Phương pháp dạy bài câu lệnh lặp trong bộ môn Tin học 8-GV: Nguyễn.T.H.Yến

Phơng pháp dạy bài Câu lệnh lặp trong bộ môn tin học 8
mục lục
STT Nội dung Trang
Phần I
Phần mở đầu 2
I.1. Lí do chọn đề tài 2
I.2. Mục đích nghiên cứu 2
I.3. Thời gian, địa điểm 4
I.4. Đóng góp về lí luận, thực tiễn 4
Phần II
Phần nội dung 5
II.1.Chơng 1: Tổng quan 5
II.2. Chơng 2: Nội dung vấn đề nghiên cứu 5
II.2.1. Biện pháp tiến hành 5
II.2.2. Các dạng câu lệnh 5
II.2.3. Bài tập minh họa 8
II.3.Chơng 3: Phơng pháp nghiên cứu, kết quả 17
II.3.1. Phơng pháp nghiên cứu 17
II.3.2. Kết quả nghiên cứu 17
Phần III Phần kết luận 19
III. Kết luận và kiến nghị 19
Phần IV IV.Tài liệu tham khảo, mục lục 21
Phần V Nhận xét của hội đồng Khoa học 22
Giáo viên: Nguyễn Thị Hải Yến 1 Trờng THCS Nguyễn Đức Cảnh
Phơng pháp dạy bài Câu lệnh lặp trong bộ môn tin học 8
I. Phần mở đầu
I.1. Lý do chọn đề tài:
Trong bối cảnh Công nghệ thông tin ngày càng phát triển, việc sử dụng
máy tính không còn bó hẹp trong viện nghiên cứu, các trờng đại học, các trung
tâm máy tính mà còn mở rộng ra mọi xí nghiệp, cơ quan, nhà máy. Song song
với quá trình trên việc giảng dạy Tin học trong các trờng phổ thông cũng đợc

đẩy mạnh đi đôi với việc tăng cờng trang bị máy vi tính trong nhà trờng. Trong
những năm gần đây nền giáo dục nớc nhà đang thực sự bớc vào chặng đờng đi
lên với biết bao gian truân và thử thách để đáp ứng yêu cầu đổi mới của thời
đại, tiến kịp nền giáo dục trên toàn thế giới. Ngành Giáo dục nớc ta đang từng
bớc đi lên, vì vậy việc học sinh đợc tiếp cận với Công nghệ thông tin là một vấn
đề mà ngành giáo dục đang rất chú trọng và quan tâm tới.
Ngôn ngữ lập trình Pascal do Niklaus Wirth, Giáo s điện toán trờng đại
học Zurich (Thuỵ Sỹ) đề xuất vào năm 1970 với tên gọi Pascal để kỷ niệm nhà
toán học và triết học nổi tiếng ngời Pháp Blaise Pascal. Đây là một ngôn ngữ
thuật giải, có tính cấu trúc, chặt chẽ, sáng sủa và với mục đích là công cụ giảng
cho sinh viên. Song hiện nay Pascal đã trở thành một trong những ngôn ngữ
phổ biến nhất, thích hợp nhất cho tất cả các đối tợng học môn Tin học. Với
ngôn ngữ lập trình Pascal các em học sinh phổ thông phát triển đợc lối t duy rõ
ràng, mạch lạc.
Với môn Tin học ở trờng phổ thông trang bị cho học sinh những hiểu
biết cơ bản về Công nghệ thông tin và vai trò của nó trong xã hội hiện nay, ph-
ơng pháp giải quyết vấn đề theo qui trình công nghệ và kĩ năng sử dụng máy
tính phục vụ học tập và cuộc sống. Ngoài ra Tin học có ý nghĩa to lớn đối với
sự phát triển trí tuệ, t duy thuật toán cho ngời lao động góp phần hình thành
học vấn phổ thông cho học sinh, góp phần làm tăng hiệu quả giáo dục. Vì thế
Giáo viên: Nguyễn Thị Hải Yến 2 Trờng THCS Nguyễn Đức Cảnh
Phơng pháp dạy bài Câu lệnh lặp trong bộ môn tin học 8
ngời giáo viên luôn luôn không ngừng đổi mới phơng pháp dạy học, việc đổi
mới phơng pháp dạy học môn Tin học đợc thể hiện ở các mặt :
- Đổi mới hoạt động của giáo viên .
- Đổi mới hình thành, tổ chức và phơng tiện học tập .
- Đổi mới hoạt động học tập của học sinh dới sự hớng dẫn của giáo viên
học sinh đợc hoạt động cá nhân, hoạt động theo nhóm, thảo luận giữa các
nhóm và cả lớp, thông qua các phơng tiện dạy học.
Môn Tin học mới đợc đa vào các trờng THPT nó là môn học rất mới và

