Lê Đức Thọ: QUAN điểm của CHỦ TỊCH hồ CHÍ MINH về xây DỰNG nền GIÁO dục mở và sự vận DỤNG của ĐẢNG CỘNG sản VIỆT NAM HIỆN NAY

QUAN ĐIỂM CỦA CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH VỀ XÂY DỰNG
NỀN GIÁO DỤC MỚI VÀ SỰ VẬN DỤNG CỦA ĐẢNG TA
TRONG SỰ NGHIỆP ĐỔI GIÁO DỤC HIỆN NAY
ThS. Lê Đức Thọ
Trường Cao đẳng Nghề Đà Nẵng
Email:
Sđt: 0905 563 767
(Kỷ yếu Hội thảo Khoa học Quốc gia: “Hệ thống giáo dục mở trong bối cảnh
tự chủ giáo dục và Hội nhập quốc tế”. Hiệp hội các trường Đại học, Cao đẳng Việt
Nam, ISBN 978-604-80-3136-7, Nxb. Thông tin và truyền thông, tr.231-239. Năm
2018)

TÓM TẮT
Quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về xây dựng nền giáo dục mới ở
nước ta có ý nghĩa sâu sắc, đó là nền giáo dục xã hội chủ nghĩa, nền giáo dục
vì con người, nhằm giáo dục con người toàn diện phục vụ sự nghiệp xây dựng
chủ nghĩa xã hội. Quan điểm đó của Người được hình thành, phát triển trên cơ
sở thực tiễn xã hội và trở thành những bài học sâu sắc cho sự nghiệp xây dựng
và đổi mới giáo dục ở nước ta hiện nay. Bài viết nhằm mục đích giới thiệu
những quan điểm cơ bản của Chủ tịch Hồ Chí Minh về xây dựng nền giáo dục
mới và sự vận dụng của Đảng Cộng sản Việt Nam hiện nay.
Từ khóa: Chủ tịch Hồ Chí Minh; nền giáo dục mới; đổi mới giáo dục và
đào tạo.
1. MỞ ĐẦU
Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh rất quan tâm đến vấn đề giáo dục và tư
tưởng của Người về vấn đề giáo dục cho đến ngày nay vẫn còn nguyên giá trị.
Phát huy tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục, trải qua bao thập kỷ, Đảng và
1


Nhà nước ta luôn xem giáo dục là quốc sách hàng đầu. Những cống hiến to

lớn của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với sự nghiệp giáo dục và đào tạo ở nước
ta luôn là những giá trị to lớn có ý nghĩa lịch sử đối với dân tộc Việt Nam và
nhân loại; những quan điểm đó không chỉ có giá trị trực tiếp chỉ đạo công tác
giáo dục của đất nước thời đó, mà vẫn còn nguyên giá trị định hướng, soi
đường cho công cuộc đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục, đào tạo của
nước ta hiện nay. Vì vậy, nghiên cứu quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về
xây dựng nền giáo dục mới và vận dụng vào sự nghiệp xây dựng và đổi mới
giáo dục ở nước ta hiện nay là việc làm cần thiết.
2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
2.1. Những quan điểm cơ bản của Chủ tịch Hồ Chí Minh về xây
dựng nền giáo dục mới
2.1.1. Quan niệm của Hồ Chí Minh về nền giáo dục mới
Theo quan điểm của Người, việc xây dựng chủ nghĩa xã hội phải gắn với
việc xây dựng nền giáo dục chủ nghĩa xã hội, vì chỉ có đào tạo ra những con
người xã hội chủ nghĩa mới xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội ở nước ta.
Vì thế, nền giáo dục chủ nghĩa xã hội phải là nền giáo dục toàn diện; phát huy
hết năng lực, sở trường của người được đào tạo trong học tập và lao động, trở
thành lực lượng đi đầu trong phát triển kinh tế, lại giàu lòng yêu nước, tương
thân tương ái, sống có tình, có nghĩa với gia đình và cộng đồng… Sản phẩm
của nền giáo dục này, không chỉ đại diện cho kết quả của nền giáo dục chủ
nghĩa xã hội ở nước ta, mà còn là chủ thể đại diện cho sự phát triển của Chủ
nghĩa Mác – Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng nền giáo dục xã hội
chủ nghĩa, đã tạo ra những thế hệ mới “đủ tài, đủ trí, đủ sức” đảm đương
trọng trách xây dựng thành công Chủ nghĩa xã hội, tiến lên Chủ nghĩa cộng
sản ở Việt Nam ta nói riêng và trên thế giới nói chung.
Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: Muốn xã hội chủ nghĩa, phải có:
người xã hội chủ nghĩa. Muốn có người xã hội chủ nghĩa, phải có tư tưởng xã
2

