SKKN: Góp phần phát huy tính tích cực của học sinh trong học môn giáo dục công dân 6 thông qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo

Một vài kinh nghiệm phát huy tính tích cực của học sinh trong học môn giáo dục công dân 6
thông qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo

Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU
I. Đặt vấn đề
Nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông nói chung và chất lượng giảng dạy
môn giáo dục công dân nói riêng là nhiệm vụ cơ bản của mỗi giáo viên đứng trên
bục giảng. Trong những năm gần đây với những thành tựu khoa học tiên tiến đưa
nhân loại đạt được những bước tiến dài trong lịch sử phát triển của mình đã và đang
đặt ra những yêu cầu ngày càng cao về chất lượng giảng dạy ở mọi cấp bậc học, tất
cả nhằm đạt được mục tiêu giáo dục đề ra đó là: “ Đào tạo con người Việt Nam
phát triển toàn diện, có đạo đức, có tri thức, sức khỏe, thẩm mĩ và nghề nghiệp,
trung thành với lí tưởng độc lập dân tộc và xã hội chủ nghĩa, hình thành bồi dưỡng
nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu bảo vệ và xây
dựng Tổ Quốc” (trích – Luật GD).
Với quan điểm của nghị quyết số 29 - NQ/TW ngày 14/11/2013 của Ban
chấp hành trung ương Đảng về đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo đáp
ứng yêu cầu công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước trong điều kiện kinh tế thị
trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế đưa ra đó là “Giáo
dục đào tạo là quốc sách hàng đầu... đầu tư cho giáo dục là đầu tư phát triển được
ưu tiên đi trước trong các chương trình khoa học phát triển kinh tế xã hội...”. Việc
thực hiện mục tiêu đổi mới đòi hỏi phải thực hiện đồng bộ các yếu tố cơ bản của
giáo dục theo hướng coi trọng phát triển phẩm chất, kĩ năng của người học, từ việc
đổi mới chương trình đến đa dạng hóa nội dung, tài liệu học tập, đổi mới phương
pháp dạy học trong đó chương trình giáo dục phổ thông mới đặc biệt quan tâm đó
là hoạt động trải nghiệm sáng tạo.
Trong hệ thống các môn học của chương trình giáo dục phổ thông, môn giáo
dục công dân giữ vai trò quan trọng trực tiếp trong việc giáo dục học sinh hình
thành ý thức công dân, phát triển tâm lực và nhân cách con người. Môn học này
mang đến cho người học những giá trị, chuẩn mực đạo đức - pháp luật của xã hội
để họ trở thành những con người toàn diện, thành công dân có ích cho cộng đồng,

xã hội.
Không những thế, xét về khía cạnh vị trí, ý nghĩa thực tiễn của bộ môn, thì
môn Giáo dục công dân còn có tầm quan trọng đặc biệt ở chỗ nó góp phần hình
thành nhân cách cho học sinh, giúp học sinh biết phân biệt lẽ phải, trái, biết tôn
trọng bản thân và tôn trọng người khác, biết sống trung thực, khiêm tốn, dũng cảm,
biết yêu thương và vị tha.
Đặc biệt, những kiến thức của môn giáo dục công dân giúp học sinh hình
thành những kỹ năng sống cơ bản để vững vàng bước vào đời, hình thành ý thức tổ
chức kỷ luật, có thái độ đúng đắn trong việc nhận thức và chấp hành pháp luật.

Bài dự thi viết SKKN năm học 2018 - 2019

1

Đỗ Thị Hải Yến


Một vài kinh nghiệm phát huy tính tích cực của học sinh trong học môn giáo dục công dân 6
thông qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo

Tuy nhiên, có một thực tế không thể phủ nhận đó là dưới những tác động của
mặt trái cơ chế thị trường trong thời kì hội nhập mở cửa, những tư tưởng xấu của
văn hóa ngoại lai, các tệ nạn xã hội đang ngày ngày xâm nhập vào thế giới học
đường, những biểu hiện sa sút về đạo đức của học sinh, những tư tưởng lệch lạc
sống không có lí tưởng thể hiện ngày càng nhiều, việc chạy theo lối sống thực dụng
của người lớn cũng có những tác động xấu đến các em học sinh, tình trạng số trẻ vị
thành niên vi phạm pháp luật có xu hướng ngày càng gia tăng đã gióng lên những
hồi chuông báo động về thực trạng sự tha hóa nhân cách, sự băng hoại các giá trị
đạo đức truyền thống…là một nỗi lo cho xã hội và nó gây ảnh hưởng lớn đến công
tác giáo dục đạo đức trong các nhà trường.

