Một số biện pháp giúp trẻ 5 6 tuổi làm quen với tác phẩm văn học

SKKN – Một số phương pháp giúp trẻ 5 -6 tuổi làm quen với tác phẩm văn học

I. LỜI NÓI ĐẦU:
Văn học là món ăn tinh thần không thể thiếu và là một trong những cách nhận biết
thế giới hấp dẫn của trẻ thơ.Vì thế tổ chức hoạt động cho trẻ làm quen văn học
không chỉ dạy cho trẻ nhiều điều hay mà còn giúp cho trẻ hiểu mỗi tác phẩm văn học
diểu chứa đựng những bài học sâu sắc.Bằng tiếng nói riêng của mình,văn học tác
động vào trái tim giàu tình cảm của trẻ thơ một cách nhẹ nhàng ,tự nhiên nhưng sâu
sắc để rồi dạy trẻ bao điều hay lẽ phải. Đồng thời văn học làm phong phú thêm cho
trẻ những biểu tượng xung quanh,phát triển khả năng tượng tượng tư duy ,trí nhớ
.ngôn ngữ của trẻ từ đó giáo dục trẻ tình yêu thiên nhiên ,động vật ,cây cỏ và yêu
kính ông bà cha mẹ .Đó chính là những bài học đầu tiên về đạo đức nhưng cơ bản,
cần có ở mỗi con người trong cuộc sống .
Đúng như vậy, trẻ ở tuổi mầm non thật đáng yêu, tâm hồn trẻ thơ ngây, hồn nhiên như
tờ giấy trắng. Mọi hoạt động học tập và vui chơi trong quá trình trăm sóc giáo dục trẻ
ở trường mầm non đều đem lại cho trẻ những điều kỳ lạ, thần tiên.Thông qua hoạt
động dạy và học dưới hình thức như tạo hình, hoạt động với đồ vật, môi trường xung
quanh… sẽ giúp trẻ phát triển trí tuệ, óc sáng tạo, nhân cách con người “làm quen văn
học” là một hoạt động không thể thiếu được đối với trẻ ở lứa tuổi mầm non, vì thông
qua các hoạt động làm quen với các tác phẩm văn học là loại hình nghệ thuật, đặc sắc,
nghệ thuật ngành từ không thể thiếu được trong đời sống con người. Đặc biệt nó rất
gần gũi với trẻ thơ, từ buổi đầu thơ ấu trẻ đã sống chan hòa trong không khí lời ru “ầu
ơ” đầy yêu thương tận tình của mẹ, bà… và đó cũng là cánh cửa mở ra chân trời nhận
thức cho trẻ.Từ khi lọt lòng mẹ đến lúc chập chững tập đi, tập nói, đến lúc trẻ biết
viết, đọc thì văn học là chiếc cầu nối, là phương tiện dẫn dắt trẻ. Nói những tiếng nói,
đi những bước đi đầu tiên, ngôn ngữ chau chuốt của trẻ, ca dao, chuyện kể là tấm
gương mẫu mực về lời ăn tiếng nói cho trẻ học tập là phương tiện hữu hiệu trong việc
giáo dục trẻ lòng yêu thiên nhiên, yêu quê hương, đất nước, tình yêu mến bạn bè, với
những người thân, biết được việc làm tốt, biết yêu cái đẹp, cái thiện, ghét cái ác độc,

GVTH: Nguyễn Thị Bích Diệp

Trang 1


SKKN – Một số phương pháp giúp trẻ 5 -6 tuổi làm quen với tác phẩm văn học

phê phán những việc xấu, kính yêu Bác Hồ, thật thà, ngoan ngoãn… và còn là phương
tiện hình thành các phẩm chất đạo đức trong sáng, mà đặc biệt ở trẻ, nhà trẻ thì vốn từ
và ngôn ngữ của trẻ được phát triển mạnh mẽ, trẻ nói mạch lạc, nói diễn cảm, nói
đúng câu, đúng từ và đúng ngữ pháp.
Thực tế cho ta thấy rằng những biểu hiện về thái độ tình cảm, suy nghĩ của con
người khi tiếp xúc với một tác phẩm văn học rất đa dạng và phong phú Ví dụ: Như
những vui buồn khi đọc tác phẩm văn học dẫn đến những biểu hiện khóc cười của
người đọc từ đó cho ta thấy rằng nghệ thuật của các tác phẩm văn học đã có một sức
mạnh kỳ diệu. nhưng đối với trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo vấn đề cảm thụ và hiểu tác phẩm
văn học dạy trước mọi người. Dạy trẻ làm quen văn học còn là phương tiện nâng cao
khả năng trí tuệ, giúp trẻ phát triển trí nhớ, trí tưởng tượng, cũng cố kiến thức trẻ qua
học tập vui chơi. Không những thế văn học còn là nguồn sữa mẹ nuôi dưỡng, phát
triển tâm hồn cho trẻ,
truyền cho các cháu vẽ đẹp truyền thống của cha ông, lòng nhân ái thủy chung tính
công bằng yêu lẽ phải, đức cần cù chăm chỉ, yêu nước thương nòi tự tin, lạc quan, yêu
đời.
“ Non sông việt Nam có được trở lên vẻ vang hay không, Dân tộc Việt nam có
bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu hay không chính là
nhờ phần lớn ở công lao học tập của các cháu”.
Câu nói của Hồ chủ Tịch đã đi vào lòng người tạo ra động lực to lớn cho hàng triệu
người dạy và người học, đó chính là lễ và văn mà chúng ta phải truyền lại cho lớp kế
cận, cho những chủ nhân tương lai của đất nước. đất nước ta đang trong thời đại bùng
nổ thông tin, buộc chúng ta phải đạt được các mục tiêu và có quyết tâm cao, lẽ tất
nhiên chúng ta chưa thực hiện được tất cả các kế hoạch đề ra. Vì vậy nhiệm vụ đó