gây hứng thú học tập cho học sinh vì qua môn học này các em có dịp tiếp cận
với thông tin, với công nghệ hiện đại. Tuy nhiên, với phần ngôn ngữ lập trình
Pascal thì học sinh THCS tiếp thu khó khăn, chậm hơn do yêu cầu của phần
này là phải t duy nhiều, các em phải nắm chắc các kiến thức về Toán học. Về
phía giáo viên khi giảng dạy ngôn ngữ lập trình Pascal, tôi nhận thấy khi học
sinh học về ngôn ngữ này thờng mắc phải một số vấn đề nh: về phần bài tập với
những bài tập đơn giản không phải dùng câu lệnh ghép thì học sinh có thể làm
đợc nhng với các bài phải sử dụng câu lệnh ghép và kết hợp một số câu lệnh
khác thì học sinh lại gặp khó khăn; về phần thực hành học sinh hay mắc các lỗi
nhỏ về dấu chấm, dấu phẩy, các từ khoá viết sai..., do vậy việc học cũng nh dạy
Pascal còn gặp nhiều khó khăn. Bản thân tôi dạy Tin học đợc một số năm nên
cũng tích luỹ đợc một chút kinh nghiệm, phơng pháp giảng dạy các câu lệnh
trong chơng trình Pascal. Sau đây tôi xin đợc trình bày một vài suy nghĩ của
mình về phơng pháp giảng dạy Câu lệnh lặp trong chơng trình Pascal. Rất
mong đợc các ý kiến đóng góp của các bạn đồng nghiệp.
I.2. Mục đích nghiên cứu:
Đề tài này đối với tôi là lần đầu tiên nghiên cứu, phạm vi không rộng lắm
nhng tài liệu tham khảo có hạn nên ít nhiều cũng gặp khó khăn khi thực hiện.
Song là một giáo viên rất thích môn tin nên tôi đã cố gắng hết sức mình trau
Giáo viên: Nguyễn Thị Hải Yến 3 Trờng THCS Nguyễn Đức Cảnh
Phơng pháp dạy bài Câu lệnh lặp trong bộ môn tin học 8
dồi đúc rút kiến thức và học hỏi những đồng nghiệp tìm ra các phơng pháp
giảng dạy hay, dễ hiểu để thực hiện đề tài mà mình đã lựa chọn.
- Đề tài này hớng tới làm thế nào để học sinh tiếp thu bài một cách tốt
nhất, gây đợc hứng thú học tập cho học sinh khi học bài Câu lệnh lặp.
- Học sinh biết định hớng bài học một cách có căn cứ rõ ràng, chính xác
đồng thời kích thích sự tò mò, tìm tòi, khám phá say mê học tin của học sinh.
I.3. Thời gian, địa điểm nghiên cứu:
- Tôi đã thực hiện nghiên cứu đề tài này trong cả một năm học 2008 -
2009

- Nghiên cứu với bộ môn Tin học trên học sinh khối 8 của trờng THCS
Nguyễn Đức Cảnh Thị trấn Mạo Khê - Đông Triều - Quảng Ninh.
I.4. Đóng góp về lý luận, thực tiễn:
- Đa số học sinh có khả năng suy luận logic rất tốt, các em có khả năng
mạnh dạn, tự tin trình bày quan điểm của mình trớc đông ngời.
- Khả năng tự học, tự tìm kiếm thông tin của học sinh khá cao, tuy nhiên
cha có điều kiện thể hiện.
- Giáo viên chúng ta đều nhiệt tình, muốn tìm tòi, sáng tạo trong đổi mới
phơng pháp, nhằm tìm ra cách truyền đạt tốt nhất cho bài giảng.
- Công nghệ thông tin và trang thiết bị giáo dục đều đợc trang bị nay đã
đủ cho các trờng nên việc soạn giảng rất dễ dàng và nhanh chóng.
Giáo viên: Nguyễn Thị Hải Yến 4 Trờng THCS Nguyễn Đức Cảnh
Phơng pháp dạy bài Câu lệnh lặp trong bộ môn tin học 8
II. Phần nội dung:
II.1. Chơng 1: Tổng quan
Trong phạm vi đề tài này tôi muốn trình bày vài suy nghĩ của mình về
một số nội dung về phơng pháp giảng dạy các câu lệnh lặp trong chơng trình
Pascal lớp 8 cụ thể về các vấn đề sau :
1. Biện pháp tiến hành.
2. Các dạng câu lệnh
3. Bài tập minh học.
Từ các nội dung vấn đề trên tôi rút ra những kinh nghiệm trong giảng
dạy bộ môn Tin học lớp 8.
II.2. Chơng 2: Nội dung vấn đề nghiên cứu:
II.2.1. Biện Pháp tiến hành:
- Để tiết học đạt hiệu quả cao ngời thầy giáo phải chuẩn bị về đồ dùng
dạy học, trinh tự lên lớp, chọn kiến thức cơ bản nhất để áp dụng phơng pháp
dạy học tích cực, vạch sơ đồ liên kết kiến thức đợc chọn với kiến thức khác của
tiết học, hệ thống các bài tập minh học sao cho phù hợp với nội dung bài dạy,
phân loại đợc đối tợng học sinh.