Trong nhiều năm học trước, bộ môn giáo dục công dân được nhiều người
dạy và người học gọi là môn học “3K” (tức là khó, khô và khổ). Học sinh không
chú trọng, thậm chí ngay cả một số giáo viên có tâm lí coi đây là môn phụ. Ở các
trường THCS hầu như có rất ít giáo viên được đào tạo chuyên ngành bộ môn này
và thường được phân công dạy chéo ban để đảm bảo sự tương đối đồng đều trong
việc phân chia định mức số tiết dạy, chính vì vậy sự đầu tư cho chất lượng dạy học
cũng chưa thật sự được chú ý.
Mặc dù trong những năm gần đây bộ môn này đã được chú ý coi trọng về
vai trò của nó trong việc đánh giá xếp loại đạo đức cho học sinh nhưng vì nhiều lý
do khác nhau, chất lượng dạy và học môn học này vẫn còn có nhiều bất cập chưa
đáp ứng được mục tiêu môn học đề ra. Điều này cần có sự đánh giá, nhìn nhận từ
nhiều nguyên nhân cả phía người dạy lẫn người học, để từ đó có giải pháp nâng cao
chất lượng dạy và học môn học này, nhất là trong giai đoạn hiện nay.
Về phía người học, một thực trạng đáng buồn là có rất nhiều học sinh không
nhận thức được hết tầm quan trọng của môn học này và cho rằng đây là môn học
phụ nên ít quan tâm, đầu tư thích đáng cho việc học. Cá biệt, có một số học sinh tỏ
ra thực sự hờ hững, thiếu nghiêm túc đối với môn học này. Với suy nghĩ phiến diện,
lệch lạc, phần lớn học sinh chỉ học tủ, học vẹt nhằm đối phó với giáo viên. Đến khi
kiểm tra thì quay cóp, sử dụng tài liệu…Hiện tượng học sinh không mặn mà trong
việc học môn giáo dục công dân đã tồn tại từ lâu, trở thành “nếp”, tạo nên sức ì về
mặt tâm lí mà muốn khắc phục không phải dễ dàng.
Về phía người dạy, qua thực tế có thể nhận thấy, một bộ phận giáo viên vẫn
lên lớp bằng phương pháp xưa cũ: thầy đọc, trò chép, tạo cảm giác mệt mỏi, thụ
động đối với học sinh trong việc tiếp nhận kiến thức. Một số giáo viên lên lớp với
tâm lý cho rằng môn của mình là môn phụ nên ít có sự quan tâm, đầu tư trong việc
soạn giáo án, chuẩn bị bài lên lớp. Bên cạnh đó, việc thiếu những dẫn chứng sinh
động trong thực tế, thiếu những phương pháp học tập khoa học thích hợp làm cho
các tiết học trở nên khô khan, nhàm chán, không gây được sự hứng thú đối với các
em. Hệ quả tất yếu là chất lượng tiết học có nhiều hạn chế, tỉ lệ học sinh yêu thích
và hứng thú với môn học còn thấp.

Bài dự thi viết SKKN năm học 2018 - 2019

2

Đỗ Thị Hải Yến


Một vài kinh nghiệm phát huy tính tích cực của học sinh trong học môn giáo dục công dân 6
thông qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo

Hướng đến việc đổi mới phương pháp dạy học và chuẩn bị cho việc thực
hiện chương trình giáo dục phổ thông mới, trong những năm gần đây vấn đề giáo
dục kĩ năng sống cho các em và phương châm đẩy mạnh học đi đôi với hành đang
được ngành giáo dục đặc biệt quan tâm thực hiện thông qua các hoạt động trải
nghiệm sáng tạo ở các bộ môn trong đó có môn giáo dục công dân.
Xuất phát từ thực tế trên nhằm bồi dưỡng hứng thú học tập, phát huy tính
tích cực trong học tập bộ môn của học sinh, đáp ứng được mục tiêu giáo dục và
giáo dưỡng để nâng cao chất lượng hiệu quả trong giảng dạy bộ môn giáo dục công
dân lớp 6 tôi xin mạnh dạn đưa ra một vài suy nghĩ trong việc “Góp phần phát huy
tính tích cực của học sinh trong học môn giáo dục công dân 6 thông qua hoạt
động trải nghiệm sáng tạo ” mà bản thân tôi đã tiến hành trong thời gian qua.
II. Mục đích (mục tiêu) nghiên cứu
Đánh giá thực trạng về vấn đề dạy học môn giáo dục công dân đối với học
sinh lớp 6 trong chương trình hiện nay ở các nhà trường, hiệu quả của công tác giáo
dục đối với các em học sinh thông qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo.
Tìm ra những nguyên nhân làm hạn chế hiệu quả của công tác dạy học giáo
dục công dân và đưa ra một vài biện pháp trong việc tổ chức hoạt động trải nghiệm
sáng tạo đạt hiệu quả nhằm góp phần phát huy tính tích cực chủ động của học sinh
trong việc thực hiện nhiệm vụ học tập, từ đó giúp các em xác định rõ vai trò trách
nhiệm của mình đối với quê hương đất nước, với dân tộc trong xu thế hội nhập hiện

nay. Đồng thời góp phần tạo hứng thú đối với môn học trong tâm lí các em để nâng
cao chất lượng giáo dục trong nhà trường.
Ở trong khuôn khổ bài viết này chỉ xin được đề cập đến cách thức tổ chức
một hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong môn giáo dục công dân 6 nhằm xây dựng
hứng thú học tập bộ môn cũng như phát huy tính tích cực trong các hoạt động tập
thể mà tôi đã thực hiện trong các năm học 2016 - 2017, 2017 - 2018 tại trường
THCS Lê Văn Tám xã Bình Hòa, huyện Krông Ana.
Phần thứ hai: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Cơ sở lí luận của vấn đề:
Chiến lược phát triển giáo dục đào tạo giai đoạn 2011 - 2020 xác định mục
tiêu tổng quát đến năm 2020 nền giáo dục nước ta được đổi mới căn bản toàn diện
theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế.
Với chương trình giáo dục phổ thông mới được xây dựng theo định hướng
phát triển phẩm chất năng lực người học, tạo môi trường học tập và rèn luyện giúp
học sinh phát triển hài hòa về mọi mặt. Chất lượng giáo dục được nâng cao một
cách toàn diện gồm giáo dục đạo đức kĩ năng sống, năng lực sáng tạo, năng lực
thực hành, ngoại ngữ, tin học đáp ứng nhu cầu về nhân lực nhất là nhân lực chất
Bài dự thi viết SKKN năm học 2018 - 2019

