Tiểu luận Ngân hàng Trung ương và chính sách tiền tệ: Tiền ảo Bitcoin - Các khuyến nghị quản lý tiền ảo và tương lai chính sách tiền tệ ở Việt Nam

 ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP. HỒ CHÍ MINH 
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ LUẬT TP.HCM 
Nhóm 04

ĐỀ TÀI:  

TIỀN ẢO BITCOIN ­ CÁC KHUYẾN 
NGHỊ QUẢN LÝ TIỀN ẢO VÀ 
TƯƠNG LAI CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ 
Ở VIỆT NAM

Tiểu luận
Ngân hàng trung ương và chính sách tiền tệ

TP. HỒ CHÍ MINH ­ 2019


 ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP. HỒ CHÍ MINH 


TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ LUẬT TP.HCM 

 

ĐỀ TÀI:  

TIỀN ẢO BITCOIN ­ CÁC KHUYẾN 
NGHỊ QUẢN LÝ TIỀN ẢO VÀ 
TƯƠNG LAI CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ 
Ở VIỆT NAM 
Tiểu luận

Ngân hàng trung ương và chính sách tiền tệ

Nhóm 04: VŨ BẢO PHIÊN
MSHV: C18604
Mail: 
Chuyên gia phê duyệt KHCN
NH TMCP Hàng Hải (MSB)


Ghi chú: Đây là bài luận của cá nhân, các thành viên còn lại trong nhóm không 
có đóng góp nên không có Trang Cam kết
MỤC LỤC

 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT                                                                         
 
........................................................................
   
 5
 GIỚI THIỆU                                                                                                            
 
...........................................................................................................
   
 1
 1. LÝ THUYẾT CHUNG VỀ TIỀN ẢO                                                                         
 
........................................................................
   
 2

 1.1. Định nghĩa về tiền ảo                                                                                  

 
.................................................................................
   
 2
 1.2. Phân loại tiền ảo.                                                                                         
 
........................................................................................
   
 2
 2.TỔNG QUAN VỀ TIỀN ẢO BITCOIN                                                                      
 
.....................................................................
   
 3

 2.1. Khái niệm                                                                                                     
 
....................................................................................................
   
 3
 2.2. Lịch sử hình thành và phát triển                                                                   
 
..................................................................
   
 4
 2.3. Đặc điểm và cơ chế giao dịch                                                                     
 
....................................................................
   
 5

  2.4. Ưu điểm và nhược điểm của đồng Bitcoin                                               
 
..............................................
   
 5
 2.5. Rủi ro khi sử dụng đồng Bitcoin                                                                 
 
...............................................................
   
 6
  2.6. Tiền ảo Bitcoin và rủi ro rửa tiền, tài trợ khủng bố                                 
 ................................
 
   
 7
 3. Thực trạng Bitcoin trên Thế Giới                                                                   
 
..................................................................
   
 7
 3.1. Thực tiễn sử dụng                                                                                       
 
......................................................................................
   
 7
 3.2. Khuôn khổ pháp lý quản lý tiền ảo trên thế giới                                        
 
.......................................
   
 7

 4. THỰC TIỄN SỬ DỤNG VÀ QUẢN LÝ TIỀN ẢO Ở VIỆT NAM                        
 
.......................
   
 9

 4.1. Thực trạng khuôn khổ pháp lý quản lý tiền ảo ở Việt Nam                      
 
.....................
   
 9
4.2. KHUYẾN NGHỊ  VỀ  CHÍNH SÁCH QUẢN LÝ VÀ SỬ  DỤNG BITCOIN  Ở 
 VIỆT NAM TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ                                        
 
.......................................
    
 10

 4.2.2. Quan điểm đối với việc chấp nhận và sử dụng Bitcoin ở Việt Nam   .  11
.    
 4.2.3. Giải pháp quản lý Bitcoin ở Việt Nam                                                   
 
..................................................
    
 12
 KẾT LUẬN                                                                                                             
 
............................................................................................................
    
