SKKN một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ 3 4 tuổi làm quen với tác phẩm văn học thông qua dạy thơ ở trường mầm non triệu lộc

MỤC LỤC
STT

NỘI DUNG

TRANG

1

1. Mở đầu

1

2

1.1. Lí do chọn đề tài

1

3

1.2. Mục đích nghiên cứu

2

4

1.3. Đối tượng nghiên cứu

2

5

1.4. Phương pháp nghiên cứu

2

6

2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm

2

7

2.1. Cơ sở lí luận

2

8

2.2. Thực trạng

4

9

2.3. Các biện pháp thực hiện

5

10

2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm

18

11

3. Kết luận và kiến nghị

19

12

3.1. Kết luận

19

13

3.2. Kiến nghị

20

14

Tài liệu tham khảo

15

Phụ lục

0


1. MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài.
Giáo dục mầm non là một cấp học trong hệ thống giáo dục quốc dân. Là
cấp học đầu tiên đặt nền móng cho các cấp học sau này. Là giai đoạn vàng để
thiết lập nền tảng về thể chất, nhận thức, tình cảm và xã hội, những nền tảng
quan trọng giúp trẻ phát triển hết tiềm năng của mình trong tương lai, hình thành
những yếu tố đầu tiên trong nhân cách. Hình thành và phát triển ở trẻ những
chức năng tâm sinh lí, năng lực và phẩm chất đạo đức, những kỹ năng sống cần
thiết phù hợp với lứa tuổi, khơi dậy và phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn,
đặt nền móng cho việc học ở các cấp học tiếp theo và cho việc học tập suốt đời.
Trong những năm gần đây chương trình giáo dục mầm non luôn đổi mới
hình thức tổ chức, phương pháp, nội dung, theo quan điểm giáo dục hiện đại lấy
trẻ làm trung tâm là nhiệm vụ quan trọng và cần thiết. Thực tế cho thấy các hoạt
động học cụ thể như: Tạo hình, âm nhạc… đều được ghép thành các lĩnh vực
hoạt động như: Lĩnh vực phát triển thẩm mĩ, phát triển thể chất, phát triển ngôn
ngữ… Trong tất cả các lĩnh vực, lĩnh vực phát triển ngôn ngữ (bao gồm văn học
và chữ viết) chiếm một vị trí quan trọng trong việc giáo dục hoàn thiện nhân
cách toàn diện cho trẻ. Văn học là một loại hình nghệ thuật có vai trò to lớn
trong việc hình thành và phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ. Việc cho trẻ tiếp
xúc với các tác phẩm văn học mà đặc biệt là những tác phẩm thơ có sự chọn lọc
phù hợp sẽ giúp trẻ phát triển thẩm mĩ, trí tuệ, đặc biệt là ngôn ngữ. Bởi vì thơ là
tiếng nói hồn nhiên nhất của tâm hồn, ngay từ khi lọt lòng trẻ đã được làm quen
với các giai điệu nhẹ nhàng, tha thiết qua lời hát ru của bà, của mẹ: “À ơ… con
ơi con ngủ cho ngoan” đã thấm sâu vào tâm hồn trẻ, những câu thơ êm dịu, lúc
trầm lúc bỗng giúp trẻ sống trong thế giới ngập tràn âm hưởng của những nhạc

điệu, nhịp vần thơ ca. Rời vòng tay của mẹ, của bà trẻ đến với trường mầm non
với bao bỡ ngỡ thắc mắc hàng ngày được nghe cô giáo đọc thơ, kể chuyện, học
hát, học vẽ… đã giúp trẻ có cảm giác ấm áp hơn, gần gũi thân quen hơn với con
người và cuộc sống xung quanh. Không những thế thông qua hoạt động thơ tạo
cho trẻ cảm giác ấm áp, êm ái, thân thuộc, gieo vào tâm hồn trẻ bao điều tốt đẹp.
Hình thành và phát triển thói quen tốt trong sinh hoạt tập thể đó là tính tổ chức
kỷ luật, tự chủ, mạnh dạn trước mọi người. Đồng thời qua hoạt động thơ trẻ
được giáo dục tình yêu quê hương đất nước, tình yêu gia đình, cô giáo, bạn bè,
ngoài ra trẻ cũng được học tập những phẩm chất tốt đẹp của con người chân
chính như: Sự trung thực, lòng dũng cảm, lòng biết ơn và được mở rộng nhận
thức về cuộc sống thiên nhiên và xã hội.
Với trẻ 3-4 tuổi bộ máy phát âm chưa hoàn thiện, vốn từ còn hạn chế,
ngôn ngữ chưa mạch lạc, nên dạy trẻ đọc thơ sẽ giúp trẻ phát triển vốn từ, ngôn
ngữ rõ ràng hơn và tạo cho trẻ có thêm những cảm xúc tinh tế, phong phú trong
tâm hồn trẻ, vì vậy việc dạy trẻ làm quen với tác phẩm văn học thông qua (dạy
thơ) sẽ phát huy được tính tích cực, chủ động sáng tạo trong nhận thức tư duy và
phát triển năng lực của bản thân trẻ. Tuy nhiên trong quá trình dạy trẻ làm quen
với tác phẩm văn học thông qua (dạy thơ) thì năng khiếu của giáo viên trong nhà
trường còn hạn chế, giọng đọc chưa truyền cảm, cử chỉ nét mặt còn thờ ơ chưa
1


lôi cuốn được trẻ, thủ thuật chưa phù hợp, chưa linh hoạt, sáng tạo dẫn đến hiệu
quả hoạt động dạy chưa cao, do đó chưa phát huy được tính tích cực của trẻ. Vì
vậy bản thân giáo viên luôn đặt ra câu hỏi làm thế nào để khi đọc thơ trẻ thể hiện
được tình cảm, lôi cuốn được sự chú ý của người nghe, và làm thế nào để trẻ
thích đọc thơ và đọc thơ diễn cảm… một cách tốt nhất. Chính vì vậy cô giáo
mầm non phải luôn ý thức được rằng mình phải có những sáng kiến trong quá
trình dạy trẻ, có như vậy mới đáp ứng được yêu cầu của ngành học trong thời kỳ
đổi mới, nhất là trong giai đoạn hiện nay.

Năm học 2018-2019, tôi được Ban giám hiệu nhà trường phân công phụ
trách lớp mẫu giáo bé 3-4 tuổi B với số học sinh là 27 cháu, vốn từ của trẻ còn
hạn chế, mặt khác cách phát âm và giọng nói của trẻ chưa được chuẩn còn nặng
tiếng địa phương, nhiều chữ cái phát âm kéo dài, luyến về thanh nặng nhiều hơn.
Đặc biệt khi đọc thơ các từ cuối câu thơ trẻ thường kéo dài làm cho câu thơ mất
đi giá trị nghệ thuật, nhiều câu, từ, âm tiết trẻ nói và đọc đều không chuẩn theo
âm tiếng việt. Thêm vào đó là các cháu còn nhút nhát, khả năng phát triển ngôn
ngữ, phát triển nhận thức còn chậm, khả năng đọc tác phẩm chưa thực sự diễn
cảm, chưa lôi cuốn được người nghe, chưa thể hiện được ngữ điệu, sắc thái, tình
cảm của mình đối với tác giả, tác phẩm đó. Do vậy việc truyền đạt kiến thức cho
trẻ còn gặp nhiều khó khăn. Chính vì lý do trên nên tôi đã mạnh dạn chọn đề tài
nghiên cứu: “Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ 3-4 tuổi làm quen
với tác phẩm văn học thông qua (dạy thơ) ở trường mầm non Triệu Lộc”.
1.2. Mục đích nghiên cứu.
Đề ra một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ 3-4 tuổi làm quen với
tác phẩm văn học thông qua (dạy thơ) ở trường mầm non Triệu Lộc.
Với mục đích giúp trẻ khi đọc thơ biết ngắt đúng nhịp, đọc rõ ràng, diễn
cảm, thể hiện tình cảm của mình đối với tác giả, tác phẩm giúp cho người nghe
cảm nhận được những hình ảnh đẹp trong thơ một các dễ dàng. Đồng thời nhằm
đánh giá thực trạng việc làm quen với tác phẩm văn học thông qua (dạy thơ) của
trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi ở trường mầm non Triệu Lộc.
1.3. Đối tượng nghiên cứu.
Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ 3-4 tuổi làm quen với tác
phẩm văn học thông qua (dạy thơ) ở trường mầm non Triệu Lộc.
1.4. Phương pháp nghiên cứu.
- Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lí thuyết: Đọc và phân tích các tài
liệu có liên quan đến đề tài.
- Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin: Khảo sát thực tế
trước và sau khi sử dụng biện pháp nghiên cứu.
- Phương pháp thực nghiệm: Là phương pháp tổ chức cho trẻ thực hành luyện

tập để cung cấp kiến thức và vận dụng những điều đã tiếp thu.
- Phương pháp xử lý thống kê toán học: Tổng hợp và phân tích số liệu đã điều
tra và khảo sát.
2. NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lí luận.
Sự nghiệp giáo dục có một vị trí quan trọng trong chiến lược phát triển đất
2


nước về trước mắt cũng như lâu dài. Trong sự nghiệp đổi mới đất nước, Đảng ta
đã xác định: “Giáo dục - Đào tạo là quốc sách hàng đầu, là động lực thúc đẩy sự
phát triển kinh tế - xã hội, coi đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho sự phát triển của
đất nước”. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII của Đảng đã xác định: “Cùng
với khoa học và công nghệ, Giáo dục và Đào tạo là quốc sách hàng đầu nhằm
nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài”. Nghị quyết Đại hội đại
biểu lần thứ IX của Đảng đã nhấn mạnh: “Phát triển Giáo dục - Đào tạo là một
trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại
hoá, là điều kiện để phát huy nguồn nhân lực, là yếu tố cơ bản để phát triển xã
hội và tăng trưởng kinh tế bền vững”.
Theo Thông tư số 28/2016/TT-BGDĐT ngày 30/12/2016 của Bộ trưởng
Bộ GD&ĐT sửa đổi, bổ sung một số nội dung của Chương trình Giáo dục mầm
non ban hành kèm theo Thông tư số 17/2009/TT-BGDĐT ngày 25/7/2009 của
Bộ trưởng Bộ GD&ĐT cũng đã nêu rõ: Đối với mẫu giáo, phương pháp giáo
dục phải tạo điều kiện cho trẻ được trải nghiệm, tìm tòi, khám phá môi trường
xung quanh dưới nhiều hình thức đa dạng, đáp ứng nhu cầu, hứng thú của trẻ
theo phương trâm “học mà chơi - chơi bằng học”. Chú trọng đổi mới tổ chức
môi trường giáo dục nhằm kích thích và tạo cơ hội cho trẻ khám phá, thử
nghiệm và sáng tạo ở các khu vực một cách vui vẻ.
Như chúng ta đã biết trẻ mẫu giáo còn nhiều hạn chế về khả năng diễn đạt
và tư duy phát triển chưa cao. Vì vậy trong quá trình giáo dục trẻ cần phải tổ

