Giải quyết khiếu nại về đất đai của cơ quan hành chính nhà nước qua thực tiễn tỉnh Hưng Yên

I HC QUC GIA H NI
KHOA LUT

NGUYN VN T

GIảI QUYếT KHIếU NạI Về ĐấT ĐAI
CủA CƠ QUAN HàNH CHíNH NHà NƯớC QUA THựC TIễN TỉNH HƯNG YÊN

LUN VN THC S LUT HC

H NI - 2018


I HC QUC GIA H NI
KHOA LUT

NGUYN VN T

GIảI QUYếT KHIếU NạI Về ĐấT ĐAI
CủA CƠ QUAN HàNH CHíNH NHà NƯớC QUA THựC TIễN TỉNH HƯNG YÊN
Chuyờn ngnh: Lut Hin phỏp - Lut Hnh chớnh
Mó s: 8380101.02

LUN VN THC S LUT HC

Ngi hng dn khoa hc: PGS.TS HONG VN T

H NI - 2018


LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của
riêng tôi. Các kết quả nêu trong Luận văn chưa được công bố trong
bất kỳ công trình nào khác. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong
Luận văn đảm bảo tính chính xác, tin cậy và trung thực. Tôi đã
hoàn thành tất cả các môn học và đã thanh toán tất cả các nghĩa vụ
tài chính theo quy định của Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội.
Vậy tôi viết Lời cam đoan này đề nghị Khoa Luật xem xét để
tôi có thể bảo vệ Luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
NGƯỜI CAM ĐOAN

Nguyễn Văn Tú


MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục các bảng

MỞ ĐẦU..........................................................................................................1
Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ GIẢI QUYẾT KHIẾU
NẠI TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI CỦA CƠ QUAN HÀNH
CHÍNH NHÀ NƯỚC..........................................................................7
1.1.

Khái niệm giải quyết khiếu nại hành chính trong
lĩnh vực đất đai..............................................................................7

1.1.1. Khái niệm khiếu nại hành chính.......................................................7
1.1.2. Khái niệm khiếu nại trong lĩnh vực đất đai.....................................8
1.1.3. Đặc điểm khiếu nại trong lĩnh vực đất đai.....................................11
1.1.4. Nội dung khiếu nại trong lĩnh vực đất đai.....................................12
1.2.

Những vấn đề chung về giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực
đất đai của cơ quan hành chính nhà nước.....................................18

1.2.1. Nội dung giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai của cơ
quan hành chính...............................................................................18
1.2.2. Các nguyên tắc giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai
của cơ quan hành chính nhà nước..................................................24
1.2.3. Thẩm quyền giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai..............26
1.3.

Vai trò của việc giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai
của cơ quan hành chính nhà nước..................................................29

Kết luận chương 1.........................................................................................35


Chương 2: THỰC TRẠNG GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI TRONG
LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI CỦA CƠ QUAN HÀNH CHÍNH NHÀ
NƯỚC TẠI TỈNH HƯNG YÊN......................................................36
2.1.

Những yếu tố tác động đến việc giải quyết khiếu nại trong
lĩnh vực đất đai tại tỉnh Hưng Yên..................................................36

2.1.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội của tỉnh Hưng Yên................36
2.1.2. Khái quát tình hình sử dụng đất tại tỉnh Hưng Yên.....................38
2.1.3. Tình hình khiếu nại trong lĩnh vực đất đai tại tỉnh Hưng Yên
............................................................................................................40
2.2.

Tình hình giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai của cơ
quan hành chính nhà nước tỉnh Hưng Yên....................................50

2.2.1. Những kết quả đạt được..................................................................50
2.2.2. Đánh giá những kết quả đạt được...................................................57
2.2.3. Những tồn tại trong công tác giải quyết khiếu nại trong lĩnh
vực đất đai.........................................................................................59
2.2.4. Nguyên nhân của những tồn tại trong công tác giải quyết
khiếu nại về đất đai..........................................................................63
Kết luận chương 2.........................................................................................66
Chương 3: QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG HIỆU
QUẢ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI TRONG LĨNH VỰC ĐẤT
ĐAI CỦA CƠ QUAN HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC.....................67
3.1.

Quan điểm về tăng cường hiệu quả về giải quyết khiếu nại
trong lĩnh vực đất đai của cơ quan hành chính nhà nước............67

3.1.1. Đảm bảo thực hiện quyền con người, quyền công dân trong
Nhà nước pháp quyền......................................................................67
3.1.2. Bảo đảm tiến độ cho việc phát triển kinh tế phục vụ sự
nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.............................68

3.1.3. Bảo đảm nguyên tắc pháp chế, kỷ luật, kỷ cương và tăng
cường công tác chống quan liêu, tham nhũng, mất dân chủ
trong hoạt động của các cơ quan hành chính nhà nước...............69
3.1.4. Khắc phục nhanh chóng những tồn tại, thiếu sót trong công
tác giải quyết khiếu nại về đất đai...................................................70
3.2.

Các giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về thẩm quyền giải
quyết khiếu nại đất đai của cơ quan hành chính nhà nước..........72

3.2.1. Nhóm các giải pháp chung...............................................................72
3.2.2. Các giải pháp cụ thể đối với tỉnh Hưng Yên..................................81
Kết luận chương 3.........................................................................................92
KẾT LUẬN....................................................................................................93
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................96


DANH MỤC CÁC BẢNG

Số hiệu

Tên bảng

Trang

Bảng 2.1.

Thống kê số lượng người đến khiếu nại, tố cáo, kiến
nghị từ năm 2014 đến năm 2017 đã được các cơ quan
hành chính tỉnh Hưng Yên tiếp đón

42

Thống kê số lượng đơn thư khiếu nại, tố cáo, tranh
chấp từ năm 2014 đến năm 2017 đã được các cơ quan
hành chính tỉnh Hưng Yên tiếp nhận

42

Thống kê số lượng vụ việc khiếu nại, tố cáo, tranh
chấp về đất đai từ năm 2014 đến năm 2017 các cơ quan
hành chính nhà nước tỉnh Hưng Yên phải giải quyết

50

Thống kê số lượng vụ việc khiếu nại, tố cáo, tranh
chấp về đất đai từ năm 2014 đến năm 2017 các cơ quan
hành chính nhà nước tỉnh Hưng Yên đã giải quyết

51

Tỷ lệ vụ việc khiếu nại, tố cáo, tranh chấp về đất đai từ
năm 2014 đến năm 2017 đã được các cơ quan hành
chính nhà nước tỉnh Hưng Yên giải quyết

52

Bảng 2.2.