hội chủ nghĩa”[7; 591]. Do vậy, trong giáo dục - đào tạo, Người yêu cầu "mọi
người Việt Nam phải hiểu biết quyền lợi của mình, bổn phận của mình, phải
có kiến thức mới để có thể tham gia vào công cuộc xây dựng nước nhà"[8;
595]. Người khuyến khích phát triển kiểu đào tạo vừa học, vừa làm để đào tạo
được cán bộ vừa có văn hoá, vừa có kỹ thuật, vừa giỏi lao động.
Theo Hồ Chí Minh, nền giáo dục hiện đại là nền giáo dục dẫn dắt dân tộc
"bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu"; "giáo
dục bây giờ là phục vụ nhân dân, phục vụ Tổ quốc, đào tạo lớp người, lớp cán
bộ mới"[7; 334]. Nền giáo dục hiện đại là "một nền giáo dục nó sẽ đào tạo các
em nên những người công dân hữu ích cho nước Việt Nam, một nền giáo dục
làm phát triển hoàn toàn những năng lực sẵn có của các em"[5; 34].
2.1.2. Quan điểm Hồ Chí Minh về mục đích giáo dục
Với Hồ Chí Minh, cách mạng cũng là giáo dục và giáo dục thực sự góp
phần không nhỏ trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp và
giải phóng con người. Vì lẽ đó, thầy giáo Nguyễn Tất Thành ở trường Dục
Thanh, thầy giáo Nguyễn Ái Quốc ở lớp Huấn luyện chính trị Quảng Châu
hoặc là Chủ tịch Hồ Chí Minh, Người khai sinh nền quốc học nhân dân, khai
sáng cho dân tộc Việt Nam là cả quá trình cống hiến cho sự nghiệp giáo dục
của Người. Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đặt nhân tố con người là yếu tố then
chốt, có tính chất quyết định đối với thành công của cách mạng, tiến bộ của
xã hội, tiền đồ của dân tộc, hạnh phúc của nhân dân. Người từng nói: “Muốn
xây dựng chủ nghĩa xã hội, trước hết cần có những con người xã hội chủ
nghĩa”[9, tr.66]. Vì lẽ đó, tư tưởng và hành động của Người luôn nhất quán
với chiến lược “vì lợi ích mười năm phải trồng cây, vì lợi ích trăm năm phải
trồng người”.
2.1.3. Quan điểm Hồ Chí Minh về nội dung giáo dục
Để đạt được mục đích nói trên, Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ trương giáo
dục toàn diện. Trong việc giáo dục và học tập, phải chú trọng đủ các mặt; đạo
3

