SKKN một số biện pháp giáo dục đạo đức và lối sống cho học sinh lớp 5 trường tiểu học điền lư

1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
Cùng với sự phát triển của nền kinh tế thị trường, xu thế toàn cầu hóa và
hội nhập Quốc tế đã và đang tạo ra những cơ hội mới cho đất nước chúng ta trên
con đường thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa.Bên cạnh sự phát triển đó,
vấn đề đạo đức xã hội lại nằm trong tình trạng báo động bởi 1 số giá trị truyền
thống đang dần bị mất đi, thay vào đó là các tệ nạn xã hội, những biểu hiện suy
thoái về đạo đức lối sống, tiêu cực trong suy nghĩ, trong cách hành xử giữa con
người với con người.
Thực tế cho ta thấy, trong đời sống xã hội hiện nay đã có những biểu hiện
xem nhẹ những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc, chạy theo thị hiếu
không lành mạnh. Những cái tiêu cực cũng đang xâm nhập vào đạo đức, lối
sống của nhiều tầng lớp nhân dân. Trong đó, đạo đức học đường đang có nguy
cơ xuống cấp, mơ hồ về truyền thống dân tộc, một bộ phận học sinh rơi vào
những tệ nạn xã hội, bạo lực học đường; không kính trọng thầy cô, xem thường
bạn bè, mọi người xung quanh; không hiếu thảo với ông bà cha mẹ; thiếu tính
nhân đạo; các em mê games bỏ học hoặc tự tử vì games… đặc biệt là đối với lứa
tuổi học sinh tiểu học các em còn rất non nớt về nhận thức, thêm vào đó là bản
tính hiếu động và tò mò dễ làm cho các em bị cái xấu lôi cuốn. Vấn đề nhức
nhối này đang là một cản trở lớn gây ảnh hưởng không tốt đến chất lượng giáo
dục trong nhà trường mà hiện tại chưa có các giải pháp hữu hiệu, triệt để để giải
quyết.
Trước thực tiễn đó, Bộ Chính trị đã Ban hành Chỉ thị số 05-CT/TW về
đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí
Minh”. Chỉ thị số 05-CT/TW đã được ngành giáo dục triển khai đồng bộ, rộng
khắp, có sự lan tỏa lớn trong xã hội, đặc biệt là vấn đề đạo đức nhà giáo và giáo
dục đạo đức, lối sống cho học sinh.
Sau 6 năm thực hiện NQ số 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện
giáo dục và đào tạo cũng như thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị,
toàn ngành giáo dục nói chung, bản thân tôi nói riêng đã tập trung giáo dục nhân
cách, đạo đức, lối sống, tri thức pháp luật và ý thức công dân cho học sinh.

Trong quá trình giáo dục luôn quan tâm những giá trị cơ bản của văn hóa, truyền
thống và đạo lý dân tộc, tinh hoa văn hóa nhân loại.
Năm học 2018-2019, tôi được nhà trường phân công chủ nhiệm lớp 5B1,
là lớp cuối cấp của bậc tiểu học. Trong suốt cả quá trình dạy học tôi luôn trăn trở
tìm tòi những giải pháp trong công tác giáo dục đạo đức và lối sống cho học
sinh lớp mình phụ trách. Nhằm giúp các em có được phẩm chất, đạo đức, lối
sống tốt để trở thành những học sinh ngoan, nâng cao ý thức học tập để khi
bước vào Trung học cơ sở, các em có một hành trang vững chắc là một học trò
toàn diện cả về đức, trí, thể, mỹ để đi tiếp con đường học tập một cách thuận lợi.
Chính vì vậy trong suốt năm học vừa qua, tôi đã tìm hiểu và lựa chọn vấn đề
"Giáo dục đạo đức và lối sống" cho học sinh tiểu học để nghiên cứu. Đó là lí do
tôi chọn đề tài “Một số giải pháp giáo dục đạo đức và lối sống cho học sinh
lớp 5B1 trường Tiểu học Điền Lư". Với sáng kiến này tôi mong muốn được
1


chia sẻ với đồng nghiệp những kinh nghiệm nhỏ trong công tác giảng dạy môn
đạo đức, xây dựng môi trường giáo dục tay ba giữa gia đình-nhà trường-xã hội
để việc giáo dục đạo đức lối sống cho học sinh nhẹ nhàng hơn, đạt hiệu quả cao
hơn.
1.2. Mục đích nghiên cứu.
- Nhằm tìm ra những giải pháp thực tế, hữu hiệu để nâng cao chất lượng
đạo đức, lối sống cho học sinh lớp 5B1 trường Tiểu học Điền Lư, Bá Thước.
- Giúp các em những công dân tương lai của đất nước trở thành những
con người tài đức vẹn toàn.
- Từ đó có thể nhân rộng phổ biến, áp dụng các giải pháp đến các lớp học
trong nhà trường và một số đơn vị trong huyện.
1.3 . Đối tượng nghiên cứu.
Nghiên cứu các giải pháp giáo dục đạo đức và lối sống cho học sinh lớp
5B1 trường Tiểu học trường Điền Lư, Bá Thước để đúc rút thành kinh nghiệm

