Giáo án Ngữ văn 7 trọn bộ

Ngày soạn :4/9/04
Tuần 1 Bài 1 ,
Tiết 1
I, Mục tiêu cần đạt
Giúp hs
- Cảm nhận và hiểu được những tình cảm thiêng liêng , đẹp đẽ của cha mẹ đối với con cái
- Thấy được ý nghóa lớn lao của nhà trường đối với cuộc đời của mỗi con người
II, Chuẩn bò
- Dự kiến khả năng tích hợp : với môn iếng việt qua bài từ ghép , với phân môn tập làm
văn liên kết trong vb
- Một số bước tranh minh hoạ về ngày tựu trường
III, Tiến trình lên lớp
1, ổn đònh tổ chức
2, Kiểm tra bài cũ : Kiểm tra sách vở và việc soạn bài của hs
3, Bài mới
Tất cả chúng ta , đều trải qua cái buổi tối trước ngày khai giảng trọng đại chuyển từ mẫu giáo
lêân lớp 1 bậc tiểu học . Còn vương vấn trong nổi nhớ của chúng ta xiết bao bồi hồi , xao xuyến …
cảø lo lắng và sợ hãi . Bây giờ nhớ lại ta thấy thật ngây thơ và ngọt ngào , tâm trạng của mẹ ntn
khi cổng trường sắp mở ra đó đứa con yêu q của mẹ. Tiết học hôm nay sẻ làm rõ điều đó .
Gv cùng hs đọc văn bản
(?) Văn bản này thuộc loại văn bản gì ? ( nhật dụng)
(?) Ở lớp 6 các em đã học loại vb này rồi , em hãy nhắc
lại vb nhật dụng là gì ?( Là loại vb đề cập đến nội
dung có tính cập nhật , đề tài có tính thời sự đồng thời
là những vấn đề xh có ý nghóa lâu dài )
(?) Em hãy tóm tắt đại ý vb bằng 1 vài câu ngắn gọn ?
- Bài văn viết về tâm trạng của người mẹ trong đêm
không ngủ trước ngày khai trường để vào lớp 1 của con
(?) Theo dõi vb cho biết , người mẹ nghó đến con trong
thời điểm nào ? ( đêm trước ngày con vào lớp 1)
(?) Thời điểm đó gợi cảm xúc gì trong tình cảm hai mẹ

con , hãy tìm những từ ngữ trong vb thể hiện điều đó ?
- Con : Niềm vui háo hức … giấc ngủ đến dễ dàng như
uống một li sữa
(?) Tâm trạng của mẹ và con có gì khác nhau ? ở đây
tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì ? ( Tương phản
(?) Theo em tại sao người mẹ lại không ngủ được ?
GV gợi mở : Người mẹ không ngủ có phải vì lo lắng
cho con hay vì người mẹ đang nôn nao nghó về ngày
I, Đọc , Tìm hiểu vb
1, Đọc , Tìm hiểu chú thích
2, Bố cục : 2 phần
3, Phân tích
khai trường năm xưa của chính mình ? Hay vì lí do nào
khác ?
(?) Chi tiết nào chứng tỏ ngày khai trường đã để lại dấu
ấn trong tâm hồn người mẹ ?
- Cứ nhắm mắt lại là dường như vang bên tai tiếng đọc
bài trầm bổng : “ Hằng năm … dài và hẹp”
- Cho nên ấn tượng của mẹ …. Mà mẹ bước vào
(?) Theo em tại sao ngày khai trường vào lớp 1 lại để
lại dấu ấn sâu đậm trong tâm hồn người mẹ đến thế ?
- bởi đó có thể là ngày đầu tiên mẹ đến trường , được
bà dắt đi học , nhưng cũng có thể là sự cảm nhận về
một môi trường hoàn toàn mới lạ
(?) Từ dấu ấn sâu đậm của ngày khai trường , điều mà
mẹ mong muốn cho con ở đây là gì ?( Mong con có
một kỉ niệm đẹp về ngày khai trường đầu tiên )
(?) Từ những trăn trở suy nghó đến những mong muốn
của mẹ trong cái đêm trước ngày khai trường của con ,
em thấy người mẹ là người ntn?

(?) Trong vb có phải người mẹ đang trực tiếp nói với
con không ? cách viết này có tác dụng gì ?
- Người mẹ không trực tiếp nói với ai cả. Cách viết này
làm nổi bật tâm trạng , khắc hoạ được tâm tư tình cảm
của người mẹ
Gọi hs đọc từ Mẹ nghe nói cho đến hết
(?) Em nhận thấy ở nước ta , ngày khai trường có diễn
ra như ngày lễ của toàn xh không ? ( có)
(?) Hãy miêu tả miệng quang cảnh ngày hội khai
trường của trường em ? ( quang cảnh ngày khai trường :
cảnh sân trường … thầy trò … các đại biểu … tiếng trống
trường )
(?) Trong đoạn cuối vb xuất hiện câu tục ngữ “sai một
li đi một dặm” . Em hiểu câu tục ngữ này có ý nghóa gì
khi gắn với sự nghiệp giáo dục ?
- Không được sai lầm trong giáo dục vì giáo dục quyết
đònh tương lai cho một đất nước
(?) Kết thúc bài văn người mẹ nói “ Bước qua cánh
cổng trường là thế giới diệu kì sẽ mở ra” . Em đã học
qua thời cấp I , bây giờ em hiểu thế giới kì diệu ở đây
là gì ? (HSTLN)
(?) Học qua vb này , những kỉ niệm sâu sắc nào thức
dậy trong em ?
a, Diễn biến tâm trạng của
người mẹ
- Hôm nay mẹ không tập
trung được vào việc gì cả
- Mẹ lên giường trằn trọc …
không ngủ được
- Mẹ nhớ sự nôn nao , hồi

hộp khi cùng bà ngoại… nỗi
chơi vơi hốt hoảng
Yêu thương con , tìh
cảm sâu nặng đối với con
b, Cảm nghó của mẹ về giáo dục
trong nhà trường
“ Đi đi con , hãy can đảm
lên , thế giới này là của con ,
bước vào cánh cổng trường là
thế giới diệu kì sẽ mở ra”
Khẳng đònh vai trò to
lớn của nhà trường đối với
con người và tin tưởng ở sự
nghiệp giáo ducï
- Nhớ về thời thơ ấu đến trường
- Nhớ lớp học , nhớ bạn bè , thầy cô
- Nhớ sự chăm sóc ân cần của mẹ
(?) Như các em đã biết vb này viết về tâm trạng của
người mẹ trong đêm không ngủ được trước ngày khai
trường để vào lớp 1 của con . Qua tâm trạng đó của mẹ
, em hiểu được gì về vấn đề mà tác giả muốn nói ở đây
? ( ghi nhớ )
III, Ghi nhớ : sgk /9
IV, Luyện tập
Gv hướng dẫn hs làm
4, Củng cố
- Cho hs đọc lại đoạn văn “ Thực sự mẹ không … bước vào”
- Theo em , em sẽ làm gì để đền đáp lại tình cảm của mẹ dành cho em
5, Dằn dò :
- Học phần ghi nhớ

- Biết tóm tắt vb
- Xem và soạn bài “ Mẹ tôi”
Ngày soạn: 4/9/04
Tiết 2

EN- MÔN ĐÔA-MI-XI
I, Mục tiêu cần đạt
Giúp hs
- Hiểu biết và thấm thía những tình cảm thiêng liêng sâu nặng của cha mẹ đối với con cái
- Hiểu được cách nghiêm khắc nhưng vẫn tế nhò , có lí , có tình của người cha
II, Chuẩn bò
- Dự kiến khả năng tích hợp : vb Cổng trường mở ra , Tiếng việt Từ ghép , TLV liên kết
trong vb
- Một số bức tranh minh hoạ
III, Tiến trình lên lớp
1, ổn đònh tổ chức
2, Kiểm tra bài cũ :Hãy tóm tắt ngắn gọn vb “ Cổng trường mở ra”
- Bài học sâu sắc nhất mà em học tập được ở vb này là gì ?
3, Bài mới : Từ xưa đến nay người VN luôn có truyền thống “ Thờ cha, kính mẹ” . Dù xh
có văn minh tiến bộ ntn nữa thì sự hiếu thảo , thờ kính cha mẹ vẫn là biểu hiện hàng đầu của
thế hệ con cháu . Tuy nhiên lúc nào ta cũng có ý thức được điều đó , có lúc vì vô tình hay tự
ta phạm phải những lỗi lầm đối với cha mẹ . Chính những lúc đó cha mẹ mới giúp ta nhận ra
được những lỗi lầm mà ta đã làm . VB “ Mẹ tôi” mà chúng ta tìm hiểu ngày hôm nay sẽ giúp
ta thấy được tình cảm của các bậc cha mẹ đối với con cái mình .
(?) Em hãy nêu vài nét về tác giả , tác phẩm ?
Gv cùng hs đọc toàn bộ vb ( trong khi đọc thể hiện hết
tâm tư và tình cảm của người cha trước lỗi lầm của con)
Giải thích từ khó
(?) Em hãy tóm tắt lại vb ?
(?) Tại sao nội dung vb là bức thư người bố gửi cho con ,

