Ảnh hưởng của phí kiểm toán tới chất lượng kiểm toán tại công ty TNHH kiểm toán và tư vấn ac

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH


VŨ THIÊN THƯ

ẢNH HƯỞNG CỦA PHÍ KIỂM TOÁN TỚI
CHẤT LƯỢNG KIỂM TOÁN TẠI CÔNG TY
TNHH KIỂM TOÁN VÀ TƯ VẤN A&C

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

TP. Hồ Chí Minh – Năm 2019


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH


VŨ THIÊN THƯ

ẢNH HƯỞNG CỦA PHÍ KIỂM TOÁN TỚI
CHẤT LƯỢNG KIỂM TOÁN TẠI CÔNG TY
TNHH KIỂM TOÁN VÀ TƯ VẤN A&C
Chuyên ngành: Kế toán (Hướng ứng dụng)
Mã số: 8340301

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
PGS.TS TRẦN THỊ GIANG TÂN

TP. Hồ Chí Minh – Năm 2019


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ kinh tế “Ảnh hưởng của phí kiểm toán tới chất
lượng kiểm toán tại Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C” là công trình nghiên
cứu của riêng tôi.
Các kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chưa từng được công bố trong
bất kỳ công trình nào khác.
Tác giả

Vũ Thiên Thư


MỤC LỤC
Trang
TRANG PHỤ BÌA
LỜI CAM ĐOAN
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC BẢNG SỬ DỤNG
DANH MỤC CÁC ĐỒ THỊ, SƠ ĐỔ
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT SỬ DỤNG
TÓM TẮT
ABSTRACT
NHẬN XÉT CỦA ĐƠN VỊ
LỜI MỞ ĐẦU ................................................................................................................. 1
1

CHƯƠNG 1: PHÁT HIỆN VẤN ĐỀ ................................................................... 4

1.1 Lịch sử hình thành và phát triển của Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn
A&C. ................................................................................................................................ 4
1.1.1 Giới thiệu chung. ............................................................................................. 4
1.1.2 Đặc điểm hoạt động và bộ máy tổ chức Công ty TNHH Kiểm toán và Tư
vấn A&C. ..................................................................................................................... 5
Đặc điểm hoạt động. .................................................................................. 5
Cơ cấu tổ chức. .......................................................................................... 6
Dịch vụ cung cấp ........................................................................................ 7
1.2 Thực trạng chất lượng kiểm toán của Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn
A&C. ................................................................................................................................ 7
1.2.1 Thực trạng chất lượng kiểm toán qua kiểm soát chất lượng. ....................... 7
1.2.2 Thực trạng về áp lực doanh thu của Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn
A&C. 13


1.3 Ảnh hưởng của giá phí đến chất lượng kiểm toán của Công ty TNHH Kiểm
toán và Tư vấn A&C. ................................................................................................... 15
2

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ CHẤT LƯỢNG KIỂM TOÁN VÀ

ẢNH HƯỞNG CỦA GIÁ PHÍ ĐẾN CHẤT LƯỢNG KIỂM TOÁN ..................... 19
2.1 Cơ sở lý thuyết về chất lượng kiểm toán. ............................................................ 19
2.1.1 Khái niệm về chất lượng kiểm toán. ............................................................. 19
2.1.2 Các chuẩn mực kiểm toán liên quan đến chất lượng kiểm toán. ................ 19
2.2 Tổng quan các nghiên cứu về ảnh hưởng của giá phí đến chất lượng kiểm
toán. ............................................................................................................................... 20
2.2.1 Các nghiên cứu nước ngoài. ......................................................................... 20
2.2.2 Các nghiên cứu trong nước........................................................................... 22
3

CHƯƠNG 3: KIỂM CHỨNG VẤN ĐỀ VÀ DỰ ĐOÁN NGUYÊN NHÂN

TÁC ĐỘNG .................................................................................................................. 25
3.1 Quy trình nghiên cứu chung. ................................................................................ 25
3.2 Giả thuyết – mô hình nghiên cứu. ........................................................................ 26
3.2.1 Giả thuyết – Mô hình nghiên cứu. ................................................................ 26
3.2.2 Thiết kế thang đo ........................................................................................... 28
3.3 Quy trình nghiên cứu. ........................................................................................... 30
3.4 Thiết kế bảng câu hỏi. ........................................................................................... 31
3.5 Mẫu nghiên cứu và phương pháp thu thập dữ liệu. ........................................... 32
3.6 Phương pháp xử lý, phân tích số liệu................................................................... 32
3.7 Kiểm chứng vấn đề - kết quả câu hỏi số 1. .......................................................... 33
3.8 Kiểm chứng vấn đề - kết quả câu hỏi số 2. .......................................................... 33
3.9 Dự đoán nguyên nhân – tác động. ........................................................................ 39
4

CHƯƠNG 4: KIỂM CHỨNG NGUYÊN NHÂN VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI

PHÁP ............................................................................................................................. 42
4.1 Kết quả nghiên cứu – Kiểm chứng nguyên nhân. .............................................. 42


4.1.1 Phân tích và đánh giá thang đo. ................................................................... 42
4.1.2 Đặc điểm của mẫu khảo sát........................................................................... 44
4.2 Kết quả về thực trạng giảm giá phí tại Công ty A&C. ...................................... 45
4.3 Các khuyến nghị từ kết quả nghiên cứu đối với thực tiễn Công ty TNHH Kiểm
toán và Tư vấn A&C. ................................................................................................... 47
4.3.1 Thay vì giảm giá phí, A&C nên nâng cao chất lượng để nâng giá phí kiểm
toán. 47

