SKKN một số giải pháp chỉ đạo xây dựng môi trường giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non thị trấn, huyện ngọc lặc

MỤC LỤC
TT
I
1
2
3
4
II
1
2
2.1
2.2
2.3
3
3.1
3.2

3.3
3.4

4
III
1
2

Tiêu đề
Trang
Mục lục
1
LỜI MỞ ĐẦU
Lý do chọn đề tài ....................................................................

2
Mục đích nghiên cứu ..............................................................
3
Đối tượng nghiên cứu..............................................................
3
Phương pháp nghiên cứu ........................................................
3
NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Cơ sở lý luận ...........................................................................
4
Thực trạng của vấn đề nghiên cứu ..........................................
5
Thuận lợi .................................................................................
5
Khó khăn ................................................................................
5
Kết quả, thực trạng trước khi nghiên cứu ..............................
6
Một số giải pháp chỉ đạo xây dựng môi trường giáo dục rèn kỹ
7
năng sống cho trẻ mẫu giáo tại trường Mầm non Thị trấn.
Giải pháp 1: Lập kế hoạch thực hiện rèn kỹ năng sống cho trẻ
7
thông qua các chủ đề.
Giải pháp 2: Bồi dưỡng giáo viên nâng cao nhận thức về kỹ
năng sống
9
Giải pháp 3: Hướng dẫn giáo viên thực hiện dạy trẻ các kỹ
năng sống cơ bản thông qua một số hoạt động
Giải pháp 4: Làm tốt công tác phối hợp, tuyên truyền cho các

bậc phụ huynh về kỹ năng sống
Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
Kết luận
Kiến nghị
Tài liệu tham khảo
Danh mục SKKN đã được xếp loại

10
14
14
17
17

1


I. LỜI MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài.
Trẻ em Mầm non là tương lai của đất nước. Đất nước có giàu mạnh, phồn
vinh là nhờ vào thế hệ trẻ. Chính vì vậy phải chăm sóc, giáo dục trẻ thật tốt ngay
từ khi trẻ còn ở độ tuổi Mầm non. Như Bác Hồ kính yêu đã từng nói: “Làm Mẫu
giáo tức là thay mẹ dạy trẻ. Muốn làm được thế thì trước hết phải yêu trẻ. Các
cháu nhỏ hay quấy, phải bền bỉ, chịu khó mới nuôi dạy được các cháu. Dạy trẻ
cũng như trồng cây non. Trồng cây non được tốt thì sau này cây lên tốt. Dạy
cháu nhỏ tốt thì sau này các cháu thành người tốt” [1]. Đối với giáo viên Mầm
non ngoài việc hướng dẫn cho trẻ vui chơi, tổ chức cho trẻ ăn, ngủ, giáo dục trẻ
trở thành những đứa trẻ lễ phép, ngoan ngoãn thôi chưa đủ, mà nhiệm vụ của
người giáo viên còn phải chú trọng đến việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
Việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là quan trọng, giúp trẻ làm chủ suy

nghĩ, cảm xúc và hành động của mình, nhưng điều quan trọng hơn nữa là việc
trẻ sẽ vận dụng những kỹ năng đó như thế nào vào trong cuộc sống. Việc áp
dụng một cách linh hoạt các kỹ năng sống cần thiết vào cuộc sống sẽ giúp cho
trẻ có những nền tảng vững chắc trong việc tạo dựng tư thế chủ động, sáng tạo
của một đứa trẻ năng động. Đó cũng là cách giúp trẻ đối đầu và tìm cách vượt
qua những áp lực tâm lý về công việc, học tập cũng như các mối quan hệ phức
tạp khác trong cuộc sống. Điều này nghe tưởng chừng như phức tạp đối với trẻ
nhưng thật ra rất đơn giản. Thực tế rất nhiều trẻ không biết vận dụng kỹ năng để
tự phục vụ cho mình trong cuộc sống hàng ngày. Nhiều trẻ còn thụ động không
biết ứng phó với những hoàn cảnh nguy cấp, không biết tự bảo vệ bản thân trước
nguy hiểm tìm kiếm sự giúp đỡ. Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng này,
trong đó việc thiếu kỹ năng sống là nguyên nhân sâu xa nhất. Do đó việc dạy kỹ
năng sống cho trẻ là rất cần thiết. Để dạy trẻ kỹ năng sống, thì trước tiên chính
người lớn hãy tỏ ra rằng mình là người sống có kỹ năng và hình thành kỹ năng
sống cho trẻ thông qua việc thực hiện các hành động trong giao tiếp, cũng như
trong việc bảo vệ chính bản thân trẻ.
Để thực hiện được vấn đề giáo dục kỹ năng sống cho tốt thì người giáo
viên và phụ huynh đóng một vai trò rất quan trọng:
Đối với giáo viên: Nắm được tâm sinh lý của trẻ, từ đó có các phương
pháp để giáo dục trẻ tốt hơn. Chuẩn bị tốt không gian và đồ dùng, đồ chơi cho
trẻ hoạt động. Tạo mọi điều kiện để trẻ phát huy được những kỹ năng sống, cô
giáo là người gợi mở và hướng dẫn cho trẻ để trẻ được khám phá, tìm tòi và phát
huy hết khả năng của trẻ. Trong quá trình giáo dục trẻ giáo viên cần chú ý phải
thực hiện từ đơn giản đến phức tạp, từ dễ đến khó, là người hướng dẫn và gợi
mở cho trẻ, tránh trường hợp cô làm hộ trẻ….
Đối với phụ huynh: Phải quan tâm và phối hợp cùng giáo viên trong việc
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
Ngày nay, khi xã hội phát triển, trình độ tri thức của trẻ được nâng lên gấp
bội, nhưng bên cạnh đó kỹ năng sống của trẻ dường như bị tụt lùi. Điều này
càng thể hiện rõ đối với trẻ ở phố xá, thành thị, những vùng kinh tế phát triển.

Chúng ta dễ dàng bắt gặp đâu đó trẻ 5 – 6 tuổi vẫn còn được cha mẹ chăm bẵm
từng ly, từng tí: Từ vệ sinh cá nhân, mặc quần áo đến việc cho trẻ ăn….
2


Những việc làm này của bố mẹ vô tình sẽ mất dần kỹ năng sống ở trẻ. Mặt khác
vẫn còn một số giáo viên chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc rèn kỹ năng cho
trẻ, chưa chịu khó, tìm tòi, ngại sáng tạo nên hiệu quả thực hiện rèn kỹ năng
sống cho trẻ trong tập thể chưa cao.
Là một cán bộ quản lý tôi luôn trăn trở, suy nghĩ phải xây dựng môi
trường giáo dục để trẻ được hoạt động một cách tích cực nhất, thoải mái nhất và
có những kỹ năng cơ bản nhất về một số kỹ năng sống cơ bản đối với trẻ ở lứa
tuổi mầm non.
Từ những lý do trên nên tôi đã chọn đề tài “ Một số giải pháp chỉ đạo
xây dựng môi trường giáo dục kỹ năng sống cho trẻ Mẫu giáo ở Trường Mầm
non Thị trấn” để nghiên cứu.
2. Mục đích nghiên cứu.
- Giúp đội ngũ giáo viên trong nhà trường nâng cao nhận thức và năng lực
tổ chức hướng dẫn cho trẻ để trẻ được khám phá tìm tòi và phát huy hết khả
năng của trẻ. Tạo mọi điều kiện để trẻ phát huy được những kỹ năng sống phù
hợp với điều kiện thực tế của nhóm lớp và địa phương
- Tạo điều kiện cho đội ngũ giáo viên và học sinh xây dựng môi trường
giáo dục mang tính mở, kích thích sự tập trung chú ý, tư duy và cảm xúc tích
cực của trẻ.
- Thúc đẩy trẻ tham gia hiệu quả vào các hoạt động chơi và trải nghiệm đa
dạng. Tạo cơ hội cho trẻ học tập mà chơi bằng nhiều cách khác nhau phù hợp
với nhu cầu hứng thú ở khả năng của bản thân trẻ, rèn cho trẻ tính mạnh dạn, tự
tin, bình tĩnh khi xử lý các tình huống có thể xảy ra trong cuộc sống hàng ngày.
- Huy động sự tham gia của nhà trường gia đình và xã hội tạo sự thống
nhất cùng tham gia phối hợp rèn kỹ năng sống cho trẻ ở Trường Mầm non.