áp dụng trong thực tiễn giảng dạy, giáo dục; giúp đồng nghiệp giảng dạy tốt hơn
nội dung giáo dục đạo đức lối sống cho học sinh góp phần nâng cao chất lượng
giáo dục trường Tiểu học Điền Lư nói riêng, chất lượng giáo dục huyện nhà nói
chung.
1.4 . Phương pháp nghiên cứu.
Trong quá trình nghiên cứu tôi đã sử dụng các phương pháp sau:
- Phương pháp quan sát
- Phương pháp hỏi đáp
- Phương pháp nghiên cứu .
- Phương pháp điều tra.
- Phương pháp thực nghiệm.
- Phương pháp tổng kết.
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lý luận:
Giáo dục đạo đức và lối sống là quá trình tác động hình thành cho học
sinh ý thức, tình cảm, niềm tin và thói quen hành vi đạo đức, thể hiện trong cuộc
sống hàng ngày đối với gia đình, cộng đồng, làng xóm, với bạn bè, tập thể.
Giáo dục đạo đức và lối sống giúp cho mỗi cá nhân biết được giá trị xã
hội, biết hành động theo lẽ phải, biết sống vì mọi người, vì sự tiến bộ và phồn
vinh của đất nước. Sản phẩm của giáo dục đạo đức và lối sống là hành vi, thói
quen đạo đức được thể hiện trong cuộc sống hằng ngày. Đạo đức là phẩm chất
quan trọng nhất của nhân cách là nền tảng để xây dựng thế giới tâm hồn của mỗi
con người.
Giáo dục đạo đức và lối sống là quá trình tác động có mục đích, có kế
hoạch đến học sinh nhằm giúp cho nhân cách mỗi học sinh được phát triển đúng
đắn, giúp học sinh có hành vi ứng xử đúng mực trong các mối quan hệ: của cá
nhân với xã hội, của cá nhân với lao động, của cá nhân với mọi người xung
quanh và của cá nhân với chính mình. Trong tất cả các mặt giáo dục, đạo đức
giữ một vị trí hết sức quan trọng. Vì thế Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nêu " Dạy
cũng như học, phải biết chú trọng cả tài lẫn đức. Đức là đạo đức cách mạng là

2


cái gốc rất quan trọng nếu không có đạo đức cách mạng thì có tài cũng vô
dụng". Giáo dục đạo đức còn có ý nghĩa lâu dài được thực hiện thường xuyên và
trong mọi tình huống chứ không phải chỉ được thực hiện khi có tình hình phức
tạp hoặc có đòi hỏi cấp bách.
Trong nhà trường Tiểu học, giáo dục đạo đức và lối sống là mặt giáo dục
phải được đặc biệt coi trọng, nếu công tác này được coi trọng thì chất lượng giáo
dục toàn diện sẽ được nâng lên. Vì đạo đức có mối liên hệ mật thiết với các mặt
giáo dục khác.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm:
2.2.1. Đặc điểm tình hình lớp 5B1 trường tiểu học Điền Lư:
Năm học 2018-2019, tôi được ban giám hiệu nhà trường phân công giảng
dạy và chủ nhiệm lớp 5B1 khu Chiềng, nằm cạnh phố, là một khu lẻ của trường
Tiểu học Điền Lư - xã Điền Lư. Lớp tôi phụ trách gồm 20 học sinh, có 3 em
hoàn cảnh hết sức đặc biệt: 1 em bố mẹ bỏ nhau, 1 em bố mẹ đi làm ăn xa nhà, 1
em thường xuyên bố mẹ ốm đau, em phải ở với ông bà ngoại đã già yếu. Do đó
các em thường đi học muộn, nghỉ học vô lí do, đồ dùng học tập không đủ, em
thường tham gia chơi với nhóm lớn hơn để học đua đòi như ăn nói bừa bãi, ...
Còn 1 em được gia đình rất quan tâm nhưng do được nuông chiều em thường
ngại học hay chơi điện thoại, chơi gem tiêu tiền ăn quà vặt thường xuyên.
2.2.2. Những thuận lợi trong công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho
học sinh :
Trường Tiểu học Điền Lư đóng trên địa bàn xã có bề dày thành tích,
truyền thống về giáo dục. Nhiều năm liên tục xã đạt phong trào giáo dục toàn
diện và hiện nay đã đạt chuẩn nông thôn mới nên công tác giáo dục nói chung,
giáo dục đạo đức lối sống cho học sinh nói riêng đã có nền tảng, cơ sở vũng
chắc và nhận được sự quan tâm đặc biệt của Đảng ủy, Chính quyền, nhân dân
địa phương.

Trường Tiểu học Điền Lư mới được sáp nhập từ trường Tiểu học Điền Lư
1 và Trường Tiểu học Điền Lư 2 nên có rất nhiều thuận lợi.Đặc biệt là sự quan
tâm chỉ đạo sát sao của lãnh đạo huyện, ngành giáo dục, lãnh đạo địa phương,
Ban giám hiệu nhà trường .
- Phần lớn phụ huynh rất quan tâm đến công tác giáo dục và việc học của
các em, mua sắm đầy đủ đồ dùng, dụng cụ học tập để tạo điều kiện cho các em
học tốt. Luôn tạo điều kiện để các em tham gia hoạt động tập thể, các hoạt động
trải nghiệm rèn đạo đức và kỹ năng sống.
- Giáo viên đã có nhiều năm công tác, nhiều kinh nghiệm trong công tác
chủ nhiệm, nhiệt tình, yêu nghề. Phần lớn giáo viên đều sinh sống tại địa
phương nên hiểu rõ về thực trạng chung cũng như hoàn cảnh riêng của từng học
sinh.
2.2.3. Những khó khăn trong công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho
học sinh :
- Về xã hội: Trường thuộc xã điểm của huyện Bá Thước.Nói chung tiếp
cận nhanh với nền văn minh nhưng ngược lại cũng xâm nhập nhanh các tệ nạn
xã hội.Sự cạnh tranh của cơ chế thị trường có mặt tích cực là thúc đẩy sự phát
3


