Một số biện pháp chỉ đạo rèn kĩ năng sống cho học sinh trường THCS quảng thịnh, thành phố thanh hóa

MỤC LỤC
Đề tài “ Một số biện pháp chỉ đạo rèn kĩ năng sống cho học sinh trường
THCS Quảng Thịnh, Thành phố Thanh Hóa”.
Phần
1
1. 1
1. 2
1. 3
1. 4
1.5
2
2.1
2.2
2.3
2.4
3
3.1
3.2

Nội dung

Trang
2

Lí do chọn đề tài:
Mục đích nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu:
Phương pháp nghiên cứu
Những điểm mới của SKKN
Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm

Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh
nghiệm
Các sáng kiến kinh nghiệm hoặc giải pháp đã sử dụng
để giải quyết vấn đề.
Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động
giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường
Kết luận, kiến nghị
Kết luận
Kiến nghị

2
2
3
3
3
3
3
4

Mở đầu

6
11
12
12
13

1. Mở đầu
1.1. Lí do chọn đề tài
1

Rèn kĩ năng sống là một mặt giáo dục cần được coi trọng trong các nhà
trường hiện nay. Giáo dục kỹ năng sống trong nhà trường luôn là vấn đề cần
được thường xuyên quan tâm trong việc giáo dục để hình thành nhân cách toàn
diện cho học sinh. Trong sự phát triển nhân cách của học sinh, việc rèn luyện kĩ
năng sống sẽ trang bị tri thức, hành vi và thói quen ứng xử tốt, đảm bảo cho học
sinh có được khả năng đưa ra quyết định,giải quyết vấn đề, tư duy sáng tạo, tư
duy phản biện sáng suốt, có khả năng tự ý thức về bản thân, quyết đoán trong
học tập cũng như xử lý các tình huống trong cuộc sống một cách hợp lý, thực
hiện quá trình giao tiếp đạt hiệu quả cao hơn. Nếu không rèn kĩ năng sống thì
không những sự ứng xử trong các tình huống sẽ gặp khó khăn, thậm chí mắc
phải sai lầm, mà việc hình thành nhân cách toàn diện của học sinh bị hạn chế,
việc xây dựng những thói quen hành vi dễ rơi vào chủ nghĩa hình thức máy móc,
lí trí và tình cảm không thống nhất với nhau đó là lời nói không đi đôi với việc
làm thì có thể dẫn tới sự phát triển nhân cách theo hướng lệch lạc.
Từ nhiều năm nay, Bộ Giáo dục - Đào tạo đã ban hành thông tư quy định
quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống và hoạt động ngoài giờ chính khóa đối
với học sinh và hướng dẫn triển khai thực hiện giáo dục kỹ năng sống tại các cơ
sở giáo dục. Thực hiện chỉ đạo của Sở GD&ĐT, phòng GD&ĐT Thành phố về
việc quản lý, thực hiện hoạt động giáo dục kỹ năng sống, bản thân đã thấy được
thực trạng hiện nay việc rèn kĩ năng sống của cho học sinh ở trường THCS còn
nhiều hạn chế chưa có nhiều nét chuyển biến, nguyên nhân là do trong tư tưởng
giáo viên, phụ huynh chỉ chú trọng đến việc dạy kiến thức, việc rèn kĩ năng sống
còn chiếu lệ, giáo viên chưa nhận thức hết được tầm quan trọng của việc rèn kĩ
năng sống cho học sinh, đồng thời nhiều em học sinh chưa có khả năng vận
dụng những điều đã học vào thực tế cuộc sống.
Để rèn luyện và nâng cao kĩ năng sống cho học sinh trong trường THCS
Quảng Thịnh, với cương vị là người quản lí, bản thân đã trăn trở, luôn đặt câu
hỏi: Làm thế nào để nâng cao kĩ năng sống cho học sinh? Làm thế nào để học

sinh biết cách vận dụng kĩ năng sống vào cuộc sống hằng ngày? Xuất phát từ
thực trạng và sự cần thiết trong việc rèn luyện kỹ năng sống đã trình bày ở trên
tôi chọn đề tài : “ Một số biện pháp chỉ đạo rèn kĩ năng sống cho học sinh
trường THCS Quảng Thịnh, Thành phố Thanh Hóa” để nghiên cứu từ đó đưa
ra những biện pháp hữu hiệu đối với việc rèn luyện và nâng cao kỹ năng sống
cho học sinh góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong nhà trường.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Nhằm giúp học sinh ý thức được giá trị của bản thân trong mối quan hệ xã
hội; giúp học sinh hiểu biết về thể chất, tinh thần của bản thân mình; có hành vi,
thói quen ứng xử có văn hóa, hiểu biết và chấp hành pháp luật…và khả năng tự
thích ứng với môi trường xung quanh, tự chủ, độc lập, tự tin khi giải quyết công
việc, đem lại cho các em vốn tự tin ban đầu để trang bị cho các em những kĩ
năng cần thiết làm hành trang bước vào đời.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp chỉ đạo rèn kĩ năng sống cho học sinh trường THCS Quảng
Thịnh, Thành phố Thanh Hóa
2


1.4. Phương pháp nghiên cứu
- Quan sát
- Điều tra
- Thống kê
- Phân tích
- So sánh
- Tổng hợp
1.5. Những điểm mới của SKKN
Công tác bồi dưỡng kiến thức về kỹ năng sống đối với giáo viên để từ đó
giáo viên nhận thức sâu sắc về vai trò trách nhiệm trong việc rèn kỹ năng sống
cho học sinh.