đang trông chờ vào các thế hệ mầm non chủ nhân tương lai của đất nước, ưu thế mà ta
có được hiện nay là thế hệ trẻ khoẻ mạnh có sự đồng nhất cả về năng lực và trí tuệ, có
tiềm năng sáng tạo , vì thế ta phải tin vào thế hệ trẻ tương lại sẽ đứng vững trên nền
GVTH: Nguyễn Thị Bích Diệp

Trang 2


SKKN – Một số phương pháp giúp trẻ 5 -6 tuổi làm quen với tác phẩm văn học

truyền thống lịch sử vẻ vang đó.Đảng và nhà nước ta đánh giá rất cao về vai trò của
giáo dục, đầu tư vào giáo dục là đầu tư đúng hướng và được coi là quốc sách hàng
đầu. Mục tiêu của công tác chăm sóc giáo dục mầm non phát triển và hình thành nhân
cách cho trẻ .Cho trẻ làm quen với văn học là góp phần làm giàu vốn kinh nghiệm
sống cũng như làm đẹp thêm đời sống tinh thần của trẻ để trẻ phát triển toàn diện.
Năm học 2016 -2017 tôi được phân công chủ nhiệm nhóm lớp 5-6 tuổi tại trường
mầm non Tân phú : Là lớp lá 2 với số cháu 37, trong đó 18 cháu nữ, 19 cháu nam, với
độ tuổi đồng đều , 100% trẻ ngoan ngoãn, mạnh dạn, hồn nhiên, đạt yêu cầu về phát
triển thể chất, phát triển nhận thức, phát triển ngôn ngữ, và tình cảm xã hội, cảm thụ
cái hay cái đep trong cuộc sống xung quanh trẻ .Đó là một thuận lợi lớn để tôi rèn
luyện phát triển ngôn ngữ mạch lạc thông qua môn làm quen với văn học thông qua
thể loại truyện kể.
Qua việc cho trẻ làm quen văn học chính là hình thành ở trẻ những tình cảm đạo đức
tốt đẹp, những cảm xúc thẫm mỹ, phát triển trí tưởng tượng như: Lòng yêu thiên
nhiên ở quả, cây hoa lá, lòng kính trọng yêu thương gần gũi và giúp đỡ những người
thân xung quanh trẻ như ông bà, bố mẹ, cô giáo, anh chị em... Thông qua hoạt động
này trẻ làm tái tạo và sáng tạo thêm những tình tiết của tác phẩm một cách hồn nhiên
phù hợp với nội dung của tác phẩm .Đồng thời trẻ đọc thuộc thơ, kể lại chuyện được.
Chính vì thế để đạt được mục đích của môn học: làm quen với văn học , bản thân tôi
đã nghiên cứu suy nghĩ , tìm ra một số phương pháp giúp trẻ 5 – 6 tuổi làm quen với

tác phẩm văn học .
II. THỰC TRẠNG ĐỀ TÀI:
1.Thuận lợi
-Các bé đến lớp đều,tham gia các hoạt động.
- Bé tích cực hoạt động.
2./Khó khăn:
GVTH: Nguyễn Thị Bích Diệp

Trang 3


SKKN – Một số phương pháp giúp trẻ 5 -6 tuổi làm quen với tác phẩm văn học

- Do trình độ nhận thức không đồng đều,trẻ chưa mạnh dạn trong giờ học do đó lớp
tôi gặp nhiều khó khăn.
-Phụ huynh đa số là người lao động, buôn bán nên chưa quan tâm tạo điều kiện cho
trẻ làm quen tác phẩm văn học.
- Đa số trẻ khi kể lại truyện,kể chuyện sáng tạo chưa mạnh dạn đa dạng phong phú.
3./Nguyên nhân:
a. Nguyên nhân khách quan:
- Đa số phụ huynh không có điều kiện vui chơi- học tập cùng con nên
hạn chế việc trẻ và phụ huynh cùng làm quen tác phẩm văn học ở gia
đình
- Một số phụ huynh còn tồn tại không đúng về quan niệm giáo dục con
cái.Họ tự đánh mất vai trò ảnh hưởng của mình đối với trẻ,tự phủi bỏ
trách nhiệm giáo dục và giao trách nhiệm cho nhà trường.
b. Nguyên nhân chủ quan.
- Năng lực cảm thụ văn học của trẻ còn hạn chế.
- Bản thân còn cảm nhận các tác phẩm văn thơ truyện còn hạn chế giọng đọc và cách
phối hợp ánh mắt, cử chỉ, điệu bộ, minh họa chưa bộc lộ cảm xúc hấp dẫn cuốn hút

trẻ, phương pháp lồng ghép tích hợp chưa linh hoạt sáng tạo kết quả trên trẻ chưa cao,
trẻ chưa thực sự say mê, hào hứng, sử dụng đồ dùng dạy học chưa có khoa học, dẫn
đến giờ học trẻ ít tập trung chú ý hiệu quả trên tiết học chưa cao.
-Hầu hết các vở kịch còn thiếu các yếu tố phụ trợ như: Âm thanh, cảnh trí, trang
phục… làm cho hoạt động đóng kịch không thu hút được sự chú ý của trẻ.
-Giáo viên chưa chủ động linh hoạt trong việc tổ chức các hoạt động đóng kịch cho
trẻ nếu có thì chủ yếu là trong tiết học. Còn trong các giờ chơi, các buổi sinh hoạt thì
hầu như chưa có .
GVTH: Nguyễn Thị Bích Diệp