đức cách mạng, giác ngộ xã hội chủ nghĩa, văn hóa, kỹ thuật, lao động và sản
xuất. Đây là những nội dung giáo dục hết sức cơ bản, gắn bó chặt chẽ với
nhau, làm nền tảng cho sự phát triển con người Việt Nam trong quá trình đào
tạo, huấn luyện học sinh vươn lên chiếm lĩnh những giá trị cao quý, tinh hoa
văn minh của loài người và dân tộc. Theo Người, giáo dục và hệ thống giáo
dục mới của nền dân chủ mới không chỉ giúp cho mọi người dân biết đọc, biết
viết, mà còn giúp họ có thêm kiến thực mới, đóng góp sức mình cho sự
nghiệp kháng chiến và kiến quốc, để họ “xứng đáng với độc lập tự do, giúp
sức cho độc lập tự do”.
Giáo dục cho toàn dân, giáo dục thật toàn diện, giáo dục thiết thực vì lợi
ích trăm năm của dân tộc, đó là nền giáo dục thực hiện “chiến lược trồng
người” theo tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Nền giáo dục mà theo những
chỉ dẫn của Người, thì phải học ở mọi nơi, mọi lúc, học trong nhà trường, ở
gia đình và ngoài xã hội. Đó cũng là nền giáo dục mà phương châm: Học và
hành, lý luận và thực tế, học tập và lao động sản xuất luôn gắn bó chặt chẽ với
nhau. Thấm nhuần lời dạy của Lênnin “Học, học nữa, học mãi” [11, tr.113],
Chủ tịch Hồ Chí Minh nói rằng, học tập là công việc suốt đời, học không bao
giờ đủ.
2.1.4. Quan điểm Hồ Chí Minh về phương pháp giáo dục
Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu lên các phương pháp giáo dục như nêu
gương, thuyết phục, đề cao ưu điểm nhằm làm cho người được giáo dục thấy
được những điểm mạnh, mặt tốt của bản thân, nhờ đó cố gắng làm cho phần
tốt ở trong mỗi con người nảy nở như mùa xuân và phần xấu mất dần đi. Đó
cũng là thái độ hiếu học, cầu tiến bộ, là ý thức chủ động và tinh thần hoạt
động không mệt mỏi, học suốt đời, học ở khắp mọi nơi và bằng nhiều hình
thức phong phú, đa dạng, phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh cụ thể của từng
người để nắm được kho tàng tri thức của nhân loại, làm giàu tri thức của
mình, biến tri thức thành niềm tin, hành động cụ thể trong cuộc sống hàng
4

ngày. Người đặc biệt nhấn mạnh giáo dục phải bằng tình thương yêu, hiểu
biết lẫn nhau, tình đoàn kết gắn bó và trên nền tảng đó mà thực hành phê bình
và tự phê bình một cách thấu tình, đạt lý.
Người yêu cầu phải căn cứ vào đặc điểm, nhu cầu của đối tượng, nội
dung giáo dục, và các điều kiện cơ bản của nhà trường mà xác định các
phương pháp dạy học phù hợp. Theo đó, phải lấy nguyên tắc thống nhất giữa
lý luận và thực tiễn làm nguyên tắc cơ bản cho việc xây dựng các phương
pháp về giáo dục. Dạy và học phải gắn tri thức lý luận với thực tiễn cuộc
sống. Học và hành phải luôn đi đôi với nhau, gắn bó mật thiết với nhau.
Người nhấn mạnh: “Học phải suy nghĩ, học phải liên hệ với thực tế, phải có
thí nghiệm và thực hành. Học với hành phải kết hợp với nhau” [10; tr.402].
Lấy phương pháp nêu gương để giáo dục, Chủ tịch Hồ Chí Minh yêu cầu
người giáo viên phải “làm kiểu mẫu về mọi mặt: tư tưởng, đạo đức và lối làm
việc”. Người lấy tinh thần “Học, học nữa, học mãi,” của Lênin và tinh thần
“học không biết chán, dạy không biết mỏi” của Khổng Tử làm mẫu số chung
cho giáo viên và yêu cầu mọi người phải khắc ghi, thực hành lời dạy ấy. Bản
thân Người là tấm gương sáng về tinh thần tự học, tự tìm tòi, kiên trì vượt
quan khó khăn.
Phương pháp giáo dục phải thiết thực, lấy tự học làm cốt, học tập suốt
đời, đồng thời phải dạy cách học cho người học. Chủ tịch Hồ Chí Minh từ rất
sớm đã khẳng định giáo dục phải nâng cao và hướng dẫn việc tự học, tự giáo
dục cho người học, “không phải có thầy thì học, thầy không đến thì đùa. Phải
biết tự động học tập” [6; tr.360]
Nhà trường gắn liền với gia đình và xã hội. Xuất phát từ quan điểm cách
mạng là sự nghiệp của quần chúng, Hồ Chí Minh cho rằng giáo dục là sự
nghiệp của toàn dân, trong đó Người đòi hỏi phải đặc biệt coi trọng sự phối
hợp giữa gia đình và nhà trường, gia đình và xã hội. Theo Người, chỉ khi nhà
trường, xã hội và gia đình cùng nhau phụ trách giáo dục thì kết quả của sự

