A. MỞ ĐẦU
I. Lý do chọn đề tài
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: “Vì lợi ích mười năm phải trồng cây, vì
lợi ích trăm năm trồng người”. Để có lợi ích trăm năm của dân tộc, vai trò của
người thầy thật quan trọng trong mọi thời đại, mọi chế độ. Thầy có giỏi mới có
thể giáo dục, tạo ra những lớp học trò giỏi - nguồn lực lâu dài của đất nước.
Người thầy không những cần có kiến thức mà còn cần có kĩ năng sư phạm tốt, có
lòng tận tâm với học sinh thân yêu. Điều này đòi hỏi, người thầy phải không
ngừng học, bồi dưỡng để vươn lên đáp ứng yêu cầu của nhà trường, của xã hội. Vì
vậy, công tác nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên là công việc thường xuyên
mà mỗi trường cần phải làm.
Thực tế trong những năm qua, chất lượng đội ngũ giáo viên nói chung, giáo
viên trung học cơ sở (THCS) nói riêng đang ngày càng được nâng lên, đặc biệt họ
luôn tâm huyết với nghề, thương yêu học sinh và phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ
của mình. Song để đáp ứng tốt chương trình thay sách và đổi mới phương pháp dạy
học theo chuẩn kiến thức, kỹ năng người giáo viên phải hội tụ đầy đủ 3 yếu tố cơ
bản: Phẩm chất đạo đức - Tư tưởng chính trị - Kiến thức và kĩ năng sư phạm như
điều 63 của Luật giáo dục: “Nhà giáo có nhiệm vụ không ngừng học tập, rèn luyện
để nâng cao đạo đức, phẩm chất, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và nêu gương tốt
cho người học”.
Đối với trường THCS An Hoạch, trong những năm gần đây công tác nâng
cao chất lượng đội ngũ giáo viên đã được Ban giám hiệu nhà trường hết sức quan
tâm, góp phần quan trọng vào việc nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên nhà
trường. Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm như lòng yêu nghề, được đào tạo cơ
bản..., nhưng vẫn còn thiếu sự đồng đều về chuyên môn. Một số ít giáo viên trẻ
còn chưa mạnh dạn đổi mới phương pháp dạy học, giáo viên lớn tuổi thì việc tiếp
cận phương pháp dạy học tích cực có nhiều hạn chế. Chính vì vậy mà chất lượng
dạy - học của giáo viên - học sinh chưa đạt kết quả cao như mong muốn. Để tiếp
tục nâng cao chất lượng dạy học ở trường THCS An Hoạch, việc đẩy mạnh công
tác nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên là một nhiệm vụ quan trọng. Chính vì
vậy tôi đã chọn đề tài: “Một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên
đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ở trường THCS An Hoạch, thành phố
Thanh Hóa”.
II. Mục đích nghiên cứu
Đánh giá thực trạng đội ngũ giáo viên của trường THCS An Hoạch, thành
phố Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa thời gian qua và đề xuất một số giải pháp nâng
cao chất lượng ngũ giáo viên của trường THCS An Hoạch, thành phố Thanh Hóa
trong thời gian tới.
III. Đối tượng nghiên cứu
Đội ngũ giáo viên của trường THCS An Hoạch, thành phố Thanh Hóa.
1
IV. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp phân tích, tổng hợp, điều tra, khảo sát, phối hợp với các tổ
nhóm chuyên môn và tổng hợp kinh nghiệm trong công tác quản lí trường học.
B. NỘI DUNG
I. Cơ sở lí luận
1. Khái niệm giáo viên, đội ngũ và đội ngũ giáo viên
- Theo Luật giáo dục sửa đổi 2009, Khoản 3 - Điều 70: “Nhà giáo giảng dạy
ở cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp trình độ sơ
cấp nghề, trung cấp nghề, trung cấp chuyên nghiệp gọi là giáo viên. Nhà giáo
giảng dạy ở cơ sở giáo dục đại học, trường cao đẳng nghề gọi là giảng viên”.
- Theo từ điển Tiếng Việt: “Đội ngũ là tập hợp một số đông người cùng chức
năng hoặc nghề nghiệp thành một lực lượng”. Trong lĩnh vực giáo dục, đội ngũ
được dùng để chỉ những tập hợp người được phân biệt với nhau về chức năng
trong hệ thống giáo dục, chẳng hạn như: đội ngũ giáo viên, đội ngũ cán bộ quản lý
trường học.
- Theo từ điển giáo dục học: “Đội ngũ giáo viên là tập hợp những người đảm nhận
công tác giáo dục và dạy học có đủ tiêu chuẩn đạo đức, chuyên môn và nghiệp vụ quy
định”.
Như vậy, có thể khẳng định rằng, đội ngũ giáo viên THCS là những người
làm công tác giảng dạy - giáo dục trong trường THCS, có cùng nhiệm vụ giáo
dục, rèn luyện học sinh THCS, giúp các em hình thành và phát triển nhân cách
theo mục tiêu giáo dục đã xác định cho cấp học.
2. Chất lượng đội ngũ giáo viên và nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên
2.1. Chất lượng đội ngũ giáo viên
Nghiên cứu đội ngũ giáo viên, trước hết phải đi sâu phân tích chất lượng của
nó, bởi lẽ chất lượng là yếu tố giữ vai trò đặc biệt quan trọng. Chất lượng đội ngũ
giáo viên được nghiên cứu trên các khía cạnh về sức khỏe, trình độ học vấn, trình
độ chuyên môn nghiệp vụ, năng lực, phẩm chất và được thể hiện qua một hệ thống
các chỉ tiêu, trong đó có các chỉ tiêu chủ yếu sau: Chỉ tiêu về thể lực của người giáo
viên, chỉ tiêu về trình độ chuyên môn của người giáo viên, chỉ tiêu biểu hiện năng
lực phẩm chất của người giáo viên. Các chỉ tiêu trên là một tổng thể phản ánh chất
lượng đội ngũ giáo viên, nếu thiếu và yếu nội dung nào cũng đều ảnh hưởng đến
chất lượng và hiệu quả giảng dạy của đội ngũ giáo viên từ đó ảnh hưởng đến chất
lượng giáo dục của nhà trường.
2.2. Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên và sự cần thiết phải nâng cao
chất lượng đội ngũ giáo viên
Đội ngũ giáo viên có vai trò hết sức quan trọng đối với sự phát triển của đất
nước. Việc nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên luôn là yêu cầu đặt ra cho tất cả
các nhà trường, bởi lẽ chất lượng đội ngũ giáo viên là yếu tố quan trọng quyết định
đến chất lượng giáo dục - đào tạo, đến vị thế và uy tín của nhà trường trong xã hội.
2
Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên là nâng cao các yếu tố cấu thành chất
lượng đội ngũ giáo viên nhằm làm tăng chất lượng và hiệu quả giảng dạy. Đây là
vấn đề luôn được đặt ra trong mọi thời kỳ lịch sử.
Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên có thể tiếp cận dưới những góc độ
khác nhau. Dưới góc độ quản lý thì nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên bao
gồm việc hoạch định, tổ chức, chỉ huy và kiểm soát các hoạt động nhằm thu hút,
sử dụng, đào tạo nâng cao, đào tạo lại và phát triển đội ngũ giáo viên để có thể
đạt được các mục tiêu của nhà trường.
Đi sâu vào công tác nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên người ta có thể hiểu
nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên là việc tuyển chọn, duy trì, đào tạo, phát triển,
sử dụng, động viên và cung cấp tiện nghi cho đội ngũ giáo viên thông qua tổ chức
trường học. Song dù tiếp cận ở góc độ nào thì nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên
vẫn là tất cả các hoạt động của một trường học để thu hút, xây dựng phát triển, sử
dụng, đánh giá, bảo toàn và giữ gìn một lực lượng giáo viên phù hợp với yêu cầu
công việc của nhà trường về mặt số lượng và chất lượng, khai thác hợp lý và hiệu
quả nhất năng lực, sở trường của người giáo viên nhằm bảo đảm thực hiện các mục
tiêu nhà trường đã đặt ra.
Xét về tổng thể, có thể phân chia các hoạt động chủ yếu của công tác nâng
cao chất lượng đội ngũ giáo viên theo 3 nhóm chức năng chủ yếu sau:
- Nhóm chức năng thu hút giáo viên.
- Nhóm chức năng đào tạo nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên.
- Nhóm chức năng duy trì đội ngũ giáo viên.
3. Yêu cầu đặt ra và các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng đội
ngũ giáo viên THCS
3.1. Yêu cầu đặt ra đối với giáo viên THCS
Bản thân giáo viên phải nâng cao các năng lực nghề nghiệp theo chuẩn nghề
nghiệp giáo viên, phải đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích hợp, phân
hóa, đổi mới kiểm tra, đánh giá, rèn luyện cho học sinh phương pháp và hứng thú
học tập, kỹ năng hợp tác, làm việc nhóm và khả năng tư duy độc lập… mới có thể
thực hiện tốt yêu cầu phát huy tính chủ động, sáng tạo, sự tiến bộ và phát triển năng
lực học sinh.