Bảng 2.3.

Bảng 2.4.

Bảng 2.5.


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Khiếu nại là một trong những quyền cơ bản của công dân, được Hiến
pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013 ghi nhận: "Công
dân có quyền khiếu nại, quyền tố cáo với cơ quan nhà nước có thẩm quyền về
những việc làm trái pháp luật của cơ quan nhà nước, tổ chức kinh tế, tổ chức
xã hội, đơn vị vũ trang nhân dân hoặc bất cứ cá nhân nào" [21].
Khiếu nại quyết định hành chính, hành vi hành chính trong lĩnh vực đất
đai (sau đây gọi là khiếu nại về đất đai) là một trong những nhóm quan hệ đất
đai diễn ra thường xuyên, phức tạp, nhạy cảm, ảnh hưởng sâu rộng đến tình
hình an ninh, chính trị, kinh tế, xã hội của mỗi địa phương. Vì vậy, các cấp
chính quyền tuy đã có nhiều quan tâm, cố gắng trong công tác chỉ đạo, giải
quyết các vụ việc khiếu nại về đất đai, nhưng đây vẫn là một trong những nội
dung quản lý đất đai gây sức ép rất lớn cho cơ quan nhà nước.
Giải quyết khiếu nại về đất đai là một trong những nội dung quản lý hết
sức quan trọng của công tác quản lý nhà nước về đất đai. Giải quyết khiếu nại
về đất đai nhằm giải quyết các mâu thuẫn trong quan hệ đất đai, nó liên quan
đến nhiều vấn đề phức tạp thuộc về pháp luật và những quan hệ xã hội khác,
ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi thiết thân của các tổ chức, cá nhân, vì vậy
được xã hội rất quan tâm. Để giải quyết một vụ việc khiếu nại về đất đai
không gây bức xúc trong quần chúng nhân dân, đạt được mục tiêu "thấu tình,
đạt lý", đảm bảo được tính khả thi trong thực tiễn; đòi hỏi tổng hợp nhiều yếu
tố: đó là xử lý nghiêm các trường hợp cố tình trì hoãn việc giải quyết khiếu
nại về đất đai; đó là tuyên truyền sâu rộng, đúng trọng tâm các quy định của

pháp luật về khiếu nại, tố cáo, pháp luật về đất đai; đó là hoàn thiện các quy
định liên quan đến nội dung, quy trình giải quyết khiếu nại về đất đai... Tuy

1


nhiên, có một yếu tố quan trọng là phải nâng cao chất lượng giải quyết các
khiếu nại về đất đai của các cơ quan hành chính nhà nước. Các cơ quan hành
chính nhà nước thực hiện tốt công tác giải quyết khiếu nại về đất đai sẽ giúp
cho Nhà nước hoàn thiện các chính sách, xác lập mối quan hệ bình đẳng, công
bằng giữa Nhà nước với công dân và tiến tới xây dựng một Nhà nước pháp
quyền đúng nghĩa.
Hưng Yên là tỉnh có tốc độ phát triển kinh tế nhanh, nhiều khu công
nghiệp mới đã mọc lên. Điều này, ảnh hưởng rất lớn đến công tác quản lý Nhà
nước về đất đai. Xuất phát từ tình hình trên, dẫn đến các vụ khiếu nại, tố cáo,
tranh chấp về đất đai có nhiều cơ hội tăng về số lượng vụ việc (số lượng các
vụ việc chiếm từ 50% đến 70% các vụ việc khiếu nại, tố cáo, tranh chấp nói
chung), cũng như tính chất, mức độ gay gắt ngày càng phức tạp. Trong khi đó,
các vụ việc khiếu nại về đất đai chủ yếu do các cơ quan hành chính giải quyết
(các vụ việc về đất đai do cơ quan Tòa án giải quyết hiện nay chiếm số lượng
không nhiều). Do đó, cần phải nghiên cứu một cách có hệ thống các quy định
của pháp luật về khiếu nại, thực trạng khiếu nại và giải quyết khiếu nại về đất
đai của các cơ quan hành chính nhà nước (qua thực tiễn tỉnh Hưng Yên); trên
cơ sở đó, đề xuất những kiến nghị nhằm sửa đổi, bổ sung chính sách, pháp
luật về khiếu nại, về đất đai và xác lập cơ chế giải quyết các khiếu nại về đất
đai, nhằm nâng cao hiệu quả công tác giải quyết khiếu nại về đất đai, bảo đảm
quyền và lợi ích hợp pháp cho tổ chức, công dân và đáp ứng được nhiệm vụ
xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa là việc làm có ý nghĩa quan
trọng về mặt lý luận và thực tiễn hiện nay. Với nhận thức như vậy, tôi đã lựa
chọn đề tài: "Giải quyết khiếu nại về đất đai của cơ quan hành chính nhà

nước - qua thực tiễn tỉnh Hưng Yên" làm luận văn thạc sĩ luật học của mình.
Các kết quả nghiên cứu của luận văn này này có thể được sử dụng làm
tài liệu tham khảo tại các cơ sở đào tạo và nghiên cứu về luật học. Một số