4.3.2 Gia tăng nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn. ..................................... 47
4.3.3 Xây dựng quy trình kiểm toán chuyên nghiệp, hiện đại hơn. ..................... 48
4.3.4 Xây dựng bảng báo giá phù hợp từng nội dung công việc. ......................... 48
4.3.5 Đề xuất với VACPA và Bộ Tài chính về khung giá phí toàn ngành. .......... 49
4.3.6 Xây dựng đội ngũ chăm sóc khách hàng. ..................................................... 49
5

CHƯƠNG 5: KẾ HOẠCH HÀNH ĐỘNG ....................................................... 51

5.1 Mục tiêu phấn đấu. ................................................................................................ 51
5.2 Phân chia trách nhiệm. ......................................................................................... 51
5.3 Tiêu chí đánh giá.................................................................................................... 52
5.4 Thời gian thực hiện................................................................................................ 52
5.5 Chi tiết hành động. ................................................................................................ 53
KẾT LUẬN ................................................................................................................... 56
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................. 1
PHỤ LỤC ........................................................................................................................ 4


DANH MỤC CÁC BẢNG SỬ DỤNG
Trang
Bảng 1.1 Kết quả kiểm tra chất lượng dịch vụ kiểm toán năm 2017............................... 8
Bảng 1.2 Kết Quả Soát Xét Nội Bộ Công ty A&C năm 2018 ....................................... 11
Bảng 1.3 Thông tin trên BCTC của A&C năm 2018 – 2017 ......................................... 12
Bảng 1.4 Xếp hạng doanh thu các doanh nghiệp kiểm toán ở Việt Nam ...................... 13
Bảng 1.5 Bảng xếp hạng theo số lượng khách hàng của các doanh nghiệp kiểm toán ở
Việt Nam năm 2017 - 2018 ............................................................................................ 14
Bảng 1.6 Bảng xếp hạng chỉ tiêu doanh thu bình quân/khách hàng các doanh nghiệp
kiểm toán tại Việt Nam năm 2017-2018 ........................................................................ 15
Bảng 3.1 Thang đo chất lượng kiểm toán ...................................................................... 28

Bảng 3.2 Thang đo ảnh hưởng của giá phí kiểm toán của DNKT ................................. 29
Bảng 3.3 Cấu trúc thang đo và bảng câu hỏi ................................................................. 31
Bảng 3.4 Bảng thống kê hiện tượng giảm giá phí tại bộ phận ở A&C .......................... 33
Bảng 3.5 Bảng thống kê thang đo ảnh hưởng hiện tượng giảm giá phí kiểm toán tới
CLKT ............................................................................................................................. 34
Bảng 3.6 Thang đo chất lượng kiểm toán của DNKT ................................................... 38
Bảng 4.1 Kết quả độ tin cậy của thang đo theo Cronbach’s .......................................... 42
Bảng 4.2 Chức vụ công tác của các KTV tham gia khảo sát ......................................... 44
Bảng 4.3 Kinh nghiệm làm việc của các KTV tham gia khảo sát ................................. 45
Bảng 4.4 Bảng thống kê nguyên nhân có hiện tượng giảm giá phí tại bộ phận ............ 46


DANH MỤC CÁC ĐỒ THỊ, SƠ ĐỔ
Trang
Hình 3.1 Quy trình chung nghiên cứu............................................................................ 25
Hình 3.2 Mô hình nghiên cứu ........................................................................................ 27


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT SỬ DỤNG

Từ viết tắt

Từ gốc

BCKT

Báo cáo kiểm toán

BCTC

Báo cáo tài chính

CLKT

Chất lượng kiểm toán

CMKiT

Chuẩn mực kiểm toán

Big Four

4 Tập đoàn Kiểm toán lớn nhất trong ngành:
PricewaterhouseCoopers, Deloitte, Ernst and Young, KPMG

Big8

Nhóm 8 Công ty kiểm toán lớn nhất nổi bật ở đầu thế kỉ XX
gồm: Arthur Andersen; Ernst& Emst; Haskin & Sells;
Lybrand, Ross Bros & Montgomery; Peat Marwick; Price
Waterhouse, Touche Ross, Arthur Young

