Kinh nghiệm vaanj dụng kiến thức liên môn giáo dục ý thức bảo vệ chủ quyền dân tộc cho học sinh lớp 8 trường THCS hà lan

MỤC LỤC
ST
T

Nội dung

Trang

1

1. Mở đầu

1

2

1.1 Lí do chọn đề tài

1

3

1.2 Mục đích nghiên cứu

2

4

1.3 Đối tượng nghiên cứu

2

5

1.4 Phương pháp nghiên cứu

2

6

1.5 Những điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm

2

7

2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm

3

8

2.1 Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm

3

9

2.2 Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh
nghiệm

3

10

2.3 Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề

5

11

2.4 Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm với hoạt động giáo
dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường

18

12

3. Kết luận và kiến nghị

19

13

3.1 Kết luận

19

14

3.2 Kiến nghị

19


1. Mở đầu
1.1 Lý do chọn đề tài
Trong công cuộc đổi mới hiện nay đòi hỏi giáo dục phổ thông phải đào
tạo những con người toàn diện phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa
đất nước. Thực hiện tích hợp trong dạy học sẽ mang lại rất nhiều lợi ích góp
phần hình thành, phát triển năng lực hành động, năng lực giải quyết vấn đề cho
học sinh. Vấn đề giáo dục ý thức bảo vệ chủ quyền dân tộc đang ngày càng trở
thành vấn đề đặc biệt quan trọng trong thời đại ngày nay. Trong các năm gần đây
vấn đề tích hợp giáo dục bảo vệ chủ quyền dân tộc đã được quan tâm hơn, tuy
nhiên trên thực tế ở nhiều nơi, nhiều lúc vấn đề "chủ quyền dân tộc" chưa được
quan tâm, chú trọng vì nó chỉ dừng lại ở mức lồng ghép vào các bộ môn.
Việc giáo dục ý thức bảo vệ chủ quyền dân tộc trong bài dạy Địa lí để
giúp học sinh thấy được sự giàu đẹp của quê hương đất nước mình và cung cấp
cơ hội cho học sinh THCS phát triển khả năng tích hợp kiến thức vận dụng vào
giải quyết tình huống trong thực tiễn.
Qua thực tế giảng dạy, tôi nhận thấy việc vận dụng kiến thức liên môn
giữa Địa lí với kiến thức các môn học khác làm cho hiệu quả của từng bài học
Địa lí nói riêng, môn học Địa lí nói chung được nâng cao. Đồng thời, làm cho
các em thấy rõ mối quan hệ giữa các khoa học, nhận thấy một cách rõ ràng, cụ
thể về thiên nhiên đất nước Việt Nam.
Trong thời gian giảng dạy tại trường THCS Hà Lan bản thân tôi luôn đổi
mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực hoá hoạt động học tập của học
sinh, hình thành các phương pháp dạy học tích cực, tự giác học tập, chủ động
khai thác kiến thức, chiếm lĩnh tri thức bài học. Bản thân tôi luôn lồng ghép tích
hợp các kiến thức cơ bản bài học với việc giáo dục ý thức bảo vệ chủ quyền dân
tộc trong môn Địa lí. Tuy vậy trước yêu cầu mới của ngành giáo dục đã thúc

bách tôi làm thế nào để lồng ghép vào bài học mà không khô cứng, nặng nề
trong dạy học, làm cho học sinh hứng thú, say mê hơn với môn Địa lí. Đó là lí
do tôi chọn đề tài sáng kiến:" Kinh nghiệm vận dụng kiến thức liên môn trong
dạy học Địa lí 8 phần Địa lí Việt Nam nhằm giáo dục ý thức bảo vệ chủ quyền
dân tộc cho học sinh lớp 8 trường THCS Hà Lan"
1.2 Mục đích nghiên cứu
Giáo dục ý thức bảo vệ chủ quyền dân tộc nhằm vận dụng những kiến
thức và kỹ năng vào trong cuộc sống để học sinh có ý thức tự hào dân tộc, bảo
vệ đất nước trong giai đoạn hiện nay.
Giáo dục bảo vệ chủ quyền dân tộc nhằm giúp các em:
- Có ý thức trách nhiệm sâu sắc về bảo vệ chủ quyền dân tộc. Thấy rõ ý
nghĩa thiêng liêng, cao quý và bất khả xâm phạm về chủ quyền lãnh thổ, biên
giới quốc gia của nước ta; xác định rõ vinh dự và trách nhiệm của học sinh trong
nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới
1


quốc gia của nước ta.
- Giáo dục bảo vệ chủ quyền dân tộc mang lại cho các em cơ hội khám
phá cảnh quan thiên nhiên giàu đẹp của đất nước và những hiểu biết về con
người Việt Nam. Giáo dục ý thức bảo vệ chủ quyền dân tộc cũng tạo cơ hội để
hình thành nhân cách, ý thức trong cuộc sống hôm nay và ngày mai của các em.
1.3 Đối tượng nghiên cứu
- Các bài học trong phần Địa lí Việt Nam chương trình Địa lí lớp 8 có kiến
thức liên quan đến bảo vệ chủ quyền dân tộc.
- Học sinh lớp 8 trường THCS Hà Lan, thị xã Bỉm Sơn, tỉnh Thanh Hóa.
- Các quan điểm chỉ đạo hiện nay về vấn đề vận dụng kiến thức liên môn
trong các môn học trong chương trình giáo dục phổ thông.
1.4 Phương pháp nghiên cứu
1.4.1 Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết

Sử dụng phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết, cần hướng
vào thu thập và xử lý những thông tin sau:
+ Cơ sở lý thuyết liên quan đến chủ đề nghiên cứu của mình
+ Các kết quả nghiên cứu cụ thể đã công bố trên các ấn phẩm
+ Chủ trương, chính sách liên quan đến nội dung nghiên cứu
+ Nguồn tài liệu tham khảo, số liệu thống kê
1.4.2 Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin
Trong khuôn khổ sáng kiến kinh nghiệm này tôi sử dụng một số cách điều
tra, thu thập thông tin như:
+ Điều tra xã hội học: Điều tra quan điểm, thái độ của học sinh lớp 8 về
tư tưởng, nhận thức về vấn đề chủ quyền quốc gia …
+ Điều tra bằng trắc nghiệm: Là một công cụ đo lường đã được chuẩn
hóa, dùng để đo lường khách quan một hay nhiều khía cạnh của một nhân cách
hoàn chỉnh qua những câu trả lời trắc nghiệm.
+ Điều tra bằng phiếu: Là phương pháp phỏng vấn gián tiếp thông qua
việc hỏi và trả lời trên giấy (thi viết bài thuyết trình về chủ quyền biển đảo).
1.4.3 Phương pháp thông kê và xử lí số liệu:
Bao gồm xác định vấn đề nghiên cứu; thu thập số liệu; xử lý số liệu; phân
tích số liệu và báo cáo kết quả.
1.5 Những điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm
- Trong năm học 2018-2019 có 2 lớp 8 nên việc đánh giá kết quả khi áp
dụng các giải pháp trong sáng kiến kinh nghiệm thấy rất rõ giữa các lớp thực
nghiệm.
- Trong Sáng kiến kinh nghiệm này bổ sung thêm vào các giải pháp:
+ Giải pháp 2: Là sưu tầm thêm tư liệu có liên quan đến nội dung cần tích
hợp liên môn.
+ Giải pháp 4: Tổ chức các hoạt động ngoại khóa về ý thức bảo vệ chủ
quyền dân tộc phong phú hơn (Hoạt động trên lớp và Hoạt động toàn trường)
2