2


kiến nghị của đề tài có giá trị tham khảo đối với các cơ quan xây dựng và thực
thi pháp luật trong quá trình xây dựng, hoàn thiện và tổ chức thực hiện pháp
luật đất đai nói chung và pháp luật giải quyết khiếu nại về đất đai nói riêng ở
nước ta. Nội dung của luận văn cũng có thể góp phần xây dựng nâng cao kỹ
năng nghề nghiệp, kỹ năng nghiên cứu hồ sơ của cơ quan, cán bộ thực hiện
trách nhiệm thẩm tra, xác minh để giải quyết tốt khiếu nại về đất đai.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Trong những năm gần đây, tình hình khiếu nại, tố cáo ở Hưng Yên nói
riêng và của cả nước nói chung ngày một gia tăng và có chiều hướng phức
tạp. Vì thế, vấn đề khiếu nại, tố cáo được nhiều nhà nghiên cứu về khoa pháp
lý và hoạt động thực tiễn ở nước ta quan tâm. Tìm hiểu tình hình nghiên cứu
liên quan đến đề tài "Giải quyết khiếu nại về đất đai của cơ quan hành
chính nhà nước - qua thực tiễn tỉnh Hưng Yên", tôi thấy có một số công
trình, bài viết nghiên cứu như:
Luận án Tiến sĩ Luật học của Nguyễn Hạnh: “Hoàn thiện thủ tục pháp
lý về giải quyết khiếu nại của công dân”, năm 2005; Luận án Tiến sỹ Luật học
của Ngô Mạnh Toan: “Hoàn thiện pháp luật khiếu nại, tố cáo trong điều kiện
xây dựng Nhà nước pháp quyền”, năm 2007.
Bài viết “Xây dựng quy trình giải quyết khiếu nại hành chính” của Đinh
Văn Minh, Tạp chí Thanh tra, số 1, năm 2005.
Thanh tra nhà nước (2004), Hoàn thiện cơ chế giải quyết khiếu kiện
hành chính, đề tài nghiên cứu khoa học; Thanh tra nhà nước (2004), Xây
dựng quy trình nghiệp vụ giải quyết khiếu nại hành chính, đề tài nghiên cứu

khoa học; Nguyễn Thế Thuấn, Tăng cường hiệu lực của pháp luật trong việc
giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân Việt Nam hiện nay, Luận án tiến sỹ
luật học; Trần Văn Sơn, Tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa trong hoạt
động giải quyết khiếu nại, tố cáo của các cơ quan hành chính nhà nước hiện

3


nay, Luận án tiến sỹ luật học; Nguyễn Thi ̣Minh Hà (2002), Thẩm quyền giải
quyết khiếu naị, tố cáo của cơ quan hành chính nhà nước, Luâṇ văn cao học
luật; Đinh Văn Minh (2005), Hoàn thiện pháp luật nhằm đổi mới cơ chế giải
quyết khiếu nại hành chính ở Việt Nam, Luận văn cao học luật; Nguyễn Hoài
Thoa (2005), Giải quyết khiếu nại về đất đai của các cơ quan hành chính nhà
nước ở tỉnh Hải Dương hiện nay, Luận văn cao học luật; Trương Tiến Dũng
(2007), Giải quyết khiếu nại hành chính trong lĩnh vực quản lý nhà nước về
đất đai ở nước ta hiện nay, Luận văn cao học quản lý hành chính công...
Tình hình nghiên cứu trên cho thấy, các công trình khoa học, các bài
viết đã đề cập đến vấn đề lý luận, thực tiễn và yêu cầu đổi mới, hoàn thiện
quy định về thủ tục giải quyết khiếu nại hành chính. Tuy nhiên, các công
trình trên chưa nghiên cứu một cách chuyên biệt, cụ thể về những bất cập,
vướng mắc và những hạn chế từ lý luận và đặc biệt là từ thực tiễn thực hiện
các quy định, yêu cầu về quy trình giải quyết khiếu nại hành chính trong
lĩnh vực đất đai. Chưa thực sự xem xét giải quyết khiếu nại từ góc độ của
người giải quyết khiếu nại và người khiếu nại về đất đai; người giám sát,
đôn đốc việc giải quyết khiếu nại. Đề tài "Giải quyết khiếu nại về đất đai
của cơ quan hành chính nhà nước - qua thực tiễn tỉnh Hưng Yên " là
công trình đầu tiên nghiên cứu chuyên biệt về những bất cập, vướng mắc
và hạn chế trong quá trình giải quyết khiếu nại, từ thực tiễn giải quyết
khiếu nại về đất đai trên địa bàn tỉnh Hưng Yên. Công trình đầu tiên đưa ra
mô hình giải quyết khiếu nại để quy trình giải quyết khiếu nại được độc

lập, khách quan, nhanh chóng, hiệu quả, vừa đảm bảo tính kế thừa, vừa
đảm bảo tính đổi mới.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích của luận văn là phân tích làm rõ những vấn đề chung về
khiếu nại, khiếu nại và giải quyết khiếu nại về đất đai ở tỉnh Hưng Yên; qua
đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật về đất đai, pháp luật khiếu nại

4


về đất đai và bài học kinh nghiệm, phương pháp thẩm tra, xác minh để giải
quyết có hiệu quả hơn các khiếu nại về đất đai.
Để đạt được mục đích này, luận văn có nhiệm vụ nghiên cứu sau:
- Nghiên cứu những vấn đề lý luận về khiếu nại đất đai và giải quyết
khiếu nại về đất đai.
- Nghiên cứu quy định của pháp luật về giải quyết khiếu nại đất đai, để
từ đó đánh giá được những ưu điểm và hạn chế, bất cập trong quy định này;l
- Nghiên cứu thực tiễn giải quyết khiếu nại về đất đai tại tỉnh Hưng
Yên, từ đó đánh giá những kết quả đạt được và những hạn chế tồn tại trong
công tác giải quyết khiếu nại về đất đai trên địa bàn tỉnh Hưng Yên.
- Phân tích các quan điểm và đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật
cũng như nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại đất
đai trong thời gian tới.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Luận văn tập trung vào nghiên cứu hai vấn đề lớn: Tình hình khiếu nại
hành chính và giải quyết khiếu nại hành chính của các cơ quan hành chính
nhà nước, cá nhân có thẩm quyền ở nước ta hiện nay.
Phạm vi nghiên cứu của luận văn chủ yếu đề cập đến vấn đề khiếu nại
hành chính và giải quyết khiếu nại hành chính về đất đai tỉnh Hưng Yên.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng
và duy vật lịch sử, quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin về Nhà nước và
pháp luật, quan điểm của Đảng và nhà nước về chế độ sở hữu đất đai, về
khiếu nại và giải quyết khiếu nại.
Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể sau: Tìm hiểu
các văn bản pháp luật, các văn bản dưới luật, các tạp chí chuyên ngành và các
tài liệu có liên quan đến đất đai, việc giải quyết khiếu nại, tranh chấp trong
lĩnh vực đất đai do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành; nghiên cứu