 14

 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO                                                              
 
.............................................................
    
 15


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Từ viết tắt

Viết đầy đủ

AML

Anti Money Laundering
(Chương trình phòng chống rửa tiền)

BTC

Bitcoin

CTR

Currency Transaction Report
(Báo cáo giao dịch tiền tệ)

MSB

Money Service Business

(Công ty dịch vụ tiền tệ)

NHNN

Ngân hàng Nhà Nước Việt Nam

CBDC

Tiền mật mã của ngân hàng nhà nước phát hành


1

GIỚI THIỆU
Nội dung nghiên cứu của cá nhân về việc sử dụng tiền tệ trong lịch sử và hiện 
tại, và bằng cách nào Bitcoin và/hoặc các loại cryptocurrency khác có thể “hòa nhập” 
vào tương lai của tiền tệ. 
Sự  phát triển của tiền  ảo nói chung và biến động giá mạnh mẽ  của tiền  ảo 
Bitcoin nói riêng trong thời gian gần đây thu hút sự quan tâm của dư luận. Tiền ảo xuất 
hiện đã và đang tạo ra nhiều thách thức trong việc thực thi chính sách tiền tệ, kiểm soát  
dòng tiền, rủi ro phát sinh trong giao dịch tài chính và an toàn của hệ  thống ngân hàng.  
Nội dung bài viết sẽ phân tích, đánh giá thách thức và đưa ra một số đề xuất nhằm góp  
phần hạn chế  những tác động tiêu cực của tiền  ảo đối với việc điều hành chính sách  
tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
Mục tiêu tổng quát của đề  tài là làm rõ đặc điểm và cơ  chế  của đồng tiền  ảo  
Bitcoin, tính hiệu quả của thị trường cũng như thực trạng khuôn khổ  pháp lý cho quản 
lý đồng tiền này trên thế giới. 
Đối tượng nghiên cứu của đề  tài bao gồm đồng tiền  ảo Bitcoin và thị  trường 
Bitcoin Việt Nam.
Để  nghiên cứu đề tài, tôi có sử dụng kết quả của phương pháp nghiên cứu định 

lượng để kiểm định tính hiệu quả của thị trường, được coi là phương pháp tốt nhất áp  
dụng cho số liệu dạng chuỗi thời gian để kiểm định một thị trường kém hiệu quả.


2

1. LÝ THUYẾT CHUNG VỀ TIỀN ẢO
1.1. Định nghĩa về tiền ảo
 Theo ECB ( European Cetral Bank – Ngân hàng trung ương Châu Âu) , tiền ảo là  
một loại tiền số, không được quản lý, do người sáng lập phát hành và thường do người 
sáng lập kiểm soát, được xử dụng và chấp nhận bởi các thành viên của một nền kinh tế 
ảo cụ thể.
1.2. Phân loại tiền ảo.
a)Theo loại:
Theo hình ảnh minh hoạ

b)Theo khả  năng chuyển đổi:  được chia làm 2 loại: Tiền  ảo không có khả 
năng chuyển đổi và tiền ảo có khả năng chuyển đổi.
c) Theo khả năng kiểm soát: được chia thành 2 loại: tiền  ảo tập trung và tiền 
ảo phi tập trung 
d) Theo cách thức hình thành: được chia làm 2 loại: tiền ảo mật mã và tiền ảo  
thông thường 
e) Theo chức năng và mục đích sử dụng: được chia làm 4 loại: tiền  ảo giá trị 
trả trước, tiền ảo thân thiết, tiền ảo trong game, và tiền ảo lưu hành
1.3. Đặc điểm của tiền ảo
a) Ưu điểm
­ Tính được chấp nhận rộng rãi: Mỗi đồng tiền ảo được chấp nhận và sử dụng 
trong các cộng đồng hoặc môi trường kinh tế cụ thể.