3. Đối tượng nghiên cứu.
Một số giải pháp chỉ đạo xây dựng môi trường giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ Mẫu giáo ở Trường Mầm non Thị trấn
4. Phương pháp nghiên cứu.
- Phương pháp nghiên cứu, xây dựng cơ sở lý thuyết:
- Thu thập, phân tích, tổng hợp các tài liệu về việc hình thành kỹ năng
sống cho trẻ
- Các quan điểm chỉ đạo của các cấp.
- Vai trò, tầm quan trọng của việc rèn kỹ năng sống cho trẻ mầm non
- Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin:
- Khảo sát tình hình thực tế việc xây dựng môi trường giáo dục hình thành
kỹ năng sống cho trẻ trong nhà trường. Các biện pháp đã tác động, kết quả đạt
được, những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân để từ đó lựa chọn các biện pháp
phù hợp.
- Phương pháp thống kê, thực nghiệm, xử lí số liệu:
Lựa chọn các biện pháp phù hợp và áp dụng vào thực tế. Đánh giá kết
quả đạt được và so sánh kết quả trước và sau khi áp dụng biện pháp.

3


II. NỘI DUNG
1. Cơ sở lí luận.
Như chúng ta đã biết giáo dục Mầm non có mục tiêu, nhiệm vụ quan trọng
nhằm giáo dục toàn diện cho trẻ về thể chất, tình cảm, đạo đức, thẩm mỹ, trí tuệ.
Là cơ sở để hình thành nhân cách. Như Bác Hồ Kính yêu đã từng nói: “Giáo
dục Mầm non tốt sẽ mở đầu cho một nền giáo dục tốt”[2]
Đối với trường Mầm non với đặc thù thực hiện hai nhiệm vụ song song đó
là chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục trẻ, bồi dưỡng trẻ trở thành những người
công dân có ích trong xã hội. Mà kỹ năng sống là cách ứng xử tích cực, cần thiết

để có cuộc sống an toàn, mạnh khỏe và hiệu quả. Việc giáo dục kỹ năng sống có
tác dụng nâng cao nhận thức, trang bị thái độ sống và hành vi tích cực, lành
mạnh cho trẻ. Vì vậy giáo dục kỹ năng sống là một hình thức can thiệp sớm, có
tác dụng tích cực trong việc ngăn ngừa những hành vi lệch lạc của trẻ em, đặc
biệt là trẻ em dưới 6 tuổi.
“Kỹ năng sống được hiểu theo nhiều cách khác nhau, tùy theo cách tiếp
cận, lý thuyết ứng dụng, đối tượng giáo dục kỹ năng sống. Trong giáo dục kỹ
năng sống cho trẻ mẫu giáo, có thể coi kỹ năng sống là hành động tích cực, có
liên quan đến kiến thức và thái độ, trực tiếp hướng vào hoạt động của cá nhân,
hoặc tác động vào người khác, hoặc hướng vào những hoạt động làm thay đổi
môi trường xung quanh, giúp mỗi cá nhân ứng phó có hiệu quả với các yêu cầu,
thách thức của cuộc sống hàng ngày” [3].
Kỹ năng sống là một trong những kỹ năng nền tảng giúp trẻ Mẫu giáo
hình thành và phát triển toàn diện nhân cách, sẵn sàng vào lớp một. Giáo dục kỹ
năng sống là một trong những nội dung giáo dục quan trọng cho trẻ mẫu giáo.
Kỹ năng sống của trẻ bao gồm rất nhiều kỹ năng: Kỹ năng giao tiếp ứng
xử, kỹ năng vệ sinh, kỹ năng thích nghi với môi trường sống, kỹ năng hợp tác
chia sẻ, kỹ năng phòng tránh nguy hiểm….
“Giáo dục kỹ năng sống là một quá trình tác động sư phạm có mục đích,
có kế hoạch nhằm hình thành năng lực hành động tích cực có liên quan tới kiến
thức và thái độ, giúp cá nhân có ý thức về bản thân, giao tiếp, quan hệ xã hội,
thực hiện công việc, ứng phó hiệu quả với các yêu cầu, thách thức của cuộc
sống hàng ngày”[4]
Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là truyền cho trẻ những kinh nghiệm sống
của người lớn nhằm giúp trẻ có những kỹ năng đương đầu với những khó khăn
trong cuộc sống, trẻ biết vận dụng, biến những kiến thức của mình để giải quyết
những khó khăn trong cuộc sống cho phù hợp.
Trẻ mầm non, đặc biệt là trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo, đặc điểm tâm lý của trẻ
ở lứa tuổi này phát triển mạnh về các mặt. Ở độ tuổi này sự phát triển về cảm
giác, tri giác của trẻ phát triển mạnh mẽ, trẻ đã có khả năng định hướng có mục

đích, có điều khiển trong quá trình tri giác. Lúc này các hình thức ghi nhớ và
nhớ có chủ định bắt đầu xuất hiện ở mẫu giáo nhỡ và phát triển mạnh ở mẫu
giáo lớn do hoạt động của trẻ ngày càng phức tạp và do yêu cầu của người lớn
đối với trẻ ngày càng cao, tư duy và trí tưởng tượng của trẻ cũng phát triển
nhanh chóng có tính chủ định và tích cực hơn. Ngôn ngữ của trẻ cũng phát triển
mạnh mẽ. “Trẻ em phát triển ngôn ngữ với tốc độ đáng kinh ngạc, những tuần
4


đầu phương tiện duy nhất để trẻ giao tiếp với mọi người là khóc. Vậy mà chỉ
trong vòng 3 năm , trẻ đã có vốn ngôn ngữ gần như hoàn chỉnh với số lượng từ
vựng bằng nửa số từ vựng có được trong cả cuộc đời. Đặc biệt cuối tuổi mẫu
giáo khả năng ngôn ngữ của trẻ phát triển tốt, trẻ nói thành thạo được tiếng mẹ
đẻ nắm vững ngữ âm và ngữ điệu, ngôn ngữ của trẻ mạch lạc và rõ ràng hơn….
[5]. Khả năng nhận thức cũng phát triển nhanh chóng, bước đầu trẻ đã tự nhận
thức được bản thân, biết bày tỏ cảm xúc và có khả năng hợp tác với bạn trong
quá trình chơi….
Việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ ngay từ lứa tuổi Mẫu giáo, giúp trẻ có
kinh nghiệm trong cuộc sống, biết những điều nên làm và không nên làm, giúp
trẻ tự tin, chủ động và biết cách xử lý các tình huống trong cuộc sống, khơi gợi
khả năng tư duy, sáng tạo của trẻ, đặt nền tảng cho trẻ trở thành người sống có
trách nhiệm, có cuộc sống hài hòa trong tương lai là rất cần thiết.
2. Thực trạng của công tác chỉ đạo xây dựng môi trường giáo dục kỹ năng
sống cho trẻ mẫu giáo ở Trường Mầm non Thị trấn trước khi áp dụng sáng
kiến
Năm học 2018- 2019 Trường Mầm non Thị trấn có tổng số 27 cán bộ giáo
viên, nhân viên. Trong đó: giáo viên: 23, nhân viên: 2; cán bộ quản lý: 2 ( Thiếu
1 Phó hiệu trưởng). Do đó tôi được phân công nhiệm vụ vừa phụ trách công tác
nuôi dưỡng vừa phụ trách công tác chỉ đạo chuyên môn của nhà trường. Qua quá
trình chỉ đạo“ Xây dựng môi trường giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo”