5


các hồ sơ giải quyết khiếu nại, tranh chấp trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn
tỉnh Hưng Yên.
So sánh giữa lý luận và thực tiễn tình hình giải quyết khiếu nại về đất
đai ở địa phương với pháp luật đất đai, pháp luật về khiếu nại của Nhà nuớc.
Để giải quyết các vấn đề do đề dụng phương pháp lịch sử, phương pháp
trao đổi chuyên gia.
6. Đóng góp mới cúa đề tài
Với giới hạn là một luận văn cao học nội dung luận văn là kết qủa tổng
hợp nhận thức của tác giả về nhà nước, pháp luật, quản lý nhà nước trên các
lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội trong thời gian học tập và nghiên cứu
khoa học tại các cơ sở đào tạo luật trên cả nước. Trên cơ sở các tri thức đó tác
giả luận văn đã đề cập và làm rõ hơn cơ sở lý luận và thực tiễn của khiếu nại,
giải quyết khiếu nại hành chính về đất đai taịcác khu côn g nghiêp ̣, từ đó làm
cơ sở cho việc đề xuất những phương hướng, giải pháp có tính khả thi nhằm
góp phần nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại hành chính trên lĩnh vực này
trong tình hình hiện nay. Với những kết quả đạt được, luận văn có thể được sử
dụng làm tài liệu tham khảo cho những người làm công tác nghiên cứu, giảng
dạy, học tập trong lĩnh vực chuyên ngành.

7. Kết cấu của đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, đề tài
được kết cấu thành 03 chương, cụ thể như sau:
Chương 1: Những vấn đề lý luận về giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực
đất đai của cơ quan hành chính nhà nước
Chương 2: Thực trạng giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai của cơ
quan hành chính nhà nước tại tỉnh Hưng Yên
Chương 3: Quan điểm và giải pháp nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu
nại trong lĩnh vực đất đai của cơ quan hành chính nhà nước.

6


Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI TRONG
LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI CỦA CƠ QUAN HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC

1.1. Khái niệm giải quyết khiếu nại hành chính trong lĩnh vực đất đai
1.1.1. Khái niệm khiếu nại hành chính
Theo Từ điển Tiếng Việt, khiếu nại là "đề nghị cơ quan có thẩm
quyền xét một việc làm mà mình không đồng ý, cho là trái phép hay không
hợp lý" [38, tr.483]. Với nghĩa trên phạm vi khiếu nại rất rộng, bao gồm mọi
việc làm của các cơ quan, cán bộ, công chức, tổ chức xã hội mà người khiếu
nại không đồng ý, cho là trái phép hay không hợp lý, trái pháp luật.
Theo quy định của pháp luật tại khoản 1 Điều 2 của Luật Khiếu
nại 2011 quy định:
Khiếu nại là việc công dân, cơ quan, tổ chức hoặc cán bộ, công
chức theo thủ tục do Luật này quy định, đề nghị cơ quan, tổ chức, cá
nhân có thẩm quyền xem xét lại quyết định hành chính, hành vi hành
chính của cơ quan hành chính nhà nước, của người có thẩm quyền

trong cơ quan hành chính nhà nước hoặc quyết định kỷ luật cán bộ,
công chức khi có căn cứ cho rằng quyết định hoặc hành vi đó là trái
pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình [20].
Từ những quan niệm trên có thể nhận thấy một số đặc trưng cơ
bản của khiếu nại như sau:
Thứ nhất, khiếu nại xuất phát từ nhận thức chủ quan của người khiếu
nại cho rằng quyền và lợi ích chính đáng của mình bị xâm phạm. Nói cách
khác khiếu nại là một hình thức phản ứng của công dân, cơ quan, tổ chức với
những hiện tượng vi phạm các quyền và lợi ích của họ được pháp luật bảo vệ.
Thứ hai, khiếu nại luôn mang trong mình thông tin về sự vi phạm các

7


quyền và lợi ích của công dân được pháp luật quy định hoặc bắt nguồn từ
những nguyên tắc pháp chế xã hội chủ nghĩa và những quy định của cộng
đồng cũng như sự vi phạm các quyền lợi khác nhau của cá nhân khác của
công dân. Việc xác định loại vi phạm cụ thể hoặc thiệt hại cụ thể bởi những
việc làm trái pháp luật là yếu tố nhất thiết của nội dung khiếu nại.
Thứ ba, người khiếu nại không thể tự khôi phục những quyền và lợi ích
hợp pháp của mình bị xâm hại bởi việc làm trái pháp luật của cơ quan nhà
nước, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, đơn vị vũ trang nhân dân hoặc bất cứ cá
nhân nào. Sự khiếu nại của họ trông chờ vào quyết định giải quyết khiếu nại
của cơ quan, người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại.
Khiếu nại hành chính có thể hiểu là: việc cá nhân, cơ quan hoặc tổ
chức yêu cầu cơ quan hành chính nhà nước, người có thẩm quyền trong cơ
quan hành chính nhà nước xem xét lại quyết định hành chính, hành vi hành
chính của mình khi có căn cứ cho rằng quyết định hành chính, hành vi hành
chính đó là trái pháp luật, xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của họ.
1.1.2. Khái niệm khiếu nại trong lĩnh vực đất đai