3

Đỗ Thị Hải Yến


Một vài kinh nghiệm phát huy tính tích cực của học sinh trong học môn giáo dục công dân 6
thông qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo

lượng cao trong xây dựng nền kinh tế tri thức, đảm bảo cơ hội học tập suốt đời cho
mỗi người dân để từng bước hình thành xã hội học tập.
Hoạt động trải nghiệm sáng tạo được coi là một điểm nhấn của việc đổi mới

giáo dục căn bản và toàn diện nhất là trong chương trình giáo dục phổ thông tổng
thể sắp tới được đưa vào sử dụng thì hoạt động này càng được chú trọng. Việc tổ
chức cho học sinh học tập thông qua hoạt động trải nghiệm của bản thân học sinh là
một cách thức đổi mới phương pháp giáo dục trong nhà trường, vai trò to lớn của
nó đã được nhiều tổ chức nghiên cứu và các nhà khoa học trên thế giới khẳng định.
Theo quan điểm của nhà cải cách giáo dục Nhật Bản T. Makiguchi việc học
trong nhà trường phải song hành với cuộc sống thì mới phát triển được sự sáng tạo
của học sinh, bởi vì con người vốn có tính sáng tạo từ bản chất và tinh hoa của
nhân loại. Còn theo PGS. TS Đinh Thị Kim Thoa (chủ nhiệm các khoa giáo dục
trường Đại học quốc gia Hà Nội) đưa ra định nghĩa về hoạt động trải nghiệm sáng
tạo: là hoạt động giáo dục trong đó dưới sự hướng dẫn của các nhà giáo dục từng cá
nhân học sinh được tham gia trực tiếp vào các hoạt động khác nhau của nhà trường
cũng như ngoài xã hội với tư cách là chủ thể của hoạt động. Qua đó phát triển năng
lực thực tiễn, phẩm chất nhân cách và phát huy tiềm năng sáng tạo của cá nhân
mình. Như vậy, hiểu một cách nôm na thì hoạt động trải nghiệm sáng tạo là hoạt
động tương tác giữa con người và đối tượng theo cách mới khác với cách thông
thường.
Thông qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo học sinh được chủ động tham gia
vào tất cả các khâu của quá trình hoạt động từ thiết kế đến chuẩn bị, thực hiện,
đánh giá kết quả hoạt động phù hợp với đặc điểm lứa tuổi và khả năng của bản
thân, được bày tỏ quan điểm, tự khẳng định bản thân và đồng thời tự đánh giá kết
quả hoạt động của bản thân cũng như bạn bè trong lớp. Với việc trải nghiệm đó sẽ
giúp hình thành trong các em các giá trị đạo đức, ý thức chấp hành pháp luật và các
năng lực cần thiết của mỗi cá nhân trong tập thể.
Hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong môn giáo dục công dân được xem là
hoạt động thực tiễn được tiến hành song song với các hoạt động dạy học trong nhà
trường, thông qua các hoạt động thực hành của chủ đề trải nghiệm sáng tạo sẽ giúp
các em phát triển nâng cao các tố chất tiềm ẩn của bản thân, hình thành ý thức tự
lập, biết quan tâm đến những người xung quanh và các vấn đề liên quan trong cuộc
sống để từ đó biết cách vận dụng những kiến thức đã học trong thực tế đời thường.

II. Thực trạng vấn đề
Việc dạy và học môn giáo dục công dân ở trường THCS Lê Văn Tám trong
những năm gần đây đã được chú trọng đổi mới cả về phương pháp giảng dạy và
cách học tuy nhiên chất lượng môn học chưa thật sự được cải tiến, tinh thần học tập
của học sinh đối với bộ môn chưa thật sự chú trọng, thậm chí còn có tâm lí coi
thường, coi đây là môn phụ nên việc học có tính chất đối phó.
Bài dự thi viết SKKN năm học 2018 - 2019

4

Đỗ Thị Hải Yến


Một vài kinh nghiệm phát huy tính tích cực của học sinh trong học môn giáo dục công dân 6
thông qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo

Bản thân môn học này vốn khô khan nhất là đối với học sinh lớp 6 vừa mới
chuyển cấp cho nên việc tiếp cập với phương pháp học ở cấp THCS còn nhiều bỡ
ngỡ, một số khái niệm, quy định về pháp luật còn khá xa lạ, trừu tượng so với nhận
thức của các em. Giáo viên nếu như dạy chỉ dùng phương pháp thuyết trình các
khái niệm thì các em sẽ không nắm được vấn đề dễ rơi vào tình trạng học vẹt, mau
quên. Một số giáo viên chưa tích cực cho học sinh trải nghiệm vận dụng kiến thức
vào thực tế vì ngại phải mất công chuẩn bị nhiều thứ liên quan trong khi bản thân
các em rất háo hức được tham gia trải nghiệm các hoạt động.
Trước khi thực hiện đề tài nghiên cứu tôi đã tiến hành khảo sát một số nội
dung để nắm bắt về tình hình học tập của các em thông qua một số câu hỏi như sau:
1. Theo em học môn giáo dục công dân có cần thiết không ?
2. Em có thích học môn giáo dục công dân không ?
Khi tiến hành thu thập kết quả tôi có được số liệu và một số thông tin như
sau:

Lớp TS học
sinh

Nội dung khảo sát

Cần thiết

Không
cần thiết

Theo em học giáo dục công dân
có cần thiết không ?

30

10

( 75%)

(25%)

NH
2016 2017
6a1

40

Không
có ý
kiến

6a2

39

20(51,3%) 17(43,6%) 2(5,1%)

6a3

36

20(55,6%) 15(41,7%) 1(2,7%)

STT

TSHS

Nội dung khảo sát

6a1

40

6a2

39

Em có thích học môn giáo dục
công dân không?

6a3

36

Thích

Không
thích

Không
có ý
kiến

17(42,5%) 23(57,5%)
14(35,9%) 25(64,1%)
12(33,3%) 24(66,7%)

Với câu hỏi số 2 học sinh đưa ra rất nhiều lí do chán học môn giáo dục công
dân như: đây là môn học khô khan, có nhiều khái niệm khó hiểu, trừu tượng.... Do
Bài dự thi viết SKKN năm học 2018 - 2019

5

Đỗ Thị Hải Yến


Một vài kinh nghiệm phát huy tính tích cực của học sinh trong học môn giáo dục công dân 6
thông qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo

đó để tạo niềm yêu thích học bộ môn thì việc kích thích tính tích cực và phát triển

tư duy cho học sinh trong quá trình giảng dạy là vô cùng cần thiết.
Đồng thời tôi cũng tiến hành thống kê chất lượng bộ môn năm học 2016 2017 cụ thể như sau:
Năm học