Vai trò của phụ huynh trong việc hợp tác cùng với nhà trường thực hiện
rèn kỹ năng sống cho học sinh.
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
Như chúng ta đã biết:
Kỹ năng là năng lực hay khả năng của chủ thể thực hiện thuần thục một
hay một chuỗi hành động trên cơ sở hiểu biết kiến thức hoặc kinh nghiệm nhằm
tạo ra kết quả mong đợi.
Kỹ năng sống là tập hợp các hành vi tích cực và khả năng thích nghi cho
phép mỗi cá nhân đối phó hiệu quả với các nhu cầu và thách thức của cuộc sống
hàng ngày; nói cách khác là khả năng tâm lý xã hội. Đó là tập hợp các kỹ năng
mà con người tiếp thu qua giáo dục hoặc trải nghiệm trực tiếp được dùng để xử
lý các vấn đề và câu hỏi thường gặp trong đời sống con người. Các chủ đề rất đa
dạng tùy thuộc vào chuẩn mực xã hội và mong đợi của cộng đồng. Kỹ năng
sống có chức năng đem lại hạnh phúc và hỗ trợ các cá nhân trở thành người tích
cực và có ích cho cộng đồng.
Để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện thế hệ trẻ đáp ứng nguồn nhân
lực phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đáp ứng nhu cầu
hội nhập quốc tế và nhu cầu phát triển của người học, giáo dục phổ thông đã và
đang được đổi mới mạnh mẽ theo bốn trụ cột của giáo dục thế kỉ XXI mà thực
chất là cách tiếp cận kĩ năng sống đó là: học để biết, học để làm, học để tự khẳng
định mình và học để cùng chung sống.
Giáo dục kỹ năng sống là giáo dục cách sống tích cực trong xã hội hiện
đại, xây dựng những hành vi lành mạnh và thay đổi những hành vi, thói quen
tiêu cực trên cơ sở giúp HS có thái độ, kiến thức, kĩ năng, giá trị cá nhân thích
hợp với thực tế xã hội.
Giáo dục kỹ năng sống còn mang ý nghĩa tạo nền tảng tinh thần để học
sinh đối mặt với các vấn đề nảy sinh từ hoàn cảnh, môi trường sống từ đó có khả
năng để giải quyết các vấn đề đó một cách hiệu quả.
Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh là giúp các em rèn luyện kĩ năng

ứng xử thân thiện trong mọi tình huống; có thói quen và kĩ năng làm việc theo
nhóm, kĩ năng hoạt động xã hội; Giáo dục cho học sinh thói quen rèn luyện sức
khoẻ, ý thức bảo vệ bản thân, phòng ngừa tai nạn giao thông, đuối nước và các
3


tệ nạn xã hội. Đối với học sinh THCS việc hình thành các kĩ năng cơ bản trong
học tập và sinh hoạt là vô cùng quan trọng, ảnh hưởng đến quá trình hình thành
và phát triển nhân cách.
Để việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh đạt hiệu quả, cần phải thay
đổi tư duy, tiếp đó là tiến hành nhiều giải pháp đồng bộ. Giáo dục kỹ năng sống,
theo cách hiểu hiện nay là giáo dục những cách ứng phó với những thử thách
như: Tai nạn, điện giật, bị ngộ độc, động vật cắn, bị xâm hại tình dục, phòng,
chống các tệ nạn xã hội… đây mới chỉ là mục đích trước mắt. Mục đích quan
trọng nhất, lâu dài đó là hình thành nhân cách cho học sinh, trong đó quan trọng
nhất là giáo dục tình thân ái và các ứng xử văn hoá.
Trong nhà trường, hiện nay việc rèn kỹ năng sống được chú trọng cụ thể
ở các kỹ năng sau:
Kỹ năng tự nhận thức: Xác định được giá trị bản thân, tự tin và tự trọng;
Kỹ năng giao tiếp: Phản hồi lắng nghe tích cực, trình bày suy nghĩ và ý
tưởng, ứng xử-giao tiếp, thể hiện cảm thông;
Kỹ năng suy nghĩ, sáng tạo: Nêu vấn đề, bình luận vấn đề, tìm kiếm và xử
lý thông tin, phân tích- đối chiếu;
Kỹ năng ra quyết định: Xác định tìm kiếm các lựa chọn, giải quyết vấn
đề, ứng phó, thương lượng;
Kỹ năng làm chủ bản thân: Xác định và đạt được mục tiêu của bản thân,
quản lý thời gian, đảm nhận trách nhiểm, kiểm soát cảm xúc.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
2.2.1. Khái quát tình hình địa phương
Quảng Thịnh là một xã có số đông dân. Trong những năm gần đây dưới

sự lãnh đạo của Đảng bộ và chính quyền của xã đã và đang phát triển đi lên về
mọi mặt, nhân dân thực hiện tốt các chủ trương chính sách, đường lối của
Đảng, pháp luật của Nhà nước, quan tâm đến vấn đề phát triển kinh tế, văn
hoá- xã hội, đặc biệt Đảng và chính quyền rất quan tâm đến vấn đề phát triển
giáo dục thông qua việc thành lập và tổ chức tốt hoạt động của Hội đồng giáo
dục xã; Hội khuyến học và gần đây là Trung tâm giáo dục cộng đồng đã góp
phần nâng cao nhận thức nhân dân về vấn đề giáo dục, giúp tất cả mọi tầng lớp
nhân dân thấy được tầm quan trọng của giáo dục nói chung và trong các nhà
trường trên địa bàn của xã nói riêng. Môi trường văn hoá trong xã đã trở nên
sôi động lôi cuốn mọi tầng lớp nhân dân tham gia, tuy nhiên vẫn còn một số ít
nhân dân chưa thoát khỏi quan niệm cũ rằng: giáo dục là việc của nhà trường
của các thầy cô giáo nên chưa có sự phối hợp tốt để tạo điều kiện nhiều hơn
nữa trong việc phát huy hết khả năng phát triển của các học sinh. Tất cả những
vấn đề nêu trên đều đã ảnh hưởng tới quá trình giáo dục của xã nói chung và
trường THCS nói riêng.
2.2.2. Khái quát tình hình nhà trường
* Về đội ngũ cán bộ giáo viên
Chất lượng đội ngũ: Nhà trường có tổng số cán bộ, giáo viên, nhân viên:
20 đồng chí, 100% cán bộ, giáo viên, nhân viên đạt trình độ chuẩn trở lên trong
4