Trang 4


SKKN – Một số phương pháp giúp trẻ 5 -6 tuổi làm quen với tác phẩm văn học



Cụ thể thực trạng quan sát trên trẻ đầu năm :

Nội dung quan sát

Tháng 9 / 2016

1. Vốn từ của trẻ . Trẻ nói rõ ràng, Đạt 60 %
mạch lạc.
2. Kinh nghiệm sống của trẻ , mức Đạt 50%
độ hứng thú của trẻ khi tham gia
học , kể chuyện và đóng kịch .
3. Trẻ kể chuyện theo trí nhớ tốt

Đạt 50 %

4. Trẻ tự tin , mạnh dạn tham gia
đóng kịch , thể hiện vai diễn của Đạt 40 %
mình .
5. Trẻ phát âm chính xác , mạch Đạt 50 %
lạc , ít sử dụng ngôn ngữ địa
phương .

III. CÁC GIẢI PHÁP:
1. Hình thức cho trẻ làm quen với văn học qua các giờ hoạt động chung:
* Giờ học cho trẻ làm quen với văn học:
Đây là hình thức cơ bản cho trẻ làm quen với văn học và chữ viết Các tác phẩm
văn học cho trẻ làm quen trong hoạt động này thường nằm trong chương trình, có nội
dung phù hợp với chủ đề đang thực hiện. Thời gian của hoạt động này thường không
nhiều; 20 đến 25 phút có thể kéo dài thêm 5 phút. Vì vậy trong giờ hoạt động này tôi
sử dụng rất nhiều hình thức khác nhau đề gây hứng thú cho trẻ giúp trẻ nhanh chóng
hiểu nội dung truyện, nhớ truyện, thuộc thơ và đọc kể diễn cảm. Trong hoạt động này
GVTH: Nguyễn Thị Bích Diệp

Trang 5


SKKN – Một số phương pháp giúp trẻ 5 -6 tuổi làm quen với tác phẩm văn học

hình thức sử dụng đồ dùng trực quan rất có hiệu quả. Đồ dùng trực quan có thể là
tranh ảnh, mô hình, sa bàn, rối que, rối bóng, trang phục, sân khấu, băng đài...

Cô cho trẻ đóng kịch
- Đồ dùng trực quan dùng để giới thiệu bài:

Vd: Truyện “Cây tre trăm đốt” chủ đề Thực vật
Sử dụng hình thức rối tay để giới thiệu truyện:
Truyện “Cây tre trăm đốt” tôi đã cho trẻ làm quen hoạt động khác từ hôm trước
nên trẻ đã nắm được nội dung câu truyện. Vì vậy tôi đã sử dụng chính những nhân vật
trong truyện và kể trích một câu nói của lão nhà giàu và anh nông dân để hỏi trẻ về
tên nhân vật và tên truyện từ đó dẫn dắt để kể lại truyện giúp trẻ thuộc truyện. Sau giờ
hoạt động chung này trẻ đã thuộc truyện cô đã tổ chức cho trẻ tập đóng kịch và hình
thức sử dụng đồ dùng trực quan trong hoạt động này là mũ, trang phục và sân khấu.
GVTH: Nguyễn Thị Bích Diệp

Trang 6


SKKN – Một số phương pháp giúp trẻ 5 -6 tuổi làm quen với tác phẩm văn học

Việc thay đổi hình thức khi cho trẻ làm quen cùng một tác phẩm văn học đã đem lại
hiệu quả cao cho cô và trẻ.
- Đồ dùng trực quan còn là hình thức sử dụng để giảng giải từ khó trong nội
dung tác phẩm: thường mỗi bài thơ, câu truyện lại đem đến cho trẻ một vài từ mới và
cô sẽ giải thích cho trẻ để trẻ hiểu ý nghĩa của từ mới đó.
VD1: Thơ “Hoa kết trái” - Chủ đề “Môi trường tự nhiên”
Trong bài thơ này có từ “rung rinh” trong câu thơ:
“Hoa mận trắng tinh
Rung rinh trong gió”
Tôi đã làm một cành hoa mận bằng giấy mỏng, các cuống hoa nối với một sợi
dây đồng rất mảnh. Khi đọc đến câu thơ “Rung rinh trong gió” đồng thời khẽ lay
động nhẹ làm cành hoa rung nhè nhẹ, tôi làm với trẻ “rung rinh” có nghĩa là rung nhè
nhẹ, vì cơn gió thổi nhẹ đã làm cho hoa mận rung rinh nhè nhẹ trong gió.
Hình thức kể lại truyện theo tranh rất có hiệu quả vì khi trẻ nhìn vào các bức
tranh trẻ sẽ hình dung ra diễn biến câu chuyện một cách đầy đủ từ đó có thể kể lại

truyện mà không bị nhầm lẫn. ở loại hình này cô kết hợp lồng chữ viết bằng cách viết
nội dung câu truyện bài thơ phía dưới của mỗi bức tranh phù hợp với hình ảnh minh
hoạ trong các bức tranh.

GVTH: Nguyễn Thị Bích Diệp

Trang 7


SKKN – Một số phương pháp giúp trẻ 5 -6 tuổi làm quen với tác phẩm văn học

Cô kể truyện bằng tranh cho nghe
Ngoài ra cô có thể cho trẻ làm quen với chữ viết qua tên truyện, tên bài thơ, tên
các nhân vật và tính cách các nhân vật qua quá trình đàm thoại nội dung truyện.

