Tham luan đổi mới kiểm tra đánh giá môn ngữ van THCS

PHềNG GD&T Vế NHAI CNG HO X HI CH NGHA VIT NAM
TRNG THCS BèNH LONG c lp - T do - Hnh phỳc

I MI KIM TRA, NH GI
KT QU HC TP CA HC SINH
Môn: Ngữ Văn
Họ tên giáo viên: Nguyễn Văn Hùng
VOế NHAI NGAỉY 23 THANG 02 NAấM 2009
LỜI NÓI ĐẦU
Đổi mới phương pháp dạy học trong chương trình giáo dục phổ thông nói chung
và giáo dục THCS nói riêng là vấn đề được đặt ra và thực hiện từ nhiều năm nay .
Để thực hiện vấn đề này, đã có nhiều những hình thức và biện pháp dạy học được
triển khai như: dạy học nêu vấn đề, tổ chức các hoạt động dạy học nhằm phát huy
tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh, ứng dụng công nghệ thông tin trong
dạy học… Những biện pháp và hình thức đó, trong quá trình thực hiện, đã góp
phần thúc đẩy đổi mới phương pháp dạy học, nâng cao hiệu quả giảng dạy của giáo
viên và chất lượng học tập của học sinh. Tuy nhiên, để nâng cao hơn nữa chất
lượng dạy học, bên cạnh các biện pháp, hình thức dạy học như trên thì việc đổi mới
kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh là vô cùng quan trọng. Đổi mới
kiểm tra, đánh giá sẽ tạo động lực thúc đẩy đổi mới phương pháp dạy học, góp
phần nâng cao chất lượng, bảo đảm thực hiện mục tiêu giáo dục.
Vậy, thế nào là đổi mới kiểm tra, đánh giá? Kiểm tra đánh giá như thế nào để nâng
cao hiệu quả giảng dạy, bảo đảm thực hiện mục tiêu giáo dục? Kiểm tra, đánh giá
trong môn ngữ văn như thế nào để đảm bảo mục tiêu bộ môn? Đó là những câu hỏi
lớn mà cá nhân tôi cũng chưa có lời giải cụ thể. Nhưng, xuất phát từ thực tế giảng
dạy, dưới đây, tôi xin trình bày những kinh nghiệm của bản thân trong việc kiểm
tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh, theo cá nhân tôi, những biện pháp và
hình thức kiểm tra như vậy đã có tác dụng tích cực đến các hoạt động dạy học của
giáo viên chất lượng học tập của học sinh.
Những kinh nghiệm mà tôi trình bày sau đây chỉ mang tính chất cá nhân, do đó, sẽ
khó tránh khỏi suy nghĩ chủ quan và chắc sẽ có nhiều điểm chưa phù hợp, vì vậy,

rất mong nhận được sự góp ý của các đồng chí.
Bài tham luận của tôi gồm có hai phần: Phần thứ nhất trình bày vai trò, ý nghĩa của
kiểm tra, đánh giá. Phần thứ hai trình bày quan niệm của bản thân về đổi mới kiểm
tra đánh giá. Những kinh nghiệm kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh
trong môn Ngữ văn.
I. VAI TRÒ, Ý NGHĨA VIỆC KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP
CỦA HỌC SINH.
Kiểm tra, đánh giá có tầm quan trọng đặc biệt vì:
Thứ nhất: Kiểm tra là khâu cuối cùng, đồng thời cũng là khâu mở đầu cho một chu
trình tiếp theo của quá trình dạy học. Ở khâu cuối cùng, kiểm tra giúp giáo viên
đánh giá được chất lượng học tập của học sinh đồng thời cũng giúp giáo viên tự
đánh giá việc giảng dạy của mình. Ở khâu tiếp theo ( tức là trước khi vào bài mới),
kiểm tra giúp học sinh liên kết mạch kiến thức, dựa trên kiến thức cũ để chuẩn bị
tiếp nhận kiến thức mới.
Thứ hai: kiểm tra, đánh giá giúp giáo viên hiểu rõ việc học tập của học sinh, phát
hiện những thiếu sót trong kiến thức, kĩ năng để kịp thời sửa chữa.
Thứ ba: kiểm tra, đánh giá sẽ hình thành cho học sinh ý chí quyết tâm đạt kết quả
cao trong học tập.
Thứ tư: Kiểm tra đánh giá giúp học sinh hình thành và rèn luyện những kĩ năng
trong học tập và cuộc sống như nói, viết, cách trình bày một vấn đề khúc triết, rõ
ràng.
II. NHỮNG QUAN NIỆM VÀ KINH NGHIỆM CỦA BẢN THÂN VỀ ĐỔI
MỚI KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH
TRONG MÔN NGỮ VĂN.
1. Kiểm tra đánh giá là gì?
Cần hiểu cho đúng về cụm từ này. Theo tôi, kiểm tra, đánh giá là hai khâu có quan
hệ mật thiết trong một hoạt động dạy học. Khâu kiểm tra được tiến hành trước. Nó
bao gồm các hoạt động: ra đề, học sinh thực hiện, giáo viên theo dõi, giám sát.
Khâu đánh giá được tiến hành ngay sau đó. Yêu cầu của hoạt động này là phải đi
liền với kiểm tra. Đánh giá có vai trò quan trọng. đánh giá giúp học sinh xác định