đó có 12 đồng chí có trình độ đại học (chiếm 60%), 7 đồng chí có trình độ cao
đẳng, 1 đồng chí kế toán có trình độ trung cấp.
Tất cả tập thể cán bộ giáo viên đều có tinh thần, ý thức trách nhiệm đối
với công tác được giao tuy nhiên trong quá trình giảng dạy giáo dục nhìn chung
vẫn coi trọng việc giảng dạy kiến thức, chưa chú ý nhiều đến rèn kỹ năng sống
cho học sinh.
* Về học sinh: có 8 lớp (mỗi khối 2 lớp), với tổng số học sinh: 306 học
sinh. Nhìn chung các em đều có cố gắng vươn lên, ngoan ngoãn, không vi phạm

các tệ nạn xã hội.
* Về phụ huynh: Đa số các bậc phụ huynh quan tâm đến việc học các bộ
môn khoa học tự nhiên xã hội, việc giáo dục rén kỹ năng sống cũng chưa được
coi trọng.
2.2.3. Các biện pháp đã vận dụng trong việc rèn kỹ năng sống cho học
sinh
Rèn kĩ năng sống qua việc tích hợp vào các môn học : Trong các giờ
giảng trên lớp giáo viên đã dành một thời lượng để giáo dục rèn kỹ năng sống
cho học sinh, tuy nhiên việc làm này thực hiện cũng chưa được thường xuyên và
cũng chưa dành thời gian hợp lý mà chỉ chú trọng đến việc truyền thụ kiến thức
là chủ yếu
Rèn kĩ năng sống thông qua các tiết sinh hoạt lớp, hoạt động giáo dục,
vui chơi lành mạnh trong nhà trường đã được thực hiện song cũng chưa liên tục
và cũng chưa dành thời gian hợp lý để giáo dục, rèn kỹ năng sống cho học sinh.
Nhà trường cũng đã động viên, khuyến khích và khen thưởng những em
có kỹ năng tốt thể hiện rõ nét trong các buổi sinh hoạt tập thể song do nhận thức
của các em vẫn coi trọng việc học kiến thức cơ bản là chủ yếu cho nên chưa chú
trọng nhiều đến việc tham gia các hoạt động nhóm, tập thể, chính vì vậy cũng
ảnh hưởng đến việc rèn kỹ năng sống cho học sinh trong nhà trường.
2.2.4. Kết quả việc thực hiện việc rèn kỹ năng sống
Được biểu hiện ở một số kỹ năng cơ bản như sau:
Lớp
Lớp 6
Lớp 7
Lớp 8
Lớp 9
Số HS
Toàn trường

Kỹ năng tự

nhận thức
SL
%
35 46.1
37 50.7
40 54.8
50 59.5
162

52.9

Kỹ năng
giao tiếp
SL
%
25 32.9
26 35.6
35 47.9
45 53.6
131

42.8

Kỹ năng làm
chủ bản thân
SL
%
15
19.7
17

23.3
20
27.4
25
29.8
77

25.2

Kỹ năng suy
nghĩ, sáng tạo
SL
%
12
15.8
15
20.5
25
34.2
30
35.7
82

26.8

Kết quả trên cho thấy, số học sinh có kĩ năng làm chủ bản thân và kỹ năng
sáng tạo còn ít so với yêu cầu trong học tập cũng như giao tiếp ứng xử trong
cuộc sống hiện nay. Chính vì vậy mà việc rèn kĩ năng sống cho học sinh là vấn
đề cần quan tâm nhiều hơn nữa. Từ thực trạng trên bản thân đã nghiên cứu tìm
5

ra những biện pháp đạt hiệu quả hơn trong việc rèn kỹ năng sống cho học sinh ở
năm học 2017-2018.
2.3. Một số giải pháp chỉ đạo rèn kĩ năng sống cho học sinh trường
THCS Quảng Thịnh, Thành phố Thanh Hóa năm học 2017-2018
Căn cứ nhiệm vụ năm học 2017 - 2018 của ngành giáo dục, trường THCS
Quảng Thịnh đã coi trọng hơn nữa việc rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh bởi
vì: Học tập không chỉ dừng lại ở việc nhận thức các tri thức khoa học thuần túy
mà còn được hiểu là mọi tri thức về thế giới trong đó có cả những mối quan hệ,
cách thức ứng xử với môi trường xung quanh. Kĩ năng sống là một trong những
vấn đề quan trọng đối với mỗi cá nhân trong quá trình tồn tại và phát triển. Xác
định được vai trò và nhiệm vụ của cán bộ giáo viên trong việc rèn kỹ năng sống
cho học sinh, là người quản lý nhà trường tôi đã chỉ đạo thực hiện việc rèn kỹ
năng sống thông qua những biện pháp sau:
Biện pháp 1: Công tác bồi dưỡng kiến thức về kỹ năng sống đối với giáo
viên để từ đó giáo viên nhận thức sâu sắc về vai trò trách nhiệm trong việc rèn
kỹ năng sống cho học sinh.
Trong thực tế bản thân giáo viên cũng chưa có nhiều kiến thức, kỹ năng
giảng dạy kỹ năng sống cho học sinh theo hướng tích cực. Do đó việc trang bị
kiến thức về kỹ năng sống là điều rất cần thiết đối với các giáo viên để giáo viên
trực tiếp truyền tải đến học sinh nhằm giúp các em có những hành động tích cực
trong việc học tập cũng như giải quyết vấn đề trong cuộc sống hằng ngày.
Thông qua sinh hoạt chuyên môn, chuyên đề để cung cấp thêm những
kiến thức và kỹ năng sống nhằm giúp giáo viên phân tích được một số nội dung
kỹ năng sống cơ bản cho học sinh; giải thích được các nguyên tắc dạy học tích
cực trong giảng dạy kỹ năng sống; bước đầu hình thành được các kỹ năng cơ
bản để tiến hành giờ dạy kỹ năng sống cho học sinh như kỹ năng tổ chức trò
chơi, kỹ năng tạo động lực, điều khiển nhóm, kỹ năng giao tiếp, thuyết trình, kỹ
năng đánh giá và khích lệ học sinh…