triển của nền kinh tế, song cũng xâm nhập nhanh nền văn hóa đồi trụy ảnh
hưởng lớn đến hành vi đạo đức cho các em.
- Về phụ huynh: Có nhiều thành phần khác nhau, nhiều gia đình có hoàn
cảnh đặc biệt. Do vậy, đôi khi việc rèn và giáo dục đạo đức, lối sống cho các em
cũng gặp không ít khó khăn.
- Về giáo viên:Chia sẻ với đồng nghiệp tôi hiểu được tâm lí và cách giảng
dạy hàng ngày đối với môn học Đạo đức là: do phải dạy nhiều môn trong một
buổi, nên thường lo dạy các môn văn hóa. Vì thế, việc dạy môn Đạo đức cho các
em chưa được thực sự chú ý.
- Về học sinh: Học sinh tiểu học các em ở độ tuổi nhỏ, tính chưa ổn định,

hay bắt trước người khác, tư duy cụ thể còn chiếm vai trò quan trọng, kinh
nghiệm sống của các em ở trình độ thấp và có muôn vàn những tâm sinh lý lứa
tuổi khác nhau. Song song với nó còn có hàng loạt các phản xạ từ các em như:
(ở nhà, ở trường, ở ngoài xã hội ...) mà các em gặp để rồi từ đó mỗi em có một
suy nghĩ một hành động riêng.
Để nắm bắt được thực trạng, phẩm chất đạo đức và lối sống của học sinh
lớp 5B1 tôi đã tiến hành tìm hiểu như sau:
Một là: Tham khảo giáo viên chủ nhiệm lớp năm trước, kết hợp xem hồ
sơ, lí lịch và những nhận xét của giáo viên chủ nhiệm trong năm học của từng
học sinh.
Kết quả chất lượng giáo dục về năng lực và Phẩm chất cụ thể đầu năm học
như sau:
Các năng lực
Năng lực
Tự phục vụ, tự quản
Giao tiếp, hợp tác
Tự học và giải quyết vấn đề

Mức đạt được đầu năm học
T
Đ
C
SL
TL
SL
TL
SL
TL
4
20% 13

65% 3
15%
4
20% 12
60% 4
20%
4
20% 12
60% 4
20%

Các phẩm chất
Mức đạt được đầu năm học
Phẩm chất
T
Đ
C
SL
TL
SL
TL
SL
TL
Chăm học, chăm làm, tích cực 4
20% 12
60% 4
20%
tham gia hoạt động giáo dục.
Tự trọng, tự tin, tự chịu trách 4
20% 12

60% 4
20%
nhiệm.
Trung thực, kỉ luật, đoàn kết.
7
35% 9
45% 4
20%
Yêu gia đình, bạn bè và những 7
35% 9
45% 4
20%
người khác.
4


Hai là: Theo dõi trong quá trình dạy học, các hoạt động như trò chơi, lao
động tập thể ...của lớp tôi đã quan sát, theo dõi và nhận thấy mức độ bộc lộ một
số kĩ năng của học sinh như sau:
Một số em thường có những hành vi không tốt như: trong giờ học chưa
tập trung tham gia các hoạt động học, hay trêu chọc bạn bè, có nhiều em chưa
mạnh dạn tự tin trong giao tiếp, lầm lì ít nói nhưng khi nói thì nói tục, chửi thề
với bạn bè. Trong lớp, có nhiều em khi trả lời bài thường nói câu cụt và còn một
số học sinh chưa biết biểu lộ thái độ lễ phép với các thầy cô giáo khác, không
phải là giáo viên chủ nhiệm lớp mình. Một vài trường hợp hay xem phim bạo
lực, chơi game online dẫn đến đi học muộn, trốn học, ngại đến trường.
2.2.4. Đánh giá chung về thực trạng:
Công tác giáo dục đạo đức lối sống cho học sinh ở trường tiểu học Điền
lư nói chung, lớp 5B1 nói riêng có rất nhiều thuận lợi. Những thế mạnh cần phát
huy đó là truyền thống, nền tảng giáo dục của địa phương, nhà trường; sự quan

tâm của các cấp lãnh đạo, của phụ huynh học sinh.
Bên cạnh những thế mạnh, công tác giáo dục đạo đức cho học sinh lớp
5B1 và học sinh nhà trường cũng gặp không ít những khó khăn. Đó là sự ảnh
hưởng của mặt trái nền kinh tế thị trường, công nghệ thông tin; sự xâm nhập của
các tệ nạn xã hội cũng như ý thức, trách nhiệm của đội ngũ nhà giáo trong công
tác giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh chưa cao.
Kết quả giáo dục một số phẩm chất, năng lực của học sinh so với mặt
bằng chung của khối, của nhà trường, của huyện còn thấp. Tỉ lệ hoàn thành tốt
của các năng lực: Tự phục vụ, tự quản; Giao tiếp, hợp tác; Tự học và giải quyết
vấn đề và các phẩm chất: Chăm học, chăm làm, tích cực tham gia hoạt động
giáo dục;Tự trọng, tự tin, tự chịu trách nhiệm chỉ đạt 20% (tỉ lệ HTT tỉnh giao
các phẩm chất, năng lực tối thiểu 30%). Tất cả các phẩm chất, năng lực đều có
học sinh chưa đạt chiếm tỉ lệ từ 15-20% (tỉ lệ CCG tỉnh giao các phẩm chất,
năng lực tối đa 4%).
Để đạt chỉ tiêu của nhà trường, của ngành, của tỉnh đề ra cũng như góp
phần nâng cao chất lượng giáo dục dạo đức, lối sống cho học sinh, đặc biệt là
học sinh lớp 5B1 do tôi phụ trách, tôi đã cải tiến cách làm và thu được kết quả
nhất định. Tôi xin trình bày cách làm cụ thể của bản thân như sau:
2.3. Các giải pháp giáo dục đạo đức và lối sống cho học sinh lớp 5B1
trường tiểu học Điền Lư:
Giải pháp 1: Điều tra nắm bắt tình hình và phân loại đối tượng học
sinh trong lớp để tác động giáo dục phù hợp:
Thầy cô chính là “ người mẹ hiền thứ hai” của các em. Muốn giáo dục
học học sinh trở thành con ngoan, trò giỏi trước hết cần nắm bắt đặc điểm tâm lí,
hoàn cảnh riêng của từng học sinh. Đây là việc làm đầu tiên rất cần thiết, là cơ
sở để tác động sư phạm sau này. Cách làm cụ thể của tôi như sau:
- Phương pháp điều tra: Khi nhận lớp tôi phải tìm hiểu hoàn cảnh gia
đình, phẩm chất, tính cách của từng học sinh thông qua giáo viên chủ nhiệm
năm trước; trò chuyện trực tiếp với các em; đến nhà gặp gỡ phụ huynh để nắm
rõ được các đối tượng học sinh lớp mình phụ trách, từ đó phát hiện ra những học