nhưng nhan đề lại lấy tên mẹ tôi ?
(?) Vb này chia làm mấy phần ? nêu nội dung từng phần
- Từ đầu đến sẽ ngày mất con – hình ảnh người mẹ
- Tiếp theo đến yêu thương đó .Thái độ của người cha
- Còn lại – lời nhắn nhủ của người cha
Gọi hs đọc đoạn 1
(?) Hình ảnh người mẹ của En-ri-cô hiện lên qua những
chi tiết nào trong vb ?
(?) Em cảm nhận phẩm chất nào của người mẹ sáng lên
từ những chi tiết đó
(?) Phẩm chất đó được biểu hiện như thế nào ở mẹ em ?
hoặc một người mẹ VN nào mà em biết ?
( hs tự bộc lộ)
Gọi hs đọc đoạn 2
I, Giới thiệu tác giả , tác
phẩm
1, Tác giả : ÉT – môn –
đô đơ a-mi –xi nhà văn
ý
2, Tác phẩm : sgk /11
II, Đọc , tìm hiểu vb
1, Đọc , tìm hiểu chú thích
2, Bố cục : 3 phân
3, Phân tích
a, Hình ảnh người mẹ
- Dành hết tình yêu
thương cho con , quên
mình vì con
b, Thái độ của người cha
đối với En- ri-cô

(?) Tìm những từ ngữ thể hiện thái độ của người bố đối
với En-ri-cô?
(?) Em có suy nghó gì trước những lời cảnh tỉnh của người
cha ? (Hs tự do trả lời)
(?) Qua đó em thấy thái độ của bố đối với EN-ri-cô ntn?
( vừa dứt khoát như ra lệnh , vừa mềm mại như khuyên
nhủ )
(?) Lí do gì khiến ông có thái độ đó ? Qua thái độ đó bố
mong muốn ở con điều gì ?
- Vì ông cảm thấy hụt hẩng bất ngờ
- Mong muốn con hiểu được công lao , sự hi sinh vô bờ
bến của mẹ
(?) Theo em điều gì khiến En-ri-cô xúc động khi đọc thư
bố .Trong 4 lí do đã nêu trong phần tìm hiểu vb sgk?
(HSTLN)
(?) Trước tấm lòng của người mẹ , bố đã khuyên En-ri-cô
điều gì ?
(?) Em hiểu được điều gì qua lời khuyên nhủ của bố ?
( Đối với mẹ chúng ta cố gắng đừng làm một điều gì sai
trái khiến mẹ phải đau lòng , và khi lỡ sai phạm chúng ta
phải biết nhận lỗi )
(?) Theo em đó là một lời khuyên như thế nào ?
(?) Theo em tại sao người bố không nói trực tiếp mà lại
viết thư ? (HSTLN)
(?) Qua bức thư người bố gửi cho En-ti – cố em rút ra
được bài học gì ?(Chúng ta phải hiểu được công lao to
lớn của mẹ và hãy làm nhiều điều tốt để đền đáp công
ơn đó)
- Sự hổn láo của con
như một nhát dao đâm

vào tim bố vậy
- Bố không thể nén cơn
tức giận
- Con mà lại xúc phạm
đến mẹ con ư?
- Thật đáng xấu hổ và
nhục nhã
Vừa dứt khoát như
ra lệnh , vừa mềm mại
như khuyên nhủ . Mong
muốn con hiểu được
công lao , sự hi sinh vô
bờ bến của mẹ
c, Lời khuyên nhủ của bố
- không bao giờ thốt ra 1
lời nói nặng với mẹ
- Con phải xin lỗi mẹ
- Con hãy cầu xin mẹ
hôn con
Lời khuyên nhủ
chân tình , sâu sắc
III, Ghi nhớ : sgk
4, Củng cố : đọc thêm vb “ Thư gửi mẹ” và vì sao hoa cúc có nhiều cánh nhỏ”
5, Dặn dò : Tóm tắt vb , Học thuộc phần ghi nhớ , làm hết bài tập
- Soạn bài “ Cuộc chia tay của những con búp bê
Ngày soạn : 9/9/04
Tuần 2 Bài 2
Tiết 4,5
I, Mục tiêu cần đạt
Giúp hs

- Thấy được những tình cảm chân thành , sâu nặng của 2 anh em trong câu chuyện . Cảm
nhận được nỗi xót xa của những bạn nhỏ chẳng may rơi vào hoàn cảnh gia đình bất hạnh .
Biết thông cảm và chia sẽ với những người bạn ấy.
- Thấy được cái hay của truyện là ở cách kể rất chân thật và cảm động
- Rèn kó năng miêu tả và phân tích tâm lí nhân vật
II, Chuẩn bò
- Dự kiến khả năng tích hợp : Tiếng việt với khái niệm từ ghép , tập làm văn ở bài Bố cục
và mạch lạc trong vb
- Một số bức tranh minh hoạ
III, Tiến trình lên lớp
1, ổn đònh tổ chức
2, Kiểm tra bài cũ:
Viết một đoạn văn ngắn , khoảng 5-6 câu trình bày cảm nhận của em về hình ảnh và vai trò
của người mẹ qua 2 vb nhận dụng vừa mới học : Cổng trường mở ra và Mẹ tôi
3, Bài mới : Trong cuộc sống , ngoài việc trẻ được sống đầy đủ về vật chất thì cha mẹ còn làm
cho con trẻ đầy đủ , hoàn thiện về đời sống tinh thần . Trẻ có thể thiếu thốn vật chất nhưng tinh
thần cần phải đầy đủ . Cho dù rất hồn nhiên , ngây thơ nhưng trẻ vẫn cảm nhận , vẫn hiểu biết 1
cách đầy đủ về c/ s gia đình mình . Nếu chẳng may rơi vào hoàn cảnh bất hạnh , các em cũng
biết đau đớn , xót xa , nhất là khi phải chia tay với gia đình thân yêu cảu mình . Để hiểu rõ hoàn
cảnh đó , bài học hôm nay sẽ giúp ta hiểu được vấn đề đó
(?) Em hiểu gì về tác giả ,tác phẩm của vb này ?
GV gọi hs đọc những đoạn tiêu biểu
(?) Em hãy tóm tắt vb này một cách ngắn gọn nhất ?
Giải thích từ khó
(?) Truyện viết về I , về việc gì ? Ai là nhân vật chính ?
- Truyện viết về những em bé không may đứng trước sự đổ
vỡ của gia đình , đó là 2 anh em T và T
(?) Tại sao tên truyện lại là “ Cuộc chia tay của những con
búp bê” ? Tên truyện có liên quan gì đến ý nghóa
củatruyện không ? (hstln)

• Câu hỏi gợi mở : Những con búp bê gợi cho em suy
nghó gì ? Chúng có mắc lỗi gì không ? chúng có chia
tay thật không ?
- Những con búp bê vốn là những đồ chơi của tuổi nhỏ ,
thường gợi lên sự ngộ nghónh , trong sáng , vô tội
(?) Vì sao chúng lại phải chia tay ? vì cha mẹ li hôn
(?) câu chuyện được kể theo ngôi thứ mấy ? việc lựa chọn
I, Giới thiệu tác giả- tác
phẩm
Sgk / 26
II, Đọc – Tìm hiểu vb
1, Đọc – Tìm hiểu chú thích
2, Bố cục : 2phần
3, Phân tích
a, Cuộc chia tay của Thuỷ
với anh trai
- Thuỷ mang kim chỉ ra
tận sân vận động vá áo
cho anh
ngôi kể có tác dụng gì ?
(?) Hãy tìm những chi tiết trong truyện để thấy được 2 anh
em Tvà T rất mực gần gũi , thương yêu nhau ?
(?) Em có nhận xét gì về tình cảm của 2 anh em trong câu
chuyện này ? (tình cảm chân thành , sâu sắc)
(?) Chính vì tình cảm sâu nặng như thế nên gặp cảnh ngộ
phải chia tay chúng đã bộc lộ cảm xúc gì ?
- đau đớn , xót xa
(?) Lời nói và hành động củaThuỷ khi thấy anh chia 2 con
búp bê Vêï só và em nhỏ ra 2 bên có mâu thuẫn gì ?
(HDTLN)(