5


nghiệp giáo dục mới hoàn hảo.
2.2. Đảng Cộng sản Việt Nam vận dụng quan điểm Hồ Chí Minh vào
xây dựng sự nghiệp xây dựng và đổi mới giáo dục ở nước ta hiện nay
Đổi mới giáo dục là một quá trình khó khăn, phức tạp, gian khổ, luôn
luôn tiềm ẩn những sai lầm, thất bại, nếu không nắm vững quan điểm, đường
lối, mục tiêu giáo dục và những nội dung cốt lõi đã được Đảng và Nhà nước
xác định, hoặc vận dụng một cách cứng nhắc, giáo điều, thiếu sáng tạo thì sẽ
không thể thành công, thậm chí còn để lại những hậu quả nghiêm trọng không
thể khắc phục trong thời gian ngắn. Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào đổi
mới giáo dục hiện nay phải đặt trong quan hệ gắn bó mật thiết với đường lối,
chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về giáo dục
Thực hiện di huấn của Người, trong hơn 30 năm qua, sự nghiệp giáo dục
và khoa học luôn được Đảng ta thật sự coi là quốc sách hàng đầu nhằm đáp
ứng đòi hỏi của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và quá trình hội nhập
kinh tế quốc tế. Trên cơ sở đó, Đảng và nhà nước ta đã tiến hành nhiều cuộc
cải cách, xây dựng và nỗ lực triển khai thực hiện nhiều chương trình, kế
hoạch nhằm đẩy mạnh phát triển sự nghiệp giáo dục.
Khắc ghi lời Bác dặn, kế thừa truyền thống “tôn sư trọng đạo” của dân
tộc, Đảng và Nhà nước ta đã có những quyết sách nhằm phát huy mọi tiềm
năng của con người, trong đó có đội ngũ thầy, cô giáo và những người làm
công tác quản lý giáo dục. Nguồn lực giáo dục, đào tạo trước hết là nguồn lực
con người, trong đó thầy cô giáo và cán bộ quản lý giáo dục là nguồn lực
quan trọng nhất. Luật Giáo dục được Quốc hội thông qua ngày 14/06/2005 đã
ghi rõ: “Mục tiêu giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện,
có đạo đức, trí tuệ, sức khoẻ, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lý
tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi dưỡng nhân
cách, phẩm chất, năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ

Tổ quốc”[12, tr.8].
6


Trong tiến trình hội nhập phát triển đất nước hiện nay coi giáo dục cùng
với khoa học công nghệ là con đường cơ bản nhất khỏi tụt hậu, để tiến lên
điều kiện và hoàn cảnh thực tế của đất nước, của hệ thống giáo dục là một
trong nhiều nguyên nhân khiến chúng ta phải tiến hành đổi mới giáo dục. Đại
hội đại biểu lần thứ IX đã khẳng định: “giáo dục đào tạo cùng với khoa học
công nghệ là quốc sách hàng đầu” [2, tr.35]. Nâng cao chất lượng giáo dục để
giáo dục thực sự là khâu đột phá trong việc nâng cao chất lượng nguồn nhân
lực, điều kiện cần thiết để đưa công nghiệp hóa, hiện đại hóa đến thắng lợi
hoàn toàn, để Việt Nam có thể hội nhập cùng quốc tế, đó là trách nhiệm của
toàn Đảng, toàn dân, toàn quân. Trong rất nhiều quyết sách cho giáo dục, thực
hiện và mở rộng xã hội hóa công tác giáo dục, việc quán triệt tư tưởng Hồ Chí
Minh về giáo dục, về chiến lược trồng người, thì việc tiến hành công cuộc đổi
mới giáo dục thông qua cải cách giáo dục là một công việc quan trọng.
Trước yêu cầu xây dựng đất nước và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình
mới, Đại hội Đảng lần thứ XII tiếp tục khẳng định phải “Đổi mới căn bản và
toàn diện giáo dục, đào tạo” [4, tr.113]. Đặc biệt, là yêu cầu chuyển mô hình
phát triển nền kinh tế của nước ta từ chiều rộng sang chiều sâu, cơ cấu lại nền
kinh tế theo hướng nâng cao chất lượng, hiệu quả, đủ sức cạnh tranh, từng
bước đi vào nền kinh tế tri thức, vươn lên sánh vai cùng các nước tiên tiến
trên thế giới, nếu không có những chủ nhân xứng đáng, không có nguồn nhân
lực đông đảo với chất lượng cao, sẽ khó thực hiện được mục tiêu đề ra. Đảng
ta đã xác định: gắn kết chặt chẽ phát triển nguồn nhân lực với phát triển và
ứng dụng khoa học, công nghệ, giáo dục và đào tạo là một trong ba khâu đột
phá để đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại,
tạo tiền đề vững chắc cho phát triển cao hơn trong giai đoạn sau. Như vậy,
cũng có thể nói rằng “đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo”, là một