Theo quy định của pháp luật tại khoản 1 Điều 2 của Luật Khiếu nại
2011 quy định:
Theo quy định tại Luật Đất đai năm 2013 thì quản lý nhà nước về đất
đai là lĩnh vực hết sức rộng lớn với 13 nội dung [22]. Như vậy, quản lý đất đai
thuộc thẩm quyền và trách nhiệm của Nhà nước, thực hiện quyền đại diện chủ
sở hữu toàn dân về đất đai. Hoạt động quản lý của Nhà nước nhằm bảo đảm
việc sử dụng đất đai một cách hợp lý phục vụ lợi ích của chủ sở hữu đích thực
là toàn dân, cũng như quyền và lợi ích hợp pháp của mỗi công dân. Cho nên
nếu cho rằng, một hoạt động quản lý nào đó (một quyết định hành chính, một
hành vi hành chính) là trái pháp luật thì người dân có thể khiếu nại
Khoản 1 và 2 Điều 204 Luật Đất đai năm 2013 quy định:

8


1. Người sử dụng đất, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên
quan đến sử dụng đất có quyền khiếu nại, khởi kiện quyết định
hành chính hoặc hành vi hành chính về quản lý đất đai. 2. Trình tự,
thủ tục giải quyết khiếu nại quyết định hành chính, hành vi hành
chính về đất đai thực hiện theo quy định của pháp luật về khiếu nại.
Trình tự, thủ tục giải quyết khiếu kiện quyết định hành chính, hành
vi hành chính về đất đai thực hiện theo quy định của pháp luật về tố
tụng hành chính [22].
Cụ thể hóa quy định trên, Nghị định 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014
của Chính phủ về thi hành Luật Đất đai năm 2013, đã quy định các quyết định
hành chính hoặc hành vi hành chính bị khiếu nại trong lĩnh vực đất đai như sau:
* Quyết định hành chính trong quản lý đất đai bị khiếu nại bao gồm
- Quyết định giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất, trưng dụng đất, cho
phép chuyển mục đích sử dụng đất:
+ Quyết định giao đất là quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm

quyền trao quyền sử dụng đất cho đối tượng có nhu cầu sử dụng đất;
+ Cho thuê đất là việc Nhà nước trao quyền sử dụng đất bằng hợp đồng
cho đối tượng có nhu cầu sử dụng đất;
+ Thu hồi đất là việc cơ quan nhà nước có thẩm quyền ra quyết định
hành chính để thu lại quyền sử dụng đất hoặc thu lại đất đã giao cho tổ chức,
Ủy ban nhân dân cấp xã quản lý theo quy định của pháp luật.
+ Trưng dụng đất là việc cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định
sử dụng đất đã có người sử dụng vào mục đích công trong trường hợp Nhà
nước ban bố tình trạng khẩn cấp theo quy định của pháp luật về tình trạng
khẩn cấp, trường hợp khẩn cấp của chiến tranh, thiên tai, hỏa hoạn hoặc các
trường hợp khẩn cấp khác đe dọa nghiêm trọng đến tài sản của Nhà nước, của
tổ chức, tài sản, tính mạng của nhân dân mà cần sử dụng đất;

9


+ Cho phép chuyển mục đích sử dụng đất là việc cơ quan nhà nước có
thẩm quyền cho phép người sử dụng đất chuyển đất đang sử dụng từ loại đất
này sang loại đất khác.
- Quyết định bồi thường, hỗ trợ, giải phóng mặt bằng, tái định cư:
+ Bồi thường là việc Nhà nước trả lại giá trị quyền sử dụng đất đối với
diện tích đất bị thu hồi cho người bị thu hồi đất.
+ Hỗ trợ là việc Nhà nước giúp đỡ người bị thu hồi đất thông qua đào
tạo nghề mới, bố trí việc làm mới, cấp kinh phí để di dời đến địa điểm mới.
+ Tái định cư là việc Nhà nước bồi thường bằng nhà ở, bồi thường
bằng giao đất ở mới, bồi thường bằng tiền để tự lo chỗ ở mới cho người sử
dụng đất phải di chuyển chỗ ở.
- Quyết định cấp hoặc thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất:
Quyết định cấp hoặc thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là việc
cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp hoặc thu hồi Giấy chứng nhận của người

sử dụng đất để bảo hộ quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất.
- Quyết định gia hạn thời hạn sử dụng đất:
Quyết định gia hạn thời hạn sử dụng đất là Quyết định cho phép
người sử dụng đất được tiếp tục sử dụng dưới hình thức Nhà nước giao đất,
cho thuê đất.
* Hành vi hành chính trong quản lý đất đai bị khiếu nại
Hành vi hành chính trong quản lý đất đai bị khiếu nại là hành vi của
cán bộ, công chức nhà nước khi giải quyết công việc thuộc phạm vi quy định
đã nêu trên.
Như vậy, có rất nhiều quyết định hành chính, hành vi hành chính trong
công tác quản lý nhà nước về đất đai, nhưng chỉ những Quyết định, hành vi
hành chính các Quyết định hành vi, hành chính này chỉ được thực hiện theo
thẩm quyền bởi các cơ quan hành chính, cán bộ, công chức nhà nước cấp

10


huyện, cấp tỉnh; các quyết định hành chính, hành vi hành chính khác trong
công tác quản lý Nhà nước về đất đai điều chỉnh theo Luật khiếu nại [6].
1.1.3. Đặc điểm khiếu nại trong lĩnh vực đất đai
Khiếu nại trong lĩnh vực đất đai là một dạng đặc biệt của khiếu nại
hành chính, nên bên cạnh những đặc điểm chung của khiếu nại hành chính,
khiếu nại về đất đai còn mang những đặc điểm đặc trưng riêng khác với các
khiếu nại thuộc các lĩnh vực khác... Sự khác biệt đó thể hiện ở những điểm
chủ yếu sau đây:
Thứ nhất, chủ thể của khiếu nại trong lĩnh vực đất đai chỉ có thể là chủ
thể của quyền quản lý và quyền sử dụng đất mà không phải là chủ thể của
quyền sở hữu đất đai. Quyền sử dụng đất của các chủ thể được xác lập dựa
trên quyết định giao đất, cho thuê đất của Nhà nước, được Nhà nước cho phép
nhận chuyển nhượng từ các chủ thể khác hoặc được Nhà nước công nhận