3

­ Tính đồng nhất: Mỗi đồng tiền  ảo có giá trị giống nhau dù nó được phát hành 
hay tạo ra ở các thời điểm khác nhau.
­ Tính lưu động: tiền ảo được lưu chuyển với tốc độ nhanh, dễ dàng đến các địa 
điểm khác nhau thông qua máy tính hay các thiết bị điện tử khác.
­ Tính thanh khoản cao và chi phí thấp: giao dịch tiền  ảo thường có tính thanh  
khoản cao hơn ngân hàng với chi phí giao dịch và phí tham gia thị trường ảo là rất thấp.
­ Tính đầy đủ: Hệ thống luôn luôn có sẵn và đảm bảo cung cấp bất cứ lúc nào 
cho người sử dụng.
b) Nhược điểm:
­ Tính bất ổn định: vì không được đảm bảo bằng hiện vật (như vàng hay đồng tiền 
chính phủ) nên giá trị của tiền ảo rất dễ biến động, không ổn định.
­ Tính dễ bị ảnh hưởng bởi hệ thống (vulnerable to system failure): nguyên nhân 
chính vì tiền  ảo được thiết lập cũng như lưu hành chủ yếu thông qua các thiết bị điện 
tử.
­ Tính ít phụ  thuộc: hầu hết các đồng tiền  ảo chỉ bị quản lý bởi cá nhân hay tổ 
chức phát hành ra nó mà không chịu sự giám sát của nhà nước.Vì vậy hiện nay, tiền ảo 
không phải chịu thuế.
1.4 Các chủ thể tham gia giao dịch tiền ảo
Trong nền kinh tế ảo, tiền ảo được tạo ra và lưu hành thông qua sự tham gia của 
3   thành   phần:   người   dùng   (users),   người   môi   giới   (exchangers)   và   người   quản   trị 
(adminstrators).
Tuy nhiên với loại tiền  ảo cao cấp như  Bitcoin thì không có sự  tham gia của 
người quản trị.
2.TỔNG QUAN VỀ TIỀN ẢO BITCOIN
2.1. Khái niệm
Bitcoin, trước hết là một đồng tiền  ảo lưu chuyển mở  (open­flow currency), có 
nghĩa là người dùng Bitcoin có thể  thực hiện mọi giao dịch, trao đổi giữa Bitcoin với  
tiền thực và với các hàng hóa, dịch vụ  thực và  ảo khác. Nói cách khác, Bitcoin có cả 

những đặc điểm và chức năng của tiền tệ, cũng như  một loại tài sản (gần giống như 
vàng).
Tuy nhiên, điều đặc biệt khiến Bitcoin trở nên ưu việt hơn so với các đồng tiền 


4

ảo khác là do đây là đồng tiền được mã hóa (cryptography currency) đầu tiên sử  dụng  
hệ  thống thanh toán ngang hàng ( peer­to­peer), phi tập trung (decentralized). Bitcoin  
được xây dựng dựa trên thuật toán phức tạp, trong đó cho phép các giao dịch được thực  
hiện trực tiếp giữa người gửi và người nhận mà không cần có sự  kiểm soát của chính  
phủ, ngân hàng hay các tổ chức tài chính mà vẫn đảm bảo tính an toàn và chính xác của 
giao dịch. Bản chất của thuật toán này là một phép mã hóa các giao dịch, trong đó tất cả 
các giao dịch được công khai trên toàn hệ  thông ( nguồn mở  ­ open source), và người 
hàng triệu người dùng có thể cùng kiểm tra tính xác minh của các giao dịch (thông qua  
việc giải toán hay còn gọi là mining – đào). Cơ chế  này đã giúp Bitcoin giải được  bài  
toán lớn từ  trước đến nay, bài toán về  lòng tin và sự  an toàn trong thanh toán. Cơ  cấu  
minh bạch và phi tập trung hóa của Bitcoin cũng giúp giảm thiểu chi phí và tăng tính 
hiệu quả trong hình thức thanh toán điện tử.
Được biết đến lần đầu tiên vào vào năm 2008 bởi Satoshi Nakamotom và bắt 
đầu đưa vào sử  dụng năm 2009, đến nay, Bitcoin đã có bước phát triển đáng kể, trở 
thành  đồng  tiền  ảo  thành  công  nhất  đến thời   điểm  này.  Thông thường   chữ   in hoa  
“BITCOIN” đề  cập đến công nghệ  và mạng lưới, trong khi chữ  thường “Bitcoin” đề 
cập đến khía cạnh tiền tệ của nó.
Bitcoin được kí hiệu là: BTC, hay ฿, Ƀ.
2.2. Lịch sử hình thành và phát triển
Theo lịch sử, Satoshi Nakamoto băt đâu đ
́ ̀ ưa ra nhưng y niêm s
̃ ́ ̣ ơ  khai vê Bitcoin
̀