được kết quả học tập của bản thân, phát huy những mặt mạnh, khắc phục những
điểm yếu của mình trong học tập. Đối với giáo viên, việc dánh giá chính xác sẽ
giúp điều chỉnh nội dung, phương pháp, phương tiện dạy học… Nếu kiểm tra mà
không đánh giá sẽ gây ra những hậu quả tai hại cho quá trình dạy học nhất là phản
ứng của học sinh.
2. Đổi mới kiểm tra đánh giá trong môn ngữ văn.
2.1. Thế nào là đổi mới kiểm tra đánh giá.
Theo tôi, đổi mới kiểm tra đánh giá không chỉ là đưa vào nhiều hình thức kiểm tra
mới lạ hoặc thay đổi các kiểu kiểm tra để tránh sự đơn điệu nhàm chán. Cái đích
đến của kiểm tra là đánh giá được người học một cách toàn diện trên các mặt: kiến
thức, kĩ năng, tư tưởng, tình cảm, thái độ. Do đó, yêu cầu đặt ra đối với đổi mới
kiểm tra, đánh giá là phải vận dụng các hình thức, biện pháp kiểm tra sao cho đạt
được cái đích đến đó.
2.2. Tại sao đổi mới kiểm tra đánh giá có thể thúc đẩy đổi mới phương pháp dạy
- học.
Mục tiêu của đổi mới phương pháp dạy - học là thông qua các biện pháp, hình thức
dạy học giúp học sinh học tập chủ động, tích cực. Vì vậy, đổi mới kiểm tra đánh
giá theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh sẽ góp phần không
nhỏ trong việc thúc đẩy đổi mới phương pháp dạy học.
2.3. Đổi mới kiểm tra đánh giá trong môn Ngữ văn.
Do yêu cầu đặc trưng bộ môn nên kiểm tra, đánh giá trong môn ngữ văn không
những chỉ nhằm mục đích đánh giá học sinh một cách toàn diện mà còn phải đạt
yêu cầu để đánh giá thẩm mĩ của học sinh như: diễn đạt trong sáng, rõ ràng, có sức
thuyết phục với người nghe, người đọc. Muốn vậy, đề kiểm tra môn ngữ văn cần
phải đạt một số yêu cầu sau:
- Hình thức: câu hỏi cần ngắn gọn, rõ ràng, kích thích được khả năng trả lời của
học sinh.
- Mức độ: kết hợp cả ba mức độ nhận biết, thông hiểu và vận dụng của học sinh.
- Nội dung: Đảm bảo tính chính xác, đảm bảo mục tiêu dạy học, phù hợp với thời
gian kiểm tra, góp phần đánh giá đúng trình độ học sinh.

3. Một số kinh nghiệm trong kiểm tra môn ngữ văn
3.1.Kiểm tra miệng.
* Yêu cầu chung:
- Thời điểm kiểm tra: tiến hành trước, trong hoặc sau giờ học.
- Yêu cầu: Toàn bộ quá trình này chỉ thực hiện từ 5 đến 7 phút. Các câu hỏi phải
tránh được việc học sinh học thuộc lòng là trả lời được. Tuy nhiên, cũng cần tránh
những câu hỏi quá khó mang tính chất đánh đố khiến học sinh không thể trả lời.
* Những ví dụ cụ thể:
Câu hỏi kiểm tra truớc giờ học
Cần tránh nhưng câu hỏi như sau:
Ví dụ: Em hãy đọc thuộc lòng bài thơ và cho biết nội dung, nghệ thuật của bài?
Dạng câu hỏi này không có tác dụng phát huy sự sáng tạo, tính tích cực của học
sinh vì chỉ cần chăm chỉ học thuộc phần ghi nhớ cuối SGK chứ không cần tư duy
nhiều là học sinh trả lời được. Hơn nữa, câu hỏi này sẽ gây cho học sinh thói quen
có hại đó là thói quen học thuộc một cách máy móc.
Có thể thay dạng câu hỏi này bằng một câu hỏi có sức gợi hơn.
Ví dụ:
1. Em thích nhất đoạn thơ nào trong bài? Vì sao? Hãy đọc đoạn thơ đó với ngữ
điệu sao cho phù hợp với những điều mà em vừa giải thích?
2. Tác giả sử dụng lối viết như thế nào trong tác phẩm? Cách viết đó có tác dụng gì
trong việc thể hiện chủ đề? Từ đó, em hãy khái quát chủ đề của tác phẩm?
Với những câu hỏi này, đòi hỏi học sinh phải có sự hiểu biết, cảm thụ sâu sắc về
tác phẩm đồng thời phải có cách trả lời sao cho đáp ứng được yêu cầu của câu hỏi.
Loại câu hỏi này vừa giúp giáo viên đánh giá được kiến thức, sự cảm thụ vừa rèn
luyện kĩ năng diễn đạt trong môn ngữ văn đồng thời cũng phát huy được tư duy
sáng tạo, tính tích cực, chủ động của học sinh. Sở dĩ như vậy vì học sinh phải dựa
vào quá trình phân tích tác phẩm để nhận biết những chi tiết nghệ thuật mà tác giả
sử dụng ( đây là yêu cầu nhận biết ). Sau khi nhận biết, học sinh phải lí giải được
tác dụng của những chi tiết nghệ thuật ấy tức là phải lí giải được câu hỏi viết để
làm gì? ( đây là yêu cầu tư duy, cảm thụ). Cuối cùng học sinh phải chủ động tổng

hợp khái quát những vấn đề do chính học sinh đã phân tích ở trên.