Cô và trẻ cùng đóng kịch
Qua những ví dụ (VD) minh hoạ ở trên, tôi thấy hình thức sử dụng đồ dùng trực
quan trong giờ hoạt động cho trẻ làm quen với văn học là hình thức rất cơ bản giúp
giáo viên đạt được mục đích của giờ hoạt động. Ngoài ra tuỳ theo nội dung của từng
tác phẩm mà giáo viên có thể lựa chọn hình thức tổ chức giờ hoạt động ở những địa
điểm thích hợp, nhằm tạo cho trẻ một tâm trạng thoải mái, gần gũi với cuộc sống
thực.
VD: Dạy các tác phẩm có nội dung nói về thiên nhiên tươi đẹp như bài “Hoa
kết trái”, “Ông mặt trời” cô giáo có thể tổ chức tiết học ở ngoài vườn trường. Còn
GVTH: Nguyễn Thị Bích Diệp

Trang 8


SKKN – Một số phương pháp giúp trẻ 5 -6 tuổi làm quen với tác phẩm văn học

những tác phẩm có nội dung trang nghiêm như nói về lãnh tụ, tổ quốc cô nên tổ chức
tiết học ở trong lớp, cho trẻ ngồi ghế... như thơ “Bác Hồ của em”.

Mô hình kể chuyện về chú bội đội hải quân
* Các giờ hoạt động chung khác
Với phương pháp dạy tích hợp, nhiều nội dung được lồng nghép trong 1 giờ
hoạt động chung. Việc cho trẻ làm quen với văn học và chữ viết không chỉ được tiến
hành trong giờ thơ, truyện mà nó còn được dạy thông qua các giờ hoạt động chung
khác như tạo hình, âm nhạc, tìm hiểu môi trường xung quanh… giáo viên có thể củng
cố hoặc mở rộng kiến thức về văn học cho trẻ. ở những hoạt động chung này, các tác
phẩm văn học sẽ đến với trẻ qua hình thức giới thiệu bài hoặccủngcốbài.

GVTH: Nguyễn Thị Bích Diệp

Trang 9


SKKN – Một số phương pháp giúp trẻ 5 -6 tuổi làm quen với tác phẩm văn học

Trẻ đóng kịch (Mình cùng nấu cơm nha mẹ !)
VD1: Khi cho trẻ vẽ tự do theo ý thích ở giờ tạo hình cô có thể cho trẻ đọc bài
thơ “Em vẽ” để giới thiệu bài và gây hứng thú cũng như để gợi ý đề tài cho trẻ.

Bé vẽ nhân vật bé thích trong truyện vừa nghe ở góc tạo hình của lớp
Như vậy, cho trẻ làm quen với văn học qua các giờ hoạt động chung là hình
thức rất cơ bản để giúp trẻ đạt được những kĩ năng cần thiết khi bước vào lớp 1.
2. Hình thức cho trẻ làm quen với văn học qua các hoạt động ngoài giờ.
Với trẻ mầm non, hoạt động chung chiếm một thời gian rất ngắn so với thời
gian của các hoạt động khác. Do đó tôi đã tận dụng thời gian đón trẻ, trả trẻ, hoạt

động ngoài trời, hoạt động vui chơi hay trong hoạt động chuyển tiếp để giới thiệu hay
ôn luyện các bài thơ, bài đồng dao, câu truyện. Hình thức cho trẻ ôn tập là đọc hoặc
kể lại tác phẩm cho trẻ nghe, sau đó cho trẻ đọc hoặc kể lại, giáo viên theo dõi, sửa sai
cho trẻ để trẻ thể hiện đúng, diễn cảm. Muốn cho việc ôn luyện của trẻ hấp dẫn, trẻ
GVTH: Nguyễn Thị Bích Diệp

Trang 10


SKKN – Một số phương pháp giúp trẻ 5 -6 tuổi làm quen với tác phẩm văn học

hứng thú tham gia, giáo viên nên tổ chức ôn luyện dưới hình thức trò chơi: đoán tên,
đóng kịch hay thi biểu diễn giữa các cá nhân, các tổ theo những đề tài khác nhau như
“Cháu hãy đọc các bài thơ viết về Bác Hồ”, “Cháu hãy đọc những bài thơ viết về các
loài hoa”, hai tổ thi đua đọc các bài thơ viết về những người thân trong gia đình hay
về trường lớp mẫu giáo của bé.

Bé đóng kịch truyện “ cáo , thỏ và gà trống” trong giờ sinh hoạt chiều
Một hình thức cũng khá hấp hẫn là cho trẻ làm quen với văn học và chữ viết theo
các chủ đề gắn liền với việc tổ chức các ngày hội, ngày lễ: ngày 8/3, 1/6,20/11, 22/12,
tết nguyên đán… Cô giáo tổ chức cho các cháu trong lớp, trong các buổi liên hoan
văn nghệ, trong đó có thể kể truyện, đọc thơ, đóng kịch các tác phẩm văn học. Hình
thức này thu hút được nhiều trẻ tham gia luyện tập, biểu diễn. Nó có tác dụng động
viên, cổ vũ cho các cháu khá giỏi, đồng thời cũng khuyến khích các cháu yếu, nhút
nhát tham gia vào các hoạt động nghệ thuật.