Đổi mới công tác giáo dục phổ thông theo hướng tích hợp sâu ở các lớp dưới, và
phân hóa ở các lớp trên, đòi hỏi sự chủ động sáng tạo của giáo viên trong quá trình
thực hiện chương trình. Vì thế, một giáo viên THCS cần đáp ứng được các yêu cầu về:
- Phẩm chất đạo đức.
- Kiến thức phong phú về phạm vi chương trình và nội dung bộ môn mình dạy.
- Kĩ năng sư phạm.
- Có tư duy phản ánh trước mỗi vấn đề và có năng lực tự phê.
- Biết cảm thông và tôn trọng phẩm giá của người khác.
- Có năng lực quản lý, kể cả trách nhiệm quản lý trong và ngoài lớp học.
3.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng đội ngũ giáo viên THCS
3
- Công tác tuyển dụng.
- Công tác đào tạo, bồi dưỡng.
- Chế độ chính sách liên quan đến sức khỏe, tinh thần của người giáo viên.
- Cơ hội thăng tiến của người giáo viên.
II. Thực trạng chất lượng đội ngũ giáo viên của trường THCS An Hoạch
1. Đặc điểm tình hình nhà trường
Trường THCS An Hoạch thuộc Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Thanh
Hóa. Trường đóng trên địa bàn phường An Hoạch. Năm học 2016 - 2017 toàn trường
có 11 lớp với 360 học sinh.
* Về cơ cấu tổ chức bộ máy:
- Số lượng: Nhà trường có 29 CBGV. Trong đó:
+ Ban giám hiệu: 02 (01 Hiệu trưởng và 01 Phó Hiệu trưởng).
+ Giáo viên: 26 được phân chia thành 03 tổ: Tổ khoa học tự nhiên; Tổ xã hội
và Tổ đặc thù.
+ Bộ phận hành chính: 01.
- Trình độ: 100% đạt chuẩn cấp học, trong đó có 27/29 đạt trên chuẩn =
93,1%; (3 Thạc sĩ và 24 ĐH).
* Về cơ sở vật chất, trang thiết bị của trường THCS An Hoạch:
Nhà trường luôn xây dựng kế hoạch và có biện pháp cụ thể trong việc xây
dựng cơ sở vật chất theo từng năm học nhằm từng bước hoàn thiện và nâng cao
chất lượng các tiêu chí đối với trường chuẩn Quốc gia. Thường xuyên tham mưu
các cấp quản lý ngành, địa phương, hội cha mẹ học sinh quan tâm và có sự đầu tư
kịp thời.
Tất cả các phòng học và phòng học bộ môn đều có máy chiếu đa năng.
Năm học 2016 - 2017 UBND phường An Hoạch sửa chữa nền khu nhà Hiệu
bộ, phòng học, quét vôi ve làm mới trường lớp; Lắp đặt phòng Ngoại ngữ đạt
chuẩn với tổng kinh phí gần 500 triệu đồng. Chính vì vậy, cơ sở vật chất - cảnh
quan, môi trường sư phạm của nhà trường luôn được cải thiện và ngày càng đầy đủ,
xanh - sạch - đẹp, xứng đáng là ngôi trường chuẩn quốc gia bậc THCS của thành
phố Thanh Hóa.
2. Thực trạng chất lượng đội ngũ giáo viên ở trường THCS An
Hoạch hiện nay
- Số lượng giáo viên nhà trường phân theo tổ chuyên môn:
Bảng 2.1. Số lượng giáo viên nhà trường, giai đoạn 2014 - 2016
ĐVT: Người
TT
Tổ chuyên môn
1
Tổ khoa học tự nhiên
2
3
Tổ khoa học xã hội
Tổ đặc thù
2014
10
09
9
Năm
2015
13
09
7
2016
13
09
7
4
Cộng
28
29
29
- Về trình độ chuyên môn: qua thống kê cho thấy trình độ chuyên môn của
đội ngũ giáo viên nhà trường 3 năm gần đây như sau:
Bảng 2.2 Trình độ chuyên môn của đội ngũ giáo viên nhà trường, giai
đoạn 2014-2016
[
Trình độ
Chuyên môn
Thạc sĩ
Đại học
Cao đẳng
Trung cấp
Năm
2014
Số
lượng
01
23
04
0
2015
Tỷ lệ
(%)
Số
lượng
3,6
82,1
14,3
0
02
24
03
0
Tỷ lệ
(%)
6,9
82,8
10,3
0
2016
Số
lượng
Tỷ lệ
(%)
03
24
02
0
10,3
82,8
6,9
0
Như vậy, qua 3 năm, trình độ chuyên môn của đội ngũ giáo viên nhà trường
đã được nâng lên, số giáo viên có trình độ đại học và thạc sĩ tăng, giáo viên có
trình độ cao đẳng giảm, góp phần đáp ứng nhu cầu và mục tiêu giáo dục trong
giai đoạn hiện nay. Tuy nhiên, cho đến nay nhà trường hiện vẫn có 02 giáo viên
có trình độ cao đẳng vì lí do cao tuổi nên không đi học để nâng cao trình độ
chuyên môn, điều này có ảnh hưởng nhất định đến việc nâng cao chất lượng giáo
dục của nhà trường.
- Về trình độ lý luận chính trị: hiện nay có 02 đồng chí đạt trình độ Trung cấp
lý luận chính trị. Nhìn chung, đội ngũ giáo viên nhà trường có lập trường tư tưởng
chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt, có tinh thần trách nhiệm cao đối với
sự nghiệp giáo dục và đào tạo.
- Về phương pháp giảng dạy: đa số giáo viên, đặc biệt là giáo viên trẻ luôn
chủ động trong việc đổi mới và sử dụng các phương pháp, phương tiện dạy học
hiện đại, phát huy được tính tích cực của học sinh.
- Về trình độ ngoại ngữ, tin học: Trong những năm gần đây, trình độ tin học
và ngoại ngữ của giáo viên từng bước được nâng lên, nhiều giáo viên sử dụng khá
tốt tin học nâng cao.
- Về cơ cấu đội ngũ giáo viên xét theo độ tuổi, giới tính và chuyên ngành đào tạo:
+ Về độ tuổi: Độ tuổi bình quân là 37, đội ngũ giáo viên trẻ, nhiệt tình với công tác
giảng dạy. Tuy nhiên, kinh nghiệm và phương pháp giảng dạy còn có mặt hạn chế.
+ Về giới tính: nữ 28/29 chiếm 96,6%, đa số giáo viên nữ đang trong độ tuổi nuôi
con nhỏ nên ít nhiều chi phối đến việc tự học tập, nghiên cứu để nâng cao trình độ.
+ Về chuyên ngành đào tạo: Đa số giáo viên thực hiện giảng dạy bộ môn
đúng với chuyên ngành đào tạo, là điều kiện kiện thuận lợi để phát triển và nâng
cao chất lượng bộ môn. Tuy nhiên do số lớp ít nên một giáo viên phải đứng nhiều
khối, lớp và đứng nhiều đội tuyển học sinh giỏi, vì thế thời gian và điều kiện đầu
5
tư cho chất lượng bộ môn phần nào bị ảnh hưởng, chất lượng một số môn còn
chưa cao (môn Hóa, Sinh, Địa). Bên cạnh đó cũng còn những môn chưa có giáo
viên đào tạo đúng chuyên ngành nên vẫn phải dạy trái ban (Công nghệ, thể dục…)
nên vẫn còn nhiều khó khăn trong quá trình giảng dạy và bố trí công việc.
3. Thực trạng về công tác nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên của trường
THCS Hoạch giai đoạn 2014 - 2016
- Về chính sách tuyển dụng, bổ sung đội ngũ giáo viên: Nhà trường thực
hiện quyết định luân chuyển, bổ nhiệm chức danh giáo viên theo quyết định của
Ủy ban Nhân dân thành phố, không có cơ chế tuyển dụng mà chủ yếu là điều
động thuyên chuyển giáo viên theo quyết định 2436 của UBND tỉnh Thanh Hóa.
- Về chính sách đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ cho đội ngũ giáo viên nhà
trường: Nhà trường luôn tạo điều kiện về mọi mặt để giáo viên được học tập nâng
cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Huy động mọi nguồn lực các tổ chức trong
nhà trường hỗ trợ 100% học phí cho giáo viên được cử đi đào tạo trên chuẩn và
các lớp Trung cấp lý luận chính trị. Đồng thời động viên giáo viên trong nhà trường
dạy thay hỗ trợ giáo viên trong các kỳ học. Ngoài ra nhà trường còn phối hợp với 1 số
trung tâm tin học, ngoại ngữ mở lớp học nâng cao trình độ công nghệ thông tin và
ngoại ngữ cho giáo viên bằng kinh phí huy động từ các nguồn xã hội hóa giáo dục.