quyền sử dụng đất hợp pháp đối với diện tích đất đang sử dụng. Như vậy, chủ
thể của khiếu nại về đất đai là các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân tham gia với
tư cách là người quản lý hoặc người sử dụng đất.
Thứ hai, nội dung của khiếu nại trong lĩnh vực đất đai rất đa dạng và
phức tạp. Hoạt động quản lý và sử dụng đất trong nền kinh tế thị trường diễn
ra rất đa dạng, phong phú với việc sử dụng đất vào nhiều mục đích khác nhau,
với diện tích, nhu cầu sử dụng khác nhau. Trong nền kinh tế thị trường, việc
quản lý và sử dụng đất không đơn thuần chỉ là việc quản lý và sử dụng một tư
liệu sản xuất. Đất đai đã trở thành một loại hàng hóa đặc biệt, có giá trị
thương mại, giá đất lại biến động theo quy luật cung cầu trên thị trường, nên
việc quản lý và sử dụng nó không đơn thuần chỉ là việc khai thác giá trị sử
dụng mà còn bao gồm cả giá trị sinh lời của đất (thông qua các hành vi kinh
doanh quyền sử dụng đất). Tất nhiên, khi nội dung quản lý và sử dụng đất
phong phú và phức tạp hơn thì những mâu thuẫn, bất đồng xung quanh việc
quản lý và sử dụng đất đai cũng trở nên gay gắt và trầm trọng hơn.

11


Thứ ba, khiếu nại trong lĩnh vực đất đai phát sinh gây hậu quả xấu về
nhiều mặt, như: có thể gây mất ổn định về chính trị, phá vỡ mối quan hệ xã
hội, làm mất đoàn kết trong nội bộ nhân dân, phá vỡ trật tự quản lý đất đai,
gây đình trệ sản xuất, ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích không những của bản
thân người khiếu nại mà còn gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước và xã hội.
Thứ tư, đối tượng của khiếu nại trong lĩnh vực đất đai là quyền quản lý
và quyền sử dụng đất. Đất đai là loại tài sản đặc biệt không thuộc quyền sở
hữu của các chủ thể quản lý, sử dụng đất, mà thuộc sở hữu toàn dân do Nhà
nước đại diện chủ sở hữu.
1.1.4. Nội dung khiếu nại trong lĩnh vực đất đai
Nội dung khiếu nại trong lĩnh vực đất đai của các tổ chức, cá nhân rất

đa dạng, phức tạp, nhưng chủ yếu tập trung vào các vấn đề sau:
- Khiếu nại về thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng, bố trí tái
định cư
Để thực hiện chính sách phát triển kinh tế, xã hội đất nước, Nhà nước
đã tiến hành thu hồi đất, giải phóng mặt bằng phục vụ cho các dự án. Tuy
nhiên vấn đề bồi thường và hỗ trợ, tiến hành tái định cư cho những đối tượng
bị thu hồi đất ở nhiều địa phương gặp không ít khó khăn, vướng mắc; tập
trung chủ yếu vào 4 dạng sau:
+ Khiếu nại việc Nhà nước thu hồi đất, bồi thường, giải phóng mặt
bằng trước khi có Luật Đất đai năm 2013: các vụ việc khiếu nại này thường
đã được các ngành, các cấp giải quyết nhiều lần nhưng công dân vẫn tiếp
khiếu, có vụ việc kéo dài đến 10 năm -15 năm. Phần lớn những trường hợp
này người dân có bị thiệt thòi do chính sách bồi thường khi Nhà nước thu hồi
đất trước khi có Luật Đất đai 2013 song chưa thỏa đáng hoặc do có sai phạm
trong quá trình thu hồi đất giải phóng mặt bằng, nay khiếu nại đòi bồi thường
theo giá mới, đấy là trường hợp tồn tại khó giải quyết [22].

12


+ Khiếu nại việc Nhà nước thu hồi đất, bồi thường, giải phóng mặt
bằng trước để làm các dự án sau khi có Luật Đất đai năm 2013: Sau khi có
Luật Đất đai năm 2013 và các Nghị định hướng dẫn thi hành Luật, chính sách
bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất có sự thay đổi đáng kể theo hướng có lợi
cho người có đất bị thu hồi. Tuy nhiên, do quá trình thực hiện, nhiều địa
phương định giá thấp hơn nhiều so với giá thị trường hoặc nhiều trường hợp
không vận dụng thực hiện quy định về việc thỏa thuận mức giá bồi thường
giữa người có đất bị thu hồi với người được giao đất mới, thậm chí có những
dự án thu hồi đất của người dân thấp hơn hàng trăm, hàng chục lần so với giá
đất chủ đầu tư chuyển nhượng lại cho người khác, nên dẫn đến phát sinh

khiếu nại rất gay gắt của công dân có đất bị thu hồi. Công dân thường tập
trung vào việc khiếu nại yêu cầu nâng giá bồi thường (đòi bồi thường theo giá
thị trường), bồi hoàn thành quả lao động trên đất, hỗ trợ giải phóng mặt bằng,
bố trí tái định cư, yêu cầu cấp đất sản xuất... [22].
+ Khiếu nại thu hồi đất, giải phóng mặt bằng và đòi được bồi thường
theo chính sách mới. Tại thời điểm các hộ nhận tiền và bàn giao đất không
khiếu nại, nhưng nay so với chính sách mới hoặc thấy đất bị thu hồi nhưng
không sử dụng hoặc sử dụng không đúng mục đích, nên phát sinh khiếu nại
đòi lại đất, đòi được bồi thường theo chính sách mới.
+ Khiếu nại do người dân bị ảnh hưởng của việc thu hồi đất, thiếu nơi
ăn chốn ở, thiếu đất để sản xuất (nhất là các hộ bị giải tỏa trắng), không có
việc làm, điều kiện học hành cho con cái và điều kiện sinh hoạt gặp khó khăn
dẫn đến bức xúc, đi khiếu kiện (hoặc không đi khiếu kiện nhưng có những
phản ứng bất bình trong xã hội), cần phải quan tâm giải đáp.
+ Nội dung khiếu nại tập trung vào những vấn đề: Định giá đất để bồi
thường thấp hơn khung giá đất chính phủ, giá đất khu tái định cư cao hơn so
với giá đất Nhà nước bồi thường khi thu hồi đất; Bố trí tái định cư không đảm