trong những nhân tố quan trọng quyết định sự thành công của công nghiệp
hóa, hiện đại hóa và thực hiện thắng lợi Đại hội lần thứ XI xác định, xây dựng
7


đất nước với mục tiêu: “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”
[3, tr.70].
Trong giai đoạn hiện nay, đất nước ta đang trong thời kỳ đổi mới, đẩy
mạnh CNH, HĐH và hội nhập quốc tế. Do đó, sự nghiệp giáo dục - đào tạo
càng trở nên quan trọng. Ngày 04/11/2013, Hội nghị Ban Chấp hành Trung
ương Đảng lần thứ 8 khóa XI ra Nghị quyết số 29-NQ/TW về “Đổi mới căn
bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện
đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội
nhập quốc tế”. Với 9 nhóm nhiệm vụ và giải pháp: Một là, tăng cường sự lãnh
đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước đối với đổi mới giáo dục và đào tạo.
Hai là, tiếp tục đổi mới mạnh mẽ và đồng bộ các yếu tố cơ bản của giáo dục,
đào tạo theo hướng coi trọng phát triển phẩm chất, năng lực của người học.
Ba là, đổi mới căn bản hình thức và phương pháp thi, kiểm tra và đánh giá kết
quả giáo dục, đào tạo, bảo đảm trung thực, khách quan. Bốn là, hoàn thiện hệ
thống giáo dục quốc dân theo hướng hệ thống giáo dục mở, học tập suốt đời
và xây dựng xã hội học tập. Năm là, đổi mới căn bản công tác quản lý giáo
dục, đào tạo, bảo đảm dân chủ, thống nhất; tăng quyền tự chủ và trách nhiệm
xã hội của các cơ sở giáo dục, đào tạo; coi trọng quản lý chất lượng. Sáu là,
phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo
dục và đào tạo. Bảy là, đổi mới chính sách, cơ chế tài chính, huy động sự
tham gia đóng góp của toàn xã hội; nâng cao hiệu quả đầu tư để phát triển
giáo dục và đào tạo. Tám là, nâng cao chất lượng, hiệu quả nghiên cứu và ứng
dụng khoa học, công nghệ, đặc biệt là khoa học giáo dục và khoa học quản lý.
Chín là, chủ động hội nhập và nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế trong giáo
dục, đào tạo [1].

Các văn kiện của Đảng trong những năm qua đã chỉ ra chất lượng, hiệu
quả giáo dục và đào tạo còn thấp so với yêu cầu, nhất là giáo dục đại học,
giáo dục nghề nghiệp. Hệ thống giáo dục và đào tạo thiếu liên thông giữa các
8