DNKT

Doanh nghiệp kiểm toán

DDNN

Đạo đức nghề nghiệp

DVKTĐL

Dịch vụ kiểm toán độc lập

KSNB

Kiểm soát nội bộ

KTV

Kiểm toán viên

KSCL

Kiểm soát chất lượng

TP.HCM

Thành phố Hồ Chí Minh

UBCKNN

Ủy ban chứng khoán Nhà nước

VACPA

Hội kiểm toán viên hành nghề Việt Nam

VN

Việt Nam


TÓM TẮT
Trước bối cảnh nền kinh tế hội nhập, cuộc cạnh tranh trong ngành kiểm toán ngày
càng trở lên khốc liệt đã đặt ra nhiều vấn đề, trong đó có việc đảm bảo chất lượng dịch
vụ đối với mỗi công ty kiểm toán. Tác giả Trần Thị Luận trên tạp chí công thương số
ngày 31/03/2016 đã đề cập vấn đề trước tình hình cạnh tranh gay gắt đã đưa đến việc hạ
giá phí kiểm toán trong toàn ngành kể cả nhóm Big Four hoạt động tại Việt Nam, tác giả
cũng đề cập việc đưa mức giá thấp với hy vọng cạnh tranh về mặt bằng giá phí sẽ làm
chất lượng giảm dần. Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C là một trong 10 công
ty kiểm toán hàng đầu tại Việt Nam (theo số liệu trên bảng xếp hạng các doanh nghiệp
kiểm toán do VACPA đánh giá). Muốn giữ được khách hàng cũ và thu hút khách hàng
mới Công ty A&C cũng phải đưa ra mức phí kiểm toán phù hợp trước tình hình cạnh
tranh được của ngành. Là người đang làm việc tại Công ty A&C, tác giả nhận thấy chất
lượng kiểm toán của A&C có bị ảnh hưởng trước sự sụt giảm phí kiểm toán này. Vấn đề
đặt ra là thực tế A&C có giống như cảm nhận của tác giả hay không, do vậy tác giả đã
lựa chọn đề tài “Ảnh hưởng của phí kiểm toán tới chất lượng kiểm toán tại Công ty
TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C”.
Mục tiêu nghiên cứu là xem xét ảnh hưởng của yếu tố phí kiểm toán tới chất lượng
kiểm toán tại A&C, đồng thời sẽ thiết lập giải pháp nâng cao chất lượng kiểm toán ở
công ty, đáp ứng nhu cầu của khách hàng. Với hai câu hỏi được đặt ra là: “Có hiện tượng
giá phí tại công ty A&C hay không” và “Hiện tượng giảm giá phí kiểm toán có làm giảm
chất lượng kiểm toán tại công ty A&C không”. Để trả lời hai câu hỏi này, tác giả sử dụng
phương pháp định tính, sử dụng bảng câu hỏi khảo sát các nhân viên tại công ty A&C.
Kết quả nghiên cứu đã thu được là phần lớn cá nhân tham gia khảo sát đều đồng ý có
hiện tượng giảm giá phí tại A&C ở các phòng ban, và đồng ý rằng việc giảm giá phí này
có tác động tới chất lượng kiểm toán.
Kết quả nghiên cứu này có ý nghĩa với công ty A&C về mặt thực tiễn. Tìm ra những
yếu tố tác động tới chất lượng kiểm toán, từ đó nâng cao chất lượng và tạo ra sản phẩm

đáp ứng nhu cầu của khách hàng. Kết quả này cũng giúp A&C giữ/ tăng thứ hạng trong
ngành khi so sánh với các công ty kiểm toán khác về mọi mặt trong tương lai.


ABSTRACT
Recent decades have witnessed the increasingly fierce auditing industry, posing a
number of concerns including how to ensure service quality. This phenomenon has led
to a reduction in the cost of auditing across the industry, including the Big Four group
operating in Vietnam. A&C Auditing and Consulting Company Limited is one of the
top 10 auditing companies in Vietnam. With the Aim to want to keep old customers
and attract new customers, A&C Company must also provide appropriate auditing fees
before the competitive situation of the industry. As a person working at A&C
Company, the author found that the audit quality of A&C was affected before the
decline of this audit fee. For this reason, the author has selected the topic "Effect of
audit fees on audit quality at A&C Auditing and Consulting Co., Ltd.". The objective
of the research is to determine the cause of reduced quality of auditing, whether or not
it is due to price reduction, if this hypothesis is true, A&C would make effort to come
up with proper solutions not only to improve the quality of auditing at the company,
but also to satisfy customers. The two main concerns are: "Is there a price reduction
phenomenon at A&C company" and "Does the audit fee reduction phenomenon reduce
the quality of auditing at A&C company?". To answer these two questions, the author
used a qualitative method and questionnaires to survey employees at A&C. Research
results have been obtained that most individuals participating in the survey agree to
reduce the cost at A&C in the departments, and agree that this discount has an impact
on the quality of the audit. This result presents a special meaning to AC in terms of
practicality. We have always make great endeavour to examine the factors that
influence auditing quality and finalize products that meet customers' requirements. It
also helps Ac's standing on the commercial stage with regards to every aspect.

NHẬN XÉT CỦA ĐƠN VỊ
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................