5


sinh còn hay mắc lỗi để có kế hoạch giúp đỡ cụ thể.( Về kết quả điều tra đã được
trình bày chi tiết trong phần thực trạng đặc điểm tình hình của lớp mục 2.2.1).
- Tác động giáo dục: Sau khi nắm được kết quả cụ thể về mặt năng lực
và phẩm chất của từng học sinh, tôi chú ý nhiều hơn đến những trường hợp thực
hiện chưa Tốt. Từ đó, đầu tư thời gian để gần gũi, động viên và giúp đỡ các em
đồng thời giao nhiệm vụ cho các bạn học sinh trong lớp quan tâm, giúp đỡ các
em về mọi mặt khi các em gặp khó khăn.
Qua việc điều tra và đưa ra tác động sư phạm phù hợp, học sinh có sự
thay đổi, tiến bộ rõ rệt. Hiện tượng đi học muộn, nghỉ học vô lí do, thiếu đồ
dùng học tập, tham gia chơi với nhóm lớn hơn để học đua đòi như ăn nói bừa
bãi, ngại học hay chơi điện thoại, chơi gem tiêu tiền ăn quà vặt thường xuyên
giảm đáng kể. Các em ngoan ngoãn, chăm chỉ, tích cực, tự giác hơn trong mọi
hoạt động được phụ huynh, thầy cô ghi nhận, khen ngợi.

Ảnh: Đến thăm gia đình em Tuấn Tài
Giải pháp 2: Giáo dục đạo đức cho học sinh bằng việc liên kết giữa 3
môi trường : gia đình, trường học và xã hội :
Gia đình, nhà trường, xã hội là 3 môi trường giáo dục có quan hệ mật
thiết, tương hỗ lẫn nhau.
6


+ Về nhà trường: Thầy cô giáo phải tạo sự hứng thú, hấp dẫn, cuốn hút học
trò để có sự tập trung thực sự, có cách ứng xử khéo léo, tạo sự gần gũi đối với
các em. Biết hướng học sinh đi từ bài học đến thực tế khách quan. Quá trình
giảng dạy cần tìm hiểu tâm lý, cách ứng xử của mỗi học sinh với bạn bè, thầy cô
để biết được những bài học đạo đức có thực sự đi vào lòng các em hay chưa.

Bằng cách tổ chức các chương trình ngoại khoá với nội dung phong phú:
- Xây dựng mô hình những cuộc thi kể chuyện đạo đức, tiểu sử các anh
hùng lịch sử - danh nhân dân tộc. Kết hợp với việc đưa ra những câu hỏi tình
huống cho học sinh, giáo viên qua đó mà phân tích định hướng cho các em hiểu.
- Tổ chức nhiều trò chơi tập thể, trò chơi dân gian, xây dựng tiểu phẩm từ
những câu chuyên đạo đức, tổ chức những buổi lao động vệ sinh nhà trường, lớp
học chăm sóc cây xanh trong khuôn viên nhà trường nhằm giúp học sinh có ý
thức giữ gìn vệ sinh tập thể, trường học, ý thức bảo vệ môi trường. Đồng thời tổ
chức cho các em đi viếng nghĩa trang liệt sĩ, thăm các gia đình có công với cách
mạng, thăm di tích lịch sử, để các em có dịp hiểu thêm về lịch sử địa phương.
+ Về gia đình: Cần tạo sự liên hệ chặt chẽ giữa giáo viên với phụ huynh
bằng sổ liên lạc điện tử, gọi điện thoại, đến nhà gặp gỡ trực tiếp phụ huynh. Qua
đó có thể biết rõ, những nhân tố tích cực hay tiêu cực ở gia đình tác động đến
việc học tập và ý thức đạo đức của các em mà khắc phục.
+ Về Xã hội: Phối hợp với các đoàn thể ngăn ngừa các hình thức vui chơi
giải trí không lành mạnh làm ảnh hưởng không tốt đến việc học tập, nhân cách
của học sinh.
Liên kết các môi trường giáo dục giúp cho việc giáo dục học sinh được
thực hiện một cách toàn diện, đồng bộ, đạt hiệu quả cao hơn.
Giải pháp 3: Giáo dục đạo đức qua phân môn Đạo đức lớp 5:
Thông qua những tiết dạy Đạo đức bằng những hình thức sinh động và
hấp dẫn. Học sinh nhận thức một cách dễ hiểu, từ đó biến những chuẩn mực
hành vi đạo đức trở thành thói quen hàng ngày.
VD: Khi dạy bài : Kính già, yêu trẻ. Ở tiết thứ 2, tôi tổ chức cho lớp sắm
vai, giải quyết một số tình huống cụ thể mà tôi đưa ra để thể hiện tình cảm kính
già,yêu trẻ như:
- Tình huống 1: Trên đường đi học, thấy một em bé bị lạc, đang khóc tìm
mẹ, em sẽ làm gì?
- Tình huống 2: Lan đang chơi nhảy dây cùng bạn thì có một cụ già đến hỏi
thăm đường. Nếu là Lan thì em sẽ làm gì.