chức cho trẻ phát triển toàn diện ở mọi lĩnh vực. Trong đó lĩnh vực phát triển
ngôn ngữ giữ vai trò quan trọng đối với trẻ mẫu giáo đặc biệt là trẻ 3-4 tuổi. Ở
lứa tuổi này bộ máy phát âm chưa hoàn thiện, vốn từ còn hạn chế, khả năng diễn
đạt ngôn ngữ của trẻ vẫn chưa được mạch lạc, trẻ hay nói trống không, nói
ngọng và trẻ chưa mạnh dạn, tự tin khi giao tiếp với cô giáo, bạn bè trong lớp
cũng như mọi người xung quanh. Vì vậy trong lĩnh vực phát triển ngôn ngữ
thông qua hoạt động đọc thơ có ý nghĩa rất lớn đối với trẻ bởi nó rất gần gũi với
trẻ, thông qua hoạt động này sẽ giúp trẻ có được vốn từ phong phú và khả năng
diễn đạt mạch lạc, giúp trẻ biết thể hiện cảm xúc của mình vào bài thơ.
Khi tiếp xúc với ngôn ngữ thơ đặc biệt là đọc thơ diễn cảm trẻ sẽ hứng thú
sáng tạo những âm thanh dịu ngọt, gợi lên ở trẻ những cảm xúc mới lạ tràn đầy
về những điều tưởng chừng như đơn giản trong cuộc sống. Bởi hơn ai hết, trẻ
thơ luôn ngạc nhiên trước cuộc sống, điều mà người lớn chúng ta không có
được. Trẻ em đến với cuộc sống trong lòng mang ngọn lửa khao khát hiểu biết,
khám phá và ham muốn diễn đạt những nhận thức và cảm xúc của mình bằng
các hình thức nghệ thuật một cách tự nhiên. Không phải ngẫu nhiên mà người ta
gọi các em là tuổi nụ, tuổi hoa, chính sự ngây thơ, trong trẻo, tinh khôi của các
em đã đẹp như những bài thơ. Tuổi thơ và thơ gặp nhau ở sự hồn nhiên trong cái
đẹp, thơ ca mang lại cho trẻ những ước mơ, sự cuốn hút kì lạ ở những âm thanh,
nhịp điệu, nó có sức hấp dẫn đặc biệt đối với trẻ, nó kích thích trí tưởng tượng
của trẻ góp phần hình thành và phát triển năng lực hoạt động văn học nghệ thuật
cho trẻ.
Chính vì vậy trong chương trình giáo dục mầm non, hoạt động cho trẻ tiếp
3


xúc với tác phẩm văn học, đặc biệt là hoạt động văn học thông qua (dạy thơ) có
ý nghĩa to lớn trong việc phát triển tính tích cực cá nhân, tính độc lập sáng tạo
của trẻ. Mục đích của việc làm quen với tác phẩm văn học thông qua (dạy thơ)
là trước hết cho trẻ cảm thụ được cái hay, cái đẹp về nội dung và nghệ thuật, làm

cho trẻ cảm nhận được nhịp điệu của thơ, giúp cho trẻ thể hiện được thái độ, xúc
cảm, tình cảm trước một bài thơ. Kích thích ở trẻ sự nhạy cảm thẩm mĩ, sự phát
triển ngôn ngữ, trí tuệ, hình thành tình cảm đạo đức cho trẻ. Việc tổ chức cho trẻ
làm quen với tác phẩm văn học thông qua (dạy thơ) sẽ góp phần phát triển tính
tích cực cá nhân, tính độc lập sáng tạo của trẻ đồng thời góp phần bồi dưỡng
năng khiếu văn học nghệ thuật, rèn luyện và phát triển ngôn ngữ mạch lạc, qua
đó hình thành và phát triển toàn diện nhân cách trẻ.
2.2. Thực trạng.
2.2.1. Thuận lợi.
Đối với trường: Trường mầm non Triệu Lộc là trường chuẩn quốc gia mức
độ 1. Trường có tương đối đầy đủ cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy và học. Nhà
trường có đội ngũ cán bộ giáo viên nhiệt tình, trình độ chuyên môn tốt, luôn tạo
điều kiện để học hỏi lẫn nhau trong công tác.
Ban giám hiệu nhà trường, các tổ chức chi bộ nhà trường, tổ chức công
đoàn luôn tạo điều kiện giúp đỡ tôi cả về vật chất lẫn tinh thần nên tôi yên tâm
công tác và luôn hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao.
Đối với bản thân: Là một giáo viên có trình độ chuyên môn đạt chuẩn,
yêu nghề mến trẻ, có tâm huyết với nghề, luôn nhiệt tình trong công tác chăm
sóc và giáo dục trẻ. Có khả năng ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy.
Đối với trẻ: Trẻ lớp tôi hầu hết 100% cháu đều khoẻ mạnh, đi học đúng độ
tuổi, ngoan ngoãn, hồn nhiên, các cháu đến lớp chuyên cần, lại rất hăng say khi
tham gia hoạt động làm quen với tác phẩm văn học thông qua (dạy thơ).
Lớp học rộng rãi, thoáng mát, có đồ dùng, đồ chơi, có đầy đủ bàn ghế
đúng quy cách, tranh ảnh để phục vụ hoạt động làm quen với tác phẩm văn học.
Đa số phụ huynh nhiệt tình sẵn sàng hỗ trợ và tìm kiếm nguyên vật liệu
cho việc làm đồ dùng đồ chơi càng thêm phong phú và đa dạng.
2.2.2. Khó khăn.
Đồ dùng đồ chơi, trang thiết bị dạy học chưa phong phú và đa dạng, đồ
dùng đồ chơi chủ yếu là do giáo viên tự làm nên tính thẫm mĩ chưa cao.
Đối với trẻ 3-4 tuổi ở lớp tôi thường là các cháu mới lần đầu đến trường

mầm non, vì vậy khả năng phát âm bước đầu chưa có, một số trẻ còn nhút nhát
chưa tích cực tham gia vào hoạt động, khả năng cảm thụ tác phẩm văn học đặc
biệt là ngôn ngữ còn hạn chế. Trẻ đọc thơ chưa diễn đạt mạch lạc rõ ràng, chưa
thể hiện diễn cảm bài thơ, một số trẻ chưa hứng thú và bộc lộ cảm xúc khi nghe
thơ, chưa hiểu nội dung và đọc thuộc thơ, đồng thời trẻ thiếu mạnh dạn và tự tin.
Phụ huynh của các cháu trong lớp có hoàn cảnh khác nhau, sự quan tâm
tạo điều kiện của gia đình đến trẻ cũng khác nhau. Phần đông là bố mẹ làm
nông, làm công ty nên thời gian quan tâm đến trẻ còn rất hạn chế. Mặt khác họ
đang xem nhẹ ngành học mầm non, coi nhẹ chương trình học của trẻ. Vì vậy
chưa tạo điều kiện để trẻ phát huy hết khả năng năng lực của trẻ.
4


2.2.3 Khảo sát thực trạng.
* Bảng 1: Kết quả khảo sát thực trạng.
Kết quả
Nội dung khảo sát

Tổng
số
trẻ

Đạt yêu cầu
Tốt
SL %

Khá
SL %

TB

SL %

Chưa đạt yêu
cầu
Yếu
Kém
SL % SL %

Hứng thú và biết bộc
lộ cảm xúc khi nghe
27
3 11 5 19 16 59 3 11 0 0
thơ.
Hiểu nội dung và đọc
27
4 15 4 15 17 63 2
7
0 0
thuộc thơ.
Diễn đạt mạch lạc rõ
27
4 15 5 19 16 59 2
7
0 0
ràng.
Thể hiện thơ diễn
27
3 11 5 19 16 59 3 11 0 0
cảm.
Qua khảo sát thực trạng đầu năm tôi thấy kết quả trên chưa cao. Trẻ ở loại

tốt, khá còn thấp, số trẻ ở loại trung bình còn rất nhiều, đặc biệt vẫn còn trẻ ở
loại yếu.
* Nguyên nhân:
- Đồ dùng đồ chơi: Trang thiết bị đồ dùng phục vụ cho công tác dạy và học còn
hạn chế. Việc sử dụng đồ dùng trực quan chưa khoa học thẩm mĩ, chưa sinh
động sáng tạo. Việc tạo môi trường (nhất là môi trường mở) cho trẻ hoạt động có
nhiều hạn chế, hình thức chưa thu hút được nhiều trẻ tham gia hoạt động.
Đối với giáo viên: Giáo viên còn lúng túng trong việc sử dụng các phương pháp
và hình thức tổ chức. Chưa lồng ghép các chuyên đề vào từng chủ đề để giáo
dục trẻ. Đồ dùng của cô có nhưng chưa phong phú cho trẻ hoạt động. Công tác
phối kết hợp với phụ huynh còn hạn chế.
- Đối với trẻ: Trẻ còn sử dụng tiếng địa phương nhiều, một số trẻ còn nói ngọng.
Ngôn ngữ và khả năng cảm thụ tác phẩm của trẻ còn hạn chế. Trẻ chưa mạnh
dạn, tự tin trong việc thể hiện sắc thái, cách biểu cảm. Số trẻ trong lớp vẫn chưa
đồng đều về chất lượng, có một số trẻ còn nhút nhát và quá hiếu động.
- Đối với phụ huynh: Nhận thức của một số phụ huynh học sinh về hoạt động
học chưa đúng.
2.3. Các biện pháp thực hiện.
* Biện pháp 1: Tự học, tự bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp
vụ.
Ngoài việc dạy trên lớp, tôi luôn dành thời gian để tham khảo tài liệu như:
Nghiên cứu trên mạng, đọc sách báo, xem tạp chí, tập san, xem chương trình
thiếu nhi, đọc sách dành cho trẻ mầm non, học hỏi bạn bè đồng nghiệp để tìm ra
phương pháp dạy học linh hoạt, sáng tạo. Nhằm cuốn hút trẻ vào hoạt động học
say mê hơn, tích cực hơn. Muốn đạt được kết quả cao trong vấn đề này thì trước
hết tôi luôn tự học, tự bồi dưỡng chuyên môn qua nghiên cứu tài liệu để tìm tòi,
khám phá những cái hay cái đẹp trong từng tác phẩm văn học, tích luỹ kiến thức,
5