Tôi đã gặp một số thuận lợi và khó khăn sau:
2.1. Thuận lợi:
Trường mầm non Thị trấn Ngọc Lặc, nằm ở trung tâm thị trấn, đường xá
đi lại thuận tiện cho trẻ được học tập, vui chơi, trải nghiệm…. trường tập trung
một khu nên rất thuận lợi cho việc chỉ đạo các lớp thực hiện nhiệm vụ trong năm
học.
Nhà trường luôn nhận được sự quan tâm của Đảng ủy, HĐND, Ủy ban
nhân dân Thị trấn, phòng giáo dục và đào tạo. Sự chỉ đạo trực tiếp sát sao của
của Hiệu trưởng trong công tác chuyên môn. 100% giáo viên đứng lớp có trình
độ chuyên môn đạt chuẩn và trên chuẩn, có năng lực, nhiệt tình, yêu nghề, mến
trẻ. Một số giáo viên đã đạt giáo viên dạy giỏi cấp huyện, cấp tỉnh.
Điều kiện về cơ sở vật chất, trang thiết bị tương đối đầy đủ theo quy định
Về học sinh: Trẻ được phân chia học đúng độ tuổi và thực hiện chương
trình giáo dục mầm non. Phần đa trẻ nhanh nhẹn, khỏe mạnh, có nền nếp khi
tham gia các hoạt động.
Đông đảo phụ huynh quan tâm đến công tác chăm sóc và giáo dục trẻ,
nhiệt tình ủng hộ các hoạt động của nhà trường đặc biệt là các hoạt động cho trẻ
được trải nghiệm giáo dục kỹ năng sống trong và ngoài nhà trường.
2.2. Khó khăn:
Diện tích đất chật hẹp, số trẻ đông so với phòng học hiện có của nhà
trường
Một số trẻ còn nhút nhát, ít giao tiếp chưa chủ động tham gia vào các hoạt
động. Một số khác lại hiếu động, được nuông chiều nên một số kỹ năng tự phục
vụ, tự vệ, hợp tác chia sẻ với bạn bè chưa có
5


Một số giáo viên chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc vận dụng các tình
huống để rèn các kỹ năng sống cơ bản cho trẻ.
Một số phụ huynh quá nuông chiều trẻ, làm hộ trẻ tất cả những công việc

đáng lẽ trẻ có thể làm được dẫn đến trẻ nhõng nhẽo và có tính ỉ lại.
2.3. Kết quả khảo sát.
Cuối năm học 2017 – 2018, tôi đã chỉ đạo tổ chuyên môn tiến hành khảo
sát về chuyên đề “Xây dựng môi trường giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu
giáo” trên giáo viên và học sinh trong nhà trường; kết quả khảo sát cụ thể như
sau:
Tổng số giáo viên được đánh giá: 23 giáo viên

Đạt
TT

Chưa đạt

Tiêu chí đánh giá

Số Tỉ lệ % Số Tỉ lệ %
lượng
lượng
1
Giáo viên biết cách lồng ghép rèn kỹ năng 18/23
78%
5/23
22%
sống cho trẻ vào các hoạt động.
2
Sáng tạo trong việc tổ chức rèn kỹ năng 15/23
65%
8/23
35%
sống cho trẻ

3
Vận dụng linh hoạt các nhóm kỹ năng sống 13/23
56% 10/23
44%
để tích hợp rèn trẻ trong các chủ đề
Khảo sát một số kỹ năng sống cơ bản của trẻ trẻ cuối năm học 20172018:
Tổng số trẻ MG: 448; trong đó
- 5-6 tuổi: 178
- 4-5 tuổi: 158
- 3-4 tuổi: 112
TT
1
2
3
4

Tiêu chí đánh giá

MG 5-6T

MG 4-5T

(Đạt)
Số lượng
%

(Đạt)
Số lượng %

Trẻ có một số kỹ năng vệ

156/178
sinh cá nhân, tự lập
Trẻ có kĩ năng hợp tác,
147/178
chia sẻ làm việc nhóm
Trẻ mạnh dạn trong giao
tiếp, tự tin khi thể hiện 152/178
trước đám đông
Trẻ có một số kỹ năng
145/178
phòng tránh nguy hiểm

MG 3-4T
(Đạt)
Số lượng
%

87,6 118/158 74,6

81/112

72,3

82,5 112/158 70,9

78/112

69,6

85,4 110/158 69,6

72/112

64,2

81,4

63/112

56,3

97/158

61,4

Qua khảo sát tôi thấy phần lớn giáo viên chưa có nhiều kinh nghiệm trong
việc vận dụng linh hoạt các thời điểm để rèn kỹ năng sống cho trẻ, chưa có
nhiều sáng tạo. Đa số trẻ chưa tự lập, còn có tính ỉ lại trông cậy vào người khác
6


chưa tích cực tham gia vào hoạt động, chưa mạnh dạn tự tin, chưa có nhiều kiến
thức về các mối nguy hiểm có thể xảy đến xung quanh trẻ….
Từ thực trạng trên tôi đã đi sâu tìm hiểu nguyên nhân, thực hiện một số
biện pháp chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục rèn kỹ năng sống
cho trẻ.
3. Một số giải pháp chỉ đạo xây dựng môi trường giáo dục rèn kỹ năng sống
cho trẻ mẫu giáo tại trường Mầm non Thị trấn.
3.1. Lập kế hoạch thực hiện rèn kỹ năng sống cho trẻ thông qua các chủ đề.
Để công tác chỉ đạo “ Xây dựng môi trường giáo dục kỹ năng sống cho

trẻ” đạt hiệu quả cao người quản lý phải có kế hoạch cụ thể để điều hành công
việc một cách khoa học theo đúng kế hoạch đề ra. Đồng thời có những điều
chỉnh linh hoạt phù hợp với thực tế trong quá trình triển khai công việc. Căn cứ
vào kế hoạch nhiệm vụ năm học của trường Mầm non Thị trấn, căn cứ vào kết
quả khảo sát thực tế về một số kỹ năng của trẻ trong năm 2017 – 2018 và nhu
cầu cấp thiết của việc rèn kỹ năng sống cho trẻ trong giai đoạn hiện nay. Từ
những kết quả khảo sát trên được sự chỉ đạo sát sao của lãnh đạo nhà trường tôi
đã xây dựng kế hoạch “ Xây dựng môi trường giáo dục kỹ năng sống cho trẻ
mẫu giáo, năm học 2018- 2019” cụ thể theo từng tháng. Đồng thời rà soát các
điều kiện của trường, lớp đáp ứng yêu cầu các điều kiện để tổ chức các hoạt
động rèn kỹ năng sống cho trẻ theo các nhóm kỹ năng như: Nhóm kỹ năng tự
phục vụ; nhóm kỹ năng phòng tránh nguy hiểm; nhóm kỹ năng giao tiếp xã hội;
nhóm giá trị sống… lồng vào các chủ đề trong năm học cụ thể:
- Tháng 9: Chủ đề “Trường Mầm non” lồng giáo dục rèn các kỹ năng
sống cho trẻ về các Kỹ năng:
+ Kỹ năng tự phục vụ: Kỹ năng cầm bát, thìa, cốc, lau mặt
+ Kỹ năng phòng tránh nguy hiểm: Kỹ năng giao tiếp với người lạ; Kỹ
năng xử lý khi bị lạc
+ Kỹ năng Giao tiếp xã hội : Giáo dục lễ giáo, kỹ năng sử dụng mẫu câu
chào
+ Nhóm giá trị sống: Giới thiệu về trường, lớp của bé
- Tháng 10: Chủ đề “Bản thân” lồng giáo dục rèn các kỹ năng :
+ Kỹ năng tự phục vụ: Kỹ năng nhận diện bản thân (Tên, tuổi, đặc điểm
bên ngoài bản thân). Kỹ năng tự phục vụ (Buộc dây giày, Gấp khăn, giữ gìn vệ
sinh chung, kỹ năng ăn, uống ). Kỹ năng gọi tên và điều hoà cảm xúc (Vui,
buồn, sợ hãi, tức giận…)
+ Kỹ năng phòng tránh nguy hiểm: Kỹ năng bảo vệ cơ thể (Phòng tránh
xâm hại)
- Tháng 11: Chủ đề “Gia đình” lồng giáo dục rèn các kỹ năng sống cho trẻ
về các Kỹ năng:

+ Kỹ năng tự phục vụ: Các kỹ năng trong sinh hoạt gia đình
+ Kỹ năng phòng tránh nguy hiểm: Kỹ năng xử lý khi người lạ vào nhà
+ Kỹ năng Giao tiếp xã hội : Kỹ năng sử dụng các lời chúc
- Tháng 12: Chủ đề “Nghề nghiệp” lồng giáo dục rèn các kỹ năng sống
cho trẻ về các Kỹ năng:
+ Kỹ năng tự phục vụ: Kỹ năng rửa tay, rửa mặt
7


+ Kỹ năng Giao tiếp xã hội : Kỹ năng sử dụng các lời chúc
+ Nhóm giá trị sống: Tìm hiểu một số trang phục truyền thống
- Tháng 01: Chủ đề “Phương tiện và quy định giao thông” lồng giáo dục
rèn các kỹ năng sống cho trẻ về các Kỹ năng:
+ Kỹ năng tự phục vụ: Kỹ năng sử dụng đồ vật (khi ngồi trên tàu, xe…)
+ Kỹ năng phòng tránh nguy hiểm: Kỹ năng phân biệt hành vi đúng - sai;
tốt – xấu khi tham gia giao thông
+ Kỹ năng Giao tiếp xã hội : Kỹ năng sử dụng các câu hỏi
- Tháng 02: Chủ đề “Thực vật - Tết và mùa xuân” lồng giáo dục rèn các
kỹ năng sống cho trẻ về các Kỹ năng:
+ Kỹ năng tự phục vụ: Kỹ năng sử dụng đồ vật (trang trí mâm ngũ quả…)
+ Kỹ năng phòng tránh nguy hiểm: Kỹ năng phân biệt những vật dụng
nguy hiểm
+ Kỹ năng Giao tiếp xã hội : Kỹ năng trần thuật, kể chuyện
- Tháng 3: Chủ đề “Động vật” lồng giáo dục rèn các kỹ năng sống cho trẻ
về các Kỹ năng:
+ Kỹ năng tự phục vụ: Kỹ năng giữ gìn vệ sinh chung: Những hành vi
đúng - sai trong bảo vệ môi trường
+ Kỹ năng phòng tránh nguy hiểm: Kỹ năng phòng tránh những động vật
nguy hiểm
+ Kỹ năng Giao tiếp xã hội : Kỹ năng trần thuật, kể chuyện

- Tháng 4: Hướng dẫn giáo viên xây dựng kế hoạch nhóm lớp ở Chủ đề
“Nước và các hiện tượng tự nhiên” lồng giáo dục rèn các kỹ năng sống cho trẻ
về các Kỹ năng:
+ Kỹ năng tự phục vụ: Kỹ năng cài cởi cúc áo; đội mũ, đi giày dép…
+ Kỹ năng phòng tránh nguy hiểm : Kỹ năng phòng tránh những nơi nguy
hiểm (ao, hồ, sông, suối; đồ điện…), kỹ năng xử lý khi có đám cháy…
+ Kỹ năng Giao tiếp xã hội : Kỹ năng trần thuật, kể chuyện
- Tháng 5: Chủ đề “Quê hương đất nước bác Hồ; Trường tiểu học” lồng
giáo dục rèn các kỹ năng sống cho trẻ về các Kỹ năng:
+ Kỹ năng tự phục vụ: Lao động tự phục vụ (Xếp đồ dùng vào túi theo
các ngăn; trải tóc, đi giày dép…)
+ Kỹ năng Giao tiếp xã hội : Kỹ năng sử dụng các mẫu câu hỏi; Kỹ năng
sử dụng mẫu câu chào
+ Nhóm giá trị sống: Tìm hiểu về một số làn điệu dân ca; Trò chơi dân
gian việt nam.
Tùy vào từng độ tuổi mà giáo viên lựa chọn các hoạt động cụ thể phù hợp
với trẻ độ tuổi mình phụ trách để rèn kỹ năng theo các nội dung trên thông qua
các thời điểm trong ngày.
Thường xuyên kiểm tra, đánh giá các nhóm lớp trong việc rèn kỹ năng
cho trẻ thông qua các hoạt động hàng ngày để nhận xét đánh giá thông qua các
buổi sinh hoạt chuyên môn để giáo viên kịp thời điều chỉnh cho phù hợp với độ
tuổi mình phụ trách.
Để củng cố lại các kiến thức rèn kỹ năng đã học sau mỗi chủ đề, tôi đã chỉ
đạo và phân công cho giáo viên trong khối lên kế hoạch tổ chức các hoạt động
8


trải nghiệm tập thể bằng nhiều hình thức cho trẻ sau mỗi lần kết thúc chủ đề.
(Hình ảnh 1; 2 phụ lục 1)
Có thể nói với việc lập kế hoạch cụ thể cho từng tháng với từng nội dung

riêng biệt đã giúp tôi chủ động trong công việc điều hành, phân công giáo viên
chủ động trong việc lựa chọn nội dung, hình thức lồng ghép rèn kỹ năng cho trẻ
phù hợp với từng chủ đề xuyên suốt trong cả năm học đạt hiệu quả cao.
3.2. Bồi dưỡng giáo viên nâng cao nhận thức về kỹ năng sống:
Việc bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên trong nhà trường là việc làm thường
xuyên, liên tục có kế hoạch theo hàng tháng, hàng tuần của Ban giám hiệu nhà
trường. Đối với giáo viên Mầm non việc tự học, tự bồi dưỡng phẩm chất đạo
đức chính trị, lối sống, trình độ chuyên môn nghiệp vụ là nhu cầu cơ bản để để
phát triển trong công việc. Chính vì vậy đòi hỏi giáo viên phải thường xuyên học
tập, rèn luyện bồi dưỡng và tự bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ và các kỹ
năng trong cuộc sống. Mà muốn nâng cao chất lượng giáo dục kỹ năng sống cho
trẻ thì trước tiên giáo viên phải có nhận thức hơn ai hết về những nội dung để
dạy trẻ. Do đó để giúp giáo viên có vốn kinh nghiệm trong việc dạy kỹ năng
sống cho trẻ thì việc xây dựng kế hoạch bồi dưỡng là một việc làm không thể
thiếu. Đầu năm sau khi tôi đã xây dựng kế hoạch về việc rèn kỹ năng sống cho
trẻ, tôi đã tổ chức họp tổ chuyên môn, chưng cầu ý kiến để bổ sung góp ý vào
nội dung và xây dựng kế hoạch hoàn chỉnh, được Hiệu trưởng phê duyệt, sau đó
chỉ đạo tổ chuyên môn căn cứ vào kế hoạch chung để xây dựng kế hoạch hoạt
động của tổ trong năm học và kế hoạch hàng tháng. Chỉ đạo tổ chuyên môn sinh
hoạt theo định kỳ đều đặn theo lịch họp chuyên môn với từng nội dung cụ thể.
Qua đó giúp giáo viên hiểu được đặc điểm sinh lý của trẻ ở từng độ tuổi mình
phụ trách và các kỹ năng cần thiết để giáo dục trẻ trong cuộc sống. (Hình ảnh 1,
2 phụ lục 2)
Đối với tâm sinh lý trẻ em dưới sáu tuổi thì có nhiều kỹ năng quan trọng
mà trẻ cần phải biết trước khi tập trung vào học. Thực tế kết quả của nhiều
nghiên cứu đều cho thấy các kỹ năng quan trọng nhất trẻ phải học vào thời gian
đầu của năm học là chính là những kỹ năng sống như: sự hợp tác, tự kiểm soát,
tính tự tin, tự lập, tò mò, khả năng thấu hiểu và giao tiếp. Việc xác định được
các kỹ năng cơ bản phù hợp với lứa tuổi sẽ giúp giáo viên lựa chọn đúng
những nội dung trọng tâm để dạy trẻ. Chính vì thế mà tôi đã cụ thể hóa nội dung