1

LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết, ý nghĩa của vấn đề nghiên cứu
Kiểm toán là hoạt động xác minh và bày tỏ ý kiến về tính trung thực, hợp lý của các
thông tin trình bày trên báo cáo tài chính với mục đích nâng cao độ tin cậy thông tin.
Mọi nghề nghiệp mang tính chuyên nghiệp nói chung và nghề kiểm toán nói riêng đều
xây dựng các chuẩn mực nhằm điều tiết hành vi của các thành viên nhằm bảo đảm uy tín
nghề nghiệp và để kiểm soát chất lượng công việc của các thành viên.
Chất lượng kiểm toán luôn là ưu tiên hàng đầu trong việc đánh giá xếp hạng năng lực
của các doanh nghiệp kiểm toán. Có rất nhiều nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến
chất lượng kiểm toán, có yếu tố ảnh hưởng trực tiếp và có yếu tố chỉ ảnh hưởng gián
tiếp. Đánh giá chất lượng kiểm toán cũng có thể đứng trên nhiều góc nhìn khác nhau,
tuy nhiên, phần lớn đều thừa nhận rằng cuộc kiểm toán có chất lượng là tuân thủ đầy đủ
chuẩn mực chuyên môn.
Với xu thế toàn cầu, Việt Nam cũng nằm trong dòng chảy đó, hiện nay đã ký kết Hiệp
định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP) vào ngày 04 tháng 02 năm 2016, chất lượng
của các sản phẩm hàng hóa, dịch vụ ngày càng đòi hỏi yêu cầu cao để có thể cạnh tranh
với thị trường quốc tế, ngành kiểm toán là ngành cung cấp dịch vụ cũng không nằm
ngoài quy luật khắt khe này.
Tuy nhiên, hiện tại nghề kiểm toán Việt Nam cũng đang chịu sự cạnh tranh gay gắt
giữa các công ty kiểm toán, một trong những cách thức là giảm giá phí kiểm toán để có
được hợp đồng kiểm toán. Có rất nhiều nghiên cứu đề cập về các yếu tố ảnh hưởng đến
chất lượng của doanh nghiệp kiểm toán, trong đó có nghiên cứu của tác giả Nguyễn Thị
Hương Liên trên tạp chí khoa học của ĐHQGHN số 04 vào năm 2016 đã chứng minh
rằng sụt giảm giá phí đưa đến sụt giảm chất lượng kiểm toán, ngoài ra luận văn thạc sĩ
của tác giả Đinh Thanh Mai năm 2014 cũng đề cập ảnh hưởng của yếu tố phí đến chất
lượng kiểm toán.


2

Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C (A&C), là một trong 10 công ty kiểm
toán hàng đầu của Việt Nam, hiện tại chất lượng kiểm toán của A&C so với mặt bằng
chung các đối thủ trong ngành được VACPA, UBCKNN đánh giá là tốt và làm đúng
theo quy định, tuy nhiên vẫn còn sai sót làm ảnh hưởng đến chất lượng kiểm toán bởi
nhiều yếu tố tác động.
Mặc dù khi xác định giá phí kiểm toán, công ty A&C dựa trên các tiêu chuẩn như
mức độ phức tạp của công việc, thời gian kiểm toán để đưa ra giá phí phù hợp. Tuy
nhiên, trước áp lực giảm giá phí chung của toàn ngành, phí kiểm toán của công ty A&C
cũng phải theo xu hướng này.
Liệu điều này có ảnh hưởng tới chất lượng kiểm toán hay không? Tác giả thực hiện
nghiên cứu với đề tài: “Ảnh hưởng của phí kiểm toán tới chất lượng kiểm toán tại
Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C” để tìm hiểu thực trạng đề từ đó đưa các các
khuyến nghị cho công ty.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu chung của đề tài là nâng cao chất lượng kiểm toán của Công ty TNHH Kiểm
toán và Tư vấn A&C. Từ đó, mục tiêu nghiên cứu cụ thể được đưa ra như sau:
+ Xác định tại công ty A&C có hiện tượng giảm giá phí tại các phòng ban hay không?
+ Nếu có, xác định ảnh hưởng của yếu tố phí kiểm toán tới chất lượng kiểm toán tại
A&C.
+ Đề xuất giải pháp nhằm nâng cao chất lượng kiểm toán tại công ty A&C.
Nhằm đạt được mục tiêu nghiên cứu, trong bài tác giả đưa ra các câu hỏi nghiên cứu
như sau:
Câu hỏi nghiên cứu số 1: Chất lượng kiểm toán của công ty A&C hiện nay như thế
nào?
Câu hỏi nghiên cứu số 2: Có hiện tượng giảm giá phí tại công ty A&C hay không?
Nếu có thì yếu tố phí kiểm toán ảnh hưởng tới chất lượng kiểm toán tại công ty A&C
như thế nào?

3

3. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu chính là phương pháp định tính, trong đó chủ yếu là phân
tích, tổng hợp, phỏng vấn... Phương pháp nghiên cứu định tính nhằm mục tiêu khảo sát
ảnh hưởng của giá phí đến chất lượng kiểm toán (sau đây gọi tắt là CLKT) tại A&C,
nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này. Tác giả thu thập dữ liệu từ kết quả đánh giá của
VACPA, UBCKNN vào năm 2017, kết quả đánh giá chất lượng nội bộ của A&C năm
2018, thực hiện phân tích và thảo luận kết quả khảo sát, khám phá ảnh hưởng của yếu tố
phí kiểm toán đến chất lượng kiểm toán của doanh nghiệp. Ngoài ra dựa vào nội dung
và quy trình kiểm toán dựa trên các giáo trình, tài liệu, các nghiên cứu trước tại Việt
Nam và trên thế giới, tổng hợp kết quả khảo sát để từ đó đề xuất kiến nghị.
4. Ý nghĩa thực tiễn của luận văn tại đơn vị nghiên cứu
Kết quả nghiên cứu chứng minh ảnh hưởng của giá phí đến chất lượng kiểm toán
được cung cấp bởi Công ty TNHH Kiểm toán và tư vấn A&C.
Từ kết quả nghiên cứu thực nghiệm nêu trên, luận văn đưa ra các khuyến nghị cho
công ty A&C nhằm nâng cao CLKT dưới góc độ chuyên môn nghề nghiệp, đồng thời
đáp ứng nhu cầu khách hàng.
Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn gồm 5 chương:
Chương 1: Phát hiện vấn đề.
Chương 2: Cơ sở lý thuyết về chất lượng kiểm toán và phí kiểm toán ảnh hưởng đến
chất lượng kiểm toán.
Chương 3: Kiểm chứng vấn đề và dự đoán nguyên nhân tác động.
Chương 4: Kết quả nghiên cứu, kiểm chứng nguyên nhân, đề xuất giải pháp.
Chương 5: Kế hoạch hành động


4

1

CHƯƠNG 1: PHÁT HIỆN VẤN ĐỀ

1.1 Lịch sử hình thành và phát triển của Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn
A&C.
1.1.1 Giới thiệu chung.

