SKKN một số phương pháp giúp học sinh lớp 4 và 5 học tốt phân môn tập đọc nhạc

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA
PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO TP THANH HÓA
Page | 1

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP GIÚP HỌC SINH LỚP 4 VÀ 5
HỌC TỐT PHÂN MÔN TẬP ĐỌC NHẠC

Người thực hiện: Vũ Văn Ca
Chức vụ công tác: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Điện Biên 2
SKKN thuộc lĩnh vực (môn): Âm nhạc

THANH HÓA NĂM 2017
1


1. PHẦN MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
Việc giáo dục một con người toàn diện không chỉ giáo dục cho họ có đạo
Page | 2

đức tốt, có trình độ hiểu biết, nắm chắc các kiến thức khoa học và xã hội mà còn
phải giáo dục cho họ biết nhìn nhận, phân biệt, biết thưởng thức cái đẹp và biết
làm đẹp cho cuộc sống nói chung, cuộc sống của mình nói riêng.Vì vậy, có thể
nói rằng giáo dục thẩm mỹ cho con người là không thể thiếu được.
Mà một trong những con đường giáo dục thẩm mỹ nhanh và hiệu quả nhất
là giáo dục thông qua các môn học nghệ thuật.Trong đó Âm nhạc có vị trí rất
quan trọng. Đặc biệt trong những năm gần đây, Bộ giáo dục và đào tạo đã điều
chỉnh nội dung giáo dục nghệ thuật trong nhà trường và coi đây là môn học bắt

buộc, trong đó có môn Âm nhạc.
Âm nhạc là phương tiện hiệu quả nhất trong giáo dục thẩm mỹ, đặc biệt là
ở bậc tiểu học, thông qua môn học này đã hình thành cho các em những kiến
thức ban đầu về ca hát, về kiến thức Âm nhạc, đặc biệt là trang bị cho các em có
một thế giới tinh thần thoải mái hơn, giúp các em phát triển toàn diện hơn, từ đó
giúp các em học tốt các môn học khác.
Ở lớp 4- 5 ngoài việc học hát các em còn được tập đọc các bài tập đọc
nhạc với các hình tiết tấu đơn giản như : Nốt trắng, nốt đen, móc đơn, được
ghép lời ca theo nhạc và được làm các bài tập nhạc và vậy việc học âm nhạc ở
lớp 4 của học sinh Tiểu học đã bắt đầu chuyển sang một giai đoạn mới. Các em
trực tiếp được tiếp xúc với các nốt nhạc trên khuông nhạc có khoá son đó là một
phân môn mới, phân môn Tập đọc nhạc. Bên cạnh đó việc rèn luyện khả năng
nghe âm nhạc chuẩn xác, phát triển tai nghe góp phần vào việc giáo dục văn hóa
âm nhạc cho các em là điều rất cần thiết .
Qua thực tế giảng dạy từ những năm trước đây. Tôi nhận thấy rằng trước
một bài tập đọc nhạc, ghi chép nhạc, để các em hiểu, nắm được và thực hiện tốt
yêu cầu của bài người Giáo viên cần có một phương pháp truyền đạt, hướng dẫn
thật tốt, đơn giản nhưng lại hiệu quả nhất, để giúp các em nắm bắt, tiếp thu
2


nhanh nhất kiến thức bài học để giúp học sinh học tốt phân môn tập đọc nhạc tôi
đã mạnh dạn đưa ra “ Một số phương pháp giúp học sinh lớp 4 và 5 học tốt phân
môn Tập đọc nhạc”
Page | 3

1.2. Mục đích nghiên cứu
Giúp Giáo viên dạy tốt phân môn Tập đọc nhạc và học sinh học tốt phân
môn này.
1.3. Phạm vi và ®èi tượng nghiên cứu

Ph¹m vi nghiªn cøu: Từ năm học 2013 - 2014; 2014 - 2015; 2015 2016
§èi tîng nghiªn cøu: “ Một số phương pháp giúp học sinh lớp 4 và 5
học tốt phân môn Tập đọc nhạc”
1.4. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
- Ph¬ng ph¸p quan s¸t.
- Ph¬ng ph¸p vÊn ®¸p.
- Ph¬ng ph¸p thùc hµnh.