GVTH: Nguyễn Thị Bích Diệp

Trang 11

SKKN – Một số phương pháp giúp trẻ 5 -6 tuổi làm quen với tác phẩm văn học

Bé diễn kịch truyện “ qua đường” trong hội thi tìm hiểu về luật giao thông
Để việc tổ chức các ngày hội, ngày lễ có kết quả, cô giáo cần có kế hoạch luyện
tập trước cho trẻ, không nên để sát ngày tổ chức mới bắt trẻ luyện tập liên tục khiến
trẻ mệt mỏi, chán nản. Sau một thời gian luyện tập cho tất cả trong lớp, giáo viên lựa
chọn một số cháu có khả năng hơn cho luyện tập thêm để tiến hành biểu diễn cho cả
lớp xem hoặc thi diễn giữa các lớp trong trường. Và tôi đã áp dụng hình thức này khi
dạy trẻ đọc thơ, tiết mục này của cô cháu lớp tôi và khi tổ chức lễ hội mừng xuân
cùng với lớp Lá 5 và đóng kịch ông già Noel mừng lễ Giáng Sinh
3. Hình thức cho trẻ làm quen với văn học qua góc văn học.

GVTH: Nguyễn Thị Bích Diệp

Trang 12


SKKN – Một số phương pháp giúp trẻ 5 -6 tuổi làm quen với tác phẩm văn học

Góc văn học của lớp
Mỗi lớp mẫu giáo đều có góc văn học có đủ ánh sáng, có kê bàn, có các loại
truyện tranh, sách tranh cho trẻ và cô cùng làm. ở những thời gian ngoài giờ hoạt
động chung, cô giáo gợi ý để các cháu tự lấy truyện tranh ra kể lại cho nhau nghe. Đối
với những truyện tranh mới, cô giáo tổ chức kể cho từng nhóm trẻ nghe vào các thời
điểm khác nhau. Lúc đầu, cô để cho trẻ tự tìm hiểu nội dung của các hình ảnh trong
truyện tranh, sau đó cô dùng câu hỏi gợi ý để hướng sự chú ý của trẻ vào những hình
ảnh chủ yếu của bức tranh, rồi dạy trẻ đọc đoạn truyện dưới tranh. Đọc xong truyện
lại cho trẻ xem tranh một lần nữa. Với những truyện tranh trẻ đã được làm quen nhiều
lần cô có thể đề nghị lần lượt các trẻ kể lại nội dung của từng bức tranh. Ngoài ra cô

có thể kích thích phát triển tư duy cho trẻ bằng cách kể chuyện sáng tạo theo tranh.
Góc văn học thực sự sẽ thu hút trẻ, giúp trẻ tiếp xúc với văn học một cách tự giác nếu
cô giáo thường xuyên thay đổi các loại truyện mới, tranh mới phù hợp với chủ đề
đang thực hiện kết hợp với việc cùng trẻ làm sách, tranh theo chủ đề.

GVTH: Nguyễn Thị Bích Diệp

Trang 13


SKKN – Một số phương pháp giúp trẻ 5 -6 tuổi làm quen với tác phẩm văn học

Bé đang đọc truyện tại góc thư viện của lớp
Hình thức này giúp trẻ rất thoải mái khi làm quen với các tác phẩm văn học, trẻ
hứng thú với sách truyện, kích thích tư duy của trẻ nhằm hình thành những kỹ năng
giúp trẻ học đọc, học viết sau này.
4. Hình thức cho trẻ làm quen với văn học qua việc kể truyện sáng tạo.
Hình thức này rất có tác dụng kích thích tư duy của trẻ đồng thời cũng giúp trẻ
phát triển ngôn ngữ, phát triển năng lực tri giác cụ thể và trí nhớ tức thì. Xuất phát từ
một sự việc hiện tượng diễn ra xung quanh trẻ hay một chuyện bất chợt xảy ra, cũng
có thể là chuyện bịa cô gợi ý, khuyến khích trẻ kể lại sự việc hay câu chuyện đó theo
cách trình bày của một tác phẩm văn học hay sử dụng cách nói vần những câu nói
ngắn để tạo thành bài thơ ngắn.
VD1: Trẻ bất chợt khoe với cô hôm chủ nhật được bố mẹ cho đi chơi Thảo
Cầm Viên, xem các con thú và trẻ tỏ ra rất thích. Từ đó cô gợi mở, đặt các câu hỏi cho
trẻ trả lời về tiến trình của buổi đi chơi, những cảm nhận của trẻ khi nhìn thấy các
con vật trong công viên, cho trẻ tả đặc điểm nổi bật của các con vật mà trẻ thích. Sau
đó cô giúp trẻ liên kết các diễn biến đó lại để kể thành một câu chuyện, cho trẻ đặt tên
câu chuyện của mình.
5) Hình thức cho trẻ làm quen với văn học qua tuyên truyền với phụ huynh.

Hình thức này tôi đã thực hiện bằng cách in những tờ rơi các bài thơ, câu
truyện để trong góc “Cha mẹ cần biết” để cha mẹ cùng phối hợp với các cô giúp trẻ
ôn luyện khi ở nhà. Những bài thơ, câu truyện này được thay đổi theo chủ đề và được
in thành nhiều bản để nhiều phụ huynh được biết. Và để hình thức này có hiệu quả, tôi
đã giới thiệu cho họ trong buổi họp phụ huynh đầu năm, phối hợp cùng ban đại diện