Thuỷ rất giận dữ khi Thành chia 2 con búp bê ra và vui
vẽ khi 2 con búp bê đứng cạnh nhau
(?) Theo em có cách nào giải quyết mâu thuẩn đó không ?
(Gia đình phải đoàn tụ )
Theo dõi cuộc chia tay với lớp
(?) Chi tiết nào trong cuộc chia tay của Thuỷ với lớp học
làm cô giáo bàng hoàng ?(Thuỷ sẽ không được đi học nữa
(?) Vì sao cô bàng hoàng ?
- bởi vì học trò của mình không chỉ bất hạnh do gia đình
tan đàn xẻ nghé mà còn bất hạnh không được đến trường
(?) Theo em từ chi tiết trên ở khía cạnh đề tài sáng tác về
quyền trẻ em thì truyện ngắn này muốn nói lên điều gì ?
Muốn đề cập đến quyền lợi gì của trẻ em ?
- 1 sự thật trong đời sống xh khiến cho những đứa trẻ rơi
vào hoàn cảnh bất hạnh , khổ đau . Trẻ phải được nuôi dạy
, được chăm sóc yêu thương , được đi học
(?) Trong đoạn này , chi tiết nào khiến em cảm động nhất ?
Vì sao ?( cô cho tặng Thuỷ quyển vở và cây bút nắp vàng
– thể hiện tình yêu thương , sự quan tâm của cô giáo đối
với học trò)
(?) Hãy giải thích vì sao khi Thành dắt em ra khỏi cổng
trường. Thành lại có tâm trạng “ Kinh ngạc thấy mọi người
vẫn đi lại bình thường và nắng vẫn vàng ươm trùm lên
cảnh vật” ?(HSTLN)( Có thể là vì trong khi mọi việc diễn
ra bình thường , có cảnh vật rất đẹp , cuộc đời vẫn bình
yêu …ấy thế mà Thành và Thuỷ phải chòu đựng sự mất mát
và đổ vỡ quá lớn )
(?) Hãy nhận xét về cách kể truyện của tác giả , cách kể
này có tác dụng gì trong việc làm nổi rõ tư tưởng của
truyện ? ( Kể bằng con mắt và những suy nghó của những

- Chiều nào Thành cũng
đónem đi học về , dắt tay
nhau vừa đi vừa trò
chuyện
- Thành nhường hết đồ
chơi cho em nhưng Thuỷ
lại thương anh “ Không ai
gác đêm cho anh ngủ”
nên để lại cho anh cả 2
con búp bê
Tình cảm chân thành ,
sâu sắc , thể hiện sự đau
đớn , xót x
b, Cuộc chia tay với lớp học
- Cô mở cặp lấy một
quyển sổ cùng với chiếc
bút máy nắm vàng đưa
cho Thuỷ
- Em tôi …nức nở
Cần yêu thương
và quan tâm đế quyền lợi
của trẻ em , đừng làm tổn
hại đến hững tình cảm tự
nhiên , trong sáng
IV, Ghi nhớ
Sgk / 27
con người trong cuộc . Cách kể này giúp tác giả thể hiện 1
cách sâu sắc những suy nghó , tình cảm , tâm trạng của
nhân vật . Lời kể giản dò , không xung đột dữ dội , có sức
truyền cảm )

(?) Qua câu chuyện này , theo em tác giả muốn gửi gắm
đến mọi người điều gì ?
4,Củng cố : Cho hs đọc thêm “ Trách nhiệm của bố mẹ”
- Học qua vb này em có cảm nghó gì về hoàn cảnh của hai ah em Thành và Thuỷ
5, Dặn dò : - Tóm tắt vb
- Học phần ghi nhớ
- Soạn bài “ Những câu hát về tình cảm gia đình”
Ngày soạn 10/9/04
Tiết 7

I, Mục tiêu cần đạt
Giúp hs hiểu rõ :
- Tầm quan trọng của bố cục trong vb : trên cơ sở đó , có ý thức xd bố cục khi tạo lập vb
- Thế nào là bố cục rành mạch và hợp lí để bước đầu xd được bố cục rành mạch , hợp lí
cho bài làm
- Tính phổ biến và sự hợp lí của dạng bố cục 3 phần , nhiệm vụ của mỗi phần trong bố
cục , để từ đó có thể làm Mở bài , Thân bài và Kết bài đúng hướng hơn , đạt kết quả tốt
hơn
II, Chuẩn bò
- Dự kiến khả năng tích hợp : Phần văn qua vb “ Cuộc chia tay của những con búp bê” và
các vb đã học
- Một số bài văn có bố cục rành mạch , hợp lí
III, Tiến trình lên lớp
1, ổn đònh tổ chức
2, Kiểm tra bài cũ : - Thế nào là liên kết trong vb ?
- Muốn 1 vb có tính liên kết người viết phải ntn?
3, Bài mới : Trong những năm học trước , các em đã được làm quen với công việc xây dựng
dàn bài , Dàn bài lại là chính kết quả , hình thức thể hiện của bố cục . Vì thế bố cục trong vb
không phải là 1 vấn đề hoàn toàn mới mẻ đối với chúng ta . Tuy nhiên trên thực tế , vẫn có rất
nhiều học sinh không qua tâm đến bố cục , và rất ngại xd bố cục trong lúc làm bài . Vì vậy bài

học hôm nay sẽ ho ta thấy rõ tầm quan trọng của bốc cục trong vb , bước đầu giúp ta xd được bố
cục rành mạch , hợp lí
(?) Em muốn viết một lá đơn để xin ra nhập ĐTNTPHCM ,
hãy cho biết trong lá đơn ấy cần ghi những nội dung gì ?
- Tên , tuổi , nghề nghiệp
- Nêâu yêu cầu , nguyện vọng , lời hứa
(?) Những nội dung trên được sắp xếp theo một trật tự ntn?
- Theo trật tự trước sau một cách hợp lí , chặt chẽ , rõ ràng
(?) Em có thể tuỳ tiện thích ghi nd nào trước cũng được
không ? Ví dụ có thể viết lí do trước sau đó mới viết tên
dược không ? ( không)
(?) Từ đó em thấy bố cục một vb cần đạt những yêu cầu gì
để người đọc có thể hiểu được vb đó ? ( ghi nhớ 1)
Gọi hs đọc 2 câu truyện trong phần 2
• Chú ý câu chuyện thứ nhất
(?) Đọc câu chuyện này lên ta thấy nội dung được sắp xếp
ntn so với vb kể trong sách ngữ văn ?
- lộn xộn , khó tiếp nhận
(?) Bản kể trong vb ngữ văn 6 và bản kể ở vd này đều có
những câu văn về cơ bản là giống nhau . Vậy vì sao vb này
khó tiếp nhận còn vb kia lạ dễ tiếp nhận ?(hstln)
(?) Trong câu chuyện thứ nhất gồm mấy đoạn ? các câu
trong mỗi đoạn có tập trung 1 ý chung không ? ý của đoạn
I, Bài học
1. Bốc cục của vb
- là sự sắp xếp các phần ,
các đoạn theo một trình tự
, 1 hệ thống rành mạch ,
hợp lí
2, Những yêu cầu về bố cục

trong vb
- Nội dung trong vb phải
thống nhất chặt chẽ với
nhau , giữa chúng phải có
sự phân biệt rạch ròi
- Trình tự sắp xếp các
này và đoạn kia có phân biệt được với nhau không ?
(?) Vậy trong vb bố cục phải như thế nào ? ( ghi nhớ)
(?)Rành mạch có phải là yêu cầu duy nhất với 1 vb không
Yêu cầu hs chú ý câu chuyện thứ 2
(?) Câu chuyện này gồm mấy đoạn ? ( 2 đoạn)
(?) Nội dung của mỗi đoạn văn ấy có tương đối thống nhất
không ? ( Tương đối thống nhất )
(?) Vậy cách kể này bất hợp lí chổ nào ?
- Làm cho câu chuyện không nêu bật được ý phê phán,
không còn buồn cười
(?) Từ đây em rút ra được bài học gì về 1 bố cục ràng
mạch , hợp lí ? ( ghi nhớ 2)
(?) Hãy nêu nhiệm vụ 3 phần MB,TB,KB trong văn miêu
tả và tự sự ?
(?) Qua đó em thấy 1 vb gồm có mấy phần ? Nhiệm vụ của
từng phần có phân biệt rõ ràng không ? ( 3 phần có)
(?) Có ý kiến cho rằng phần Mb chỉ là sự tóm tắt , rút gọn
của phần TB , phần kết bài chẳng qua chỉ là sự lặp lại 1
phần nữa của mở bài . Nói như vậy có đúng không ? Vì
sao?( Nói như vậy lá không đúng vì qua bảng hệ thống đã
điền vào nd thích hợp và qua sự lập luận về 1 bố cục rành
mạch như trên , ta thấy rõ sự phân biệt giữa các đoạn ,
phần . Có như thế bố cục mới đạt yêu cầu )
(?) Một bạn khác lại cho rằng nd chính của việc miêu tả ,

tự sự được dồn cả vào phần TB nên kết bài và mở bài là
phần không cần thiết . Em có đồng ý với ý kiến đó không ?
( Không , vì mỗi phần có nhiệm vụ riêng)
(?) Hãy nêu yêu cầu của bài tâp 1? (HSTLN)
(?) Bài tập 3 yêu cầu điều gì ? (HSTLN
phần các đoạn phải giúp
cho người viết ( nói) dễ
dàng đạt được mục đích
3, Các phần của bố cục
3 phần : Mở bài , Thân
bài , Kết bài mỗi phần có
một nhiệm vụ riêng
II, Ghi nhớ : sgk
III, Luyện tập
Bài tập 2 :
Mb: từ đầu … khóc nhiều
Tb: tiếp theo ..đi thôi con
Kb: còn lại
Bố cục đã rành mạch hợp
lí
Bài tập 3: Chưa rànhạch
hợp lí vì các điểm 1,2,3 ở
phần thân bài mới chỉ kể
lại việc học chứ chưa phải
là trình bày kinh nghiệm
học tốt . Trong đó điểm 4
lại không phải nói về việc
học
4, Củng cố : Thế nào là bố cục của vb ? Nêu những điều kiện để bố cục được rành mạch và hợp
lí ? Vb thường được xây dựng thoe bố cục mấy phần ?