3


2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lý luận
Xuất phát từ thực trạng giảng dạy Âm nhạc cho học sinh ở lứa tuổi Tiểu
Page | 4

học. Vấn đề học và kết quả học tập của các em là hết sức quan trọng, điều đó
không chỉ phụ thuộc vào chương trình giảng dạy phù hợp mà còn phụ thuộc vào
phương pháp truyền thụ của người thầy. Hơn nữa còn phụ thuộc vào ý thức học
tập của các em cùng với sự quan tâm chăm sóc, tạo điều kiện của gia đình và
toàn thể xã hội.
Như chúng ta đã biết, Âm nhạc là một môn học mang tính nghệ thuật cao,
nó khác rất nhiều so với môn học khác, tuy nó không đòi hỏi sự chính xác một
cách tuyệt đối như những con số nhưng lại đòi hỏi người học phải có sự yêu
thích, sự đam mê thậm chí là một chút cái gọi là “năng khiếu” điều này không
phải học sinh nào cũng có được. Học Âm nhạc mang đến cho học sinh những
phút giây thư giãn, thoải mái, học mà chơi, chơi mà học. Thông qua những câu
nhạc, những lời ca, Âm nhạc giúp các em nhận thức những hình tượng âm
thanh, giai điệu, kích thích cảm xúc của các em, giúp các em cảm thụ những giai
điệu qua từng bài nhạc, từng câu nhạc.

Vậy làm thế nào để các em đọc đúng được bài tập đọc nhạc? Trước tiên
các em phải nắm vững kiến thức về Âm nhạc, vị trí các nốt nhạc trên khuông
nhạc tương ứng với độ cao âm thanh, các hình nốt nhạc tương ứng độ dài, giúp
các em hiểu và phân biệt được những âm thanh cao, thấp, dài, ngắn với lực độ
khác nhau, tốc độ thể hiện khác nhau. Để các em có hứng thú trong học tập,
người giáo viên cần tạo cho các em có một tâm trạng thoải mái, một hứng thú
tràn đầy khi học âm nhạc. Để làm được việc đó, một trong nhiều yếu tố quan
trọng là người Giáo viên phải truyền tải chính xác các kiến thức về Âm nhạc.
Là Giáo viên được đào tạo chuyên ngành Âm nhạc Tiểu học, qua thời
gian trực tiếp giảng dạy bộ môn, bản thân ít nhiều đã đúc kết được những kinh
nghiệm trong công tác, tôi nhận thấy thực tế việc học tập và tiếp thu các kiến
thức của môn học, đặc biệt là kiến thức đọc và ghi chép nhạc của các em là chưa
4


cao, nhiều em còn rất lúng túng. Trước những hạn chế thực tại, tôi xin đưa ra
một số kinh nghiệm hướng dẫn các em học tập đọc nhạc khá hiệu quả mà tôi đã
tiến hành mấy năm nay.
Page | 5

2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
* Thuận lợi:
- Bản thân là Giáo viên được đào tạo chính quy về chuyên ngành âm nhạc
và được trực tiếp tham gia giảng dạy bộ môn âm nhạc Trường tiểu học Điện
Biên 2.
- Được tạo điều kiện về cơ sở vật chất, đồ dùng dạy học.
- Học sinh yêu thích học môn âm nhạc.
* Khó khăn:
- Các em lần đầu tiên làm quen với cao độ tiết tấu, vì ở lớp 3 các em chỉ
mới làm quen với tên nốt hình nốt mà chưa giải quyết đến phần đọc cao độ.

Chính vì thế việc đọc nhạc của các em chưa tốt.
- Đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi của học sinh lớp 4- 5 rất năng động, khi
đọc nhạc chưa biết kiềm chế được âm thanh gây ồn ào cho cả lớp.
- Mức độ cảm nhận âm nhạc của trẻ không đồng đều. Đa số các em học sinh
chưa quan tâm đến việc học bộ môn này, trình độ nhận thức không đồng đều,
nhiều nhược điểm khi học tập. Vì vậy người Giáo viên phải từng bước giúp các
em có được sự tự tin, nắm được các kiến thức, các kỹ năng cơ bản từ đó giúp
các em phát triển tai nghe và khả năng thể hiện tốt các bài tập đọc nhạc.
Những năm trước đây, việc đầu tư trang thiết bị cho môn học còn hạn chế.
Do đó việc truyền đạt và giúp các em tiếp thu kiến thức Âm nhạc là hết sức khó
khăn, thậm chí những kiến thức đó đến với các em hết sức trừu tượng. Việc
truyền thụ các kiến thức âm nhạc chỉ qua phương pháp truyền khẩu thuần tuý, ít
phát triển khả năng tư duy của các em. Do đó không tạo được sự thu hút, ít gây
hứng thú học tập cho các em.
Dựa vào cơ sở lý luận đã có cùng với thời gian giảng dạy tại trường, tôi
đã tìm hiểu khả năng học nhạc của học sinh. Bằng việc quan sát thực tế các giờ
5


học tôi nhận thấy việc tiếp thu các kiến thức Âm nhạc và sự yêu thích học tập bộ
môn chỉ rơi vào một số em gọi là có năng khiếu. Còn lại các em khác chỉ học
theo bản năng phải học nên ít có sự sáng tạo trong vận dụng kiến thức.
Page | 6