GVTH: Nguyễn Thị Bích Diệp

Trang 14


SKKN – Một số phương pháp giúp trẻ 5 -6 tuổi làm quen với tác phẩm văn học

phụ huynh lớp đánh máy các bài thơ, câu truyện trong mỗi chủ đề để rồi phô tô thành
nhiều bản và phụ huynh các cháu có thể lấy mang về để đọc, kể cho trẻ nghe.
Ngoài ra tôi còn trực tiếp trao đổi với bố mẹ trẻ tích cực tham gia sáng tác, sưu
tầm thơ, truyện để hưởng ứng cuộc thi “Bé mầm non với văn học”, động viên trẻ cùng
bố mẹ tham gia cuộc thi này. Qua việc tuyên truyền này, nhiều phụ huynh đã tích cực
tham gia hàng ngày, khi có những bài thơ, câu truyện mới được gửi đến, tôi lại đọc
cho trẻ nghe, tuyên dương khích lệ trẻ để trẻ hứng thú với việc cùng bố mẹ sáng tác,
sưu tầm thơ, truyện.
6. Bản thân tự trang bị kiến thức kĩ năng văn học,ứng dụng công nghệ
thông tin và giáo dục kĩ năng:
-Thường xuyên nghiên cứu kỹ các bài soạn, soạn bài trước khi giảng dạy.
-Làm, mua sắm, sưu tầm đủ đồ dùng, đồ chơi phong phú hấp dẫn với trẻ và đảm bảo
tính khoa học như: Tranh, con rối, vật thật ….

GVTH: Nguyễn Thị Bích Diệp

Trang 15

SKKN – Một số phương pháp giúp trẻ 5 -6 tuổi làm quen với tác phẩm văn học

Đồ dùng trực quan
Để thu hút, lôi cuốn trẻ vào giờ học tôi lựa chọn các hình thức tổ chức phù hợp,
hấp dẫn như qua tổ chức hội thi: “Bé yêu thơ”; câu đố, tham quan và đặc biệt là chọn
những hình ảnh thật, đẹp và những nhân vật ngộ nghĩnh sáng tạo đưa vào công nghệ
thông tin để trẻ hòa nhập , hóa thân vào các nhân vật trong tác phẩm mà tôi lồng ghép
được. Đề rồi từ đó trẻ trăm chú xem, lắng nghe cô giới thiệu dẫn đến trẻ nắm bắt được
nội dung tiết học một cách chủ động.
Với từng bài dạy, thể loại tôi đưa ra hệ thống câu hỏi đã chuẩn bị có tính lôgic,
để đàm thoại với trẻ một cách sôi nổi theo phương trâm: “lấy trẻ làm trung tâm” để
phát huy trí tưởng tượng, những cảm xúc của trẻ, tình liên hệ thực tiễn, sáng tạo phù
hợp với từng nội dung của bài mà trẻ không bị áp đặt một cách gò bó.

Cùng với từng bài dạy, tôi dùng các thủ thuật khác nhau để dẫn dắt
vào bài chuyển hoạt động một cách linh hoạt ví như trong một tiết kể chuyện
GVTH: Nguyễn Thị Bích Diệp

Trang 16


SKKN – Một số phương pháp giúp trẻ 5 -6 tuổi làm quen với tác phẩm văn học

: “Bác gấu đen và hai chú thỏ” vào đầu tôi cho trẻ chơi: “Trời nắng, trời
mưa”. Hỏi trẻ: “Con gỉ đi tắm nắng”. Cô giói thiệu chuyện và kể cho trẻ cho
trẻ nghe, sau đó cô kể kết hợp cho trẻ tri giác bẳng tranh, con rối, cho trẻ
xem “Chương trình bông hoa nhỏ” từ đó trẻ dễ nhận thấy, phân tích tính
cách nhân vật, biết đâu là thiện - ác, đâu là tốt đẹp - xấu để trẻ hướng tới cái

đích mà trẻ cần làm đó là biết yêu thương, giúp đỡ như trẻ yêu bạn “thỏ
trắng” giúp “Bác gấu đen” (chuyện “bác gấu đen và hai chú thỏ”). Làm
những công việc nhỏ mà có lễ giáo như lấy tăm, bưng nước mời ông bà,
giúp cô lau bàn, ghế….
- Hay với tiết dạy thơ : Bó hoa tặng cô
- Đầu tiên cô cho trẻ chơi trò chơi “ gieo hạt”
- Bác nông dân vừa trồng vườn hoa rất đẹp mời lớp mình đến thăm quan,
nào chúng mình cùng đi .Các cháu vừa đi vừa làm bác nông dân cuốc đất
- Các cháu thấy vườn hoa như thế nào? Khi cho trẻ tham quan vườn hoa
giúp trẻ nhận biết được các loại hoa , cách chăm sóc hoa, ích lợi của hoa.
- Trè vừa được tham quan vườn hoa vừa được nghe cô đọc thơ làm cho trẻ
thích thú. Khi đọc thơ lần 1 cô hỏi
- Trong bài thơ các bạn nhỏ hái hoa tặng cô nhân nhịp gì? ( 8/3)
- Ngày 8/3 là ngày quốc tế phụ nữ ngày của các bà, các mẹ, các cô, các chị.
- Lớp mình cùng đi hái hoa nào?
GVTH: Nguyễn Thị Bích Diệp

Trang 17


SKKN – Một số phương pháp giúp trẻ 5 -6 tuổi làm quen với tác phẩm văn học

- Cô đọc lần 2 theo tranh
+ Trích dẫn nội dung bài thơ
- Lần 3: cô đọc thơ tranh chữ to
- Các cháu ơi trong tháng này có một ngày lễ rất quan trọng của các thầy cô giáo đó là
ngày gì vậy? ( ngày 20/11)
+ Đàm thoại: Bạn nào trả lời giỏi được thưởng một phần quà
- Các bạn nhỏ trong bài thơ hái hoa tặng ai? Nhân nhịp gì? ( tặng hoa cho cô,
nhân nhịp 8/3)