Tôi chia lớp làm 2 tổ, mỗi tổ sắm vai, đóng giải quyết một tình huống, sau
đó thể hiện trước lớp. Cả lớp theo dõi và nhận xét các hành vi ứng xử biểu hiện
sự kính trọng, lễ phép, giúp đỡ người già và em nhỏ.
Với cách làm trên, từ việc nhận thức hành vi cụ thể học sinh sẽ tích lũy
thành kinh nghiệm và hình thành kỹ năng, hành vi đúng.
7


Giải pháp 4: Kết hợp với tổ chức Đội, tổ chức hoạt động ngoài giờ
lên lớp.
Lập ra kế hoạch hoạt động giáo dục đạo đức và lối sống ngoài giờ lên lớp
cho học sinh lớp 5B1, một cách cụ thể , có lịch hoạt động từ đầu năm đến cuối
năm.
Chủ điểm 1: " Biết ơn thầy cô giáo" (Tháng 9 - 10 - 11)
+ Mục đích: Giáo dục tư tưởng đạo đức cho các em, biết ơn và kính trọng
thầy cô giáo bằng những việc làm cụ thể, thiết thực, bổ ích. Duy trì tốt công tác
Đội cũng như mọi nề nếp học tập.
+ Giải pháp thực hiện: Tổ chức thi kể chuyện, văn nghệ và TDTT trong
ngày nhà giáo Việt Nam.
Tổ chức thăm hỏi, chúc mừng thầy cô nhân ngày nhà giáo Việt Nam 20/11
để các em có ấn tượng tốt về truyền thống của ngành giáo dục - Đào tạo , từ đó
các em có ấn tượng sâu đậm về tình thầy trò.

Ảnh: Học sinh tặng hoa cô giáo nhân ngày 20/11
Chủ điểm 2: " Noi gương anh bộ đội Cụ Hồ"
(Tháng 12)
+ Mục đích: Giáo dục lòng biết ơn đối với các anh bộ đội đã hy sinh cho
sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ độc lập tự do dân tộc để các em được vui
chơi, học hành dưới mái trường khang trang sạch đẹp như ngày hôm nay. Các
em hiểu ý nghĩa ngày Quân đội nhân dân Việt Nam. Từ đó thấy trách nhiệm của

mình trong việc xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc.
Giáo dục lòng yêu quê hương đất nước, yêu quý anh bộ đội Cụ Hồ noi
gương anh các em ra sức học tập để xây dựng quê hương đất nước ngày càng
giàu đẹp.
+ Giải pháp thực hiện: Phát động thi đua trong các tổ nhóm với nhau
giành nhiều thành tích chào mừng ngày 22/12.
8


Tổ chức sưu tầm tranh ảnh, mẩu chuyện về tấm gương anh dũng trong
quân đội.
Chủ điểm 3: "Hái hoa dâng Đảng, giành nhiều thành tích tặng cô và
mẹ" .( Tháng 1 - 2 – 3).
Chủ điểm này được phát động từ cuối kì I. Vì thế tác dụng giáo dục rất
lớn và phạm vi hoạt động rộng. Qua đó giáo dục ý thức đạo đức, chấp hành tốt ý
thức tổ chức kỷ luật thực hiện là con ngoan, trò giỏi, xứng đáng là cháu ngoan
Bác Hồ.
+ Mục đích: Giúp các em biết được ngày thành lập Đảng. Hiểu ý nghĩa
ngày mùng 8 tháng 3, thấy vai trò của các bà, các mẹ và các chị trong gia đình
cũng như trong cuộc sống. Từ đó tình cảm quý mến tôn trọng đối với phụ nữ với
các bà, các chị, các mẹ là rất quan trọng trong cuộc sống hàng ngày.
+ Giải pháp thực hiện: Phát động phong trào thi đua giành nhiều thành
tích tốt, thi đua nói lời hay làm việc tốt.
Tổ chức để các em có thể làm các công việc phù hợp với sức của mình để
giúp đỡ các chị, các mẹ trong gia đình.
Tổ chức giao lưu văn nghệ, kể chuyện, nội dung ca ngợi về người phụ
nữ.
Chủ điểm 4: Giáo dục truyền thống " Uống nước nhớ nguồn”.
( Tháng 4 – 5) :
+ Mục đích: Giáo dục tư tưởng đạo đức chính trị cho các em hướng về

