Pháp luật về bồi thường thiệt hại trong quan hệ lao động ở việt nam LATS

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của
riêng tôi.
Các kết quả nêu trong Luận án chưa được công bố trong bất kỳ công
trình nào khác. Các số liệu trong luận án là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng,
được trích dẫn đúng quy định.
Tôi xin chịu trách nhiệm về tính chính xác và trung thực của Luận án này.

Tác giả luận án


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

STT

Ký hiệu viết tắt

Nội dung

1

BAST

Bản án sơ thẩm

2

BAPT

Bản án phúc thẩm

3

BHXH

Bảo hiểm xã hội

4

BHYT

Bảo hiểm y tế

5

BLDS

Bộ luật dân sự

6

BLLĐ

Bộ luật lao động

7

HĐLĐ

Hợp đồng lao động

8

LĐST

Lao động sơ thẩm

8

HĐXX

Hội đồng xét xử

9

LĐPT

Lao động phúc thẩm

10

NĐCP

Nghị định chính phủ

11

NLĐ

Người lao động

12

NSDLĐ

13

NXB

14

QĐ

15

QHLĐ

Quan hệ lao động

16

TAND

Toà án nhân dân

17

TGĐ

Tổng giám đốc

18

TNHH

19

TPHCM

Người sử dụng lao động
Nhà xuất bản
Quyết định

Trách nhiệm hữu hạn
Thành phố Hồ Chí Minh


MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................. 1
1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................... 1
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án............................................. 3
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án ............................................. 4
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của luận án ................................ 5
5. Những đóng góp mới của Luận án ................................................................ 8
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án ....................................................... 9
7. Kết cấu của Luận án ...................................................................................... 9
Chƣơng 1. TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU .................... 11
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu các vấn đề liên quan đến luận án ......... 11
1.1.1. Các nghiên cứu lý luận về bồi thường thiệt hại và pháp luật về bồi
thường thiệt hại trong quan hệ lao động ............................................... 11
1.1.2. Các nghiên cứu thực trạng pháp luật về bồi thường thiệt hại trong

quan hệ lao động ................................................................................... 27
1.1.3. Các nghiên cứu về kiến nghị hoàn thiện pháp luật về bồi thường
thiệt hại trong quan hệ lao động............................................................ 40
1.2. Đánh giá về tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án và
những vấn đề còn tồn tại, cần nghiên cứu trong đề tài luận án ............ 50
1.2.1. Những vấn đề luận án kế thừa trong quá trình nghiên cứu ................... 50
1.2.2. Những vấn đề luận án cần tiếp tục nghiên cứu ..................................... 51
1.3. Cơ sở lý thuyết, hướng tiếp cận nghiên cứu và giả thiết nghiên cứu ...... 53
1.3.1. Cơ sở lý thuyết ...................................................................................... 53
1.3.2. Hướng tiếp cận nghiên cứu ................................................................... 53
1.3.3. Giả thiết nghiên cứu và câu hỏi nghiên cứu.......................................... 54
Kết luận chƣơng 1 ......................................................................................... 57


CHƢƠNG 2. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ BỒI THƢỜNG
THIỆT HẠI TRONG QUAN HỆ LAO ĐỘNG VÀ SỰ ĐIỀU CHỈNH
CỦA PHÁP LUẬT ........................................................................................ 59
2.1. Một số vấn đề lí luận về bồi thường thiệt hại trong quan hệ lao động .... 59
2.1.1. Khái niẹm và đặc điểm củ

ẹt
ẹ


trong quan hệ lao động. .... 59
ệ lao động ..................... 68

2.1.3. Phân loại bồi thường thiệt hại trong quan hệ lao động ......................... 70
2.1.4. Các căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong quan hệ
lao động ................................................................................................. 74
2.2. Điều chỉnh pháp luật về bồi thường thiệt hại trong quan hệ lao động ..... 83

2.2.1. Khái niệm pháp luật về bồi thường thiệt hại trong quan hệ lao động ......... 83
2.2.2. Vai trò của pháp luật lao động về bồi thường thiệt hại ......................... 85
ẹ
2.2.4. Nọi dung pháp luật về

ệ lao động ...................... 87
ẹ

ệ lao động ........... 92

ạn chƣong 2 ....................................................................................... 108
CHƢƠNG 3. THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT LAO ĐỘNG VIỆT NAM
VỀ BỒI THƢỜNG THIỆT HẠI TRONG QUAN HỆ LAO ĐỘNG ..... 110
ỄN THỰC HIỆN ................................................................. 110
3.1. Thực trạng pháp luật lao động về bồi thường thiệt hại do vi phạm hợp
đồng lao động và thực tiễn thực hiện .................................................. 110
ẹ

ọng

n phuo

trái pháp luạt........................................................................................ 111
ẹt hại của người sử dụng lao độ
đồng lao độ

ợp
ẹ hoạ

......................................................................................... 133

3.2. Thực trạng pháp luật lao động về bồi thường thiệt hại tính mạng, sức
khỏe cho người lao động và thực tiễn thực hiện ................................. 140


3.3. Thực trạng pháp luật lao động về bồi thường thiệt hại tài sản cho
người sử dụng lao động và thực tiễn thực hiện................................... 159
ận chƣong 3 ....................................................................................... 178
CHƢƠNG 4. MỌ

ẢI PHÁP HOÀN THIẸN PHÁP LUẬT VÀ
ỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ

NÂNG CAO HIẸ
Ẹ

Ệ LAO ĐỘNG .................... 180

4.1. Hoàn thiẹn pháp luạt lao độ

ẹ

ệ

lao động ............................................................................................... 180
4.1.1. Yêu cầu hoàn thiện pháp luật về bồi thường thiệt hại trong quan hệ
lao động ............................................................................................... 181
ến nghị nhằm hoàn thiẹn nhữ

4.1.2. Mọ

ẹ
4.2. Mọ

ạt về

ệ lao đọng ............................................. 187

ải pháp nhằm nâng cao hiẹ
ẹ

ực hiện pháp luật về

ệ lao động ............................................. 202
ạt ......... 202

4.2.2. Tang cu
............................................................................................ 203
4.2.3. Cần tăng cường sự phối hợp giữa cơ quan quản lý nhà nước với
doanh nghiệp và người lao động để nâng cao hiệu quả thực hiện
pháp luật về bồi thường thiệt hại ........................................................ 204
ẹ lao đọng ................ 205