- Bó hoa của bạn nhỏ có những loại hoa gì? Màu sắc như thế nào?( trẻ trả lời)
- Khi tặng hoa các bạn nhỏ hồi hộp như thế nào?
- Tình thương của cô giáo đối với các bạn nhỏ như thế nào?
- Các cháu sẽ làm gì cho cô giáo vui lòng ( trẻ kể)
- Gíao dục: Các cháu phải học ngoan, vâng lời cô, biết giúp cô những công việc vừa
sức như phụ cô cất đồ dùng, đồ chơi, xếp bàn ghế gọn gàng, khi thấy sân trường có là
vàng rơi các cháu nhặt bỏ vào sọt rác.
Cô giáo khi dạy trẻ đọc thơ, kể chuyện giọng của cô phải chuẩn xác, diễn đạt trôi chảy
phủ hợp với từng bài, cô phát âm không ngọng. Khi dạy trẻ đọc thơ cô chú ý nghe trẻ
đọc và phát hiện ra trẻ nói ngọng, đọc sai để sửa cho trẻ như cô đọc lại để cho trẻ đọc
theo nhiều lần và động viên trẻ “ con đọc gần giỏi rồi”. Thi đua giữa các tổ với nhau
để phát hiện tổ nào đọc tốt hơn để dẫn đến nhiều trẻ đọc tốt.
Dạy trẻ nói đủ câu, cô nói trước và cho trẻ nhắc lại nhiều lần hoặc cho trẻ khác giúp
đỡ các bạn.Trong giờ học cô luôn chú ý bao quát chung để tìm hiểu đặc điểm của từng
trẻ để gần gũi động viên trẻ giúp đỡ những trẻ còn yếu kém, đưa trẻ vào hoạt động
GVTH: Nguyễn Thị Bích Diệp

Trang 18


SKKN – Một số phương pháp giúp trẻ 5 -6 tuổi làm quen với tác phẩm văn học

với các bạn có nề nếp hơn, hứng thú hơn.Ngoài những hoạt động chung của tiết học
làm quen văn học tôi luôn tạo điều kiện cho trẻ được tiếp xúc và cũng cố tích lũy
những biểu tượng mà cô đã cung cấp cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi như dạo chơi ngoài
trời, trong các môn học khác, trong vui chơi đồng thời đặt nền móng cho giờ học sau
đạt kết quả cao.
Trong lớp học có bảng làm quen văn học tôi thường gắn các hình ảnh của nội dung
chuyện hoặc bài thơ theo từng giai đoạn để trẻ dễ nhận đó là câu chuyện gì? Bài thơ
nào? Và trẻ có thể đọc, kể với nhau.Bản thân tôi luôn học hỏi các đồng nghiệp và thực

hành, dự giờ các chuyên đề ở trường, quận và tự bồi dưỡng mình để có thêm nhiều
kinh nghiệm.
IV. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC:
- Thông qua các phương pháp trên tôi đã áp dụng trong quá trình cho trẻ
làm quen với tác phẩm văn học và tôi nhận thấy trẻ của lớp tôi có vốn từ
phong phú hơn , trẻ nói rõ ràng mạch lạc hơn ; trẻ hứng thú hơn khi tham
gia học đặc biệt là giờ kể chuyện và đóng kịch ; trẻ kể chuyện theo trí
nhớ tốt hơn .
Về phía phụ huynh : 80% Phụ huynh ủng hộ cho trẻ tham gia làm đồ dùng đồ chơi
cho các cháu như : tranh ảnh , sách báo, truyện theo chủ đề, truyện sáng tạo, khâu rối
tay giống vải ,góp phần phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ, trẻ hứng thú khi học
môn văn học thể loại truyện kể .
-Cụ thể qua quan sát trên trẻ như sau :
Nội dung quan sát

Tháng 9 / 2016

1. Vốn từ của trẻ . Trẻ nói Đạt 60 %

Tháng 2 / 2017
Đạt 90 %

rõ ràng, mạch lạc.
2. Kinh nghiệm sống của Đạt 50%
trẻ , mức độ hứng thú của
GVTH: Nguyễn Thị Bích Diệp

Đạt 85 %

Trang 19

SKKN – Một số phương pháp giúp trẻ 5 -6 tuổi làm quen với tác phẩm văn học

trẻ khi tham gia học , kể
chuyện và đóng kịch .
3. Trẻ kể chuyện theo trí Đạt 50 %
nhớ tốt
4. Trẻ tự tin , mạnh dạn

Đạt 85 %
Đạt 40 %

tham gia đóng kịch , thể

Đạt 80 %

hiện vai diễn của mình .
5. Trẻ phát âm chính xác ,

Đạt 50 %

mạch lạc , ít sử dụng
ngôn ngữ địa phương .