Qua kiểm tra đọc một bài tập đọc nhạc thì số lượng các em đọc tốt còn rất
khiêm tốn. Thực tế khi nghe các em thực hiện bài tập, bên cạnh những em trình
bày tự nhiên và thoải mái vẫn còn một số em chưa thực sự mạnh dạn, tự tin, chỉ
đọc với tính chất thuộc lòng, đọc nhạc thì chỉ đúng tên nốt mà chưa đúng trường
độ, ngắt, nghỉ tuỳ tiện không đúng tiết tấu của bài nhạc.
2.3. Nguyên nhân của thực trạng

- Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến thực trạng như đã nói ở trên nhưng có
những nguyên nhân chủ yếu sau đây:
- Do Giáo viên chưa có khả năng đọc nhạc tốt để làm mẫu cho học sinh,
chưa nắm được cụ thể trình độ “đọc” của học sinh, chuẩn bị bài dạy thiếu chu
đáo.
- Giáo viên chưa coi trọng việc rèn đọc nhạc cho học sinh nên khi dạy
mới chỉ hướng dẫn cách đọc chung chung, chưa cụ thể và không phát huy được
tính tích cực học tập của học sinh.
- Phụ huynh học sinh chỉ chú trọng vào các môn học văn hóa,phân môn
khác còn xem nhẹ môn Âm nhạc.
- Phần hướng dẫn cách đọc ở SGV một số bài còn chung chung chưa cụ
thể.
- Cơ sở vật chất, phòng đọc, phòng chức năng, phòng thư viện của một số
trường chưa được đầu tư, quan tâm đúng mức.
2.4. Các biện pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
Để có một tiết học nhạc hiệu quả, gây hứng thú cho học sinh trước tiên
người Giáo viên phải xây dựng nề nếp học tập ngay từ bài học đầu tiên. Cụ thể
như xác định thái độ, ý thức học tập đối với môn Âm nhạc. Ở lớp 3, các em đã
được làm quen với các kí hiệu Âm nhạc: các hình nốt, khuông nhạc, khóa Son,
đọc 8 bài tập đọc nhạc ở lớp 4, sang lớp 5, các kỹ thuật đó được duy trì và nâng
6


cao hơn một bước. Vì vậy, Giáo viên phải nắm vững các phương pháp và các
bước trong giảng dạy để truyền thụ lại cho các em các kiến thức của bài học
cũng như phát triển các kỹ năng đã có của các em một cách tốt nhất.
Page | 7

2.4.1. Xây dựng phương pháp tập đọc nhạc:
Ở lớp 3, học sinh mới làm quen với các kí hiệu ghi nhạc: khóa Son,

khuông nhạc, một số hình nốt nhạc, vị trí các nốt nhạc trên khuông nhạc, … đặc
biệt vị trí các nốt nhạc trên khuông nhạc rất quan trọng, nó quyết định cho việc
đọc nhạc của học sinh ở các lớp trên, vì vậy để cho dễ nhớ tôi đã cho học sinh
ghi nhớ bằng các câu hát như sau:
* Những nốt trong khe đếm từ dưới lên:
Fa La Do Mí bốn nốt trong khe
Nhớ mãi nghe em, nhớ mãi không quên
Fa khe đầu(1) Lá khe hai(2) Đố khe ba(3) và Mí thì ở khe tư(4)
* Những nốt trên dòng đếm từ dưới lên:
Xòe bàn tay ta được khuôn nhạc đàn
Mi dòng thứ nhất, dòng nhì(2) nốt son
Si dòng ba(3) khắc ghi
Rế và Fa trên dòng trên dòng 4- 5.
Ta thường xuyên ôn tập củng cố cho học sinh ghi nhớ vị trí các nốt nhạc
trên khuông nhạc bằng các câu văn này kết hợp sử dụng khuông nhạc bàn tay
trái để khắc sâu kiến thức cho học sinh.
Ở lớp 4, do mới được tiếp xúc nên yêu cầu của phân môn tập đọc nhạc đặt
ra cho các em là hết sức nhẹ nhàng, đơn giản. Ở giai đoạn đầu tiếp cận với phân
môn này, các em phải thực hành các bài tập về cao độ, về tiết tấu, người Giáo
viên phải giúp các em nhận ra được âm thanh cao, thấp tương ứng với vị trí các
nốt nhạc trên khuông trong phạm vi 1 quãng 8. Sau đó, các em được tiếp cận với
thang 5 âm: Đô - Rê - Mi – Son – La và tiến tới thang 7 âm: Đô - Rê - Mi – Pha
– Son La – Si.