hiểu biết về các phương pháp hoạt động làm quen với tác phẩm văn học thông
qua (dạy thơ) nhằm phát triển vốn từ, khả năng cảm thụ tác phẩm cũng như cách
thể hiện tác phẩm. Bên cạnh đó, tôi thường xuyên học hỏi đúc rút kinh nghiệm
từ đồng nghiệp, qua mạng internets… Qua việc tích cực tự học tôi đã tích luỹ
được rất nhiều kinh nghiệm cho bản thân.
Muốn dạy trẻ đọc thơ được tốt thì trước hết giáo viên phải đọc diễn
cảm những bài thơ dạy cho trẻ và nghiên cứu tính nghệ thuật mà tác giả gửi gắm
vào trong từng bài thơ như: Thể thơ, nhịp thơ, các từ luyến, láy trong từng câu
thơ để xác định được mục đích yêu cầu khi dạy trẻ đọc thơ. Sau khi đã tìm hiểu
về nghệ thuật của bài thơ thì giáo viên cần rèn luyện giọng đọc, cử chỉ nét mặt
của mình bằng cách đọc đi đọc lại nhiều lần, chú ý cách ngắt nghỉ nhịp thơ tạo
nên sự truyền cảm, thể hiện được tình cảm của mình đối với tác giả và tác phẩm.
Ví dụ: Với bài thơ “Làm nghề như bố” ở chủ đề “Nghề nghiệp”. Bài thơ
này tác giả viết theo thể 4 chữ nên khi đọc ngắt nhịp thơ 2/2, đọc với giọng nhẹ
nhàng kết hợp cử chỉ nét mặt vui tươi, trìu mến thể hiện tình cảm vui sướng, tự
hào của các con về bố mình.
Ngoài ra cô cần tập trung đọc và nhấn mạnh lại những từ khó “mê”, “kèn
lá chuối” và cho trẻ đọc thơ vui tươi, rộn rã, lên xuống giọng phù hợp với nhịp
điệu, âm điệu bài thơ.
Ví dụ: Với bài thơ “Tết đang vào nhà” ở chủ đề “Thực vật - Tết và mùa
xuân”. Cần đọc với giọng điệu rộn ràng, vui vẻ để khắc họa cảnh vật và hoạt
động của con người rất sinh động, gợi tâm trạng vui sướng, yêu đời với mùa
xuân đang tới.
Qua quá trình sử dụng biện pháp trên khi giáo viên đã tự rèn luyện cách
thuộc thơ và đọc diễn cảm rồi thì việc tổ chức hoạt động dạy sẽ dễ dàng hơn, lôi
cuốn trẻ vào hoạt động học đạt hiệu quả cao hơn.
* Biện pháp 2: Xây dựng nề nếp, thói quen, tạo môi trường hoạt động
cho trẻ.
- Xây dựng nề nếp, thói quen cho trẻ.
Do đặc điểm trẻ còn nhỏ chưa có ý thức nên hay tự làm theo ý của mình

hay tranh nhau gây mất trật tự, đúng như lời Bác Hồ đã nói: “Hiền dữ đâu phải
tính sẵn - Phần nhiều là do giáo dục mà nên”, cho nên ngay từ khi trẻ mới đến
trường tôi đã chú trọng đến việc xây dựng nề nếp và thói quen cho trẻ. Một số
trẻ ở trong lớp rất hiếu động, hay nói chuyện riêng trong giờ học, nên tôi xếp
những cháu nghịch ngồi cạnh những cháu ngoan. Rèn cho trẻ có thói quen nề
nếp trong học tập, tác phong ngồi học ngay ngắn, đúng tư thế, không nói
chuyện, không nói leo, tập trung chú ý trong giờ học, muốn phát biểu ý kiến
phải xin phép cô, trả lời rõ ràng, mạch lạc, đủ câu. Tôi luôn quan tâm, gần gũi,
động viên những trẻ nhút nhát và những trẻ hạn chế về năng khiếu, tôi tạo ra
nhiều tình huống hấp dẫn để gây sự chú ý, hứng thú ở trẻ, giúp trẻ có động lực
thoải mái về tinh thần, tự tin bước vào giờ học tốt hơn. Những trẻ khá khuyến
khích trẻ yếu để trẻ được tự tin hơn.
Cần cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học thông qua (dạy thơ) ở mọi lúc,
mọi nơi. Vào buổi sáng giờ đón trẻ tôi cho trẻ được chơi theo ý thích trong đó
6


góc sách truyện tôi luôn khuyến khích trẻ tham gia. Trẻ sẽ được xem các bài thơ
mà trẻ thích, được chơi với các con rối trẻ yêu, được nghe các bài thơ mà trẻ
cảm thấy hứng thú... Khi trẻ được tiếp xúc nhiều lần, trẻ sẽ dần dần cảm nhận
được những cái hay cái đẹp trong các tác phẩm đó và càng ngày càng thích thú
hơn với các hoạt động văn học thông qua (dạy thơ).
Để làm tốt điều này tôi đã dùng biện pháp nêu gương trẻ cuối buổi học.
Ví dụ: Ngoài việc tuyên dương những trẻ ngoan ra tôi đặc biệt chú trọng
việc tuyên dương đối với trẻ hay có thói quen nghịch ngợm như: Trong giờ học
nếu trẻ đó ngoan, giơ tay đọc thơ dù là chưa đúng nhưng tôi vẫn cho cả lớp
tuyên dương trẻ một tràng pháo tay thật to. Hay cuối buổi học, khi nêu gương
cắm cờ bé ngoan, tôi nêu tên trẻ đó trước nếu hôm nay trẻ đó ngoan và cho trẻ
đó lên cắm cờ bé ngoan trước. Chiều tối, khi bố mẹ trẻ đến đón tôi kể cho bố mẹ
trẻ nghe về những việc tốt hôm nay ở trường của trẻ. Từ đó trẻ thấy thích thú khi

được mọi người khen và trẻ sẽ ngoan hơn, chú ý tập trung trong giờ học hơn.
- Tạo môi trường thuận lợi cho trẻ hoạt động phù hợp với thời điểm của chủ đề.
Môi trường cũng là một yếu tố trực quan, tác động trực tiếp đến sự hình
thành và phát triển nhân cách trẻ. Tạo môi trường cho trẻ làm quen với tác phẩm
văn học thông qua (dạy thơ) là rất cần thiết trong chương trình giáo dục mầm
non. Tôi luôn sưu tầm tranh ảnh nội dung bài thơ phù hợp chủ đề giúp trẻ có
điều kiện tiếp cận với tác phẩm, từ đó trẻ thích xem sách hơn.
Khi sử dụng môi trường văn học thông qua (dạy thơ) cho trẻ tiếp xúc nên
đặc biệt chú ý đến việc tạo môi trường để cho trẻ tiếp xúc, ở bất kỳ chỗ nào trẻ
hoạt động cũng đều liên quan đến thơ đó là những bức tranh, những con rối,
những đoạn thơ trong chương trình do cô giáo tự sáng tạo hay sưu tầm. Nếu góc
văn học mang tính chủ đạo thì các góc khác trong lớp cũng xây dựng kết hợp có
sự lồng ghép hài hòa, tăng cường cơ hội cho trẻ giao tiếp với môi trường xã hội,
môi trường tự nhiên. Tạo môi trường văn học trong khuôn viên nhà trường,
trong lớp như: Vườn rau của bé, vườn cổ tích... Môi trường ngoài khuôn viên:
Con đường, cánh đồng... Giúp trẻ tìm hiểu khám phá và phát hiện nhiều điều
mới lạ, hấp dẫn trong cuộc sống, qua đó các kiến thức, kĩ năng của trẻ được
củng cố và bổ sung.
Ví dụ: Ở chủ đề nghề nghiệp, trong dịp “Chào mừng ngày nhà giáo Việt
Nam 20/11” tôi tổ chức cho trẻ đọc thơ để có tiết mục hay phục vụ cho buổi biểu
diễn.
Tạo môi trường cho trẻ chú ý đảm bảo sức khỏe và an toàn cho trẻ cần coi
trọng hàng đầu. Môi trường cần có đủ điều kiện về không gian, thời gian và
phương tiện để trẻ hoạt động thực sự.
Trang trí lớp phù hợp với sự thay đổi của từng chủ đề giáo dục, tạo sự mới
mẻ, dễ thu hút tính tìm hiểu của trẻ. Bố trí góc văn học phù hợp để từng cá nhân
trẻ hoặc nhóm trẻ có thể lựa chọn theo yêu cầu và hứng thú. Tổ chức các hoạt
động thích hợp các nội dung theo chủ đề, đảm bảo tác động lên nhiều mặt phát
triển của trẻ. Khai thác mối liên hệ giữa nội dung hoạt động của các lĩnh vực
7

khác nhau. Tuy nhiên, kết hợp phải nhẹ nhàng, linh hoạt, hợp lí, đảm bảo trọng
tâm của giờ hoạt động.
Để giúp trẻ nâng cao khả năng cảm thụ văn học thông qua (dạy thơ) thì
việc tạo cơ hội cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học phải thường xuyên. Ngay
từ đầu năm học, nhà trường đã trang bị cho lớp nhiều cuốn truyện, tạp chí.
Ngoài ra tôi còn sưu tầm các sách văn học, các họa báo, tạp chí, lịch cũ, nguyên
liệu cho trẻ tự làm sách để xây dựng góc “Thư viện của bé” mang nội dung văn
học, tại góc “Thư viện của bé” trẻ được xem các tranh thơ, tạp chí, họa báo.
Ảnh 1: Trẻ xem tranh văn học tại góc thư viện.
Trong góc chơi với các tác phẩm văn học đó, tôi có chú ý sưu tầm nhiều
nguyên vật liệu khác nhau cho trẻ làm rối cho chính trẻ biểu diễn.
Thông qua biện pháp trên tôi thấy trẻ hứng thú hơn khi tham gia vào hoạt
động làm quen với tác phẩm văn học thông qua (dạy thơ) ở lớp.
* Biện pháp 3: Chuẩn bị tốt đồ dùng trực quan và sử dụng đồ dùng trực
quan tạo sự hấp dẫn, hứng thú trẻ tích cực tham gia hoạt động.
Để chuẩn bị tốt cho hoạt động dạy đạt hiệu quả cao, trước hết tôi lựa chọn
tác phẩm phù hợp với chủ đề để lên kế hoạch thực hiện chương trình, ngoài ra
tôi còn phối kết hợp với phụ huynh sưu tầm thêm từ các tập sách giáo dục mầm
non, từ sách báo khác có nội dung phù hợp với chủ đề đang thực hiện. Sau khi
lựa chọn được tác phẩm tôi bắt đầu nghiên cứu để tìm ra các hình thức và biện
pháp phù hợp với nhận thức của trẻ.
Ngoài chuẩn bị về tác phẩm tôi còn chuẩn bị đồ dùng trực quan. Đặc điểm
trẻ mầm non là tính chú ý có chủ định mới hình thành nhưng chưa bền vững nên
đồ dùng trực quan là một điều không thể thiếu được, nó được xem là “Nguyên
tắc vàng” trong chương trình giáo dục mầm non. Trong mỗi hoạt động học có
chủ định việc chuẩn bị đồ dùng trực quan là phần quan trọng nhất tạo nên thành
công của giờ học. Đồ dùng trực quan có đẹp, có hấp dẫn thì mới gây được sự
chú ý của trẻ. Tuy nhiên sử dụng đồ dùng trực quan phải đúng nơi, đúng lúc và

