Phát triển khả năng suy luận cho trẻ mẫu giáo 56 tuổi qua hoạt động khám phá khoa học tt

B GIÁO D C VÀ ÀO T O
VI N KHOA H C GIÁO D C VI T NAM

NGUY N TH NGA

PHÁT TRI N KH N NGăSUY LU N CHO TR M U GIÁO
5-6 TU I QUA HO Tă NG KHÁM PHÁ KHOA H C

Chuyên nghành : Lý lu n và l ch s giáo d c
Mã s
: 9140102

TịMăT TăLU N ÁN TI NăS ăKHOAăH C GIÁO D C

Hà N i, 2019


Công trình đ c hoàn thành t i Vi n Khoa h c Giáo d c Vi t Nam
S 101 Tr n H ng o, thành ph Hà N i

Ng

ih

ng d n khoa h c

: TS. Tr n Th Ng c Trâm
TS. ng Lan Ph ng

Ph n bi n 1:

Ph n bi n 2:

Ph n bi n 3:
Lu n án s đ c b o v tr c h i đ ng ch m lu n án c p Vi n
h p t i Vi n Khoa h c Giáo d c Vi t Nam, s 101 Tr n H ng o,
thành ph Hà N i
Vào h i…..gi ….ngày…..tháng…..n m

Có th tìm hi u lu n án t i:
- Th vi n Qu c gia
- Th vi n Vi n Khoa h c Giáo d c Vi t Nam


M
U
1. Lý do ch năđ tài
1.1. i m i giáo d c theo h ng phát tri n n ng l c ng i h c là xu h ng
giáo d c c n đ c ti n hành ngay t c p h c m m non. Nhi m v này đã đ c
đ t ra trong Ngh quy t s 29-NQ/TW, ngày 04/11/2013, H i ngh l n th 8 Ban
Ch p hành Trung ng ng (khóa XI) v “ i m i c n b n, toàn di n giáo d c
và đào t o, đáp ng yêu c u công nghi p hóa, hi n đ i hóa trong đi u ki n kinh
t th tr ng đ nh h ng xã h i ch ngh a và h i nh p qu c t ”.
1.2. 5-6 tu i là giai đo n tr c n đ c chu n b cho b c ngo t quan tr ng
trong cu c đ i, giai đo n chuy n t m m non lên ti u h c. ây là b c
chuy n mang tính nh y v t v i nhi u ho t đ ng, v trí xã h i, m i quan h
m i, đ c bi t là nh ng yêu c u m i cho nhi m v h c t p.
1.3. Suy lu n là m t trong nh ng thao tác, ph m ch t t duy c n b n và đ c
bi t quan tr ng trong vi c giúp tr MG 5-6 tu i nh n th c th gi i xung quanh.
Tuy nhiên, kh n ng suy lu n (KNSL) c a tr m u giáo (MG) 5-6 tu i còn ch
quan, c m tính và thi u tính logic. Vì v y, phát tri n KNSL cho tr MG 5-6 tu i

chính là m t trong nh ng m c tiêu c a giáo d c m m non và đã đ c đánh giá
trên tr MG 5 tu i (chu n 27 thu c B chu n phát tri n tr em 5 tu i, ban hành
theo Thông t s 23/2010/TT-BGD T, ngày 22/7/2010). Quan tâm nghiên c u
phát tri n KNSL chính là m t trong nh ng nhi m v c p bách hi n nay.
1.4. Trong s các ho t đ ng giáo d c tr ng m m non, khám phá khoa
h c là ho t đ ng có nhi u u th trong vi c phát tri n KNSL cho tr MG 5-6
tu i qua vi c tr đ c s d ng v n kinh nghi m s ng đ tr i nghi m, tìm tòi,
khám phá và đ a ra nh ng SL phù h p v s v t, hi n t ng xung quanh.
Tuy nhiên, u th này còn ch a đ c phát huy hi u qu .
Xu t phát t nh ng lí do trên, đ tài “Phát tri n KNSL cho tr m u giáo 5-6
tu i qua ho t đ ng khám phá khoa h c (H KPKH)” đ c l a ch n nghiên c u,
góp ph n giúp tr phát tri n nh n th c, đ c bi t là kh n ng t duy logic đ tr d
dàng thích ng v i ho t đ ng h c t p c p ti u h c và cho vi c h c t p su t đ i.
2. M căđíchănghiênăc u
xu t m t s bi n pháp (BP) phát tri n KNSL cho tr MG 5-6 tu i
qua ho t đ ng khám phá khoa h c nh m t o n n t ng nh n th c, góp ph n
chu n b cho tr s n sàng vào h c l p 1 ti u h c.
3. Khách th vƠăđ iăt ng nghiên c u
3.1. Khách th nghiên c u
Quá trình giáo d c nh m phát tri n KNSL cho tr MG 5-6 tu i qua H
KPKH tr ng m m non.
3.2. i t ng nghiên c u
M i quan h gi a kh n ng suy lu n c a tr m u giáo 5-6 tu i v i H KPKH.
4. Gi thuy t khoa h c
Kh n ng suy lu n c a tr MG 5-6 tu i và vi c phát tri n KNSL cho tr
1


MG 5-6 tu i qua H KPKH hi n nay còn có nh ng h n ch . N u đ xu t
và áp d ng đ c các BP phát tri n KNSL qua H KPKH theo h ng chu n

b t t các đi u ki n (g m: thi t k các H KPKH, xây d ng môi tr ng H
KPKH) và t ng c ng các ho t đ ng tr i nghi m (g m: t ng c ng cho tr
quan sát, t ng c ng s d ng tình hu ng có v n đ , t ng c ng s d ng thí
nghi m khoa h c đ n gi n, t ng c ng s d ng các d án KPKH và t ng
c ng s d ng trò ch i h c t p) thì KNSL c a tr m u giáo 5-6 tu i s
đ c nâng cao.
5. Nhi m v và ph m vi nghiên c u
5.1. Nhi m v nghiên c u
5.1.1. Nghiên c u c s lí lu n c a phát tri n KNSL cho tr MG 5-6 tu i
qua H KPKH
5.1.2. Nghiên c u th c tr ng phát tri n kh n ng suy lu n cho tr MG 5-6 tu i
qua ho t đ ng khám phá khoa h c.
5.1.3. Xây d ng các bi n pháp phát tri n kh n ng suy lu n cho tr m u giáo 5-6
tu i qua ho t đ ng khám phá khoa h c.
5.1.4. Th c nghi m s ph m các bi n pháp phát tri n kh n ng suy lu n cho tr
MG 5-6 tu i qua ho t đ ng khám phá khoa h c đã đ xu t.
5.2. Ph m vi nghiên c u
5.2.1. V n i dung nghiên c u
Bi n pháp phát tri n KNSL cho tr MG 5 - 6 tu i qua H KPKH đ c
gi i h n ho t đ ng h c và ho t đ ng ch i KPKH c a tr MG 5 - 6 tu i
trong tr ng m m non.
5.2.2. V đ a bàn và th i gian nghiên c u
- Kh o sát b ng phi u h i 350 GVMN t i 07 t nh, thành c a Vi t Nam g m:
(Hà N i, Hu , V nh Phúc, i n Biên, Bình D ng, Cà Mau, B n Tre) trong
n m h c 2017- 2018;
- Kh o sát tr c ti p 90 tr và 35 GV t i 04 tr ng m m non Hà N i g m:
tr ng MN th c hành Hoa H ng, tr ng MN H Tùng M u, Tr ng MN
Ng c Hòa; Tr ng MN Di Tr ch trong n m h c 2017- 2018.
- Th c nghi m vòng 1: 30 tr tr ng MN Di Tr ch trong n m h c 2018 - 2019.
- Th c nghi m vòng 2: 60 tr ng MN Th c hành Hoa H ng và tr ng

MN Di Tr ch, trong n m h c 2018-2019.
6. Cách ti p c năvƠăph ngăphápănghiênăc u
6.1. Cách ti p c n: Nghiên c u ti n hành theo các cách ti p c n g m: Ti p
c n ho t đ ng; Ti p c n h th ng; Ti p c n tr i nghi m; Ti p c n tích h p;
Ti p c n phát tri n.
6.2. Ph ng pháp nghiên c u: Lu n án s d ng các ph ng pháp nghiên c u
lí lu n; Các ph ng pháp nghiên c u th c ti n (Quan sát s ph m; àm
tho i; i u tra; Nghiên c u tr ng h p; Ph ng pháp chuyên gia; Ph ng
pháp TN s ph m) và Ph ng pháp th ng kê toán h c.
2


7. Các lu năđi m c n b o v c a lu n án
- Tr MG 5-6 tu i có KNSL và có th phát tri n kh n ng này tr b ng các
BP tích c c qua H KPKH. Phát tri n KNSL cho tr MG 5-6 tu i qua H
KPKH là quá trình tác đ ng giáo d c tr trong H KPKH nh m t ng c ng và
chính xác hóa các ti n đ , l p lu n và k t lu n c a tr v th gi i xung quanh.
- M t s giáo viên m m non (GVMN) nh n th c ch a đ y đ c ng nh
th c hi n ch a phù h p vi c phát tri n KNSL cho tr MG 5-6 tu i qua H
KPKH. Tr luôn có nhu c u tìm hi u, khám phá nh ng ít có c h i đ c th c
s tr i nghi m H KPKH đ phát tri n KNSL. Các bi u hi n KNSL c a tr
MG 5-6 tu i còn mang màu s c ch quan, c m tính và thiên v nh ng thu c
tính tr c quan, bên ngoài c a s v t, hi n t ng.
- Các BP phát tri n KNSL cho tr MG 5-6 tu i qua H KPKH c a GV
theo h ng chu n b các đi u ki n thu n l i cho tr phát tri n KNSL và t ng
c ng các ho t đ ng tr i nghi m có tác đ ng t t đ n s phát tri n KNSL c a
tr MG 5-6 tu i.
8.ă óngăgópăm i c a lu n án
- Làm phong phú thêm lý lu n v phát tri n KNSL cho tr MG 5-6 tu i qua
H KPKH, góp ph n phát tri n lí lu n v con đ ng và cách th c tác đ ng

tích c c đ n s phát tri n KNSL c a tr đ tu i này.