4.2.4. Tang cu

Kết luận chƣơng 4 ....................................................................................... 206
PHẦ

ẬN ...................................................................................... 208
Ệ

................................................... 210


1

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong nền kinh tế thị trường hiện nay, cùng với những chuyển biến về
kinh tế, những thay đổi trong đời sống xã hội thì các quan hệ xã hội cũng
ngày càng trở nên phức tạp, phát sinh những tranh chấp đòi hỏi phải có sự
điều chỉnh kịp thời của pháp luật để giải quyết. Trong đó phải kể đến quan hệ
lao động là một nội dung quan trọng có ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển
của hoạt động sản xuất và nền kinh tế. Việc điều hoà ổn định quan hệ này là
một yêu cầu quan trọng trong pháp luật lao động, làm nền tảng thúc đẩy phát
triển kinh tế của đất nước. Muốn vậy, việc bảo vệ các quyền, lợi ích cho các
chủ thể là người lao động, người sử dụng lao động nhằm duy trì ổn định, hài
hoà quan hệ lao động luôn là nội dung được quan tâm. Đặc biệt là trong hoạt
động sản xuất, kinh doanh luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro, các chủ thể luôn có khả
năng gặp phải những thiệt hại về vật chất và tinh thần, tính mạng và sức khoẻ
ẹ

do nhiề

ể

nguyên nhân khách quan, có thể

ẹ
luạt lao đọng đã đưa ra nhiề

ề bồi thường thiệt hại ở các nội dung

khác nhau như: bồi thường thiệt hạ
thu

ẹ

ọ

bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp; bồi thường thiệt hại

liên quan đến tài sản của người sử dụng lao động… Tuy nhiên, do tính chất
phức tạp của quan hệ lao động, nên các xung đột về thiệt hại và yêu cầu bồi
thường, mức độ đảm bảo bồi thường các thiệt hại… rất khó xác định được hết
trách nhiệm của mỗi bên. Do đó, đòi hỏi viẹ
định của pháp luật lao động về

ện các quy
ẹ

ệ lao động là

vô cùng cấp thiết, nhằm đảm bảo các quyền, lợi ích cho các bên; tính chính
xác, công bằng cho xã hội và sự nghiêm minh của pháp luật.


2

Từ nhiều năm qua, Đảng và Nhà nước luôn hết sức quan tâm đến vấn đề
bồi thường thiệt hại. Quốc hội đã ban hành Bộ Luật dân sự năm 2015; Bộ luật

lao động năm 2012; Luật An toàn, vệ sinh lao động năm 2015; Nghị định
05/2015; Thông tư 04/2015… Những văn bản quy phạm nói trên bước đầu
tạo ra cơ sở pháp lý quan trọng để cá nhân, tổ chức bị thiệt hại do bị chấm dứt
hợp đồng trái pháp luật; bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp; bị mất mát, hư
hỏng tài sản nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình. Thực tế, Bọ luạt
lao đọng nam 2012 đã ghi nhạn mọ
thu

ẹ

ẹ

độ
thu

ẹ

ọ
ẹ

ời lao

ẹ thuong tạ

o

định về bồi thường thiệt hại này trong thực tiễn giải quyết tranh chấp hiện vẫn
có những bất cập nhất định, nhất là việc chưa có đầy đủ các văn bản hướng
dẫn thi hành về vấn đề này, nên vẫn còn những vướng mắc cả lý luận và thực
tiễn. Vì vạ

thu

ẹ

ạ

ẹ

ẹn nay trong quan hệ lao đọ

ạ

ứ

ủ tục bồi thường vừ
pháp luật, vừa đảm bảo quyền, lợi ích cho các bên.
Chính vì vậy, việc nghiên cứu một cách có hệ thống và đầy đủ những
vấn đề lí luận cơ bản, đánh giá một cách toàn diện quy định của pháp luật
hiện hành về trách nhiệm bồi thường thiệt hại, cũng như thông qua việc
nghiên cứu thực tiễn sẽ giúp đưa ra những nhận xét và góp phần hoàn thiện
thêm một bước pháp luật về bồi thường thiệt hại góp phần bảo vệ quyền, lợi
ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân và Nhà nước. Xuất phát từ tính cấp thiết, ý
nghĩa cũng như tầm quan trọng của vấn đề, tác giả đã chọn đề tài “Pháp luật
về bồi thường thiệt hại trong quan hệ lao động ở Việt Nam” làm nội dung
nghiên cứu trong Luận án Tiến sĩ của mình. Mặc dù rất quan tâm đến nội


3

dung này, nhưng do kinh nghiệm viết chưa nhiều, tài liệu thu thập cũng còn

hạn chế, đặc biệt là khả năng tổng quan, phân tích số liệu còn khiêm tốn cho
nên không tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót. Chính vì vậy, kính mong thầy,
cô và các bạn góp ý để người viết có thể hoàn thiện hơn.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án
2.1. Mục đích nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu của luận án là làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về
bồi thường thiệt hại và sự điều chỉnh của pháp luật về bồi thường thiệt hại
trong quan hệ lao động; thực trạng pháp luật Việt Nam hiện hành về bồi
thường thiệt hại và đánh giá một cách toàn diện pháp luật hiện hành về bồi
thường thiệt hại trong quan hệ lao động; từ đó đưa ra một số kiến nghị hoàn
thiện và nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật lao động Việt Nam về bồi
thường thiệt hại trong quan hệ lao động.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích trên, tác giả xác định Luận án cần thực hiện các
nhiệm vụ nghiên cứu chủ yếu sau:
Thứ nhất, đánh giá tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
luận án; rút ra những điểm còn tồn tại cần nghiên cứu trong đề tài luận án;
những điểm hợp lý để kế thừa, phát triển trong quá trình nghiên cứu nhằm mở
rộng hướng tiếp cận nghiên cứu và đạt được mục đích đã đề ra.
Thứ hai, phân tích và hệ thống hoá những vấn đề lý luận về bồi thường thiệt
hại trong quan hệ lao động dưới góc độ pháp luật như: khái niệm, đặc điểm, ý
nghĩa, phân loại bồi thường thiệt hại và các căn cứ áp dụng trách nhiệm bồi
thường thiệt hại trong quan hệ lao động; đồng thời chỉ rõ sự điều chỉnh pháp luật
về bồi thường thiệt hại trong quan hệ lao động như: khái niệm và nội dung pháp
luật về bồi thường thiệt hại trong quan hệ lao động.