Giáo viên tự học, tự nghiên cứu, tự bồi dưỡng kiến thức về kỹ năng sống
thông qua tài liệu và các mạng thông tin đại chúng thường xuyên để có kỹ năng
rèn kỹ năng sống cho học sinh thông qua việc tích hợp trong các môn học trên
lớp và các giờ ngoại khóa.
Qua việc chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm thực hiện công tác chủ nhiệm sau
khi nhận lớp, để tạo sự gần gũi và gắn kết giữa học sinh và giáo viên chủ nhiệm,
thì giáo viên cần sắp xếp nhiều thời gian cho học sinh được giới thiệu về mình,
động viên khuyến khích các em chia sẻ với nhau về những sở thích, ước mơ
tương lai cũng như mong muốn của các em. Đây là hoạt động giúp cô trò hiểu
nhau, đồng thời tạo một môi trường học tập thân thiện “Trường học thật sự trở
thành ngôi nhà thứ hai của các em, các thầy cô giáo là những người thân trong
gia đình". Đây cũng là một điều kiện rất quan trọng để phát triển khả năng giao
tiếp của học sinh,giúp các em mạnh dạn, tự tin trong học tập cũng như trong các
hoạt động xã hội.
Biện pháp 2: Rèn kĩ năng sống thông qua việc tích hợp vào các môn học
Để giáo dục kĩ năng sống cho học sinh có hiệu quả người giáo viên cần
vận dụng linh hoạt, phù hợp vào các môn học, tiết học để cho các em được học
6


để làm, được trải nghiệm trong cuộc sống từ đó các chuẩn mực đạo đức, pháp
luật xã hội trở thành tình cảm, niềm tin, hành vi và thói quen của học sinh. Giáo
viên phải đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ
động, sáng tạo của học sinh. Tổ chức cho học sinh thực hiện các hoạt động học
tập phong phú, đa dạng, Sử dụng nhiều phương pháp và kĩ thuật dạy học tích
cực như: học theo nhóm, …Và chính thông qua việc sử dụng các phương pháp,
kĩ thuật dạy học tích cực đó, học sinh đã được tạo cơ hội để thực hành, trải
nghiệm nhiều kĩ năng sống cần thiết, phù hợp với lứa tuổi. Đó là lối sống lành
mạnh, các hành vi ứng xử phù hợp với nền văn minh xã hội. Lối sống, hành vi
như gọn gàng, ngăn nắp, nói lời hay, chăm sóc bố mẹ, ông bà, hợp tác, giúp đỡ,

chia sẻ với bạn…Các kĩ năng được phát triển từ đơn giản đến khó. Đối với giáo
viên luôn tạo không khí thân thiện, áp dụng việc đổi mới phương pháp tạo điều
kiện cho các em mạnh dạn, tự lập, tự khẳng định và phát huy khả năng của bản
thân thông qua trao đổi nhóm và các hoạt động tập thể.
Rèn kĩ năng sống có hiệu quả còn là sự vận dung tài tình trong các môn
học thông qua xử lí tình huống hay các trò chơi học tập có nội dung gần gũi với
cuộc sống hằng ngày, các em làm việc tích cực, vui vẻ, tự mỗi em nói được tiếng
nói, suy nghĩ của mình với bạn bè, với thầy cô một cách tự tin hơn.
Ngoài ra, giáo viên còn chú ý rèn luyện sức khoẻ và ý thức bảo vệ sức
khoẻ, kĩ năng phòng chống tai nạn giao thông và các thương tích khác qua các
môn học cho học sinh. Ai cũng biết rằng sức khỏe là tài sản vô cùng quí báu của
mỗi con người. Học tập tốt, đạo đức tốt là những điều học sinh phải đạt được thì
rèn luyện sức khỏe tốt cho học sinh là điều phải được đặc biệt quan tâm. Tuy
nhiên có được một sức khỏe tốt và bảo vệ được nó thì thật không dễ. Dù vậy
không có nghĩa là không làm được, nhiều khi sức khỏe của các em phụ thuộc
vào những điều rất giản dị đó chính là giáo dục một lối sống khoa học, giáo dục
các em hiểu rằng ăn uống đủ chất và hợp lí giúp cho chúng ta khoẻ mạnh, biết
phòng tránh một số bệnh lây qua đường tiêu hóa, biết những việc nên làm và
không nên làm để phòng tránh tai nạn đuối nước, có ý thức tự giác vệ sinh cá
nhân hằng ngày, khắc phục những hành vi có hại cho sức khoẻ. Biết tham gia
các hoạt động và nghỉ ngơi một cách hợp lí để có sức khoẻ tốt.
Ngoài ra để các em có kĩ năng phòng chống tai nạn giao thông và các
thương tích khác, nhà trường phải cần tốt công tác tuyên truyền, giáo dục các em
thông qua các buổi sinh hoạt tập thể, những tiết chào cờ đầu tuần hay cả trong
những kiến thức được lồng ghép trong tiết học về an toàn giao thông, Khoa học,
trên Internet, hướng dẫn các em phòng chống tai nạn giao thông và các thương
tích khác bằng cách đưa ra những tình huống cho các em xử lí.
Biện pháp 3: Tuyên truyền cho các bậc phụ huynh trong việc hợp tác
cùng với nhà trường thực hiện rèn kỹ năng sống cho học sinh
Việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh qua học tập – sinh hoạt ở nhà