- Phát hi n m t s v n đ c a th c tr ng phát tri n KNSL cho tr MG 5-6
tu i trong ch ng trình GDMN hi n hành, trong nh n th c và t ch c,
h ng d n H KPKH c a GV và m c đ bi u hi n KNSL c a tr MG 5-6
tu i qua H KPKH.
xu t đ c 02 nhóm BP v i 07 BP c th phát tri n KNSL cho tr
MG 5-6 tu i qua H KPKH có tính kh thi, góp ph n chu n b cho tr vào
l p 1 hi u qu .
9. C u trúc c a lu n án
Ngoài ph n m đ u, k t lu n và ki n ngh , danh m c các công trình đã đ c
công b , danh m c tài li u tham kh o, ph l c, lu n án g m 4 ch ng:
Ch ng 1: C s lí lu n c a phát tri n kh n ng suy lu n cho tr m u giáo
5-6 tu i qua ho t đ ng khám phá khoa h c
Ch ng 2: Th c tr ng phát tri n kh n ng suy lu n cho tr m u giáo 5-6
tu i qua ho t đ ng khám phá khoa h c
Ch ng 3: Bi n pháp phát tri n kh n ng suy lu n cho tr m u giáo 5-6
tu i qua ho t đ ng khám phá khoa h c
Ch ng 4: Th c nghi m s ph m

3


CH NGă1:ăC ăS ăLệă LU N C A PHÁT TRI N KH N NGă SUY LU N
CHO TR M U GIÁO 5 - 6 TU I QUA HO Tă NG KHÁM PHÁ KHOA H C
1.1. T ng quan nghiên c u v năđ

1.1.1. Nh ng nghiên c u v suy lu n và kh n ngăsuy lu n tr m u giáo 5-6 tu i

1.1.1.1. Nghiên c u v suy lu n

Suy lu n là v n đ đã đ c nhi u nhà nghiên c u nh : Arixt t, J. Piaget,
J. Bruner, Henri Wallon...nhìn nh n nh là m t trong nh ng kh n ng quan
tr ng đ con ng i nh n th c th gi i xung quanh, SL có bi u hi n khác nhau
các đ tu i. Theo các tác gi J. Piaget, J. Bruner, Ph m ình Nghi m,
V ng T t
t, tr MG 5-6 tu i ch y u SL quy n p, SL di n d ch và SL
t ng t . Theo các tác gi Wim De Neys và Karolien Vanderputte, Nguy n
Hi n Lê, Nguy n Gia Th , Nguy n Nh H i… gi a SL c a tr MG 5-6 tu i
và SL c a ng i l n có s khác bi t s l ng ti n đ , tính logic, tính bi u
đ t. Các cách th c đ giúp SL phát tri n v n còn ch a đ c nghiên c u.
1.1.1.2. Nghiên c u v kh n ng suy lu n tr m u giáo 5-6 tu i
Nghiên c u v KNSL g n li n v i nghiên c u v các giai đo n phát tri n
nh n th c c a J. Piaget, J, Donaldson Magaret, Ru ích P. A, Liublinxkaia
A.A...Theo Piaget J, ph i sau 7 tu i thì tr m i có KNSL chính th c còn
giai đo n ti n thao tác (2-7 tu i) tr có th SL tr c quan v quan h nhân-qu .
Trong khi đó Donaldson Magaret, Liublinxkaia A.A, Ru ích P. A, Paul
Osterrieth..,cho r ng tr có th SL t đ tu i s m h n và tr hoàn toàn có
KNSL chính xác. i u này ph thu c vào v n kinh nghi m s ng c a tr . N u
đ c tác đ ng giáo d c thì KNSL c a tr càng đ c c i thi n. Nghiên c u
c a các tác gi Tr n Xuân H ng, Tr n Th Ng c Trâm, T Th Ng c Thanh,
Hàn Nguy t Kim Chi,...cho th y s phát tri n KNSL g n v i s hình thành và
phát tri n t duy và kh ng đ nh tr 5-6 tu i có KNSL. Kh n ng này đ c đ
c p nh m t n i dung quan tr ng trong ch ng trình GDMN c a các n c
trên th gi i và đ c đánh giá trong m t s b test c th .
1.1.2. Nghiên c u v phát tri n kh n ng suy lu n qua ho t đ ng khám phá
khoa h c cho tr m u giáo 5-6 tu i
1.1.2.1. Nghiên c u v phát tri n kh n ng suy lu n cho tr m u giáo 5-6 tu i
Các nghiên c u v phát tri n KNSL g n li n v i s phát tri n t duy và các
tình hu ng có v n đ c a các tác gi Liublinxkaia A.A, Donaldson Magaret…và
h ng vào “vùng phát tri n g n” c a V gôtxki V.X, Lêônchiev A.N, Côxchúc

G.X., av đôp V.V, Encônhin .V...; Phát tri n KNSL cho tr MG 5-6 tu i b ng
cách tác đ ng đ n các y u t nh h ng ho c t o đi u ki n nâng cao tính đúng
đ n trong SL c a tr trong các nghiên c u c a tác gi Hu nh V n S n, T Ng c
Thanh; tác đ ng đ n SL theo l i t ng t đ giúp tr đ a ra các SL phù h p c a
các tác gi Kathleen M.Galotti, Lloyd K.Komatsu và Sara Voelz, Nguy n Nh
H i, Tr ng Th Xuân Hu ho c tác đ ng đ n các giai đo n phát tri n khác nhau
c a các tác gi Liublinxkaia A.A, Nguy n Ánh Tuy t, Tr n Th Ng c Trâm...
4


1.1.2.2. Nghiên c u v ho t đ ng khám phá khoa h c c a tr m u giáo
Có nhi u nghiên c u v H KPKH, song ch a đ c p đ n KNSL: Nghiên
c u c a các tác gi Marilyn fleer & Tim hardy, Whitebread and Penny
Coltman Tr n Th Ng c Trâm, H Lam H ng, Hoàng Th Oanh, Nguy n Th
Xuân...ch ra b n ch t, vai trò c ng nh t m quan tr ng c a H KPKH v i
s phát tri n các kh n ng t duy c a tr MG; nghiên c u v n i dung các
H KPKH c a các tác gi Mary Stetten Carson, Theodora Papatheodorou và
Janet Moyles; nghiên c u v cách th c t ch c H KPKH c a các tác
gi Thomas Armstrong, Bloom, Jeffrey W và nghiên c u v cách ti p c n ti p
c n đ d y tr KPKH hi u qu c a Hoàng Th Oanh, Nguy n Th Xuân, H
Lam H ng, Tr n Th Ng c Trâm....
Tóm l i, t các phân tích trên cho th y t m quan tr ng c a vi c phát tri n
KNSL đ i v i s phát tri n c a tr MG 5-6 tu i c ng nh u th c a H
KPKH trong vi c phát tri n KNSL cho tr , đ c bi t là cách th c phát tri n
KNSL cho tr MG 5-6 tu i còn ch a đ c ch ra.
1.2. Suy lu n và phát tri n kh n ng suy lu n cho tr m u giáo 5-6 tu i
1.2.1. Suy lu n
1.2.1.1. Khái ni m suy lu n
Suy lu n tr MG 5-6 tu i đ c hi u là quá trình t duy, v n d ng
nh ng ki n th c, kinh nghi m đã tích l y đ c và bi u hi n ra bên ngoài qua

các k t lu n ho c nh ng c ch , hành đ ng phù h p.
1.2.1.2. C u trúc suy lu n c a tr m u giáo 5-6 tu i
V m t hình th c: M i SL g m ti n đ , l p lu n và k t lu n: Ti n đ g m
nh ng phán đoán có tr c đ c s d ng đ liên k t v i nhau nh m rút ra
phán đoán m i; L p lu n là cách th c liên k t logic gi a các phán đoán cho
tr c đ rút ra phán đoán m i. K t lu n là m t phán đoán m i đ c rút ra t
ti n đ thông qua nh ng l p lu n logic.
V m t n i dung: SL g m nh ng phán đoán m i d a trên nh ng ki n
th c, kinh nghi m hay nh ng phán đoán đã có đ rút ra phán đoán m i.
V m t quá trình: SL là m t quá trình suy lý theo các quy t c logic đi t
cái đã bi t đ n cái ch a bi t d a trên kinh nghi m đã có.
1.2.2. Kh n ng suy lu n c a tr m u giáo 5-6 tu i
1.2.2.1. Khái ni m kh n ng suy lu n
Kh n ng SL c a tr MG 5-6 tu i là s th hi n quá trình t duy, v n
d ng ki n th c, kinh nghi m mà tr đã tích l y đ c bên trong ra bên ngoài
b ng k t lu n theo l i di n d ch, quy n p, t ng t ho c b ng c ch , đi u b
m t cách phù h p.
1.2.2.2. Vai trò kh n ng suy lu n đ i v i s phát tri n nh n th c tr m u
giáo 5-6 tu i
Suy lu n đóng vai trò là công c , ph ng ti n ch y u đ tr th c hi n
quá trình nh n th c; Khi SL s kéo theo các thao tác t duy khác nh quan
5


sát, so sánh, phân lo i,... phát tri n; SL giúp tr MG 5-6 tu i m r ng các đ i
t ng tri giác th gi i xung quanh, bi t ch n l c ki n th c đã có đ đ a ra
nh ng k t lu n m i; càng tích c c SL thì v n ki n th c, kinh nghi m s ng,
ngôn ng c a tr s càng phong phú. Khi tr bi t s d ng câu h i, thu th p
thông tin, bi t phân lo i...giúp kích ho t não b phát tri n; giúp các giác quan
tinh t ng h n; kh c ph c nh ng h n ch c a nh n th c c m tính.