4

Thứ ba, nghiên cứu thực trạng pháp luật Việt Nam hiện hành về bồi

thường thiệt hại trong quan hệ lao động và thực tiễn thực hiện như: bồi
thường thiệt hại do vi phạm hợp đồng lao động; bồi thường thiệt hại về tính
mạng, sức khoẻ cho người lao động và bồi thường thiệt hại về tài sản cho
người sử dụng lao động. Đánh giá thực trạng pháp luật Việt Nam hiện hành
về bồi thường thiệt hại, như: kết quả đạt được, những khó khăn, tồn tại và chỉ
rõ nguyên nhân của những bất cập đó.
Thứ tư, từ thực tiễn thực hiện pháp luật Việt Nam hiện hành về bồi
thường thiệt hại trong quan hệ lao động đã phân tích, đưa ra những yêu cầu và
đề xuất một số kiến nghị hoàn thiện pháp luật về bồi thường thiệt hại trong
quan hệ lao động; nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật về bồi thường thiệt
hại trong quan hệ lao động.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận án
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu chủ yếu của Luận án là những vấn đề lí luận và sự
điều chỉnh của pháp luật về bồi thường thiệt hại trong quan hệ lao động; thực
trạng pháp luật Việt Nam hiện hành và thực tiễn thực hiện về bồi thường thiệt
hại trong quan hệ lao động.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Giới hạn về nội dung: Dưới góc độ khoa học pháp lý và phù hợp với
chuyên ngành nghiên cứu, luận án chỉ tập trung nghiên cứu những vấn đề lý
luận, sự điều chỉnh của pháp luật về bồi thường thiệt hại trong quan hệ lao
động và thực trạng pháp luật Việt Nam hiện hành về bồi thường thiệt hại trong
quan hệ lao động bao gồm: bồi thường thiệt hại do vi phạm hợp đồng lao động;
bồi thường thiệt hại tính mạng, sức khoẻ cho người lao động và bồi thường
thiệt hại tài sản cho người sử dụng lao động. Ngoài ra, Luận án có nghiên cứu
các chuẩn mực quốc tế như: các Công ước, khuyến nghị của Tổ chức lao động


5

quốc tế (ILO) và kinh nghiệm của pháp luật một số nước để có độ sâu và rộng
nhằm tham khảo kinh nghiệm cho pháp luật lao động Việt Nam.
Luận án không đề cập đến các chế độ đối với người lao động nói chung
(bao gồm công chức, viên chức, lao động cá thể, hợp tác xã, người lao động
làm việc cho người sử dụng lao động ở nước ngoài và các quan hệ liên quan
trực tiếp với quan hệ lao động như: quan hệ về việc làm, quan hệ về học nghề,
quan hệ đại diện lao động, quan hệ về bảo hiểm xã hội, quan hệ về giải quyết
tranh chấp lao động và đình công, quan hệ về quản lý nhà nước về lao động
hay xử lý vi phạm về bồi thường thiệt hại…).
- Giới hạn về không gian: Luận án giới hạn nghiên cứu pháp luật về bồi
thường thiệt hại trong quan hệ lao động trong phạm vi cả nước.
- Giới hạn về thời gian: Luận án giới hạn nghiên cứu pháp luật về bồi
thường thiệt hại trong quan hệ lao động từ năm 1994 (năm ban hành Bộ luật
lao động năm 1994 đến nay)
4. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận án
4.1. Cơ sở lý luận
Luận án được nghiên cứu trên cơ sở các quan điểm của Chủ nghĩa Mác Lê Nin; tư tưởng Hồ Chí Minh; quan điểm của Đảng và Nhà nước về bảo vệ
người lao động, về xây dựng và phát triển quan hệ lao động trong điều kiện
kinh tế thị trường; đặc biệt là các Công ước quốc tế Việt Nam tham gia ký kết
về quyền lao động, bảo vệ người lao động.
4.2. Phương pháp nghiên cứu
Để thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu, tác giả kết hợp sử dụng một số
phương pháp chung được áp dụng trong nghiên cứu khoa học như: phương
pháp tổng hợp; phương pháp phân tích tài liệu; phương pháp hệ thống hoá;
phương pháp thống kê; phương pháp chứng minh; phương pháp mô tả;
phương pháp khảo cứu; phương pháp giả thiết; phương pháp dự báo… Bên


6

cạnh đó, tác giả cũng sử dụng phương pháp nghiên cứu đặc thù của ngành luật
học là phương pháp so sánh pháp luật.
Cụ thể trong từng chương đề tài, tác giả sử dụng các phương pháp để
làm rõ các nội dung, như:
Phương pháp tổng hợp: được sử dụng để tổng hợp các quan điểm của
cá nhân, tổ chức; các số liệu; căn cứ lí luận; các tình huống từ hoạt động phân
tích tài liệu, công trình; bình luận khoa học; nhận xét tình huống thể hiện ở tất
cả các chương của luận án. Việc tổng hợp nhằm mục đích đưa ra những luận
giải, đề xuất của chính tác giả luận án.
Phương pháp phân tích: được sử dụng trong tất cả các chương để làm
rõ nội dung đưa ra; đánh giá các tài liệu, số liệu phục vụ cho việc nghiên cứu.
Cụ thể, được áp dụng để phân tích tài liệu sơ cấp (các Văn kiện của Đảng và
các văn bản pháp luật có liên quan; các bản án; các số liệu thống kê chính
thức của cá nhân và cơ quan có thẩm quyền cũng như số liệu thống kê do tác
giả thực hiện thông qua các bản án, các quan điểm) và thứ cấp (các công trình
khoa học, đề tài, tạp chí, kết luận đã được những tác giả khác thực hiện).
Phương pháp thống kê: được sử dụng nhiều tại chương hai và chương
ba để tập hợp, xử lý các tài liệu; các công trình; các bản án và các số liệu
nhằm phục vụ cho công tác nghiên cứu của luận án.
Phương pháp hệ thống hóa: là phương pháp giúp tác giả tập hợp các tài
liệu, bài viết, nghiên cứu, tình huống và hệ thống hóa những vấn đề lý luận,
thực trạng pháp luật và hoàn thiện pháp luật về bồi thường thiệt hại trong
quan hệ lao động. Phương pháp này được thể hiện chủ yếu tại chương 1 về
tổng quan tình hình nghiên cứu và chương 2 những vấn đề lý luận về bồi
thường thiệt hại trong quan hệ lao động và sự điều chỉnh của pháp luật.
Phương pháp chứng minh: thông qua việc đưa ra các nhận xét, số liệu,
bản án được dùng để chứng minh cho các luận điểm, các quy định của pháp