ngày 30-4, có nhiều việc làm thiết thực bổ ích. Duy trì tốt công tác Đội cũng như
mọi nề nếp học tập.
+ Giải pháp thực hiện: Tổ chức thi kể chuyện , văn nghệ, TDTT trong
dịp lễ 30-4.
Tổ chức thăm hỏi, động viên các gia đình thương binh, liệt sĩ , gia đình
có công với cách mạng. Từ đó giáo dục các em lòng biết ơn, trân trọng đối với
những người đã hi sinh vì đất nước và có những hành động cụ thể để thể hiện
lòng biết ơn đó.
Giải pháp 5: Phát huy hiệu quả việc sử dụng tài liệu " Bác Hồ và
những bài học về đạo đức, lối sống dành cho học sinh lớp 5":
-Việc sử dụng tài liệu " Bác Hồ và những bài học về đạo đức, lối sống
dành cho học sinh" được áp dụng để góp phần triển khai việc học tập và làm
theo tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trở thành công việc tự giác thường xuyên.
- Tài liệu" Bác Hồ và những bài học về đạo đức, lối sống dành cho học
sinh" lớp 5 gồm có 9 bài. Việc lồng ghép tích hợp thể hiện rõ ràng trong kế
hoạch dạy học, tiến trình giảng dạy của tiết học. Tích hợp trong các môn: Đạo
đức, các môn học có liên quan và HĐNGLL, các buổi sinh hoạt lớp , Đội, Chào
cờ.
VD: Khi dạy bài “Thư Bác Hồ gửi bác sĩ Vũ Đình Tụng” được lồng ghép
trong môn HĐGDNGLL, ở chủ đề ‘ Uống nước nhớ nguồn”.
- Xác định rõ mục tiêu của bài: Học sinh biết ơn, trân trọng đối với những
người đã hi sinh vì đất nước và có những hành động cụ thể để thể hiện lòng biết
ơn đó.
9


- Tổ chức cho học sinh tìm hiểu bài học.
? Gia đình bác Vũ Đình Tụng đã phải chịu đựng nỗi đau gì trong chiến
tranh?
? Trong thư , Bác Hồ đã động viên bác sĩ Tụng như thế nào?

? Lá thư Bác Hồ gửi bác sĩ Vũ Đình Tụng cho em suy nghĩ gì về tình cảm
của Bác đối với những người đã hi sinh về Tổ quốc?
- Tổ chức thực hành- ứng dụng:
? Kể tên những việc em nên làm để thể hiện lòng biết ơn đối với những
người đã mang lại hòa bình, tự do cho đất nước chúng ta?
? Kể tên những anh hùng, liệt sĩ, gia đình có công với cách mạng ở địa
phương mà em biết?
- Tổ chức cho học sinh đến thăm hỏi, động viên gia đình Bà mẹ Việt Nam
anh hùng tại địa phương.

Ảnh: Thăm gia đình Bà mẹ Việt nam anh hùng Tào Thị Từ
Giải pháp 6: Thực hiện dạy lồng ghép Quốc phòng- An ninh trong
Trường Tiểu học:
Bồi dưỡng phát triển kĩ năng sống, nhân cách con người Việt Nam, yêu
nước, yêu chủ nghĩa xã hội, niềm tự hào và tự tôn đối với truyền thống đấu tranh
chống ngoại xâm của dân tộc Việt Nam, có ý thức tổ chức kỉ luật, tinh thần đoàn
kết , yêu tổ quốc, yêu đồng bào. Một số kỹ năng sống phù hợp với sự phát triển
của xã hội; giáo dục tình yêu quê hương, yêu hòa bình và yêu Tổ quốc Việt Nam
xã hội chủ nghĩa.
10


Thực hiện lồng ghép thông qua nội dung các bài trong các môn học Tiếng
việt, Đạo đức, Lịch sử và Địa lí lớp 5. Cụ thể:
STT

01

Môn
học

Tên bài

Hình thức, nội dung
lồng ghép

Tuần 1. Kể chuyện Lý Nêu những tấm gương dũng cảm của tuổi
Tự Trọng
trẻ Việt Nam trong xây dựng và bảo vệ Tổ
Trang 9
quốc
Tuần 3. Tập đọc: Lòng Nêu lên sức mạnh của nhân dân trong sự
dân
nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt
Trang 24
Nam
Tuần6. Tập đọc: Sự sụp
Lấy ví dụ minh họa về tội ác diệt chủng ở
đổ của chế độ A-PácCampuchia 1975-1979
Thai
Tiếng
Trang 54
Việt
Nêu những tấm gương học sinh có tinh
T1
Tuần13. Tập đọc: Người
thần cảnh giác, kịp thời báo công an bắt
gác rừng tí hon
tội phạm
Trang 124

Tuần13. Kể
chuyện
chứng kiến hoặc tham
Nêu những tấm gương học sinh tích cực
gia, Kể về một hành
tham gia phong trào xanh, sạch, đẹp ở địa
động dũng cảm bảo vệ
phương, nhà trường
môi trường
Trang 127
Tiếng Tuần 19. Chính tả: Nhà
Việt yêu nước Nguyễn Trung Nêu những tấm gương anh dũng hy sinh
T2
Trực
trong kháng chiến chống giặc ngoại xâm
Trang 6
Tuần 20. Tập đọc: Nhà Công lao to lớn của những người yêu
tài trợ đặc biệt của cách nước trong việc đóng góp công sức, tiền
mạng
bạc cho cách mạng Việt Nam
Trang 20
Tuần 22. Tập đọc: Lập Giáo viên cung cấp thông tin về một số
làng giữ biển
chính sách của Đảng, Nhà nước hỗ trợ để
Trang 36
ngư dân vươn khơi bám biển
Tuần 23. Tập đọc: Chú Giới thiệu những hoạt động hỗ trợ người
đi tuần
dân vượt qua thiên tai bão lũ của bộ đội,
Trang 51

công an Việt Nam
11


STT

Môn
học

Tên bài

Hình thức, nội dung
lồng ghép

Ca ngợi công lao to lớn của các Vua Hùng
Tuần25. Tập đọc: Phong
đã có công dựng nước và trách nhiệm của
cảnh Đền Hùng
tuổi trẻ để bảo vệ đất nước
Trang 68
Tuần 31. Tập đọc: Bầm Sự hy sinh của những người Mẹ Việt Nam
ơi
trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ
Trang 130
quốc