- Về chính sách tiền lương, thưởng cho đội ngũ giáo viên: nhà trường luôn đảm
bảo chi trả tiền lương, phụ cấp cho giáo viên đúng kỳ hạn theo quy định, góp phần ổn
định cuộc sống cho giáo viên và giúp giáo viên yên tâm công tác, học tập nâng cao
trình độ.
- Về chính sách bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo, tạo cơ hội thăng tiến cho đội ngũ
giáo viên trong giai đoạn 2015 - 2020: Công tác bồi dưỡng đội ngũ giáo viên luôn
được quan tâm, tạo điều kiện và cơ hội cho tất cả giáo viên cùng nỗ lực cố gắng.
Trong giai đoạn 2015 - 2020 nhà trường quan tâm đến công tác quy hoạch và bổ
nhiệm. Vì vậy, nguồn cán bộ quản lý giai đoạn 2015 - 2020 nhà trường có 01
nguồn Hiệu trưởng và 02 nguồn Phó Hiệu trưởng.
4. Đánh giá chung
4.1. Đối với đội ngũ giáo viên
* Ưu điểm:
- Đa số giáo viên trẻ, được chuẩn hoá về trình độ đào tạo, có sức khỏe tốt,
nhiệt tình, năng động, sáng tạo trong công tác và được trang bị nhiều kiến thức
mới, thích ứng và đáp ứng nhanh, kịp thời các điều kiện, phương tiện dạy học
theo mô hình dạy học đổi mới. Đó cũng là điều kiện để đội ngũ giáo viên trẻ được
tiếp cận và phát huy được tác dụng là mũi nhọn trong công tác giảng dạy.
- Đa số giáo viên sử dụng các phương pháp tích cực trong giảng dạy, nhờ đó đã phát
huy được tính tích cực của học sinh. Tuy nhiên, vẫn còn một số ít giáo viên vẫn áp dụng
phương pháp giảng dạy truyển thống, truyền đạt kiến thức thụ động theo kiểu thầy đọc,
trò ghi.
6
- Trình độ chuyên môn, Tin học và ngoại ngữ của giáo viên từng bước được
nâng lên. Một số giáo viên có khả năng sử dụng tin học nâng cao.
- Đội ngũ cán bộ, giáo viên phần lớn là đảng viên, nên có lập trường, tư
tưởng vững vàng, tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng, hoàn thành tốt
các nhiệm vụ được giao.
- Đa số giáo viên đều ý thức được nhiệm vụ của mình vì vậy đã không ngừng
nỗ lực cố gắng học tập nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, kinh nghiệm bồi
dưỡng học sinh giỏi.
* Hạn chế:
- Cơ cấu giáo viên theo chuyên môn còn có bất cập, có môn học do giáo viên
không được đào tạo đúng chuyên ngành dẫn đến chất lượng giảng dạy hạn chế.
- Cơ cấu giới tính chưa thật sự hợp lý, tỷ lệ giáo viên nữ chiếm 96,6%, đang trong
độ tuổi nuôi con nhỏ nên ít nhiều chi phối đến việc tự học tập, nghiên cứu để nâng cao
trình độ.
- Trình độ lý luận chính trị của giáo viên còn thấp, ảnh hưởng đến việc tiếp
thu và thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng.
- Một số giáo viên của trường còn trẻ về tuổi đời và tuổi nghề, vì vậy kinh nghiệm
và phương pháp giảng dạy còn hạn chế.
4.2. Đối với công tác nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên của nhà trường
* Ưu điểm:
- Nhà trường đã xây dựng môi trường sư phạm dân chủ, bình đẳng, thúc đẩy
sự nỗ lực phấn đấu nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ và nâng cao phẩm
chất đạo đức nhà giáo của đội ngũ giáo viên để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ
chính trị.
- Sử dụng kinh phí hợp lý từ ngân sách và các nguồn khác để nâng cao trình
độ đội ngũ giáo viên.
- Phối hợp với Công đoàn chăm lo đời sống vật chất và tinh thần cho đội ngũ
giáo viên, hàng năm tổ chức đi nghỉ dưỡng, tham quan, học tập kinh nghiệm.
* Hạn chế:
Bên cạnh những ưu điểm đã đạt được trong quá trình thực hiện các cơ chế,
chính sách đối với giáo viên, nhà trường còn tồn tại một số hạn chế sau:
- Công tác quản lý đối với hoạt động sinh hoạt chuyên môn của các tổ bộ
môn chưa đổi mới, sáng tạo.
- Chưa có chế độ khen thưởng, động viên giáo viên có thành tích cao trong giảng
dạy một cách thỏa đáng, điều này ít nhiều ảnh hưởng đến sự cống hiến một cách toàn
tâm, toàn ý.
- Nhà trường chưa có những giải pháp mang tính đột phá kích cầu để giáo viên
tích cực trong việc học tập nâng cao trình độ từ đó nâng cao chất lượng đội ngũ
giáo viên nhà trường.
4.3. Nguyên nhân của hạn chế
7
- Nhà trường không được lựa chọn giáo viên, nên dẫn đến chất lượng đội ngũ
giáo viên không đồng đều.
- Một số ít giáo viên cao tuổi nên việc cập nhật phương pháp dạy học mới
theo hướng “Thầy đóng vai trò chủ đạo trong việc tổ chức hướng dẫn học sinh,
các hoạt động được đẩy về phía học sinh tạo sự chủ động tiếp thu kiến thức, hình
thức tổ chức đơn điệu chưa gây được hứng thú trong học tập” nên hiệu quả dạy
học chưa cao.
- Trường còn thiếu cán bộ hành chính, thư viện – thiết bị và giáo viên Tin
học. Do đó giáo viên phải làm công tác kiêm nhiệm điều này ảnh hưởng ít nhiều
đến thời gian tự học tập, nghiên cứu nâng cao trình độ cá nhân.
- Cơ chế chính sách của tỉnh trong việc tuyển dụng, thuyên chuyển đãi ngộ,
khen thưởng, kỷ luật đối với giáo viên còn có điểm bất hợp lý.
- Hiện nay, mặc dù đời sống giáo viên đã được cải thiện, song điều kiện lao
động và thu nhập của giáo viên THCS chưa thực sự hấp dẫn để đảm bảo cho giáo
viên toàn tâm toàn ý với sự nghiệp giáo dục.
III. Một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên đáp ứng yêu cầu
đổi mới giáo dục ở trường THCS An Hoạch
1. Mục tiêu của nhà trường đến năm 2020
- Duy trì và nâng cao chất lượng trường chuẩn Quốc gia, khẳng định thương
hiệu nhà trường trên địa bàn thành phố.
- Công nhận lại trường đạt trường chuẩn Quốc gia giai đoạn 2017-2022.
- 100% giáo viên có trình độ trên chuẩn, có trình độ tin học và ngoại ngữ
theo chuẩn nghề nghiệp. Có 70% giáo viên đạt giáo viên giỏi cấp thành phố
và cấp tỉnh. Hàng năm phấn đấu 05 đến 07 sáng kiến kinh nghiệm được xếp
loại cấp thành phố và cấp tỉnh.
- Chất lượng giáo dục được khẳng định trong tốp 2 của thành phố Thanh Hóa.
+ Huy động 100% số học sinh hoàn thành chương trình Tiểu học vào lớp 6;
Đảm bảo duy trì sĩ số từ 99% trở lên; Tốt nghiệp THCS đạt 100%; Trúng tuyển
vào lớp 10 THPT công lập đạt 84% 86%.
+ Hạnh kiểm: Loại tốt: 83%; Khá: 16%; Trung bình: 1%. Không có loại yếu.
+ Học lực: Giỏi: 13 %; Khá: 46,5%; TB: 38 %; yếu: 2,5%.
+ Phổ cập giáo dục THCS: xã Đông Hưng: 98,7%; Phường An Hoạch: 99,2%.
+ HS đạt giải các môn cấp thành phố: Từ 40 đến 45 giải.
+ HS đạt giải các môn cấp tỉnh: Từ 10 đến15 giải.
2. Một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên
nhà trường
2.1. Xác định đúng tầm quan trọng của việc nâng cao chất
lượng của đội ngũ giáo viên
Sự phát triển của xã hội cũng như sự phát triển của công nghệ thông tin để
vươn tới nền kinh tế tri thức đã tác động trực tiếp mạnh mẽ vào giáo dục. Một xã
hội dựa vào sức mạnh của tri thức phải bắt nguồn từ sự khai thác tiềm năng của
8
con người - con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự phát triển. Xu
hướng toàn cầu hóa tác động và làm thay đổi hàng loạt vấn đề ngay trong bản
thân giáo dục, làm cho giáo dục phát triển không ngừng mới đáp ứng được nhu
cầu phát triển của xã hội. Chính vì vậy, đội ngũ giáo viên là nhân tố quyết định
đến sự phát triển của giáo dục do đó yêu cầu mỗi giáo viên phải không ngừng tự
bồi dưỡng, học tập để nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ mới đáp ứng
được yêu cầu phát triển giáo dục.