13


bảo, chất lượng nhà tái định cư thấp, diện tích tái định cư quá nhỏ, bố trí tái
định cư không phù hợp, điều kiện điện nước, các dịch vụ y tế, trường học
không đảm bảo, trường hợp sử dụng đất kinh doanh thì khi di chuyển sang
nơi mới, hộ kinh doanh không còn điều kiện thuận lợi như trước; Không giải
quyết việc làm hoặc không thực hiện tốt chính sách chuyển đổi nghề cho nông
dân bị thu hồi đất nông nghiệp. Trước khi thu hồi đất, chủ đầu tư cam kết với
người có đất bị thu hồi trong việc giải quyết việc làm nhưng rất ít chủ đầu tư
thực hiện được cam kết của mình với người dân sau khi được giao đất. Một số
trường hợp mặc dù được bố trí việc làm nhưng có tính chiếu lệ, không phù

hợp với khả năng, điều kiện thực tế của người dân, do đó chỉ một thời gian
ngắn, người được bố trí việc làm bị rơi vào cảnh thất nghiệp; Phương án bồi
thường, hỗ trợ thiếu chính xác, không đúng thực tế, xác định diện tích, loại
đất, nguồn gốc đất để bồi thường không phù hợp, gây thiệt thòi và thiếu công
bằng, xác định loại nhà ở, công trình trên đất, kiểm đếm tài sản có sai sót hoặc
vận dụng tùy tiện dẫn đến dân không đồng tình nên khiếu nại; Việc thu hồi
đất, lập phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư không đúng trình tự, thủ
tục, thiếu công khai, dân chủ, công bằng; Đòi thực hiện chính sách bồi thường
về đất đai do trước đây chưa được thực hiện trong việc trưng dụng, thu hồi
đất, giải tỏa hành lang an toàn giao thông.
- Khiếu nại về việc cấp, thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
+ Khiếu nại việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất khi đo đạc
không ghi rõ tứ cận hoặc không có mặt người xin cấp giấy dẫn đến ranh giới
đất, diện tích đất sử dụng trên thực tế và theo giấy chứng nhận không rõ ràng
nên xảy ra khiếu nại; Cấp giấy chứng nhận chỉ dựa trên bản đồ không ảnh,
không đo đạc diện tích cụ thể từng thửa đất, không xác định ranh giới cắm
mốc, mốc giới của các thửa đất liền kề... mà chỉ căn cứ vào diện tích người
xin đăng ký kê khai trong đơn, nên còn có tình trạng diện tích đất trên giấy

14


chứng nhận không đúng với diện tích thực tế, cấp không đúng đối tượng, cấp
trùng, cấp nhầm thửa; Cấp giấy chứng nhận không tiến hành xác minh, thẩm
định lại hồ sơ nên đã xảy ra trường hợp cùng một thửa đất có hai người cùng
được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, hoặc đất người này đang sử
dụng ổn định lâu dài lại xét cấp cho người khác, hay cấp giấy chứng nhận có
số thửa, số tờ bản đồ nhưng khi kiểm tra hồ sơ thì không tìm được số thửa
đó nằm ở đâu trên bản đồ địa chính và trên thực địa cũng không xác định
được vị trí thửa đất đó.

Khiếu nại việc cấp giấy chứng nhận không rõ cấp cho chủ thể nào: cấp
cho hộ gia đình, cá nhân hay cho vợ, chồng. Có cơ quan thì ghi cấp cho "hộ
ông" hoặc cấp cho "ông" nhưng thực tế thửa đất lại thuộc quyền sử dụng đất
của cả vợ và chồng hoặc quyền sử dụng đất là của tất cả các thành viên trong
gia đình; Khi bàn giao mốc giới sử dụng cho người có quyền sử dụng đất, một
số cơ quan có thẩm quyền cấp xã, huyện không bàn giao mốc giới cụ thể thực
địa mà chỉ căn cứ vào tờ khai của các hộ gia đình, cá nhân xin cấp quyền sử
dụng đất để cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thủ tục cấp đất không
thực hiện theo đúng trình tự, thủ tục, không có biên bản bàn giao thực địa đối
với hộ sử dụng đất, nhất là các hộ gia đình có sử dụng diện tích đất lớn như
đất lâm nghiệp, đất vườn, đất trồng rừng nên bị chồng chéo giữa các hộ gia
đình, đặc biệt là đất ở nông thôn.
+ Khiếu nại thủ tục hành chính liên quan đến cấp giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất do quy định về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
phức tạp, gây phiền hà, có nhiều thay đổi, phải thực hiện theo nhiều bước,
kéo dài thời gian. Nhiều trường hợp, không cấp giấy chứng nhận quyền sử
dụng đất mà không có lý do chính đáng hoặc lý do không rõ ràng. Quá trình
giải quyết hồ sơ diễn ra chậm, gây phiền hà, sách nhiễu gây khó khăn cho
người sử dụng đất.

15


- Khiếu nại liên quan đến quy hoạch "treo":
+ Khoản 3, Điều 49, Luật Đất đai quy định:
Diện tích đất ghi trong kế hoạch sử dụng đất hàng năm của
cấp huyện đã được công bố phải thu hồi để thực hiện dự án hoặc
phải chuyển mục đích sử dụng đất mà sau 03 năm chưa có quyết
định thu hồi đất hoặc chưa được phép chuyển mục đích sử dụng đất
thì cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt kế hoạch sử dụng