giáo dục kỹ năng sống cho trẻ với các nội dung triển khai trong các kỳ sinh hoạt
chuyên môn như:
+ Dạy trẻ kỹ năng tự phục vụ về ăn uống: Đối với trẻ Mầm non trước khi
trẻ học cách tự phục vụ thì trẻ đang còn rất vụng về, khi cho trẻ ăn có thể bố, mẹ
hoặc cô giáo thấy trẻ lúng túng thì lại đút cho trẻ ăn để tránh rơi vãi… nhưng đối
với giáo viên phải xác định rằng đó chính là cách trẻ học làm người lớn, để cho
trẻ tự cầm thìa xúc ăn lúc đầu có thể chưa quen nhưng sau đó dần dần trẻ sẽ
thành thục trong trong việc tự phục vụ mình trong ăn uống. Biết cách sử dụng
những đồ dùng, vận dụng trong ăn uống một cách đúng đắn, ăn uống gọn gàng,
không rơi vãi, nhai nhỏ nhẹ không gây tiếng ồn, ngậm miệng khi nhai thức ăn,
biết mời trước khi ăn, ngồi ngay ngắn, ăn hết suất, biết tự dọn và cất bát thìa vào
nơi quy định…
9


+ Dạy trẻ kỹ năng vệ sinh cá nhân: Trẻ có thể tự súc miệng, rửa tay và rửa
mặt. Dạy trẻ cách rửa tay trước mỗi bữa ăn, sau khi đi vệ sinh, hay khi tay bẩn,
biết chải chuốt, điệu đà duyện dáng… đó là những việc làm rất quan trọng. Giáo
viên phải biết để dạy trẻ thói quen đầu tóc luôn gọn gàng và chọn trang phục
phù hợp với từng hoàn cảnh, biết giúp người lớn dọn dẹp không làm ảnh hưởng
đến người xung quanh…
+ Dạy trẻ kỹ năng sống tự tin: Một trong những kỹ năng đầu tiên mà giáo
viên cần quan tâm chú trọng là phát triển sự tự tin, lòng tự trọng của trẻ. Nghĩa
là giúp trẻ cảm nhận được mình là ai, cả về cá nhân cũng như mối quan hệ với
những người khác. Kỹ năng sống này giúp trẻ luôn cảm thấy tự tin trong mọi
tình huống ở mọi nơi, mọi lúc.
+ Dạy trẻ kỹ năng sống hợp tác, chia sẻ: Bằng các trò chơi, câu chuyện, bài
thơ, bài hát, câu đố, tình huống…giáo viên giúp trẻ học cách cùng làm việc với
bạn hợp tác với mọi người trong quá trình chơi. Đây là một công việc không nhỏ
đối với trẻ lứa tuổi này. Khả năng hợp tác sẽ giúp trẻ biết cảm thông và cùng làm

việc với bạn. Giúp trẻ hiểu được tầm quan trọng trong khi làm việc có sự chia sẻ
và ủng hộ của người khác… Đặc biệt đối với trẻ mẫu giáo 5 tuổi, trẻ đã có thể
làm được những công việc đơn giản như tự xếp gọn đồ chơi của mình thật ngăn
nắp, lau chùi tủ cá nhân… Mục đích của việc này là dạy trẻ cách trân trọng
những gì mình đang có cũng như ý thức trách nhiệm với những thứ là của mình.
+ Dạy trẻ kỹ năng thích tò mò, ham học hỏi, khả năng thấu hiểu: Đây là
một trong những kỹ năng quan trọng nhất cần có ở trẻ lứa tuổi mẫu giáo. Vào
giai đoạn này là sự khát khao được học, được tìm hiểu, thích khám phá, tìm tòi,
trẻ thích được trải nghiệm để có thể phát hiện ra nhiều điều mới lạ ở xung quanh
trẻ. Giáo viên cần sử dụng nhiều tư liệu và ý tưởng sáng tạo khác nhau để khêu
gợi tính tò mò tự nhiên của trẻ. Nhiều nghiên cứu cho thấy rằng các câu truyện
hoặc các vận động và tư liệu mang tính chất khác lạ, thường khêu gợi trí não
nhiều hơn là những thứ có thể đoán trước được.
+ Dạy trẻ kỹ năng giao tiếp: Đây là một kỹ năng cơ bản và khá quan trọng
đối với trẻ. Kỹ năng này có vị trí chính yếu so với tất cả các kỹ năng khác như
đọc, viết, làm toán và nghiên cứu khoa học. Giáo viên cần phải dạy trẻ biết thể
hiện bản thân và diễn đạt ý tưởng của mình cho người khác hiểu, trẻ cần cảm
nhận được vị trí, kiến thức của mình trong thế giới xung quanh. Nếu trẻ cảm
thấy thoải mái khi nói về một ý tưởng hay chính kiến nào đó, trẻ sẽ trở nên dễ
dàng học và sẽ sẵn sàng tiếp nhận những suy nghĩ mới. Đây chính là yếu tố cần
thiết để giúp trẻ sẵn sàng học mọi thứ.
+ Dạy trẻ biết nói lời cảm ơn, xin lỗi: Ngay từ khi còn bé, nếu trẻ hiểu
được nên dùng những lời cảm ơn và xin lỗi trong hoàn cảnh phù hợp thì sẽ rất
có lợi cho việc hình thành nhân cách của trẻ sau này. Cho nên là giáo viên cần
phải biết dạy cho trẻ sử dụng các lời nói đó vào những hoàn cảnh cụ thể.
VD: Khi cô tặng phiếu bé ngoan cho trẻ vào cuối tuần trẻ biết cầm bằng hai
tay và nói là “cảm ơn”, hoặc biết nói lời “cảm ơn” khi bạn lấy hộ đồ chơi cho
mình, hay trong khi vui đùa không may lỡ làm bạn khóc thì phải biết dùng lời
“xin lỗi” đối với bạn…
10

Việc chỉ đạo tổ chuyên môn sinh hoạt định kỳ đều đặn thường xuyên theo
kế hoạch kết hợp lồng ghép bồi dưỡng cho giáo viên nâng cao nhận thức về
phân loại các nhóm kỹ năng sống sẽ giúp giáo viên hiểu được đặc điểm sinh lý
của trẻ ở từng độ tuổi mình phụ trách và các kỹ năng cần thiết từ đó giúp giáo
viên xây dựng được các tình huống, các cách thức để giáo dục trẻ có một số kỹ
năng sống cơ bản biết ứng phó trong cuộc sống hàng ngày.
3.3. Hướng dẫn giáo viên thực hiện dạy trẻ các kỹ năng sống cơ bản thông
qua một số hoạt động:
Muốn dạy trẻ biết dược các kỹ năng sống cơ bản, trước hết người lớn
phải gương mẫu, yêu thương, tôn trọng, đối xử công bằng với trẻ và đảm bảo an
toàn cho trẻ, tạo điều kiện tốt nhất cho trẻ được vui chơi. Bởi vì chơi là hoạt
động chủ đạo đối với trẻ ở lứa tuổi mầm non trẻ “Học bằng chơi, chơi mà học”.
Do đó, người giáo viên cần tạo ra các tình huống chơi trong chế độ sinh hoạt
hàng ngày của trẻ để lồng ghép rèn kỹ năng sống cho trẻ.
- Đối với hoạt động thể dục sáng:
Ngay từ đầu năm học, tôi đã có kế hoạch giao nhiệm vụ cho khối mẫu
giáo chịu trách nhiệm phân công giáo viên chịu trách nhiệm từng buổi tập có
nhiệm vụ điều hành đội hình, đội ngũ, định hướng cho trẻ xếp hàng, tập các
động tác thể dục kết hợp với các bản nhạc phù hợp theo từng chủ đề… sau mỗi
buổi tập, giáo viên cho trẻ chơi hoạt động tập thể nhẹ nhàng như bóp vai, đấm
lưng cho bạn phía trước mình sau đó quay ngược lại để tạo sự gắn kết, sẻ chia
trong mỗi trẻ.…. cuối buổi tập giáo viên đều có sự nhận xét các bạn trong khối
từ cách xếp hàng, dãn hàng, đến tập các động tác có đều, đẹp không, có chú ý
tập không, khối nào tập đều nhất, khối nào chưa được, khối nào ra xếp hàng
đúng giờ…thì được được tuyên dương hoặc nhắc nhở trước toàn trường. Việc
duy trì trẻ có thói quen đúng giờ ra tập thể dục sáng, nhận xét hàng ngày của
giáo viên là nhằm rèn cho trẻ các kỹ năng phối hợp với bạn, nhận ra khả năng
của mình, định hướng trong không gian. (Hình ảnh 1, phụ lục 3)