trình độ và các phương thức giáo dục, đào tao; còn nặng lý thuyết, nhẹ thực
hành. Đào tạo thiếu gắn kết với nghiên cứu khoa học, sản xuất kinh doanh và
nhu cầu của thị trường lao động; chưa chú trọng đúng mức việc giáo dục đạo
đức, lối sống và kỹ năng làm việc. Phương pháp giáo dục, việc thi, kiểm tra
và đánh giá kết quả còn lạc hậu và thiếu thực chất. Quản lý giáo dục và đào
tạo có mặt còn yếu kém. Đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục bất cập
về chất lượng, số lượng và cơ cấu. Đầu tư cho giáo dục và đào tạo chưa hiệu
quả. Chính sách, cơ chế tài chính cho giáo dục và đào tạo chưa phù hợp. Cơ
sở vật chất kỹ thuật còn thiếu và lạc hậu, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng
đặc biệt khó khăn.
2.3. Một số giải pháp xây dựng và đổi mới nền giáo dục ở nước ta
hiện nay
Thứ nhất, tiếp tục đẩy mạnh học tập, nghiên cứu thấu đáo tư tưởng của
Hồ Chủ tịch về xây dựng một nền giáo dục thật sự của mọi người, vì mọi
người, cho mọi người; mọi người được quyền bình đẳng hưởng thụ thành quả
của nền giáo dục và có nghĩa vụ đóng góp xây dựng và phát triển giáo dục.
Làm sao để mọi người đều thấu suốt quan điểm sự nghiệp “trồng người” là
nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân, của cả hệ thống chính trị, của gia đình và
các bậc phụ huynh như Hồ Chủ tịch căn dặn, nhằm đưa đất nước phát triển và
sánh vai với các cường quốc năm châu. Trên cơ sở đó, từng bước hình thành
chiến lược phát triển giáo dục với đầy đủ quan điểm, triết lý, khái niệm về
giáo dục toàn diện, đồng bộ và nhất quán.
Thứ hai, tiếp tục hoàn thiện Luật Giáo dục, bảo đảm phù hợp với hoàn
cảnh, điều kiện phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam trong điều kiện hội nhập.

Để Luật Giáo dục phù hợp và bảo đảm đáp ứng tốt nhu cầu phát triển giáo
dục, Quốc hội cần thay đổi phương pháp làm luật, trong đó nên hình thành bộ
phận tổ chức xây dựng luật đi từ cơ sở đang hoạt động trực tiếp về giáo dục,
thay vì ngành chủ quản đứng ra xây dựng luật như hiện nay.
9


Thứ ba, đổi mới nội dung, chương trình nhằm phát triển toàn diện con
người là mục đích cơ bản của nền giáo dục mới vì con người. Đó là mục đích
cao nhất, là lý tưởng sáng ngời và là triết lý giáo dục Hồ Chí Minh cũng như
của sự nghiệp giáo dục ở Việt Nam. Vì vậy, nội dung giáo dục phải phong
phú, toàn diện, lấy chất lượng làm cốt để phát triển con người toàn diện cả về
đức, trí, thể, mỹ. Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương lần thứ tám (khóa XI)
đã thông qua Nghị quyết 29-NQ/TW (4-11-2013) về “đổi mới căn bản, toàn
diện giáo dục và đào tạo” đã vạch ra những nét lớn về nội dung cần đổi mới
theo hướng coi trọng phát triển phẩm chất, năng lực của người học.
Đại hội lần thứ XII Đảng ta nhận định: Giáo dục và đào tạo chưa thực sự
trở thành quốc sách hàng đầu, thành động lực phát triển. Chất lượng, hiệu quả
giáo dục và đào tạo còn thấp so với yêu cầu…, hệ thống giáo dục và đào tạo
thiếu liên thông giữa các trình độ và giữa các phương thức giáo dục…Vì vậy,
phải đặt vấn đề đổi mới phương pháp giáo dục là “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ
và đồng bộ các yếu tố cơ bản của giáo dục, đào tạo theo hướng coi trọng phát
triển phẩm chất, năng lực của người học” [4, tr.115]. Đồng thời, đẩy mạnh
công cuộc đổi mới giáo dục bao gồm nhiều nội dung, đó là đổi mới chương
trình, nội dung giáo dục theo hướng tinh giản, hiện đại, thiết thực, phù hợp
với lứa tuổi, trình độ và nghề nghiệp; đổi mới nội dung sách giáo khoa, đổi
mới hệ thống quản lý, hệ thống thiết bị, các hình thức đào tạo và nhu cầu học
tập suốt đời; đổi mới căn bản công tác quản lý giáo dục, đào tạo, bảo đảm dân
chủ, thống nhất; tăng quyền tự chủ và trách nhiệm xã hội của các cơ sở giáo
dục, đào tạo…và đổi mới mạnh mẽ phương pháp giáo dục. Trong công cuộc