Lớp

Sĩ số

Giỏi

%

Khá

%

TB

%

Yếu,
kém

%

2016 - 2017

6a1

40

15

37,5

16

40

4

10

5

12,5

6a2

39

6

15,4

13

33,3

13

33,3

7

18

6a3

36

5

13,9

10

27,8

15

41,7

6

16,6

115

26

22,6

39

33,9

32

27,8

18

15,7

Tổng

Nhìn chung có thể thấy rằng tỉ lệ yếu kém của chất lượng bộ môn tương đối
cao (15,7 %), nhiều học sinh không yêu thích bộ môn, không thấy được tầm quan
trọng cần thiết của bộ môn trong cuộc sống đặc biệt là vai trò của bộ môn này trong
việc góp phần hình thành nhân sinh quan, thế giới quan cho các em sau này. Vấn đề
đặt ra là phải khơi dậy trong các em lòng yêu thích hứng thú học tập bộ môn cũng
như tăng cường hiệu quả công tác giáo dục đạo đức cho học sinh để góp phần nâng
cao chất lượng giáo dục trong nhà trường.
III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề
Để việc tiến hành hoạt động trải nghiệm sáng tạo đạt hiệu quả thì giáo viên
cần có sự chuẩn bị chu đáo về nội dung việc phân công nhiệm vụ cho các nhóm học
sinh chuẩn bị. Trước hết với mỗi một chủ đề hoạt động trải nghiệm sáng tạo giáo
viên phải xác định rõ được trọng tâm những vấn đề học sinh cần đạt được về kiến
thức, kĩ năng, thái độ sau khi triển khai chủ đề. Tức là xác định được mục tiêu của

chủ đề đó nói về vấn đề gì, những kiến thức mà các em đạt được sau khi tham gia
hoạt động của chủ đề là gì, thông qua hoạt động chủ đề sẽ giúp học sinh rèn luyện
được những kĩ năng gì để từ đó hình thành những thái độ tích cực của học sinh
trong việc chủ động liên hệ kiến thức, vận dụng kiến thức của môn học vào trong
học tập và cuộc sống. Cụ thể như sau:
1. Xác định mục tiêu của hoạt động chủ đề
Về kiến thức: học sinh cần phải nắm được bản chất, đặc điểm, biểu hiện, qui
luật, vai trò của nội dung chủ đề học tập.

Bài dự thi viết SKKN năm học 2018 - 2019

6

Đỗ Thị Hải Yến


Một vài kinh nghiệm phát huy tính tích cực của học sinh trong học môn giáo dục công dân 6
thông qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo

Biết vận dụng được các đặc điểm bản chất và tính qui luật của nội dung chủ đề học
tập vào các yêu cầu khác trong học tập, cuộc sống một cách phù hợp, biết đánh giá
được tầm quan trọng, tính ứng dụng của nội dung chủ đề học .
Về thái độ: Học sinh có sự chủ động trong việc liên hệ, vận dụng kiến thức
của môn học vào hoạt động học tập trong nhà trường và cuộc sống. Tích cực tham
gia vào các hoạt động học tập và thực hành rèn luyện bản thân. Có ý thức tự tu dưỡng,
rèn luyện, xây dựng, phát triển các giá trị cá nhân phù hợp với bối cảnh xã hội.
Về kĩ năng học sinh cần đạt được: Biết làm theo hành động (hoạt động) đã
được quan sát, đã được chỉ dẫn một cách chính xác. Vận dụng một cách sáng tạo
kiến thức đã học để giải quyết các tình huống học tập và cuộc sống.
Với chủ đề “Tôi yêu nước sạch” trong phân phối chương trình trải nghiệm

sáng tạo môn GDCD 6 mà tôi đã tiến hành triển khai cho học sinh thực hiện trong
những năm học qua tôi xác định học sinh cần đạt được những vấn đề sau:
Thứ nhất, về kiến thức:
- Học sinh nắm vững được bản chất, đặc điểm của nước trong thế giới tự nhiên.
Vai trò quan trọng của nước sạch đối với cuộc sống con người.
- Học sinh hiểu được tầm quan trọng của nước trong cuộc sống, thực trạng của
nguồn nước hiện nay và trách nhiệm của bản thân trong việc sử dụng tiết kiệm và
bảo vệ nguồn nước
Thứ hai về kĩ năng:
- Rèn luyện kĩ năng sống như kĩ năng thuyết trình, kĩ năng diễn kịch, khả năng
sáng tạo trong việc thể ý tưởng qua các sản phẩm báo cáo của chủ đề.
- Rèn luyện kĩ năng làm việc nhóm cũng như thái độ hợp tác trong việc hoàn
thành nhiệm vụ nhóm.
Thứ ba về tư tưởng, thái độ:
- Có sự chủ động trong việc liên hệ, vận dụng kiến thức của môn học vào hoạt
động học tập trong nhà trường và cuộc sống. Biết thực hành các biện pháp sử dụng
tiết kiệm nước và có ý thức bảo vệ nguồn nước trong mọi sinh hoạt hàng ngày.
- Tích cực tham gia vào các hoạt động học tập và các hoạt động tập thể.
- Có ý thức tự tu dưỡng, rèn luyện bản thân.
Thông thường với mỗi một chủ đề trải nghiệm sáng tạo để đạt hiệu quả thì
giáo viên và học sinh phải thực hiện các bước như sau:
2. Giao nhiệm vụ và công tác chuẩn bị:
Đầu tiên giáo viên chia nhóm, giao nhiệm vụ cho từng nhóm học sinh tìm
kiếm các thông tin liên quan đến chủ đề theo các nguồn khác nhau như đọc sách
Bài dự thi viết SKKN năm học 2018 - 2019