- Đối với hoạt động học: Để giáo dục kỹ năng sống cho trẻ giáo viên có
thể sử dụng các hoạt động học như hoạt động tạo hình, làm quen với văn học,
khám phá thế giới xung quanh, làm quen với âm nhạc… để lồng ghép việc rèn
kỹ năng cho trẻ.
+ Hoạt động tạo hình: bằng các nguyên vật liệu sẵn có, dễ kiếm tìm, an
toàn với trẻ như bút màu, đất nặn, giấy màu, hột hạt, vỏ hộp, vải vụn….giáo viên
có thể cho trẻ hoạt động dưới hình thức theo nhóm, tổ để vẽ, nặn, cắt, xé, dán…
phù hợp vào từng chủ đề, ngoài việc cung cấp các kiến thức cơ bản trong từng
bài dạy, giáo viên gợi ý để trẻ nêu ý tưởng và phát triển ý tưởng… thông qua đó
tập các kỹ năng sáng tạo, ý thức về bản thân, yêu thương, thể hiện tình cảm với
những người thân thiết…. (Hình ảnh 2, phụ lục 3)
+ Hoạt động âm nhạc; văn học: Để tập cho trẻ các kỹ năng nghe, trình bày
năng lực của bản thân, phối hợp làm việc theo nhóm…thông qua việc giáo viên
hát, đọc thơ cho trẻ nghe, cho trẻ lên thể hiện theo hình thức cá nhân và hoạt
động theo nhóm, giáo viên cần khuyến khích động viên và tạo được bầu không
khí thân thiện, gần gũi với trẻ đôi khi hóa thân mình như những người bạn phối
11


hợp cùng trẻ có thể cùng múa hát với trẻ khi trẻ còn lúng túng hoặc đọc cùng trẻ
khi trẻ đọc nhỏ hay ấp úng…để giúp trẻ thể hiện được bản thân mình khi đứng
trước đám đông, biết phối hợp công việc với bạn…(Hình ảnh 3, 4 phụ lục 3)
+ Hoạt động làm quen với toán: Thông qua việc cho trẻ làm quen với số
và đếm trong phạm vi 10, với các hình hình học (tam giác, hình vuông, hình
tròn, chữ nhật…), các hình hình khối (khối cầu, khối trụ, khối chữ nhật, khối
vuông), định hướng trong không gian (trên, dưới, phải, trái, trước, sau, trong,
ngoài) và thời gian (sáng, trưa, chiều, tối, hôm qua, hôm nay, các mùa: xuân, hạ,
thu, đông), cách sắp xếp theo quy tắc (xếp xen kẽ, trang trí các hình…)…. ngoài
việc cung cấp những kiến thức cơ bản thông qua con số, hình, đồ vật, tranh
ảnh…sẽ giúp cho trẻ có một lượng kiến thức cơ bản, đồng thời thông qua đó sẽ

giúp trẻ có một số kỹ năng cần thiết trong cuộc sống như kỹ năng sống về xác
định số lượng, hình dạng, kích thước, thời gian, định hướng trong không gian,
ham hiểu biết, tỉ mỉ, sáng tạo…
+ Hoạt động khám phá thế giới xung quanh: Ngoài việc cho trẻ được làm
quen với các đồ vật, phương tiện giao thông, cây cối, hiện tượng tự nhiên, thời
tiết, nghề nghiệp… (Hình ảnh 1, phụ lục 4)
Thông qua quan sát, trò chuyện, thì giáo viên có thể cho trẻ được hoạt
động trải nghiệm, phân nhóm, phân loại, thí nghiệm qua một số hoạt động cụ thể
như thử nghiệm vật chìm nổi, q(Hình ảnh 2, phụ lục 4); quan sát các thể của
nước, thí nghiệm gieo hạt, thực hành lực hút của nam châm, chơi các trò chơi
vận động, phân nhóm động vật có thể gây nguy hiểm và nhóm động vật gần gũi
quen thuộc, hoặc giáo viên có thể giáo dục trẻ kiến thức tự vệ thông qua quan
sát các hình ảnh, tạo tình huống về các cách dụ dỗ, bắt cóc trẻ em như cho quà
bánh, đồ chơi mà trẻ yêu thích, rủ trẻ đi chơi, giả làm bạn của bố mẹ để trẻ biết
cách phòng tránh để không đi theo và nhận quà của người lạ. Nếu không may bị
lạc trẻ có thể biết tìm đến nơi đáng tin cậy như công an hay những người đáng
tin cậy để nhờ sự giúp đỡ. Khuyến khích để cho trẻ nêu lên suy nghĩ của mình
để miêu tả về sự vật khi được trải nghiệm, luôn ủng hộ và giúp đỡ trẻ khi trẻ cần
sự giúp đỡ, với những hoạt động này giáo viên sẽ rèn được cho trẻ các kỹ năng
sáng tạo, mạo hiểm, đương đầu với khó khăn, chấp nhận thử thách, tìm kiếm sự
giúp đỡ, ham hiểu biết, phòng tránh được một số nguy hiểm….
- Đối với hoạt động vui chơi: Đối với trẻ chơi trò chơi có một vai trò rất
quan trọng trong việc rèn kỹ năng sống. Trẻ lớn lên, học hành và khám phá
thông qua trò chơi, các hành động chơi, đòi hỏi trẻ phải suy nghĩ, giải quyết các
vấn đề, thực hành các ý tưởng, rèn cho trẻ tích hợp tác chia sẻ, làm việc nhóm
thông qua hoạt động góc xây dựng, rèn kỹ năng giao tiếp, phán đoán suy luận
cho trẻ thông qua góc bán hàng, bác sỹ…hoặc rèn tính kỷ luật, kiên trì thông qua
việc cất dọn đồ chơi sau mỗi buổi chơi. Giáo viên cũng có thể lồng việc rèn
luyện đạo đức cho trẻ, giúp trẻ hoàn thiện mình, biết yêu thương bạn bè, yêu
thông con người bằng cách tranh thủ đọc sách cho trẻ nghe trong mọi tình huống

như hoạt động góc ở một nhóm nhỏ, dạo chơi ngoài trời, hoạt động chiều…
(hình 1, phụ lục 5)