trường là điều hết sức cần thiết cho tương lai các em.
Chính vì vậy, thông qua các buổi họp phụ huynh của lớp, của nhà trường
giúp các bậc phụ huynh xác định được vai trò trách nhiệm của gia đình trong
việc giáo dục rèn kỹ năng sống cho học sinh từ đó nhằm mục đích cùng với nhà
trường giáo dục, nâng cao kỹ năng sống cho học sinh, cần làm cho các bậc phụ
7


huynh thấy rõ: trong mọi công việc, cử chỉ, lời nói, ứng xử người lớn phải
gương mẫu, tôn trọng, đối xử công bằng và yêu thương các em.
Phụ huynh học sinh luôn khuyến khích các em nói lên quan điểm của
mình về những lựa chọn trong cuộc sống từ đó mới thấu hiểu được suy nghĩ
cũng như hành động của các em mà chia sẻ, cảm thông và điều chỉnh những
hành vi cho đúng với chuẩn mực đạo đức. Điều đó cũng giúp các em hình thành
được khả năng tự nhận thức, làm chủ bản thân cũng như giao tiếp có văn hóa
trong cuộc sống.
Biện pháp 4: Thực hiện rèn kĩ năng sống thông qua hoạt động giáo dục
ngoài giờ lên lớp .
* Thiết kế các chủ đề giáo dục kỹ năng sống phù hợp với nội dung các
chủ đề của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo từng chủ điểm của tháng.
Việc thiết kế các chủ đề giáo dục kỹ năng sống phù hợp với chủ đề của
hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp được thực hiện qua các bước sau:
+ Giáo viên phải nắm vững chương trình, phân phối chương trình hoạt
động giáo dục ngoài giờ lên lớp của từng khối lớp, đặc biệt là khối lớp giảng dạy
và thực hiện hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
+ Giáo viên nắm được nội dung của các kỹ năng sống cơ bản cần giáo dục
cho học sinh.
+ Phân tích chương trình hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp để xác định
những chủ đề nào của chương trình có thể thiết kế được các chủ đề về rèn kỹ
năng sống cho học sinh. Năm học 2017-2018 trường THCS Quảng Thịnh đã

thực hiện theo hướng sau:
THỜI
GIAN

CHỦ ĐIỂM

NỘI DUNG VÀ HÌNH THỨC HOẠT ĐỘNG

CHỦ ĐỀ RÈN KỸ
NĂNG SỐNG

- Nghe nói chuyện về ý nghĩa tên trường.
- Phát động phong trào quyên góp sách GK, vở
tặng các bạn có hoàn cảnh khó khăn.
- Tổ chức cuộc thi “ An toàn giao thông”

-Kỹ năng lắng
nghe tích cực
-Kỹ năng thể hiện sự
- Tháng
Truyền
cảm thông.
9/2017 thống nhà
- Kĩ năng làm chủ bản
trường
thân.
-Kỹ năng thể hiện sự
tự tin.
- Tổ chức câu lạc bộ : “Học mà vui, vui mà
- Kỹ năng đảm nhận

- Tháng
học”.
trách nhiệm
Chăm
10/2017
- Tổ chức câu lạc bộ “Đôi bạn cùng tiến”.
-Kĩ năng hoạt động
ngoan học
- Phát động phong trào hoa điểm 10.
đội, nhóm
giỏi
-Kĩ năng hợp tác...
Tháng
- Phát động phong trào Chào mừng ngày Nhà - Kỹ năng đảm nhận
11/2017
giáo Việt Nam
trách nhiệm
-Làm báo chủ đề về thầy cô, mái trường.
-Kĩ năng hoạt động
Tôn sư
- Sinh hoạt tập thể kỉ niệm ngày 20/11
đội, nhóm
trọng đạo
-Tổ chức hội thi văn nghệ : Tiếng hát mừng -Kĩ năng hợp tác.
thầy cô.
-Kỹ năng sáng tạo.
8


- Tìm hiểu về truyền thống quân đội, nghe nói -Kỹ năng lắng

Tháng Uống nước chuyện về anh bộ đội Cụ Hồ
nghe tích cực
12/2017 nhớ nguồn - Tập hát những bài hát về anh bộ đội.
- Kĩ năng văn
nghệ.
- Tổ chức cho học sinh tìm hiểu về truyền thống -Kỹ năng lắng
Mừng
địa phương
nghe tích cực
Tháng đảng
- Sinh hoạt tập thể kỷ niệm ngày 3/2, nghe nói -Kỹ năng giao tiếp
1,2/2018 mừng
chuyện về truyền thống quê hương, đất nước, -Kỹ năng điều
xuân.
Đảng.
khiển các hoạt
động tập thể
- Thi kể chuyện về bà, mẹ, các vị nữ anh hùng -Kĩ năng xác định giá
dân tộc.
trị
Tháng Tiến bước
-Giao lưu văn nghệ- trò chơi dân gian
-Kỹ năng sáng tạo.
3/2018 lên đoàn
- Tổ chức hội thi: “Nghi thức đội”.
-Kỹ năng giải quyết
vấn đề...
- Tổ chức cuộc thi sưu tầm tranh ảnh, tư liệu về -Kĩ năng xác định giá
Tháng
Hòa bình cuộc sống của thiếu nhi các nước trên thế giới. trị