2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1 Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
2.1.1 Bảo vệ chủ quyền dân tộc là gì?
- Bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia Việt Nam được Nhà nước
ban hành cụ thể trong Hiến pháp và Luật. Điều 44, Hiến pháp nước Cộng hoà xã
hội chủ nghĩa Việt Nam năm 1992 (sửa đổi) quy định:“Bảo vệ Tổ quốc Việt
Nam xã hội chủ nghĩa, giữ vững an ninh quốc gia là sự nghiệp của toàn dân.
Công dân phải làm đầy đủ nhiệm vụ quốc phòng và an ninh do pháp luật quy
định”.
- Chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia là sự khẳng định chủ quyền của
Nhà nước Việt Nam, bao gồm cả quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp trong
phạm vi lãnh thổ, gồm cả vùng đất, vùng trời, nội thuỷ, lãnh hải và lãnh thổ đặc
biệt của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
- Lãnh thổ quốc gia Việt Nam là nơi sinh ra, lưu giữ, phát triển con người
và những giá trị tinh thần của dân tộc Việt Nam. Tư tưởng “Sông núi nước Nam
vua Nam ở”, của ông cha ta được tiếp nối, khẳng định và nâng lên tầm cao mới
trong thời đại Hồ Chí Minh. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng dạy: “Các vua Hùng
đã có công dựng nước; Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”.
2.1.2 Tại sao phải giáo dục bảo vệ chủ quyền dân tộc thông qua việc tích
hợp liên môn trong dạy học Địa lý 8 phần Địa lí Việt Nam?
Theo GS-TS Nguyễn Viết Thịnh, giảng viên khoa Địa lý Trường Đại học
Sư phạm Hà Nội cho rằng: “Học sinh giỏi môn Địa lý chỉ cần học thuộc là chưa
đủ, chưa chính xác vì Địa lý là môn khoa học có đối tượng nghiên cứu phong
phú, phức tạp. Các hiện tượng Địa lý không chỉ phân bố trên bề mặt đất mà cả
trong không gian và trong lòng đất. Hơn nữa, các hiện tượng ấy ở đâu và bao
giờ cũng phát sinh, tồn tại và phát triển một cách độc lập nhưng lại luôn có
quan hệ hữu cơ với nhau. Chính vì vậy, người dạy và học Địa lý cần có phương
pháp tư duy, phân tích, xét đoán các hiện tượng địa lý theo quan điểm hệ
thống”.

Phương pháp dạy học theo chủ đề tích hợp không phải là mới, nhưng nếu
biết vận dụng hợp lý thì sẽ làm cho bài giảng thêm sinh động, có tính hấp dẫn
với học sinh. Phải giáo dục bảo vệ chủ quyền dân tộc thông qua việc tích hợp
liên môn trong dạy học Địa lý 8 phần Địa lí Việt Nam vì trong phần kiến thức
thức này đề cập tới vị trí, giới hạn và tự nhiên nước ta nên dễ dàng lồng ghép
lòng tự hào dân tộc qua các cảnh đẹp, sự hùng vĩ, giàu đẹp của thiên nhiên.
2.2 Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
2.2.1 Thực trạng chung về chủ quyền dân tộc hiện nay
Chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia Việt Nam là quyền thiêng liêng,
bất khả xâm phạm của dân tộc Việt Nam. Nhà nước Việt Nam, nhân dân Việt
Nam quyết tâm giữ gìn và bảo vệ quyền thiêng liêng, bất khả xâm phạm đó.
3


Luật biên giới quốc gia của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam khẳng
định: “Biên giới quốc gia của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam là
thiêng liêng, bất khả xâm phạm. Xây dựng, quản lí, bảo vệ biên giới quốc gia có
ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với sự toàn vẹn lãnh thổ, chủ quyền quốc gia,
góp phần giữ vững ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, tăng cường
quốc phòng và an ninh của đất nước”.
Trong bối cảnh hội nhập quốc tế hiện nay, bên cạnh những thuận lợi, Việt
Nam cũng đang phải đối mặt với những nguy cơ, thách thức. Các thế lực thù
địch chưa từ bỏ âm mưu gây mất ổn định chính trị - xã hội, xâm phạm chủ
quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia nước ta.
Nâng cao nhận thức về bảo vệ chủ quyền đất nước nói chung và cho học
sinh lớp 8 trường THCS Hà Lan nói riêng nhằm tạo nên một thế hệ con người
mai sau biết bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ Tổ quốc thiêng liêng dù ở cương vị nào
cũng là một chiến sĩ "quyết tử cho tổ quốc quyết sinh".
2.2.2 Thực trạng tích hợp giáo dục ý thức bảo vệ chủ quyền dân tộc cho học
sinh trường THCS Hà Lan, thị xã Bỉm Sơn, tỉnhThanh Hóa

* Thuận lợi:
- Ðược các cấp Ðảng, lãnh đạo ngành và chính quyền quan tâm ủng hộ;
đặc biệt được Thị ủy, Ðảng ủy xã tổ chức các lớp chính trị dành cho Ðảng viên,
CBGV đã cung cấp nhiều vấn đề thực sự bổ ích, những chủ trương cụ thể của
Ðảng và nhà nước về vấn đề chủ quyền giúp nhà trường mạnh dạn tổ chức thực
hiện.
- Cùng với sự giúp đỡ của Ban giám hiệu nhà trường và Hội CMHS các
lớp đã triển khai thực hiện nội dung giáo dục chủ quyền dân tộc là vừa sức, hợp
lý, không khó tìm kiếm tài liệu nên không có trở ngại lớn.
* Khó khăn:
Tích hợp kiến thức liên môn trong dạy học Địa lý sẽ làm cho quá trình
học tập của học sinh có kết quả cao hơn. Tuy nhiên, khi thực hiện dạy học theo
chủ đề tích hợp cũng gặp phải những khó khăn như:
- Trong các bài giảng quá nặng về phân tích lý thuyết, thiếu và yếu trong
phát triển kỹ năng, lý thuyết và thực hành tách rời nhau ít có mối quan hệ.
- Nhiều em học sinh xem môn Địa lý là môn phụ nên chỉ học ở mức đối
phó chưa quan tâm nhiều đến các nội dung mà giáo viên tích hợp trong giảng
dạy, coi đó là phần liên hệ với thực tế chứ không phải là kiến thức cần thiết.
- Các tài liệu liên quan đến các nội dung tích hợp bảo vệ chủ quyền dân
tộc chưa phong phú.
Từ những khó khăn trên, việc dạy học tích hợp nói chung và tích hợp bảo
vệ chủ quyền dân tộc nói riêng ở trường THCS Hà Lan có kết quả chưa được
4


như mong muốn; đôi khi các em còn coi đó chỉ là công việc của người lớn...
2.2.3 Kết quả của thực trạng
Tôi đã sử dụng một số câu hỏi trắc nghiệm khách quan những hiểu biết về
bảo vệ chủ quyền dân tộc tại thời điểm đầu năm học 2018-2019 đối với học
sinh lớp 8A,8B trường THCS Hà Lan (phần phụ lục), kết quả thu được như

sau:
Giỏi
Khá
Trung bình
Yếu
Sĩ
Lớp
số
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
8A 23
2
8.7
7
30.4
10
43.5
4
17,4
8B