Tên công ty:

CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VÀ TƯ VẤN A&C

Tên giao dịch:

A&C AUDITING AND CONSULTING CO, LTD.

Tên viết tắt:

Công ty A&C (A&C Co.. Ltd.)

Trụ sở chính:

Số 02 Trường Sơn, Phường 02, Quận Tân Bình, TP.HCM

Điện thoại:

(84-8) 3 5472972

Fax:

(84-8) 3 5472970

MST: 0300449815

Vào những năm đầu thập kỷ 90 của thế kỷ XX khi mà xu hướng hội nhập kinh tế
quốc tế ngày càng phát triển. Nền kinh tế Việt Nam đã có bước chuyển đổi mạnh mẽ từ
nền kinh tế quan liêu bao cấp sang nền kinh tế thị trường, điều này đã làm nên sự thay
đổi của nền kinh tế nước nhà. Để phát triển và hội nhập cùng với nền kinh tế thế giới,
đầu thập kỷ 90, hoạt động kiểm toán độc lập tại Việt Nam được thành lập với sự ra đời
của Công ty Kiểm toán Việt Nam (VACO) vào tháng 5/1991.


5

Năm 1992, Công ty Kiểm toán Việt Nam - VACO mở rộng mạng lưới hoạt động vào
khu vực phía Nam và thành lập chi nhánh tại Thành phố Hồ Chí Minh vào ngày
26/03/1992.
Kinh tế khu vực phía Nam phát triển một cách nhanh chóng, nhu cầu kiểm toán ngày
càng lớn. Trước tình hình đó, công ty VACO được tách ra để trở thành một công ty độc
lập với tên gọi Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C (công ty A&C) vào ngày
13/02/1995 theo Quyết định số 107/TC/QĐ/TCCB Bộ trưởng Bộ Tài chính chi nhánh
Thành Phố Hồ Chí Minh.
Ngày 09/12/2003 Công ty Cổ phần Kiểm toán và Tư vấn A&C được chính thức thành
lập theo CNĐKKD số 4103001964 của Sở KH&ĐT Thành phố Hồ Chí Minh.
Tháng 05 năm 2010, Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C là thành viên chính
thức của Tập đoàn Kiểm toán Quốc tế Baker Tilly International, một trong tám Tập đoàn
kiểm toán lớn nhất thế giới, có trụ sở chính tại số 2 Bloomsbury Street, London
WC1B3ST, Vương Quốc Anh.
Ngày 06/02/2007 công ty chính thức chuyển đổi hình thức cổ phần sang công ty
TNHH. Công ty A&C được thành lập theo giấy phép CNĐKKD số 4101047448 của sở

KH&ĐT Thành phố Hồ Chí Minh.
Hiện nay, Công ty A&C đang ngày càng khẳng định vai trò và vị thế của mình, là
một trong những công ty hàng đầu chuyên cung cấp dịch vụ kiểm toán và tư vấn về quản
trị doanh nghiệp, tài chính, kế toán, thuế và đầu tư, công ty A&C còn cung cấp các dịch
vụ kế toán bao gồm: ghi sổ kế toán, lập BCTC và các báo cáo khác theo yêu cầu của
khách hàng, tổng hợp và lập BCTC hoặc báo cáo quản trị.
1.1.2 Đặc điểm hoạt động và bộ máy tổ chức Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn
A&C.
Đặc điểm hoạt động.
Công ty A&C được thành lập bởi các kiểm toán viên (sau đây xin được gọi tắt là
KTV), với nhiều kinh nghiệm, chuyên môn vững và tâm huyết với công việc kiểm toán.


6

Công ty luôn cố gắng cung cấp chất lượng tốt nhất cho khách hàng, nhằm nâng cao thị
phần trong lĩnh vực hoạt động, đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng và phức tạp trong xu
thế toàn cầu hóa như hiện nay.
a) Mục tiêu hoạt động.
Công ty tập trung vào việc củng cố vị thế trở thành một trong năm công ty kiểm toán
hàng đầu Việt Nam, lọt vào Top 10 mạng lưới kiểm toán tư vấn hàng đầu trên thế giới,
trở thành một trong những công ty chuyên cung cấp các dịch vụ: kiểm toán và tư vấn tài
chính, kế toán, thuế... với chất lượng cao.
b) Hướng phát triển.
Công ty A&C luôn cố gắng và không ngừng nâng cao chất lượng các sản phẩm của
mình. Hỗ trợ khách hàng phát triển và thành công bằng những giá trị đích thực.
Luôn tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc, đạo đức nghề nghiệp. Đảm bảo nguồn
nhân lực có chuyên môn cao và đạo đức nghề nghiệp được đặt lên hàng đầu. Cập nhật
nhanh nhất các văn bản Nhà nước ban hành nhằm cung cấp dịch vụ tốt nhất cho khách
hàng.