4/2018
hữu nghị - Tổ chức hội thi: “Múa hát tập thể”
-Kỹ năng thể hiện sự
tự tin...
- Sinh hoạt tập thể kỷ niệm ngày sinh nhật Bác: -Kỹ năng lắng
Tháng
Nghe kể chuyện về Bác Hồ. Tìm hiểu về Bác nghe tích cực
Kính yêu
5/2018
Hồ với thiếu nhi Việt Nam.
-Kỹ năng thể hiện sự
Bác Hồ
- Tổ chức hội thi: “Chúng em kể chuyện Bác tự tin.
Hồ”.
- Tổ chức câu lạc bộ “ Sao nhi đồng”
-Kỹ năng thể hiện sự
- Tổ chức hội trại
tự tin.
Tháng Hè vui bổ
-Kỹ năng điều
6,7,8/ ích
khiển các hoạt
2018
động tập thể.
-Kỹ năng giao tiếp
* Vận dụng linh hoạt các loại hình hoạt động, các hình thức tổ chức hoạt
động giáo dục NGLL để thực hiện mục tiêu rèn kỹ năng sống cho học sinh.
- Luôn "làm mới" các hình thức thực hiện từng chủ đề của hoạt động giáo
dục ngoài giờ lên lớp, sự mới lạ bao giờ cũng có sức hấp dẫn đối với học sinh
khiến các em say mê khám phá, các hoạt động mà nội dung đơn điệu, hình thức

không phong phú học sinh dễ chán nản hoặc thờ ơ. Vì vậy cần sử dụng linh hoạt
các loại hình hoạt động, các hình thức tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên
lớp để thực hiện mục tiêu giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.
- Đa dạng hoá các loại hình hoạt động của hoạt động giáo dục NGLL.
Cụ thể nhà trường đã tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm lồng ghép
rèn kỹ năng sống cho học sinh. Chỉ đạo giáo viên phụ trách xây dựng nội dung,
hình thức và có kịch bản cho từng hoạt động, có sự chuẩn bị chu đáo về các điều
kiện phục vụ cho hoạt động đó.
9


Khi tiến hành tổ chức một HĐNGLL cần phải tiến hành theo các bước sau:
Bước 1: Đặt tên chủ đề hoạt động và xác định các yêu cầu giáo dục phải đạt
được.
Bước 2: Giáo viên phụ trách cần vạch kế hoạch, thời gian tiến hành. Chuẩn
bị về nội dung, hình thức hoạt động, các phương tiện cần thiết phục vụ cho hoạt
động. Phân công công việc cụ thể, dự kiến các tình huống xảy ra. Thường xuyên
đôn đốc, kiểm tra sự chuẩn bị.
Bước 3: Tiến hành hoạt động.
Đối với các hoạt động của lớp, cần cố gắng tạo điều kiện để học sinh tự
quản, tự điều khiển, nhất là ở các lớp 8, lớp 9; còn giáo viên nên đóng vai trò là
người hướng dẫn, hỗ trợ các em khi cần thiết.
Bước 4: Rút kinh nghiệm và đánh giá kết quả.
Cần phải rút kinh nghiệm để các hoạt động tiếp theo được tốt hơn, khi rút
kinh nghiệm và đánh giá kết quả cần tập trung vào hình thức tổ chức, nội dung
hoạt động, quá trình tự quản, tự điều khiển của học sinh để bước chuẩn bị cho
những hoạt động tiếp theo đạt yêu cầu và mục tiêu đề ra.
Sau đây là một số hoạt động nhà trường đã tổ chức trong năm học 20172018 cụ thể như sau:
+ Hoạt động văn hóa nghệ thuật:
Đây là một loại hình hoạt động quan trọng, không thể thiếu được trong

sinh hoạt tập thể của các em, hoạt động này bao gồm nhiều thể loại khác nhau:
Hát, múa, thơ ca, kịch ngắn, kịch câm, tấu vui, độc tấu, nhạc cụ, thi kể chuyện…
Các hoạt động này góp phần hình thành cho các em kỹ năng mạnh dạn, tự tin
trước đám đông. Đây là một trong những kỹ năng rất quan trọng trong xu thế
toàn cầu hóa. Xác định được tầm quan trọng của hoạt động này nhà trường đã
thường xuyên tổ chức các hoạt đông phù hợp với chủ điểm từng tháng.
+ Hoạt động vui chơi giải trí, thể dục thể thao:
Vui chơi, giải trí là nhu cầu thiết yếu của trẻ, đồng thời là quyền lợi của
các em, hoạt động này làm thỏa mãn về tinh thần cho các em sau những giờ học
căng thẳng, góp phần rèn luyện một số phẩm chất: tính tổ chức, kỉ luật, nâng cao
tinh thần trách nhiệm, tinh thần đoàn kết, lòng nhân ái… hoạt động này nhà
trường đã tổ chức thực hiện đạt hiệu quả cao so với mục tiêu đã đề ra.
+ Hoạt động xã hội:
Bước đầu đưa học sinh vào các hoạt động xã hội để giúp các em nâng cao
hiểu biết về con người, đất nước, xã hội. Đây là một hoạt động tuy khó nhưng nó
mang một ý nghĩa vô cùng to lớn. Thông qua hoạt động này, giáo dục cho các
em tình yêu quê hương đất nước, niềm tự hào dân tộc và giáo dục các em có tinh
thần trách nhiệm, có nghĩa vụ đối với cộng đồng; các em sẽ được bồi dưỡng
thêm về nhân cách, đặc biệt là tình người. Trong thực tế, hoạt động này đã được
nhà trường tiến hành tương đối tốt. Hoạt động này sẽ được tiếp tục thực hiện
trong các năm học tiếp theo.
+ Hoạt động lao động công ích:
Đây là một loại hình đặc trưng của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
Thông qua lao động công ích sẽ giúp các em gắn bó với đời sống xã hội, với
10