7


Sang lớp 5, phân môn tập đọc nhạc cũng dựa trên cơ sở các kiến thức đã
học ở lớp 4 nhưng nâng cao hơn. Cả năm, các em được học 8 bài tập đọc nhạc
Page | 8

đều viết ở nhịp

;

dựa trên cao độ của thang 5 âm: Đô, Rê, Mi, Son, La hoặc

thang 7 âm: Đô, Rê, Mi, Pha, Son, La, Si.
Về tiết tấu, các em tiếp tục được củng cố lại trường độ với các hình móc
đơn, nốt đen, nốt trắng, lặng đen và chấm dôi. Cách dạy thực hành các hình nốt
có thể thực hiện gõ theo tiết tấu, cũng có thể cho học sinh tập đọc bằng tên gọi
các hình nốt: đơn, đen, trắng, ta có thể thay bằng tiếng trống: Tùng, rinh...
Việc giúp học sinh tập đọc một bài tập đọc nhạc muốn thu được kết quả
cũng phải được thực hiện theo đúng các bước theo trình tự nhất định. Sau khi
giới thiệu bài tập đọc nhạc, nếu như ở tập hát, bước đầu tiên là luyện thanh thì ở
tập đọc nhạc sẽ phải là luyện tập cao độ. Cho các em đọc lại cao độ của các nốt
nhạc không chỉ giúp các em khởi động giọng mà còn giúp các em nhớ vị trí các
nốt trên khuông nhạc và cảm nhận cao độ các nốt so với nhau. Muốn các em
thực hiện tốt bài tập, Giáo viên phải đưa ra yêu cầu để các em tìm hiểu, nhận
xét bài nhạc, bài tập đọc nhạc có mấy nốt? gồm nốt gì? Rút ra thang âm cho
học sinh đọc, có thể hoán đổi vị trí các nốt nhạc để học sinh tìm tòi ở mức
độ cao hơn nhằm kiểm tra tai nghe của các em. Về trường độ gồm những
hình nốt gì? Rút ra hình tiết tấu chung của bài tập cho học sinh đọc tiết tấu.
Trong bài có sử dụng các ký hiệu Âm nhạc nào? Mục tiêu của giai đoạn này
là làm thế nào để các em nắm và thể hiện được hình tiết tấu chủ đạo của
bài. Việc thể hiện tiết tấu phải được kết hợp theo nhiều hình thức, có thể là
vừa đọc vừa vỗ tay, vừa đọc vừa gõ đệm nhạc cụ. Hình thức thể hiện cũng
có thể là cả lớp, theo tổ nhóm, cá nhân xen kẽ. Khi các em đã thực hiện tốt
tiết tấu của bài, Giáo viên đàn để các em nghe và cảm nhận giai điệu theo
tiết tấu, Đây là lúc bắt đầu tập đọc bài nhạc, tập đọc từng câu theo đàn, Giáo

viên sửa lỗi truyền miệng. Luyện tập củng cố theo nhóm, tổ hoặc cá nhân.
8


Khi các em đọc đúng cao độ, trường độ của bài, mới chuyển sang ghép lời
ca. Để các em có cảm nhận tốt hơn trong việc ghép lời ca với nhạc, Giáo
viên nên cho các em tự ghép lời, sau đó, Giáo viên đàn giai điệu và hát mẫu
Page | 9

lời ca để các em nghe, so sánh. Giáo viên bắt nhịp, học sinh đọc lại nhạc và
ghép lời ca. Giáo viên đàn lại từng câu, sửa lỗi cho các em. Giai đoạn này
đòi hỏi sự kết hợp luyện tập nhịp nhàng giữa đọc nhạc, hát lời và gõ đệm
nhạc cụ. Cuối cùng là việc đánh giá, đây là giai đoạn động viên khích lệ các
em học tập. Phải thường xuyên động viên học sinh, việc động viên giúp cho
các em chưa thể hiện bài tập đọc nhạc tốt sẽ cố gắng học tập hơn.
2.4.2. Tăng cường luyện đọc nhạc ở trên lớp:
Ở những khâu lên lớp cơ bản, trong thời gian cho phép Giáo viên có thể
tăng cường kiểm tra, giúp học sinh rèn đọc nhạc . Ví dụ có thể tiến hành bài dạy
theo các bước sau:
- Kiểm tra bài cũ:
Bên cạnh việc kiểm tra yêu cầu luyện tập Giáo viên cần coi trọng việc đọc
bài tập đọc nhạc đã học ở giờ trước. Những học sinh đọc chưa đúng với tốc độ,
cường độ, cao độ của bài cần được sữa chữa để đọc cho đúng. Giáo viên không
nên khen những em đọc chưa đúng theo những yêu cầu trên.
- Bài mới: Ví dụ: Bài tập đọc nhạc số 2:
Bước 1: Giáo viên treo bảng phụ bài Tập đọc nhạc cho học sinh quan sát