đúng chỗ nhằm khắc sâu kiến thức cho trẻ. Có thể sử dụng màn hình, máy chiếu
tạo nên các slide, hoặc sử dụng sa bàn mô hình, dối tay, dối dẹt, tranh minh
họa…
Ví dụ: Với chủ đề “Bản thân”, khi dạy bài thơ “Thỏ bông bị ốm” tôi sử
dụng màn hình máy chiếu và các slide động để minh họa một cách rõ nét nội
dung của bài thơ. Để có những slide này tôi đã sử dụng máy ảnh, máy quay,
quay những hình ảnh thực bên ngoài sau đó tạo thành các slide phù hợp với nội
dung, dễ sử dụng khi đọc mẫu, đảm bảo tính khoa học, thu hút sự chú ý của trẻ.
Sử dụng màn hình, đèn chiếu tạo các slide: Thỏ mẹ bế thỏ bông trên tay đến gặp
bác sĩ, hình ảnh bác sĩ đang khám, hình ảnh những thứ thỏ bông đã ăn… tất cả
đều được tạo nên bằng hình ảnh động, qua đó thu hút sự chú ý của trẻ.
Ngoài ra tôi còn sử dụng sa bàn bằng việc dùng giấy bìa cứng để làm mô
hình, làm rối dẹt, vẽ hình ảnh các con vật cho trẻ quan sát, khi trích dẫn, giảng
nội dung từ khó nhằm gây sự chú ý của trẻ. Không những thế tôi còn sử dụng
tranh minh họa, tranh vẽ, tranh xé dán, tranh bồi, mô hình để gây hứng thú và
thu hút trẻ tham gia vào hoạt động tích cực hơn.
8


Ví dụ: Bài thơ “Bạn của bé” ở chủ đề “Trường mầm non” cô và trẻ cùng
hát bài “Cô và mẹ” sau đó cho trẻ quan sát tranh vẽ “Bát thìa” của trẻ và nêu lên
nhận xét của trẻ.
Ví dụ: Với chủ đề “Thế giới động vật”, khi dạy bài thơ “Mười quả trứng
tròn” tôi chuẩn bị sa bàn gồm cảnh cây cối, có một con gà mẹ đang ấp 10 quả
trứng trong ổ rơm và 10 chú gà con để trích dẫn và giảng giải nội dung bài thơ.
Ảnh 2: Cô chuẩn bị đồ dùng trực quan.
Ví dụ: Dạy bài thơ “Ếch tìm mồi” ở chủ đề “Thế giới động vật” tôi đã
chuẩn bị cho trẻ 3 tranh vẽ nội dung thơ.
+ Tranh 1: Vẽ cảnh hồ nước có đầm sen, một chú ếch xanh đang ngồi trên
lá sen.

+ Tranh 2: Vẽ một vài chú chuồn chuồn ớt đang bay lượn bên cạnh chú
ếch xanh.
+ Tranh 3: Cảnh đầm sen có chú ếch xanh đang vồ được con chuồn chuồn
Sa bàn có cảnh: Hồ nước, đầm sen, chú ếch xanh đang ngồi trên lá sen,
phía trên có 3-5 con chuồn chuồn đang bay lượn.
Một bộ trang phục quần áo ếch xanh, 3 chiếc mũ chuồn chuồn, mô hình
có hình vẽ cây xanh, cây cảnh, hàng rào, có hoa sen lá sen.
Khi thực hiện biện pháp này tôi luôn là người tạo không khí lớp cho phù
hợp với nội dung của bài thơ, trang trí lớp, trang phục của cô… giúp trẻ hóa thân
vào nhân vật và sống trong hoàn cảnh cụ thể của tác phẩm, từ đó lôi cuốn trẻ
tham gia vào hoạt động.
Ví dụ: Dạy bài thơ “Hoa kết trái” chủ đề “Thực vật - Tết và mùa xuân”.
Cô đội mũ có gắn hình bông hoa mướp, quần áo mặc màu xanh lá cây xuất hiện
và nói: Tôi chào các bạn, các bạn có biết tôi là ai không? Các bạn thấy tôi như
thế nào? Tôi đội mũ hoa màu gì? Cánh hoa như thế nào? Quần áo tôi mặc có
màu gì? Có một bài thơ nói về họ hàng nhà hoa đấy, các bạn biết đó là bài thơ
gì? Các bạn cùng đọc cho tôi nghe nào?...
Tôi tận dụng tất cả những nguyên vật liệu có thể sử dụng làm đồ chơi
như: Sách báo, lịch cũ, lõi giấy vệ sinh, ống lon, chai nhựa, xốp, vải vụn, cành
cây khô, quần áo cũ… làm mô hình để minh họa cho nội dung bài thơ nhằm
kích thích sự hứng thú của trẻ. Dựa vào từng chủ đề tôi triển khai kế hoạch làm
đồ dùng đồ chơi một cách cụ thể, mỗi chủ đề đều có một bộ đồ dùng đồ chơi
phục vụ cho quá trình giảng dạy và vui chơi của trẻ. Hàng tháng tôi và các cháu
đều sử dụng những vật liệu có sẵn như giấy vụn, xốp màu, các loại lá, các màu
hạt bột… để làm đồ dùng đồ chơi phục vụ cho hoạt động học.
Ảnh 3: Cô và trẻ cùng làm đồ dùng, đồ chơi.
Ngoài việc sử dụng hình ảnh trực quan cho các tác phẩm thơ, tôi còn sử dụng
đồ dùng trực quan vật thật.
Ví dụ: Bài thơ “Rong và Cá” ở chủ đề “Thế giới động vật”. Tôi sử dụng
vật thật là bình cá.

Bài thơ “Cây dây leo” ở chủ đề “Thực vật - Tết và mùa xuân”. Tôi cho trẻ
quan sát vật thật là cây dây leo ở cửa sổ lớp.
9


Không những thế trước khi tiến hành hoạt động tôi luôn chuẩn bị giáo án
và đồ dùng dạy học đầy đủ. Tôi luôn nhẹ nhàng, gần gũi và chú trọng trong cách
giới thiệu bài thơ, khi đọc thơ phải thể hiện được cảm xúc của mình để giúp trẻ
cảm nhận được nhịp điệu, âm hưởng của bài thơ, từ đó trẻ có cảm thụ sâu sắc
những điều mà trẻ cảm thụ được một bài thơ theo đúng cách. Có như vậy thì trẻ
mới có “vần” để tự trình bày ngôn ngữ thơ. Bên cạnh đó tôi luôn sáng tạo trong
việc thực hiện các phương pháp, biện pháp cụ thể trên từng giờ học, xây dựng
giáo án điện tử bằng những hình ảnh sinh động, hấp dẫn kết hợp với các hình
thức tổ chức để trẻ hứng thú vào giờ học.
Hơn nữa tôi còn tạo môi trường cho trẻ học thơ ở mọi lúc mọi nơi bằng
việc trang trí các bảng biểu trong lớp bằng những hình ảnh sinh động về con vật,
đồ dùng… mà trẻ đã được học qua các bài thơ. Đồng thời vào buổi sáng đón trẻ,
ngoài công việc nhắc trẻ chào bố mẹ, giữ vệ sinh tôi thường hay trò chuyện với
trẻ theo chủ đề của chương trình học.
Như vậy với biện pháp chuẩn bị tốt đồ dùng trực quan và sử dụng đồ dùng
trực quan tạo sự hấp dẫn đã tạo cho trẻ nhiều hứng thú, trẻ tích cực tham gia
hoạt động làm quen với tác phẩm văn học thông qua (dạy thơ) trên lớp.
* Biện pháp 4: Ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy.
Phương pháp dạy học bằng công nghệ thông tin trong giáo dục mầm non
tạo ra một môi trường dạy học tương tác cao, sống động, hứng thú và đạt hiệu
quả cao của quá trình dạy học đa giác quan cho trẻ. Hình ảnh những nhân vật
ngộ nghĩnh, những bông hoa biết cử động đủ màu sắc, những hàng chữ biết đi
và những con số biết nhảy theo nhạc hiện ngay ra với hiệu ứng của những âm
thanh sống động ngay lập tức thu hút được sự chú ý và kích thích hứng thú của
học sinh vì được chủ động hoạt động nhiều hơn để khám phá nội dung bài giảng.

Để hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học thông qua (dạy thơ)
đạt kết quả cao thì việc đầu tiên giáo viên phải chuẩn bị tốt đồ dùng dạy học, đồ
dùng đẹp hấp dẫn sẽ thu hút sự chú ý của trẻ. Trước đây giáo viên thường sử
dụng tranh minh hoạ làm đồ dùng chính trong hoạt động cho trẻ làm quen với
tác phẩm văn học. Song với hình thức đổi mới hiện nay, thời đại công nghệ
thông tin nên việc ứng dụng công nghệ thông tin vào bài giảng mang lại kết quả
rất cao. Biện pháp này luôn gây sự chú ý, tò mò cho trẻ. Vì vậy nên tôi đã đưa
công nghệ thông tin vào giảng dạy để mang lại kết quả cao. Đơn giản là các hình
ảnh đưa lên máy sử dụng các hiệu ứng, màu sắc phù hợp cũng đã gây sự chú ý
của trẻ.
Ví dụ: Với chủ đề “Nghề nghiệp”. Đề tài thơ “Làm bác sĩ”.
- Đầu tiên tôi cho trẻ quan sát trên màn hình máy chiếu về công việc của bác sĩ
và trò chuyện với trẻ. Cô dẫn dắt và giới thiệu với trẻ về bài thơ “Làm bác sĩ”.
- Vào nội dung chính: Cô đọc diễn cảm bài thơ lần một kết hợp cử chỉ, ánh mắt,
nét mặt phù hợp với nhân vật. Giới thiệu tên bài thơ, tên tác giả.
Cô đọc lần hai kết hợp hình ảnh minh hoạ nội dung bài thơ trên máy chiếu và
giải thích.
Ảnh 4: Ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động.
Sau đó cô đặt câu hỏi đàm thoại với trẻ.
10