5, Dặn dò : Học ghi nhớ , Làm hết bài tập còn lại , Soạn bài “ Mạch lạc trong vb”
Ngày soạn : 12/9/04
Tiết 8
I, Mục tiêu cần đạt
Giúp hs
- Có những hiểu biết bước đầu về mạch lạc trong vb và sự cần thiết phải làm cho vb có
mạch lạc , không đứt đoạn hoặc quẩn quanh
- Chú ý đến sự mạch lạc trong các bài tập làm văn
II, Chuẩn bò
- Dự kiến khả năng tích hợp :phần văn ở các văn bản đã học
- Một số vb mẫu có sự mạch lạc
III, Tiến trình lên lớp
1, ổn đònh tổ chức
2, Kiểm tra bài cũ:
- Bố cục của vb là gì ?
- Một bố cục như thế nào được gọi là rành mạch và hợp lí ? cho vd minh hoạ .
3, Bài mới : Nói đến bố cục là nói đến sự sắp đặt , sự phân chia nhưng vb lại không thể
không liên kết . Vậy làm thế nào để các phần , các đoạn của 1 vb vẫn được phân cách rành
mạch mà lại không mất đi sự liên kết chặt chẽ với nhau ? Để làm được điều đó thì cô cùng các
em tìm hiểu tiết học này .
(?) Dựa vào hiểu biết (sgk/ 31) , Em hãy xác
đònh mạch lạc trong vb có những tính chất gì
trong số 3 tính chất được nêu trong sgk ?(,c)
(?) Khái niệm mạch lạc trong vb có được dùng
theo nghóa đen không ?
(?) Nội dung của khái niệm mạch lạc trong vb
có hoàn toàn xa rời với nghóa đen của từ mạch
lạc không ?
(?) Vậy sự mạch lạc có vai trò ntn đối với vb ?
- rất cần thiết

Yêu cầu hs chú ý phần 2
(?) Em đã thấy vb “ Cuộc chia tay của những
con búp bê” đề cập đến nhiều nội dung khác
nhau : Mẹ bắt 2 đứa chia đồ chơi ; 2 anh em Tvà
T rất yêu thương nhau ;chuyện kể về 2 con búp
bê ; T đưa em đến lớp chào co giáo và các bạn ;
hai anh em phải chia tay ; Thuỷ để cả 2 con búp
bê lại cho Thành . Hãy cho biết toàn bộ sự việc
trên xoay quanh sự việc chính nào ? ( chia tay)
(?) Sự chia tay và những con búp bê đóng vai
trò gì trong truyện ? Hai anh em Thành và
Thuỷ có vai trò gì trong truyện ?
(?) Các từ ngữ : chia tay , chia đồ chơi , chia ra ,
chia đi , chia rẽ , xa nhau , khóc … cứ lặp đi lặp
lại trong bài . Một loại từ ngữ và chi tiết khác
biểu thò ý không muốn phân chia cũng lặp đi lặp
I, Bài học
1, Mạch lạc trong vb
- Thông suốt , liên tục , không
đứt quãng
Văn bản rất cần sự mạch lạc
2, Các điều kiện để một vb có tính mạch
lạc
- Các phần các đoạn , các câu trong
vb đều nói về một đề tài
- Các phần , các đoạn , các câu được
nối tiếp theo một trình tự rõ ràng hợp
lí
II, Ghi nhớ : sgk/ 32
III, Luyện tập

Bài tập 1 :
+ ý chủ đạo xuyên suốt toàn đoạn
văn là : sắc vàng trù phú , đầm ấm
lại : anh cho em tất , chẳng muốn chia bôi ,
chúng lại thân thiết quàng tay lên vai nhau ,
không bao giờ để chúng ngồi xa cách nhau …
.Theo em đó có phải là chủ đề ( vấn đề chủ yếu
) liên kết các sự việc nêu trên thành một thể
thống nhất không ? ( Phải )
(?) Đó có thể xem là mạch lạc của vb không ?
( có)
(?) Trong vb Cuộc chia tay của những con búp
bê có đoạn kể việc hiện tại , có đoạn kể việc
quá khứ , có đoạn kể việc ở nhà , có đoạn kể
việc ở trường , có đoạn kể chuyện hôm nay , có
đoạn kể chuyện sáng mai . Hãy cho biết các
đoạn ấy được nối với nhau theo mối liên hệ nào
trong các mối liên hệ dưới đấy : Liên hệ thời
gian , không gian , liên hệ tâm lí , liên hệ ý
nghóa ?
(?) Mối liên hệ giữa các đoạn ấy có tự nhiên và
hợp lí không ? ( Tự nhiên và hợp lí )
(?) Từ thực tế của truyện , theo em 1 vb có tính
mạch lạc là 1 vb như thế nào ? ( hs đọc điểm
thứ 2 trong phần ghi nhớ )
Yêu cầu hs đọc bài tập 1
(?) Nêu yêu cầu của bài tập 1? (HSTLN)
(?) Bài tập 2 yêu cầu chúng ta phải làm gì ?
của làng quê vào mùa đông , giữa
ngày mùa . Ý tứ ấy được dẫn dắt

theo một dòng chảy hợp lí , phù hợp
với nhận thức của người đọc .
- Câu đầu giới thiệu bao quát về sắc
vàng trong thời gian ( mùa đông ,
giữa ngày mùa ) và trong không gian
(làng quê) . Sau đó , tác giả nêu lên
những biểu hiện của sắc vàng trong
thời gian và không gian đó .
- Hai câu cuối : là nhận xét cảm xúc
về màu vàng
Một trình tự với 3 phần nhất quán và
rõ ràng như thế đã làm cho mạch văn
thông suốt và bố cục các đoạn văn
trở nên mạch lạc
Bài tập 2 :
Ý chủ đạo của câu chuyện xoay
quanh việc chia tay của 2 đứa trẻ và
2 con búp bê . Việc thuật lại quá tỉ
mỉ nguyên nhân dẫn đến cuộc chia
tay của 2 người lớn có thể làm cho ý
tứ chủ đạo trên bò phân tán , không
giữ được sự thống nhất , và do đó ,
làm mất sự mạch lạc của câu chuyện
4, Củng cố : Nêu vai trò của mạch lạc trong vb ? Một vb có tính lạch lạc là một vb ntn?
5, Dặn dò : Học thuộc ghi nhớ sgk
- Hoàn thành bài tập
- Làm bài tập làm văn số 1 tại nhà
- Soạn bài mới “ Qúa trình tạo lập vb”
Ngày soạn : 14/9/04
Tuần 3 Bài 3

Tiết 9
I, Mục tiêu cần đạt
Giúp hs :
- Hiểu được Ca dao, dân ca là gì ?
- Nắm được nội dung , ý nghóa của một số hình thức nghệ thuật tiêu biểu của ca dao , dân
ca thuộc chủ đề tình cảm gia đình
- Thuộc những bài ca dao trong vb và biết thêm 1 số bài ca dao thuộc hệ thống của chúng
II, Chuẩn bò
- Dự kiến khả năng tích hợp :Văn – Tập làm văn : văn bản , thể thơ lục bát , văn biểu
cảm ; Văn – Tiếng việt Từ láy
- Một số bài ca dao có liên quan
III, Tiến trình lên lớp
1, ổn đònh tổ chức
2, Kiểm tra bài cũ :
- Tóm tắt truyện “ Cuộc chia tay của những con búp bê”
- Nêu ý nghóa truyện ?
3, Bài mới : Đối với tuổi thơ mỗi người VN , ca dao – dân ca là dòng sữa ngọt ngào , vỗ về
, an ủi tâm hồn chúng ta qua lời ru ngọt ngào của bà , của mẹ , của chò những buổi trưa hè
nắng lửa , hay những đêm đông lạnh giá . Chúng ta ngủ say mơ màng , chúng ta dần dần
cùng với tháng năm , lớn lên và trưởng thành cùng với dòng suối trong lành đó . Bây giờ ta
cùng đọc lại ï , lắng nghe và suy ngẫm .
Gọi hs đọc phần chú thích
(?) Em hiểu thế nào là ca dao – dân ca?
Gv giới thiệu thêm về cadao , dân ca cho hs rõ
Giáo viên đọc 4 bài ca dao sau đó gọi hs đọc lại ( chú ý
ngắt nhòp thơ lục bát , giọng đọc dòu nhẹ , chậm êm ..)
(?) Theo em , tại sao bốn bài ca dao ,dân ca khác nhau lại
có thể kết hợp thành 1 vb ?
-Vì cả 4 đều có nd tình cảm gia đình
(?) Trong chủ đề chung tình cảm gia đình , mỗi bài có một