7

luật, của tổ chức lao động quốc tế được đưa ra trong luận án thể hiện trong nội
dung của từng vấn đề tại chương 2 và chương 3 của luận án.
Phương pháp mô tả: được sử dụng chủ yếu tại chương 2 và chương 3
của luận án qua việc trích dẫn các bản án, các số liệu đã thu thập được để làm
rõ những vấn đề đặt ra; phân tích nội dung của các bản án để thống kê, làm rõ
những điểm bất cập của pháp luật hiện hành cần phải sửa đổi, bổ sung cho
phù hợp với thực tiễn.
Phương pháp khảo cứu: được thể hiện phần lớn tại chương 2 và
chương 3 của luận án, thông qua việc tổng hợp các quan điểm của cá nhân, tổ
chức; các lĩnh vực khác; quy định pháp luật của tổ chức lao động quốc tế và
pháp luật của các quốc gia; đặc biệt là các bản án đã được xét xử; từ đó đưa ra
các nhận định đảm bảo các quy định đó có phù hợp với Việt Nam và thực tiễn
hiện nay.
Phương pháp giả thiết: được sử dụng nhiều tại chương 2, chương 3 và
chương 4 của luận án. Thông qua việc đặt ra các giả thiết có thể xảy ra và đưa
ra các quan điểm, các quy định pháp luật của các nước và tổ chức lao động
quốc tế minh chứng cho quy định pháp luật Việt Nam hiện hành cần phải thay
đổi cho phù hợp với thực tiễn để đảm bảo việc thực hiện trong điều kiện mới
hiện nay.
Phương pháp dự báo: được sử dụng phần lớn tại chương 4 của luận án
nhằm làm rõ những yêu cầu và những đề xuất sửa đổi các quy định của pháp
luật hiện hành đảm bảo việc thực hiện trong thực tiễn.
Phương pháp so sánh: được dùng nhiều tại chương 2 và chương 3 của
luận án để đối chiếu, so sánh, đánh giá thể hiện sự khác biệt về pháp luật bồi
thường thiệt hại trong quan hệ lao động do luật lao động điều chỉnh với các
quan hệ do các ngành luật khác điều chỉnh và nghiên cứu kinh nghiệm nước
ngoài so với Việt Nam về quy định pháp luật về bồi thường thiệt hại; qua đó

8

rút ra bài học để lựa chọn kế thừa những biện pháp, hạt nhân hợp lý phù hợp
với điều kiện hoàn cảnh khuyến nghị áp dụng đối với Việt Nam.
5. Những đóng góp mới của luận án
Là công trình khoa học chuyên khảo nghiên cứu một cách tương đối toàn
diện và có hệ thống về pháp luật bồi thường thiệt hại trong quan hệ lao động,
luận án có những đóng góp mới như sau:
Thứ nhất, Luận án làm sâu sắc thêm những vấn đề lí luận cơ bản về bồi
thường thiệt hại và pháp luật về bồi thường thiệt hại như: khái niệm, đặc điểm,
ý nghĩa của bồi thường thiệt hại và khái niệm, nội dung sự điều chỉnh của pháp
luật bồi thường thiệt hại trong quan hệ lao động; từ đó góp phần xây dựng và
hoàn thiện cơ sở lý luận về pháp luật bồi thường thiệt hại ở Việt Nam.
Thứ hai, Luận án phân tích, chỉ ra những kinh nghiệm của một số quốc
gia về bồi thường thiệt hại trong lĩnh vực lao động, tạo cơ sở quan trọng để
liên hệ, đánh giá pháp luật Việt Nam hiện hành và tham khảo trong quá trình
hoàn thiện pháp luật bồi thường thiệt hại trong quan hệ lao động ở nước ta.
Thứ ba, trên cơ sở phân tích thực trạng pháp luật về bồi thường thiệt hại
trong quan hệ lao động ở Việt Nam hiện hành theo các nội dung cụ thể: bồi
thường thiệt hại khi chấm dứt hợp đồng lao động trái quy định của pháp luật
và thoả thuận của các bên; bồi thường thiệt hại do bị tai nạn lao động, bệnh
nghề nghiệp và bồi thường thiệt hại liên quan đến tài sản của người sử dụng
lao động; từ đó chỉ ra những điểm còn hạn chế trong hệ thống các văn bản
pháp luật về bồi thường thiệt hại trong quan hệ lao động; những kết quả đạt
được và những bất cập trong quá trình tổ chức thực hiện; nêu rõ các nguyên
nhân để từ đó làm cơ sở trong việc đưa ra những giải pháp hoàn thiện pháp
luật về bồi thường thiệt hại trong quan hệ lao động ở Việt Nam.
Thứ tư, Luận án trình bày sự cần thiết hoàn thiện, các yêu cầu hoàn thiện
và các kiến nghị hoàn thiện pháp luật bồi thường thiệt hại với những luận giải

9

cụ thể trên cơ sở khoa học và thực tiễn để đảm bảo hướng tới một hệ thống
pháp luật về bồi thường thiệt hại trong quan hệ lao động hoàn thiện hơn.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án
Luận án góp phần củng cố, hoàn thiện cơ sở lý luận về bồi thường thiệt
hại và pháp luật bồi thường thiệt hại trong quan hệ lao động. Luận án cũng
đóng góp một số giải pháp hoàn thiện hệ thống pháp luật về bồi thường thiệt
hại trong quan hệ lao động trên cơ sở khoa học. Đồng thời, ở mức độ nhất
định luận án cũng cung cấp những kiến thức hữu ích cho những người làm
công tác thực tiễn trong lĩnh vực lao động để áp dụng pháp luật bồi thường
thiệt hại một cách hiệu quả.
Các giải pháp thực hiện của đề tài có thể là tài liệu tham khảo cho các cơ
quan, tổ chức khi nghiên cứu, xây dựng và hoàn thiện pháp luật. Đồng thời, tổ
chức thực hiện pháp luật về bồi thường thiệt hại trong quan hệ lao động ở
Việt Nam.
Luận án có thể được sử dụng như một tài liệu tham khảo cho các cơ quan
có liên quan trong quá trình hoạch định, xây dựng chính sách pháp luật về bồi
thường thiệt hại; là tài liệu tham khảo bổ ích cho người lao động, người sử
dụng lao động có thể tự bảo vệ mình khi tham gia vào quan hệ lao động.
Ngoài ra, những kết quả nghiên cứu của luận án có thể được sử dụng để làm
tài liệu tham khảo hữu ích tại các cơ sở nghiên cứu và đào tạo về luật học, về
lao động.
7. Kết cấu của Luận án
Ngoài “phần mở đầu”, “kết luận” và “danh mục tài liệu tham khảo”,
dự kiến Luận án được kết cấu bốn chương:
Chương 1. Tổng quan về tình hình nghiên cứu
Chương 2. Những vấn đề lí luận về bồi thường thiệt hại trong quan hệ
lao động và sự điều chỉnh của pháp luật.