Nhận thức được đội ngũ giáo viên quyết định chất lượng giáo dục trong mỗi
nhà trường nên Ban giám hiệu cần phải xây dựng kế hoạch cụ thể ngay từ đầu mỗi
năm học để chỉ đạo sát sao, kịp thời để phân công, bố trí đội ngũ một cách hợp lý,
đúng người, đúng việc nhằm mục đích động viên khuyến khích giáo viên học tập
nâng cao trình độ trên chuẩn, tham gia đầy đủ các lớp bồi dưỡng thường xuyên,
tin học, ngoại ngữ… để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ.
Thực tế đội ngũ giáo viên nói chung của trường THCS An Hoạch còn gặp
không ít khó khăn và hạn chế trước yêu cầu đổi mới của sự nghiệp giáo dục.
Chính vì thế, việc chăm lo bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên có đủ
phẩm chất năng lực công tác là vấn đề quan trọng đối với người quản lý trong nhà
trường THCS nói riêng, trong nhà trường phổ thông nói chung.
Có thể khẳng định: “Xây dựng bồi dưỡng đội ngũ giáo viên là công tác quan
trọng hàng đầu và lâu dài của người quản lý”.
2.2. Làm tốt công tác chính trị tư tưởng, nâng cao phẩm chất đạo đức nhà giáo
cho đội ngũ giáo viên nhà trường
Trong lịch sử nước ta, “Tôn sư trọng đạo” là truyền thống quý báu của dân
tộc, nhà giáo bao giờ cũng được nhân dân yêu mến, kính trọng. Điều đặc biệt cần
quan tâm là giáo viên phải mẫu mực về mọi mặt như: đạo đức, tác phong, lối
sống, cách giao tiếp, ứng xử…Sự mẫu mực đó phải được thể hiện ở mọi lúc mọi
nơi. Vì mọi cử chỉ, tác phong, lời nói của thầy cô giáo đều có tác động không nhỏ
tới việc hình thành và phát triển nhân cách học sinh. Vì vậy, cần tập trung bồi dưỡng lí
tưởng nghề nghiệp, lòng yêu nước, yêu nghề, mến trẻ đó là yếu tố quan trọng
nhân cách cao đẹp của người giáo viên. Chống biểu hiện bàng quan hoặc thương
mại hóa việc dạy học, gắn quá trình bồi dưỡng lí tưởng nghề nghiệp và bồi dưỡng
phẩm chất người giáo viên như nắm vững mục tiêu giáo dục chấp hành chính sách
pháp luật nhà nước, phấn đấu không ngừng nâng cao trình độ, ý thức tổ chức kỉ
luật, tinh thần đoàn kết, hợp tác thực hiện nhiệm vụ giáo dục.
Muốn vậy, nhà trường cần thường xuyên tổ chức cho giáo viên học tập chủ
trương, đường lối chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước, các văn bản của
ngành lồng ghép vào các buổi họp Hội đồng hàng tháng hay buổi sinh hoạt
chuyên môn. Ngoài ra trường tăng cường đặt báo Đảng, báo địa phương, các loại
nguyệt san, tạp chí, báo giáo dục,…để giáo viên đọc có điều kiện theo dõi cập
nhật thông tin trong và ngoài nước, thấy được sự đổi mới về văn hóa, kinh tế, xã
hội,… Việc này giúp giáo viên nhận thức đúng đắn về sự nghiệp đổi mới, sự biến
9
đổi không ngừng của đất nước,…cũng như tham khảo, cập nhật các thông tin cần
thiết phục vụ cho giảng dạy; thực hiện đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh, gắn việc học tập với đăng ký nội dung làm theo cụ
thể. Định kỳ Ban giám hiệu nhà trường tiến hành tổ chức kiểm tra, đánh giá việc
làm theo, từ đó phát hiện những giáo viên thực hiện tốt và những giáo viên thực
hiện chưa tốt để có biện pháp khuyến khích hoặc khắc phục kịp thời.
Để nâng cao hiệu quả của công tác bồi dưỡng giáo dục chính trị, tư tưởng, ngoài
việc lựa chọn nội dung và hình thức bồi dưỡng, tập thể Ban Giám hiệu, phải nắm chắc
tình hình đội ngũ của mình về quá trình đào tạo, quá trình công tác học tập, năng lực
chuyên môn, phẩm chất đạo đức, hoàn cảnh gia đình, tâm tư nguyện vọng...Việc tìm
hiểu này cần thực hiện bằng cách nghiên cứu hồ sơ lí lịch, hồ sơ chuyên môn của giáo
viên đồng thời tìm hiểu hiện tại bằng cách quan sát, đánh giá công việc theo định kì
hoặc thông qua dư luận của tập thể đồng nghiệp (chú ý phân loại dư luận và nguồn
gốc của dư luận).
2.3. Phát huy tính dân chủ, vai trò trách nhiệm của các tổ chức đoàn thể trong
nhà trường đối với việc nâng cao chất lượng đội ngũ
Tuyên truyền một cách sâu rộng cho cán bộ giáo viên về các chủ trương dân
chủ hóa, về quy chế dân chủ cơ sở, về xã hội hóa sự nghiệp giáo dục. Tạo điều
kiện thuận lợi cho giáo viên được biết, được bàn, được đóng góp trí tuệ, tham gia
đóng góp xây dựng nội dung kế hoạch năm học. Biểu hiện cụ thể nhất của nhiệm
vụ này là: Hội nghị cán bộ công chức, viên chức đầu năm học của nhà trường là
nơi biểu hiện cao nhất sự tập trung dân chủ của quá trình dân chủ hóa nhà trường.
Quy chế nội bộ nhà trường phải là sự thống nhất của tinh thần dân chủ hóa là ý
nguyện của giáo viên và chính là tiêu chí, nhiệm vụ để mọi người thực hiện.
Các nhiệm vụ quan trọng có tính quyết định thì phải thực hiện từng bước một
cách thực sự dân chủ: như tuyển sinh, các tiêu chí nhiệm vụ năm học, kế hoạch tài
chính.... và thi đua khen thưởng.
Khi cán bộ giáo viên thấy thực sự dân chủ thì rõ ràng quyền lợi đầu tiên tác
động tới họ là quyền dân chủ. Họ thực hiện tốt quyền dân chủ thì chắc rằng họ sẽ
thực hiện tốt nhiệm vụ mà họ đảm nhận. Từ đó chất lượng đội ngũ nhà giáo có
được mới được coi là chất lượng thực chất.
Công tác xây dựng tổ chức Đảng và các tổ chức đoàn thể trong nhà trường có
vai trò to lớn trong công tác xây dựng đội ngũ nhà giáo.
2.4. Đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn,
nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên
Lao động của người giáo viên đòi hỏi phải không ngừng sáng tạo, luôn luôn
vươn tới yêu cầu tăng trưởng kinh tế, phát triển xã hội hoàn thiện cuộc sống. Do
vậy, người giáo viên phải thường xuyên nâng cao trình độ để nâng cao chất lượng
giáo dục. Với quan điểm hiện đại người giáo viên đứng trước thử thách mới. Nghề
dạy học được xác định trước hết không phải bằng hoạt động dạy mà cả các hoạt
động học của người học. Do đó Người giáo viên phải trở thành chuyên gia về học
10
của người học. Tức là, người giáo viên có thể giúp người học tìm ra ý nghĩa trong
một tình huống hoặc làm chủ mọi kỹ xảo và tạo ra các cầu nối nhận thức. Đây là
một đặc trưng cơ bản của nghề dạy học hiện nay. Người giáo viên phải thành thạo
các tình huống học - dạy vừa thích hợp với nội dung học, vừa thích hợp với học
sinh THCS. Muốn vậy, Ban giám hiệu nhà trường phải quan tâm đến việc cử giáo
viên đi đào tạo, bồi dưỡng để nâng cao trình độ, cập nhật tri thức mới, đổi mới
phương pháp giảng dạy theo hướng phát huy tính tích cực của người học.
Để việc đào tạo, bồi dưỡng giáo viên đi vào thực chất, nâng cao hiệu quả,
trước hết Ban giám hiệu nhà trường cần tập trung xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi
dưỡng. Xác định quan điểm xem công tác đào tạo, bồi dưỡng vừa là mục tiêu, vừa
là nhiệm vụ của nhà trường, của các tổ bộ môn và cũng chính là mục tiêu, nhiệm
vụ của từng giáo viên. Đồng thời phải thực hiện rà soát trình độ, năng lực và yêu
cầu đặt ra đối với từng giáo viên để lựa chọn giáo viên đưa đi đào tạo, bồi dưỡng
cho phù hợp.
Trong đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho đội
ngũ giáo viên phải chú ý tới việc kết hợp đa dạng các hình thức. Cụ thể như:
- Chọn cử và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho giáo viên đi học nâng cao trình
độ chuyên môn ở bậc đại học và sau đại học. Đối với giáo viên được cử đi học sẽ
được hưởng nguyên lương, phụ cấp đứng lớp và hỗ trợ thêm kinh phí khác để họ
yên tâm, phấn khởi, tích cực học tập.