7

Đỗ Thị Hải Yến

Một vài kinh nghiệm phát huy tính tích cực của học sinh trong học môn giáo dục công dân 6
thông qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo

giáo khoa các bài liên quan đến kiến thức của chủ đề mà học sinh cần chuẩn bị
đồng thời tìm kiếm các nguồn thông tin khác như trên internet, sách báo trong thư
viện.. sau đó viết vào phiếu thu thập thông tin. Đây là một khâu quan trọng giúp
học sinh có thêm thông tin để mở rộng kiến thức, đào sâu kiến thức và là cơ sở để
gắn bài học với thực tiễn, hoạt động này cũng sẽ giúp cho học sinh rèn luyện thêm
về năng lực khai thác công nghệ thông tin để hướng tới định hướng kĩ năng nghề
nghiệp cho các em sau này.
Sau khi tìm kiếm thông tin là đến quá trình xử lí thông tin, đây là giai đoạn
học sinh thường gặp khó khăn trong việc tổng hợp những thông tin cần thiết và sơ
đồ hóa kiến thức theo chủ đề đã định nên cần đến sự hỗ trợ của giáo viên, vì vậy
giáo viên cần định hướng cho các em chọn lọc những thông tin cần thiết phù hợp
theo yêu cầu của chủ đề đặt ra.
Trên cơ sở các thông tin đã thu thập được học sinh xây dựng ý tưởng cho sản
phẩm của nhóm mình, sau đó chế tạo thực hiện sản phẩm theo các bước nhằm cụ
thể hóa ý tưởng thành sản phẩm thật của chủ đề. Đây là khâu khó nhất trong quá
trình chuẩn bị cho chủ đề trải nghiệm sáng tạo, học sinh thường lúng túng trong
việc thực hiện các thao tác kĩ năng cần có để thể hiện sản phẩm và ý tưởng của sản
phẩm đó trên thực tế do đó giáo viên cần phải tư vấn, hướng dẫn các em trong cách
thiết kế, trình bày sản phẩm theo ý tưởng mà cả nhóm đã xây dựng. Có thể gợi ý
cho các nhóm lựa chọn một loại hình sản phẩm phù hợp trong các loại như: bài
viết, tranh vẽ, tờ rơi, poster, video clip.... sau khi thống nhất về hình thức thể hiện
sản phẩm cần đôn đốc nhắc nhở các thành viên trong nhóm hoàn thành công việc
được phân công.
Sau khi các nhóm đã lựa chọn được loại hình sản phẩm truyền thông phù hợp
giáo viên yêu cầu các nhóm nghiên cứu các tiêu chí đánh giá sản phẩm và hoàn
thành bài báo cáo của mình.

Thực hiện chủ đề “Tôi yêu nước sạch” tôi cho học sinh chuẩn bị các nội
dung sau:
- Thời gian, không gian, địa điểm: tổ chức hoạt động học tập trải nghiệm tại
lớp học.
- Tài liệu được sử dụng trong quá trình tổ chức hoạt động học tập cho các
chủ thể hoạt động: sách trải nghiệm sáng tạo của giáo viên và học sinh, một số tư
liệu tham khảo từ nguồn internet.
- Chuẩn bị của giáo viên - học sinh về các phương tiện, tài liệu sử dụng
trong quá trình tổ chức hoạt động học tập trải nghiệm: giấy A4, giấy roki, máy
chiếu, bút màu, một số tranh ảnh và các nguồn tư liệu tham khảo khác ..
- Thời gian chuẩn bị: 2 tuần sau khi học xong bài “Tiết kiệm” trong phân
phối chương trình.
Bài dự thi viết SKKN năm học 2018 - 2019

8

Đỗ Thị Hải Yến


Một vài kinh nghiệm phát huy tính tích cực của học sinh trong học môn giáo dục công dân 6
thông qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo

- Phân công nhóm, tìm kiếm thông tin, chuẩn bị nội dung:
+ Nhóm 1: Vẽ tranh
+ Nhóm 2: Sưu tầm tranh ảnh, video clip liên quan đến chủ đề
+ Nhóm 3: Làm tờ rơi, poster tuyên truyền
+ Nhóm 4: Viết bài tuyên truyền theo chủ đề
+ Nhóm 5: Chuẩn bị tiểu phẩm “ Lắng nghe chúng em nói”
- Xử lí thông tin
- Xây dựng ý tưởng và hoàn thiện sản phẩm.

3. Trình bày, báo cáo sản phẩm và đánh giá hoạt động
Sau khi chuẩn bị xong giáo viên cho học sinh báo cáo sản phẩm quá trình
học tập của cả nhóm. Đây là giai đoạn học sinh thể hiện sâu sắc kiến thức của
bản thân, những năng lực tiềm ẩn của cá nhân có cơ hội bộc lộ, qua quá trình
này cũng là một cơ hội để các em rèn luyện cho mình khả năng thuyết trình, khả
năng diễn thuyết trước đám đông, khả năng diễn kịch, vẽ tranh cũng như các kĩ
năng về công nghệ thông tin...
Tiến hành báo cáo chủ đề “Tôi yêu nước sạch” tôi hướng dẫn học sinh các
nhóm thực hiện như sau:
Đầu tiên giáo viên đưa ra các vấn đề học sinh thảo luận:
a. Nước là gì ? Nước có tầm quan trọng trong cuộc sống như thế nào?
Giáo viên gọi nhóm 1 lên trình bày và báo cáo nội dung qua các sản phẩm
tranh vẽ đã chuẩn bị của nhóm.
b. Vai trò của nước? Nước có tầm quan trọng trong cuộc sống như thế nào?
Giáo viên gọi nhóm 2 lên trình bày và báo cáo nội dung qua các sản phẩm tranh
minh họa, video clip đã chuẩn bị của nhóm.
c. Thực trạng của nguồn nước ở nước ta và ở địa phương hiện nay như thế
nào? Nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng khô hạn và ô nhiễm nguồn nước ngày
càng gia tăng? Liên hệ với tình hình thực tế nguồn nước ở địa phương em.
Giáo viên gọi nhóm 3 lên trình bày và báo cáo nội dung qua các sản phẩm
tranh minh họa, tờ rơi cổ động đã chuẩn bị của nhóm.
Giáo viên cho học sinh quan sát một số hình ảnh, video clip từ máy chiếu
mà các nhóm đã sưu tầm về tình trạng khô hạn và ô nhiễm nguồn nước ở một số
địa phương trên đất nước ta và tại địa bàn tỉnh Đăklăk.
d. Nêu những giải pháp sử dụng tiết kiệm nước và bảo vệ nguồn nước sạch?
Bài dự thi viết SKKN năm học 2018 - 2019