25

2

8.0

8

32.0

10

40.0

5

20.0

2.3 Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề.
2.3.1 Giải pháp 1: Xác định rõ những tiết (bài) cần lồng ghép giáo dục bảo
vệ chủ quyền dân tộc trong môn Địa lý 8 phần Địa lí Việt Nam.
Bà
Kiến thức được khai thác cho giáo
Tên bài
i
dục ý thức bảo vệ chủ quyền dân tộc
- Việt Nam có chung biên giới trên đất
Việt Nam đất nước, con liền, trên biển với nhiều quốc gia.
22
người
- Vị trí Việt Nam trên bản đồ thế giới
và khu vực Đông Nam Á.
- Lãnh thổ nước ta kéo dài trên 15 vĩ

Vị trí, giới hạn, hình dạng độ, đường bờ biển cong hình chữ S
23
lãnh thổ Việt Nam
- Biển mở rộng về phía Đông và Đông
Nam có nhiều đảo, quần đảo, vịnh biển.
Vùng biển Việt Nam là một bộ phận
24 Vùng biển Việt Nam
của Biển Đông khoảng 1triệu km2
Đặc điểm tài nguyên khoáng Việt Nam là nước giàu tài nguyên
26
sản Việt Nam
khoáng sản
Thực hành: Đọc bản đồ Việt Vị trí, tọa độ các điểm cực của lãnh thổ
27
Nam
phần đất liền nước ta.
Đặc điểm các khu vực địa Khu vực địa hình đồi núi giáp biên giới
29
hình
và địa hình ven biển
Các hệ thống sông lớn ở
34
Có ý thức bảo vệ tài nguyên nước
nước ta
2.3.2 Giải pháp 2: Sưu tầm tư liệu có liên quan đến nội dung cần tích hợp
liên môn
Sau khi đã xác định được những bài cần tích hợp liên môn để giáo dục
bảo vệ chủ quyền dân tộc, chúng ta sẽ sưu tầm các tài liệu phục vụ cho bài dạy.
Ở đây có thể là tài liệu chữ viết hay tài liệu tranh ảnh, video...
5

Ví dụ: Khi dạy Bài 23: Vị trí, giới hạn, hình dạng lãnh thổ Việt Nam
- Có thể sử dụng các tranh ảnh từ nguồn Internet để thấy được vị trí chiến
lược về an ninh và quốc phòng của nước ta, từ đó nói lên vai trò quan trọng của
việc bảo vệ chủ quyền dân tộc. Ví dụ sử dụng lược đồ sau:

Hay một số bức ảnh sưu tầm:

Hình ảnh các điểm cực Việt Nam (Nguồn Internet)
6


- Tìm hiểu kiến thức các bộ môn Địa lí, Lịch sử, Giáo dục công dân,… để nhấn
mạnh vị trí chiến lược quan trọng của nước ta.
2.3.3 Giải pháp 3: Tổ chức các hoạt động trên lớp linh hoạt, hướng dẫn học
sinh hoạt động tích cực có hiệu quả.
* Tích hợp liên môn giáo dục bảo vệ chủ quyền dân tộc qua kiểm tra bài cũ
Ví dụ 1:
Khi học xong Bài 23: Vị trí, giới hạn, hình dạng lãnh thổ Việt Nam
(Địa lý 8), giáo viên có thể đặt câu hỏi kiểm tra bài cũ như:
Vị trí địa lí và hình dạng lãnh thổ Việt Nam có những thuận lợi và khó
khăn gì cho công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước hiện nay?
Ví dụ 2:
Khi học xong Bài 24: Vùng biển Việt Nam (Địa lý 8), giáo viên có thể
đặt câu hỏi như sau:
Hãy xác định phần Biển Đông thuộc chủ quyền Việt Nam trên bản đồ thế
giới? Ý nghĩa lớn lao của biển đối với bảo vệ chủ quyền dân tộc Việt Nam?
Ví dụ 3.
Khi dạy Bài 22: Việt Nam - Đất nước, con người

Vị trí: Phần 2: Việt Nam trên con đường xây dựng và phát triển, giáo
viên giảng về hậu quả của chiến tranh và nền kinh tế của Việt Nam trước và sau
khi đổi mới: Đại hội Đảng lần VI (12/1986) và những thành tựu của nước ta
trong thực hiện các kế hoạch 5 năm 1986-1990, 1991-1995, 1996-2000. Từ
những kiến thức đó, giúp cho học sinh có cái nhìn cụ thể hơn về công cuộc đổi
mới và hội nhập của nước ta khi đất nước được độc lập, hòa bình và phát triển.
Sau khi học xong bài này, giáo viên có thể hỏi:
Việt Nam nằm ở khu vực nào của châu Á? Tiếp giáp với những quốc gia
nào? Ý nghĩa của vị trí đó?
* Tích hợp liên môn giáo dục bảo vệ chủ quyền dân tộc trong quá trình học
bài mới
Ví dụ 1:
Tiết 25-Bài 23:
VỊ TRÍ, GIỚI HẠN, HÌNH DẠNG LÃNH THỔ VIỆT NAM
- Nội dung tích hợp:
+ Vị trí và giới hạn lãnh thổ nước ta kéo dài trên 15 vĩ độ, đường bờ biển
cong hình chữ S.
+ Đặc điểm lãnh thổ: Biển mở rộng về phía Đông có nhiều đảo, quần đảo,
vịnh biển có giá trị lớn về an ninh quốc phòng và kinh tế - xã hội.
- Vị trí tích hợp: Mục 1 và 2.
7


Bài dạy:
Hoạt động của GV,HS
GV chiếu H23.2 cho HS quan sát:

Hình 23.2 Bản đồ hành chính Việt Nam
?- Xác định trên bản đồ vị trí các điểm cực:
Bắc, Nam, Đông, Tây và tọa độ địa lí các điểm

cực của phần đất liền của nước ta?
?- Xác định từ Bắc đến Nam nước ta dài bao
nhiêu vĩ độ? Từ Tây sang Đông nước ta rộng
bao nhiêu kinh độ? Diện tích là bao nhiêu?
* Sau khi học sinh đã nắm được vị trí, giới hạn
của đất nước ta trên đất liền. GV lồng ghép
giáo dục ý thức bảo vệ chủ quyền dân tộc vào
nội dung.
?- Nước ta có chung biên giới với nước nào?
- Nước ta có hơn 4600km đường biên giới trên
đất liền với Trung Quốc, Lào, Campuchia.
+ Đường biên giới trên đất liền Việt Nam Trung Quốc dài hơn 1449 km
+ Đường biên giới quốc gia giữa Việt Nam và
Lào dài gần 2100 km
+ Đường biên giới trên đất liền Việt NamCampuchia dài hơn 1100 km
Giáo viên tiếp tục lồng ghép bằng cách liên hệ
thực tế địa phương.
?-Tỉnh ta giáp biên giới với các quốc gia nào?
Thanh Hóa có 192km đường biên giới tiếp

Nội dung chính
1. Vị trí và giới hạn lãnh
thổ
a. Phần đất liền

- Các điểm cực: (Bảng 23.2
sgk/84)
- Giới hạn:
+ Từ Bắc ->Nam: Kéo dài
trên 150 vĩ độ