1.2.2.3. c đi m kh n ng suy lu n tr m u giáo 5-6 tu i
Suy lu n c a tr MG 5-6 tu i đ c n y sinh và phát tri n g n v i tình
hu ng có v n đ ; mang đ m màu s c xúc c m, ch a n đ nh và t l thu n v i
v n kinh nghi m s ng, v i ngôn ng c a tr ; bi u hi n khác bi t t ng cá
nhân tr ; SL tr MG 5-6 tu i có s khác bi t so v i KNSL c a ng i l n
m c đ c m tính, các ki u SL, tính logic c a SL và th hi n nh ng nét đ c
đáo riêng c a đ tu i; đa s SL c a tr d a trên vi c s d ng các giác quan và
ch y u t th giác và xúc giác.
1.2.2.4. C u trúc tâm lý c a kh n ng suy lu n tr m u giáo 5-6 tu i
V m t nh n th c: Tr nh n di n đ c tình hu ng có v n đ t đó hình
thành liên t ng và sàng l c tiên t ng. Bi t l a ch n cách th c gi i quy t
tình hu ng và đ a ra k t lu n phù h p theo ki u di n d ch, quy n p ho c
t ng t .
V m t k n ng: Tr gi i quy t tình hu ng có v n đ b ng cách v n d ng
các giác quan tham gia vào quá trình SL: Tr quan sát, so sánh, phân lo i, s p
x p và tìm hi u các đ i t ng trong m i liên h nhân-qu , quan h b c c u đ
đ a ra các k t lu n phù h p.
V m t thái đ : Tr luôn có thái đ nghiêm túc, tích c c và nh n ra s c n
thi t c a phán đoán m i trong quá trình gi i quy t các tình hu ng có v n đ
g p ph i.
1.2.2.5. Bi u hi n kh n ng suy lu n c a tr m u giáo 5-6 tu i
C n c vào c u trúc tâm lý, s bi u hi n c a KNSL tr MG 5-6 tu i
đ c xem xét v :
Bi u hi n v m t nh n th c: Tr có ki n th c, kinh nghi m v đ i t ng
g n g i xung quanh đ gi i quy t tình hu ng có v n đ ; bi t đ a ra các ti n
đ , l p lu n và k t lu n phù h p.
Bi u hi n v m t k n ng: Tr bi t v n d ng các ki n th c, kinh nghi m
đã có đ đ a ra SL b ng cách d a vào vi c s d ng các giác quan đ phân
nhóm, phân lo i; tìm ki m m i t ng quan b c c u, m i liên h nhân-qu
gi a các s v t, hi n t ng và bi u đ t SL phù h p.

Bi u hi n v thái đ : Tr luôn chú ý quan sát các đ i t ng xung quanh,
tích c c tr l i và đ t ra các câu h i, gi i quy t các tình hu ng có v n đ .
D a trên các bi u hi n KNSL c a tr vi c đánh giá KNSL c a tr c n
đ c th c hi n qua 4 tiêu chí:
i t ng SL; Tính logic c a SL; S th hi n
KNSL; S bi u đ t SL.
6


1.3. Ho tăđ ng khám phá khoa h c v i vi c phát tri n kh n ngăsuyălu n
cho tr m u giáo 5-6 tu i
1.3.1. Ho t đ ng khám phá khoa h c v i tr m u giáo 5-6 tu i
1.3.1.1. Khái ni m
Khám phá khoa h c v i tr MG 5-6 tu i là quá trình tr tích c c tìm
hi u, khám phá th gi i xung quanh b ng các giác quan thông qua các ho t
đ ng tr i nghi m, th nghi m th a mãn nhu c u khám phá c a tr .
1.3.1.2. N i dung c a ho t đ ng khám phá khoa h c c a tr MG 5-6 tu i
Khám phá khoa h c là m t n i dung c b n thu c l nh v c giáo d c phát
tri n nh n th c trong Ch ng trình GDMN, g m 4 ph n: Các b ph n c a c
th con ng i;
v t;
ng v t và th c v t; M t s hi n t ng t nhiên.
Theo các n i dung này, tr đ c ti n hành các b c SL t thu th p ki n th c,
xây d ng ti n đ , l p lu n và đ a ra k t lu n phù h p.
1.3.1.3. c đi m ho t đ ng khám phá khoa h c c a tr m u giáo 5 - 6 tu i
Khám phá khoa h c là ho t đ ng luôn thu hút đ c s t p trung chú ý,
thái đ h ng thú, tích c c c a tr MG 5-6 tu i; Tr tham gia KPKH khi đã có
m t s thông tin v s v t, hi n t ng; H KPKH c a tr MG 5-6 tu i khác
v i H KPKH c a ng i l n tính hàn lâm, tính ph c t p c ng nh tính m i
c a ho t đ ng và luôn g n li n v i đ dùng tr c quan.

1.3.2.4. Vai trò c a ho t đ ng khám phá khoa h c đ i v i s phát tri n kh n ng
suy lu n c a tr m u giáo 5-6 tu i
Ho t đ ng KPKH đáp ng nhu c u nh n th c, thích tìm hi u, khám phá
c a tr MG 5-6 tu i; giúp tr phát tri n các k n ng nh : quan sát, so sánh,
ph ng đoán,...; giúp tr m r ng v n t và t ng c ng kh n ng bi u đ t
b ng ngôn ng nói; cho phép tr s d ng các ti n đ đã có đ SL; giúp tr
bi t cách ki m nghi m l i các ti n đ đã bi t đ đ a ra k t lu n phù h p; t o
c h i đ tr đ c thao tác tr c ti p v i các nguyên v t li u đa d ng b ng t t
c các giác quan, giúp c m giác, tri giác đ c phát tri n và tinh nh y h n.
1.3.2. Phát tri n kh n ng suy lu n cho tr m u giáo 5-6 tu i qua ho t đ ng
khám phá khoa h c
1.3.2.1. Khái ni m
Phát tri n KNSL cho tr MG 5-6 tu i qua H KPKH đ c hi u là quá
trình tác đ ng giáo d c tr trong H KPKH đ tr tích c c t duy và v n
d ng nh ng ki n th c, kinh nghi m đã tích l y đ c nh m t ng c ng và
chính xác hóa các ti n đ , l p lu n và k t lu n v th gi i xung quanh.
1.3.2.2. Bi n pháp phát tri n kh n ng suy lu n cho tr m u giáo 5-6 tu i qua
ho t đ ng khám phá khoa h c
Bi n pháp phát tri n KNSL cho tr MG 5-6 tu i qua H KPKH là cách
th c GV ti n hành chu n b đi u ki n và tri n khai các H KPKH giúp tr tích
c c tìm tòi, khám phá, tr i nghi m th c ti n nh m phát tri n KNSL cho tr .
7


1.4. M c tiêu, n iădung,ăph ngăphápăvƠăhìnhăth c phát tri n kh n ngăsuyă
lu n cho tr m u giáo 5-6 tu i qua ho tăđ ng khám phá khoa h c
1.4.1. M c tiêu phát tri n kh n ng SL qua ho t đ ng khám phá khoa h c
M c tiêu phát tri n KNSL cho tr MG 5-6 tu i tr ng MN là h ng
t i s phát tri n và hoàn thi n kh n ng t duy cho tr ; Tr luôn có nhu c u
tìm hi u, khám phá v môi tr ng xung quanh, t ng c ng v n kinh nghi m

s ng, t o ti n đ SL chính xác; Có th đ a ra SL đúng cách, h p logic v các
s v t, hi n t ng theo l i di n d ch, quy n p ho c t ng t ; Tr bi u đ t t
tin, m nh d n; Tích c c, ch đ ng trong các ho t đ ng tr ng/l p và trong
cu c s ng h ng ngày.
1.4.2. N i dung phát tri n kh n ng suy lu n cho tr m u giáo 5-6 tu i
N i dung phát tri n KNSL c a tr g n v i các ho t đ ng th c ti n c a tr
là: T ng c ng ki n th c, kinh nghi m, xây d ng các ti n đ ; h ng d n tr
cách th c hi n các SL theo l i di n d ch, quy n p và t ng t đ m b o tính
logic và tính đúng đ n; h ng d n các cách th c đ a ra l p lu n khác nhau:
S d ng, ph i h p các giác quan đ quan sát, so sánh, phân lo i đ i t ng;
Nh n bi t m i quan h nhân-qu ; m i t ng quan có tính ch t b c c u gi a
các đ i t ng c th ; Phát hi n quy t c s p x p và s p x p theo quy t c; Rèn
luy n l p lu n d a trên các minh ch ng tr c quan.
1.4.3. Ph ng pháp và hình th c phát tri n kh n ng SL c a tr 5-6 tu i
C n c vào m c tiêu và n i dung phát tri n KNSL cho tr MG 5-6 tu i
qua H KPKH s d ng các ph ng pháp sau:
- Ph ng pháp H theo d án là t ch c các H theo các d án nh m
t o c h i cho tr đ c tìm hi u, khám phá; Các n i dung đ c khai thác sâu,
trong đó, tr là ng i l a ch n, th c hi n, giám sát, đánh giá d án đ gi i
quy t tình hu ng th c d i s h ng d n c a GV.
- Ph ng pháp s d ng trò ch i s d ng đ u ho c cu i H KPKH đ
kích thích tr ch đ ng, tích c c đ a ra các k t lu n ho c c ng c nh ng ki n
th c, ki m tra, chính xác hóa các ti n đ mà tr có đ c sau quá trình tr i
nghi m KPKH. Các trò ch i đ c s d ng linh ho t theo quy trình c th
giúp tr tr i nghi m và đ a ra k t lu n d i hình th c ch i vui v .
- Ph ng pháp s d ng tình hu ng có v n đ đ t tr trong tình hu ng
bu c tr ph i gi i quy t phù h p. Vi c gi i quy t v n đ ti n hành theo quy
trình đ tr đ c l nh h i các ki n th c, k n ng, c ng c ti n đ SL, trau d i
l p lu n và hình thành thái đ nh n th c phù h p.
- Ph ng pháp tr c quan giúp tr t ng c ng v n kinh nghi m s ng, xây

d ng ti n đ . Theo đó, các đ dùng tr c quan đ c b trí s p x p t o môi
tr ng giúp tr t ng c ng v n kinh nghi m s ng, xây d ng các ti n đ phong
phú đa d ng, h p d n và chính xác t o c h i cho tr tr c ti p tr i nghi m.
Các ph ng pháp c n đ c v n d ng ph i h p linh ho t đ giúp tr
phát tri n KNSL.
8