+ Cô vừa đọc bài thơ gì?
+ Bác sĩ mời mẹ ngồi yên lặng để làm gì?
+ Bác sĩ khám xong đã nói điều gì?
+ Khi uống thuốc phải uống với gì?
+ Khi bị tiêm mẹ cảm thấy thế nào?
+ Mẹ bỗng hỏi bác sĩ điều gì?
+ Bác sĩ đã trả lời mẹ như thế nào?
- Đến phần dạy trẻ đọc thơ: Tôi cho trẻ đọc bài thơ cùng cô 1-2 lần. Chia lớp

thành 2 đội: Đội Bác sĩ và đội Y tá thi đua đọc thơ, đội nào đọc to, rõ ràng và
diễn cảm bài thơ sẽ được tặng một bông hoa. Sau đó tôi cho nhóm, cá nhân trẻ
lên đọc thơ. Và cuối cùng cho cả lớp đọc củng cố lại bài thơ một lần.
Nhận xét, tuyên dương và giáo dục trẻ.
- Đến phần trò chơi, tôi cho trẻ chơi trò chơi: Thi tài xếp tranh.
Các miếng ghép của bức tranh bác sĩ đang khám bệnh được sắp xếp lộn xộn,
nhiệm vụ của 2 đội là đi trong đường hẹp lên sắp xếp lại theo thứ tự bằng cách
clich con chuột vào thứ tự các tranh, các tranh này sẽ tự động sắp xếp theo trình
tự nếu trẻ chọn đúng tranh. Thời gian là 1 phút, đội nào xếp nhanh, chính xác sẽ
dành chiến thắng. Cô nhận xét, động viên và khen ngợi trẻ.
Như vậy việc ứng dụng công nghệ thông tin vào bài dạy làm trẻ rất hứng
thú với giờ học, tuy nhiên giáo viên không nên quá lạm dụng vào máy tính mà
phải biết vận dụng linh hoạt có khoa học của các phương pháp giáo dục nhằm
kích thích được hứng thú của trẻ. Trong khi đọc diễn cảm bài thơ kết hợp với
hình ảnh minh họa trên máy chiếu giáo viên phải biết kết hợp sử dụng các yếu tố
phi ngôn ngữ như: ánh mắt, cử chỉ, điệu bộ… sự lên xuống của giọng đọc, đồng
thời các động tác, ánh mắt, cử chỉ và sự thay đổi nét mặt của giáo viên phù hợp
với nội dung và sự phát triển cụ thể của các chi tiết trong bài thơ tạo nên sự hấp
dẫn, lôi cuốn trẻ thơ.
* Biện pháp 5: Linh hoạt, sáng tạo các hình thức tổ chức hoạt động
văn học thông qua (dạy thơ) theo hướng lấy trẻ làm trung tâm.
Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là phương pháp dạy học mà cô giáo chỉ là
người hướng dẫn còn trẻ được thảo luận, tự đặt câu hỏi, thể hiện được sự sáng
tạo của trẻ. Thu hút được sự chú ý của trẻ vừa dễ lại vừa khó vì trẻ rất hào hứng
trước những điều mới lạ, nhưng dễ chán với những gì quen thuộc. Vì vậy, tôi
luôn suy nghĩ thay đổi hình thức vào bài sao cho sinh động, hấp dẫn bằng cách
dùng những câu nói nhẹ nhàng, nét mặt vui tươi, sử dụng các trò chơi, tham
quan... tạo tình huống bất ngờ để thu hút sự chú ý của trẻ vào giờ học. Khi đàm
thoại với trẻ về nội dung bài thơ tôi đưa các câu hỏi mở để trẻ tự thảo luận đưa
ra ý kiến về nội dung của bài thơ. Giáo viên cần phải dựa vào đặc điểm tâm sinh

lý và đặc điểm nhận thức của từng trẻ để từ đó lập kế hoạch giáo dục phù hợp.
Bên cạnh đó giáo viên mầm non cần hiểu rằng việc đặt câu hỏi “Trẻ hoạt động
gì?” chỉ là hình thức bề ngoài của một vấn đề. Mà cần đặt câu hỏi “Trẻ hoạt
động như thế nào?” đó mới là điều cốt lõi của quá trình giáo dục trẻ.
Ví dụ: Ở chủ đề “Thực vật - Tết và mùa xuân”. Đề tài: Thơ “Cây dây leo”
11


+ Đầu tiên tôi cho trẻ đi thăm quan mô hình vườn cây và cùng quan sát, trò
chuyện. Từ việc cho trẻ quan sát, trò chuyện về vườn cây tôi dẫn dắt trẻ vào bài
thơ “Cây dây leo”.
+ Khi vào nội dung chính tôi đọc cho trẻ nghe bài thơ lần một với giọng đọc
diễn cảm thể hiện nét mặt, ánh mắt, cử chỉ điệu bộ theo nội dung bài thơ và giới
thiệu với trẻ tên bài thơ, tên tác giả. Tôi đọc lần hai kết hợp tranh minh hoạ và
giảng nội dung bài thơ.
+ Đến phần đàm thoại tôi cho trẻ lên khám phá cây dây leo có chứa hệ thống câu
hỏi mà tôi đã chuẩn bị sẵn theo nội dung bài thơ. Tôi cho trẻ lần lượt xung
phong lên khám phá và trả lời câu hỏi, nếu bạn lên mà không trả lời được thì các
bạn khác có thể trả lời hộ hoặc bổ sung. Đồng thời tôi giáo dục trẻ biết yêu quý,
chăm sóc và bảo vệ cây xanh.
Tôi đọc lại diễn cảm bài thơ lần ba kết hợp sa bàn làm rõ ý giúp trẻ hiểu nội
dung bài thơ. Sau đó tôi cho cả lớp đọc bài thơ cùng với cô 1-2 lần, và hướng
dẫn trẻ đọc thơ theo tổ, nhóm, cá nhân. Biện pháp này giúp trẻ củng cố lại việc
đọc của mình, trẻ được trình bày diễn xuất ngôn ngữ thơ, phát huy ở trẻ tính độc
lập sáng tạo, tích cực cá nhân qua việc đọc thơ.
+ Khi kết thúc, để củng cố bài tôi cho trẻ nhắc lại tên bài thơ, tên tác giả. Nhận
xét, khen ngợi trẻ và cho trẻ đi thăm quan vườn thiên nhiên.
Việc thay đổi linh hoạt các hình thức hoạt động giúp trẻ tập trung hứng
thú vào hoạt động và hoạt động của cô không bị nhàm chán. Ngoài việc mở bài
cho trẻ hát, đọc thơ, tặng quà… tôi còn có thể cho trẻ đi thăm quan siêu thị,

thăm quan vườn bách thú bằng những mô hình mà tôi đã chuẩn bị sẵn, sẽ tạo
cho trẻ sự hứng khởi khi tham gia vào hoạt động. Các đồ dùng trực quan sử
dụng rối tay, băng hình đã được tách lời để tạo hình ảnh sống động thu hút sự
chú ý của trẻ và giúp trẻ ghi nhớ, khắc sâu về nội dung, diễn biến của bài thơ,
thể loại tôi đưa ra hệ thống câu hỏi đã chuẩn bị có tính logic mang tính gợi mở
để đàm thoại với trẻ với phương trâm “Lấy trẻ làm trung tâm”. Bên cạnh đó,
trong các giờ dạy trẻ đọc thơ tôi còn sưu tầm các bản nhạc phù hợp với bài thơ
để làm nhạc đệm khi trẻ thể hiện.
Ví dụ: Ở chủ đề “Thế giới động vật”. Đề tài: Thơ “Ong và Bướm”.
+ Đầu tiên tôi tạo dựng tình huống gây hứng thú vào bài cho trẻ. Ong bay vào
lớp trò chuyện với các bạn, sau đó cô hỏi trẻ: Ong là nhân vật trong bài thơ gì?
Muốn biết được Ong là nhân vật trong bài thơ gì chúng ta cùng lắng nghe cô đọc
bài thơ “Ong và Bướm” thì rõ nhé.
+ Khi vào nội dung chính tôi đọc cho trẻ nghe lần một với giọng khoan thai,
chậm chạp, thể hiện ngữ điệu, nhịp điệu mang tính nhịp nhàng theo nội dung bài
thơ và hỏi trẻ tên bài thơ, tên tác giả, tên các nhân vật trong bài thơ.
Tôi đọc bài thơ lần hai kết hợp với tranh minh hoạ và giảng nội dung bài thơ.
Đọc lần ba kết hợp trình chiếu bằng papoil làm rõ ý giúp trẻ hiểu nội dung bài
thơ.
+ Đến phần đàm thoại tôi cho trẻ chơi chiếc nón kì diệu. Ở mỗi ô của chiếc nón
kì diệu là một kí hiệu mà mỗi kí hiệu sẽ tương ứng với một câu hỏi trong hệ
thống câu hỏi tôi đã chuẩn bị sẵn theo nội dung của bài thơ. Tôi cho trẻ lần lượt
12


xung phong lên khám phá và trả lời câu hỏi, nếu bạn lên mà không trả lời được
thì các bạn khác có thể trả lời hộ hoặc bổ sung.
+ Sau khi cho trẻ tìm hiểu về nội dung bài thơ tôi dạy trẻ đọc thuộc và diễn cảm
bài thơ theo hình thức tập thể, tổ, nhóm, cá nhân và sau đó tôi mời hai trẻ lên
nhập vai vào nhân vật Ong và Bướm kết hợp nhạc đệm khi trẻ thể hiện, còn cô

là người điều khiển và đọc thơ diễn cảm củng cố bài học.
Ảnh 5: Trẻ nhập vai nhân vật Ong và Bướm.
+ Khi kết thúc, để củng cố bài tôi cho trẻ nhắc lại tên bài thơ, tên nhân vật trong
bài thơ. Nhận xét, khen ngợi và giáo dục trẻ. Cuối cùng cho trẻ làm các chú Ong
và Bướm bay đi kiếm ăn.
Để luôn tạo cho trẻ cảm giác mới lạ, gây hứng thú cho trẻ tham gia tích
cực hơn nữa vào hoạt động văn học thông qua (dạy thơ), tránh tình trạng nhàm
chán do lặp đi lặp lại nhiều lần với cùng một hình thức hay cùng một đề tài tôi
đã sử dụng linh hoạt, sáng tạo các hình thức tổ chức hoạt động khác nhau. Đưa
ra nhiều hình thức thi đua, hội thi… đặc biệt là khi tôi tổ chức hoạt động dưới
hình thức hội thi sẽ tạo cho trẻ sự hào hứng và trẻ sẽ được trải nghiệm, được nói
nhiều, từ đó ngôn ngữ của trẻ sẽ càng rõ ràng, mạch lạc hơn.
Ví dụ: Ở chủ đề “Thực vật - Tết và mùa xuân”. Đề tài: Thơ “Tết đang vào
nhà”.
+ Tôi đóng vai người dẫn chương trình giới thiệu chương trình “Bé yêu thơ” và
cho trẻ ở hai đội giới thiệu về đội chơi của mình. Chương trình gồm có ba phần:
Phần thứ nhất: Tìm đề tài.
Phần thứ hai: Vượt qua thử thách.
Phần thứ ba: Bé tài năng.
+ Khi vào nội dung chính:
- Phần thi thứ nhất: “Tìm đề tài”. Ở phần thi này tôi cho trẻ chơi sắm tết. Tôi cho
trẻ ở hai đội đi theo đường hẹp lên siêu thị mua đồ về, thời gian dành cho hai đội
là một phút, khi hết thời gian đội nào mua được nhiều đồ về sẽ được nhận một
bông hoa. Sau đó tôi trò chuyện và dẫn dắt trẻ vào bài thơ “Tết đang vào nhà” và
người dẫn chương trình sẽ là người đọc thơ.
Tôi đọc diễn cảm lần một không tranh, giới thiệu tên bài thơ, tên tác giả. Tôi đọc
lần hai kết hợp tranh minh hoạ, giới thiệu nội dung bài thơ. Đọc lần ba kết hợp
mô hình.
- Đến phần thi thứ hai: “Vượt qua thử thách”. Tôi cho mỗi đội lên bốc thăm các
câu hỏi, nếu đội nào trả lời đúng sẽ được tặng một bông hoa, khi bạn trả lời các