+ Từ Tây -> Đông: Rộng
5014/ kinh độ
- Diện tích phần đất liền:
331.212km2

8


giáp với tỉnh Hủa Phăn của CHDCND Lào.
Tỉnh ta xây dựng đường biên giới với Lào
thành đường biên giới “Láng giềng tốt đẹp,
hữu nghị truyền thống, hợp tác toàn diện, bền
vững lâu dài”
* Sau khi học sinh trả lời giáo viên nhấn mạnh
tính thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ nước ta.
GV chiếu H24.1: Lược đồ khu vực Biển Đông
và Bản đồ Đất nước và hải phận Việt Nam
(Xem phụ lục ảnh màu – Hình 2,3) yêu cầu
HS quan sát:
?- Xác định diện tích vùng biển nước ta và vị
trí của 2 quần đảo lớn?
Bản đồ: “Hoàng triều trực tỉnh địa dư toàn
đồ”và Bản đồ “Biển và hải đảo của VIệt
Nam” (Xem phụ lục ảnh màu – Hình 4,5 )
GV mở rộng: Gần đây, Trung Quốc có nhiều
hành động xâm hại đến chủ quyền biển đảo
của Việt Nam: gây sự, quấy nhiễu ngư dân Việt
Nam làm ăn, tấn công các tàu Việt trên vùng
biển của chính Việt Nam, 2/5/2014 hạ đặt trái
phép dàn khoan Hải Dương 981, ngang ngược

xây dựng thành phố Tam Sa trên quần đảo
Hoàng Sa, gần đây nhất Trung Quốc càng có
nhiều hành động khiêu khích... Việc làm đó
của Trung Quốc là không có căn cứ đi ngược
với lịch sử. Chúng ta phải khẳng định rằng
trong lịch sử nước nhà từ xưa đến nay và mãi
mãi về sau hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa
là thuộc chủ quyền Việt Nam.
?- Lãnh thổ nước ta nằm trong múi giờ thứ
mấy?
- HS báo cáo, GV chuẩn kiến thức.

b. Phần biển

- Diện tích khoảng 1 triệu
km2
- Có hàng nghìn đảo lớn
nhỏ và 2 quần đảo lớn là
Hoàng Sa và Trường Sa.

- Lãnh thổ nước ta nằm
trong 2 múi giờ: Múi giờ số
7 và số 8.
c.Vùng trời
Hoạt động 2:
d. Đặc điểm của vị trí địa
GV chiếu H23.2, sự hiểu biết và thông tin lí Việt Nam về mặt tự
SGK hãy: (Xem phụ lục ảnh màu - Hình 1)
nhiên
?- Nêu đặc điểm vị trí địa lí Việt Nam về mặt - Nước ta nằm trong miền

tự nhiên ?
nhiệt đới gió mùa, thiên
?- Hãy phân tích ảnh hưởng của vị trí địa lí nhiên đa dạng, phong phú,
với môi trường tự nhiên?
nhưng cũng gặp không ít
9


- HS báo cáo. Nhận xét, bổ sung.
- GV chuẩn kiến thức.
+ Vị trí nội chí tuyến => Thiên nhiên Việt Nam
mang tính chất nhiệt đới.
+ Vị trí tiếp xúc của các luồng gió mùa, các
luồng sinh vật => Thiên nhiên chịu ảnh hưởng
của gió mùa khá rõ rệt. Có hệ thực vật đa dạng,
rụng lá theo mùa…
+ Trung tâm ĐNA là cầu nối giữa ĐNA đất
liền và ĐNA hải đảo: với đường biên giới trên
4600km và đường bờ biển trên 3260km =>
tính chất ven biển, hải đảo, phức tạp, đa
dạng…
GV: Dựa thông tin SGK + H23.2 và “Các vùng
biển quốc gia của Việt Nam” (Xem phụ lục
ảnh màu – Hình 1,6)hãy:
?- Em có nhận xét gì về đặc điểm vùng biển
của nước ta?

khó khăn về thiên tai (bão,
lũ lụt, hạn hán,...)
- Nằm gần trung tâm khu

vực Đông Nam Á nên thuận
lợi trong việc giao lưu và
hợp tác phát triển kinh tế.

2. Đặc điểm lãnh thổ
a. Phần đất liền
b. Phần biển
- Phần Biển Đông thuộc chủ
quyền Việt Nam mở rộng về
phía Đông và Đông Nam.
- Có nhiều đảo và quần đảo.
?- Biển có ý nghĩa gì đối với quốc phòng, phát *Biển Đông có ý nghĩa
triển kinh tế của nước ta?
chiến lược cả về phát triển
- GV chuẩn kiến thức, bổ sung:
kinh tế và quốc phòng.
+ Thực tế ranh giới vùng biển và chủ quyền
vùng biển giữa nước ta với các nước khác bao
quanh Biển Đông không rõ ràng, còn nhiều
tranh chấp chưa được xác định cụ thể và chưa
có sự thống nhất.
+ Các đảo xa nhất của Việt Nam nằm trong
quần đảo Trường Sa (Khánh Hòa) ra tới kinh
tuyến117020/Đ và xuống tới 6050/B.
+ Nước ta có chủ quyền hoàn toàn về thăm dò,
bảo vệ, quản lí tất cả các tài nguyên thiên
nhiên sinh vật và không sinh vật ở đáy biển
của vùng đặc quyền kinh tế.
?-Vùng biển nước ta gồm những bộ phận nào?
Nêu đặc điểm của vùng biển nước ta?

HS trả lời.
+ Vùng nội thủy, 12 hải lí lãnh hải, thêm 12 hải
lí tiếp giáp lãnh hải, 200 hải lí vùng đặc quyền
kinh tế và cuối cùng là thềm lục địa.
10


+ Nước ta giáp với Biển Đông ở hai phía Đông
và Nam. Vùng biển Việt Nam là một phần
Biển Đông, bờ biển dài 3.260km, từ Móng Cái
(Quảng Ninh) đến Hà Tiên (Kiên Giang).
Vận dụng kiến thức môn Địa lí: Theo Công
ước của Liên Hiệp Quốc về Luật Biển năm
1982 thì nước ta có diện tích biển khoảng
1triệu km2, gấp 3 lần diện tích đất liền, có hơn
3.000 hòn đảo lớn, nhỏ và 2 quần đảo xa bờ là
Hoàng Sa và Trường Sa có vị trí đặc biệt quan
trọng như một tuyến phòng thủ tiền tiêu để bảo
vệ sườn phía Đông đất nước.
Vận dụng kiến thức môn Lịch sử 7,8: Ngay
từ thời phong kiến đã thúc đẩy mạnh mẽ quá
trình xác lập và thực thi chủ quyền biển đảo
Tổ quốc một cách hòa bình và liên tục đó là
vào thời nào và từ khi nào?
HS trả lời: Từ thời Nguyễn (thế kỉ XVII) đến
triều Nguyễn (nửa đầu thế kỉ XIX)
Vận dụng kiến thức môn Âm nhạc: Hãy kể
tên những bài hát về người lính hải quân và
biển đảo Việt Nam?
HS trả lời:“Gần lắm Trường Sa”,“Tổ quốc

nhìn từ biển”,…và về tổ quốc Việt Nam: “Ca
ngợi Tổ quốc”, “Việt Nam quê hương tôi”,...
Vận dụng kiến thức môn Mĩ thuật: Qua các
bức tranh về biển đảo, chiến sỹ hải quân, anh
bồ đội cụ Hồ nói lên điều gì?
Vận dụng kiến thức môn Giáo dục công dân
6,9: Là HS các em cần làm gì để sau này góp
phần bảo vệ tổ quốc?
HS trả lời: Rèn luyện thể chất và ý thức bảo vệ
Tổ quốc.
Vận dụng kiến thức về kỹ năng sống: Kỹ
năng tự nhận thức bản thân, kĩ năng xử lí tình
huống, kĩ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng giao
tiếp…
11


