT của người lao động còn xảy ra nhiều


18

và ngày càng trở nên phức tạp.
- Công tác tuyên truyền chưa được thực hiện một cách
thường xuyên, liên tục.
- Quyết định giao dự toán thu BHYT hàng năm do BHXH
Việt Nam giao thường chậm nên cơ quan thực hiện chưa chủ động
được. Dự toán cũng chưa thực sự sát với thực tế.
- Công tác thanh tra, kiểm tra đơn vị sử dụng lao động được
chú trọng nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra. Số lượng đơn vị
được thanh tra còn hạn chế, hình thức thanh tra chưa đa dạng và sát
sao. Tình trạng nợ đọng còn kéo dài và chưa có chế tài đủ mạnh để
ngăn chặn.
- Sự phối hợp kết hợp với giữa các ngành chức năng, các
cấp ủy và chính quyền địa phương trong quản lý thu BHYT còn hạn
chế.
- Số lượng cán bộ làm công tác thanh tra hiện nay của
BHXH tỉnh Kon Tum còn thiếu.
- Việc áp dụng xử phạt các đơn vị đơn vị sử dụng lao động vi

phạm Luật BHYT còn hạn chế.
2.3.3. Nguyên nhân của hạn chế
- Kon Tum là tỉnh miền núi, người đồng bào dân tộc thiểu số
chiếm trên 53% dân số, thu nhập người lao động tự do còn quá thấp.
Thu hút đầu tư của tỉnh chưa mạnh, tình hình kinh tế - xã hội của tỉnh
còn gặp nhiều khó khăn, số doanh nghiệp mới tăng chậm.
- Ý thức chấp hành pháp luật của chủ sử dụng lao động chưa
cao, chưa quan tâm nhiều đến quyền lợi người lao động do đó tình
trạng trốn đóng, nợ đọng kéo dài vẫn còn diễn ra.
- Các đơn vị SDLĐ chưa thấy được trách nhiệm của mình


19

phải tổ chức tuyên truyền chế độ đến NLĐ trong đơn vị; NLĐ không
nắm được đầy đủ quyền lợi và trách nhiệm khi tham gia BHYT, nên
chưa biết tự bảo vệ và đòi hỏi quyền lợi về BHXH bị người SDLĐ
chiếm dụng mà không biết.
- Công tác quản lý đối tượng đóng BHYT còn lỏng lẻo.
- Quản lý thu BHYT chưa hiệu quả đối với doanh nghiệp
ngoài quốc doanh.
- Nhiều doanh nghiệp sau khi bị thanh tra, kiểm tra, khởi
kiện nhưng không chấp hành hoặc chưa trả nợ xong đã phát sinh nợ
mới.
- Các doanh nghiệp gặp khó khăn trong kinh doanh.
- Cơ chế xử lý vi phạm chưa nghiêm khắc, còn thấp hơn rất
nhiều so với số tiền thực tế các đơn vị biển thủ nên chưa đủ sức răn
đe.
- Các cấp Đảng ủy, chính quyền chưa quan tâm sâu sát, lãnh
chỉ đạo việc thực hiện các chính sách, chế độ BHXH, BHYT tại địa

phương.
- Sự phối hợp giữa cơ quan BHXH và cơ quan quản lý nhà
nước tại địa phương chưa chặt chẽ, chưa thường xuyên nên công tác
quản lý thu BHYT trên địa bàn chưa hiệu quả.
- Cán bộ làm công tác thanh tra, kiểm tra tại BHXH tỉnh còn
hạn chế, cùng một lúc phải kiêm nhiệm nhiều việc khác nên làm việc
chưa hiệu quả, chưa tiếp cận hết các đơn vị sử dụng lao động nên
nhiều đơn vị vẫn tiếp tục trốn nợ BHYT.
- Dự toán thu được xây dựng chưa căn cứ vào tình hình phát
triển kinh tế xã hội thực tế tại địa phương.


20

KẾT LUẬN CHƢƠNG 2
CHƢƠNG 3
GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU BẢO
HIỂM Y TẾ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH KON TUM
3.1 CĂN CỨ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP
3.1.1. Những quan điểm hoàn thiện công tác quản lý thu
BHYT
- Định hướng về chủ trương, chính sách của Đảng, nhà nước
về BHXH, BHYT trong thời gian đến.
- Chính sách của tỉnh Kon Tum về bảo hiểm y tế.
3.1.2. Chiến lƣợc phát triển phục vụ cho công tác quản lý
thu BHYT trên địa bàn tỉnh Kon Tum
- Đẩy mạnh công tác tuyên truyền chính sách BHYT đến với
người lao động và người dân trên địa bàn.
- Thường xuyên tham mưu kịp thời cho Tỉnh ủy, UBND tỉnh
Kon Tum và phối hợp với các đơn vị có liên quan triển khai thực

hiện chính sách BHYT.
- Triển khai có hiệu quả các chương trình, quy chế kế hoạch
phối hợp liên ngành với các đơn vị.
- Đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra và thực hiện tốt
công tác theo dõi, đôn đốc việc thực hiện kết quả xử lý sau thanh tra,
kiểm tra và tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tổ cáo.
- Tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, ứng dụng CNTT
trong quản lý, điều hành và hoạt động chuyên môn.
3.2. CÁC GIẢI PHÁP CỤ THỂ
3.2.1. Hoàn thiện công tác tuyên truyền về chế độ, chính