II.2.2. Các dạng câu lệnh:
II.2.2.1. Đối với câu lệnh lặp dạng for
Dạng 1: Dạng tiến:
For biến đếm :=<giá trị đầu> to <giá trị cuối> do <câu lệnh>;
trong đó: Câu lệnh ở đây có thể là câu lệnh đơn hoặc câu lệnh ghép, nếu là câu
lệnh ghép phải đợc đặt giữa cụm từ khoá BEGIN và END
Biến đếm là biến kiểu nguyên, giá trị đầu và giá trị cuối là các giá trị nguyên
For, to, do là các từ khoá do Pascal qui định
Giáo viên: Nguyễn Thị Hải Yến 5 Trờng THCS Nguyễn Đức Cảnh
Phơng pháp dạy bài Câu lệnh lặp trong bộ môn tin học 8
Sơ đồ:
Hoạt động của câu lệnh: Ban đầu biến đếm đợc gán bằng giá trị đầu, sau đó
so sánh biến đếm với giá trị cuối nếu biến đếm vẫn còn nhỏ hơn hoặc bằng giá
trị cuối thì lặp lại thao tác là: thực hiện câu lệnh sau đó tăng biến đếm lên một
đơn vị. Quá trình đó cứ lặp cho đến khi nào biến đếm lớn hơn giá trị cuối thì
kết thúc thoát khỏi vòng lặp For.
(Số vòng lặp = giá trị cuối giá trị đầu +1)
Dạng 2: Dạng lùi:
For biến đếm =<giá trị cuối> downto <giá trị đầu> do <câu lệnh>;
trong đó: Câu lệnh ở đây có thể là câu lệnh đơn hoặc câu lệnh ghép, nếu là câu
lệnh ghép phải đợc đặt giữa cụm từ khoá BEGIN và END
Biến đếm là biến kiểu nguyên, giá trị đầu và giá trị cuối là các giá trị nguyên
For, do, downto là các từ khoá do Pascal qui định.
Giáo viên: Nguyễn Thị Hải Yến 6 Trờng THCS Nguyễn Đức Cảnh
Begin
Biến đếm:=giá trị đầu
Biến đếm giá trị
cuối
Do <câu lệnh>
Biến đếm := biến đếm +1

End
F
T
Phơng pháp dạy bài Câu lệnh lặp trong bộ môn tin học 8
Sơ đồ:
Hoạt động của câu lệnh: Ban đầu biến đếm đợc gán bằng giá trị cuối, sau đó
so sánh biến đếm với giá trị đầu nếu biến đếm vẫn còn lớn hơn hoặc bằng giá
trị đầu thì lặp lại thao tác là: thực hiện câu lệnh sau đó giảm biến đếm đi một
đơn vị. Quá trình đó cứ lặp cho đến khi nào biến đếm nhỏ hơn giá trị đầu thì
kết thúc thoát khỏi vòng lặp For.
(Số vòng lặp = giá trị cuối giá trị đầu +1)
- Câu lệnh ở đây có thể là câu lệnh đơn hoặc câu lệnh ghép, nếu là câu lệnh
ghép phải đợc đặt giữa cụm từ khoá BEGIN và END
Biến đếm là biến kiểu nguyên, giá trị đầu và giá trị cuối là các giá trị nguyên
For, to, do, downto là các từ khoá do Pascal qui định.
II.2.2.2. Đối với câu lệnh lặp dạng While
Câu lệnh:
While <điều kiện> do <câu lệnh>;
Giáo viên: Nguyễn Thị Hải Yến 7 Trờng THCS Nguyễn Đức Cảnh
Begin
Biến đếm:=giá trị cuối
Biến đếm giá trị
đầu
Do <câu lệnh>
Biến đếm := biến đếm -1
End
F
T
Phơng pháp dạy bài Câu lệnh lặp trong bộ môn tin học 8
- Câu lệnh có thể là câu lệnh đơn có thể là câu lệnh ghép, nếu là lệnh

ghép đợc đặt trong cụm từ BEGIN và END. Điều kiện là một biểu thức logic
Sơ đồ:
Hoạt động:
Đầu tiên máy kiểm tra điều kiện. Nếu điều kiện đúng (True) thì máy thực
hiện câu lệnh và sau đó quay lại kiểm tra điều kiện và quá trình cứ lặp cho đến
khi gặp điều kiện sai (False) thì kết thúc và thoát khỏi vòng lặp.
II.2.3. Bài tập minh học
Bài 1: Câu lệnh lặp dạng for
1. Dạng lệnh:
Dạng tiến: For biến đếm :=<giá trị đầu> to <giá trị cuối> do <câu lệnh>;
Dạng lùi: For biến đếm =<giá trị cuối> downto <giá trị đầu> do <câu
lệnh>;
Giáo viên: Nguyễn Thị Hải Yến 8 Trờng THCS Nguyễn Đức Cảnh
Begin
Điều
kiện
Câu lệnh
End
F
T