Ví dụ 2:
Tiết 26 - Bài 24:
VÙNG BIỂN VIỆT NAM
Vị trí tích hợp:
Phần 1-Mục a: Đặc điểm chung của vùng biển Việt Nam
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung chính
GV chiếu HS H24.1 + Thông tin sgk + Kiến thức 1. Đặc điểm chung của
đã học hãy xác định trên bản đồ:
vùng biển Việt Nam
(Xem phụ lục ảnh màu – Hình 2 )
a. Diện tích, giới hạn:
?- Xác định vị trí giới hạn của Biển Đông?

- Biển Việt Nam có diện
?- Xác định các eo biển thông với Thái Bình tích khoảng 1 triệu km2
Dương, Ấn Độ Dương, các vịnh biển lớn?
- Là 1 bộ phận của Biển
?- Cho biết diện tích phần biển thuộc lãnh thổ Đông.
Việt Nam? Vị trí của biển Việt Nam tiếp giáp với *Biển Đông: Là biển
vùng biển của những nước nào bao quanh Biển lớn, diện tích khoảng
Đông?
3.447.000km2, tương đối
- HS báo cáo -> Nhận xét. GV chuẩn kiến thức.
kín nằm trải rộng từ xích
+ Biển Việt Nam nằm trong Biển Đông có ranh đạo tới chí tuyến Bắc.
giới chưa được thống nhất, chưa được xem xét Vùng biển Việt Nam là
riêng biệt như phần đất liền mà xét chung trong một phần của Biển Đông
Biển Đông.
rộng khoảng 1 triệu km2.
* GV: Biển Đông đã và đang là vùng biển chung
của các quốc gia trong khu vực. Vì thế, các vấn đề
của Biển Đông cần được các nước trong khu vực
đàm phán trên tinh thần cầu thị, tôn trọng chủ
quyền và lợi ích của nhau, tuân thủ pháp luật quốc
tế. Các yêu sách biển vô lý và đi ngược lại các
quy định của luật biển quốc tế như “đường lưỡi
bò” sẽ không thể có chỗ đứng trong thế giới hiện
đại.
?- Cho biết biển Việt Nam tiếp giáp với vùng biển
của những quốc gia nào?
- Trung Quốc, Philippin, Malaixia, Inđônêxia,
Đông Timo, Campuchia...
?- Nước ta có đường bờ biển dài bao nhiều km?

?- Có bao nhiều tỉnh, thành giáp biển?
- Cả nước có 28 tỉnh thành phổ giáp biển. Có bờ
biển dài 3.260 km, vùng biển rộng khoảng 1 triệu
km2,...
- GV giới thiệu sơ đồ lát cắt ngang vùng biển Việt
Nam (Xem phụ lục ảnh màu – Hình 7 ) Dựa vào
12


lát cắt kể tên các bộ phận của vùng biển nước ta?
- Bao gồm: Vùng nội thủy; Vùng lãnh hải; Vùng
tiếp giáp lãnh hải; Vùng đặc quyền kinh tế; Thềm
lục địa.
Vận dụng kiến thức môn Lịch sử 8: Trong Lịch
sử lớp 8 bài nào nói đến từ khi giành quyền tự
chủ lâu dài đã xác định hải giới và chú trọng bảo
vệ chủ quyền trên biển?
HS trả lời:“Quá trình hình thành và phát triển
của nhà nước phong kiến Việt Nam”; “Tình hình
chính trị kinh tế văn hóa dưới triều Nguyễn nửa
đầu thế kỉ XIX”.
Vận dụng kiến thức môn Ngữ văn 8: Bài “Bình
Ngô Đại Cáo” của Nguyễn Trãi nói lên điều gì?
HS trả lời: là một tác phẩm minh chứng, là lời
khẳng định, là bản tuyên ngôn hùng hồn về chủ
quyền của dân tộc.
Vận dụng môn Giáo dục công dân 9: Thông qua
các bài học các em hiểu được gì?
HS trả lời: Hiểu được trách nhiệm của công dân,
đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Yêu quý quê hương,
đất nước, tự hào về truyền thống tốt đẹp của dân
tộc, có ý thức học tập rèn luyện để góp phần vào
sự nghiệp xây dựng và bảo vệ quê hương, đất
nước…
* Tích hợp liên môn giáo dục ý thức bảo vệ chủ quyền dân tộc qua bài tập
về nhà
Ví dụ 1: Sau khi học xong Bài 22: Việt Nam – Đất nước, con người.
Giáo viên giao bài tập 3 (Trang 80 sách giáo khoa): Hãy sưu tầm một số bài thơ,
bài ca dao, bài hát ca ngợi đất nước ta và trách nhiệm của thanh niên đối với
việc giữ gìn và bảo vệ chủ quyền biển đảo trong thời kì hiện nay.
Gợi ý: Học sinh vận dụng kiến thức môn Ngữ văn: Dựa vào các bài
thơ nói về chủ quyền biển đảo như: “Tiếng nói Việt Nam ở Trường Sa”, “Tổ
Quốc nhìn từ biển”,…và những tác phẩm trong chương trình Ngữ văn lớp 6
như: “Cô Tô” của Nguyễn Tuân hay Ngữ văn 7:“Sông núi nước Nam” của Lý
Thường Kiệt, Ngữ văn 8 với văn bản “Quê Hương”của Tế Hanh…
Ví dụ 2: Sau khi học xong Bài 23: Vị trí, giới hạn, hình dạng lãnh thổ
Việt Nam
13


Giáo viên giao bài tập 3 (Trang 86 sách giáo khoa): Vị trí địa lí và hình
dạng lãnh thổ Việt Nam có những thuận lợi và khó khăn gì cho công cuộc xây
dựng và bảo vệ tổ quốc ta hiện nay?
Học sinh: Dựa vào kiến thức môn Lịch sử, Giáo dục công dân, Kỹ năng
sống, để giải thích thêm về vị trí gần trung tâm khu vực Đông Nam Á- vị trí
chiến lược quan trọng trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
2.3.4 Giải pháp 4: Tổ chức các hoạt động ngoại khóa về ý thức bảo vệ chủ
quyền dân tộc.
* Ngoại khóa theo lớp (Tổ chức vào tiết hoạt động ngoài giờ lên lớp)