bạn trong đội có quyền bổ sung, nếu không trả lời được đội bạn có quyền trả lời.
Sau khi trẻ trả lời xong hệ thống câu hỏi, cô củng cố lại bài thơ và giáo dục trẻ.
- Đến phần thi thứ ba: “Bé tài năng”. Tôi cho trẻ đọc bài thơ cùng cô 1-2 lần, sau
đó cho hai đội thi đua đọc thơ với nhau, và cho trẻ ở hai đội đọc thơ theo nhóm,
cá nhân, đội nào đọc thơ to, rõ ràng và thể hiện diễn cảm bài thơ sẽ được tặng
một bông hoa. Sau khi trẻ đọc thuộc thơ tôi cho trẻ đọc thơ giọng to nhỏ, đọc nối
tiếp nhau. Cuối cùng cô kiểm tra kết quả, nhận xét và trao quà cho hai đội.
Đối với trẻ lứa tuổi mầm non nói chung, trẻ 3-4 tuổi nói riêng, trò chơi
đóng vai trò quan trọng và chủ đạo trong quá trình phát triển tâm sinh lý của trẻ,
13


thông qua chơi mà học, học bằng chơi, trò chơi không những gây được hứng thú
cho trẻ mà còn giúp trẻ phát triển về ngôn ngữ mạch lạc. Bên cạnh đó trò chơi
còn giúp trẻ thoả mãn nhu cầu nhận thức, giúp trẻ phát triển về thể lực, trí tuệ,
tạo cho trẻ tâm lí thoải mái khi tham gia hoạt động văn học thông qua (dạy thơ).
Ví dụ: Ở chủ đề “Phương tiện giao thông”. Đề tài: Thơ “Đèn giao thông”.
+ Đầu tiên tôi cho trẻ chơi trò chơi “Đèn đỏ đèn xanh”. Tôi cho trẻ chơi một lần
và trò chuyện qua về trò chơi. Sau đó tôi dẫn dắt trẻ vào bài thơ “Đèn giao
thông” và cho trẻ nhẹ nhàng về vị trí của mình.
+ Khi vào nội dung chính, tôi đọc thơ cho trẻ nghe bài thơ lần một với ngữ điệu,
nhịp điệu theo nội dung bài thơ, giới thiệu tên bài thơ, tên tác giả. Tôi đọc thơ
lần hai kết hợp tranh minh hoạ, giảng nội dung bài thơ, khi đàm thoại cùng trẻ
về nội dung bài thơ tôi cho trẻ xung phong lên trả lời câu hỏi, nếu bạn lên mà
không trả lời được thì các bạn khác có thể trả lời bổ sung.
Đọc thơ lần ba tôi cho trẻ chơi trò chơi rạp chiếu phim. Cách chơi là tôi cho trẻ
đi chọn vé xem phim là những hình vuông màu xanh, hình tròn màu đỏ và yêu
cầu trẻ tìm đúng ghế có hình tương ứng. Khi trẻ đã ngồi vào chỗ tôi đọc thơ cho
trẻ nghe kết hợp với mô hình.
Sau đó tôi cho cả lớp đọc thơ cùng cô 1-2 lần, rồi cho hai đội thi đua đọc thơ, và

cho trẻ đọc thơ theo tổ, nhóm, cá nhân. Khi trẻ đã gần thuộc bài thơ thì tôi cho
trẻ đọc nối tiếp, đọc giọng to giọng nhỏ, và cho cả lớp đọc lại bài thơ một lần.
+ Khi kết thúc tôi hỏi trẻ củng cố lại tên bài thơ, tên tác giả. Nhận xét, khen trẻ.
Giáo dục trẻ khi đi trên đường phải luôn chấp hành tín hiệu đèn giao thông. Cuối
cùng tôi tặng cho mỗi trẻ một cái mũ đèn giao thông và nhẹ nhàng ra chơi.
Thông qua việc linh hoạt, sáng tạo trong việc thay đổi các hình thức tổ
chức hoạt động làm quen với tác phẩm văn học thông qua (dạy thơ) theo hướng
lấy trẻ làm trung tâm là thực sự cần thiết và quan trọng. Nó được ví như người
giáo viên thứ hai trong công tác tổ chức, hướng dẫn trẻ nhằm phát huy tính tích
cực chủ động sáng tạo của trẻ. Trẻ được chủ động đưa ra những ý tưởng của
mình và tự tìm tòi khám phá tạo cho trẻ sự tự tin, mạnh dạn. Ngoài ra, còn tạo
cơ hội cho trẻ được chia sẻ, giải bày tâm tư nguyện vọng, mong ước của trẻ với
cô, với bạn bè, nhờ vậy mà cô hiểu trẻ hơn, trẻ hiểu nhau hơn, hoạt động phối
hợp nhịp nhàng hơn. Vì thế mà giờ hoạt động làm quen với tác phẩm văn học
thông qua (dạy thơ) đạt kết quả cao hơn.
* Biện pháp 6: Lồng ghép, tích hợp các chuyên đề giáo dục vào hoạt
động làm quen với tác phẩm văn học thông qua (dạy thơ).
Hiện nay chúng ta đang dạy theo chương trình giáo dục mầm non, đây là
chương trình mở rất thuận lợi cho giáo viên tự lên kế hoạch, tự lựa chọn đề tài
sao cho phù hợp với nội dung yêu cầu theo từng chủ đề. Đối với các chuyên đề
giáo dục, cứ vào đầu năm học có những chuyên đề được đổi mới, bổ sung, chỉnh
sửa về nội dung, phương pháp giáo dục mầm non lấy trẻ làm trung tâm và các
chuyên đề như chuyên đề phát triển ngôn ngữ, chuyên đề phát triển vận động,
chuyên đề giáo dục âm nhạc, chuyên đề giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Chính vì
thế tôi thấy việc lồng ghép các nội dung chuyên đề vào các hoạt động nói chung
và hoạt động thơ nói riêng là việc làm rất cần thiết. Bởi nội dung chuyên đề
14


mang tính giáo dục cao. Nội dung chuyên đề giúp cho trẻ mầm non tạo được

những thói quen, những hành vi trong cuộc sống cũng như giáo dục ý thức của
con người với môi trường, con người với cuộc sống. Thông qua nội dung
chuyên đề tôi có thể lồng ghép vào nội dung của hoạt động cụ thể như:
Ví dụ: Ở chủ đề “Gia đình”, qua bài thơ “Lấy tăm cho bà” tôi lồng ghép
chuyên đề hoạt động giáo dục âm nhạc, chuyên đề giáo dục kỹ năng sống cho
trẻ như: Trước khi vào bài tôi cho trẻ hát bài hát có nội dung liên quan đến bài
dạy như tôi cho trẻ hát bài “Cháu yêu bà” lồng dẫn dắc trẻ vào nội dung bài thơ.
Để giáo dục kỹ năng sống cho trẻ, khi đàm thoại cùng trẻ tôi thường đưa ra các
câu hỏi nhằm nhấn mạnh để giúp trẻ hiểu rõ hơn về nội dung bài thơ, sau đó
giáo dục trẻ phải yêu quý, lễ phép, vâng lời ông bà, bố mẹ, và khi ăn cơm xong
phải rót nước, lấy tăm cho bà như bạn nhỏ trong bài thơ.
Ví dụ: Ở chủ đề “Thực vật - Tết và mùa xuân”, với bài thơ “Bắp cải xanh”
tôi đưa chuyên đề phát triển vận động, chuyên đề giáo dục dinh dưỡng và vệ
sinh an toàn thực phẩm vào nội dung bài như: Tôi tổ chức hoạt động bằng hình
thức hội thi. Trước khi vào bài tôi cho hai đội lên ghép tranh để khám phá chủ
đề. Hình thức khi lên ghép tranh hai đội phải đi trong đường hẹp, thời gian trong
vòng 2 phút đội nào lên gắn xong trước hoặc đúng là đội đó thắng cuộc. Khi trẻ
thực hiện xong cô hỏi trẻ về hình ảnh trẻ vừa gắn là gì? Cô nhấn mạnh lại “Bắp
cải xanh” chính là chủ đề ngày hôm nay. Bằng hình thức đó, tôi thấy hoạt động
thơ trở nên sinh động hơn, trẻ hứng thú tích cực tham gia vào hoạt động. Để
lồng giáo dục chuyên đề giáo dục dinh dưỡng và vệ sinh an toàn thực phẩm, tôi
giáo dục trẻ về ích lợi của rau bắp cải và các loại rau quả về nhóm dinh dưỡng
cần thiết đối với con người, về cách sử dụng hợp vệ sinh.
Từ việc lồng ghép nội dung các chuyên đề vào hoạt động thơ tôi thấy giờ
học đạt kết quả cao hơn, chất lượng học sinh được nâng lên rõ rệt. Trong hoạt
động hàng ngày ở trường trẻ biết cách cư xử tốt với cô và mọi người xung
quanh. Vì thế, có thể nói hoạt động chuyên đề là hoạt động cơ bản, giúp trẻ lĩnh
hội được đầy đủ kiến thức trong quá trình học tập. Hơn nữa, việc lồng ghép
chuyên đề còn giúp trẻ phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo của trẻ
trong hoạt động làm quen với tác phẩm văn học thông qua (dạy thơ).