- Tổ chức tốt các Hội nghị chuyên đề về đổi mới phương pháp dạy học cho
giáo viên ở tất cả các môn học và ở các khối lớp. Trong đó, chú ý bồi dưỡng cho
giáo viên về phương pháp giảng dạy tích cực, đây là phương pháp dạy học dựa
trên các hoạt động: học tập tích cực, chủ động chiễm lĩnh kiến thức, người học
không thụ động chỉ nghe thầy giảng và truyền đạt kiến thức mà bằng hoạt động
học tập của chính mình người học lĩnh hội được kiến thức và biết vận dụng sáng
tạo kiến thức để thực hành luyện tập và ứng dụng trong thực tiễn cuộc sống.
- Tiếp tục cử giáo viên tham gia các lớp bồi dưỡng chuyên đề do Phòng Giáo
dục & Đào tạo thành phố hoặc Sở Giáo dục & Đào tạo tổ chức; các lớp bồi dưỡng
nâng cao trình độ về tin học, ngoại ngữ để phục vụ tốt hơn cho công tác nghiên
cứu, giảng dạy.
- Ngoài việc cử giáo viên tham gia các lớp đào tạo, bồi dưỡng, phải làm cho
mỗi giáo viên nhận thức được vị trí, vai trò, trách nhiệm về tự học, tự bồi dưỡng.
Chỉ khi nhận thức đúng thì bản thân mỗi giáo viên mới chuyển hóa được nhu cầu,
đòi hỏi của xã hội thành động cơ mục đích của cá nhân, từ đó mới chủ động, tích
cực, tự giác phấn đấu tự học, tự bồi dưỡng.
Kiến thức của người thầy bao gồm nhiều mặt, trước hết là kiến thức sâu rộng
về chuyên môn, trong đó kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí thuyết, thực tế và kinh
nghiệm, giữa nhận thức và thực hành. Nhưng chỉ giỏi về chuyên môn thì chưa đủ,
người thầy còn cần những kiến thức rộng rãi về xã hội, về con người và các ngành
khoa học khác, sự phong phú về tâm hồn. Vinh dự của người thầy giáo là thông
11
qua dạy chữ để dạy người. Nếu kiến thức của người thầy không phong phú về
nhiều mặt thì tác dụng dạy học bị hạn chế. Trong khi đó tri thức của loài người là
vô tận, không ai có thế tự cho mình là biết hết rồi, biết đủ rồi khi thế giới ngày
ngày đổi mới. Để có được kiến thức sâu rộng thì người thầy phải “Học không biết
chán”.
Với ý nghĩa như trên, ngay từ đầu năm học, nhà trường cần yêu cầu mỗi giáo
viên xây dựng cho mình kế hoạch tự học, tự bồi dưỡng khoa học. Trong kế hoạch
này cần xác định rõ mục tiêu, nội dung, hình thức, phương pháp, thời gian tự học,
tự bồi dưỡng. Thường xuyên quan tâm, động viên giáo viên tích cực tự học, tự bồi
dưỡng thông qua việc nghiên cứu, các tài liệu tham khảo, sách báo, tạp chí và
thông qua các phương tiện thông tin đại chúng khác.
2.5. Thường xuyên dự giờ thăm lớp, đổi mới cách thức tổ chức Hội thi giáo
viên dạy giỏi cấp trường, khuyến khích giáo viên viết sáng kiến kinh nghiệm
- Để nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, việc dự giờ thăm lớp có vai trò
rất quan trọng. Bởi lẽ, qua dự giờ có thể kiểm tra, đánh giá được từ khâu chuẩn bị
lên lớp của giáo viên (kế hoạch bài dạy) đến việc sử dụng đồ dùng dạy học, lựa
chọn phương pháp giảng dạy phù hợp phát huy tính tích cực của học sinh trên lớp.
Thông qua đó, đánh giá thực chất trình độ tay nghề của từng giáo viên, chỉ rõ những
mặt được, những điểm cần rút kinh nghiệm để giáo viên có kế hoạch tự bồi dưỡng.
Việc dự giờ, thăm lớp có thể tiến hành đột xuất hoặc theo kế hoạch và thực hiện dưới
các hình thức như:
+ Dự giờ tất cả các giáo viên trong mỗi tiết học, môn học khác nhau để kiểm
tra chất lượng giảng dạy, học tập của từng giáo viên.
+ Dự giờ của các giáo viên cùng dạy trong một khối lớp và cùng dạy một bài để
so sánh trình độ của họ, từ đó rút ra ưu điểm, nhược điểm chính của mỗi người, phát
hiện ra những vấn đề cần điều chỉnh trong phương pháp, hình thức dạy học của môn
học đó.
+ Dự giờ theo chuyên đề để nắm chắc trình độ của một giáo viên một lớp,
một tổ nhóm chuyên môn và nhằm rút kinh nghiệm về một nội dung nào đó.
+ Dự giờ đột xuất giáo viên để nắm được trình độ giáo viên, ý thức giảng
dạy, chuẩn bị bài của giáo viên. Sau mỗi giờ dự, Ban giám hiệu có ý kiến tư vấn
tới giáo viên những mặt được, mặt chưa được, những tồn tại để giáo viên khắc
phục, bồi dưỡng chuyên môn tại chỗ cho giáo viên.
- Hội thi giáo viên giỏi là một cơ hội mà tất cả giáo viên đều phải cố gắng để
giảng dạy cho tốt. Để chuẩn bị cho tiết thao giảng, giáo viên phải đi sâu vào chuyên
môn, nghiên cứu kĩ nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức dạy học và chuẩn bị chu
đáo đồ dùng dạy học. Sau dự giờ hội giảng của đồng nghiệp, Ban giám hiệu và các
đồng chí giáo viên trong tổ chuyên môn và chính đồng chí dạy tiết thi giảng sẽ được
cùng nhau rút kinh nghiệm để giáo viên trực tiếp dạy thấy được những mặt mạnh cần
phát huy và những mặt chưa tốt cần khắc phục đồng thời các giáo viên trong tổ, nhóm
cũng học hỏi được ít nhiều về phương pháp, hình thức tổ chức dạy học hay của đồng
12
nghiệp. Qua đó trình độ nghiệp vụ tay nghề của giáo viên sẽ được nâng lên rõ rệt. Và
cũng chính từ hội giảng nhà trường sẽ chọn giáo viên dự thi giáo viên dạy giỏi cấp
thành phố, cấp tỉnh. Vì vậy, nhà trường cần tiếp tục làm tốt hơn nữa việc tổ chức Hội
thi giáo viên dạy giỏi. Đổi mới cách thức tổ chức và mức độ tôn vinh dưới hai hình
thức: giáo viên có giờ dạy giỏi và giáo viên dạy giỏi.
- Ngay từ đầu năm nhà trường xây dựng kế hoạch viết sáng kiến kinh
nghiệm. Đưa công tác viết sáng kiến kinh nghiệm đặt vào tiêu chí thi đua phấn
đấu của mỗi tổ và mỗi cá nhân. Ban giám hiệu nhà trường cần có biện pháp ưu
tiên: Dùng phương pháp kích cầu, đặt phần thưởng cao cho những sáng kiến kinh
nghiệm xếp loại bậc cao xét thành tích của cá nhân và tập thể giáo viên gắn với
kết quả viết sáng kiến kinh nghiệm. Đặc biệt cần có kế hoạch cụ thể và việc kiểm
tra thực hiện kế hoạch đến từng tổ nhóm chuyên môn và cá nhân một cách thường
xuyên.
Viết sáng kiến kinh nghiệm không những giúp giáo viên tích lũy kinh
nghiệm trong giảng dạy, sáng tạo trong đổi mới phương pháp dạy học mà còn áp
dụng vào thực tiễn. Vì vậy, cần quy định sáng kiến nào được xếp loại cấp thành
phố, cấp tỉnh sẽ được trình bày, nhân rộng kinh nghiệm đó trong toàn trường.
2.6 Làm tốt công tác chỉ đạo sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn
Tổ chức sinh hoạt chuyên môn đóng vai trò hết sức quan trọng trong nhà
trường nếu được sinh hoạt tốt thì có tác dụng rất thiết thực trong công tác bồi
dưỡng đội ngũ. Nếu sinh hoạt qua loa, chiếu lệ thì sẽ trở thành hình thức, ít hiệu
quả. Những năm trước việc sinh hoạt chuyên môn thường nặng về đánh giá kiểm
điểm không đem lại hiệu quả thiết thực cho giáo viên và lãng phí thời gian.