đổi mới đó, đổi mới phương pháp giáo dục giữ vai trò đặc biệt quan trọng, vì
đổi mới phương pháp bao gồm cả dạy và học, để nâng cao chất lượng giáo
dục, để phải làm đúng như nhu cầu mà đất nước đang cần.
Thứ tư, vấn đề đặt ra cho sự nghiệp “trồng người” hiện nay là trên cơ sở
thấm sâu và vận dụng sáng tạo tư tường của Hồ Chủ tịch, xây dựng cho được
10


một đội ngũ người thầy ngang tầm. Trong đó, mỗi người thầy phải hội đủ hai
phẩm chất cơ bản là vừa “hồng”, vừa “chuyên”.
Thứ năm, bộ Giáo dục và Đào tạo cần nghiên cứu để có sự điều chỉnh,
thậm chí kiên quyết huỷ bỏ những quy định không còn phù hợp trong lĩnh vực
giáo dục - đào tạo; nhất là tạo điều kiện cho các trường mở rộng mối quan hệ
liên kết đào tạo các chương trình quốc tế, thay vì vẫn còn nặng về cơ chế “xin
- cho” như hiện nay. Đi kèm theo đó là có một hệ thống cơ chế, chính sách
thỏa đáng và phù hợp trong việc đầu tư xây dựng cơ sở vật chất đồng bộ, đầy
đủ để bảo đảm đào tạo ngang tầm. Cuối cùng là một cơ chế quản lý và
phương pháp giáo dục luôn luôn phải đổi mới.
3. KẾT LUẬN
Ngày nay, công tác giáo dục, đào tạo nhằm phát huy nguồn lực con
người vẫn là một nhân tố có ý nghĩa quyết định cho sự nghiệp xây dựng xã
hội mới, sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nước ta. Vì thế cần phải
tiếp tục nghiên cứu, quán triệt sâu sắc những quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí
Minh về sự nghiệp giáo dục, để góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, đào
tạo cho đất nước, tạo ra những con người “Vừa hồng, vừa chuyên”. Những
phương pháp giáo dục con người toàn diện, phương châm giáo dục thiết thực,
cụ thể của Chủ tịch Hồ Chí Minh về giáo dục, đào tạo vẫn còn nguyên giá trị,
luôn luôn tỏa sáng trong tính cách mạng, tính nhân văn và tính dân tộc sâu
sắc. Đẩy mạnh và phát triển toàn diện sự nghiệp giáo dục, đào tạo trong công
cuộc đổi mới hôm nay là thực hiện tư tưởng Hồ Chí Minh về sự nghiệp giáo

dục và đổi mới giáo dục ở nước ta. Trên cơ sở đó, để sự nghiệp giáo dục, đào
tạo đóng vai trò quan trọng trong tạo nguồn nhân lực cho công cuộc xây dựng
và phát triển đất nước.
TÀI LIỆU THAM KHẢO

11


[1]. Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Nghị quyết Trung ương VIII khóa
XI về Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo đáp ứng yêu cầu CNH,
HĐH trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội
nhập quốc tế, Hà Nội.
[2]. Đảng Cộng sản Việt Nam (2001), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn
quốc lần thứ IX, Nxb. Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
[3]. Đảng Cộng sản Việt Nam (2011), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn
quốc lần thứ XI, Nxb. Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
[4]. Đảng Cộng sản Việt Nam (2016), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn
quốc lần thứ XII, Nxb. Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
[5]. Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 4, Nxb. Chính trị Quốc gia – Sự
thật, Hà Nội.
[6]. Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 6, Nxb. Chính trị Quốc gia – Sự
thật, Hà Nội.
[7]. Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 10, Nxb. Chính trị Quốc gia – Sự
thật, Hà Nội.
[8]. Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 11, Nxb. Chính trị Quốc gia – Sự
thật, Hà Nội.
[9]. Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 13, Nxb. Chính trị Quốc gia – Sự
thật, Hà Nội.
[10]. Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 14, Nxb. Chính trị Quốc gia –
Sự thật, Hà Nội.

[11]. Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 15, Nxb. Chính trị Quốc gia –
Sự thật, Hà Nội.
[12]. Luật Giáo dục (2008), Nxb. Chính trị Quốc gia, Hà Nội.

12