* Biện pháp 7: Tổ chức ôn luyện cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi.
Trên thực tế, việc cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học thông qua (dạy
thơ) không chỉ dừng lại ở trên hoạt động học mà còn được phát triển và mở rộng
ở mọi lúc mọi nơi. Bởi trẻ 3-4 tuổi trí nhớ chưa có chủ định “Chóng nhớ mau
quên”, năng lực cảm thụ văn học của trẻ không thể tự nó mà phát triển được, mà
phải qua một quá trình “Học mà chơi - Chơi mà học” ở mọi lúc mọi nơi. Thông
qua văn học, trẻ được phát triển ngôn ngữ, cung cấp vốn từ phát triển lời nói
mạch lạc. Vì vậy không những dạy trẻ làm quen với tác phẩm văn học thông qua
(dạy thơ) ở trên hoạt động học mà còn cho trẻ làm quen với các tác phẩm ở mọi
lúc, mọi thời điểm để khắc sâu hơn bài học cho trẻ. Cô cần linh hoạt các thời
gian trong ngày để có thể cho trẻ làm quen thơ hay ôn thơ, rèn luyện cho trẻ có
thể thuộc thơ, trả lời rõ ràng, trọn câu, ghi nhớ được bài thơ lâu hơn.
+ Trong giờ trò chuyện sáng, cô có thể trò chuyện với trẻ về bài thơ sẽ được
15


học vào tuần này, hoặc ngày hôm nay, hoặc hỏi trẻ về bài thơ trẻ được học của
ngày hôm trước, hỏi trẻ tên bài thơ, tên tác giả, nội dung bài thơ, những trẻ yếu
thì cô gợi ý để trẻ trả lời trọn câu hơn.
Ví dụ: - Hôm qua các con vừa được học bài thơ gì? Của tác giả nào?
- Nội dung bài thơ nói về điều gì?
+ Trong hoạt động ngoài trời cô cho trẻ làm quen bài thơ mới, qua đó trẻ
cảm nhận được bài thơ, lời thơ, hay nội dung bài thơ, giúp trẻ khắc sâu hơn và
thích thú vào bài học ở hoạt động chung, hoặc cô có thể cho trẻ ôn thơ ở hoạt
động ngoài trời, bằng những câu hỏi gợi mở cho trẻ nhắc lại tên bài thơ, tác giả,
nội dung bài thơ và đọc thơ theo yêu cầu của cô, trẻ thuộc thơ và thể hiện được
điệu bộ của bài thơ, giúp trẻ tự tin hơn, tuy nhiên giáo viên cũng cần chú ý đến
khả năng thể hiện bài thơ của trẻ, nhịp điệu bài thơ trẻ đọc, sự nhấn nhá hay ngắt
nhịp của trẻ, giọng thơ của trẻ và khả năng phát âm các từ khó.
Ảnh 6: Trẻ đọc thơ thông qua hoạt động ngoài trời.

+ Trong hoạt động chiều cũng có thể ôn thơ hay làm quen bài thơ mới, việc
ôn lại bài thơ đã học, cô có thể cho trẻ xem tranh và đọc thơ theo tranh, việc này
giúp trẻ nhớ sâu hơn về cả phần lời thơ, đồng thời giúp trẻ có thể nhớ về nội
dung bài thơ, tình tiết của bài thơ, điều này rèn khả năng đọc thơ qua tranh hay
lớn hơn trẻ có thể nhìn tranh và sáng tạo ra thơ ở độ tuổi tiếp theo. Và ở hoạt
động chiều cô có thể rèn luyện khả năng đọc thơ đúng cho trẻ như phát âm, ngữ
điệu thơ, hay thể hiện cảm xúc của bài thơ… giúp cho ngôn ngữ của trẻ phát
triển tốt hơn, khả năng diễn đạt của trẻ trôi chảy hơn, giao tiếp tự tin hơn, trẻ bớt
đi tính nhút nhát của độ tuổi này, đồng thời cũng giúp trẻ phát triển trí tuệ.
Cũng qua các hoạt động ôn hay làm quen ở hoạt động ngoài trời, hoạt
động chiều, vào mọi lúc, mọi nơi, trong các giờ chơi tự do cô giáo dục cho trẻ
những điều hay lẽ phải, lễ phép với người khác, yêu quý mọi người và biết ơn
điều tốt mà người khác làm ra, tránh những thói hư tật xấu, biết giúp đỡ người
khác… giúp trẻ trở nên hoàn thiện về phẩm chất, nhân cách, trở thành người tốt,
sống có ích.
Ví dụ: Trong bài thơ “Bàn tay cô giáo” ở chủ đề “Trường mầm non”.
Hôm nay các con học bài thơ gì? Do ai sáng tác? Trong bài thơ bàn tay cô giáo
làm những công việc gì? Đến lớp các con được cô giáo chăm sóc như thế nào?
(Cô giáo dạy học, chơi, ăn, ngủ, cô hướng dẫn lau mặt rửa tay,... ). Từ bài thơ đó
cô giáo dục trẻ qua đó trẻ biết được công việc của cô, sự vất vả của cô và yêu
quý cô hơn, biết vâng lời cô giáo mình.
+ Thông qua các hoạt động ngày lễ ngày hội cũng cần cho trẻ làm quen
văn học thông qua (dạy thơ), cứ mỗi chủ đề vào buổi chiều thứ sáu cuối chủ đề
tôi lại tổ chức cho trẻ sinh hoạt văn nghệ đọc thơ có chuẩn bị mũ các con vật,
hoa văn nghệ… Qua một thời gian thực hiện tôi nhận thấy trẻ rất thích và mong
đợi đến buổi chiều cuối chủ đề, trẻ được vui chơi thoải mái, được nghỉ ngơi, thư
giãn, củng cố lại kiến thức đã học dưới hình thức biểu diễn văn nghệ.
Trong các ngày lễ ngày hội tôi hay bàn bạc với nhà trường nên tổ chức cho trẻ
hoạt động đọc thơ theo một chương trình biểu diễn văn nghệ mà trẻ được tham
gia. Đó cũng là một hình thức tuyên truyền về ngành học rất lớn, trẻ rất thích

16


được làm và được khen. Giúp trẻ phát triển về trí tuệ, nhanh nhẹn, mạnh dạn
trước mọi người và cảm thụ được cái hay cái đẹp của văn học.
Ví dụ:
+ Ngày hội 8-3 trẻ đọc thơ về cô, bà, mẹ...
+ Ngày tết 1-6 trẻ đọc thơ về Bác Hồ và thiếu nhi.
+ Ngày 20-11 cô tổ chức cho trẻ đọc thơ về thầy cô.
+ Ngày 22-12 trẻ đọc thơ về chú bộ đội, hoặc hội thi bé đọc thơ hay.
Qua việc dạy thơ cho trẻ ở mọi lúc, mọi nơi tôi thấy chất lượng về hoạt
động văn học thông qua (dạy thơ) của lớp tôi tăng lên rõ rệt, các cháu rất mạnh
dạn giao tiếp, thích trò chuyện cùng người lớn và đặc biệt rất thích tham gia vào
hoạt động của tất cả các chương trình giáo dục mầm non nói chung, hoạt động
văn học thông qua (dạy thơ) nói riêng, tạo điều kiện cho trẻ khắc sâu hơn những
tác phẩm thơ ca.
* Biện pháp 8: Lồng ghép, tích hợp hoạt động làm quen với tác phẩm
văn học (dạy thơ) thông qua các hoạt động khác.
Việc nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học (dạy thơ)
không chỉ diễn ra ở hoạt động văn học mà còn được diễn ra trong các hoạt động
học tập khác như: Hoạt động khám phá khoa học, hoạt động tạo hình, chơi vận
động… Vì thế các bài thơ trong các hoạt động đó không hề mất đi ý nghĩa văn
học của nó mà còn giúp trẻ hiểu một cách dễ dàng nội dung của tác phẩm, đặc
biệt là kỹ năng đọc diễn cảm của trẻ dần phát triển.
Ví dụ: Khi dạy hoạt động khám phá khoa học “Một số vật nuôi trong gia
đình” ở chủ đề “Thế giới động vật”, cô có thể kết hợp cho trẻ đọc bài thơ “Mười
quả trứng tròn” của nhà thơ “Phạm Hổ” để rèn luyện kỹ năng đọc thơ cho trẻ.
Ví dụ: Thông qua hoạt động tạo hình. Đề tài: Vẽ hoa mùa xuân ở chủ đề
“Thực vật - Tết và mùa xuân”. Vào bài tôi cho trẻ đọc bài thơ “Hoa kết trái” từ
đó hình thành cho trẻ biểu tượng, màu sắc các loài hoa, từ đó trẻ thực hiện bài vẽ

tự tin hơn.
Ví dụ: Thông qua hoạt động giáo dục âm nhạc. Dạy trẻ hát bài “Em đi
qua ngã tư đường phố” ở chủ đề “Phương tiện giao thông”. Vào bài tôi cho trẻ
đọc bài thơ “Đèn đỏ, đèn xanh” từ đó hình thành cho trẻ biểu tượng về đèn tín
hiệu và việc chấp hành một số luật lệ giao thông khi qua đường, từ đó trẻ thể
hiện bài hát hay hơn.
Qua việc lồng ghép, tích hợp hoạt động làm quen với tác phẩm văn học
(dạy thơ) thông qua các hoạt động khác đã giúp trẻ có kỹ năng diễn đạt thơ rõ
ràng, mạch lạc hơn, trẻ thể hiện cảm xúc qua các tác phẩm văn học tốt hơn.
* Biện pháp 9: Phối kết hợp giữa gia đình và nhà trường.
Gia đình cũng chính là điểm tựa để bồi dưỡng thêm năng khiếu của trẻ và
đóng một vai trò to lớn trong sự nghiệp phát triển toàn diện ở trẻ. Vì vậy việc
dạy trẻ không chỉ riêng nhà trường mà phải kết hợp với cả gia đình, ở độ tuổi
này trẻ chưa biết chữ nếu thường xuyên được tiếp xúc với sách vở, nghe đọc thơ
và đọc thơ cho người khác nghe sẽ là nền móng xây dựng cho trẻ vốn yêu thích
văn học sau này. Từ đó tôi đã sử dụng nhiều hình thức để tuyên truyền cho phụ
huynh như sau.
17


Hàng ngày vào giờ đón trả trẻ tôi trao đổi tình hình học tập của trẻ trong ngày.
Thông báo cho phụ huynh biết hôm nay trẻ học gì, trẻ đọc thơ ra sao để phụ
huynh nắm bắt được tình hình trẻ học được ở lớp để về nhà phụ huynh trò
chuyện và dạy thêm cho trẻ cách đọc và đọc như thế nào với tác phẩm thơ.
Làm bản tin về chương trình dạy theo chủ đề trong tuần để phụ huynh biết
và phối kết hợp với giáo viên rèn thêm cho trẻ ở nhà.
Đánh vi tính với các bài thơ trẻ đã được học ở lớp đưa cho phụ huynh về nhà
cùng tham khảo và dạy trẻ.
Sưu tầm bài thơ hay và sách báo phù hợp với chủ đề dạy, giới thiệu các loại
sách vở có tính giáo dục đối với phụ huynh.