 
vao năm 2007. Cung trong cung năm đo, thê gi
̀
̃
̀
́
́ ới biên đông v
́
̣
ới hang loat v
̀
̣ ụ  khủng  
hoảng nhà đất dẫn đến nhưng 
̃ ảnh hưởng không nho đ
̉ ến tài chính thế  giới: Cục Dự 
Trữ Liên Bang Hoa Kỳ (FED) bơm tiền vào cứu trợ; suy thoái kinh tế toàn cầu; Châu  u 
rơi vào khủng hoảng vì nợ nần…Lòng tin vào những đồng tiền của chính phủ  bắt đầu  
suy giảm. Đây là thời điểm hoàn hảo nhất cho sự băt đâu cua môt ky nguyên ti
́ ̀ ̉
̣
̉
ền tệ mới  
– đồng Bitcoin (tiền mã hoá dựa vào niềm tin)
Giai đoạn 1 (2009): Khởi thủy.
Giai đoạn 2 ( 2010): Phát triển nhanh chóng và rộng rãi trên thế giới, vốn hóa thị 
trường vượt 1 triệu USD
Giai đoạn 3 (2011­2012): Tiếp tục phát triển mạnh trong khi phải đối mặt với 
những khó khăn trong công tác bảo mật, chống tin tặc và các hoạt động phi pháp khác.

5

Giai đoạn 4 ( 2013­2014): Phát triển nhanh đột biến
Giai đoạn 5 ( 2018­ nay 2019): Lập đỉnh, quay đầu và bất ổn định 
2.3. Đặc điểm và cơ chế giao dịch
Giao địch tiền ảo Bitcoin được thực hiện qua các bước 4 bước như sau:
Bước 1: Bitcoin được đưa vào hệ thống thống qua quá trình mining.
Bước 2: Tạo lập ví và tài khoản Bitcoin
Bước 3: Thực hiện giao dịch với Bitcoin
Bước 4: Xác nhận giao dịch với Bitcoin
Tính ẩn danh và minh bạch của Bitcoin:
Tính đối ngẫu của hệ thống Bitcoin nằm  ở hai mặt  ẩn danh và minh bạch. Tính 
ẩn danh của Bitcoin được thể hiện ở các đặc điểm:
­ Người sử  dụng hoàn toàn có thể  giao dịch mà không cần bất kì thông tin cá  
nhân nào ngoài địa chỉ Bitcoin có thể tạo ra một cách dễ dàng.
­ Người sử dụng có thể sở hữu số lượng địa chỉ Bitcoin tùy ý. Nếu mỗi lần giao  
dịch người dùng sử  dụng một địa chỉ  Bitcoin khác nhau thì không có cách nào để  biết 
các giao dịch và địa chỉ này thuộc về cùng một chủ sở hữu.
Ngược lại, hệ thống Bitcoin cũng có tính minh bạch rất cao:
­ Sổ cái block chain ghi chép lại các giao dịch được công khai và lưu trữ bởi toàn 
bộ mạng lưới Bitcoin. Bất kì ai cũng có thể xem và kiểm toán các giao dịch trong đó, hay  
thậm chí là kiểm tra số dư của bất kì địa chỉ Bitcoin nào.
­ Do mọi giao dịch đều được ghi lại công khai trong block chain nên khi ai đó bị 
mất cắp Bitcoin, hoàn toàn có thể xác minh và theo dõi được quá trình luân chuyển của 
số Bitcoin đó, bao gồm cả địa chỉ của kẻ lấy cắp.
­ Người dùng chỉ ẩn danh khi thực hiện các giao dịch hàng hóa ảo. Khi sử dụng 
Bitcoin để đổi ra tiền mặt hay mua hàng hóa thực, người dùng bắt buộc phải tiết lộ tài 
khoản chuyển tiền hay địa chỉ  gửi hàng, từ  đó tiết lộ  chủ  sở  hữu địa chỉ  tham gia giao  
dịch.