công cuộc xây dựng đất nước. Ngoài ra lao động công ích còn góp phần làm cho
trẻ hiểu thêm về giá trị lao động, từ đó giúp trẻ có ý thức lao động lành mạnh.
Lao động công ích giúp trẻ vận dụng kiến thức vào đời sống như: Trực nhật, vệ

sinh lớp học, sân trường, làm đẹp bồn hoa, cây cảnh cho đẹp trường, lớp. Đây là
hoạt động thật sự cần thiết giúp các em thích nghi với cuộc sống xung quanh.
Sau này dù có rơi vào hoàn cảnh khắc nghiệt nào thì các em vẫn có thể tồn tại
được. Đó là nhờ các em biết lao động. Hoạt động này được tiến hành thường
xuyên trong nhà trường.
+ Hoạt động tiếp cận khoa học - kĩ thuật:
Đây là hoạt động giúp các em tiếp cận được những thành tựu khoa học công nghệ tiên tiến của nhân loại, của đất nước, của địa phương. Điều đó sẽ tạo
cho các em niềm tin, kích thích học tập và mong muốn đạt được kết quả tốt hơn.
Những hoạt động này có thể là sưu tầm những bài toán vui, sưu tầm các loại cây
thuốc quý; thi hỏi đáp về các hiện tượng của tự nhiên và xã hội, tìm hiểu các
danh nhân, các nhà bác học, đố vui có thưởng… Đây là một hoạt động nhằm tạo
điều kiện cho các em làm quen với việc nghiên cứu khoa học và tự khẳng định
mình. Có thể nói đây là hoạt động mà nhà trường đang chú trọng.
Tóm lại, HĐNGLL có ý nghĩa hết sức to lớn đối với việc hình thành KNS cho
HS. Nhà trường đã tạo điều kiện cho cán bộ giáo viên thực hiện theo yêu cầu
nguyện vọng của giáo viên và học sinh nhằm đáp ứng việc rèn kỹ năng sống
trong nhà trường.
Biện pháp 5: Động viên, khen thưởng
Để động viên, khuyến khích học sinh thực hiện tốt việc rèn luyện các kĩ
năng, ngay từ buổi họp phụ huynh đầu năm học nhà trường chỉ đạo giáo viên
chủ nhiệm đưa ra kế hoạch rèn luyện cho các em lớp mình phụ trách. Trao đổi
với Ban đại diện phụ huynh cùng phối hợp và dành một khoản riêng để khen
thưởng kịp thời động viên các em để tạo cho các em có một động cơ tốt trong
việc duy trì thực hiện, giáo viên hướng dẫn cho các em "đội cờ đỏ" có sổ theo
dõi, đánh giá hàng ngày, hàng tuần, hàng tháng…. Vì thế các em không ngừng
thi đua cố gắng thực hiện tốt. Đây là một hình thức động viên về tinh thần rất giá
trị và hiệu quả. Các em sẽ nhanh nhẹn hơn, mạnh dạn hơn trong giao tiếp, tự tin
hơn trong cuộc sống và có thái độ đúng trong từng hành động việc làm và có
cách ứng xử hợp lý mọi lúc, mọi nơi.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục,

với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.
* Đối với học sinh :
Thông qua việc tổ chức các hoạt động, qua 1 năm rèn luyện nhà trường đã
thu được kết quả cụ thể như sau:
Lớp
Kỹ năng tự
Kỹ năng
Kỹ năng làm
Kỹ năng suy
nhận thức
giao tiếp
chủ bản thân
nghĩ, sáng
tạo
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
45
59.2 40
54.8 37
48.7 20
26.
Lớp 6
3
47

64.4 35
47.9 38
52.1 18
24.
Lớp 7
11


7
48
65.8 47
56.0 35
47.9 28
38.
Lớp 8
4
62
73.8 57
18.6 55
65.5 33
39.
Lớp 9
3
32.
Số HS
66.0
Toàn trường 202
179 58.5 165
53.9 99
4

Như vậy so với thực trạng tỉ lệ của các năm học trước sô học sinh có kỹ
năng tự nhận thức, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng làm chủ bản thân, kỷ năng suy
nghĩ sáng tạo đều được tăng lên. Ví dụ: Kỹ năng tự nhận thức đã tăng 13,1%;
Kỹ năng giao tiếp tăng 15,7%; Kỹ năng làm chủ bản thân tăng 28,7%; Kỹ năng
suy nghĩ, sáng tạo tăng 5,6%.
* Kết quả từ phía các phụ huynh:
- Các bậc cha mẹ đã xác định được vai trò, trách nhiệm của gia đình trong
việc giáo dục, rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh, có thói quen liên kết phối
hợp chặt chẽ với nhà trường trong việc giáo dục rèn luyện kỹ năng sống, trao đổi
bằng nhiều hình thức thông qua sổ liên lạc điện tử, đánh giá học sinh qua từng
tuần, từng tháng, từng học kỳ.
- Việc giao tiếp giữa ông bà, cha mẹ và con cái đã biểu hiện được những
chuẩn mực đạo đức trong gia đình và ngoài xã hội tốt hơn, đa số cha mẹ dịu
dàng, ít la mắng HS, có những lúc trao đổi với con như bạn thể hiện được sự g
ần gũi và thân thiện nhằm nắm bắt những suy nghĩ của con cháu để có hướng
giáo dục và hỗ trợ trong quá trình thực hiện giáo dục và rèn kỹ năng sống.
- Cha mẹ cảm thấy hài lòng hơn với kết quả, sự tiến bộ của con, tin tưởng
vào kết quả giáo dục của nhà trường, cha mẹ cảm thông và chia sẻ những khó
khăn của nhà trường và tự nguyện hỗ trợ nhà trường về cơ sở vật chất …góp
phần nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường nói chung
* Kết quả đối với giáo viên
Hầu hết giáo viên đã xác định rõ vai trò, trách nhiệm của bản thân trong
việc rèn kỹ năng sống cho học sinh, trong giảng dạy và giáo dục đã thể hiện
được sự gần gũi thân thiện hơn đối với học sinh tạo được môi trường giáo dục
lành mạnh giúp học sinh vui vẻ khi đến lớp đến trường, tạo được sự hứng khởi
trong việc học tập và rèn luyện.
Trong giảng dạy, chú ý đến hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm nhiều
hơn, giáo viên đã chú trọng đến việc đổi mới phương pháp dạy học tích cực,
phát huy tư duy sáng tạo, chủ động tiếp thu kiến thức …Trong giao tiếp ứng xử
với phụ huynh đã thể hiện được những quy định về chuẩn đạo đức nghề nghiệp