9

Đỗ Thị Hải Yến

Một vài kinh nghiệm phát huy tính tích cực của học sinh trong học môn giáo dục công dân 6
thông qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo

Giáo viên gọi nhóm 4 lên trình bày và báo cáo nội dung qua các sản phẩm
bài viết tuyên truyền đã chuẩn bị của nhóm.
e. Trách nhiệm của công dân - học sinh trong việc sử dụng nước sạch, bảo vệ
tiết kiệm nguồn nước?
Giáo viên gọi nhóm 5 lên trình bày và báo cáo nội dung sản phẩm với tiểu
phẩm tuyên truyền “ Lắng nghe chúng em nói” đã chuẩn bị của nhóm.
4. Đánh giá sản phẩm và kết quả hoạt động
Qua quá trình thể hiện và trình bày báo cáo các sản phẩm của các nhóm, giáo
viên định hướng cho các nhóm trao đổi, đánh giá lẫn nhau theo các tiêu chí sau:
Về sản phẩm: sản phẩm truyền thông có nội dung phù hợp với chủ đề trải
nghiệm hay không, có đảm bảo tính thẩm mĩ hay không?
Sản phẩm đó có nêu toát lên được vai trò, tầm quan trọng của nước sạch
trong cuộc sống hay không, sự cần thiết của nước sạch trong đời sống con người
Sản phẩm có nêu lên được những giải pháp, hoạt động để góp phần bảo vệ
nguồn nước và sử dụng tiết kiệm nước đặc biệt là nước sạch để góp phần bảo vệ
sức khỏe con người, bảo vệ môi trường sinh thái hay không, ý thức của mỗi cá
nhân trong việc sử dụng nước hàng ngày như thế nào từ đó liên hệ mở rộng ra về ý
thức trách nhiệm của mỗi người trong việc góp phần bảo vệ môi trường, bảo vệ
nguồn nước sạch.
Thông qua sản phẩm có mang ý nghĩa thông điệp gì, thể hiện được những
cảm xúc, suy nghĩ trăn trở của nhóm về chủ đề trải nghiệm như thế nào...
Với những tiêu chí trên tôi hướng dẫn cho các nhóm tiến hành tự đánh giá
lẫn nhau các sản phẩm báo cáo theo quy trình:
Thứ nhất, học sinh tự đánh giá sản phẩm báo cáo: Học sinh các nhóm tự
nhận xét, đánh giá lẫn nhau về kết quả các sản phẩm mà các nhóm trình bày,

những trải nghiệm và sáng tạo mà các em đã trải qua với các tiêu chí sau: về hình
thức, về nội dung, cách diễn đạt, tính truyền thông qua các sản phẩm...
Học sinh rút ra được những bài học quý báu, những kinh nghiệm đáng nhớ
cho bản thân sau khi tham gia hoạt động học tập.
Thứ hai, giáo viên đánh giá kết quả của học sinh: Giáo viên lần lượt nhận xét
đánh giá các hoạt động và sản phẩm của từng nhóm sau khi các nhóm nhận xét
đánh giá lẫn nhau.
Giáo viên bổ sung và chốt lại những nội dung, thông điệp chính, nhận xét
chung về tinh thần thái độ của học sinh, những vấn đề cần rút kinh nghiệm và
những điều cần ghi nhớ trong chủ đề này: về thông tin, kiến thức được cung cấp, về
vai trò, tầm quan trọng của nội dung chủ đề mang lại.
Bài dự thi viết SKKN năm học 2018 - 2019

10

Đỗ Thị Hải Yến


Một vài kinh nghiệm phát huy tính tích cực của học sinh trong học môn giáo dục công dân 6
thông qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo

Hướng dẫn cho học sinh cách xác định và vận dụng, thực hành được các nội
dung trong chủ đề học tập mà học sinh đã tham gia.
5. Kết luận
Giáo viên kết luận khái quát vấn đề qua sản phẩm chủ đề đã thực hiện của
các nhóm.
Như vậy, chúng ta có thể thấy nước là khởi nguồn của mọi sự sống trên trái
đất, con người chúng ta và vạn vật không thể tồn tại nếu thiếu nước. Chính vì vậy
bảo vệ môi trường, bảo vệ nguồn nước đặc biệt là nước sạch là việc làm hết sức cần
thiết phải được tiến hành thường xuyên liên tục.