9

Bước 2: Cho học sinh nói tên nốt theo thứ tự trong bài Tập đọc nhạc từ
đầu đến hết bài và so sánh cao độ của 2 câu nhạc (giống nhau chỉ khác ở ô nhịp
cuối)
Page | 10

Câu 1 : Đô -Son –Mi -Đô -Rê –Son -Mi
Câu 2 : Đô -Son –Mi -Đô -Rê –Mi -Đô
Bước 3: Tách tiết tấu cho học sinh nhận biết và tập gõ đệm,đọc tiết tấu
theo âm hình tiết tấu
Đen- Đen- Đen- Đen- Đen- Đen - Trắng
Đen- Đen- Đen- Đen- Đen- Đen - Trắng
Bước 4: Giáo viên gợi ý để học sinh so sánh tiết tấu của 2 câu nhạc trong
bài Tập đọc nhạc số 2 (giống nhau hoàn toàn)
Bước 5: Cho học sinh nêu các nốt trong bài Tập đọc nhạc từ thấp đến cao
Đ-R-M-S-L.
Giáo viên đánh đàn chuỗi âm trên cho học sinh luyện đọc từ thấp đến cao
và ngược lại từ 3 – 4 lần, hướng dẫn thêm cho học sinh cách đọc Tập đọc nhạc.
Bước 6: Cho học sinh tự đọc bài Tập đọc nhạc trên theo sự hiểu biết của
mình, tự thể hiện khả năng của mình trước lớp.
Bước 7: Giáo viên bổ sung sửa chữa thêm cho học sinh đọc được đúng,
chia tổ, nhóm luyện đọc kết hợp gõ đẹm theo nhịp phách.
Với mục đích tiếp tục luyện đọc nhạc với yêu cầu cao hơn, hướng đến
mục đích là đọc hay và đọc đúng bài tập đọc nhạc nên ở bước này giáo viên tổ
chức cho học sinh tập luyện để thể hiện năng khiếu của mình. Bởi vì tập luyện là
yếu tố quan trọng hàng đầu để đảm bảo cho học sinh thành công khi đọc trước
người nghe. Khi luyện tập giáo viên cần chỉ ra những nốt khó đọc, những “điểm
nút” trong bài đòi hỏi học sinh phải hiểu được mới tìm cách thể hiện điều đó
trong cách đọc. Trong bước tập luyện, học sinh phải thảo luận, nhận xét về cách
đọc, giải thích vì sao đọc như thế là chưa hay, đọc như thế là chưa đúng.
Bước 8:

Chia nhóm đọc ghép lời ca phối hợp

10


Bước 9:

Thực hiện trò chơi củng cố qua bài Tập đọc nhạc cho 5 em học

sinh mỗi em mang tên một nốt nhạc.Trình bày bài tập đọc nhạc theo yêu cầu của
Giáo viên. Việc tổ chức trò chơi bắt buộc các em phải nhớ vị trí và cao độ của
Page | 11

nốt mình mang tên để đọc nhạc và ghép lời bài Tập đọc nhạc. Nếu em nào đọc
sai cao độ, tên nốt thì em đó xuống để bạn khác lên thay thế và trò chơi kết thúc
khi các em đọc nhạc một cách thành thạo
Cuối cùng Giáo viên nhận xét chung về giờ học, lưu ý học sinh những chỗ
cần luyện đọc thêm và trước khi kết thúc tiết học cho học sinh nghe một bạn đọc
hay nhất lớp đọc lại bài tập đọc nhạc vừa học. Như vậy cách đọc và nội dung
của bài tập đọc nhạc một lần nữa được khắc sâu trong trí nhớ các em
Lưu ý: Cũng như phần dạy hát giáo viên không nên dừng lại quá lâu để
sửa chữa cho các em đọc kém, đọc sai để tạo sự tập trung cho cả lớp. Trong bất
kỳ tình huống “xấu” nào Giáo viên không nên gây tâm lý tự ti vào khả năng ca
hát và TĐN của học sinh. Phải luôn hình thành và củng cố lòng tự tin, động viên
khuyến khích kịp thời. Giáo viên phải luôn quan tâm sát sao tới học sinh trong
khi học bài cần thường xuyên nhắc nhở tư thế ngồi, khi đọc các âm cao thì lực
đẩy hơi to và mạnh, còn khi âm vực thấp thì lực đẩy hơi nhỏ và khẽ. Quá trình
thực hành nghe hát, nghe đọc nhạc và được thực hành nhiều lần sẽ giúp các em
nâng cao được khả năng ca hát và đọc nhạc của bản thân. Các em phải được