đối với giáo viên.
* Kết quả đối với nhà trường:
Hiệu quả lớn nhất là nhà trường đã huy động được sự đồng thuận của tập
thể cán bộ giáo viên và các bậc phụ huynh học sinh và các em học sinh, các tổ
chức đoàn thể, các lực lượng xã hội trong việc giáo dục toàn diện nói chung và
rèn kỹ năng sống nói riêng cho học sinh.

12


Kinh nghiệm trên đã áp dụng ở tất cả các khối lớp và được tất cả giáo viên,
phụ huynh, học sinh đồng tình ủng hộ, góp phần vào việc nâng cao chất lượng
giáo dục của nhà trường.
3. Kết luận, kiến nghị
3.1. Kết luận
Để từng bước nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong nhà trường
đáp ứng yêu cầu của thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước thì ngoài
việc giảng dạy cho học sinh những tri thức khoa học thì cần chú trọng việc giáo
dục rèn kỹ năng sống để hình thành nhân cách toàn diện cho học sinh
Để làm tốt công tác giáo dục rèn kỹ năng sống cho học sinh chúng ta cần:
- Bồi dưỡng kiến thức về kỹ năng sống đối với giáo viên để từ đó giáo
viên nhận thức sâu sắc về vai trò trách nhiệm trong việc rèn kỹ năng sống cho
học sinh.
- Rèn kĩ năng sống cho học sinh thông qua việc tích hợp vào các môn học
- Tuyên truyền cho các bậc phụ huynh hiểu, thấy rõ được vai trò, tách
nhiệm trong việc hợp tác cùng với nhà trường thực hiện rèn kỹ năng sống cho
học sinh
- Thực hiện rèn kĩ năng sống cho học sinh thông qua hoạt động giáo dục
ngoài giờ lên lớp
- Động viên, khen thưởng đối với cán bộ giáo viên và học sinh thực hiện

tốt những nội dung giáo dục rèn kỹ năng sống cho học sinh
Thực hiện tốt việc rèn luyện kĩ năng sống sẽ trang bị tri thức, hành vi, thói
quen ứng xử tốt, đảm bảo cho học sinh có được khả năng đưa ra quyết định,giải
quyết vấn đề, tư duy sáng tạo, tư duy phản biện sáng suốt, có khả năng tự ý thức
về bản thân, quyết đoán trong học tập cũng như xử lý các tình huống trong cuộc
sống một cách hợp lý, đáp ứng được yêu cầu trong việc giáo dục toàn diện học
sinh trong nhà trường.
3.2. Kiến nghị
Để được giao lưu học tập và rút kinh nghiệm trong công tác giáo dục rèn
kỹ năng sống cho học sinh trong nhà trường, bản thân mong muốn:
- Từng bậc học nên có sự giao lưu, học hỏi lẫn nhau thông qua những
buổi giao lưu (tổ chức những mô hình mới tạo được sự hứng thú hơn cho học
sinh trong việc "chơi mà học, học mà chơi" …)
- Đề nghị Phòng giáo dục, Sở giáo dục cần có thêm những văn bản cụ thể
hơn trong việc chỉ đạo giáo dục rèn luyện kỹ năng sống từ đó để các nhà trường
làm căn cứ vận dụng trong việc giáo dục rèn luyện kỹ năng sống góp phần đạt
được kết quả giáo dục toàn diện ngày càng tốt hơn.
XÁC NHẬN CỦA THỦ
TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Thanh Hóa, ngày 17 tháng 4 năm 2018
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình
viết, không sao chép nội dung của
người khác
Người viết

13


Lê Thị Nguyệt

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.Điều lệ trường trung học
2.Thông tư số 40/2014/TT-BGDĐT ngày 28 tháng 02 năm 2014 của Bộ
GD&ĐT về việc ban hành quy định quản lý hoạt động giáo dục kỹ năng sống và
hoạt động giáo dục ngoài giờ chính khóa.
3. Công văn số 463/BGDĐT-GDTX ngày 28 tháng 01 năm 2015 của Bộ
GD&ĐT về việc hướng dẫn triển khai thực hiện giáo dục kỹ năng sống tại các
cơ sở GDMN,GDPT và GDTX
4. Nguyễn Thị Mỹ Lộc - Đinh Thị Kim Thoa - Đặng Hoàng Minh. Giáo dục
giá trị sống và kỹ năng sống cho học sinh trung học cơ sở. Nhà xuất bản Đại học
Quốc gia Hà Nội.
5. Đặng Quốc Bảo – Nguyễn Thị Bảy – Bùi Ngọc Diệp – Bùi Đức Thiệp – Ngô
Thị Tuyên. Cẩm nang xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực. Nhà
xuất bản Giáo dục Việt Nam, 2009.
6. Phương pháp giảng dạy kĩ năng sống – tác giả: Bùi Văn Trực- Phạm Thế
Hưng. Công ty cổ phần sách, thiết bị trường học.

14