12


- Đối với hoạt động lao động: Giáo viên có thể tập cho trẻ có thói quen
lao động tự phục vụ cá nhân như đến lớp biết thay giày dép xếp và cất đúng nơi
quy định, tự mình cất cặp vào tủ cá nhân (Hình 1, phụ lục 6), biết sắp xếp gối
ngủ (hình 2, phụ lục 6), tự cầm bát xúc cơm ăn, khi ăn không làm rơi vãi thức
ăn, không kén chọn thức ăn, ăn hết suất, biết mời cô, mời bạn trước khi ăn, biết
tự cất bát thìa khi ăn xong, lau bàn giúp cô và xếp ghế khi ăn xong (hình 3, phụ
lục 6). Bên cạnh đó giáo viên cần giáo dục trẻ kỹ năng khi nào cần rửa tay (lúc
tay bẩn, trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh…) rửa tay như thế nào (6 bước rửa tay),
khi rửa thì vặn vòi ra sao để tiết kiệm nước (Hình 4, phụ lục 6), tập cho trẻ thói
quen lấy gối của mình, xếp gối và cất gối hoặc rèn cho trẻ một số kỹ năng phòng
tránh nguy hiểm thông qua ăn uống như ăn từ tốn, không vội vã, trong khi ăn
không cười đùa vì rất dễ bị hóc, sặc nguy hiểm đến tính mạng, một thói quen
nền nếp, sự sắp đặt ngăn nắp, gọn gàng những đồ dùng, vật dụng, thái độ ăn
uống từ tốn, không vội vã và không khí đầm ấm của lớp. Tất cả những việc làm
đơn giản mà giáo viên có thể hướng dẫn cho trẻ làm hàng ngày ở trên sẽ giúp trẻ
có thói quen tốt để hình thành kỹ năng tự phục vụ và ý nghĩa hơn là kỹ năng
sống tự lập sau này.
* Đối với hoạt động tập thể, ngày hội ngày lễ:
Như chúng ta đã biết Lễ hội là một phần không thể thiếu trong sinh hoạt
hàng ngày của con người nói chung và của trẻ nói riêng. Nó đáp ứng nhu cầu
cảm xúc, giao lưu và là một trong những hoạt động vô cùng hấp dẫn thu hút
được sự tham gia của rất nhiều người.
Đối với trẻ mầm non, việc tổ chức lễ hội được coi là một trong những
phương tiện giáo dục nhiều mặt ở trường mầm non. Những ngày Lễ hội, tạo điều

kiện cho trẻ tham gia một cách tích cực, không biết mệt mỏi, tạo cho trẻ niềm
vui sướng, sự tự hào hứng. Điều này tác động tích cực đến sức khỏe, tinh thần
của trẻ. Thực tế cho thấy ngành mầm non đã chỉ đạo việc tổ chức ngày hội, ngày
lễ cho trẻ trường mầm non là một hoạt động trong chương trình chăm sóc – Giáo
dục trẻ. Nó có tác dụng quan trọng góp phần phát triển trí tuệ, thể chất và chính
là nội dung của việc giáo dục đạo đức, thẩm mỹ cho trẻ. Song song với việc tổ
chức các hoạt động theo đúng nội dung chương trình giáo dục mầm non tôi đã
chỉ đạo các nhóm lớp lồng ghép việc rèn kỹ năng sống cho trẻ một cách phù
hợp. Để dạy trẻ kỹ năng phòng chống nguy hiểm như không đi theo và nhận
quà của người lạ, kỹ năng xử lý khi bị lạc, kỹ năng bảo vệ bản thân….. Hiện nay
có rất nhiều trường hợp người lạ giả vờ là người quen của bố mẹ để dụ dỗ trẻ rồi
bắt cóc. Do đó ngoài việc chỉ đạo giáo viên thường xuyên nhắc nhở và rèn cho
trẻ một số kỹ năng phòng tránh như tuyệt đối không được đi theo người lạ, nếu
người lạ cho bánh kẹo, đồ chơi cũng không được nhận và đi theo… Bên cạnh đó
để giúp trẻ hiểu rõ hơn và có sức lan tỏa cao trong cộng đồng thông qua các Hội
thi, giáo viên các lớp xây dựng các tiểu phẩm để trẻ đóng kịch, được nhập
vai…. (hình 1, 2, phụ lục 7). Bên cạnh đó nhà trường còn phối hợp với trung
tâm toán học công nghệ cao tổ chức cho trẻ được hoạt động tập thể bằng những
câu hỏi tình huống, những câu truyện, câu đố…. Ngoài việc phát triển nhận thức
13


cho trẻ còn giúp trẻ hiểu thêm về một số kỹ năng cần có trong cuộc sống như kỹ
năng khi bị lạc, kỹ năng hỏi đường, kỹ năng khi đi tắm biển để đảm bảo an toàn
thì phải như thế nào… (Hình 3 phụ lục 7)
Hoặc để dạy trẻ kỹ năng mạnh dạn, tự tin trước đám đông, thì giáo viên
phải luôn động viên, khuyến khích trẻ nói lên ý tưởng của mình, tạo cơ hội cho
trẻ được bày tỏ, gợi ý cho trẻ được nói chuyện với các thành viên trong lớp về
cảm giác và những lựa chọn của mình ví dụ như cho trẻ được thường xuyên
nhận xét về mình về bạn thông qua hoạt động bình hoa cuối ngày. Tổ chức cho

trẻ được tham gia hoạt động trải nghiệm, hoạt động tập thể sau mỗi chủ đề….
thông qua hoạt động này sẽ hình thành kỹ năng tự kiểm soát bản thân, rèn luyện
tính tự tin, mạnh dạn cho trẻ sau này (Hình 4, 5 phụ lục 7)
Có thể nói việc chỉ đạo hướng dẫn cho giáo viên thực hiện dạy trẻ các kỹ
năng sống cơ bản thông qua một số hoạt động đã tạo chuyển biến rất mạn mẽ về
kỹ năng sống cho trẻ, về cuối năm cơ bản trẻ mẫu giáo ở các lớp đã biết làm
công việc tự phục vụ thành thục, mạnh dạn, tự tin, ngoan ngoãn, lễ phép, đa số
các cháu khi được nêu tình huống đều trả lời được cách xử lý tình huống rất rõ
ràng, mạch lạc.
3.4. Làm tốt công tác phối hợp, tuyên truyền cho các bậc phụ huynh về kỹ
năng sống:
Việc phối hợp giữ gia đình và nhà trường là một nhiệm vụ thiết thực, tạo
sự liện kết và thống nhất giữa nhà trường và cha mẹ trẻ về nội dung, phương
pháp, cách tổ chức giáo dục trẻ ở lớp cũng như ở gia đình. Đây là điều kiện
thuận lợi để nhà trường thực hiện công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức
chăm sóc - giáo dục trẻ cho các bậc cha mẹ và cộng đồng với mong muốn nhằm
giúp trẻ có sự phát triển toàn diện cả về thể chất, tinh thần, nhận thức, tình cảm,
thẩm mỹ, ngôn ngữ, giao tiếp, ứng xử…góp phần thực hiện tốt mục tiêu giáo
dục mà nhiệm vụ năm học đã đề ra. Nhận thức rõ được tầm quan trọng trên,
trong những năm qua và đặc biệt trong năm học 2018 – 2019, nhà trường luôn
chú trọng đẩy mạnh công tác tuyên truyền, thực hiện có hiệu quả mối quan hệ
giữa nhà trường và các bậc phụ huynh trong công tác chăm sóc và giáo dục trẻ
đặc biệt là việc rèn kỹ năng sống cho trẻ thông qua các hoạt động được phụ
huynh quan tâm, đồng tình ủng hộ.
Hàng tháng nhà trường tổ chức các hoạt động trải nghiệm, kết thúc cuối
chủ đề để phụ huynh và học sinh cùng tham gia. Mỗi một chủ đề được các khối
lớp, tổ chuyên môn xây dựng tham mưu với nhà trường với nhiều hình thức
phong phú, hấp dẫn và thiết thực với trẻ, tạo cho trẻ được thực hành trải nghiệm,
qua đó các kỹ năng sống của trẻ tăng thêm đồng thời giúp trẻ hứng thú hơn khi
đến lớp (Hình 1, 2 phụ lục 8).