1.4.4. Hình th c phát tri n kh n ng suy lu n cho tr m u giáo 5-6 tu i qua
ho t đ ng khám phá khoa h c
i v i ch i góc KPKH, đ có th đ t đ c m c tiêu đã đ t ra đ b trí luân
chuy n v trí góc cho tr ch i KPKH, thay đ i hình th c ch i nhóm, cá nhân, thay
đ i đ a đi m, th i gian ch i, luân chuy n, t o m i các đ dùng, thi t b .
i v i KPKH trên ho t đ ng h c, có th b trí cho tr KPKH theo nhi u
hình th c: thay đ i v không gian, đ a đi m, s l ng tr : c l p, theo nhóm l n,
nhóm nh ho c theo t ng cá nhân tr ; chú tr ng hình th c th o lu n nhóm.
1.5.ă căđi m tâm, sinh lý c a tr m u giáo 5-6 tu i v i vi c phát tri n kh
n ngăsuyălu n qua ho tăđ ng khám phá khoa h c
Tr MG 5-6 tu i có th s d ng t t c các giác quan đ SL và bi u đ t
suy ngh b ng l i nói m ch l c; có th s d ng ngôn ng , c ch đi u b đ
đ a ra nh ng l p lu n chính xác. Tuy nhiên, tri giác c a tr 5-6 tu i th ng
g n v i hành đ ng, ho t đ ng c th , các quá trình quan sát còn mang tính
ch t r i r c, ch a hi u qu . Bên c nh t duy tr c quan hành đ ng, t duy tr c
quan hình t ng, tr đã b t đ u có t duy tr u t ng. Tr đã bi t phán đoán,
SL theo kinh nghi m. M t s thao tác t duy nh : phân tích, t ng h p, phân
lo i, khái quát đã phát tri n. Song, t duy c a tr còn b chi ph i b i xúc c m
và tình c m; kh n ng đ o ng c c a t duy còn y u, s SL g n v i tình
hu ng th c và ch y u v các thu c tính, các m i quan h có tính b ngoài
c a đ i t ng. Khi càng đ c tr i nghi m nhi u, các SL c a tr càng khái
quát và đ m b o tính chính xác h n.

1.6. Nh ngăy uăt ă nhăh ngăt iăs ăphátătri năkh ăn ngăsuyălu n c aătr ă
m uăgiáoă5ăậ 6ătu iăquaăho tăđ ngăkhámăpháăkhoaăh căăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăă
Có nhi u y u t nh h ng đ n s phát tri n KNSL cho tr MG 5-6 tu i
qua H KPKH, ch y u là: Ph ng pháp, bi n pháp phát tri n KNSL cho tr
MG 5-6 tu i qua H KPKH c a GVMN; C s v t ch t, trang thi t b , tài
li u, h c li u liên quan đ n H KPKH c a tr MG 5-6 tu i; T ch c, s p x p
môi tr ng nhóm/ l p; N i dung H KPKH; S l ng tr trong nhóm/ l p.
K t lu năch ngă1
Phát tri n KNSL cho tr MG 5-6 tu i là m t trong nh ng nhi m v c n
th c hi n đ chu n b n n t ng nh n th c cho tr s n sàng vào l p 1 ti u h c;
Phát tri n KNSL cho tr MG 5-6 tu i qua H KPKH th c ch t là tác đ ng
giáo d c c a GV nh m giúp tr bi t đ a ra các k t lu n phù h p theo l i di n
d ch, quy n p ho c t ng t v các s v t, hi n t ng xung quanh; KNSL
tr MG 5-6 tu i có nh ng bi u hi n đ c thù và ph thu c vào m c đ h p
d n, s g n g i, quen thu c, v n kinh nghi m s ng và ngôn ng c a tr .
KPKH là H có u th phát tri n KNSL cho tr . Phát tri n KNSL c n đ c
tác đ ng đ ng b t m c tiêu, n i dung, ph ng pháp đ n hình th c m t cách
phù h p nh m t o ra nhi u c h i đ tr xây d ng ti n đ SL, rèn luy n l p
lu n và đ a ra k t lu n phù h p v s v t, hi n t ng.
9


CH NGă2:ăTH C TR NG PHÁT TRI N KH N NGă SUY LU N CHO
TR M U GIÁO 5 - 6 TU I QUA HO Tă NG KHÁM PHÁ KHOA H C
2.1. Kháiăquátăv ăquáătrìnhăt ăch căkh oăsátăth cătr ng
2.1.1. M c đích kh o sát
Tìm hi u th c tr ng vi c phát tri n KNSL cho tr MG 5-6 tu i qua H
KPKH và ch ra nguyên nhân c a th c tr ng đó, làm c s cho vi c xây d ng
các BP phát tri n KNSL cho tr MG 5-6 tu i qua H KPKH.
2.1.2. N i dung kh o sát

- Rà soát các n i dung phát tri n KNSL trong ch ng trình GDMN và
B chu n phát tri n tr em 5 tu i; Nh n th c c a GV v phát tri n KNSL cho
tr MG 5 - 6 tu i qua H KPKH; Th c tr ng t ch c phát tri n KNSL cho tr
MG 5-6 tu i qua H KPKH.
- Bi u hi n KNSL c a tr MG 5 - 6 tu i qua H KPKH.
2.1.3. i t ng, ph m vi kh o sát
- 350 GVMN d y l p MG 5-6 tu i (thu c 36 tr ng t i 7 t nh/thành ph là
Hà N i, i n Biên, Hu , V nh Phúc, Bình D ng, Qu ng Nam và B n Tre).
- 90 tr MG 5-6 tu i và 35 GVMN 04 tr ng MN t i Hà N i:
+ Khu v c ngo i thành: tr ng MN Di Tr ch huy n Hoài c, tr ng MN
Ng c Hòa huy n Ch ng M , Hà N i.
+ Khu v c n i thành: tr ng MN H Tùng M u, qu n B c T Liêm, tr ng
MN Hoa H ng qu n
ng a, Hà N i.
2.1.4. Th i gian kh o sát
N m h c 2016 – 2017 t tháng 09/2016 đ n tháng 5/2017
2.1.5. Ph ng pháp kh o sát
a. Ph ng pháp đi u tra b ng b ng h i: L y ý ki n 350 GV
b. Ph ng pháp quan sát: Quan sát bi u hi n SL c a tr MG 5-6 tu i
c. Ph ng pháp ph ng v n sâu: Thu th p, b sung, ki m tra và làm rõ h n
nh ng thông tin đã thu đ c t kh o sát th c t trên di n r ng.
d. Ph ng pháp s d ng bài t p đ đo nghi m bi u hi n kh n ng SL c a
tr m u giáo 5-6 tu i: K t qu đánh giá đ tin c y các bài t p đo cho th y các
bi n quan sát đ u có h s t ng quan t ng bi n phù h p (≥ 0.3).
2.1.6. ánh giá k t qu kh o sát
C n c vào y u t c u thành xây d ng thang đánh giá, m i tiêu chí đánh
giá KNSL chia thành 4 m c đ t : t t, khá, trung bình, y u. i m th p nh t c a
thang đo là 1 đi m; đi m cao nh t c a thang đo là 4 đi m theo 4 tiêu chí: 1- i
t ng SL; 2-Tính logic c a SL; 3- M c đ th hi n SL; 4- S bi u đ t SL.
2.2. K t qu kh o sát th c tr ng vi c phát tri n kh n ngăsuyălu n cho tr

m u giáo 5-6 tu i qua ho tăđ ng khám phá khoa h c
2.2.1. K t qu rà soát n i dung kh n ng suy lu n c a tr m u giáo 5 - 6 tu i
trong Ch ng trình giáo d c m m non và B chu n phát tri n tr em 5 tu i
10


2.2.1.1. Trong Ch ng trình giáo d c m m non
K t qu phân tích m c tiêu, n i dung giáo d c và k t qu mong đ i liên
quan đ n KNSL c a tr MG 5-6 tu i trong Ch ng trình GDMN cho th y:
Ch ng trình GDMN c n đ c làm rõ h n nh ng n i dung sau đây: M t là,
KNSL ch y u đ c đ c p đ n bi u hi n phân lo i các đ i t ng xung
quanh g n g i v i tr , còn ch a chú ý đ n các bi u hi n khác c a KNSL
tr ; Hai là, ngoài các quan h , liên h b ngoài, ch a đ c p đ n các quan h
bên trong, có tính b n ch t, ho c quan h ch c n ng gi a các s v t hay hi n
t ng. Các quan h có tính ch t b c c u, các cách s p x p theo quy lu t, s
phân lo i các đ i t ng theo ch c n ng ch a đ c th hi n m t cách c th ;
Ba là, còn thi u các tiêu chí đánh giá KNSL c a tr m t cách c th khi n
GV không đ thông tin, tài li u tham kh o đ có th phát tri n KNSL cho tr .
2.2.1.2. Trong B chu n phát tri n tr em 5 tu i
Vi c đánh giá KNSL c a tr MG 5-6 tu i đ c đ c p đ n B Chu n
phát tri n tr em 5 tu i, trong chu n 27 thu c l nh v c Phát tri n nh n th c:
“Tr th hi n KNSL”. Theo đó, tr đ c đánh giá có bi u hi n KNSL qua
m i liên h nhân-qu c a đ i t ng, phân lo i đ c đ i t ng, nh n ra quy
t c s p x p và th c hi n ti p. Trong đó m t s lo i SL khác nh liên h th i
gian, liên h không gian…còn ch a đ c đ c p. c bi t, trong vi c đánh
giá tr , s bi u đ t KNSL c a tr b ng ngôn ng nói còn ch a đ c đ t ra.
2.2.2. Nh n th c c a giáo viên v phát tri n kh n ngăsuyălu n cho tr m u
giáo 5-6 tu i qua ho tăđ ng khám phá khoa h c
* V m c đích c a vi c phát tri n KNSL qua H KPKH: H u h t GV
tham gia kh o sát đã nh n th c đ c m c đích c a vi c phát tri n KNSL cho

tr MG 5-6 tu i m c dù còn ch a đ y đ và thi u t p trung. Các nh n đ nh
đ a ra có tính xác th c và chênh l ch cao trong kho ng t 35.7 % đ n 92.0
%, Trong đó, cao nh t, 92.0 % GV cho r ng m c đích c a vi c phát tri n
KNSL cho tr MG 5-6 tu i qu H KPKH là “Tr bi t đ a ra các SL đ n
gi n v s v t, hi n t ng”.
* V s c n thi t c a phát tri n KNSL qua H KPKH
a s GVMN đ u đánh giá vi c phát tri n KNSL cho tr MG 5-6 tu i là
r t c n thi t. c bi t, không có ý ki n nào cho r ng phát tri n KNSL cho tr
MG 5-6 tu i là không c n thi t.
* V các lo i suy lu n tr MG 5-6 tu i
B ng 2. 1. Ý ki n GV v các lo i SL tr MG 5-6 tu i
TT