Cơ cấu tổ chức.
a) Sơ đồ bộ máy tổ chức.
Hiện nay, công ty A&C có trụ sở chính tại Thành phố Hồ Chí Minh (sau đây gọi tắt
là TP.HCM) và 03 chi nhánh, đứng đầu công ty là Tổng Giám đốc: Ông Võ Hùng Tiến,
có nhiệm vụ ký giao dịch, ký kết hợp đồng với khách hàng và đồng thời quản lý phòng
quản trị tổng hợp, phòng tư vấn, phòng kế toán và bộ phận thư ký đối ngoại.
Dưới là các Phó Tổng Giám đốc chịu trách nhiệm quản lý một số phòng ban cũng
như các chi nhánh của Công ty, thực hiện duyệt các báo cáo đã được kiểm toán và các
công việc khác theo sự phân công của Tổng Giám đốc.
Tại văn phòng công ty tại TP.HCM, công ty hiện có 2 khối kiểm toán Báo cáo tài
chính (sau đây xin được gọi tắt là BCTC). Gồm khối Kiểm toán BCTC 1 và khối Kiểm
toán BCTC 2.


7

b) Đội ngũ nhân viên.
Công ty A&C có đội ngũ chuyên gia có đội ngũ chuyên gia với trình độ nghiệp vụ
cao, hơn 400 nhân viên được đào tạo trong nước và nhiều quốc gia khác nhau như: Việt
Nam, Anh, Singapore,.. Trong đó: 25% đã được Bộ Tài chính cấp chứng chỉ KTV,
Chứng chỉ Thẩm định viên về giá. 10% có Chứng chỉ hành nghề dịch vụ làm thủ tục về
thuế do Tổng cục Thuế cấp. 10% có bằng cấp quốc tế về kế toán và sau đại học. 95% có
bằng kỹ sư, cử nhân kinh tế, cử nhân luật thuộc các chuyên ngành kinh tế, tài chính, kế
toán, kiểm toán, ngân hàng, xây dựng, giao thông, điện, cơ khí, hàng hải… Thường
xuyên được tập huấn tại Việt Nam cũng như nước ngoài.
Dịch vụ cung cấp
Kiểm toán BCTC là hoạt động chủ yếu của công ty, hiện nay công ty có hơn 1.500
khách hàng thuộc mọi loại hình doanh nghiệp ở các ngành nghề khác nhau. Việc kiểm
toán hàng năm sẽ được tiến hành bằng các đợt kiểm toán sơ bộ và kiểm toán kết thúc
theo lịch trình đã thỏa thuận với khách hàng.

Dịch vụ tư vấn do công ty A&C hiện nay rất đa dạng: tư vấn các vấn đề pháp lý, vấn
đề liên quan đến dịch vụ kế toán, thuế, tài chính, chuyển giá. Ngoài ra có các hoạt động
tư vấn khác tùy theo yêu cầu của khách hàng hỗ trợ thẩm định, đánh giá dự án.
Công ty A&C còn cung cấp dịch vụ kế toán, thẩm định giá, đào tạo nghiệp vụ cho
khách hàng của mình. Hoạt động thẩm định, kiểm toán quyết vốn đầu tư và xây dựng cơ
bản là một trong những hoạt động nổi trội của công ty. Các dịch vụ bao gồm: kiểm toán
xác định giá trị dự toán, giá trị quyết toán công trình đầu tư xây dựng cơ bản..
1.2 Thực trạng chất lượng kiểm toán của Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn
A&C.
1.2.1 Thực trạng chất lượng kiểm toán qua kiểm soát chất lượng.
Phần này sẽ trình bày kết quả đánh giá kiểm soát chất lượng (sau đây gọi tắt là KSCL)
kiểm toán của A&C trong những năm gần đây dựa trên các cuộc kiểm soát chất lượng
nội bộ và đánh giá từ bên ngoài của VACPA kết hợp Ủy ban chứng khoán.


8

Đánh giá chất lượng từ bên ngoài.
Bảng 1.1 Kết quả kiểm tra chất lượng dịch vụ kiểm toán năm 2017
Kết quả kiểm tra chất lượng dịch vụ kiểm toán năm 2017
Tên công ty kiểm toán

STT

Kết luận kiểm tra

1

Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C

Tốt

2

Công ty TNHH KPMG

Tốt

3

Công ty TNHH Hãng kiểm toán AASC

Tốt

4

Công ty TNHH Kiểm toán Nhân Tâm Việt

Đạt yêu cầu

5

Công ty TNHH Kiểm toán Vaco

Đạt yêu cầu

6

Công ty TNHH Kiểm toán CPA Việt Nam

Đạt yêu cầu

7

Công ty TNHH Kiểm toán và dịch vụ Tin học Thành phố

Đạt yêu cầu

Hồ Chí Minh
8

Công ty TNHH Dịch vụ tư vấn tài chính kế toán và kiểm

Đạt yêu cầu

toán Nam Việt
9

Công ty TNHH Kiểm toán TTP (Đổi tên từ Công ty

Đạt yêu cầu

TNHH Kiểm toán ASC)
(Nguồn: UBCKNN)
Về hệ thống kiểm soát chất lượng: Kết quả đánh giá chung là tốt, công ty A&C đã
ban hành “Quy chế kiểm soát chất lượng”, trong đó có nêu rõ 06 yếu tố của hệ thống
kiểm soát nội bộ theo VSQC1. Trong năm 2017 – 2018, Ủy ban chứng khóan nhà nước
đã kiểm tra 30 báo cáo kiểm toán (BCKT) có ý kiến ngoại trừ, kết quả kiểm tra cho thấy,
việc đưa ra ý kiến kiểm toán ngoại trừ về cơ bản phù hợp với quy định tại Chuẩn mực
Kiểm toán (CMKT) Việt Nam số 705.