10

Chương 3. Thực trạng pháp luật lao động Việt Nam về bồi thường thiệt
hại trong quan hệ lao động và thực tiễn thực hiện.
Chương 4. Một số giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả
thực hiện pháp luật lao động về bồi thường thiệt hại trong quan hệ lao động.


11

Chƣơng 1
TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
Nghiên cứu về bồi thường thiệt hại, pháp luật bồi thường thiệt hại trong
quan hệ lao động không phải là một vấn đề mới trong trong giai đoạn hiện nay,
đặc biệt là khi nghiên cứu dưới góc độ pháp lý. Theo khảo sát của tác giả, cho
đến thời điểm này, các nghiên cứu trực tiếp hay liên quan đến đề tài này trong
lĩnh vực lao động ở nước ta tương đối nhiều, thực tế cho thấy cùng với sự phát
triển của nền kinh tế, ở Việt Nam cũng như nhiều quốc gia trên thế giới luôn
phải có sự điều chỉnh và bổ sung các nội dung về bồi thường thiệt hại trong
quan hệ lao động, thể hiện trong các luận án, luận văn, đề tài khoa học và các
bài viết đăng tạp chí. Nhưng ở cấp độ Luận án Tiến sĩ chưa có nghiên cứu nào
viết về pháp luật bồi thường thiệt hại trong quan hệ lao động, các đề tài chủ yếu
nghiên cứu một nội dung cụ thể về bồi thường thiệt hại, như bồi thường do vi
phạm chấm dứt hợp đồng lao động; bồi thường tính mạng, sức khoẻ và bồi
thường thiệt hại về tài sản. Qua quá trình nghiên cứu, có thể đánh giá tình hình
nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án như sau:
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu các vấn đề liên quan đến luận
án

1.1.1. Các nghiên cứu lý luận về bồi thường thiệt hại và pháp luật về
bồi thường thiệt hại trong quan hệ lao động
1.1.1.1. Nghiên cứu lý luận về bồi thường thiệt hại
Ở cấp độ luận án Tiến sỹ, đề tài về bồi thường thiệt hại trong quan hệ lao
động hiện nay là chưa có, các đề tài chủ yếu liên quan đến nội dung của bồi
thường thiệt hại trong quan hệ lao động, như: “Pháp luật lao động với vấn đề
bảo vệ người lao động trong điều kiện kinh tế thị trường ở Việt Nam” (2006)
của tác giả Nguyễn Thị Kim Phụng, luận án Tiến sĩ luật học, Trường Đại học


12

Luật Hà Nội [100]; “Pháp luật về An toàn lao động ở Việt Nam” (2013) của tác
giả Trần Trọng Đào, luận án Tiến sỹ luật học, Đại học Quốc gia Hà Nội [64];
“Hoàn thiện pháp luật về bồi thường tai nạn lao động” (2012) của Lê Kim
Dung, luận án Tiến sĩ luật học, Học viện Khoa học xã hội [69]; “Pháp luạ
đon phuo

ọ

–

ạ

n”

(2013) của Nguyễn Thị Hoa Tâm, luận án Tiến sĩ luật học, trường Đại học Luật
Thành phố Hồ Chí Minh [108]... Các luận án này ở góc độ nào đó cũng đã đề
cập đến một số vấn đề lý luận về một trong các nội dung cụ thể của bồi thường
thiệt hại trong quan hệ lao động như: bồi thường thiệt hại do vi phạm hợp đồng

lao động; bồi thường thiệt hại về tính mạng, sức khoẻ và bồi thường thiệt hại
với tư cách là biện pháp bảo vệ quyền lợi cho người lao động. Tuỳ từng vấn đề
tiếp cận khác nhau, nên nội dung làm rõ cũng có sự khác nhau, trong đó có đề
tài tiếp cận lý luận về việc bảo vệ người lao động, có đề tài làm rõ lý luận về an
toàn lao động, tai nạn lao động và có đề tài lại phân tích lý luận về đơn phương
chấm dứt hợp đồng lao động.
Với góc độ tiếp cận gần hơn, các luận văn thạc sĩ

ẹ

trong lao đọng” (2004) của tác giả Đinh Nho Bình, luận văn Thạc sĩ luật học,
trường Đại học Luật Hà Nội [54]; “Bồi thường thiệt hại trong pháp luật lao
động Việt Nam” (2007) của tác giả Nguyễn Anh Sơn, luận văn Thạc sĩ luật
học, Đại học Quốc gia Hà Nội [104];

ẹ

đọng Viẹt Nam - Mọ

(2012) của tác giả

ạ

ạt Lao

ận văn Thạc sĩ, Đại học Luật Hà Nội [75]; “Bồi thường thiệt
hại trong pháp luật lao động Việt Nam và thực tiễn áp dụng trên địa bàn
thành phố Đà Nẵng” (2014) của Nguyễn Thị Bích Nga, luận văn Thạc sĩ luật
học, Đại học Quốc gia Hà Nội [95]; “Bồi thường thiệt hại theo pháp luật lao
động Việt Nam” (2015) của Nguyễn Thị Lan Phương, luận văn Thạc sĩ luật

học, Đại học Quốc gia Hà Nội [101]; “Bồi thường thiệt hại theo pháp luật lao


13

động Việt Nam và pháp luật cộng hoà Liên bang Nga dưới góc độ so sánh”
(2019) của tác giả Nguyễn Thị Thu, luận văn Thạc sĩ luật học, trường Đại học
Luật Hà Nội [111]. Các luận văn đều đã trình bày những vấn đề lý luận về bồi
thường thiệt hại trong quan hệ lao động; khái quát một số nội dung cụ thể về
bồi thường thiệt hại như: các quan điểm khác nhau về bồi thường thiệt hại,
khái niệm bồi thường, khái niệm thiệt hại; ý nghĩa, tầm quan trọng của việc
quy định bồi thường thiệt hại và các hình thức phân loại bồi thường thiệt hại
trong quan hệ lao động. Ngoài ra, còn một số luận văn khác cũng đề cập lý
luận về vấn đề bồi thường thiệt hại nhưng được cụ thể hơn về từng nội dung
bồi thường thiệt hại như:

ẹ
ọ

ạ

sĩ luật học, (2006) của tác giả
ẹ

[58];

luận văn Thạc
ờng Đại học Luật Hà Nội

ọ

đọng theo pháp luạt Viẹt Nam” (2008) của tác giả
luận văn Thạc sĩ luật học, trường Đại học Luật Hà Nội [103]
thiẹ
Phuo

(2012) của tác giả
ận văn Thạc sĩ luật học, trường Đại học Luật Hà Nội [109];

“Bồi thường thiệt hại do xâm phạm tính mạng, sức khoẻ theo pháp luật Việt
Nam” (2014) của tác giả Phạm Thị Hương, luận văn Thạc sĩ luật học, Đại học
Quốc gia Hà Nội [83]… Các luận văn đã đưa ra một số nội dung lý luận bồi
thường thiệt hại như: khái niệm, đặc điểm, dấu hiệu nhận biết, vai trò, ý nghĩa
về một nội dung cụ thể của bồi thường thiệt hại trong quan hệ lao động, đó có
thể là bồi thường thiệt hại do xâm phạm tính mạng, sức khoẻ của người lao
động hay bồi thường thiệt hại do bị chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật
và bồi thường thiệt hại do người làm công, người học nghề gây thiệt hại về tài
sản của người sử dụng lao động, doanh nghiệp trong quá trình học tập, sản
xuất, kinh doanh.


14

Trong các cuốn sách viết về lý luận bồi thường thiệt hại, có những cuốn
đề cập được các nội dung cơ bản, như: sách

ẹ

(2004) của tác giả Lê Mai

Anh, Nxb Lao động – Xã hội [47], dành một chương đề cập những vấn đề cơ

bản về bồi thường thiệt hại như: khái niệm bồi thường thiệt hại, dấu hiệu làm
căn cứ thực hiện bồi thường thiệt hại, các loại bồi thường thiệt hại; trong đó
khái niệm bồi thường thiệt hại được tiếp cận, lí giải dưới các góc độ khác
nhau cả về góc độ chính trị, góc độ kinh tế - xã hội và góc độ pháp luật; làm
rõ các yết tố thiệt hại, sự khác nhau giữa thiệt hại vật chất, thiệt hại tinh thần
và một số thiệt hại khác; đồng thời so sánh bồi thường thiệt hại trong pháp
luật dân sự với bồi thường thiệt hại trong pháp luật lao động. Sách chuyên
khảo “Chế độ bồi thường trong Luật lao động Việt Nam” của các tác giả
Nguyễn Hữu Chí (chủ biên) và Đỗ Gia Thắng (2006), Nxb Tư pháp [59], cũng
lí giải một số vấn đề lí luận về bồi thường thiệt hại trong quan hệ lao động,
trong đó các tác giả cũng làm rõ khái niệm bồi thường thiệt hại dưới các quan
điểm khác nhau cả về quyền con người, về mặt kinh tế, xã hội và về mặt pháp
lý; vai trò của bồi thường thiệt hại trong quan hệ lao động và phân loại bồi
thường thiệt hại trong quan hệ lao động. Sách “Trách nhiẹ

ẹ

ẹt Nam hiẹn nay” (2016) của
tác giả

ị Quốc gia-sự thật [77], trong đó có trình

bày những vấn đề lý luận về trách nhiệm bồi thường thiệt hại; làm rõ bồi
thường thiệt hại; cơ sở tính bồi thường; các thiệt hại trong thực tế; trách
nhiệm xã hội của các doanh nghiệp khi gây thiệt hại phải có nghĩa vụ bồi
thường một phần hay toàn bộ và lý giải nguyên nhân phải thực hiện bồi
thường thiệt hại ở các lĩnh vực khác nhau trong đời sống xã hội, nhất là lĩnh
vực môi trường; làm ô nhiễm môi trường.

15

Một số bài viết đăng trên tạp chí cũng đã bàn về các khía cạnh khác nhau
ẹ

về lý luận bồi thường thiệt hại, bài viết
thu

ẹ

(2004) của các tác giả
ạp chí Tòa án nhân dân của

Toà án nhân dân tố
thu

10/2004 [48, tr. 5-11]; bài viết

ẹ

(2004) của các tác giả
n Cu

ạp chí Tòa án nhân dân của Toà án nhân

dân tối cao, số 10/2004 [89, tr. 22-27]; bài viết
thu

ẹ

(2006) của các tác giả Duo
ạp chí Nhà nu

Pháp luạ

ẹ
ạt của Viẹn Nhà nu

[80, tr. 25-27]. Các bài viết đã xác định thiệt hại ở từng

nội dung cụ thể do xâm phạm sức khoẻ, tính mạng; xác định thiệt hại là cơ sở
để ấn định mức bồi thường trong trách nhiệm bồi thường thiệt hại; chính là
việc tính toán những tổn thất cả về mặt vật chất và tinh thần, từ đó ấn định
mức bồi thường thiệt hại bằng một khoản tiền cụ thể. Trong đó, có nhiều bài
viết đề cập lý luận bồi thường thiệt hại, đưa ra các quan điểm về thiệt hại, bồi
thường, các loại bồi thường trên thực tế và tầm quan trọng của bồi thường
thiệt hại. Nhìn nhận bồi thường thiệt hại với tính chất là nghĩa vụ của chủ thể
gây thiệt hại có nghĩa vụ phải bồi thường thiệt hại như: “Mô hình bồi thường
tai nạn lao động ở Đức và khả năng áp dụng vào Việt Nam” (2008) của tác
giả Lê Kim Dung đăng trên Tạp chí Lao động và Xã hội của Bộ Lao động,
Thương binh xã hội, số 337/2008 [70, tr. 32-33], làm rõ lý luận bồi thường
thiệt hại qua các nội dung về khái niệm, dấu hiệu, phân loại bồi thường thiệt
hại, tai nạn lao động; nguyên nhân của tai nạn lao động; tầm quan trọng và lợi
ích của việc đưa ra các quy định; hình thành các quỹ tai nạn lao động; trách
nhiệm của các cơ quan, tổ chức quản lí quỹ bồi thường tai nạn lao động; trách
nhiệm của người sử dụng lao động và quyền lợi ích của người lao động khi bị