Thành phần: Mời BGH nhà trường, cô giáo: Vũ Thị Thuyên (GVCN lớp
8A), cô giáo: Trần Thị Thủy (giáo viên giảng dạy môn Địa lý),23 học sinh lớp
8A.
Hình thức tổ chức: Thi trả lời câu hỏi; Thi làm tuyên truyền viên.
Dưới đây là nội dung sinh hoạt của tập thể lớp 8A, trường THCS Hà Lan
22/12/2018:
Hoạt động 1: Khởi động
Hát tập thể bài: “Nối vòng tay lớn”
- Tuyên bố lý do, giới thiệu đại biểu:
- Giới thiệu về thể lệ cuộc thi:
Phần 1: Có 10 câu hỏi, các tổ bấm chuông để trả lời nhanh các câu hỏi, tổ nào
nhanh tay bấm chuông trước được quyền trả lời, mỗi câu trả lời đúng được 10 điểm.
Phần 2: 3 tổ cùng tham gia làm tuyên truyền viên, mỗi tổ cử một bạn đại
diện lên trình bày. Thời gian tối đa cho mỗi tổ trình bày là 5 phút.
Hoạt động 2: Thi trả lời câu hỏi: “EM YÊU TỔ QUỐC VIỆT NAM”
Bấm chuông trả lời các câu hỏi:
Câu hỏi 1: Quần đảo Trường Sa hiện nay thuộc tỉnh nào của nước ta?
Đáp án: Khánh Hòa
Câu hỏi 2: Vùng biển Việt Nam thuộc biển nào?
Đáp án: Biển Đông
Câu hỏi 3: Lãnh Hải là vùng biển có chiều rộng bao nhiêu hải lí tính từ đường
cơ sở ra phía biển?
Đáp án: 12 hải lý
Câu hỏi 4: Tên các đảo của tỉnh Thanh Hóa?
Đáp án: Hòn Nẹ, Hòn Mê
Câu hỏi 5: Việt Nam có chung Biển Đông với bao nhiêu quốc gia?
Đáp án: 8 quốc gia.
Việt Nam chung Biển Đông với 8 quốc gia nằm ven bờ Biển Đông: Trung Quốc,
Philipin, Malaixia, Brunây, Xingapo, Inđônêxia, Thái Lan, Campuchia
Câu hỏi 6: Thanh Hóa có chung biên giới quốc gia với nước nào?

Đáp án: CHDCND Lào
Câu hỏi 7: Đây là Hiệp ước quốc tế được tạo ra trong Hội nghị về Luật biển
Liên Hợp Quốc lần thứ 3 diễn ra từ năm 1973 – 1982 (còn gọi là UNCLOS).
Hiệp ước này có tên là gì?
Đáp án: Công ước Luật biển năm 1982
14


Câu hỏi 8: Bờ biển Việt Nam có chiều dài khoảng bao nhiêu km?
Đáp án: Khoảng 3.260 km.
Với bờ biển dài trên 3.260 km trải dài từ Bắc xuống Nam, đứng thứ 27
trong số 157 quốc gia ven biển, các quốc đảo và các lãnh thổ trên thế giới. Chỉ
số chiều dài bờ biển trên diện tích đất liền của nước ta là xấp xỉ 0,01 (nghĩa là
cứ 100 km2 đất liền có 1km bờ biển)
Câu hỏi 9: Hiện nay Việt Nam đang thực hiện chủ quyền và đóng giữ bao nhiêu
đảo tại quần đảo Trường Sa?
Đáp án: 21
Câu hỏi 10: Tỉnh Thanh Hóa có bao nhiêu thành phố, huyện, thị xã?
Đáp án: 2 Thành phố, 24 huyện, 1 thị xã.
Hoạt động 3: Thi làm tuyên truyền viên giỏi
Mỗi tổ cử một học sinh đại diện lên bảng trình bày trong vòng 5 phút:
Nội dung trình bày: Học sinh Việt Nam cần có ý thức và trách nhiệm như
thế nào trong sự nghiệp bảo vệ chủ quyền biển, đảo của nước ta trên Biển
Đông?
Nội dung phải đảm bảo: Bài tuyên truyền phải nêu được vai trò của
việc bảo vệ chủ quyền biển, đảo của nước ta trên Biển Đông; Nêu lên vai trò của
học sinh đối với vấn đề bảo vệ chủ quyền dân tộc; Lời kêu các bạn học sinh có
hành động để chung tay bảo vệ chủ quyền dân tộc.
Sau đó, giáo viên nhận xét, đánh giá kết quả của các tổ.
Kết thúc hoạt động: 5 phút

- Công bố kết quả; Mời BGH trao thưởng.
- Người điều khiển tuyên bố kết thúc cuộc thi.
* Ngoại khóa toàn trường
Giáo viên tham mưu cho Hiệu trưởng nhà trường, tổ chức ngoại khóa tìm
hiểu về biển, đảo vào một tiết chào cờ.
Hình thức tổ chức: Biểu diễn tiểu phẩm; Câu hỏi giao lưu; Chương trình
hành động.
Hoạt động 1: Học sinh biểu diễn tiểu phẩm:“Tất cả vì biển đảo quê hương”.
-Tiểu phẩm gồm các vai như sau:
+ HS Vinh: Bố
+ HS Tiến: Hoàng (con)
+ Các HS Linh, Huệ, Mi: vai các bạn học sinh.
- Nội dung tiểu phẩm:
Bố:(đang xem ti vi về chương trình tuyên truyền biển đảo của các bạn HS) và
gọi Hoàng khi vừa hết tiếng nhạc: Hoàng đâu? Ra đây bố bảo.
Hoàng: Dạ… Bố gọi con có việc gì ạ?
Bố: Bố nghe nói dạo này ở các trường học đang đẩy mạnh việc tuyên truyền bảo
vệ chủ quyền biển đảo cho học sinh. Như lúc nãy bố vừa xem chương trình văn
nghệ về biển đảo ở VTV3 rất hay. Vậy trường con học có tổ chức hoạt động gì
không?
Hoàng: Thưa bố, sắp tới trường con có tổ chức Liên hoan các đội tuyên truyền
với chủ đề “Em yêu biển đảo quê em” ạ. Con cũng định chiều nay xin bố đi tập
15


kịch để biểu diễn tuyên truyền về biển đảo.
Các bạn học sinh ( Linh, Huệ, Mi): Hoàng ơi, bạn có nhà không?
Hoàng: Ơi! Tớ ra đây.
Các bạn học sinh (Linh,Huệ, Mi): (bước vào trước mặt bố Hoàng nói đồng
thanh) Chúng cháu chào bác ạ!

Hoàng: Bố cho con đi tập kịch cùng các bạn con nhé!
Bố: Không được…. Không được. Chiều nay còn nhiều việc nhà phải dọn lắm
con à?
Hoàng (giọng nàn nỉ, van xin): Bố cho con đi tập đi mà gần đến ngày diễn rồi
bố à!
Bố: Thôi được rồi. Thấy con xin mãi cũng tội. Bố sẽ cho con đi, nhưng…(vẻ
đăm chiêu, suy nghĩ) con và các bạn phải giúp bố trả lời những thắc mắc liên
quan đến biển đảo để ngày mai bố có kiến thức mà nói chuyện với các ông bạn
của bố chứ.
Hoàng và các bạn: Dạ được bố ạ!
Bố: Nước Việt Nam chúng ta có Biển Đông nhưng bố không biết nó rộng lớn
bao nhiêu và vai trò của nó là gì?
Hoàng: Thưa Bố, Biển Đông là biển lớn rộng 3.447.000 km2. Biển nước ta là
một bộ phận của Biển Đông có diện tích khoảng 1 triệu km2, mở rộng về phía
Đông và Đông Nam. Nó có vai trò hết sức quan trọng trong phát triển kinh tếxã hội và an ninh quốc phòng.
Biển Đông là kho muối vô tận, là nơi cung cấp nguồn hải sản rất quan
trọng. Ngoài ra, ven biển Việt Nam chứa đựng một tiềm năng to lớn về dầu mỏ,
khí đốt và quặng sa khoáng như titan, sắt, mangan,…
Biển Đông còn có nhiều điều kiện để phát triển du lịch, còn tạo ra tiềm
năng vô cùng to lớn cho ngành giao thông hàng hải Việt Nam.
Về mặt an ninh quốc phòng, Biển Đông đóng vai trò quan trọng là tuyến
phòng thủ hướng đông của đất nước. Các đảo và quần đảo trên Biển Đông, đặc
biệt là quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, không chỉ có ý nghĩa trong việc kiểm
soát các tuyến đường biển qua lại Biển Đông mà còn có ý nghĩa phòng thủ chiến
lược quan trọng đối với Việt Nam.
Bố: (Vẻ mặt tươi cười) Bây giờ bố đã hiểu! Các con hãy tập kịch cho tốt nhé.
Hoàng và các bạn:(vui vẻ đồng thanh nói) Chúng con cảm ơn bố ạ!
Hoạt động 2:Câu hỏi giao lưu
Câu 1: Thanh Hóa có các cảng biển nào?
Câu 2: Em hãy kể tên bài thơ, bài hát về biển – đảo mà em biết?