Tuy nhiên A&C vẫn còn một số tồn tại như: Có một báo cáo kiểm toán có nội dung
ngoại trừ nhưng không mô tả cụ thể, rõ ràng nên có thể gây hiểu lầm cho người đọc báo
cáo và một Báo cáo tài chính không có chữ ký của Kế toán trưởng và người lập biểu.


9

Bên cạnh đó, kho lưu trữ hồ sơ của Công ty A&C được để tầng hầm, thấp nên việc bảo
quản có thể không được đảm bảo nếu có tình trạng thiên tai như lũ lụt. Thực tế mùa mưa
lũ năm 2015-2016, một số hồ sơ của Công ty đã bị ngập nước hỏng hồ sơ nên phải tổ
chức thành lập hội đồng và tiêu hủy.
Về kỹ thuật kiểm toán, UBCKNN đã lựa chọn ngẫu nhiên 03 hồ sơ kiểm toán BCTC
và 01 hồ sơ kiểm toán BCTC do Công ty đề xuất để kiểm tra. Kết quả cho thấy, nhìn
chung hồ sơ kiểm toán được lập tuân thủ theo hướng dẫn quy chế kiểm toán của Công
ty cũng như hướng dẫn của Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam, từ giai đoạn chấp nhận
khách hàng, lập kế hoạch, thực hiện kiểm toán và kết luận. Tuy nhiên trong quá trình
kiểm tra, đoàn kiểm tra có một số vấn đề cần lưu ý:
Một số khoản mục kiểm toán cần bổ sung nhiều thủ tục, ví dụ như: Phải thu thì
cần có thủ tục đánh giá chính xác tuổi nợ, kiểm tra chia cắt niên độ thì ghi chép cụ thể
xoay quanh ngày kết thúc kỳ kế toán và lý do chọn khoảng thời gian đó.
Cần ghi chép rõ hơn việc đánh giá mức trọng yếu, cũng như việc thay đổi mức
trọng yếu đã xác định thì phải nêu rõ lý do, thuyết minh một số khoản mục trên BCTC
phải rõ ràng hơn.
Thủ tục chứng kiến kiểm kê thì chưa có tài liệu mô tả chi tiết quả trình chứng kiến
kiểm kê của kiểm toán.
Một số thư xác nhận từ bên thứ ba là bản scan hay fax. Tuy nhiên, nhóm kiểm
toán không ghi lại cụ thể các thủ tục đã thực hiện để đảm bảo các bằng chứng này được
cung cấp từ cá nhân/bộ phận phụ trách tại khách hàng của đơn vị.
Nhóm kiểm toán chưa thể hiện đầy đủ trong giấy tờ làm việc các thủ tục thực hiện
và bằng chứng thu được.

Các vấn đề tồn tại của khách hàng được nêu trong thư quản lý, bao gồm các vấn
đề có ảnh hưởng kế toán thì nhóm kiểm toán không lượng hóa được các ảnh hưởng này
đến BCTC để xem xét ảnh hưởng tổng thể, yêu cầu khách hàng điều chỉnh khi cần thiết.


10

Như vậy, qua đánh giá chung của UBCKNN có thể thấy hồ sơ kiểm toán của A&C
vẫn còn một số sai sót, cần phải cải thiện để nâng cao chất lượng.
Đánh giá chất lượng từ bên trong.
Bên cạnh đánh giá chất lượng từ bên ngoài, trong nội bộ A&C, cũng có tổ chức đánh
giá. Việc đánh giá được thực hiện bởi đội kiểm tra dựa trên hồ sơ kiểm toán của các
phòng Kiểm toán.
Cách thức làm việc rất minh bạch và khách quan dựa theo quy định của công ty. Phần
dưới đây là phần trích từ báo cáo kết quả đánh giá gần đây nhất trong nội bộ A&C.
Phạm vi, đối tượng kiểm tra: Các Báo cáo kiểm toán, Báo cáo soát xét phát hành cho
năm tài chính/kỳ kế toán kết thúc ngày 31/12/2017 đến ngày 30/6/2018 tại Văn phòng
Công ty, chi nhánh Hà Nội, Nha Trang và Cần Thơ.
Đánh giá chung về công tác soát xét nội bộ: Hầu hết các Giám Đốc/Chủ nhiệm ở
Văn Phòng HCM và các Chi nhánh đều tham gia vào công tác soát xét nội bộ. Vì vậy có
điều kiện trao đổi với nhau để hiểu rõ hơn về quy trình kiểm toán của Công ty, cũng như
nâng cao kiến thức nghiệp vụ chuyên môn của mỗi cá nhân.
Việc đánh giá hồ sơ nội bộ được thực hiện thông qua phần mềm kiểm toán Audit Pro
(đây là phần mềm kiểm toán được viết riêng phù hợp với quy trình kiểm toán của công
ty A&C (đã được Baker Tilly duyệt sử dụng về quy trình). Vì vậy mà tiết kiệm thời gian
đi lại và chi phí. Các thành viên trong đội soát xét cũng có thể chủ động sắp xếp thời
gian, không làm ảnh hưởng lớn đến công việc hàng ngày. Tuy nhiên hình thức này cũng
gặp một số khó khăn trong việc giải quyết các vấn đề phát sinh do chủ yếu được thực
hiện qua điện thoại, mail, chat,..
Đã áp dụng Bảng kiểm tra của UBCKNN (không tính điểm) năm thứ hai nhưng vẫn