Có
Các lo i suy lu n tr MG 5-6 tu i

1
2
3

SL theo ki u di n d ch (là SL đi t
SL theo ki u quy n p (là SL đi t
SL theo ki u t ng t (xu t phát t
t ng đ đ a ra k t lu n v s gi

cái chung đ n cái riêng)
cái riêng đ n cái chung)
s gi ng nhau c a hai đ i
ng nhau khác c a chúng)
11

SL
187
122

%
50.9
34.9

Không
SL
%
163 46.6
228 65.1

176

50.3

174

49.7


K t qu b ng trên cho th y các ý ki n GV thu đ c r t t p trung, trong
đó đa s GV cho r ng tr MG 5-6 tu i có th SL theo 3 ki u v i các t l khác
nhau: t l tr SL theo ki u di n d ch và ki u t ng t là t ng đ ng nhau
(50.9 % so v i 50.3 %); t l tr SL theo ki u quy n p th p h n, ch chi m
34.9 % và 65.1 % tr không SL quy n p.
* V các cách suy lu n c a tr m u giáo 5-6 tu i

B ng 2. 2. Ý ki n GV v các cách SL tr MG 5-6 tu i
Có
TT
Các cách suy lu n c a tr MG 5-6 tu i
1
SL d a vào vi c s d ng các giác quan
SL b ng cách phân nhóm, phân lo i d a trên các d u
2
hi u gi ng và khác nhau c a đ i t ng
SL b ng cách tìm ki m m i t ng quan b c c u gi a
3
các s v t, hi n t ng.
SL b ng cách tìm hi u m i liên h nguyên nhân-k t
4
qu gi a các s v t, hi n t ng.

SL
310

%
88.6

Không
SL
%
40
11.4

172

49.1

178

50.9

76

21.7

274

78.3

300

85.7

50

14.3

K t qu b ng trên cho th y tr MG 5-6 tu i đã có th SL theo nhi u
cách. Trong đó, cao nh t, 88,6 % ý ki n GV cho r ng tr SL d a vào vi c s
d ng các giác quan; th hai, 50.9 % GV cho r ng tr không bi t cách SL
b ng cách phân nhóm, phân lo i; th p nh t, 21.7% tr SL b ng cách tìm
ki m m i t ng quan b c c u gi a các s v t, hi n t ng.
* V u th c th c a ho t đ ng khám phá khoa h c đ có th phát tri n
KNSL tr m u giáo 5 – 6 tu i
K t qu kh o sát cho th y đa s GV đã th y đ c u th c a H KPKH

đ i v i s phát tri n KNSL c a tr . Tuy nhiên, các ý ki n còn ch a có s t p
trung cao. Cao nh t, 90.9 % GV cho r ng KPKH “Là H t o đ c nhi u c
h i đ tr tr i nghi m, khám phá và th c hành ph ng đoán, SL”. Th hai,
72.6 % GV cho r ng KPKH “Là ho t đ ng tr v a đ c khám phá, th c
hành SL v a đ c t o c h i đ phát tri n các k n ng nh : quan sát, so
sánh, đ t câu h i, giao ti p”. Th ba, 48,3 % GV cho r ng KPKH “Là H
r t h p d n tr , khuy n khích tr SL”.
*V nh ng vi c c n làm đ phát tri n kh n ng suy lu n cho tr m u
giáo 5-6 tu i qua ho t đ ng khám phá khoa h c
K t qu kh o sát cho th y 84,9 % GV cho r ng c n t o nhi u c h i đ
tr đ c khám phá, tr i nghi m th c ti n; 71.4 % GV cho r ng c n trang b
nhi u đ dùng, ph ng ti n đ tr khám phá, tr i nghi m; 63.7 % GV cho
r ng c n giúp tr phát tri n các thao tác t duy: quan sát, so sánh, phân tích,
t ng h p, tr u t ng hóa, khái quát hóa... i u này cho th y, GV đã nh n
th y đ c vai trò c a mình trong vi c phát tri n KNSL cho tr , song v n b
ph thu c vào đ dùng, trang thi t b đ phát tri n KNSL cho tr .
12


*V các y u t nh h ng đ n KNSL c a tr qua H KPKH
D a trên k t qu tr ng c u ý ki n GV, chúng tôi thu đ c bi u đ sau:

Bi u đ 2. 1. M c đ nh h ng c a các y u t tác đ ng đ n vi c phát tri n
KNSL cho tr MG 5-6 tu i qua H KPKH
K t qu bi u đ trên cho th y có r t nhi u y u t nh h ng đ n KNSL
c a tr MG 5-6 tu i v i các m c đ khác nhau: y u t th nh t là “ph ng
pháp, BP t ch c c a GV” v i đi m trung bình c ng 4,73, y u t th hai là
n i dung H KPKH v i đi m trung bình c ng là 4.7, y u t th ba là “c s
v t ch t, trang thi t b , tài li u, h c li u và vi c t ch c s p x p môi tr ng
nhóm/l p” v i đi m trung bình là 4.65.

2.2.3. Th c tr ng th c hi n phát tri n kh n ng suy lu n cho tr m u giáo 5-6
tu i qua ho t đ ng khám phá khoa h c
* V n i dung c a H KPKH:
a s GV đ c kh o sát đ u cho r ng n i dung H KPKH r t phù h p
v i đi m trung bình t 4.75 đ n 4.94. Nhi u GV đã có s quan tâm, làm m i
n i dung H KPKH; song, m t s GV còn th đ ng, còn n ng v cung c p
ki n th c, ôm đ m nhi u n i dung. H u h t các n i dung đ c l a ch n đ u
do GV ch đ ng đ a ra, tr th đ ng ti p nh n. i u này đ c th hi n r t rõ
trong các b n k ho ch và t ch c th c hi n H KPKH.
* V các bi n pháp đ c s d ng đ phát tri n KNSL c a tr MG 5 – 6 tu i:
D a trên k t qu tr ng c u ý ki n GV, chúng tôi thu đ c bi u đ sau:

Bi u đ 2.2. Ý ki n GV v m c đ s d ng các BP phát tri n KNSL cho tr MG 5-6 tu i
13


K t qu trên cho th y đa s GV đã nh n th c đ c t m quan tr ng c a
các BP phát tri n KNSL cho tr MG 5-6 tu i qua H KPKH các m c đ
khác nhau. Trong đó, BP luy n t p có đi m trung bình cao nh t là 4.20 m c
khá th ng xuyên s d ng. BP l a ch n đ i t ng quan sát v i đi m trung
bình c ng là 3.38 là m c đ th nh tho ng s d ng. BP làm thí nghi m đ n
gi n có đi m trung bình c ng là 2.42 m c ít khi s d ng. Nh v y, còn
thi u nh ng BP đ c thù tác đ ng đ n KNSL c a tr .
K t qu quan sát cho th y GV còn thi u linh ho t trong ph i h p các
BP; ch a khai thác tri t đ các BP quá trình quan sát, tr i nghi m còn nhi u
v n đ b t c p.
* V hình th c phát tri n KNSL cho tr m u giáo 5 – 6 tu i
K t qu kh o sát cho th y, m c dù h u h t GV cho r ng hình th c hi u
qu nh t đ phát tri n KNSL cho tr MG 5-6 tu i là t ch c theo nhóm. Tuy
nhiên, th c t H này ch y u t ch c theo hình ch c chung cho toàn b tr

trên H h c và th ng di n ra trong l p, ch i góc KPKH ch có 68.9 % GV
l a ch n.
* V vi c đánh giá KNSL c a tr MG 5-6 tu i theo B chu n phát tri n
tr em 5 tu i
K t qu kh o sát cho th y h u h t GV th c hi n đánh giá KNSL c a tr
MG 5-6 tu i d a trên B chu n phát tri n tr em 5 tu i (chu n 27) m t cách
nghiêm túc. i m trung bình c ng t 4.45 đ n 4.69 cho th y các ch s đ u
đ c GV th c hi n đánh giá m c r t th ng xuyên.
* V m i s ph i h p gi a gia đình và nhà tr ng trong vi c phát tri n kh
n ng suy lu n cho tr MG 5-6 tu i qua ho t đ ng khám phá khoa h c
K t qu kh o sát cho th y m c đi m trung bình đ t đ c trong s ph i
h p gi a ph huynh v i nhà tr ng t 2.99 đ n 3.17. Nh v y, ch th nh
tho ng ph huynh m i có s ph i h p v i GV trong vi c t ch c H KPKH
nói chung và phát tri n KNSL cho tr MG 5-6 tu i nói riêng.
* V nh ng khó kh n khi phát tri n KNSL cho tr MG 5 - 6 tu i qua H KPKH:
Khó kh n l n nh t là thi u đ dùng trang thi t b đ phát tri n KNSL cho
tr MG 5-6 tu i. Khó kh n th hai là “GV ch a bi t cách s d ng hi u qu
các BP phát tri n KNSL cho tr MG 5-6 tu i qua H KPKH”. a s GV v n
s d ng m t s BP truy n th ng và còn thi u s linh ho t trong vi c chuy n
đ i, ph i h p các BP. Khó kh n th ba là KNSL c a tr còn ch a đ ng đ u.
Khó kh n th t là vi c bi u đ t nh ng ki n th c hàn lâm, khoa h c thành
nh ng ki n th c đ n gi n, d hi u g n g i v i tr c a GV.
2.2.4. Bi u hi n kh n ng suy lu n c a tr m u giáo 5-6 tu i qua ho t đ ng
khám phá khoa h c
2.2.4.1. Qua đánh giá c a giáo viên m m non
H u h t GV cho r ng tr có nh ng bi u hi n KNSL rõ r t và đ c th
hi n qua vi c tr có th s d ng c 3 lo i SL quy n p, SL di n d ch và SL
14