02

Phần Địa lí. Bài 1: Việt Giới thiệu bản đồ Việt Nam và khẳng định
Lịch Nam đất nước chúng ta chủ quyền đối với hai quần đảo Hoàng Sa

và Trường Sa là của Việt Nam
sử và Trang 66
Địa
Làm rõ tầm quan trọng của vùng biển
Bài 5: Vùng biển nước ta
lý
nước ta trong phát triển kinh tế và quốc
Trang 77
phòng, an ninh
Dũng cảm nhận trách nhiệm khi làm sai
Bài 2: Có trách nhiệm
một việc gì đó, quyết tâm sửa chữa trở
về việc làm của mình
thành người tốt
Trang 6

03

Đạo
đức

Bài 11: Yêu Tổ quốc Việt
Kể chuyện những tấm gương bảo vệ chủ
Nam
quyền biển, đảo
Trang 34
Học sinh kể những hoạt động, việc làm
Bài 12: Em yêu hòa bình
thể hiện tinh thần yêu chuộng hòa bình
Trang 37

của nhân dân Việt Nam

2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm:
Qua quá trình thực hiện các giải pháp nêu trên vào việc giáo dục đạo đức
và lối sống cho học sinh trong lớp mình phụ trách, tôi thấy các em học sinh có
chuyển biến rõ rệt, có ý thức cao trong học tập và rèn luyện, biểu hiện cụ thể
như sau:
- 100% số học sinh đều thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ của người học
sinh; đa số các em đều ngoan ngoãn, kính thầy, yêu bạn; vâng lời ông bà, cha
mẹ, thầy cô giáo.
- Các em mạnh dạn, tự tin hơn trong giao tiếp.
- Học sinh trong lớp, đoàn kết, giúp đỡ nhau, không có hiện tượng miệt
thị xa lánh bạn bè, xa lánh những học sinh có hoàn cảnh đặc biệt.
- Thực hiện nếp sống lành mạnh, có văn hóa, có kỷ luật. Sống trung thực,
đúng mực trong các mối quan hệ giao tiếp với thầy cô, bạn bè, gia đình và
những người xung quanh.
12


- Có ý thức thực hiện tốt pháp luật, chính sách liên quan đến bản thân. Có
thái độ rõ ràng ủng hộ cái đúng, cái tốt; không đồng tình với những biểu hiện sai
trái trong và ngoài nhà trường. Tích cực tham gia các hoạt động do nhà trường
tổ chức, sẵn sàng giúp đỡ lẫn nhau khi gặp khó khăn.
- Các nền nếp học tập của học sinh; chất lượng hoạt động ngoài giờ lên
lớp ngày một tốt hơn vì thế chất lượng giáo dục toàn diện được nâng lên một
cách rõ nét. Các chỉ số thi đua của lớp luôn đạt thứ hạng cao nhất trong năm
vừa qua.
Dưới đây là bảng tổng hợp số liệu để so sánh kết quả đầu năm học với
cuối năm học về năng lực và phẩm chất lớp 5B1 trường Tiểu học Điền Lư năm
học 2018 - 2019 như sau:

Các năng lực
Mức đạt được đầu năm học
T

Năng lực
Tự phục vụ, tự
quản
Giao tiếp, hợp
tác
Tự học và giải
quyết vấn đề

SL

4
4
4

Đ
TL

20
%
20
%
20
%

SL

13
12
12

Mức đạt được cuối năm học

C
TL

65
%
60
%
60
%

SL

3
4
4

T
TL

15
%
20
%
20

%

SL

17
17
17

Đ
TL

85
%
85
%
85
%

SL

3
3
3

C
TL

15
%
15

%
15
%

SL

0
0
0

TL

0
%
0
%
0
%

Các phẩm chất:
Phẩm chất
Chăm học, chăm
làm, tích cực
tham gia hoạt
động giáo dục.
Tự trọng, tự tin,
tự chịu trách
nhiệm.
Trung thực, kỉ
luật, đoàn kết.

Yêu gia đình, bạn
bè và những
người khác.

Mức đạt được đầu năm học
T
Đ
C
SL TL SL TL SL TL

Mức đạt được cuối năm học
T
Đ
C
SL TL SL TL SL TL

4

20
%

12

60
%

4

20
%

16

80
%

4

20
%

0

0
%

4

20
%

12

60
%

4

20
%

17

85
%

3

15
%

0

0
%

7

35
%

9

45
%

4

20
%

17

85
%

3

15
%

0

0
%

7

35
%

9

45
%

4

20
%

17

85
%

3

15
%

0

0
%

Qua kết quả đạt được cho thấy: Tỉ lệ học sinh hoàn thành tốt về phẩm
chất, năng lực tăng từ 60% trở lên; không có học sinh chưa hoàn thành. Giáo
viên giảng dạy môn đạo đức và sử dụng bộ tài liệu " Bác Hồ và những bài học
về đạo đức, lối sống dành cho học sinh lớp 5" đạt hiệu quả cao hơn. Sự kết
hợp tay ba giữa giáo dục nhà trường-gia đình-xã hội có sự chặt chẽ hơn.
13


3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận:
Từ kết quả trên, tôi nhận thấy để thực hiện tốt nhiệm vụ giáo dục đạo
đức và lối sống cho học sinh Tiểu học, người giáo viên cần:
- Hiểu về đặc điểm phát triển của trẻ, lựa chọn giải pháp giáo dục với cả
lớp và với từng học sinh.