Hoạt động 3:Nêu chương trình hành động: Tổng phụ trách Đội nêu các nội
dung:
- Thi tìm hiểu kiến thức về biển, đảo quê hương em.
- Tổ chức cho học sinh dọn vệ sinh Đình Làng Gạo, thăm các gia đình
thương binh, liệt sĩ, gia đình có công với cách mạng trong xã Hà Lan.
16


*Tổ chức cho HS thi viết bài tuyên truyền, vẽ tranh cổ động về biển, đảo, bảo vệ
môi trường để nâng cao ý thức bảo vệ chủ quyền dân tộc.
- Tổ chức viết bài tuyên truyền (Phối hợp với giáo viên dạy môn Ngữ văn)
+ Tổ chức cho học sinh viết bài theo nội dung cần đạt được: “Viết bài về
chủ đề Anh bộ đội Cụ Hồ và bảo vệ chủ quyền biển - đảo”.
+ Đánh giá bài tuyên truyền: GV bộ môn cùng nhóm GV văn là cô Trần
Thị Thủy, Lê Thị Hội, Vũ Thị Thuyên cùng đánh giá bài viết của HS.
+Phổ biến bài viết hay: GV lựa chọn bài viết của em Hoàng Thị Thanh học sinh lớp 8A phổ biến trước toàn trường.(Phần phụ lục)
- Tổ chức thi vẽ tranh: (Phối hợp với giáo viên dạy môn Mỹ thuật)
+ Nội dung của bức tranh:“Vẽ tranh về chủ đề Anh bộ đội Cụ Hồ và bảo
vệ chủ quyền biển- đảo”
+ Tổ chức cho học sinh thi vẽ (Thời gian: 60 phút; tranh vẽ trên khổ giấy A3)
+ Tổ chức đánh giá (nhờ giáo viên Mỹ thuật)
+ Trưng bày tranh đẹp, thể hiện rõ nội dung tuyên truyền cho HS nhà trường
tham quan. Dưới đây là hai bức tranh của HS:

Tác phẩm: Anh bộ đội Cụ Hồ - Phạm Thị Huệ- Lớp 8A

Tác phẩm: Bảo vệ bờ biển –Nguyễn Như Quỳnh - lớp 8A
17

* Ý nghĩa của các buổi hoạt động ngoại khóa
Sau một thời gian chuẩn bị công phu và chu đáo các buổi hoạt động ngoại
khóa diễn ra rất sôi nổi, hào hứng, thu hút tất cả học sinh của trường THCS Hà
Lan. Điều đó đã phản ánh sự thành công của các buổi hoạt động ngoại khóa và ý
nghĩa to lớn hơn nữa của các hoạt động ngoại khóa này là đã góp phần quan
trọng trong việc tuyên truyền và nâng cao ý thức bảo vệ chủ quyền dân tộc cho
mọi người nhất là tầng lớp học sinh - những chủ nhân tương lai của đất nước.
2.4 Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm với hoạt động giáo dục, với bản
thân, đồng nghiệp và nhà trường
- Trong một thời gian thực hiện các giải pháp tích hợp giáo dục bảo vệ
chủ quyền dân tộc, tôi nhận thấy rằng nếu được tích cực áp dụng trong giảng
dạy cũng như trong các hoạt động sinh hoạt chuyên đề và các giờ ngoại khóa thì
hiệu quả giáo dục đem lại sẽ rất cao. Với những biện pháp này không chỉ làm
cho tiết dạy sinh động, học sinh hứng thú học tập và đặc biệt là học sinh được
trải nghiệm, được tiếp cận với những vấn đề mới, được phát huy hết khả năng tư
duy, sáng tạo của các em. Các tiết dạy địa lí thêm phần hấp dẫn, thu hút được sự
chú ý của học sinh.
- Qua giảng dạy tích hợp liên môn và đi sâu nghiên cứu các nội dung về
giáo dục ý thức bảo vệ chủ quyền dân tộc có liên quan đến môn Địa lí ở trường
THCS Hà Lan tôi đã rút ra nhiều kinh nghiệm, năng lực chuyên môn được nâng
lên rõ rệt:
+ Muốn nâng cao hiệu quả, chất lượng dạy môn Địa lí giáo viên phải
không ngừng đầu tư trí tuệ vào vấn đề cần truyền thụ kiến thức cho học sinh.
+ Giáo viên phải nắm chắc nội dung chương trình, đối tượng giảng dạy,
phương pháp bộ môn phù hợp với vấn đề tích hợp liên môn giáo dục ý thức bảo
vệ chủ quyền dân tộc.
+ Cần phát huy tối đa khả năng vận dụng kiến thức liên môn của học sinh
trong giáo dục ý thức bảo vệ chủ quyền dân tộc.
Tháng 3 năm 2019, tôi thực hiện khảo sát những hiểu biết về bảo vệ chủ
quyền dân tộc đối với học sinh lớp 8A,8B trường THCS Hà Lan (sau thời gian

áp dụng các giải pháp nêu trong sáng kiến), kết quả như sau:
Trung bình
Yếu
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
8A
23
5
21.7
11
47.8
6
26.1
2
4.4
8B
25
3
12.0
8
32.0
10
40
4

16.0
Kết quả so sánh của lớp 8A trước và sau thực nghiệm các giải pháp của sáng
kiến kinh nghiệm này được thể hiện trên biểu đồ sau:
Lớp