thực hành nhiều trong tiết học dưới sự hướng dẫn của Giáo viên, thường xuyên
được chơi trò chơi âm nhạc. Đồng thời qua các câu chuyện kể âm nhạc học sinh
còn được nghe các tác phẩm âm nhạc có giá trị, những tác giả nổi tiếng trong
nước và thế giới tạo cho các em có thói quen thích học âm nhạc và hoạt động âm
nhạc.
2.4.3. Xây dựng phương pháp ghi chép nhạc
Ghi chép lại các bài nhạc đã học giúp các em nắm chắc vị trí các nốt trên
khuông cũng như nhớ các hình nốt, ký hiệu đã học. Nếu như tập đọc nhạc mang
nhiều tính chất trừu tượng vì nó còn phụ thuộc vào tai nghe của từng em thì ghi
chép nhạc mang tính cụ thể hơn, hiện thực hơn. Do vậy, việc hướng dẫn các em
11


ghi chép đơn giản và dễ thực hiện. Tuy nhiên, đơn giản không có nghĩa là không
quan trọng, ngược lại tập
ghi chép nhạc là sự đúc kết giữa 2 phân môn tập hát và tập đọc nhạc để khắc sâu
Page | 12

kiến thức. Do đó đòi hỏi phải có sự chính xác tuyệt đối từng vị trí nốt trên
khuông nhạc, quan trọng hơn nữa là qua chép nhạc các em phải nhớ được tên
các nốt nhạc là gì, nằm ở vị trí nào, cách viết các hình nốt ra sao, các hình nốt đó
có ý nghĩa gì và phải thể hiện thế nào. Việc ghi chép nhạc còn giúp các em ghi
nhớ các ký hiệu khác về âm nhạc. Các kiến thức đó hổ trợ cho việc tập đọc nhạc
hoặc thực hiện các bài hát theo yêu cầu của tác giả như: dấu luyến, dấu chấm
dôi, dấu quay lại, dấu hồi đoạn, dấu lặng đen, lặng đơn, ngắt câu…
Việc ghi chép nhạc là công việc đòi hỏi phải hướng dẫn các em thực hiện
một cách thường xuyên. Tuy nhiên không nhất thiết lúc nào cũng phải thực hiện
ngay tại lớp vì như thế sẽ mất rất nhiều thời gian. Ở lớp chỉ hướng dẫn các em
cách thực hiện việc ghi chép, nhận ra cách trình bày thế nào cho đúng, cho đẹp
còn việc ghi chép lại bài nên cho các em thực hiện ở nhà.

2.4.4. Xây dựng phong trào “tập xướng âm” ngoài giờ học:

Phần này đòi hỏi Giáo viên phải đầu tư nhiều công sức và có những biện
pháp, hình thức tổ chức sinh động hấp dẫn. Giáo viên nên tổ chức những nhóm
giúp đỡ nhau đọc nhạc ở nhà, ở lớp và thường xuyên tổ chức những đợt thi đọc
trong lớp, trong khối thông qua các tiết ôn tập, qua các buổi sinh hoạt tập thể
hoặc trong những ngày lễ... và có giải thưởng. Để làm được điều đó cần có sự
phối hợp của tập thể Giáo viên trong nhà trường, vì vậy giáo viên cần tham mưu
đề xuất với các Giáo viên trong tổ, khối và BGH để xây dựng phong trào này.
2.4.5. Phối hợp với gia đình để rèn đọc nhạc cho học sinh:
Để rèn đọc nhạc cho học sinh bên cạnh tổ chức các giờ dạy trên lớp thật
chu đáo Giáo viên cần gặp gỡ trao đổi với phụ huynh, hướng dẫn và tư vấn để
bố mẹ biết cách giúp đỡ, kèm cặp con mình khi học ở nhà đặc biệt là đối với
những em kĩ năng đọc nhạc còn yếu. Hàng tuần, hàng tháng thông qua sổ liên