t ng t , song các SL còn mang tính ch quan, tình hu ng. Tr còn r t rè,
thi u s t tin khi đ a ra các k t lu n. Tr bi u đ t suy ngh b ng l i nói trên
H KPKH có xu h ng phong phú h n khi ch i KPKH. M t s tr hi u và
n m đ c câu tr l i cho câu h i, song ch a di n đ t đ c SL c a mình ho c
đ a ra k t lu n không g n tr c ti p v i th c ti n. Khi SL v các s v t, hi n
t ng, tr m i ch chú ý đ n nh ng đi m c th , tr c quan, bên ngoài; còn ít
đ a ra các k t lu n khái quát v đ i t ng.
2.2.4.2. Bi u hi n kh n ng suy lu n c a tr m u giáo 5-6 tu i qua kh o sát
tr c ti p trên tr
K t qu kh o sát cho th y KNSL c a tr không đ ng đ u nh : Bài t p 1,
nhi u tr đã b qua d u hi u tr c quan c a đ i t ng; bài t p 2, Tr nh n ra
s khác bi t c a m t đ i t ng trong nhóm, song ít gi i thích đ c lý do lo i
b đ i t ng đó; bài t p 3, t l tr SL còn th p, GV cho r ng tr ít th c hi n
quan sát, c l ng b ng m t v kh i l ng c a đ i t ng; bài t p 4, đa s
tr m i ch ra đ c nguyên nhân, ch a nêu đ c k t qu c a s vi c ho c
ng c l i; bài t p 5, t l tr phát hi n ra quy lu t và th c hi n ti p quy lu t
s p x p đ n gi n đ t m c trung bình và khá đ ng đ u nhau; bài t p 6, còn
nhi u tr ch a lý gi i đ c c m giác c a mình.
2.2.5. ánh giá v th c tr ng
2.2.5.1. u đi m: B c đ u GVMN đã quan tâm phát tri n KNSL cho tr MG
5-6 tu i; GV luôn mong mu n đ c đ i m i, c p nh t ki n th c đ nâng cao
hi u qu H này; đã quan tâm h n đ n vi c chu n b các đ dùng, h c li u;
tr MG 5-6 tu i đã có nh ng bi u hi n c th v KNSL và luôn có nhu c u,
đ c đ a ra các ý ki n cá nhân.
2.2.5.2. H n ch : M t s GV nh n th c ch a đ y đ v t m quan tr ng c a
vi c phát tri n KNSL cho tr MG 5-6 tu i qua H KPKH đ i v i s phát
tri n toàn di n c a tr ; h n ch v ph ng pháp, BP phát tri n KNSL cho tr ;
thi u các đi u ki n chu n b , thi u n n t ng ki n th c khoa h c đ phát tri n
KNSL; các tác đ ng giáo d c còn thi u tính h th ng, tính th ng xuyên, liên
t c; tr ch a m nh d n, ít có c h i đ c th c s tr i nghi m đ phát tri n

KNSL; các bi u hi n KNSL c a tr MG 5-6 tu i còn ch quan, c m tính.
2.2.5.3. Nguyên nhân: M t s GV còn thi u ki n th c và n ng l c s ph m;
ch a bi t cách chu n b các đi u ki n phù h p đ t o c h i cho tr SL; ch
quan trong đánh giá KNSL c a tr ; s d ng các t ng có tính hàn lâm khi n
tr khó n m b t đ c n i dung ki n th c; ch a t o c h i đ tr SL; ch a linh
ho t trong th c hi n các BP phát tri n KNSL cho tr MG 5-6 tu i qua H
KPKH; c s v t ch t, trang thi t b , đ dùng còn thi u th n; M t s n i s s
tr còn cao; còn thi u s ph i h p ch t ch gi a GV và ph huynh.
K t lu năch ngă2ă
B c đ u GVMN đã nh n th c đúng vi c phát tri n KNSL cho tr
MG 5 – 6 tu i, tuy nhiên còn ch a đ y đ v vai trò, t m quan tr ng c ng
15


nh u th c a H KPKH đ i v i s phát tri n KNSL cho tr MG 5-6 tu i;
ch a s d ng hi u qu H KPKH nh là ph ng ti n u vi t đ phát tri n
KNSL; còn h n ch trong vi c l a ch n n i dung c ng nh các BP phát tri n
KNSL cho tr MG 5-6 tu i qua KPKH; ch a t ch c hi u qu quá trình t o
ti n đ SL, rèn luy n l p lu n logic cho tr ; còn thiên v cung c p ki n th c
và n ng v k t qu h n là quá trình tr đ c tr i nghi m. Các BP đ c s
d ng còn ch a linh ho t, thi u nh ng BP đ c thù trong phát tri n KNSL cho
tr . Theo đó, bi u hi n KNSL c a tr còn có nh ng h n ch , l p lu n còn
ch a logic, các SL còn ch quan, c m tính. Vì v y, c n thi t ph i xây d ng
nh ng bi n pháp phù h p đ phát tri n KNSL cho tr MG 5-6 tu i.
CH NGă3:ăBI N PHÁP PHÁT TRI N KH N NGăăSUY LU N CHO
TR M U GIÁO 5 - 6 TU I QUA HO Tă NG KHÁM PHÁ KHOA H C
3.1. Nguyên t c xây d ng các bi n pháp
3.1.1. Nguyên t c đ m b o m c tiêu giáo d c và m c tiêu phát tri n KNSL c a
tr m u giáo 5-6 tu i: Các bi n pháp đ c đ xu t ph i góp ph n th c hi n
m c tiêu giáo d c MN nói chung và m c tiêu phát tri n KNSL c a tr MG 56 tu i nói riêng, t o c h i đ tr đ c tr i nghi m th c s và tích c c, ch

đ ng, tham gia vào ho t đ ng thông qua nh ng tình hu ng có v n đ .
3.1.2. Nguyên t c đ m b o tính phát tri n: Các BP giáo d c c n có tính phát
tri n; phù h p v i ch ng trình GDMN, nh m h ng t i s phát tri n toàn
di n c a tr .
3.1.3. Nguyên t c d a vào và phát huy u th c a ho t đ ng khám phá khoa
h c: Xây d ng các BP ph i khai thác tri t đ u th c a H KPKH đ t o ra
các c h i giúp phát tri n KNSL c a tr MG 5- 6 tu i.
3.1.4. Nguyên t c đ m b o phát huy tính tích c c ho t đ ng c a tr : Các BP
c n đáp ng đ c nhu c u ho t đ ng tích c c, luôn mu n tìm hi u, khám phá c a
tr , kích thích h ng thú nh n th c, t o đi u ki n cho tr ho t đ ng tích c c.
3.2. Các bi n pháp phát tri n kh n ngăsuy lu n cho tr m u giáo 5 - 6 tu i
qua ho tăđ ng khám phá khoa h c
3.2.1. Nhóm bi n pháp chu n b đi u ki n phát tri n kh n ng suy lu n cho
tr m u giáo 5-6 tu i qua H KPKH
3.2.1.1. Bi n pháp thi t k các ho t đ ng phát tri n KNSL cho tr MG 5-6 tu i
qua ho t đ ng KPKH
Bi n pháp này giúp tr đ c tham gia vào các H phát tri n KNSL theo
l i di n d ch, giúp GV ch đ ng h n trong vi c xây d ng và l a ch n các H .
Theo đó, GV c n n m đ c đ c đi m tình hình nhu c u, h ng thú, s thích
c ng nh kh n ng c a tr , t đó đ ra m c tiêu phát tri n KNSL và ch rõ m c
đ SL c n đ t đ c tr và ti n hành BP theo 05 b c: 1- t tên cho ho t
đ ng (l a ch n tên g i ng n g n, xúc tích cho H d đ nh ti n hành. Tên g i
16


c n có tính h p d n, t o c m giác tò mò h ng thú cho tr ); 2ra m c tiêu c
th c a ho t đ ng (ch rõ m c tiêu v m t nh n th c, k n ng, thái đ ); 3Chu n b các đ dùng, trang thi t b phù h p v i ho t đ ng (s d ng các
nguyên v t li u đ n gi n, d tìm, không đòi h i ph i t n nhi u kinh phí và th i
gian th c hi n); 4- Thi t k các H (GV d a trên m c tiêu đã đ c xác đ nh
c ng nh các đi u ki n hoàn c nh c th đ xác đ nh các n i dung KPKH t đó