Đạt 85 %

V. KẾT LUẬN:
Ngành giáo dục mầm non là ngành học đặc biệt quan trọng trong sự nghiệp đào tạo
con người mới , là cơ sở hình thành và phát triển con người . Chính vì vậy là một giáo

viên mầm non luôn cần có phẩm chất đạo đức , lối sống , tư tưởng , lập trường vững
vàng . Luôn bồi dưỡng, trao dồi kiến thức , rèn luyện kỹ năng phát âm chuẩn cho trẻ ,
vì kỹ năng này đóng góp một phần rất quan trọng trong cuộc sống hàng ngày của trẻ,
giúp trẻ có thêm nhiều vốn từ mới làm giàu cho kho tàng kiến thức của trẻ .
- Luyện cho trẻ nói mạch lạc thông qua bộ môn làm quen văn học thể loại truyện kể là
sự tổng hợp toàn bộ nội dung rèn luyện ngôn ngữ . Nói mạch lạc chứng tỏ ngôn ngữ
của trẻ đã đạt yêu cầu cao về mặt biểu hiện âm thanh , từ diễn đạt , câu đúng ngữ pháp
, cũng như sự mạnh dạn tự tin trong giao tiếp .Đề tài nghiên cứu này sẽ làm cơ sở
vững chắc cho việc học tập của trẻ những năm tiếp theo .
- Việc rèn cho trẻ nói mạch lạc hiện nay là một vấn đề rất quan trọng, nên mỗi giáo
viên không chỉ rèn cho trẻ tốt qua các tiết học mà bên cạnh đó phải rèn luyện bản thân
GVTH: Nguyễn Thị Bích Diệp

Trang 20


SKKN – Một số phương pháp giúp trẻ 5 -6 tuổi làm quen với tác phẩm văn học

để có trình độ chuyên môn dạy tốt , mang tri thức thắp sáng thế hệ mầm non , phấn
đấu tất cả vì: trẻ thơ thân yêu .Qua đó bản thân tôi đã thực hiện các biện pháp để trẻ
làm quen tác phẩm văn học như sau:
1. Hình thức cho trẻ làm quen với văn học qua các giờ hoạt động chung:
2. Hình thức cho trẻ làm quen với văn học qua các hoạt động ngoài giờ.
3. Hình thức cho trẻ làm quen với văn học qua góc văn học
4. Hình thức cho trẻ làm quen với văn học qua việc kể truyện sáng tạo.
5. Hình thức cho trẻ làm quen với văn học qua tuyên truyền với phụ huynh.
6. Bản thân tự trang bị kiến thức kĩ năng văn học,ứng dụng công nghệ thông tin và
giáo dục kĩ năng .
- Những phương pháp trên đã giúp cho trẻ 5 – 6 tuổi làm quen với tác phẩm văn học
một cách tốt hơn , trẻ cảm thụ được các tác phẩm văn học một cách sâu sắc hơn .

Giáo dục Mầm non giữ một vị trí quan trọng trong sự phát triển của xã hội,
trong quá trình hình thành nhân cách con người. Do vậy công tác giáo dục Mầm Non
phải được tiến hành một cách khoa học có mục đích có hệ thống nhằm tạo dựng
những nền tảng ban đầu vững chắc đúng đắn cho quá trình phát triển sau này của mỗi
cá nhân trẻ là chủ nhân tương lai của xã hội. Nhận thức được điều đó tôi đã không
ngừng học hỏi nghiên cứu để chăm sóc giáo dục các cháu ở tất cả các hoạt động nhằm
tạo điều kiện cho trẻ phát triển ngôn ngữ trong giao tiếp nhằm làm quen văn học được
tốt hơn, góp phần đào tạo cho thế hệ trẻ thành những con người phát triển toàn
diện.Vì trẻ em hôm nay thế giới ngày mai .

Tân Phú ,ngày 10 tháng 02 năm 2017
NGƯỜI NGHIÊN CỨU
GVTH: Nguyễn Thị Bích Diệp

Trang 21


SKKN – Một số phương pháp giúp trẻ 5 -6 tuổi làm quen với tác phẩm văn học

Nguyễn Thị Bích Diệp

DANH MỤC THAM KHẢO TÀI LIỆU:
 Tài liệu chương trình bồi dưỡng thường xuyên năm 2004- 2007
 Tài liệu báo yêu trẻ số 125
 Sử dụng tài liệu trang mamnon.com
 Sách tác phẩm văn học giành cho trẻ Mầm Non
 Sách chương trình giáo dục mầm non
 Sách phương pháp hướng dẫn trẻ làm quen với tác phẩm văn học.

GVTH: Nguyễn Thị Bích Diệp

Trang 22


SKKN – Một số phương pháp giúp trẻ 5 -6 tuổi làm quen với tác phẩm văn học

MỤC LỤC
I. LỜI NÓI ĐẦU :………………………………………………….……………..1
II.THỰC TRẠNG ĐỀ TÀI :……………………………………………………...3
1. Thuận lợi :…………………………………………………………………...…..3
2. Khó khăn :…………………………………………………………………...…..4
3. Nguyên nhân :…………………………………………………............................4
III.CÁC GIẢI PHÁP :…………………………………………............................5
1. Hình thức cho trẻ làm quen với văn học qua các giờ hoạt động chung:...………5
2. Hình thức cho trẻ làm quen với văn học qua các hoạt động ngoài giờ:………..11
3. Hình thức cho trẻ làm quen với văn học qua góc văn học:………………….....13
4. Hình thức cho trẻ làm quen với văn học qua việc kể truyện sáng tạo:…………14
5. Hình thức cho trẻ làm quen với văn học qua tuyên truyền với phụ huynh:……15

GVTH: Nguyễn Thị Bích Diệp

Trang 23


SKKN – Một số phương pháp giúp trẻ 5 -6 tuổi làm quen với tác phẩm văn học

6. Bản thân tự trang bị kiến thức kĩ năng văn học,ứng dụng công nghệ thông tin và
giáo dục kĩ năng:……………………………………………………………….15
IV. KẾT QỦA ĐẠT ĐƯỢC :……………………………………………………19
V. KẾT LUẬN :……………………………………………………………........21

DANH MỤC THAM KHẢO……………………………………………………23

GVTH: Nguyễn Thị Bích Diệp

Trang 24