12


lạc Giáo viên và phụ huynh trao đổi các thông tin để Giáo viên có những
phương pháp dạy học cụ thể phù hợp với từng đối tượng học sinh.
Page | 13

2.4.6. Tổ chức các giờ đọc nhạc ngoại khóa:
Ngoài những bài tập đọc đã được biên soạn trong chương trình Tiểu học,
học sinh cần nắm được các thông tin cập nhật hàng ngày liên quan đến cuộc
sống thường ngày của các em và cần được tiếp xúc với các tác phẩm âm nhạc
khác. Các nhà trường cần tổ chức các giờ đọc nhạc ngoại khóa, vì thông qua các
giờ học này ngoài nhiệm vụ cung cấp vốn hiểu biết còn có tác dụng rèn đọc nhạc
cho các em, rèn cho các em kỹ năng hát đúng và hay các bài hát mà mình yêu
thích. Giáo viên cần tham mưu đề xuất với Ban giám hiệu và địa phương để xây

dựng các phòng đọc, phòng thư viện và mua sắm thêm các tài liệu, sách báo, sắp
xếp thời khóa biểu hợp lí.
2.4.7. Thường xuyên bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ:
Trong sinh hoạt chuyên môn hầu hết giáo viên thường chú ý bàn đến việc
đổi mới phương pháp giảng dạy, giải toán ... mà chưa chú ý hoặc xem nhẹ đến
việc dạy Tập đọc nhạc. Vì vậy cần phải đổi mới trong sinh hoạt chuyên môn sao
cho thiết thực, hiệu quả: ngoài những nội dung cần thiết bồi dưỡng hàng tuần
như giải toán, làm các bài tập Tiếng Việt, các tổ chuyên môn trong nhà trường
cần tập trung vào nâng cao chất lượng bài soạn; trao đổi góp ý, phổ biến kinh
nghiệm cách dạy bài tập đọc nhạc. Bên cạnh đó có các nhà trường có thể tổ chức
nghe băng đĩa đọc mẫu các bài tập đọc nhạc nhằm bồi dưỡng năng lực đọc nhạc
của giáo viên.
2.5. Hiệu quả thực hiện sáng kiến kinh nghiệm
Sau 1 năm áp dụng các phương pháp giúp học sinh lớp 4 và 5 học tốt phân môn
Tập đọc nhạc, tôi nhạn thấy kết quả học tập của học sinh rất khả quan.
Các em yêu thích phân môn Tập đọc nhạc, tự tin chiếm lĩnh kiến thức âm nhạc
dưới sự hướng dẫn của Giáo viên. Học sinh mạnh dạn tự tin, thoải mái khi đọc
nhạc. đặc biệt các em đã nắm vững kiến thức về nhạc lí, biết đọc đúng nốt nhạc,
13


đúng cao độ, trường độ, ngắt nghỉ đúng tiết tấu. các em đã nắm chắc vị trí cácnốt
nhạc trên khuông nhạc, nhớ các hình nốt: Trắng; đen ; đơn và kép và các kí hiệu
ghi chép nhạc:
Page | 14

Cụ thể : Qua bài kiểm tra đánh giá kết quả bài tập đọc nhạc cuối năm của lớp
4A1 và 5A2 so với đầu năm như sau:
Đánh giá kết quả bài tập đọc nhạc số 1 đầu năm và bài tập đọc nhạc số 8 cuối
năm của lớp 4A1: Sĩ số học sinh (40 em)

Xếp loại
Thời điểm
Đầu năm
Cuối năm

Hoàn thành tốt
SL
12
30

%
30%
75%

Hoàn thành
SL
28
10

%
70%
25%

Chưa hoàn thành
SL
0
0

%

Đánh giá kết quả bài tập đọc nhạc số 1 đầu năm và tập đọc nhạc số 8 cuối
năm của lớp 5A2 : Sĩ số học sinh (42 em)
Xếp loại
Thời điểm
Đầu năm
Cuối năm

Hoàn thành tốt
SL
24
35

%
57,1%
83,3%

Hoàn thành
SL
18
7

%
42,9%
16,7%

Chưa hoàn thành
SL
0
0

%

3. PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
3.1. KẾT LUẬN

Xuất phát từ thực trạng khả năng nhận thức tiếp thu những kiến thức đặc
thù của bộ môn âm nhạc, tôi đã lựa chọn và đưa vào thực tế những phương pháp
giảng dạy của mình trên cơ sở bám sát chương trình hướng dẫn của Bộ giáo dục
- Đào tạo và tôi đã thu được những kết quả đáng kể. Qua quan sát thực tế nhận
thấy các em yêu thích bộ môn hơn, hào hứng học tập hơn. Đặc biệt là kết quả
học tập cũng như chất lượng của công tác phong trào văn hoá văn nghệ đã nâng
lên rõ rệt, các em mạnh dạn hơn, tự tin hơn trong việc tham gia các hoạt động