Sĩ
số

Giỏi

Khá

18


3. Kết luận và kiến nghị
3.1 Kết luận
- Qua những kết quả đã đạt được, tôi nhận thấy rằng việc đưa nội dung
giáo dục ý thức bảo vệ chủ quyền dân tộc vào chương trình địa lý và các môn
học ở bậc THCS là một vấn đề hết sức cần thiết đặc biệt là vấn đề chủ quyền
quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Những giải pháp mà tôi thực hiện trong sáng
kiến kinh nghiệm này đã phần nào nâng cao được ý thức bảo vệ chủ quyền dân
tộc cho học sinh.
- Về phía học sinh, các em đã nâng cao nhận thức về ý nghĩa, tầm quan
trọng của vấn đề bảo vệ chủ quyền dân tộc. Từ đó có thái độ, cách ứng xử đúng
đắn trước các vấn đề về bảo vệ chủ quyền dân tộc, xây dựng thái độ và quan
niệm đúng về ý thức trách nhiệm, về giá trị nhân cách để dần hình thành các kĩ
năng sống phù hợp.
Với đề tài này, tôi đã tiến hành áp dụng ở tất cả các khối lớp 6,7,8,9 tại
trường THCS Hà Lan và có thể áp dụng rộng rãi ở các bộ môn Lịch sử, Ngữ

văn, Âm nhạc, Mĩ thuật,... trong trường cũng như đối với tất cả các cấp học, tùy
theo bộ môn của mình mà giáo viên có thể áp dụng linh hoạt một cách khác
nhau.
3.2 Kiến nghị
Một số phương pháp nêu ra và áp dụng trong nhà trường phần lớn là
mang tính chất chủ quan của cá nhân tôi. Nên tôi rất mong vấn đề giáo dục ý
thức bảo vệ chủ quyền dân tộc được thực hiện rộng rãi vì hiện nay đây là vấn đề
rất cấp thiết nên tôi mạnh dạn đưa ra một số kiến nghị như sau:
+ Vấn đề giáo dục ý thức bảo vệ chủ quyền dân tộc cần được sự chỉ đạo
19


thực hiện rõ ràng trong chương trình Sách giáo khoa, ví dụ tích hợp vào địa chỉ
bài nào, tiết nào và có tài liệu hướng dẫn cụ thể để thực hiện chung.
+ Trong chương trình Địa lí địa phương cần đưa vào nội dung này, đặc
biệt là những địa phương có đường biển, đường biên giới như tỉnh Thanh Hóa.
Sáng kiến kinh nghiệm này mặc dù có nội dung không mới nhưng đã
được bản thân tôi nghiêm túc nghiên cứu và thực hiện. Những kết quả trên đây
của tôi chỉ mong góp phần nào nhỏ bé của mình vào quá trình đổi mới nội dung
và phương pháp dạy học nói chung và dạy học môn Địa lý nói riêng ở nhà
trường phổ thông. Kính mong các đồng nghiệp, các cấp quản lí giáo dục tham
khảo, góp ý.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA PHÒNG GIÁO DỤC
Bỉm Sơn, ngày 20 tháng 4 năm 2019
VÀ ĐÀO TẠO
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, không sao chép nội dung
của người khác.
Người thực hiện:

Trần Thị Thủy

20


TÀI LIỆU THAM KHẢO
Trong quá trình thực hiện sáng kiến kinh nghiệm này, tôi đã nghiên cứu một số
tài liệu sau:
1. Sách giáo khoa, sách giáo viên Địa lý 8.
2. Thông tin trên mạng Internet.
3. Sách giáo khoa môn Giáo dục công dân, Ngữ văn, Âm nhạc, Mĩ thuật, Lịch
sử,…
4. Tài liệu về Luật bảo vệ chủ quyền dân tộc của Nước Cộng hòa xã hội chủ
nghĩa Việt Nam.
5. Lý luận dạy học Địa lý. Tác giả Nguyễn Dược- Nguyễn Đức Vũ.
6. Tài liệu chuẩn kiến thức - kỹ năng Địa lý - NXB Giáo dục
7. Tài liệu: Biển, đảo và các vấn đề liên quan đến chủ quyền của Việt Nam ở
Biển Đông (Tài liệu tập huấn về chủ quyền biển, đảo Việt Nam trong các cơ sở
giáo dục) của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

21


DANH MỤC
CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG
ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT VÀ CÁC
CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả:
Trần Thị Thủy

Chức vụ và đơn vị công tác: Giáo viên trường THCS Hà Lan, thị xã Bỉm Sơn,
tỉnh Thanh Hóa
T
T

1

2

3

4

5

6

Tên đề tài SKKN
Rèn luyện kỹ năng vẽ và
phân tích các biểu đồ Địa lý
kinh tế- xã hội thông qua các
số liệu thống kê môn Địa lý.
Một số kinh nghiệm trong
hướng dẫn học sinh rèn
luyện kĩ năng bản đồ và các
bước dạy bài thực hành theo
hướng đổi mới.
Tích hợp giáo dục môi
trường vào giảng dạy môn
Địa lí lớp 8,9.

Tích hợp giáo dục dân số
trong giảng dạy môn Địa lý,
nhằm nâng cao ý thức dân số
của học sinh lớp 9 trường
THCS Nga Trường.
Giáo dục tư tưởng, chính trị
trong giảng dạy địa lí tự
nhiên Việt Nam lớp 8 nhằm
nâng cao ý thức, trách nhiệm
của HS trường THCS Nga
Trường đối với quê hương,
đất nước mình.
Giáo dục tư tưởng, chính trị
trong giảng dạy địa lí tự
nhiên Việt Nam lớp 8 và bài
38, 39 lớp 9 nhằm nâng cao
ý thức trách nhiệm của HS
trường THCS Nga Trường
đối với quê hương đất nước .

Cấp đánh
giá xếp loại
(Phòng, Sở,
Tỉnh)

Kết
quả
Năm học
đánh
giá

đánh giá
xếp loại (A,
xếp loại
B, hoặc C)

Phòng Giáo
dục và Đào
tạo

B

2006-2007

Phòng Giáo
dục và Đào
tạo

C

2008-2009

Phòng Giáo
dục và Đào
tạo

C

2011-2012

Phòng Giáo

dục và Đào
tạo

A

2012-2013

Phòng Giáo
dục và Đào
tạo

B

2013-2014

Phòng Giáo
dục và Đào
tạo

A

2014-2015

22


Giáo dục tư tưởng, chính trị
trong giảng dạy địa lí tự
nhiên Việt Nam lớp 8 và bài
7 38,39 lớp 9 nhằm nâng cao ý

thức trách nhiệm của HS
trường THCS Nga Trường
đối với quê hương đất nước.
Kinh nghiệm vận dụng kiến
thức liên môn trong dạy học
Địa lí 8 phần Địa lí Việt
8 Nam nhằm giáo dục ý thức
bảo vệ chủ quyền bảo vệ
biển - đảo cho học sinh lớp 8
trường THCS Nga Trường.
Vận dụng kiến thức liên môn
trong dạy học Địa lí 8 phần
Địa lí Việt Nam nhằm giáo
9
dục ý thức bảo vệ chủ quyền
dân tộc cho học sinh lớp 8
trường THCS Hà Lan.
Kinh nghiệm vận dụng kiến
thức liên môn trong dạy học
Địa lí 8 phần Địa lí Việt
10 Nam nhằm giáo dục ý thức
bảo vệ chủ quyền dân tộc
cho học sinh lớp 8 trường
THCS Hà Lan.

Sở Giáo
dục và Đào
tạo

C

2014-2015

Phòng Giáo
dục và Đào
tạo

A

2016-2017

Phòng Giáo
dục và Đào
tạo

B

2017-2018

Phòng Giáo
dục và Đào
tạo

A

2018-2019

23

PHỤ LỤC
MỘT SỐ HÌNH ẢNH ĐƯỢC SỬ DỤNG TRONG CÁC GIÁO ÁN DẠY
MẪU

Hình 1: Bản đồ hành chính Việt Nam

Hình 2: Lược đồ khu vực Biển Đông
24