- Tiến hành giáo dục đạo đức thông qua những tình huống cụ thể.
- Tổ chức việc giáo dục đạo đức thông qua các hoạt động ngoài lớp và
ngoài giờ, kết hợp chặt chẽ với giáo dục ở lớp.
- Sử dụng một cách thận trọng các phương pháp giáo dục đạo đức trực
tiếp, vì mỗi phương pháp giáo dục đều có hạn chế riêng của nó.
- Khi dạy bất kỳ môn học nào, người giáo viên đều làm nhiệm vụ giáo dục
giá trị đạo đức và lối sống. Cần làm cho học sinh hiểu môn học trong tổng thể;
nội dung thông tin, phương pháp, những giá trị có trong đó.
- Trẻ em nhìn người giáo viên một cách tổng quát, vì vậy người giáo viên
không ngừng tu dưỡng đạo đức. “Tấm gương bao giờ cũng có giá trị hơn lời
giáo huấn” điều này nhắc nhở rằng người giáo viên cần phải trung thực, thẳng
thắn trong cách đối xử với học sinh. Nếu người giáo viên yêu môn học nào, học
sinh cũng yêu môn học đó; Nếu người giáo viên quan tâm bảo vệ môi trường,
học sinh cũng sẽ quan tâm đến điều đó; Nếu người giáo viên làm việc và sinh
hoạt đúng giờ, cẩn thận, có tinh thần trách nhiệm, học sinh sẽ cố gắng được như
vậy. Và chúng ta luôn luôn lưu ý rằng giáo dục đạo đức không chỉ dừng ở việc
hình thành thói quen, mà điều chủ yếu là phải từ việc luyện thói quen hành vi
đạo đức mà xây dựng được niềm tin đạo đức, làm cơ sở cho ứng xử thường
xuyên của các em.
Mặc dù kết quả đạt được cũng chưa thực sự mỹ mãn lắm. Song cũng đã
cho thấy quá trình áp dụng các giải pháp trên cũng đã có những bước chuyển
biến rõ ràng. Điều này khẳng định rằng có thể áp dụng trên phạm vi rộng rãi
hơn.
3.2. Kiến nghị:
Để việc nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức và lối sống cho học sinh
tiểu học nói chung và học sinh lớp 5 nói riêng . Tôi có một số kiến nghị, đề xuất
sau:
- Đối với giáo viên: Cần phối hợp thật tốt với các lực lượng xã hội, các
đoàn thể trong nhà trường để có những biện pháp giáo dục đạo đức học sinh gắn
liền thực tiễn, mang lại hiệu quả thiết thực nhất.

- Đối với nhà trường: Cần tổ chức cho học sinh tham gia vào các hoạt
động tập thể, giúp các em mạnh dạn, có cơ hội bộc lộ những phẩm chất đạo đức,
từ đó giúp giáo viên có biện pháp giáo dục cho các em hợp lý.
Cần coi trọng công tác giáo dục đạo đức và lối sống cho học sinh, coi đây
là động lực chính để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.
- Đối với phòng giáo dục, sở giáo dục:
Tiếp tục hội thảo, chuyên đề nói chuyện với các chuyên gia, giáo viên có
nhiều kinh nghiệm và viết sáng kiến kinh nghiệm về giáo dục đạo đức và lối
14


sống cho học sinh tiểu học. Tổ chức để giáo viên được tham dự, học hỏi một
cách cụ thể, sát thực.
Cần trang bị thêm tư liệu, đồ dùng học tập đặc biệt là các tranh khổ to,
băng đĩa quay, máy chiếu để phục vụ cho các hoạt động dạy học.
- Đối với chính quyền địa phương:
Tăng cường đầu tư ngân sách tạo điều kiện cho nhà trường tổ chức các
buổi tham quan cho giáo viên, học sinh để giáo viên và học sinh có thêm hiểu
biết về lịch sử văn hoá của quê hương, đất nước.
Trên đây là sáng kiến nhỏ của bản thân tôi về vấn đề giáo dục đạo đức lối
sống cho học sinh lớp 5B1 ở trường TH Điền Lư. Tôi rất mong nhận được sự
đóng góp ý kiến của các thầy cô giáo, bạn bè đồng nghiệp, hội đồng khoa học
để tôi làm tốt nhiệm vụ của mình trong sự nghiệp trồng người.
Tôi xin chân thành cảm ơn !
XÁC NHẬN CỦA NHÀ TRƯỜNG
HIỆU TRƯỞNG

Lê Quang Tám

Điền Lư, ngày 20 tháng 3 năm 2019

Tôi xin cam đoan đây là SKKNcủa tôi
viết không sao chép của người khác
NGƯỜI VIẾT

Tào Thị Nguyệt

15


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ Giáo dục và Đào tạo. Điều lệ trường Tiểu học.
2. Đảng Cộng sản Việt Nam. Nghị quyết Trung ương 2 Khóa VIII
3. Luật Giáo dục sửa đổi năm 2009 – NXB Chính trị Quốc gia.
4. Đạo đức lớp 1.2.3.4.5- NXB Giáo dục Việt Nam.
5. Đạo đức sách giáo viên lớp 1.2.3.4.5 - NXB Giáo dục Việt Nam.
6. Bác Hồ và những bài học về đạo đức, lối sống dành cho học sinh lớp
1,2,3,4,5.
7. Tài liệu giảng lồng ghép GDQP và AN trong trường tiểu học.
8. Cẩm nang giáo dục kỹ năng sống cho học sinh Tiểu học - NXB Giáo
dục Việt Nam.

16