còn một số thành viên soát xét chưa thật sự hiểu thấu đáo về nội dung của Bảng kiểm tra
cũng như có một số trường hợp có sự không thống nhất giữa thành viên soát xét và phụ
trách khách hàng.


11

Bảng 1.2 Kết Quả Soát Xét Nội Bộ Công ty A&C năm 2018
STT

Đơn vị

Tổng
số

Đạt yêu cầu

Tốt
Số

Tỷ lệ

lượng

Số

Chưa đạt

Tỷ lệ

Số

lượng

Tỷ lệ

lượng

1

Văn phòng 36

27

75%

08

22%

01

03%

1.1

Khối 1

18

11

61%

06

33%

01

06%

1.2

Khối 2

18

16

89%

02

11%

-

-

2

Hà Nội

12

01

08%

11

92%

-

-

3

Nha Trang 06

05

83%

1

17%

-

-

4

Cần Thơ

06

02

33%

03

50%

01

17%

Cộng

60

35

58%

23

38%

02

04%

Năm 2017

60

40

67%

20

33%

0

0%

(5)

13%

3

15%

2

100%

Chênh
lệch

(Nguồn: Kết quả kiểm tra nội bộ của A&C 2018)
Ngoại trừ văn phòng Công ty, hầu hết các chi nhánh đều chưa áp dụng phần mềm
kiểm toán Audit Pro một cách triệt để, chưa hiểu và tận dụng hết tiện ích của phần mềm
Audit Pro để phục vụ cho công tác kiểm toán, soát xét và lưu trữ hồ sơ làm việc. Một số
trường hợp đến lúc soát xét mới copy dữ liệu vào phần mềm kiểm toán Audit Pro.
Khối 2 – văn phòng Công ty và chi nhánh Nha Trang có kết quả hồ sơ sau soát xét
tốt nhất, chi nhánh Hà Nội cũng có sự tiến bộ về hồ sơ kiểm toán khi tất cả hồ sơ đều
được xếp loại tốt và đạt yêu cầu. Tuy nhiên Khối 1 – văn phòng Công ty và chi nhánh
Cần Thơ còn tồn tại hồ sơ chưa đạt yêu cầu.
Việc đánh giá, soát xét nội bộ hồ sơ giúp cho việc hoàn thiện chất lượng kiểm toán
của công ty A&C. Đánh giá sự phù hợp và tuân thủ các chuẩn mực kế toán, chuẩn mực
kiểm toán, các mẫu biểu, thủ tục và quy trình kiểm toán của Công ty:


12

 Giúp cho mọi người hiểu rõ hơn các mẫu biểu, thủ tục và quy trình kiểm toán
BCTC của Công ty cũng như nâng cao kiến thức, nghiệp vụ chuyên môn của mỗi người.
Kết quả soát xét là cơ sở quan trọng để công ty xây dựng chương trình đào tạo phù hợp
cũng như phục vụ cho công tác đánh giá thi đua cuối năm.
 Như vậy, nhìn chung, kết quả kiểm tra nội bộ cho thấy dù nhìn chung chất lượng

kiểm toán là tốt, tuy nhiên vẫn còn khá nhiều hồ sơ chưa đạt yêu cầu, điều này ảnh hưởng
chất lượng chung toàn công ty.
 Mối quan hệ giữa chất lượng kiểm toán và giá phí trong mối quan hệ với kết
quả kinh doanh của công ty A&C.
Bảng 1.3 Thông tin trên BCTC của A&C năm 2018 – 2017
Chỉ tiêu
Tổng doanh thu và thu nhập

Năm 2018

Năm 2017

Tỷ lệ

(triệu đồng)

(triệu đồng)

%

160.777

134.000

20

158.590.

132.110

20

Lợi nhuận sau thuế

2.187

1.890

16

Số lượng khách hàng

1262

1150

10

127

116

9

405

450

(10)

48

51

(6)

khác
Chi phí

Doanh thu bình quân/ khách
hàng
Số lượng nhân viên
Số lượng KTV có bằng hành
nghề

(Nguồn: Báo cáo minh bạch A&C 2017 – 2018)
Kết quả kinh doanh năm 2018 của A&C năm so với 2017: doanh thu tăng 20%, chi
phi tăng 20%, số lượng khách hàng tăng 10%, doanh thu bình quân/khách hàng tăng 9%.
Số lượng nhân viên toàn công ty giảm 10%, KTV có bằng hành nghề giảm 6%.