Để nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, người quản lý cần phải xác định
rõ nội dung sinh hoạt chuyên môn. Ban giám hiệu cần phải chỉ đạo cho các tổ
trưởng chuyên môn triển khai việc sinh hoạt các nhóm chuyên môn cần có nội
dung cụ thể về việc thực hiện quy chế chuyên môn, bàn các tiết khó, các phần dạy
khó và hướng giải quyết; các giải pháp để giúp đỡ giáo viên có tay nghề còn non;
thảo luận các nội dung trong thông tư 30/2009/TT- BGDĐT Ban hành Quy định
Chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học cơ sở, giáo viên trung học phổ thông. Để
làm tốt điều đó người quản lý cần xây dựng kế hoạch chi tiết về việc tham dự sinh
hoạt chuyên môn với tổ, nhóm; dự ngoại khóa, chuyên đề... Dành thời gian ưu
tiên cho việc giải quyết những vướng mắc trong chuyên môn như: tổ chức rút
kinh nghiệm việc thiết kế giáo án những nội dung, bài giảng, những tiết luyện tập,
ôn tập, thực hành khó, nhằm mục đích góp ý, rút kinh nghiệm để làm tốt công tác
nâng cao chất lượng đội ngũ.
Không chỉ dừng lại ở nhóm, tổ mà sinh hoạt chuyên môn toàn trường cũng
phải có những buổi sinh hoạt theo từng chuyên đề nhằm thống nhất phương pháp
giảng dạy cho từng bộ môn hoặc tổ chức chuyên đề giáo án điện tử Elearning để giáo
viên được dự, rút kinh nghiệm đi đến thống nhất phương pháp dạy học theo từng
phân môn.
13
Đặc biệt, phải tích cực tham gia sinh hoạt chuyên môn ở từng cụm trường theo
chỉ đạo chuyên môn của Phòng giáo dục giúp giáo viên có điều kiện học tập đồng
nghiệp, nâng cao nghiệp vụ của mình. Thông qua các hình thức sinh hoạt chuyên
môn ở các nhóm, tổ chuyên môn, trường, cụm và Phòng Giáo dục & Đào tạo giáo
viên tự đánh giá được trình độ chuyên môn của mình đang ở mức nào từ khâu xây
dựng kế hoạch bài giảng đến kiến thức, kĩ năng sư phạm, kĩ năng sử dụng giáo án
điện tử… Đây thực sự là dịp giáo viên được hòa mình trong không khí sinh hoạt
chuyên môn, được nghe, thấy và thể hiện mình trong môi trường học tập bổ ích và
lý thú. Cũng qua các buổi sinh hoạt chuyên môn người quản lý đánh giá được khả
năng của từng giáo viên khi họ thể hiện quan điểm của mình với các hướng giải
quyết phần bài khó, tiết dạy khó, góp ý với đồng nghiệp trong nhóm, trong trường
về kết quả tiết dạy, cùng tranh luận giải quyết những thắc mắc băn khoăn khi giảng
dạy…để đi đến ý kiến thống nhất nội dung, phương pháp giảng dạy.
2.7. Sắp xếp, phân công, sử dụng đội ngũ giáo viên hợp lí
*) Sắp xếp đội ngũ cán bộ trong trường:
Trong sắp xếp đội ngũ cán bộ, để nâng cao chất lượng đội ngũ GV, vị trí cần
lưu ý và chú trọng là bổ nhiệm tổ trưởng chuyên môn. Tổ trưởng chuyên môn là
người quản lý trực tiếp các thành viên trong tổ. Chất lượng tổ chuyên môn nâng
lên hay không, chất lượng đội ngũ GV trong tổ được nâng lên hay không là do
việc đầu tư xây dựng, quản lý tổ chuyên môn một cách hiệu quả. Vì vậy, vị trí của
tổ trưởng chuyên môn đặc biệt quan trọng. Tổ chuyên môn giỏi thì đội ngũ giáo
viên giỏi, đi đôi với có trò giỏi, chất lượng giáo dục của nhà trường nâng lên.
Quản lý hoạt động tổ chuyên môn là một biện pháp chỉ đạo về nề nếp dạy học
vừa mang tính chất quản lý hành chính, vừa có yếu tố sư phạm. Quản lý hoạt động
của tổ chuyên môn là quản lý bằng kế hoạch, bằng các quy định cụ thể, bằng công
tác thi đua.
- Kế hoạch hóa các sinh hoạt định kỳ, hàng tuần, hàng tháng, hàng kỳ, cả năm
học, hướng về thực hiện nề nếp dạy học. Tổ trưởng chuyên môn chịu trách nhiệm
trước hiệu trưởng, kế hoạch hoạt động của tổ và căn cứ vào kế hoạch chung của
trường.
- Tổ chức các hoạt động theo chủ đề trong các buổi sinh hoạt chuyên môn,
tập trung vào một số điểm mới của từng năm học, cụ thể năm 2016-2017 này là:
“Dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh” tổ chức họp nhóm dạy,
họp tổ và để rút kinh nghiệm giờ dạy, để thảo luận bài giảng mẫu, bài soạn mẫu.
Thảo luận trao đổi ý kiến với những bài dạy khó, những vấn đề khó và thống nhất
chung những kiến thức cơ bản để kiểm tra, đánh giá học sinh theo khối.
- Tổ trưởng chuyên môn trực tiếp lên kế hoạch dự giờ thăm lớp của giáo
viên. Tổ trưởng chuyên môn trực tiếp kiểm tra, kí giáo án của các tổ viên trong
tuần.
- Tổ chuyên môn là nơi nuôi dưỡng, bồi dưỡng giáo viên dạy giỏi. Nơi bồi
dưỡng chuyên môn, rèn luyện kỹ năng cho giáo viên trẻ. Tổ phải làm tốt công tác
14
vận động đồng nghiệp tham gia đăng ký giáo viên giỏi các cấp. Tạo điều kiện cho
họ thực hiện tốt những kế hoạch của mình.
- Tổ trưởng chuyên môn là thành viên của ban chuyên môn, là người giúp
hiệu trưởng quản lý chỉ đạo chuyên môn nhà trường
- Tổ trưởng chuyên môn trực tiếp dự giờ, đánh giá, xếp loại, cho điểm giáo
viên. Trực tiếp kiểm tra chuyên môn giáo viên và tham gia đánh giá xếp loại
chuyên môn của các giáo viên khi được mời.
- Trong khi tổ chức sinh hoạt chuyên môn, tổ trưởng phải tạo ra sự đa dạng
hóa các loại hình sinh hoạt, tạo mọi cơ hội để mọi người được trình bày ý kiến,
phản ánh kinh nghiệm của mình hoặc tiếp nhận những vấn đề mới mẽ, những
nguồn thông tin bổ ích, tránh thuyết giáo một chiều đơn điệu, nhàm chán. Người
tổ trưởng chủ trì các buổi sinh hoạt không chỉ có tài diễn thuyết mà còn phải có tài
điều khiển làm chủ được quá trình tham gia đóng góp ý kiến của các thành viên
trong tổ. Có khả năng phân tích, tổng hợp, giải quyết vấn đề, rút ra những kết luận
cần thiết, hoặc nêu ra những vấn đề để mọi người tiếp tục, bàn bạc suy nghĩ.
Người tổ trưởng chuyên môn phải là con chim đầu đàn trong nhóm, trong tổ,
có uy tín nghề nghiệp trong đồng nghiệp, trong học sinh, trong phụ huynh.
*) Phân công chuyên môn giáo viên hợp lý
Đây là một trong những khâu của công tác nâng cao chất lượng đội ngũ giáo
viên. Vì con người là tổng hợp các mối quan hệ của xã hội vì thế con người có đầy
đủ những mặt xấu, hay tốt, cái quan trọng là chúng ta phát huy mặt tốt một cách
tích cực và hạn chế mặt tiêu cực. Vì vậy nếu sắp xếp, sử dụng hợp lí sẽ giúp giáo
viên phát huy tài năng, nâng cao chất lượng giảng dạy. Muốn làm điều đó việc đầu
tiên ta phải hiểu được giáo viên, nắm bắt được khả năng, năng lực của từng giáo
viên, để bố trí, phân công công việc phù hợp. Nếu chúng ta làm tốt việc này sẽ giúp
chúng ta rất nhiều trong việc quản lý và phân công nhiệm vụ đạt được hoàn thành
nhiệm vụ với hiệu quả cao.
Việc sắp xếp, phân công giáo viên thường tiến hành vào đầu năm học, nhưng
có thể thông báo dự kiến vào cuối năm học để giáo viên có điều kiện chuẩn bị. Trước
khi phân công, Ban giám hiệu nhà trường phải tiến hành, phân loại giáo viên theo
các cấp độ: giỏi, khá, trung bình. Trên cơ sở đó, sắp xếp bố trí giáo viên giảng dạy
một cách hợp lý để họ có điều kiện phát huy năng lực, sở trường. Chính sự phân
công phù hợp và giao nhiệm vụ rõ ràng sẽ khiến mỗi người tự mình phấn đấu hoàn
thành nhiệm vụ, không dựa dẫm hoặc tỵ nạnh cho ai. Từ đó phát huy được tinh thần
tự lực, phát triển những mặt mạnh, hạn chế mặt yếu để hoàn thiện bản thân, nâng cao
trình độ đáp ứng tốt công việc.