Như vậy có thể thấy rằng: Làm tốt công tác tuyên truyền, phối kết hợp với
phụ huynh đã làm thay đổi đáng kể chất lượng và hình ảnh của nhà trường, góp
phần thúc đẩy nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ. nâng cao nhận thức
của phụ huynh học sinh trong việc cùng nhà trường chăm sóc giáo dục trẻ. Phụ
14


huynh ngày càng tin tưởng vào chất lượng chăm sóc giáo dục của nhà trường,
luôn đồng tình ủng hộ khi nhà trường phát động
4. Kết quả đạt được:
Sau những biện pháp tôi nghiên cứu và chỉ đạo giáo viên thực hiện và
được sự quan tâm ủng hộ của phụ huynh thì chất lượng giáo dục kỹ năng sống
cơ bản cho trẻ mẫu giáo đã có nhiều tiến bộ rõ rệt.
4.1. Đối với giáo viên: Đã linh hoạt, sáng tạo trong việc tổ chức các hình thức
hoạt động lồng rèn kỹ năng sống cho trẻ; Kết quả cụ thể như sau:
Năm học 2017 - Năm học 2018
2018
- 2019
TT
Tiêu chí đánh giá
Số Tỉ lệ % Số Tỉ lệ %
lượng
lượng
1
Giáo viên biết cách lồng ghép rèn kỹ 18/23 78% 23/23 100%
năng sống cho trẻ vào các hoạt động.
2
Sáng tạo trong việc tổ chức rèn kỹ năng 15/23 65% 21/23 91.3%
sống cho trẻ
3

Vận dụng linh hoạt các nhóm kỹ năng 13/23 56% 20/23 86.9%
sống để tích hợp rèn trẻ trong các chủ đề
4.2. Đối với trẻ:
Tất cả trẻ Mẫu giáo đều được giáo viên tạo mọi điều kiện cho trẻ được trải
nghiệm thực tế, khuyến khích khơi dậy tính tò mò, phát triển trí tưởng tượng,
năng động, mạnh dạn tự tin. Các kỹ năng sống của trẻ có sự tiến bộ rõ rệt.
Kết quả so sánh giữa 2 năm học cụ thể như sau:
* Kết quả khảo sát cuối năm học 2017-2018
Tổng số trẻ MG: 448; trong đó
- 5-6 tuổi: 178
- 4-5 tuổi: 158
- 3-4 tuổi: 112
TT
1
2
3
4

Tiêu chí đánh giá

MG 5-6T

MG 4-5T

(Đạt)
Số lượng
%

(Đạt)
Số lượng %

Trẻ có một số kỹ năng vệ
156/178
sinh cá nhân, tự lập
Trẻ có kĩ năng hợp tác,
147/178
chia sẻ làm việc nhóm
Trẻ mạnh dạn trong giao
tiếp, tự tin khi thể hiện 152/178
trước đám đông
Trẻ có một số kỹ năng
145/178
phòng tránh nguy hiểm

MG 3-4T
(Đạt)
Số lượng %

87,6 118/158 74,6 81/112

72,3

82,5 112/158 70,9 78/112

69,6

85,4 110/158 69,6 72/112

64,2

81,4

56,3

97/158

61,4 63/112

* Kết quả khảo sát cuối năm học 2018-2019:
15


Tổng số trẻ MG: 387; trong đó
- 5-6 tuổi: 160
- 4-5 tuổi: 114
- 3-4 tuổi: 113
TT
1
2
3
4

Tiêu chí đánh giá

MG 5-6T

MG 4-5T

(Đạt)
Số lượng %

(Đạt)
Số lượng %

MG 3-4T
(Đạt)
Số lượng
%

Trẻ có một số kỹ năng vệ
160/160 100 114/114 100 107/113
sinh cá nhân, tự lập
Trẻ có kĩ năng hợp tác,
158/160 98.7 105/114 92.1 102/113
chia sẻ làm việc nhóm
Trẻ mạnh dạn trong giao
tiếp, tự tin khi thể hiện 160/160 100 107/114 93.9 100/113
trước đám đông
Trẻ có một số kỹ năng
156/160 97.5 103/114 90.4
phòng tránh nguy hiểm

98/113

94.6
90.3
88.5
86.7

Đối chiếu kết quả khảo sát giữa hai năm học, tôi thấy rằng đã có sự thay

đổi rõ rệt. Số trẻ mạnh dạn tích cực, sáng tạo, tự tin khi hoạt động; có kĩ năng vệ
sinh cá nhân, tự lập; kĩ năng hợp tác, chia sẻ đã tăng lên rất nhiều.
4.3. Đối với phụ huynh:
Phụ huynh nhận thức rõ tầm quan trọng của việc giáo dục rèn kỹ năng
sống cho trẻ, đặc biệt là các kỹ năng tự phục vụ, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng hợp
tác, chia sẻ...
Tin tưởng và phối kết hợp tốt với nhà trường trong việc giáo dục trẻ.

16


III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Kết luận:
Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ đóng vai trò rất quan trọng trong việc hình
thành và phát triển nhân cách của trẻ. Chính vì vậy nhà trường cần xây dựng
môi trường giáo dục cho trẻ phải phát huy được tính tích cực của trẻ khi tham
gia vào các hoạt động, khoa học và phù hợp với trẻ. Muốn xây dựng môi trường
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ có hiệu quả thì người quản lý cần nắm vững:
- Mục đích, yêu cầu, tầm quan trọng của việc đổi mới nội dung, hình thức
tổ chức giáo dục trẻ, phải có năng lực chuyên môn, năng động, sáng tạo.
- Phải tổ chức tốt công tác bồi dưỡng giáo viên, có kế hoạch, hình thức
bồi dưỡng cụ thể với từng đối tượng, coi trọng bồi dưỡng giáo viên cả về nội
dung và hình thức thực hiện.
- Tạo mọi điều kiện thuận lợi để cho giáo viên tổ chức hoạt động, đặc biệt
là hoạt động trải nghiệm thực tế
- Giáo viên phải luôn tìm tòi, linh hoạt, sáng tạo trong đổi mới hình thức
tổ chức giáo dục trẻ, tạo môi trường cho trẻ hoạt động. Làm tốt công tác tuyên
truyền kết hợp chặt chẽ giữa nhà trường và gia đình.
2. Kiến nghị:
Để tạo điều kiện cho các Trường Mầm non làm tốt công tác xây dựng môi

trường giáo dục rèn kỹ năng cho trẻ thì các cấp quản lý giáo dục cần tăng cường
mở các lớp tập huấn, bồi dưỡng lí thuyết về những hình thức đổi mới, sáng tạo
trong trong công tác giáo dục các kỹ năng sống để nâng mở rộng thức cho giáo
viên. Xây dựng nhiều tình huống về kỹ năng sống để cho giáo viên ở các
trường được học tập rút kinh nghiệm.
Trên đây là “Một số giải pháp chỉ đạo xây dựng môi trường giáo dục kỹ
năng sống cho trẻ mẫu giáo ở Trường Mầm non Thị trấn” mà tôi đã rút ra
được từ trong quá trình quản lý và chỉ đạo. Những kinh nghiệm này cũng còn rất
hạn chế. Rất mong nhận được sự góp ý, nhận xét của Hội đồng khoa các cấp để
bản thân tôi có được những kinh nghiệm quý báu để công tác quản lý ngày càng
có hiệu quả./.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Thị trấn, ngày 17 tháng 4 năm 2019
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
không sao chép nội dung của người khác.

Người viết

Nguyễn Thị Tố Nga

TÀI LIỆU THAM KHẢO
17


[1] Hồ Chí Minh về vấn đề giáo dục, NXB Giáo dục 1990, trang 182 – 183.
[2] Tài liệu hướng dẫn “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”
trong giáo dục mầm non. Biên soạn Phan Thị Lan Anh – Lương Thị Bình –
Nguyễn Thị Quyên – Đặng Lan Phương năm 2010.

[3] MODULE MN 39 Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ Mẫu giáo - Lê Bích Ngọc
[4] Giáo dục kỹ năng sống. Tác giả: Th.s Lương Thị Lan Huệ . xuất bản năm
2017
[5] Tâm lý hoạc trẻ em lứa tuổi mầm non – Chủ biên: Nguyễn Ánh Tuyết

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐƯỢC XẾP LOẠI HÀNG NĂM
18


1. Một số kinh nghiệm gây hứng thú cho trẻ Mẫu giáo 5 – 6 tuổi làm
quen với Môi trường xung quanh Loại C Cấp tỉnh năm học: 2007 - 2008
2. Một số kinh nghiệm nhằm phát triển Ngôn ngữ cho trẻ nhà trẻ 24 - 36
tháng thông qua âm nhạc Loại C Cấp tỉnh năm học: 2013 - 2014

19