nội dung tình cảm riêng . Em hãy chỉ ra tình cảm của từng
bài ?
- Bài 1: ơn nghóa công lao cha mẹ
- Bài 2 : nỗi nhớ mẹ nơi quê nhà
- Bài 3 : Nỗi nhớ và lòng kinh yêu ông bà
- Bài 4 : Tình anh em ruột thòt
(?) Có gì giống nhau trong hình thức diễn đạt của 4 bài ca
dao?
- Thể thơ lục bát , giọng điệu tâm tình , các hình ảnh quen
thuộc
Gọi hs đọc bài 1
(?) Bài 1 là lời của ai , nói với ai về việc gì ?
I, Thế nào là ca dao, dân
ca ?
Sgk/ 35
II, Đọc – Tìm hiểu vb
1, Đọc , tìm hiểu chú
thích
2, Bố cục :
3, Phân tích
Bài 1
- Lời mẹ ru con , nói
với con , về công lao
cha mẹ
- khẳng đònh công lao
to lớn của cha mẹ đối
với con cái
- Biểu lộ lòng biết ơn
sâu nặng của con cái
(?) Lời ca Cù lao chín chữ có ý nghóa khái quát điều gì ?

Công lao cha mẹ nuôi con vất vả nhiều bề
(?) Theo em , có gì sâu sắc trong cách ví von so sánh ở lời
ca : công cha nư núi ngất trời . Nghóa mẹ như nước ở ngoài
biển Đông ?
(?) Tìm những bài ca dao nói về công cha , nghóa mẹ như
bài 1 ? (học sinh bộc lộ ) ï
Gọi hs đọc bài 2
Bài ca dao số 2 là tâm trạng của người phụ nữ lấy chồng
xa quê
(?) Tâm trạng đó là gì ? ( nổi buồn , xót xa nhớ quê , nhớ
mẹ)
(?)Tâm trạng đó được diễn ra trong không gian , thời gian
nào ? - Thời gian : chiều chiều
- Không gian : ngõ sau
(?) Không gian, thời gian ở đây có đặc điểm gì ?
- Ngõ sau : là nơi kín đáo , lẫn khuất ít ai qua lại , để ý
- Chiều chiều : là thời gian cuối ngày , lặp đi lặp lại
(?) Hãy nêu nội dung của bài ca dao này ?
(?) Em còn thuộc bài cao dao nào khác diễn tả nỗi nhớ
thương cha mẹ của người đi xa?
Gọi hs đọc bài ca dao số 3
Bài 3 diễn tả nổi nhớ và sự kính yêu đối với ông bà
(?) Những tình cảm đó được diễn tả ntn?
- Bằng hình thức so sánh
(?) Nêu cái hay của cách diễn đạt đó ?(HSTLN)
- Nhóm từ “ ngó lên” trong văn cảnh thể hiện sự trân
trọng tôn kính
- Hình ảnh so sánh “ Nuộc lạt mái nhà”gợi sự nối kết bền
chặt , không tách rời các sự vật cũng như tình cảm huyết
thống

- Hình ảnh so sánh mức độ “ Bao nhiêu …bấy nhiêu” gợi
nổi nhớ da diết khôn nguôi
- m điệu thể thơ lục bát phù hợp
(?) Nêu nội dung của bài ca dao này ?
Gọi hs đọc bài 4
(?) Tình cảm gì được thể hiện ở bài ca dao số 4 này ? ( tình
cảm anh em thân thương ruột thòt )
(?) Tình cảm anh em thân thương ruột thòt được diễn tả ntn?
(HSTLN)
- Trong quan hệ anh em , khác với người xa có những chữ “
đối với cha mẹ
- Cách so sánh dân
dã , quen thuộc dễ nhớ
dễ hiểu
Bài 2 :
- Tâm trạng : buồn
xót xa , sâu lắng của
người con gái lấy
chồng xa quê , nhớ mẹ
nơi quê nhà
Bài 3 :
- Diễn đạt bằng hình
thức so sánh . Thể
hiện nổi nhớ và sự
kính yêu , biết ơn đối
với ông bà
Bài 4 :
- Khuyên nhủ anh em
phải đoàn kết, hoà
thuận để cha mẹ vui

lòng . , phải biết
cùng”, “chung” ,”một” . Điều đáng chú ý là khi nói đến
tình cảm anh em , các tác giả dân gian nói đến tình lớn hơn
bao trù ấy là tình cảm tra mẹ “ Cùng chung bác mẹ một
nhà cùng thân” . Anh em là 2 nhưng lại là 1 cha mẹ sinh ra
, cùng chung sống , sướng khổ có nhau trong 1 ngôi nhà
- Quan hệ anh em được so sánh bằng hình ảnh “ như thể
tay chân” Bài ca đưa những bộ phận của cơ thể , của xương
thòt con người mà so sánh , nói về tình cảm anh em . Cách
so sánh đó ù càng biểu hiện sự gắn bó thiêng liêng của anh
em
(?) Bài ca dao trên nhắc nhở chúng ta điều gì?
- anh em phải hoà thuật để cha mẹ vui lòng , phải biết
nương tựa lẫn nhau
(?) Nêu nội dung của bài ca dao số 4 ?
- Thể hiện sự gắn bó thiêng liêng của tình anh em
(?) Bốn bài ca dao , dân ca hợp lại thành một vb tập trung
thể hiện tình cảm gia đình . Từ tình cảm ấy em nhận được
vẻ đẹp cao q nào trong đời sống tinh thần của dân tộc ta
nương tựa lẫn nhau
- Thể hiện sự gắn bó
thiêng liêng của tình
anh em
III, Ghi nhớ
Sg / 36
4, Củng cố : Ca dao , dân ca là gì ? Hãy nhắc lại nội dung 4 bài ca dao về tình cảm gia đình
5, Dặn dò :
- Học thuộc khái niệm ca dao,dân ca
- Học thuộc 4 bài ca dao và nội dung của mội bài , học thuộc phần ghi nhớ
- Soạn bài “ Những câu hát về tình yêu quê hương , đất nước , con người”

Ngày soạn 14/9/03
Tiết 10
I, Mục tiêu cần đạt
Giúp hs
- Nắm được nội dung ý nghóa và một số hình thức nghệ thuật tiêu biểu của ca dao – dân ca
qua những bài ca dao thuộc chủ đề tình yêu quê hương , đất nước , con người
- Thuộc những bài ca dao trong vb và biết thêm một số bài ca dao thuộc hệ thống của
chúng
II, Chuẩn bò
- Dự kiến các khả năng tích hợp trong các bài ca dao ( văn – tập làm văn ) : văn bản , thể
thơ lục bát , văn bản biểu cảm ; Văn- Tiếng Việt : Từ láy , so sánh
- Bám vào các đặc trưng dân gian của ca dao , dự kiến khả năng tích hợp cho bài học cao
dao ( gắn kết với lòch sử , đòa lí , văn hoá liên quan đến từng bài )
III, Tiến trình lên lớp
1, ổn đònh tổ chức
2, Kiểm bài cũ :
- Thế nào là cao dao – dân ca ? Đọc 4 bài ca dao về tình cảm gia đình và nêu nội dung
từng bài
3, Bài mới : Trong kho tàng ca dao – dân ca cổ truyền VN , các bài ca về chủ đề tình yêu quê
hương , đất nước , con người rất phong phú . Mỗi miền quê trên đất nước ta đều có không ít câu
ca hay , đẹp , mượt mà , mộc mạc tô điểm cho niềm tự hào của riêng đòa phương mình . Bốn bài
dưới ù đây chỉ là 4 ví dụ tiêu biểu mà thôi .
(?) Theo em cần đọc vb ca dao này bằng giọng điệu nào ? ( tươi
vui , chậm rãi)
GV : Vui , trong sáng , tự tin và chậm rãi là giọng điệu cơ bản
để đọc vb ca dao
(?) Hãy đọc bằng giọng điệu đó ?
(?) Em hiểu gì về các đòa danh sông thương , úi Đức Thánh Tản ,
Kiếm Hồ ? ( chú thích )
(?) Trong dân gian tồn tại 2 câu : Đường vô xứ Huế quanh quanh