16

tai nạn lao động. Bài viết “Công tác quản lý bồi thường tai nạn lao động,
bệnh nghề nghiệp ở một số nước châu Á và mô hình cho Việt Nam” (2011)
của tác giả Phạm Gia Lượng, đăng trên tạp chí Nhà nước và pháp luật của
Viện Nhà nước và pháp luật, số 5 (2011) [91], tập trung đưa ra một số quy
định của các nước châu Á như: Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc… trong
việc quản lí bồi thường tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp. Bài viết gồm 3
phần, trong đó lý luận bồi thường thiệt hại tập trung ở phần một, lý giải sự
cần thiết phải thực hiện bồi thường thiệt hại, các nguyên nhân chủ yếu; những
khiếm khuyết trong quá trình tổ chức, thực hiện và kiểm soát quyền lực nhà
nước hiện nay; đồng thời yêu cầu phải hoàn thiện các quy định về công tác
thực hiện bồi thường và nghĩa vụ phát sinh khi không thực hiện bồi thường
hoặc bồi thường không đúng của các bộ phận được giao thực hiện.
Trên thế giới, cũng có một số công trình nghiên cứu về lý luận về bồi
thường thiệt hại trong quan hệ Lao động. Nghiên cứu “Cases and materials
on equitable remedies, restitution and damages” (1986) của các tác giả
Robert N. Leavell, Jean C. Love, Grant S. Nelson [167], đề cập nhiều nội
dung lý luận về thiệt hại, bồi thường thiệt hại như: các quan điểm về thiệt hại,
vật chất; phân loại thiệt hại, dấu hiệu thiệt hại; các trường hợp bị thiệt hại;
trách nhiệm bồi thường về vật chất; nguyên tắc đền bù vật chất nhằm đảm bảo
công bằng cho các chủ thể khi bị xâm phạm các lợi ích bị thiệt hại. Nghiên
cứu “General provisions on compensation for damages caused by labor
accidents or occupational diseases to workers” (1999), của tác giả Kulya A.V
tại trường Đại học Saint-Petersburg [176], phân tích những vấn đề lý luận như
khái niệm, dấu hiệu và các loại bồi thường thiệt hại; những căn cứ được xem
xét bồi thường do bị tai nạn lao động hay bệnh nghề nghiệp vì không đảm bảo
an toàn trong lao động kể cả nguyên nhân chủ quan hay khách quan. Nghiên
cứu “Le préjudice dans le droit civil de la responsabilité” (2004) của tác giả


17

Xavier Pradel; đăng trên de Patrice Jourdain - Paris [180], lý giải những quan
điểm khác nhau về trách nhiệm bồi thường; các trường hợp bồi thường;
những tổn thương được bồi thường trong quan hệ bồi thường thiệt hại luật dân
sự quy định. Nghiên cứu “Reading in labor economics and labor relations”
(2005) của các tác giả Lloyd G.Reynolds, Stanley Master, Colletta H. Moser
[187], dành hẳn một nội dung đầu phân tích các quan điểm, cách thức và các

yếu tố đảm bảo duy trì quan hệ lao động, đảm bảo quyền và lợi ích cho các
bên nhất là người lao động yếu thế trong quan hệ lao động; những thiệt hại
được đền bù và yếu tố được đền bù; chính sách về kinh tế của các doanh
nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp đảm bảo bồi thường thiệt hại khi xảy ra rủi ro.
Sách “Personnel - Human resource management” (1990) của các tác giả
Terry L.Leap, Michael D.Crino. Nxb Collier Macmillan, c''1989. - xxii, 730tr
+ ảnh; 23cm [184], trình bày một cách cô đọng, có hệ thống về những vấn đề
lý luận chung của bồi thường thiệt hại, như: khái niệm, cơ chế thực hiện, đối
tượng được bồi thường; các quy định trong thực hiện bồi thường và các nghĩa
vụ khác phát sinh liên quan đến việc chi trả bồi thường thiệt hại trong lao
động. Sách “Compensation” (2011) của các tác giả George T. Milkovich,
Jerry M. Newman, Barry Gerhart, Nxb Hill Irwin, 2011. - Xviii, 689p.: 24cm
[172], đưa ra quan điểm về bồi thường; cơ sở xác định và cơ chế thực hiện bồi

thường thiệt hại; cách xem xét các lựa chọn chiến lược quản lý tổng bồi
thường. Có thể nói, các công trình nghiên cứu lý luận về bồi thường thiệt hại
trong quan hệ lao động của các tác giả, tác phẩm nước ngoài phần nào thể
hiện được các quan điểm cơ bản của bồi thường thiệt hại, thảo luận về vấn đề
bồi thường thiệt hại lớn trên cơ sở của lý thuyết, nghiên cứu và làm cơ sở thực
hiện trong thực tế. Mặc dù mỗi công trình có cách tiếp cận khác nhau về bồi
thường thiệt hại, nhưng cũng đã giới thiệu được những điểm nhất định về lý