Trao đổi một số nhược điểm của trẻ khi đọc thơ để phụ huynh nắm được.
Vận động phụ huynh hỗ trợ nguyên vật liệu để bổ sung vào việc làm đồ
dùng trực quan phục vụ cho hoạt động học.
Khuyến khích phụ huynh cung cấp kinh nghiệm sống cho trẻ. Tránh không
nói tiếng địa phương, cần tránh cho trẻ nghe những hình thái ngôn ngữ không
chính xác.
Tuyên truyền với phụ huynh luôn hình thành thói quen lật mở sách, xem
sách đúng. Khuyến khích đọc sách cho trẻ nghe, chỉ vào các hình ảnh, trò
chuyện, trẻ đọc và nói tạo ra môi trường ngôn ngữ tốt cho trẻ. Ngoài ra tôi còn
kết hợp với phụ huynh sưu tầm những quyển thơ, hình ảnh to, rõ nét, nội dung
phù hợp với lứa tuổi để cho trẻ làm quen và để xây dựng góc thư viện của lớp.
Thông qua biện pháp phối hợp với phụ huynh, tôi thấy được chất lượng của
các giờ hoạt động làm quen với tác phẩm văn học thông qua (dạy thơ) đạt hiệu
quả cao hơn, phụ huynh tích cực hơn trong việc phối kết hợp với giáo viên chủ
nhiệm trong việc giáo dục trẻ tại gia đình.
Ảnh 7: Giáo viên trao đổi với phụ huynh.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm.
* Bảng 2: Kết quả khảo sát sau khi áp dụng các biện pháp.
Kết quả
Chưa đạt yêu
Tổng
Đạt yêu cầu
cầu
Nội dung khảo sát
số
trẻ
Tốt
Khá
TB
Yếu

Kém
SL % SL % SL % SL % SL %
Hứng thú và biết bộc
lộ cảm xúc khi nghe
27
10 37 12 44 5 19 0
0
0 0
thơ.
Hiểu nội dung và đọc
27
10 37 11 41 6 22 0
0
0 0
thuộc thơ.
Diễn đạt mạch lạc rõ
27
9 33 11 41 7 26 0
0
0 0
ràng.
Thể hiện thơ diễn
27
10 37 12 44 5 19 0
0
0 0
cảm.
Qua bảng khảo sát áp dụng một số biện pháp trên cho thấy kết quả đã nâng
18

lên rõ rệt. Số trẻ đạt loại tốt, khá tăng lên cao, ngược lại trẻ đạt loại trung bình
giảm xuống rõ rệt, đặc biệt không còn trẻ ở loại yếu, kém.
- Đối với trẻ: Qua thực hiện các biện pháp trên, lớp tôi đã thu được một số kết
quả rất tốt. Đến nay các cháu đã rất hào hứng với hoạt động làm quen với tác
phẩm văn học thông qua (dạy thơ), hứng thú và biết bộc lộ cảm xúc khi nghe
thơ, khả năng diễn đạt câu mạch lạc rõ ràng hơn và thể hiện tốt thơ diễn cảm.
Qua đó trẻ mạnh dạn, tự tin hơn, tích cực tham gia vào các hoạt động một cách
sáng tạo, linh hoạt.
- Đối với bản thân: Đã có biện pháp linh hoạt, sáng tạo hơn, có kỹ năng tổ chức
các hoạt động văn học cũng như hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn
học thông qua (dạy thơ) một cách tự tin, đổi mới phương pháp dạy học. Biết lựa
chọn đồ dùng dạy học phù hợp, khoa học hơn khi thực hiện hoạt động làm quen
với tác phẩm văn học thông qua (dạy thơ).
- Đối với đồng nghiệp: Rút ra nhiều kinh nghiệm qua hoạt động làm quen với
tác phẩm văn học thông qua (dạy thơ). Tạo được môi trường cho trẻ hoạt động
tốt ở các góc đặc biệt là góc văn học. Từ đó giúp cho giáo viên dạy tốt hơn các
hoạt động phù hợp với từng đề tài khác nhau.
- Đối với nhà trường: Tỷ lệ học sinh khá, giỏi tăng. Ngoài ra khả năng đọc thơ
của trẻ tiến bộ rõ rệt: Trẻ nhớ tên tác phẩm, hiểu được nội dung tác phẩm và
thuộc tác phẩm. Trẻ biết lắng nghe cô và bạn đọc, mạnh dạn trả lời các câu hỏi
đàm thoại trong tác phẩm, đọc diễn cảm và trả lời theo ý hiểu của mình. Trẻ học
được nhiều từ mới, nói rõ câu, không nói lắp, nói ngọng mà đã nói đủ ngữ pháp.
Trẻ đã có khả năng đọc diễn cảm tác phẩm và kết hợp một số động tác minh họa,
trẻ có khả năng đọc thơ theo tranh khi có sự gợi ý của cô giáo. Qua tác phẩm trẻ
đã học tập những đức tính tốt, yêu quý và rung động trước cái đẹp...
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận.
Việc cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học thông qua (dạy thơ) ngay từ
lứa tuổi mầm non là một cơ sở tốt để giúp trẻ hình thành và phát triển nhân cách

con người. Thông qua các tác phẩm văn học giúp trẻ hình thành và phát triển
nhanh một cách toàn diện về trí tuệ - đạo đức - tình cảm - thẩm mĩ, giúp trẻ tích
lũy vốn kinh nghiệm sống. Từ đó hình thành ở trẻ tình yêu thiên nhiên, yêu cuộc
sống con người. Qua đó trẻ biết kính yêu ông bà, cha mẹ, anh chị, biết thương
yêu quan tâm tới bạn bè, em nhỏ, luôn có thái độ chăm sóc và bảo vệ vật nuôi
cây trồng... Là một giáo viên mầm non đứng lớp, là người có trách nhiệm truyền
thụ cho trẻ những kiến thức, kỹ năng cơ bản cho trẻ như kỹ năng đọc, nghe, nói,
là người định hướng sự phát triển nhân cách của trẻ. Chính vì thế mà tôi luôn
tích cực bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho bản thân, luôn tìm tòi khám phá
những cái hay cái đẹp trong từng tác phẩm văn học, tích luỹ kiến thức, hiểu biết
về văn học nói chung và cụ thể là các bài thơ. Bản thân tôi luôn cố gắng rèn
luyện giọng đọc, rèn luyện phát âm chuẩn, rèn luyện những cử chỉ điệu bộ của
mình cho phù hợp với từng bài thơ trước khi lên lớp để giúp cho trẻ tiếp thu tốt
bài học.
19


Trong suốt quá trình dạy trẻ làm quen với tác phẩm văn học thông qua
(dạy thơ), cô giáo nên sử dụng biện pháp lồng ghép tích hợp các hoạt động khác
với nhau để đưa trẻ đến lĩnh hội kiến thức một cách ngắn nhất và đạt được hiệu
quả cao nhất, để giúp trẻ phát triển toàn diện về nhân cách. Luôn tạo môi trường
trong và ngoài lớp sạch đẹp, thoáng mát, không khí vui vẻ, trình bày các góc thật
gọn gàng và hấp dẫn, thu hút được sự chú ý của trẻ, đặc biệt là góc văn học.
Để hoạt động làm quen với tác phẩm văn học thông qua (dạy thơ) đạt kết
quả tốt giáo viên phải chú trọng đến việc cải tiến đồ dùng đẹp, hấp dẫn, sinh
động. Đồ dùng phải luôn thay đổi ở mỗi hoạt động phù hợp, có tính giáo dục và
có giá trị sử dụng để gây hứng thú cho trẻ. Bên cạnh đó phải luôn sưu tầm tranh
ảnh, con rối đẹp, phù hợp, gây được sự chú ý cho trẻ... để phục vụ các hoạt động
nói chung và hoạt động văn học thông qua (dạy thơ) nói riêng.
Phải biết tham mưu với nhà trường, các cấp lãnh đạo, các đoàn thể ở địa

phương và vận động phụ huynh cùng đóng góp để có đủ đồ dùng phục vụ hoạt
động học.
Đối với phụ huynh: Qua góc tuyên truyền và qua trao đổi gặp gỡ với phụ
huynh, tôi thấy biện pháp đó đạt hiệu quả rất cao đối với chất lượng của trẻ.
Đối với trẻ: Trẻ rất hứng thú và biết bộc lộ cảm xúc khi nghe thơ, hiểu nội
dung và đọc thuộc rất nhiều bài thơ, diễn đạt mạch lạc, rõ ràng hơn, biết thể hiện
thơ diễn cảm tốt hơn.
Đây là cơ sở giúp cho trẻ học tốt các hoạt động học, tạo điều kiện cho việc
hình thành và phát triển toàn diện cho trẻ, giúp trẻ có một tâm thế vững vàng
hơn. Muốn có một nền giáo dục tốt mỗi giáo viên mầm non chúng ta phải thật sự
nhiệt tình say mê với công việc, có tấm lòng thương yêu trẻ, tôn trọng, đối xử
công bằng với trẻ.
3.2. Kiến nghị.
- Đối với nhà trường:
+ Tạo điều kiện cho giáo viên đi thăm quan trường bạn để học hỏi thêm kinh
nghiệm cho bản thân.
+ Hỗ trợ giáo viên phụ lớp cũng như kinh phí để giáo viên làm thêm đồ dùng đồ
chơi tự tạo phục vụ cho hoạt động học thêm phong phú.
- Đối với Phòng giáo dục và đào tạo:
+ Thường xuyên tổ chức tập huấn cho giáo viên tìm hiểu, nâng cao kiến thức, kĩ
năng về các phương pháp hướng dẫn trẻ hoạt động làm quen với tác phẩm văn
học.
+ Phòng giáo dục tham mưu với uỷ ban nhân dân huyện định biên đủ giáo viên
để đảm bảo cho việc chăm sóc, giáo dục, nuôi dưỡng trẻ.
Trên đây là “Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ 3-4 tuổi làm
quen với tác phẩm văn học thông qua (dạy thơ) ở trường mầm non Triệu Lộc,
năm học 2018-2019”. Rất mong nhận được sự đánh giá, đóng góp ý kiến của hội
đồng khoa học để đề tài được hoàn thiện hơn cho những năm học tiếp theo.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA HĐKH NGHÀNH Hậu Lộc, ngày 26 tháng 5 năm 2019

Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến
20


kinh nghiệm của mình viết không sao
chép nội dung của người khác.
Người viết
Hoàng Thị Tươi
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Đổi mới hình thức tổ chức hoạt động chương trình giáo dục trẻ mẫu giáo,
Viện chiến lược và chương trình giáo dục. Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam năm
2006.
2. Hướng dẫn tổ chức thực hiện chương trình chăm sóc và giáo dục trẻ 3-4 tuổi.
Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam năm 2013.
3. Sách tuyển chọn trò chơi, bài hát, thơ ca, truyện kể, câu đố cho trẻ mầm non
theo chủ đề (Trẻ 3-4 tuổi). Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam năm 2005.
4. Bồi dưỡng nâng cao chuyên môn về xây dựng trường mầm non, lấy trẻ làm
trung tâm. Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam.
5. Một số tài liệu tham khảo có liên quan trên mạng internets.

21


PHỤ LỤC

22


23

DANH MỤC
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN
KINH NGHIỆM NGÀNH GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN, TỈNH
VÀ CÁC CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Hoàng Thị Tươi
Chức vụ và đơn vị công tác: Giáo viên trường mầm non Triệu Lộc
TT
1

2

Tên đề tài SKKN
Một số biện pháp
hướng dẫn trẻ 3-4
tuổi phát triển thẩm
mĩ qua hoạt động
nặn.
Một số biện pháp
nâng cao chất lượng
cho trẻ 3-4 tuổi làm
quen với tác phẩm
văn học thông qua
truyện kể.

Cấp đánh giá
xếp loại

Kết quả đánh
giá xếp loại

(Ngành GD cấp
huyện/tỉnh; Tỉnh…)

(A,B, hoặc C)

Năm học
đánh giá
xếp loại

Cấp huyện

C

2015-2016

Cấp huyện

C

2016-2017

24