Những nguyên tắc cần chú ý khi phân công:
- Phải xuất phát từ yêu cầu đảm bảo chất lượng đào tạo và lợi ích học tập của
học sinh.
- Đảm bảo khối lượng công tác vừa phải với mỗi giáo viên, kể cả công tác
kiêm nhiệm.
15
- Quan tâm đúng mức tới hoàn cảnh, nguyện vọng của từng giáo viên. Lưu ý
tới giáo viên nữ có con nhỏ, người nhiều tuổi.
- Chú ý mỗi khối lớp đều có giáo viên làm nòng cốt trong công tác dạy học để
bồi dưỡng chuyên môn cho các giáo viên khác trong khối, đồng thời tích cực tham
gia các hoạt động khác của nhà trường.
*) Sắp xếp đội ngũ giáo viên chủ nhiệm lớp
Việc sắp xếp GVCN hợp lý không những đưa công tác giáo dục học sinh vào các hoạt
động ngoài giờ của học sinh có chất lượng mà còn là cơ sở để giáo dục chính trị tư tưởng
cho đội ngũ giáo viên lòng yêu ngành, yêu nghề, thông qua hoạt động chuyên môn của GV.
Lòng yêu thương học sinh, yêu nghề nghiệp thông qua sự tận tụy trong công tác chủ nhiệm
lớp. Người thầy giáo chỉ nghĩ đơn thuần về chuyên môn thì có thể gọi là thợ dạy, thợ bậc
thấp, thợ bậc cao. Ở phương Đông nói chung và ở Việt nam ta nói riêng, người thầy giáo
cần phải xác định nhiệm vụ dạy chữ, dạy nghề và dạy người. Khi xác định đúng đắn quan
điểm đó, người thầy giáo thực sự phải là tấm gương sáng về mọi mặt cho học sinh noi theo.
Trong thời đại kinh tế mở cửa, việc giáo dục các kiến thức về kinh tế - chính trị cho học
sinh là rất cần thiết. Hơn ai hết, người giáo viên nói chung và người GVCN nói riêng phải
không ngừng học tập, rèn luyện đạo đức, tư cách, từ đó mới có lòng say mê yêu nghề, mến
trẻ, giúp học sinh vượt qua mọi cám dỗ của tệ nạn xã hội, hướng dẫn học sinh đi đúng quỹ
đạo mà mục tiêu giáo dục đề ra.
Ngoài việc sắp xếp hợp lý cần phải kết hợp việc quản lý, động viên, kiểm tra
đôn đốc của Ban giám hiệu nhà trường. Khi đó phong trào lớp sẽ tiến bộ, GVCN
cũng tiến bộ, chất lượng đội ngũ giáo viên được nâng lên. Khi sắp xếp cũng cần áp
dụng các bước như phân công chuyên môn.
2.8. Làm tốt công tác kiểm tra nội bộ trường học
Đây là hoạt động không thể thiếu trong một nhà trường góp phần tích cực
trong việc bồi dưỡng giáo viên. Kiểm tra không ngoài mục đích là để nắm bắt tình
hình đội ngũ, từ đó có kế hoạch bồi dưỡng cho họ, tiếp sức cho họ hoàn thành
nhiệm vụ. Hiệu trưởng phải làm tốt công tác kiểm tra nội bộ trường học. Cụ thể:
- Lên kế hoạch kiểm tra (năm, tháng, tuần) phù hợp với tình hình thực tại của
đơn vị. Kế hoạch kiểm tra phải bám sát hướng dẫn nhiệm vụ năm học của ngành. Đối
với việc kiểm tra hồ sơ của các tổ khối cũng như giáo viên được thực hiện theo định
kì hoặc đột xuất. Đối với hồ sơ tổ khối, Ban giám hiệu sẽ kiểm tra theo định kỳ 2 lần/
học kỳ. Hồ sơ giáo viên thường kiểm tra đột xuất. Việc kiểm tra thường xuyên này
giúp cho Hiệu trưởng đánh giá được kế hoạch dạy học cũng như năng lực chủ nhiệm
lớp của giáo viên.
- Thành lập Ban kiểm tra nội bộ trường học, phân công rõ người, rõ việc và
thực hiện kiểm tra theo kế hoạch.
- Kiểm tra phải thực hiện theo một chu trình khép kín: Thông báo kế hoạch
kiểm tra - kiểm tra - xử lý thông tin kiểm tra - trả thông tin cho đối tượng kiểm tra thông báo kết quả kiểm tra trong sinh hoạt hội đồng hàng tháng, đồng thời rút kinh
16
nghiệm ưu khuyết điểm nhằm mục đích để giáo viên phát huy mặt mạnh và hạn chế
yếu kém.
2.9. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên
trong công tác dạy học
Cơ sở vật chất sư phạm gồm: trường học, sách và thư viện trường học.
Trường học và thiết bị dạy học là một bộ phận cấu thành quá trình sư phạm. Sự
thành công trong dạy học, giáo dục phụ thuộc khá nhiều vào các điều kiện vật
chất, trang thiết bị kĩ thuật của trường, bởi lẽ:
- Đảm bảo một hệ thống trường sở khang trang, sạch đẹp sẽ thỏa mãn được
các hình thức tổ chức dạy học tiên tiến như: Dạy trong lớp, dạy ngoài lớp trên
hiện trường bằng thực tiễn - sách giáo khoa, sách tham khảo là cơ sở cơ bản để
giáo viên khai thác tri thức, tự nghiên cứu, xây dựng phương pháp học tập hỗ trợ
đắc lực cho bài giảng của thầy, qua đó giúp giáo viên nâng cao được trình độ
chuyên môn.
- Thiết bị dạy học: Các thiết bị dạy học là điều kiện cần thiết, là cơ sở thực hiện
những mục tiêu dạy học và mục tiêu quản lý. Vì vậy, Ban giám hiệu cần tăng cường
mua sắm trang thiết bị dạy học, sách thư viện, cơ sở vật chất trường lớp tạo điều kiện
thuận lợi để giáo viên nghiên cứu nâng cao trình độ chuyên môn, nâng cao chất lượng
dạy học.
2.10. Làm tốt công tác thi đua khen thưởng, chăm lo đời sống cho giáo viên
Để khuyến khích giáo viên tích cực hoạt động nâng cao chất lượng dạy học,
Ban giám hiệu kết hợp với công đoàn nhà trường phát động giáo viên hưởng ứng
tốt các phong trào thi đua của nhà trường. Đồng thời theo dõi, đánh giá kết quả thi
đua của giáo viên đảm bảo khách quan, công bằng, chính xác. Qua mỗi đợt thi đua,
Ban giám hiệu, công đoàn nhà trường phối hợp với phụ huynh học sinh biểu
dương, khen thưởng kịp thời giáo viên có thành tích xuất sắc, có sự cố gắng nổi trội
trong công tác. Đôi khi chỉ là một lời biểu dương, một phần thưởng nhỏ bé nhưng
nó đã có tác động đáng kể đến việc phấn đầu bồi dưỡng, rèn luyện của cán bộ giáo
viên giúp cán bộ giáo viên công tác tốt hơn. Muốn vậy, Ban giám hiệu cần phối hợp
với Hội khuyến học, Hội phụ huynh học sinh làm tốt công tác xây dựng quỹ thi đua
khen thưởng.
Ngoài ra, do đời sống của cán bộ giáo viên có ảnh hưởng lớn đến chất lượng hoạt
động của nhà trưởng. Vì vậy, nhà trường cần có sự quan tâm thiết thực và cụ thể như:
- Thực hiện nghiêm chỉnh các chế độ chính sách, đảm bảo quyền lợi vật chất
và tinh thần cho cán bộ giáo viên như nâng bậc lương, chế độ nghỉ hè, trợ cấp khó
khăn, tiền thưởng cuối năm, tiền bồi dưỡng làm việc ngoài giờ.
- Phản ánh đầy đủ và kịp thời tình hình đời sống của cán bộ giáo viên với cấp
trên và chính quyền địa phương đồng thời kiến nghị những biện pháp mà địa
phương và cấp trên có thể giúp được như: Trợ cấp cho giáo viên có hoàn cảnh khó
khăn…
17
- Ban giám hiệu nhà trường phối hợp với công đoàn tìm biện pháp chỉ đạo
tiết kiệm chi tiêu để tăng thêm thu nhập cho giáo viên vào cuối năm học. Đồng
thời tổ chức tốt các hoạt động vui chơi giải trí, thăm quan du lịch và quan tâm
thăm hỏi chăm sóc cán bộ giáo viên khi ốm đau, chia sẻ niềm vui, nỗi buồn với
anh chị em, động viên giúp đỡ kịp thời khi cán bộ giáo viên gặp khó khăn. Từ đó
giáo viên yên tâm và nhiệt tình trong công tác dạy học.