18

luận về bồi thường, quan điểm và phương thức làm cơ sở để thực hiện bồi
thường thiệt hại trong thực tế.
Nói tóm lại, theo khảo sát của tác giả những nghiên cứu về lý luận bồi
thường thiệt hại của Việt Nam và các nước tương đối đa dạng, đã đưa ra được
quan điểm, khái niệm cơ bản về bồi thường thiệt hại dưới các góc độ kinh tế;
những đặc trưng; phân loại và ý nghĩa của bồi thường thiệt hại. Tuy nhiên, để
nội dung lý luận bồi thường thiệt hại trong quan hệ lao động được rõ ràng,
nhất quán vẫn cần những quan điểm, khái niệm, đặc điểm, ý nghĩa và nguyên
tắc bồi thường thiệt hại trong quan hệ lao động được xem xét được toàn diện,
đầy đủ và thống nhất; nhất là các căn cứ về bồi thường thiệt hại trong lao
động cũng cần được phân tích một cách thấu đáo, cụ thể và có sự so sánh với
bồi thường thiệt hại trong lĩnh vực dân sự. Như vậy, có thể nói còn rất nhiều
nội dung cần phải nghiên cứu, làm rõ về mặt lý luận đối với bồi thường thiệt
hại trong quan hệ lao động.
1.1.1.2. Nghiên cứu lý luận pháp luật về bồi thường thiệt hại trong quan hệ
lao động
Ở Việt Nam, vấn đề lý luận pháp luật về bồi thường thiệt hại được nghiên
cứu trong lĩnh vực khoa học luật và chủ yếu được công bố trong các luận án
tiến sĩ, luận văn thạc sĩ, sách chuyên khảo và các bài viết được đăng trên các
tạp chí chuyên ngành. Tuy nhiên, tuỳ từng nghiên cứu khác nhau, cách thức
tiếp cận khác nhau nên cũng có sự khác nhau giữa các nghiên cứu.
Về Luận án tiến sĩ, hiện nay chưa có công trình nào nghiên cứu lý luận
pháp luật về bồi thường thiệt hại trong quan hệ lao động, các đề tài hiện nay
chủ yếu tập trung làm rõ một nội dung cụ thể của bồi thường thiệt hại trong
quan hệ lao động, như: “Pháp luật lao động với vấn đề bảo vệ người lao động
trong điều kiện kinh tế thị trường ở Việt Nam” (2006) của tác giả Nguyễn Thị
Kim Phụng, luận án Tiến sĩ luật học, trường Đại học Luật Hà Nội [100]. Luận

19

án đã làm rõ một số nội dung lý luận về pháp luật bồi thường thiệt hại trong
quan hệ lao động như: quan điểm về người lao động, người lao động chưa
thành niên, người lao động cao tuổi, người lao động là nữ giới, người lao động
tàn tật, người lao động khuyết tật, lao động di trú; vấn đề điều chuyển lao động;
vấn đề không phân biệt đối xử người lao động; vì sao phải bảo vệ người lao
động; ý nghĩa của việc bảo vệ người lao động; đưa ra các quy định của pháp
luật về bảo vệ người lao động. Trong đó, luận án rất thành công trong việc làm
rõ những bất cập của các quy định của pháp luật như: một số quy định quá chi
tiết, chưa hợp lý, chưa linh hoạt, chưa hiệu quả, nên họ bị vi phạm quyền lợi vì
vậy pháp luật cần hoàn thiện với những quy định cụ thể để bảo vệ cho các chủ
thể này trong quan hệ lao động khi bị xâm phạm các quyền và lợi ích. Luận án
tiến sĩ luật học “Pháp luạ

n phuo

–

luận án tiến sĩ luật học, trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh [108],
luận án tập trung làm rõ những vấn đề lý luận về đơn phương chấm dứt hợp
đồng lao động và pháp luật đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động, trong đó
thể hiện được khái niệm, đặc điểm của hợp đồng lao động, đơn phương chấm
dứt hợp đồng lao động; ý nghĩa của việc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao
động đối với các bên trong quan hệ lao động; sự cần thiết và nội dung điều
chỉnh bằng pháp luật về đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động và khái quát
lịch sử hình thành và phát triển của pháp luật Việt Nam về đơn phương chấm
dứt hợp đồng lao động. Luận án rất đã chỉ rõ được những vấn đề lý luận pháp

luật về bồi thường thiệt hại trong trường hợp đơn phương chấm dứt hợp đồng
lao động, nghĩa vụ của bên gây thiệt hại khi vi phạm căn cứ chấm dứt hay thủ
tục chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật gây ra thiệt hại phải có nghĩa vụ
bồi thường. Luận án Tiến sĩ “Pháp luật về An toàn lao động ở Việt Nam”
(2013) của tác giả Trần Trọng Đào, luận án Tiến sỹ luật học, Đại học Quốc gia


20

Hà Nội [64], làm sáng rõ cơ sở lý luận về an toàn lao động và pháp luật về an
toàn lao động, trong đó về cơ sở lý luận an toàn lao động luận án đề cập khái
niệm về an toàn lao động, mục đích, ý nghĩa của an toàn lao động; tính chất của
việc bảo đảm an toàn lao động và sự cần thiết phải bảo đảm an toàn lao động;
về lý luận pháp luật an toàn lao động luận án đã chỉ rõ được sự cần thiết phải
điều chỉnh an toàn lao động bằng pháp luật; khái niệm và đặc điểm của pháp
luật về an toàn lao động; những nguyên tắc cơ bản của pháp luật về an toàn lao
động và vai trò của pháp luật về an toàn lao động đặc biệt là làm rõ được nội
dung của pháp luật về an toàn lao động và sự điều chỉnh pháp luật về an toàn
lao động trong quá trình khai thác sức lao động.
Về luận văn thạc sĩ có rất nhiều công trình nghiên cứu viết về lý luận
pháp luật về bồi thường thiệt hại trong quan hệ lao động, trong đó có các
nghiên cứu liên quan trực tiếp đến bồi thường thiệt hại trong quan hệ lao động
và có những nghiên cứu làm rõ một nội dung cụ thể của bồi thường thiệt hại
trong quan hệ lao động. Đối với các nghiên cứu liên quan trực tiếp đến bồi
thường thiệt hại trong quan hệ lao động, gồm: luận văn thạc sĩ
thiẹ

lao đọng” (2004) của tác giả Đinh Nho Bình, luận văn thạc sĩ

luật học, trường Đại học Luật Hà Nội [54]; luận văn thạc sĩ “Bồi thường thiệt

hại trong pháp luật lao động Việt Nam” (2007) của tác giả Nguyễn Anh Sơn,
Luận văn thạc sĩ luật học, Đại học Quốc gia Hà Nội [104]; luận văn hạc sĩ
ẹ

ạt Lao đọng Viẹt Nam - Mọ

(2012) của tác giả

ạ

ận văn thạc sĩ, Đại học

Luật Hà Nội [75]; luận văn thạc sĩ “Bồi thường thiệt hại trong pháp luật lao
động Việt Nam và thực tiễn áp dụng trên địa bàn thành phố Đà Nẵng” (2014)
của Nguyễn Thị Bích Nga, luận văn thạc sĩ luật học, Đại học Quốc gia Hà Nội
[95]; “Bồi thường thiệt hại theo pháp luật lao động Việt Nam” (2015) của

Nguyễn Thị Lan Phương, luận văn thạc sĩ luật học, Đại học Quốc gia Hà Nội