l a ch n BP, hình th c ti n hành cho phù h p); 5- Ki m tra, đi u ch nh và
hoàn thi n H phát tri n KNSL cho tr MG 5-6 tu i qua H KPKH.
3.2.1.2. Bi n pháp xây d ng môi tr ng ho t đ ng khám phá khoa h c kích thích
phát tri n kh n ng suy lu n cho tr
Bi n pháp này giúp tr có đ c các đi u ki n thu n l i đ t ng c ng và
chính xác hóa các ti n đ SL; GV có đi u ki n thu n l i đ phát tri n KNSL
cho tr MG 5-6 tu i qua H KPKH bao g m c môi tr ng v t ch t và môi
tr ng tinh th n.
Xây d ng môi tr ng v t ch t c n có nh ng thu n l i v không gian, đ a
đi m, ph ng ti n, trang thi t b phù h p v i hình th c KPKH trên ho t đ ng
h c và ch i KPKH. L a ch n đ dùng đa d ng ch ng lo i, nguyên li u,
ngu n g c, luân phiên thay đ i, t o y u t m , linh ho t b trí, s p x p đ
dùng, đ ch i các khu v c khác nhau trong l p, hành lang…; Xây d ng
môi tr ng tinh th n g n g i, thân thi n d a trên s bình đ ng, tôn tr ng và
ch p nh n s khác bi t, t o c h i đ tr đ c tr i nghi m. GV đ ng viên,
khuy n khích tr m nh d n, t tin khám phá, m nh d n s d ng ngôn ng nói
đ th hi n SL c a b n thân, không thúc ép. T o c h i đ t ng cá nhân tr
đ u đ c đ a ra suy ngh , k t lu n v s v t, hi n t ng trong môi tr ng đó.
3.2.2. Nhóm bi n pháp phát tri n kh n ng suy lu n cho tr m u giáo 5-6
tu i qua ho t đ ng khám phá khoa h c theo h ng t ng c ng các ho t
đ ng tr i nghi m
3.2.2.1. Bi n pháp t ng c ng cho tr quan sát
Bi n pháp này giúp tr đ c t ng c ng ki n th c, làm c s xây d ng
các ti n đ SL, ki m nghi m l p lu n, k t lu n; tr đ c đáp ng nhu c u tìm
hi u, khám phá. Quan sát c n đ c t ch c theo m t quy trình c th t vi c
đ t ra m c đích, lên k ho ch và th c hi n quan sát. H ng d n tr quan sát
theo ch đ nh; khuy n khích đ tr nh n ra nh ng thay đ i nhi u hình th c,
không gian, đ a đi m khác nhau; quan sát các chi ti t c b n, các m i liên h
gi a các chi ti t đó; h ng d n tr SL d a trên m i liên h v không gian,
th i gian, nhân-qu , m i quan h có tính ch t b c c u; đ nh ra kho ng th i

gian gi i h n đ cho tr quan sát; h ng d n tr v n d ng nh ng đi u quan
sát đ c đ tr l i cho câu h i và bi u đ t SL b ng ngôn ng nói.

17


3.2.2.2. Bi n pháp t ng c ng s d ng tình hu ng có v n đ
Bi n pháp này khuy n khích tr SL theo các cách khác nhau; b c đ u
bi t phân tích, đánh giá, gi i quy t tình hu ng có v n đ t đó đ a ra các k t
lu n phù h p thông qua các b c sau:
B c 1: L a ch n các tình hu ng có v n đ : GV khuy n khích tr đ a ra,
t phát hi n ho c tìm ki m và t n d ng tình hu ng có v n đ n y sinh.
B c 2: Tho thu n cách gi i quy t tình hu ng: GV cho tr th o lu n và
đ xu t cách gi i quy t v n đ . Tu theo t ng tình hu ng c th , hình th c
th o lu n có th khác nhau và tr cùng GV quy t đ nh ph ng án gi i quy t.
B c 3: T ch c cho tr gi i quy t tình hu ng theo các cách khác nhau:
GV khuy n khích, t o c h i cho m i tr đ c tham gia gi i quy t tình
hu ng; th ng xuyên trò chuy n, g i m b ng các câu h i và khuy n khích
tr tr l i; giúp tr t o ra s k t n i gi a nh ng tr i nghi m c và m i.
B c 4: GV khái quát k t qu gi i quy t tình hu ng: GV khái quát l i quá
trình gi i quy t tình hu ng và m ra cho tr nh ng h ng gi i quy t m i (n u có).
3.2.2.3. Bi n pháp t ng c ng s d ng thí nghi m khoa h c đ n gi n
Bi n pháp này giúp tr đ c tr i nghi m th c ti n đ xây d ng các ti n
đ SL chính xác, l p lu n ch t ch và k t lu n phù h p theo các b c sau:
B c 1: L a ch n thí nghi m: L a ch n thí nghi m phù h p v i v n kinh
nghi m và h ng thú c a tr có tính đ n đi u ki n v đ dùng thí nghi m.
B c 2: Chu n b các đi u ki n đ ti n hành thí nghi m: Chu n b đ
dùng thí nghi m, đ i t ng thí nghi m, th i gian, v trí th c hi n theo t ng
n i dung H KPKH c th : kính lúp, cân, nam châm, cát, n c, tranh nh,
mô hình, m t s loài cây, các b s u t m c a tr , nhi t k đo nhi t đ ,...

B c 3: T ch c th c hi n thí nghi m: GV khuy n khích tr nh n bi t
m c tiêu, nhi m v c a thí nghi m:
i v i thí nghi m có k t qu ngay, GV
th c hi n ch m rãi t ng b c đ tr quan sát và so sánh k t qu thí nghi m
v i k t qu ban đ u;
i v i nh ng thí nghi m không có k t qu ngay, GV
cùng v i tr th c hi n ph n đ u thí nghi m và h ng d n tr l u l i k t qu
d i hình th c v tranh, đánh d u b ng bi u đ ... V i các thí nghi m đ n
gi n, GV khuy n khích tr quan sát, xem xét, th o lu n và gi i thích theo suy
ngh . V i các thí nghi m khó h n, GV h ng d n tr tìm ra k t lu n, h ng
d n tr bi u đ t k t qu thí nghi m b ng l i nói và chính xác hóa giúp tr .
3.2.2.4. Bi n pháp t ng c ng s d ng các d án khám phá khoa h c
Bi n pháp này giúp tr đ c tr i nghi m sâu h n v các đ i t ng g n
g i; bi t cách phát tri n KNSL cho tr qua các d án KPKH vui v , phù h p
v i đi u ki n th c t c a tr , c a tr ng, l p theo các b c sau:
B c 1: M d án: Tr l a ch n d án và gi i quy t các v n đ thu c d
án KPKH. GV h tr và đi u ch nh đ d án phù h p v i tr và các đi u ki n
khác; khuy n khích tr tích c c th o lu n, ch đ ng đ xu t ý t ng; giúp tr

18


có c h i gi i quy t v n đ , SL và ph ng đoán v nh ng k t qu có th đ t
đ c khi k t thúc d án. M c tiêu c a d án đ c xác đ nh d a vào hi u bi t,
h ng thú và th c t mang tính th i s t i th i đi m di n ra; h ng d n tr xây
d ng m ng ho t đ ng cho các giai đo n k ti p c a d án. M i giai đo n có
nh ng công vi c c th đ c u tiên đ tr th c hi n.
B c 2: Phát tri n d án: Sau khi đã l a ch n đ c d án KPKH, GV t
ch c cho tr đ c tr i nghi m th c t . Trong các d án KPKH c n có s
phân chia rõ r t các yêu c u gi a tr v i tr , tr v i GV. GV h ng d n tr

th c hi n các H trao đ i, th o lu n, tham quan, dã ngo i đ tr t ng c ng
v n ki n th c, xây d ng ti n đ . H ng d n tr tìm ra s liên k t gi a các
ki n th c đã bi t v i ki n th c ch a bi t; phát hi n và t n d ng nh ng tình
hu ng n y sinh, t o c h i và th i gian đ tr SL, k t qu ho c s n ph m c a
m i d án c n đ c cá nhân ho c nhóm nh th hi n m t cách m ch l c.
B c 3: T ng k t d án: M i H c a d án đ u có nh ng s n ph m nh t
đ nh có th h u hình ho c vô hình. GV c n cho tr hi u đ c ng d ng c a d
án trong cu c s ng và tuyên truy n m r ng d án h u ích trong c ng đ ng.
3.2.2.5. Bi n pháp t ng c

ng s d ng trò ch i h c t p

Bi n pháp này nh m c ng c ti n đ SL m t cách t nhiên, vui v . Do
đó, trò ch i th ng đ c t ch c vào th i đi m cu i H KPKH.
Giáo viên và tr cùng tìm ki m và l a ch n các trò ch i h c t p đòi h i
tr th hi n nh ng k n ng, ki n th c đã bi t đ tham gia hi u qu . Tùy thu c
vào s l ng tr và các đi u ki n khác nh : m c đích, n i dung KNSL...mà
GV l a ch n và t ch c cho tr ch i KPKH m t cách linh ho t d i hình
th c cá nhân, nhóm l n, nhóm nh và có s ph i h p linh ho t trò ch i t nhđ ng, ng n-dài...GV h ng d n tr huy đ ng các giác quan vào quá trình
ch i; khuy n khích tr nói lên suy ngh và chính xác hóa giúp tr .
Các nhóm BP nêu trên có m i quan h tác đ ng qua l i l n nhau, trong đó
nhóm bi n pháp 1 là đi u ki n đ th c hi n nhóm bi n pháp 2 và nhóm bi n
pháp 2 tác đ ng đ đi u ch nh nhóm bi n pháp 1.
có th th c hi n hi u qu
các bi n pháp trên c n có s qu n lí, ch đ o phù h p, đ i ng giáo viên m m
non đ m b o v n ng l c và c s v t ch t, đ dùng, trang thi t b phù h p.
K t lu n ch ngă3
Phát tri n KNSL c a tr MG 5-6 tu i qua H KPKH là m t quá trình
lâu dài đòi h i ph i có s khéo léo trong cách th c t ch c và đ m b o đ c
các đi u ki n v n ng l c c a GV, v s l ng tr , v c s v t ch t và s

ph i h p c a ph huynh.
th c hi n có hi u qu nhi m v này GV có th
s d ng m t ho c k t h p nhi u bi n pháp nêu trên tùy thu c và m c đích
c a ho t đ ng m t cách linh ho t, không nh t thi t ph i áp d ng t t c các
bi n pháp trong m t ho t đ ng.
19


CH
NGă4:ăTH C NGHI M S ăPH M
4.1. Khái quát v t ch c th c nghi m
4.1.1. M c đích th c nghi m: Ki m ch ng tính kh thi, tính hi u qu c a
các bi n pháp phát tri n KNSL qua H KPKH cho tr MG 5 - 6 tu i đã đ c
đ xu t và ki m ch ng tính đúng đ n c a gi thuy t khoa h c c a đ tài.
4.1.2. N i dung th c nghi m: Th c nghi m 02 nhóm BP đã đ xu t nh m
phát tri n KNSL cho tr MG 5 – 6 tu i qua H KPKH; Các BP đã đ xu t
đ c TN thông qua vi c t ch c H KPKH cho tr MG 5-6 tu i, trên ho t
đ ng h c và H ch i KPKH theo ch đ sinh ho t h ng ngày c a tr .
4.1.3.
i t ng, th i gian: TN vòng 1: 15 tr
tr ng MN H Tùng M u
vào tháng 5 n m 2018 nh m th m dò tính phù h p c a các bi n pháp phát
tri n KNSL cho tr MG 5-6 tu i qua H KPKH; TN vòng 2: 60 tr thu c 2
nhóm MG 5-6 tu i tr ng MN th c nghi m Hoa H ng và tr ng MN Di
Tr ch t tháng 9/2018 đ n tháng 12/2018.
4.1.4. Ph ng pháp th c nghi m
Th c nghi m s ph m đ c ti n hành qua hai vòng nh đã nêu. K t thúc m i
vòng TN, ti n hành ki m tra k t qu c a nhóm TN và nhóm C v i cùng tiêu
chí, bài t p. Các nhóm C đ c ti n hành bình th ng theo k ho ch c a nhà
tr ng. Các nhóm TN đ c th c hi n theo các BP đã đ xu t ch ng 3.