; Đường vô xứ Nghệ quanh quanh … Em hiểu gì về hiện tượng
này ?
GV : Hiện tượng này được gọi là hiện tượng dò bản , một bài ca
dao có nhiều bản khác nhau . Đó là một đặc điểm vh dân gian
(?) Theo em , vì sao bốn bài ca khác nhau có thể hợp thành một
vb ?
(?) Từ nội dung cụ thể của từng bài , hãy cho biết : Những bài
nào phản ánh tình cảm quê hương đất nước , bài nào kết hợp
phản ánh tình yêu con người ? (bài 1,2,3,Bài 4)
(?) Theo em những câu hát này thuộc kiểu tự sự ( kể chuyện)
hay biểu cảm ? ( vb biểu cảm)
Gọi hs đọc bài 1
(?) Bài a dao này lời của 1 người hay 2 người ? So với các bài
khác , bài ca dao này có bố cục khác thế nào ?
- Lời của 2 người . Bố cục 2 phần
(?) Hỏi đáp là hình thức đối đáp trong ca dao dân ca . Em biết
bài ca dao nào khác có hình thức đối đáp ? Theo em , hình thức
này có phổ biến trong ca dao không ?
(?) Các đòa danh trong bài này mang những đặc điểm riêng và
I, Đọc , Tìm hiểu vb
1, Đọc – Tìm hiểu chú
thích
*, Đọc : bằng giọng
vui , trong sáng , tự
tin và chậm rãi
*, Tìm hiểu chú thích
- Có hiện tượng dò
bản trong bài 3
2, Bố cục :
3, Phân tích

Bài 1
- Lời của 2 người
( người hỏi – người
đáp )
- Đặc sắc của mỗi
vùng nhưng đều là
những di sản văn
hoá lòch sử nổi tiếng
của nước ta
- Ý nghóa : Bộc lộ
chung nào ? Riêng : Gắn với mỗi đòa phương
- Chung : đều là những nơi nổi tiếng ở nước ta
(?) Nội dung đối đáp toát lên nhiều ý nghóa : Em hiểu theo ý
nghóa nào trong các nghóa sau : Bày tỏ hiểu biết về văn hoá ,
lòch sử ; tình cảm quê hương đất nước thường trực trong mỗi con
người ; niềm tự hào về vẻ đẹp văn hoá lòch sử của dân tộc ?
- Có thể hiểu theo cả 3 ý , rõ nhất là ý nghóa 2 và 3
Gọi hs đọc bài 2
(?) Căn cứ vào những danh từ riêng được nhắc tới trong bo ca
này , hãy xác đònh đòa danh được phản ánh trong bài này ?( Hà
Nội )
(?) Theo em , vì sao bài ca này không nhắc đến Hà Nội mà vẫn
gợi nhớ về HàNội ?
- Vì Hồ Gươm , cầu Thê Húc , chùa Ngọc sơn , Đài Nghiên , Bút
Tháp đều là danh lam thắng cảnh Hà Nội
(?) ở đây , HN được nhắc tới trong vẻ đẹp của văn hoá truyên
thống . Theo em vì sao có thể khẳng đònh như thế ?( HSTLN)
(?) Theo em , lời ca Rủ nhau xem .. phản ánh điều gì ? – Phản
ánh sức hấp dẫn và tình yêu quý tự hào của mọi người dành cho
HN

(?) Lời ca Hỏi ai gây dựng nên non nước này gợi nhiều cách
hiểu : Khẳng đònh công đức của ông cha ta ; Ca ngợi tài hoa của
ông cha ; Nhắc nhở mọi người hãy hướng về HN , chăm sóc và
bảo vệ các di sản văn hoá dân tộc . Em chọn cách hiểu nào ?
(chọn cách thứ 2)
(?) Hãy tái hiện bài 3 bằng giọng đọc diễn cảm của em ?
(?) Từ láy quanh quanh trong câu Đường vô Xứ Huế quanh
quanh có sức gợi tả một không gian như thế nào ?
- Rộng , Đường uốn khúc , mềm mại
(?) Các tính từ trong lời ca Non xanh nước biếc gợi tả vẻ đẹp nào
của phong cảnh xứ Huế?
- Núi và nước đều có màu xanh . Một vẻ đẹp êm dòu , tươi
mát , trong sạch , hiền hoà
(?) Lời ca Ai vô xứ Huế thì vô toát lên ý nghóa nhắn gửi gì ?( Lời
mời chào mọi người hãy đến với Huế )
(?) Theo em có những tình cảm nào ẩn chứa trong lời nhắn gửi
chào mời đó ?
- Tình yêu Huế , niềm tự hào về Huế , lòng tin mọi người sẽ đến
Huế tươi đẹp
Gọi hs đọc bài 4
(?) Quan sát 2 dòng đầu và nhận xét cấu tạo đặc biệt của 2
những hiểu biết và
tình cảm yêu quý tự
hào vẻ đẹp văn hoá
lòch sử dân tộc
Bài 2
- Đòa danh Hà Nội
- Các danh lam
thắng cảnh Hà Nội
- Phản ánh sức hấp

dẫn và tình cảm yêu
q tự hào của mọi
người dành cho Hà
Nội
* Ý nghóa : Ca ngợi
t hoa và công lao
dựng nước của ông
cha ta
Bài 3
- Phong cảnh Huế
mang một vẻ êm dòu
, trong sạch , hiền
hoà
* Ý nghóa : Lời
nhắn nhủ chào mời
thể hiện tình yêu và
niềm tự hào dành
cho xứ Huế tươi
đẹp , hấp dẫn
Bài 4 :
- phép đảo , lặp và
đối xứng ở 2 dòng
dòng này ?
(?) Phép lặp , đảo , đối đó có tác dụng gì trong việc gợi hình ,
gợi cảm ? ( Tạo không gian rộng lớn của cánh đồng lúa xanh
tốt ; Biểu hiện cảm xúc phấn trấn , yêu đời của người nông dân )
(?) Theo em hình ảnh so sánh “ Thân em như chẽn lúa đòng
đòng , phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai” có sức gợi tả
ntn?
(?) Cả bài phản ánh những vẻ đẹp nào ?

(?) Từ những vẻ đẹp đó , bài ca đã toát lên tình cảm dành cho
quê hương cvà con người . Theo em , đó là tình cảm nào ?
- yêu q , tự hào về vẻ đẹp , sức sống của quê hương và con
người . Tin vào c/s tốt đẹp ở làng quê
(?)Từ nội dung bài học và phần ghi nhớ sgk hãy cho biết : Gía trò
nội dung nổi bật của những câu hát .. Gía trò hình thức nổi bật
của vb này ?
- Nội dung phản ánh tình yêu quê hương , đất nước , con người
- Dùng đối đáp , hỏi mời , nhắn gửi
(?) Từ tình cảm đó , nét đẹp nào của tâm hồn dân tộc được bộc
lộ ?( thuỷ chung , gắn bó với quê hương đất nước , con người
đầu
- Gợi tả vẻ đẹp và
sức sống thanh xuân
đầy hứa hẹn của
người thôn nữ
- Vẻ đẹp của đồng
quê , vẻ đẹp của con
người
* Ý nghóa : Biểu
hiện tình cảm yêu
q , tự hào , lòng tin
vào cuộc sống tốt
đẹp nơi quê hương
II, Ghi nhớ :
Sgk
4, Củng cố : hãy nâu lại một số biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong 4 bài ca , có thể cho vd
minh hoạ ở những bài khác
5, Dặn dò : Học thuộc 4 bài ca dao
- Học thuộc phần ghi nhớ

- Soạn bài “ Những câu hát than thân”
Ngày soạn : 14/9/04
Tiết 11
I, Mục tiêu cần đạt
Giúp hs
- Nắm được cấu tạo của 2 từ láy : Từ láy toàn bộ và từ láy bộ phận
- Hiểu được cơ chết tạo nghóa của từ láy Tiếng viết
- Biết vận dụng những hiểu biết về cấu tạo và cơ chế tạo nghóa của từ láy để sử dụng tốt từ
láy
II, Chuẩn bò
- Dự kiến khả năng tích hợp : Với phần văn qua vb Tình cảm gia đình , Những câu hát về
tình yêu quê hương , đất nước , con người ; Tập làm văn ở bài Qúa trình tạo lập vb
- Bảng phụ , mẫu câu
III, Tiến trình lên lớp
1, ỔN đònh tổ chức
2, Kiểm tra bài cũ :
- Thế nào là từ ghép chính phụ ? Từ ghép chính phụ có tính chất gì ? Cho vd
- Thế nào là từ ghép đẳng lậpn? Nêu tính chất của từ ghép đó ? Cho vd minh hoạ
3, Bài mới : Ở lớp 6 các em đã biết khái niệm về từ láy , đó là những từ phức có sự hoà
phối âm thanh . Với tiết học hôm nay , các em sẽ nắm được cấu tạo của từ láy và từ đó vận
dụng những hiểu biết về cấu tạo và cơ chế tạo nghóa để các em sử dụng tốt từ láy .
(?) Hãy nhắc lại cho cô thế nào là từ láy ?
(?) Hãy tìm những từ láy trong 2 vd ở sgk ?
- đăm đăm , mếu máo , liêu xiêu
(?) Nhận xét về đặc điểm âm thanh của 3 từ
láy đó ?
- Tiếng láy lại hoàn toàn : đăm đăm
- Biến âm để tạo nên sự hài hoà về vần
và thanh điệu ( mếu máo , liêu xiêu )
(?) Phân loại 3 từ láy trên ?