14


văn nghệ của trường cũng như phong trào văn hoá văn nghệ của các đơn vị trên
địa bàn phường và Thành phố.
Bên cạnh những kết quả đạt được đó tôi tích luỹ được một số kinh nghiệm
Page | 15

sau:
- Phải có lòng yêu nghề, tận tâm, tận tuỵ với công tác giảng dạy, cống hiến
hết mình cho sự nghiệp giáo dục và đào tạo
- Tự học để nâng cao trình độ chuyên môn. Nhất là cần có nhiều thời gian
cho việc rèn luyện cách sử dụng đồ dùng dạy học sao cho nhuần nhuyễn và hiệu
quả.
- Luôn luôn học hỏi kinh nghiệm của đồng nghiệp.
- Dành nhiều thời gian cho việc chuẩn bị bài dạy.
- Nắm vững kiến thức và truyền thụ kiến thức một cách chính xác.

- Tạo không khí sôi nổi, gần gũi với học sinh, tuy nhiên ngoài giờ học
giáo viên nên gần gũi trò chuyện với các em để các em cảm thấy thân thiện với
Giáo viên.
- Dạy và sửa sai kịp thời, nhận xét, tuyên dương đánh giá nhẹ nhàng.
- Luôn tạo được sự hứng thú cho học sinh.
- Chuẩn bị đồ dùng dạy học cụ thể cho từng bài.
Qua nghiên cứu, áp dụng đề tài “Một số phương pháp giúp học sinh lớp 4
và 5 học tốt phân môn Tập đọc nhạc” Trường Tiểu học Điện Biên 2. Tôi nhận
thấy khả năng nhận thức, tập đọc nhạc, ham thích học môn âm nhạc của học
sinh rất tốt. Trên đây là vài ý kiến nhỏ của cá nhân tôi, rất mong quý lãnh đạo,
quý đồng nghiệp và hội đồng khoa học có ý kiến đóng góp để những năm sau tôi
thực hiện tốt hơn.

3.2. NHỮNG Ý KIẾN ĐỀ XUẤT

15


- Để nâng cao chất lượng dạy bộ môn âm nhạc tiểu học nói chung và phân
môn tập đọc nhạc lớp 4;5 nói riêng tôi xin có một vài ý kiến đề xuất như
sau:
Page | 16

- Tăng cường chỉ đạo tổ chức công tác phong trào văn hóa văn nghệ ở các
cấp nhiều hơn nữa, tạo cơ hội để các em có thêm điều kiện giao lưu học
hỏi, thể hiện mình trong lĩnh vực nghệ thuật âm nhạc.
- Thường xuyên, khích lệ các em trong học tập, trong công tác văn hóa văn
nghệ, đặc biệt là các em có năng khiếu nổi trội.
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Thanh hóa, ngày 01 tháng 03 năm 2017
Tôi xin cam kết không coppy

Người viết

Vũ Văn Ca

MỤC LỤC

16


Nội dung
1. PHẦN MỞ ĐẦU
Page | 17 1.1. Lý do chọn đề tài

1.2. Mục đích nghiên cứu
1.3. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu
1.4. Phương pháp nghiên cứu
2. PHẦN NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lý luận
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
2.3. Nguyên nhân của thực trạng
2.4. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
2.4.1. Xây dựng phương pháp tập đọc nhạc
2.4.2. Tăng cường luyện đọc nhạc ở trên lớp
2.43. Xây dựng phương pháp ghi chép nhạc
2.4.4. Xây dựng phong trào “Tập xướng âm” ngoài giờ học
2.4.5. Phối hợp với gia đình để rèn đọc nhạc cho học sinh
2.4.6. Tổ chức các giờ đọc ngoại khóa

2.4.7. Thường xuyên bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ
2.5. Kết quả thực hiện
3. PHẦN KẾT LUẬN
1. Kết luận
2. Những ý kiến đề xuất

Trang
1
1
2
2
2
3
3
4
4; 5
5
6; 7
8; 9
10
11
11
11
12
12
13
14
15

17

Hội đồng chấm sáng kiến kinh nghiệm
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
Page | 18

……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
………………………………………………

18