Trong những năm gần đây tình trạng khan hiếm nước đã xảy ra trên quy mô
rộng ở nhiều tỉnh thành trong đó có địa bàn Đăklăk của chúng ta, có một số huyện,
xã xảy ra tình trạng thiếu nước nghiêm trọng gây ảnh hưởng lớn đến đời sống sản
xuất và sinh hoạt của người dân, vì vậy tất cả mỗi chúng ta cần phải có trách nhiệm
giữ gìn sự trong sạch của nguồn nước, sử dụng nước tiết kiệm và tuyên truyền cho
mọi người cùng chung tay góp sức trong vấn đề bảo vệ nguồn nước. Tuy nhiên ở
đâu đó trong cuộc sống và ngay tại ở trường ta vẫn còn tình trạng một số bạn học
sinh sử dụng nước chưa biết tiết kiệm, chưa có ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường,
còn xả nước, xả rác bừa bãi, không tắt vòi nước khi không sử dụng. Hy vọng thông
qua hoạt động của chủ đề này mỗi một chúng ta cần phải nâng cao ý thức trách
nhiệm trong việc sử dụng, bảo vệ và tiết kiệm nguồn nước.
Với hoạt động trải nghiệm sáng tạo theo chủ đề “ Tôi yêu nước sạch” tôi
nhận thấy các em trong quá trình làm việc nhóm chuẩn bị cho chủ đề có tinh thần
thái độ rất nghiêm túc, không khí hào hứng chuẩn bị tốt cho buổi báo cáo sản
phẩm. Khả năng diễn đạt và trình bày các sản phẩm đạt yêu cầu đề ra, sau hoạt
động trải nghiệm các em cũng đã có tinh thần trách nhiệm tốt hơn trong việc sử
dụng tiết kiệm nước và bảo vệ nguồn nước trong hoạt động thường ngày, điều này
chứng tỏ các em đã biết vận dụng những kiến thức thu nhận được qua chủ đề vào
thực tế để từ đó từng bước điều chỉnh hành vi của bản thân cho phù hợp.
IV. Tính mới của giải pháp
Tính mới của đề tài thể hiện ở chỗ đã làm phong phú hóa phương pháp dạy
học so với kiểu truyền thống. Qua đó có thể thấy được khi vận dụng các hoạt động
trải nghiệm sáng tạo trong quá trình dạy học sẽ xây dựng được không khí hào hứng
trong học tập giúp học sinh khắc sâu kiến thức, chuyển từ thế bị động sang chủ
động lĩnh hội kiến thức, làm khơi gợi cho học sinh ham muốn tìm hiểu, khám phá
thế giới xung quanh. Những kiến thức vốn khô khan khó hiểu sẽ trở nên dễ hiểu
hơn, bài học sẽ trở nên nhẹ nhàng hơn. Cũng thông qua hoạt động này giúp các em
từng bước khẳng định được năng lực của bản thân mình trước bạn bè, thầy cô.
V. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
Bài dự thi viết SKKN năm học 2018 - 2019

11

Đỗ Thị Hải Yến


Một vài kinh nghiệm phát huy tính tích cực của học sinh trong học môn giáo dục công dân 6
thông qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo

Sau khi áp dụng các giải pháp nhằm phát huy tính tích cực học tập của học
sinh thông qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong môn giáo dục công dân 6 tại
trường THCS Lê Văn Tám tôi nhận thấy hiệu quả ý thức học tập, chất lượng học
tập bộ môn đã có sự cải tiến.
Thông qua hoạt động và sự trải nghiệm của chính bản thân các em khi hoàn
thành báo cáo chủ đề đã có sự tác động đến nhận thức tư tưởng, tình cảm của các
em. Với hoạt động thực tế gần gũi trong đời sống thường ngày này giúp các em học
sinh chủ động lĩnh hội chiếm lĩnh kiến thức, tự mình trải nghiệm cùng với bạn bè
qua các yêu cầu của chủ đề đặt ra. Kĩ năng sống của các em có nhiều chuyển biến
tích cực, nhất là sự mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp trước đám đông, kĩ năng thuyết
trình, kĩ năng làm việc nhóm được rèn luyện, quan trọng hơn các em đã xác định
được trách nhiệm của bản thân đối với nhà trường, gia đình, bè bạn trong việc thực
hiện quyền và nghĩa vụ của mình, góp phần xây dựng môi trường học tập thân
thiện, tích cực. Chất lượng giảng dạy bộ môn, chất lượng công tác giáo dục của nhà
trường được nâng lên rõ rệt, hứng thú học tập bộ môn được cải thiện đáng kể.
Qua trao đổi với các em tôi nhận thấy rằng sau hoạt độngtrải nghiệm tự bản
thân các em cảm thấy mình trở nên tự tin hơn, hào hứng hơn trong việc chuẩn bị
nhiệm vụ học tập, việc tiếp cận kiến thức vốn khô khan, trừu tượng trở nên dễ hiểu,
dễ vận dụng, bài học trở nên nhẹ nhàng hơn, những gì được học trong sách vở
trước đây trở nên ghi dấu đậm nét hơn. Kết quả khảo sát điều tra ở trường về hứng
thú học tập bộ môn đã có hơn 90% học sinh đã đáp ứng được yêu cầu đề ra, đặc

biệt thông qua các báo cáo thuyết trình theo chủ đề các em đã nói lên những suy
nghĩ, cảm nhận của mình về vai trò, trách nhiệm của bản thân đối với quê hương
đất nước trong giai đoạn hiện nay.
Sau khi thực hiện chủ đề hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học bộ
môn một thời gian tôi đã tiến hành khảo sát nội dung như sau:
Em có thích hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong môn giáo dục công dân
không ?
Kết quả thu được 100% học sinh đều thích thú và mong muốn sẽ được
thường xuyên học theo hình thức các chủ đề như vậy. Điều này chứng tỏ hoạt động
trải nghiệm sáng tạo có sức thu hút, sự hấp dẫn đối với các em, giúp các em thay
đổi bầu không khí, tâm thế học tập để từ đó thay đổi làm thay đổi trong nhận thức
của các em về bộ môn, giúp cho việc tiếp thu kiến thức một cách nhẹ nhàng hơn
khả năng ghi nhớ sâu hơn.
Tôi đã tiến hành thống kê đánh giá và so sánh chất lượng học tập bộ môn
cuối năm học 2016 - 2017 (khi chưa thực hiện hoạt động trải nghiệm sáng tạo) và
chất lượng bộ môn năm học 2017 - 2018 ( khi triển khai hoạt động trải nghiệm sáng
tạo) và đã thu được kết quả cụ thể như sau:
Bài dự thi viết SKKN năm học 2018 - 2019

12

Đỗ Thị Hải Yến


Một vài kinh nghiệm phát huy tính tích cực của học sinh trong học môn giáo dục công dân 6
thông qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo

Năm học

Lớp

Sĩ số

Giỏi

%

Khá

%

TB

%

Yếu,
kém

%

2016 - 2017

6a1

40

15

37,5

16

40

4

10

5

12,5

6a2

39

6

15,4

13

33,3

13

33,3

7

18

6a3

36

5

13,9

10

27,8

15

41,7

6

16,6

115

26

22,6

39

33,9

32

27,8

18

15,7

6a1

38

10

26,3

12

31,6

15

39,5

1

2,6

6a2

32

4

12,5

9

28,1

17

53,2

2

6,2

6a3

34

7

20,6

9

26,5

16

47,1

2

5,8

104

21

20,2

30

28,8

48

46,2

5

4,8

Tổng

2017 - 2018

Tổng

Như vậy có thể thấy được với việc triển khai hoạt động trải nghiệm sáng tạo
trong dạy học bộ môn đã đem lại hiệu quả rõ rệt điều này thể hiện qua tính tích cực,
tự giác của học sinh trong học tập được phát huy, ý thức chuyên cần trong bộ môn
của học sinh đã được nâng cao, tỉ lệ học sinh yếu kém bộ môn đã giảm xuống so
với các năm học trước.
(VD: năm học 2016 - 2017 tỉ lệ học sinh yếu kém bộ môn là 15,7% thì đến
của năm học 2017 - 2018 chỉ còn lại là 4,8%), đặc biệt là ý thức tự giác, hành vi
ứng xử của học sinh cũng có sự tiến bộ vượt bậc, các kĩ năng hoạt động tập thể của
các em cũng được phát huy hơn trước chính điều này cũng góp phần làm giảm hẳn
các vụ việc vi phạm đạo đức của học sinh trong nhà trường.
PHẦN III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
Việc nâng cao hiệu quả chất lượng giảng dạy bộ môn giáo dục công dân
trong đó tăng cường giáo dục kĩ năng sống và phát huy tính tích cực trong học tập
bộ môn tại trường THCS đã và đang là yêu cầu cấp bách đối với mỗi một giáo viên
dạy giáo dục công dân, nhất là trong giai đoạn hiện nay khi chúng ta đang tiến tới
chuẩn bị cho việc thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới. Điều này cần
được thực hiện bằng nhiều giải pháp hình thức khác nhau và được quán triệt trong
tất cả các khâu của quá trình dạy học, vì vậy việc phát huy tính tích cực của học
sinh trong học tập thông qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo và chú trọng công tác
giáo dục đạo đức là điều cần thiết và phải được tiến hành thường xuyên song song
Bài dự thi viết SKKN năm học 2018 - 2019

13

Đỗ Thị Hải Yến

Một vài kinh nghiệm phát huy tính tích cực của học sinh trong học môn giáo dục công dân 6
thông qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo

vói nhau. Để việc thực hiện hoạt động trải nghiệm sáng tạo đạt hiệu quả thì đòi hỏi
mỗi giáo viên cần phải có sự đầu tư về thời gian hướng dẫn học sinh, xây dựng kế
hoạch sao cho hiệu quả, làm tốt công tác tham mưu về nguồn kinh phí tổ chức...vì
vậy cần phải có sự cố gắng, sự quan tâm phối hợp của mọi người để thực hiện được
những hoạt động học tập hấp dẫn đạt hiệu quả cao.
2. Kiến nghị:
*Đối với giáo viên bộ môn:
Với yêu cầu của đổi mới trong phương pháp dạy học hiện nay để tăng thêm
hiệu quả chất lượng giảng dạy của bộ môn giáo dục công dân cần tăng cường đa
dạng hóa hình thức dạy – học. Tổ chức các buổi tập huấn, chuyên đề về đổi mới
phương pháp dạy học trong đó tăng cường các hoạt động trải nghiệm sáng tạo
nhằm góp phần nâng cao hiệu quả chất lượng bộ môn.
Trên đây là một vài kinh nghiệm nhỏ của tôi đúc rút trong quá trình dạy học
phát huy tính tích cực của học sinh và giáo dục đạo đức thông qua hoạt động trải
nghiệm sáng tạo môn giáo dục công dân, hiểu biết và kinh nghiệm của tôi chắc
chắn không tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong bạn bè, đồng nghiệp bổ sung,
đóng góp ý kiến để đề tài của tôi được hoàn thiện hơn.
Xin trân trọng cảm ơn!
Người viết

Đỗ Thị Hải Yến
NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN CẤP TRƯỜNG
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................

CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN

Nguyễn Văn Quý

Bài dự thi viết SKKN năm học 2018 - 2019

14

Đỗ Thị Hải Yến


Một vài kinh nghiệm phát huy tính tích cực của học sinh trong học môn giáo dục công dân 6
thông qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo

NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN CẤP HUYỆN
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN

Bài dự thi viết SKKN năm học 2018 - 2019

15

Đỗ Thị Hải Yến


Một vài kinh nghiệm phát huy tính tích cực của học sinh trong học môn giáo dục công dân 6
thông qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo

MỤC LỤC

STT
1

NỘI DUNG

Trang

PHẦN THỨ NHẤT: MỞ ĐẦU

1

I. Đặt vấn đề
2

II. Mục đích (mục tiêu) nghiên cứu

3

3

PHẦN THỨ HAI : GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

3

I. Cơ sở lí luận của vấn đề
4

II. Thực trạng vấn đề

4

5

III. Các giải pháp đã tiến hành

6

6

IV. Tính mới của giải pháp

11

7

V. Hiệu quả của sáng kiến

11

8

PHẦN III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ

13

1. Kết luận
9

2. Kiến nghị

Bài dự thi viết SKKN năm học 2018 - 2019

14

16

Đỗ Thị Hải Yến


Một vài kinh nghiệm phát huy tính tích cực của học sinh trong học môn giáo dục công dân 6
thông qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo

TÀI LIỆU THAM KHẢO

STT

Tên tài liệu

Tác giả

1

Tài liệu tập huấn hoạt động trải nghiệm sáng
tạo, sách tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng
tạo trong dạy học GDCD cấp THCS

Tường Duy Hải ( Tổng

chủ biên) và một số tác
giả khác

2

Gây hứng thú học tập môn GDCD

Nhà xuất bản GD

3

Nguồn Intenet

Bài dự thi viết SKKN năm học 2018 - 2019

17

Đỗ Thị Hải Yến