- Từ láy toàn bộ : đăm đăm
- Láy bộ phận : mếu máo , liêu xiêu
Yêu cầu hs đọc tiếp 2 vd trong phần 3
(?) Tại sao không dùng bật bật thăm thẳm mà
lại dùng bần bật , thăm thẳm ?
- Vì đây là những từ láy toàn bộ đã có
sự biến đổi thanh điệu và phụ âm cuối
(?)Qua phân tích những vd trên em hãy nhận
xét : những từ láy nguyên vẹn tiếng gốc hoặc
có sự biến đổi thanh điệu hoặc phụ âm cuối
để có sự hài hoà về vần và thanh ta gọi là từ
láy gì ? ( Toàn bộ )
(?) giữa các tiếng có sụ giống nhau về phụ
âm đầu hoặc phần vần ta gọi là từ láy gì ? ( bộ
phận )
(?) Vậy thế nào là từ láy toàn bộ , từ láy bộ
phận ? (Ghi nhớ sgk )(lấy vd minh hoạ)
(?) Nghóa của các từ láy : Ha hả , oa oa , tích
tắc , gâu gâu được tạo do đặc điểm gì của âm
thanh ? (Mô phỏng âm thanh )
(?) Các từ láy trong mỗi nhóm sau đây có đặc
điểm gì chung về âm thanh và có ý nghóa gì ?
a, Lí nhí , li ti , ti hí
b, nhấp nhô , phập phồng , bập bềnh.
I, Bài học
1, Các loại từ láy
-Từ láy toàn bộ : các tiếng lặp
laại hoàn toàn , nhưng cũng có một
số trường hợp tiếng đứng trước
biến đổi thanh điệu hoặc phụ âm

cuối
-Từ láy toàn bộ : giữa các tiếng có
sự giống nhau về phụ âm đầu hoặc
phần vần
2, Nghóa của từ láy
- được tạo thành nhờ û đặc điểm âm
thanh của tiếng và sự hài hoà phối
âm thanh giữa các tiếng . Trong
trường hợp từ láy có tiếng có nghóa
làm gốc thì nghóa của từ láy có thể
có những sắc thái ý nghóa riêng so
với tiếng gốc như sắc thái biểu cảm
, sắc thái giảm nhẹ hoặc nhấn
mạnh
II, Ghi nhớ : sgk / 42
III, Luyện tập
Bài tập 1 : Tìm từ láy trong vb
cuộc chia tay của những con búp
bê
- Hình thành trên cơ sở miêu tả những âm
thanh , hình khối , độ mở của sự vật , có tính
chất chung là nhỏ bé
- Hình thành trên cơ sở miêu tả ý nghóa của sự
vật theo mô hình : Khi A, khi B, lúc A, lúc B
(?) So sánh nghóa của các từ láy mềm mại , do
dỏ với nghóa của các tiếng gốc làm cơ sở cho
chúng : mềm , đỏ
- ý nghóa của từ mềm mại , đo đỏ giảm nhẹ
hơn so với nghóa của từ mềm , đỏ
(?) Vậy em hiểu nghóa của từ láy được tạo nên

nhờ vào đâu ? (Ghi nhớ sgk )
(?) Bài tập 1 yêu cầu chúng ta phải làm gì ?
(HSTLN)
(?) Hãy nêu yêu cầu bài tập 2 ?
Gọi hs đọc bài tập 3
(?) Nêu yêu cầu bài tập 4 ?( HSTLN)
- Láy toàn bộ :bần bật , thăm
thẳm , chiền chiện , chiêm chiếp
- Láy bộ phận : Rực rỡ , rón rén ,
lặng lẽ, ríu ran
Bài tập 2 :
Lấp ló , nho nhỏ , khanh khách ,
thâm thấp , chênh chếch , anh ách
Bài tập 3 : Tìm từ thích hợp điền
vào chổ trống
- nhẹ nhàng , nhẹ nhỏm
- Xấu xa , xấu xí
- Tan tành , tàn tác
Bài tập 4 : đặt câu
- cô ấy có thân hình nhỏ nhắn
- chuyện đó nhỏ nhặt đừng để ý
- con người đó rất nhỏ nhen
- Lan ăn nói rất nhỏ nhẹ
- Món tiền nhỏ nhoi này …
4, Củng cố : Thế nào tà từ láy toàn bộ , từ láy bộ phận ? cho vd minh hoạ
- Nêu nghóa của từ láy
5, Dặn dò : Học phần ghi nhớ , Làm hết bài tập còn lại
- Soạn bài mới “ Đại từ”
Ngày soạn : 15/9/04
Tiết 12

I, Mục tiêu cần đạt
Giúp hs
- Nắm được các bước của quá trình tạo lập vb , để có thể tâp làm văn mộ cách có phương
pháp và hiệu quả hơn
- Củng cố lại kiến thức và kó năng đã được học về liên kết , bố cục và mạch lạc trong vb
II, Chuẩn bò
- Dự kiến khả năng tích hợp : Phần văn qua các vb đã học , Tiếng việt Từ láy
- Một số đoạn văn
III, Tiến trình lên lớp
1, ỔN đònh tổ chức
2, Kiểm tra bài cũ :
- Một văn bản có tình mạch lạc là một vb như thế nào ?
- Làm bài tập 2 trang 34
3, Bài mới : Các em vừa học về liên kết , bố cục và mạch lạc trong vb . Hãy suy nghó xem :
Các em học những kó năng , kiến thức đó để làm gì ? Chỉ để hiểu thêm về vb thôi hay còn vì lí
do nào khác nữa ? Để các em hiểu rõ và nắm vững hơn về vấn đề mà ta đã học . Hôm nay , cô
cùng các em tìm hiểu về 1 công việc mà các em vẫn làm đó là “ Qúa trình tạo lập vb”
(?) Em hãy nhớ lại khúc hát “ ru hỡi , ru hời , hời
ru ..” Theo em , vì sao người ta có thể viết ra một
lời ru có sức lay động lòng người đến thế ?
- Vì người ru khao khát muốn truyền vào hồn bé
thơ những lời tha thiết về công cha , nghóa mẹ
- Tương tự như thế , nếu không có người mẹ rạt
rào cảm xúc đến mức muốn thốt nên lời trong
đêm trước ngày khai trường đầu tiên của đứa con
yêu , thì một vb như “ Cổng trường mở ra” không
thể nảy sinh được
(?) Qua hai văn bản trên , em thấy vì lẽ gì , vì thôi
thúc nào mà con người lại muốn tạo lập vb ?
- Ca dao : tác giả dân gian khi tạo ra khúc hát ru

là muốn giải bà tình cảm yêu thương của cha mẹ
đối với con cái . Từ đó kêu gọi bổn phận của
người làm con phải biết đến công ơn sinh thành
dưỡng dục ấy
- Cổng trường mở ra : Tâm trạng lo lắng , nôn nao
, bồn chồn của người mẹ trong đêm trước ngày
khai trường đầu tiên của đứa con yêu khi bước
vào lớp 1 . Đó cũng là tâm trạng chung của các
bấc phụ huynh
(?) vậy có phải cứ có điều muốn nói là chắc chắn
sẽ tạo ra một vb tốt hay không ?
- Không , nếu cứ tạo ra một vb thì vb ấy không có
giá trò
(?) Từ đó suy ra , văn bản sẽ như thế nào , nếu
người tạo lập vhỉ biết mình phải nói ( viết ) cái
gì , nói ( viết ) để làm gì mà chưa chú ý mình nói
( viết) cho ai
? (Sẻ làm cho bài văn lan man , lạc đề )
(?) Vậy để tạo nên 1 vb thật sự tốt người tạo lập
cần phải làm gì , ntn? (Ghi nhớ )
(?) Sau khi đònh hướng , các em đã có thể bắt tay
vào việc tạo lập vb ngay chưa ?
I, Bài học
1, Các bước tạo lập vb
- Đònh hướng chính xác : Vb viết
(nói)cho ai , để làm gì , về cái gì
và ntn?
- Tìm ý và sắp xếp ý để có một bố
- Cơ bản là có thể bắt tay vào việc tạo lập vb
ngay sau khi đã đònh hướng đúng đắn

(?) Em có thể nhận thấy rất hiếm có những vb chỉ
có 1 câu hay 1 ý . Nhưng khi có vb bao gồm nhiều
câu ,nhiều ý thì sẻ nảy sinh ra nhu cầu làm việc gì
, công việc ấy cần đạt những yêu cầu nào ?
- và VB thường gồm nhiều câu nhiều ý thì
phải nảy sinh nhu cầu xd bố cục
(?) Xây dựng bố cục phải đòi hỏi ntn?
- rành mạch , hợp lí , thể hiện đúng đònh
hướng
(?) các em có chú ý đến việc sắp xếp các ý , các
phần , các đoạn khi làm bài tập làm văn không ,
Từ kinh nghiệm của bản thân , em thấy sự chú ý
hay không chú ý xây dựng bố cục đã ảnh hưởng
thế nào đến kết quả làm bài ? (HS bộc lộ )
(?) Xây dựng bố cục của vb đã phải là công việc
cuối cùng của viêc tạo lập vb chưa . Người tạo lập
vb cần phải tiếp tục công việc gì nữa ? (Ghi nhớ
3)
(?) Khi hoàn thành vb có cần đọc kiểm tra không .
Nếu có , thì sự kiểm tra ấy cần dựa theo những
tiêu chuẩn nào ?