4.1.5. Quy trình và yêu c u th c nghi m
4.1.5.1. Quy trình th c nghi m
a. Giai đo n 1, g m 3 b c:
- B c 1: L a ch n đ i t ng th c nghi m và đ i ch ng;
- B c 2: L a ch n ho t đ ng KPKH đ ti n hành th c nghi m;
- B c 3: Xây d ng k ho ch t ch c TN và b i d ng GV
b. Giai đo n 2, g m 2 b c:
- B c 1: o đ u vào KNSL c a tr tr c TN;
- B c 2: T ch c tri n khai các ho t đ ng theo k ho ch TN
4.1.5.2. Yêu c u th c nghi m
Các l p TN và C đ u có đi u ki n t ng đ ng nhau: V s tr ; m c
đ phát tri n KNSL cho tr qua H KPKH; trình đ , thâm niên công tác c a
GV; đi u ki n c s v t ch t, đ dùng, thi t b ; ch ng trình GDMN hi n
hành; b i d ng GVMN làm TN đ GV n m đ c m c đích, n i dung, cách
th c ti n hành TN; chu n b các đi u ki n c n thi t cho TN.
4.1.6. Cách đánh giá k t qu th c nghi m
- Tiêu chí và thang đánh giá: S d ng tiêu chí và thang đánh giá m c 2.1.6.
- Công c đánh giá là bài t p đo m c đ bi u hi n KNSL c a tr tr c
và sau TN. Quá trình TN, luôn quan sát s bi u hi n KNSL c a tr MG 5-6
tu i và trao đ i v i GV v cách th c, quy trình TN. Ghi chép biên b n TN,
nh ng bi u hi n KNSL c a tr : V m t đ nh tính (quan sát, ghi chép, phân
tích, đánh giá k t qu bi u hi n KNSL c a tr MG 5-6 tu i. So sánh k t qu
20


ghi chép nh ng SL c a tr đ a ra tr c và sau TN; v m t đ nh l ng (k t
qu đo tr c và sau TN đã l ng hóa đ c nh p trên ph n m m Excel, và
xu t sang ph n m m SPSS. V i các ki m đ nh so sánh đi m trung bình ho c
so sánh t l % m c đ bi u hi n KNSL tr gi a các nhóm TN và C đ t
đ c, tính trung bình c ng c a các bi u hi n KNSL tr MG 5-6 tu i, đ

l ch chu n và ki m tra đ tin c y c a các giá tr trên ph n m m SPSS).
4.2. Phân tích k t qu th c nghi măs ăph m
4.2.1. Phân tích k t qu th c nghi m v m t đ nh l ng
4.2.1.1. K t qu th c nghi m s ph m vòng 1
a. K t qu đo tr c th c nghi m s ph m vòng 1
Tr c khi ti n hành TN theo quy trình đã đ xu t, ti n hành kh o sát
tr c TN KNSL c a tr MG 5-6 tu i qua đánh giá c a GV b ng h th ng
phi u h i. K t qu cho th y, h u h t các bi u hi n KNSL c a tr đ t đ c
m c đ trung bình và y u. Gi a nhóm TN và nhóm C không có s khác
bi t nhi u.
b. K t qu đo sau th c nghi m s ph m vòng 1
Các H KPKH đ c th c hi n theo nguyên t c chú tr ng đ n h ng thú
ho t đ ng c a tr . H KPKH đ c l a ch n là H “Khám phá qu tr ng”;
nhóm C, đa s tr không có s ti n b rõ r t, th hi n đi m s tr đ t
m c y u tr c th i gian ti n hành TN không đ c c i thi n, m c đ khá đ t
đ c còn ch a nhi u, m c đ t t r t ít, nh ng h n ch trong SL c a tr ch a
đ c kh c ph c. nhóm TN, k t qu TN th m dò cho th y KNSL c a tr
trong H KPKH có xu h ng t ng h n so v i tr c TN.
c bi t, k t qu
quan sát cho th y s tr m nh d n đ a ra các suy ngh c a mình t ng lên và
v i t c đ nhanh h n, tr có KNSL m c trung bình, y u còn r t ít.
4.2.1.2. K t qu th c nghi m s ph m vòng 2
a. K t qu đo tr c th c nghi m s ph m vòng 2
Nhìn chung, đa s KNSL c a tr đ t m c y u, trung bình, s tr có bi u
hi n KNSL khá ch a nhi u; tr ch a bi t xây d ng ti n đ SL, ch a m nh
d n đ a ra k t lu n v đ i t ng. K t qu tính đi m trung bình cho th y gi a
nhóm TN và nhóm C không có s chênh l ch.
b. K t qu đo sau th c nghi m s ph m vòng 2
B ng 4. 1. So sánh KNSL c a tr nhóm TN và nhóm C tr c và sau TN vòng 2
N i dung

Nhóm

M c đ c th , tr c quan, bên C
ngoài đ i t ng
TN
M c đ tr u t
đ i t ng

ng, bên trong

a ra SL có tính logic

C

Tr c Sau
l ch
TNV2 TNV2 chu n SD
1.88
1.98 0.071
1.83
3.57 1.226

Bình ph ng
SD
0.005
1.502

1.60

1.68

0.059

0.003

TN

1.68

3.37

C

1.190

1.417

1.30

1.30

0.000

0.000

21


M i quan h nhân - qu

Phân lo i đ i t

ng

TN

1.28

2.70

C

1.002

1.003

1.88

1.93

0.035

0.001

TN

1.95

3.27

C

0.931

0.867

1.58

1.63

0.035

0.001

TN

1.67

3.28

C

1.143

1.307

1.97

2.00

0.024

0.001

1.98

3.52

C

1.084

1.176

1.92

2.05

0.094

0.009

TN

1.93

3.52

1.120

1.253

Phát hi n quy t c và s p x p
theo quy t c
TN
Bi u đ t SL b ng ngôn ng
nói ho c c ch , đi u b

K t qu đo sau TN cho th y có s khác bi t rõ ràng trong s bi u hi n
KNSL c a tr gi a nhóm TN và nhóm C. nhóm TN tr ch y u đ t
m c t t, khá không còn tr nào m c y u; tr có bi u hi n ti n b rõ r t và
t ng đ i đ ng đ u. Trong khi đó tr
nhóm C ph n l n ch đ t m c trung
bình và v n còn nhi u tr m c y u.
So sánh đi m trung bình c a tr MG 5-6 tu i tr c và sau TNSP vòng 2
theo bi u đ d i đây:

Bi u đ 4.1. So sánh đi m trung bình k t qu đo tr tr c và sau TNSP vòng 2
K t qu bi u đ trên cho th y nhóm C và nhóm TN sau TN có đ
chênh l ch rõ nét; tr nhóm C có k t qu t ng lên song không nhi u và
không đ ng đ u, th m chí có ch s không t ng (ch s 1.1) trong khi tr
nhóm TN đ u đ t k t qu cao h n rõ r t.
- K t qu th c hi n các bài t p đo sau TN c a tr l p TN
So v i tr c TN, k t qu th c hi n các bài t p c a tr
l p TN đã có
nh ng b c ti n rõ r t. a s tr đ u có th đ a ra SL c a mình. VD:
bài
t p 6: khi yêu c u tr SL qua xúc giác thì k t qu thu đ c r t cao v i 100 %
tr đ u có th SL chính xác.

22


4.2.2. Phân tích k t qu th c nghi m v m t đ nh tính
* K t qu trao đ i tr c ti p GVMN đã cho th y các BP đ c đ xu t là phù
h p, có tính kh thi và tác đ ng tích c c đ i v i KNSL c a tr MG 5-6 tu i.
* ánh giá qua quan sát: K t qu TNSP đã cho th y các bi u hi n KNSL c a
tr
nhóm C không n đ nh, không đ ng đ u và ch a có s ti n b rõ r t
so v i th i gian tr c TN. Tr nhóm TN xây d ng đ c các ti n đ SL, m nh
d n, ch đ ng h n trong vi c đ a ra các SL c a riêng mình theo l i di n d ch
và quy n p. Tr th c hi n các bài t p đo v i t c đ nhanh h n và đ t k t qu
cao h n tr c TN.
* K t qu quan sát tr ng h p trong su t quá trình nghiên c u cho th y
nh ng tr này có s t ng lên đáng k v s l ng và ch t l ng các ti n đ ,
l p lu n và k t lu n. Tính logic, tính phù h p c a các k t lu n c ng có nh ng
đi m ti n b rõ r t.
K t lu năch

ngă4

K t qu đo tr c TN cho th y KNSL c a tr
c 2 nhóm TN và C là
t ng đ ng nhau. Ph n l n KNSL c a tr
m c đ trung bình và y u. Sau
TN, m c đ phát tri n KNSL c a tr nhóm TN cao h n nhóm C. Tr
nhóm TN th hi n rõ tính tích c c, ch đ ng và m nh d n, t tin trong vi c
đ a ra SL. K t qu c a 2 vòng TN đã kh ng đ nh tính kh thi và hi u qu c a
các bi n pháp phát tri n KNSL c a tr MG 5-6 tu i đã đ c đ xu t, đ ng
th i ch ng minh gi thuy t khoa h c đã đ a ra là đúng.

23