đất phải điều chỉnh, hủy bỏ và phải công bố việc điều chỉnh, hủy bỏ
việc thu hồi hoặc chuyển mục đích đối với phần diện tích đất ghi
trong kế hoạch sử dụng đất [22].
Trong thực tế, rất nhiều dự án, công trình chính quyền các cấp đã
không thể điều chỉnh hoặc hủy bỏ và không công bố (thậm chí có nhưng khu
vực quy hoạch từ 10 đến 20 năm nhưng vẫn chưa thể triển khai được dự án,
công trình hoặc chuyển mục đích). Người dân nằm trong các khu quy hoạch
"treo" này đã không thể thực hiện được việc xây dựng nhà cửa, công trình
hoặc thực hiện các quyền của người sử dụng đất, gây ra bức xúc.
- Khiếu nại quyết định xử vi phạm hành chính về vi phạm chế độ quản
lý, sử dụng đất đai
Một số bộ phận người dân không nắm rõ về Luật Đất đai nên phát
sinh tình trạng vi phạm pháp luật hoặc các trường hợp lấn chiếm, vi phạm
chế độ sử dụng đất; một số người mặc dù khá am hiểu pháp luật nhưng vẫn
cố tình vi phạm, khi bị phát hiện và xử phạt thì ngoan cố khiếu nại; Bên
cạnh đó, cũng có phần trách nhiệm của các cơ quan có thẩm quyền trong quá
trình thực hiện công vụ, như: ra quyết định xử phạt sai đối tượng, bị nhầm
lẫn, sai tên chủ sử dụng; việc thi hành quyết định xử phạt có sai sót hoặc sai
pháp luật; việc ra quyết định không đúng căn cứ pháp luật; việc ra quyết

16


định quá nhẹ hoặc quá nặng (về mức phạt hoặc hình thức phạt) hoặc thiếu
trách nhiệm, thiếu khách quan.
- Khiếu nại đòi lại đất cũ
+ Ðòi lại đất trước đây đưa vào Hợp tác xã nông nghiệp hay Tập đoàn
sản xuất nông nghiệp, đã giao khoán cho các hộ khác sử dụng, khi Hợp tác xã,
Tập đoàn sản xuất tan rã có tình trạng ruộng đất của ai, người đó lấy lại sử
dụng, nhưng một bộ phận nông dân không lấy lại được ruộng đất vì người

khác đang sử dụng hoặc chính quyền đã sử dụng vào mục đích khác.
+ Đòi lại đất khi Nhà nước thực hiện chính sách "nhường cơm, sẻ áo";
đất cho người khác thuê, mượn để sản xuất, làm nhà ở hoặc nhờ người trông
coi trước năm 1987, nay những người này đang sử dụng.
+ Đòi lại đất chính quyền chế độ cũ lấy để sử dụng, sau giải phóng,
Nhà nước tiếp quản hoặc giao cho người khác sử dụng. Ngoài ra, một số
người bỏ đi nơi khác ở, ra nước ngoài sinh sống cũng trở về đòi lại đất đai, tài
sản trước đây của họ đã được giao cho người khác quản lý, sử dụng.
+ Đòi lại đất có nhà ở khu vực đô thị trong quá trình cải tạo công
thương nghiệp, Nhà nước đã quản lý nhưng không làm đầy đủ thủ tục.
+ Đòi lại đất tôn giáo đã hiến, cho, cho mượn hoặc chính quyền đã sử
dụng làm nhà trẻ, trường học, mẫu giáo, nhà văn hóa.
Đòi lại đất, tài sản của nhà thờ, các dòng tu, chùa chiền, miếu mạo, nhà
thờ họ: trước đây do hoàn cảnh lịch sử, chính quyền địa phương đã mượn đất
của các cơ sở nói trên để sử dụng hoặc tịch thu một số cơ sở để làm trụ sở cơ
quan, trường học… đến nay các cơ sở đó đòi lại nhưng Nhà nước không trả
lại được nên dẫn đến khiếu kiện của các cơ sở đó; một số người được các nhà
thờ, dòng tu, chùa chiền, nhà thờ họ cho đất để ở, người dân đã xây dựng nhà
kiên cố, hoặc lấn chiếm thêm đất của các cơ sở nói trên dẫn đến việc các cơ
sở nói trên đòi lại đất, nhà.

17


1.2. Những vấn đề chung về giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất
đai của cơ quan hành chính nhà nước
1.2.1. Nội dung giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực đất đai của cơ
quan hành chính
Giải quyết khiếu nại được hiểu là quá trình cơ quan nhà nước có thẩm
quyền xem xét, đánh giá đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính có

đúng pháp luật hay không, từ đó đưa ra các giải pháp xử lý phù hợp. Khoản
11 Điều 2 của Luật khiếu nại quy định: "Giải quyết khiếu nại là việc thụ lý,
xác minh, kết luận và ra quyết định giải quyết khiếu nại"[21]. Như vậy, giải
quyết khiếu nại bao gồm các công việc: xác minh để làm rõ các tình tiết sự
việc; kết luận về nội dung khiếu nại, trong đó xác định rõ khiếu nại của cơ
quan, tổ chức, cá nhân là đúng, đúng một phần hoặc sai toàn bộ; căn cứ vào
quy định của pháp luật xử lý từng vấn đề cụ thể trong nội dung khiếu nại từ
đó quyết định giữ nguyên, sửa đổi hoặc hủy bỏ một phần hay toàn bộ quyết
định hành chính bị khiếu nại, chấm dứt quyết định hành chính, bị khiếu nại;
quyết định việc bồi thường thiệt hại cho người khiếu nại (nếu có) hoặc giải
quyết các vấn đề cụ thể khác trong nội dung khiếu nại.
Hiện nay, Luật Đất đai năm 2013 quy định trong lĩnh vực đất đai có
hai loại giải quyết khiếu nại: giải quyết khiếu nại một số quyết định hành
chính, hành vi hành chính cơ bản trong quản lý đất đai thì thực hiện theo quy
định của Luật Đất đai; giải quyết khiếu nại về quyết định, hành vi hành
chính khác trong lĩnh vực đất đai thì thực hiện theo quy định chung của pháp
luật về khiếu nại [22].
* Về giải quyết một số quyết định hành chính, hành vi hành chính cơ
bản trong quản lý đất đai theo quy định của pháp luật về đất đai
Điều 204 Luật Đất đai năm 2013 quy định giải quyết khiếu nại về một
số quyết định hành chính, hành vi hành chính như sau:

18