2.11. Phát huy tính tiền phong, gương mẫu của Ban giám hiệu nhà trường
Ban giám hiệu là người lãnh đạo chủ chốt, là trụ cột vững chắc để xây dựng,
bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên. Vì vậy, Ban giám hiệu hơn ai
hết phải nắm vững chủ trường, chính sách, các văn bản pháp quy về giáo dục, am
hiểu công việc, giàu kinh nghiệm sống và công tác nhiệt tình, được tập thể tín
nhiệm. Muốn vậy, Ban giám hiệu phải luôn luôn gương mẫu, tích cực học tập,
không xa rời chuyên môn., phải nắm vững mục tiêu, nội dung, chương trình, sách
giáo khoa, nắm vững đặc trưng, phương pháp dạy học các môn học, nắm vững
các hình thức tổ chức dạy học. Ngoài ra, Ban giám hiệu cần phải tu dưỡng rèn
luyện để có phẩm chất đạo đức trong sáng, trình độ chuyên môn vững, nghiệp vụ
quản lý tốt để giúp đỡ mọi người và quản lý nhà trường vững vàng, đáp ứng tốt
yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện trong giáo dục và đào tạo hiện nay.
IV. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
Những việc đã làm được trong công tác quản lý là tìm ra các giải pháp nâng
cao chất lượng đội ngũ giáo viên đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục góp phần thực
hiện và hoàn thành nhiệm vụ chính trị của nhà trường. Những kết quả đã đạt được
trong năm học 2015 - 2016 như sau:
1. Về đội ngũ nhà giáo
100% CBGV có đủ phẩm chất chính trị, năng lực quản lý, năng lực chuyên
môn; nhiệt tình- năng động trong công tác quản lý và giảng dạy, luôn thực hiện tốt
đường lối chủ trương, chính sách pháp luật của Đảng và nhà nước. Có tinh thần tự
học tự BDTX và thái độ cầu thị trong công tác, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được
giao. Có 29/29 CBGV đạt trình độ chuẩn cấp học; trên chuẩn là: 26/29 = 89,6%
(trong đó: Thạc sĩ: 03; ĐH: 23).
- Chi bộ đạt trong sạch vững mạnh; Nhà trường đạt tập thể lao động xuất sắc
cấp tỉnh; Công đoàn được LĐLĐ thành phố khen; Liên đội thiếu niên được liên
ngành tặng Bằng khen.
- 02 đồng chí đạt GVG cấp Thành phố; 13 SKKN được xếp loại cấp thành
phố, 03 SKKN bảo lưu cấp tỉnh và 02 SKKN được gửi lên HĐKH cấp Tỉnh; 01
đồng chí hoàn thành chương trình trung cấp lí luận chính trị.
- 18 đồng chí đạt LĐTT, 03 đồng chí được Chủ tịch UBND TP tặng GK, 01
CBQL đạt chiến sĩ thi đua cấp thành phố và được đề nghị công nhận CSTĐ cấp
tỉnh, 01 đồng chí được GĐ Sở giáo dục tặng giấy khen.
- 06 đồng chí đạt danh hiệu Công dân gương mẫu cấp thành phố
18
- 15 đồng chí có HS đạt danh hiệu HSG các cấp, cuộc thi Dạy học theo chủ
đề tích hợp có 01 bài đạt giải nhất cấp tỉnh và được giải KK quốc gia.
- 18 thầy cô đạt Danh hiệu LĐTT cấp thành phố; 01 CBQL danh hiệu
CSTĐ cấp thành phố; 01 CBQL đạt danh hiệu CSTĐ cấp tỉnh; 2 cô giáo được
tặng GK của Chủ tịch UBND thành phố; 01 cô giáo được Giám đốc Sở GD tặng
giấy khen.
2. Về chất lượng HS:
* Kết quả XL Hạnh kiểm:
Số học
sinh
Năm học
351
2015-2016
So 2014-2015
348
Loại Tốt
SL
%
83,
294
8
81.
285
9
Xếp loại hạnh kiểm
Loại Khá
Loại TB
SL
%
SL
%
Loại Yếu
SL
%
54
15,4
3
0,8
0
0
59
16.9
4
1.2
0
0
* Kết quả XL học lực:
Năm học
Số
học
sinh
Loại giỏi
SL
%
Loại khá
SL
%
Xếp loại học lực
Loại TB
Loại Yếu
SL
%
SL
%
2015-2016
351
45
12,8
143
40,8
142
40,5
21
5,9
0
0
2014-2015
348
38
10.9
150
43.1
147
42.3
13
3.7
0
0
Loại kém
SL
%
Nhờ có đội ngũ “Vừa hồng vừa chuyên” nên chất lượng giáo dục của nhà
trường vươn lên với: Số lượng HS cấp trường: 45 em; HSG các môn cấp thành
phố: 38 em; học sinh giỏi các môn cấp tỉnh: 06 em; HSG Quốc gia: 01 em. Bao
gồm:
+ Các môn văn hóá: 9 giải (1 nhất, 2 nhì, 02 ba, 4 giải KK). Trong đó có 01
giải Nhì và 01 giải Ba cấp Tỉnh.
+ Cuộc thi KTLM: Có 4 giải của GV và 04 giải của HS ( 01 Nhất, 02 giải
Nhì; 01 giải Ba). Trong đó có 01 giải KK cấp Tỉnh.
+ Cuộc thi Tiếng Anh/mạng: Có 04 em đạt giải (2 giải Ba, 02 KK cấp TP).
+ Cuộc thi Sáng tạo KHKT: Trường đạt giải Ba Thành phố
+ Thi chạy Việt dã, đoàn HS của trường đạt giải KK cấp Thành phố.
+ Thi TDTT: 20 giải cấp thành phố; 03 giải cấp tỉnh; 01 HCV Quốc gia.
C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
I. Kết luận
Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên đáp ứng yêu cầu phát triển của sự
nghiệp giáo dục là yếu tố hàng đầu quyết định sự thành công của sự nghiệp giáo
dục. Sản phẩm của ngành giáo dục là học sinh, chất lượng học tập của học sinh là
thước đo đánh giá hiệu quả “trồng người” của người thầy. Ngành giáo dục không
cho phép “ra lò” những “sản phẩm” kém chất lượng. Vì vậy, đòi hỏi người thầy
19
phải có phẩm chất đạo đức tốt, trình độ chuyên môn vững vàng, thầy biết nhiều,
hiểu sâu. Do vậy vấn đề xây dựng đội ngũ là vấn đề quan trọng hàng đầu cần được
quan tâm đúng mức. Chất lượng đội ngũ giáo viên phụ thuộc vào trách nhiệm công
tác đào tạo tại các trường sư phạm và quá trình bồi dưỡng ở các trường nơi giáo
viên trực tiếp công tác. Nhưng thực tế cho thấy trong những năm trước đây công
tác giáo dục chưa được đánh giá, quan tâm đúng mức nên đội ngũ giáo viên THCS
còn nhiều bất cập. Vì vậy, các nhà trường cần phải đầu tư nhiều công sức, trí tuệ
vào công tác bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, tìm tòi các giải
pháp bồi dưỡng phù hợp với thực tế đội ngũ của trường mình.
Với một số giải pháp như đã trình bày ở trên cùng với việc thực hiện cuộc vận
động “hai không” Trường THCS An Hoạch, chúng tôi cho rằng, đội ngũ giáo viên
nhà trường sẽ có sự chuyển biến rõ rệt, chất lượng đội ngũ giáo viên được nâng lên,
góp phần quan trọng vào việc nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường.
II. Kiến nghị
* Về phía chính quyền địa phương:
- Chính quyền địa phương quy hoạch, đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất nhà
trường, đáp ứng các điều kiện thuận lợi cho học sinh học tập; mở rộng quỹ đất xây
dựng nhà tập đa năng cho nhà trường theo quy định đối với trường chuẩn quốc gia.
- Thường xuyên hỗ trợ nhà trường trong công tác tuyên truyền về chất lượng
giáo dục của nhà trường, tuyên truyền cho các bậc phụ huynh học sinh hiểu được ý
nghĩa của việc học; có chính sách động viên, quan tâm đối với đội ngũ giáo viên,
học sinh, nhất là giáo viên và học sinh có thành tích xuất sắc trong các phong trào
thi đua dạy tốt - học tốt.
* Về phía ngành giáo dục:
Phòng Giáo dục và Đào tạo cần tăng cường mở các chuyên đề bồi dưỡng
nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý.
Trên đây là những kinh nghiệm của bản thân tôi đã rút ra từ thực tiễn công tác
quản lý của mình. Có thể còn bộc lộ những khiếm khuyết trong cách trình bày và
diễn đạt, tôi rất mong được sự đóng góp, bổ sung của các đồng nghiệp để tôi có các
giải pháp hoàn thiện và hiệu quả trong công tác quản lý đáp ứng yêu cầu đổi mới
giáo dục.
XÁC NHẬN CỦA HIỆU TRƯỞNG
An Hoạch, ngày 20 tháng 3 năm 2017
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình
viết,
không sao chép nội dung của người khác.
Người thực hiện
Phạm Thị Thu Hương
20