Gọi hs đọc yêu cầu bài tập 2
(?) Hãy nêu yêu cầu của bài tập 2 ? (HSTLN)
cục rành mạch , hợp lí , thể hiện
đúng đònh hướng trên

- Diễn đạt các ý đã ghi trong bố
cục thành những câu , đoạn văn
chính xác , trong sáng , có mạch

lạc và liên kết chặt chẽ với nhau
- Kiểm tra xe vb vừa tạo lập có đạt
yêu cầu đã nêu ở trên chưa và cần
sửa chữa gì không
II, Ghi nhớ : sgk
III, Luyện tập
Bài tập 2:
+ Bạn trình bày không đúng đối
tượng giao tiếp . Bản báo cáo của
bạn phải được trình bày với hs chứ
không phải với thầy cô
+ Bạn không chỉ thuật lại công việc
học tập và báo cáo thành tích học
tập . Điều quan trong nhất là là bạn
phải từ thực tế ấy rút ra những kinh
nghiệm học tập để giúp các bạn
khác học tập tốt hơn
Bài tập 3
+ Dàn bài cần phải viết đủ ý nhưng
càng ngắn càng tốt , vì thế không
nhất thiết là những câu văn hoàn
chỉnh , tuyệt đối đúng ngữ pháp và
luôn liên kết , chặt chẽ với nhau
(?) Bài tập 3 yêu cầu chúng ta phải làm gì ?
(HSTLN)
+ Các phần các mục lớn nhỏ trong
dàn bài cần được thể hiện trong
một hệ hống kí hiệu được quy đònh
chặt chẽ
+ Việc trình bày các phần các mục

cũng cần phải ngăn nắp , rõ ràng .
Sau mỗi phần mục , mỗi ý lớn nhỏ
đều phải xuống dòng , các phần
mục , các ý ngang bậc nhau phải
viết thẳng hàng với nhau , ý càng
nhỏ càng phải viết lùi vào phía
phải bên trong trang giấy
4, Củng cố :
- Em hãy trình bày lại quá trình tạo lập vb ?
- Trong quá trình tạo lập em thấy khâu nào là quan trọng ? Vì sao ?
5, Dặn dò : Học thuộc ghi nhớ
- Làm bài tập 4
- Soạn bài mới và làm bài viết số 1 ở nhà
( LÀM Ở NHÀ)
I, Mục tiêu cần đạt
Giúp hs
- n tập về cách làm bài văn miêu tả , về cách dùng từ , đặc câu và liên kết , bố cục .mạch
lạc trong vb
- Vận dụng những kiến thức đó vào việc làm vb cụ thể và hoàn chỉnh
II, Chuẩn bò
- Thầy : ra đề kiểm tra
- Trò : học bài , chuẩn bò giấy kiểm tra
III, Tiến trình lên lớp
1, ỔN đònh tổ chức
2, Kiểm tra bài cũ :
3, Bài mới : Giáo viên ghi đề lên bảng
A, Đề bài : Em hãy kể lại 1 câu chuyện lí thú ( cảm động hoặc buồn cười) mà em đã gặp trong
trường học
B, Yêu cầu
- Thể loại : Tự sự

- Nội dung : kể về câu chuyện lí thú hoặc buồn cười , cảm động mà em đã gặp
 Giáo viên gợi ý : câu chuyện lí thú có thể được xem phim minh hoa ïhoặc là được thưởng
thức món ăn dân gian sau khi được học trong truyện truyền thuyết .
Còn câu chuyện cảm động có thể là giúp đỡ bạn tàn tật , chép bài
4, Củng cố : sau khi cho đề giáo viên nhắc nở hs
5, Dặn dò : Soạn bài “ Qúa trình tạo lập vb”
Ngày soạn : 17/9/04
Tuần 4 Bài 4
Tiết 13
I, Mục tiêu cần đạt
Giúp hs
- Nắm được nội dung và một số hình thức nghệ thuật tiêu biểu ( hình ảnh , ngôn ngữ ) của
những bài ca về chủ đề than thân trong bài học
- Thuộc những cbài ca dao trong vb
II, Chuẩn bò
- Dự kiến khả năng tích hợp : Phần Tiếng việt qua bài Đại từ , Phần Tập làm văn Quy
trình tạo lập vb
- Một số bài ca dao có nội dung than thân
III, Tiến trình lên lớp
1, ổn đònh tổ chức
2, Kiểm tra bài cũ :
- Đọc thuộc 4 bài ca dao về tình yêu quê hương đất nước , con người
- Đằng sau những lời hỏi đáp , nhắn nhủ và bức tranh phong cảnh , đó là tình cảm gì ? Hãy
phân tích 1 câu để làm rõ ?
3, Bài mới : Trong kho tàng VHDGVN , ca dao – dân ca là một bộ phận rất quan trọng . Nó
chính là tấm gương phản ánh tâm hồn của nhân dân , là sự gắn bó chặt chẽ giữa thơ và nhạc dân
gian . Nó không chỉ là tiếng hát yêu thương , tình nghóa trong quan hệ gia đình , là những bài thơ
ca ngợi về tình yêu quê hương đất nước , con người mà bên cạnh đó nó còn là những tiếng than
thở cho những mãnh đời cơ cực , đắng cay , cũng như tố cáo xh phong kiến = những hình ảnh ,
ngôn ngữ sinh động , đa dạng mà các em sẽ được tìm hiểu qua tiết học hôm nay .

Gv hướng dẫn hs đọc
Yêu cầu : thể thơ lục bát mang âm điệu ân tình , ngọt ngào thể
hiện sự đồng cảm sâu sắc
(?) Vì sao có thể xếp chúng trong cùng một vb ?
- Vì nó đều phản ánh thân phận bé mọn cay đắng của con
người ; chúng đều là những câu hát than thân
Gọi hs đọc bài 1
(?) Bài ca dao là lời của ai , nói về điều gì ?
- Người lao động kể về số phận , cuộc đời của con cò
(?) Trong bài ca giao có mấy lần nhắc đến con cò ?(2l)
(?) Những hình ảnh từ ngữ đó gợi cho em liên tưởng đến điều
gì ?
- Thân cò : gợi số phận lẻ loi, cô độc , đầy ngang trái
- Gầy cò con : gợi hình ảnh bé nhỏ , gầy guộc , yếu đuối
(?) Thân phận của cò được diễn tả ntn trong bài ca dao này ?
( lận đận 1 mình , lên xuống thác ghềnh )
(?) Em có nhận xét gì về cách sử dụng hình ảnh trong bài ca
dao ? ( hình ảnh đối lập )
(?) Dùng hình ảnh đối lập như thế nói lên điều gì ?
- Diễn tả thân phận của cò
(?) Hình ảnh con cò có phải chỉ xuất hiện trong bài ca dao này
không ? Chúng ta còn bắt gặp hình ảnh con cò trong bài ca dao
nào nữa ?
(?) Tác giả mượn hình ảnh con cò để nói lên điều gì nữa ?
(Nổi khổ của người nông dân )
(?) Như vậy từ bài ca dao này em hiểu được số phận và cuộc
đời của người nông dân xưa ntn ? (Cuộc đời cơ cực , lầm than ,
vất vả , gặp nhiều ngang trái )
(?) Vì sao người nông dân xưa thường mượn hình ảnh thân cò
để diễn tả cuộc đời , thân phận của mình ? (HSTLN) – Con cò

gần gũi , gắn bó với người nông dân , hơn nữa con cò có cuộc
đời , phẩm chất , của người nông dân : hiền lành , trong sạch ,
I, Đọc , Tìm hiểu vb
1, Đọc- tìm hiểu chú
thích
2, Bố cục :
3, Phân tích
Bài 1
- Lời của người lao
động kể về số phận
cuộc đời con cò

- Số phận lẻ loi , cô
độc , bé nhỏ ,
- Dùng hình ảnh đối
lập
* Ý nghóa :Mượn hình
ảnh con cò để nói đến
số phân lận đận , vấn
vả của người nông