21

sách pháp luật BHYT trên địa bàn tỉnh Kon Tum
BHXH tỉnh Kon Tum trước hết phải tạo được sự tủng hộ của
cấp uỷ, chính quyền địa phương; phối hợp tốt với các cơ quan, ban
ngành, tổ chức đoàn thể trong công tác tuyên truyền vận động.
Các cấp ủy, chính quyền, Nhà nước và BHXH tỉnh Kon Tum
cần tăng cường hơn nữa lãnh đạo, chỉ đạo công tác tuyên truyền, phổ
biến pháp luật, chính sách, chế độ BHXH, BHYT.
Đa dạng hóa hình thức tuyên truyền về BHYT.
Việc tuyên truyền phải được thực hiện thường xuyên, sâu
rộng dưới nhiều hình thức để chủ SDLĐ, NLĐ và nhân dân hiểu rõ
trách nhiệm và quyền lợi của mình khi tham gia BHYT.
BHXH tỉnh Kon Tum cũng nên phối hợp chặt chẽ với Liên
đoàn Lao động tỉnh để tuyên truyền về chính sách BHYT cho NLĐ
và tuyên truyền, giúp họ đấu tranh đòi chủ SDLĐ phải đóng BHYT
cho họ.
3.2.2. Hoàn thiện lập dự toán thu BHYT tại BHXH tỉnh

Kon Tum
Các dự toán được lập phải dựa vào mục tiêu phát triển chung
của cả nước, tình hình kinh tế, văn hóa, xã hội của địa phương, mục
tiêu phải được cụ thể theo lộ trình thực hiện từng quý, từng năm để
đạt được mục tiêu chung,…
Cán bộ chịu trách nhiệm lập dự toán phải nắm rõ các mục
tiêu mà cơ quan BHXH Việt Nam giao, các điều kiện kinh tế, xã hội,
văn hóa trên địa bàn mình, các kinh nghiệm lập dự toán và thực hiện
năm trước.


22

3.2.3. Hoàn thiện công tác tổ chức quản lý thu BHYT
trên địa bàn tỉnh Kon Tum
- Tăng cường phối hợp với các ban ngành có liên quan:
- Nâng cao chất lượng cho cán bộ thu bảo hiểm y tế:
- Tăng cường giám sát công tác tổ chức thu BHYT tỉnh Kon
Tum:
3.2.4. Đẩy mạnh công tác phát triển đối tƣợng tham gia
BHYT và thu hồi nợ BHYT
+ Tham mưu HĐND, UBND giao chỉ tiêu phát triển đối
tượng tham gia cho các địa phương.
+ Hướng dẫn, đôn đốc BHXH các huyện, thành phố kịp thời
cấp thẻ BHYT cho đối tượng người nghèo, cận nghèo, dân tộc thiểu
số.
+ Hoàn thành dữ liệu việc bàn giao sổ BHXH cho người lao
động theo đúng tiến độ BHXH Việt Nam giao.
+ Giao kế hoạch thu năm 2018 cho BHXH các huyện, thành
phố sát thực tế. Tăng cường chỉ đạo công tác thu, thu hồi nợ đọng.

Ban hành văn bản hướng dẫn nghiệp vụ thu BHXH, BHYT kịp thời.
+ Củng cố, mở rộng và đào tạo lại các loại hình đại lý thu
BHXH, BHYT
3.2.5. Tăng cƣờng công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp
hành pháp luật về BHYT
BHXH tỉnh Kon Tum cần phân rõ trách nhiệm, quyền hạn
cho một bộ phận thanh tra, kiểm tra riêng.


23

3.3. KIẾN NGHỊ
3.3.1. Đối với Chính phủ
3.3.2. Đối với Bảo hiểm xã hội Việt Nam
3.3.3. Đối với UBND tỉnh
KẾT LUẬN CHƢƠNG 3
KẾT LUẬN
BHYT là một chính sách xã hội mang ý nghĩa nhân văn,
nhân đạo sâu sắc, giúp toàn thể nhân dân được đảm bảo quyền lợi
sức khỏe và chia sẻ gánh nặng về tài chính. Do đó, hoạt động quản lý
thu BHXH có vai trò và ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc đảm
bảo quyền lợi cho NLĐ cũng như đóng góp đáng kể cho ngân sách
nhà nước.
Luận văn đã hoàn thành các mục tiêu nghiên cứu đề ra ở
phần Mở đầu. Luận văn đã hệ thống hóa các cơ sở lý luận và thực
tiễn về quản lý thu BHYT. Luận văn đã phân tích, đánh giá thực
trạng quản lý thu BHYT tại BHXH trên địa bàn tỉnh Kon Tum trên
05 nội dung chính, đó là tuyên truyền về chế độ, chính sách pháp luật
BHYT; lập dự toán thu BHYT; tổ chức thu BHYT; quyết toán thu và
thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về BHYT; giải quyết

khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm pháp luật về BHYT. Để có được
những đánh giá, nhận xét khách quan và toàn diện nhất, nghiên cứu
đã thực hiện khảo sát 180 người hiện đang tham gia BHYT trên địa
bàn tỉnh Kon Tum và 50 cán bộ, nhân viên tại cơ quan BHXH tỉnh
Kon Tum. Sau khi phân tích, luận văn rút ra những hạn chế, nguyên
nhân của các hạn chế. Trên cơ sở đó, luận văn đề xuất 05 giải pháp