 2.4. Ưu điểm và nhược điểm của đồng Bitcoin
a) Ưu điêm 
̉


6

+ Tự do thanh toán 
+ Lệ phí rất thấp 
+ Ít rủi ro hơn cho các thương gia 
+ An ninh và kiểm soát 
+ Minh bạch và trung lập 
+ Phát triển liên tục 
b) Nhược điêm 
̉
Mức độ chấp nhận 
Bitcoin co thê bi mât (d
́ ̉ ̣ ́ ữ liệu, tin tặc)
Biến động 
Không bao vê ng
̉
̣ ươi mua 
̀
Nguy cơ sai sot ky thuât 
́ ̃
̣
(*) Giam phat
̉
́ ­  Khi tổng số  Bitcoin đat m
̣ ức 21 triệu, nó sẽ  gây ra giảm phát.  

Mỗi Bitcoin sẽ  có giá trị  hơn và tổng số  Bitcoin đạt cực đại. Điều này tạo 1 cú shock  
cho nền kinh tế khi mà nền kinh tế  bị thiếu vốn luân chuyển và các ngành kinh doanh  
phải đấu tranh vì chuyện này. Với viễn cảnh phải tốn nhiều tiền để  trả  lại số tiền đã 
vay mượn do đồng tiền tăng mạnh nên ngươi tiêu dung cung han chê vay m
̀
̀
̃
̣
́
ượn. Nó 
giống như  bi đ
̣ ặt trong 1 cái kẹp và sẽ  gây tác dụng đến cả  nền kinh Bitcoin khiên no
́ ́ 
biến động rất nhanh và không thể lường trước.
Không co bao lanh thâm đinh gia 
́ ̉ ̃
̉
̣
́
2.5. Rủi ro khi sử dụng đồng Bitcoin 
a) Rui ro giá tr
̉
ị
Số  Bitcoin se gi
̃ ảm dần theo thời gian và thay đổi tùy theo số  người tham gia, 
cang nhi
̀
ều người tham gia thì giá trị của Bitcoin sẽ được đẩy lên cao, càng nhiều người 
đào thì thời gian và công sức bỏ ra sẽ tốn kém hơn. 
b) Rui ro qu

̉
ản lý
c) Rui ro phap ly
̉
́ ́
    Hiện nay, đa số các nước vẫn đang loay hoay hoặc dần hoàn thiện khung pháp  
lý cho btc
d)  Rui ro hoat đông
̉
̣
̣


7

Rủi ro trong quá trình lưu trữ BTC: Hệ thống ví điện tử E­Wallet có thể bị hack, 
Khóa bí mật ( private key) bị mất hoặc đành cắp.
 Rủi ro trong quá trình sử  dụng BTC: Giá của Bitcoin biến đổi nhanh và không  
cố định. Người dùng không thể quy đổi btc ra các loại tiền tệ khác: 
Người tham gia vào hoạt động đầu tư: Nhà đầu tư bị thiệt hại vì tính không hiệu 
quả của thị trường. Nhà đầu tư bị thiệt hại khi các sàn giao dịch và đầu tư phá sản: 
 2.6. Tiền ảo Bitcoin và rủi ro rửa tiền, tài trợ khủng bố 
Bitcoin là tiền ảo được lưu giữ dưới dạng kỹ thuật số nên nguy cơ bị tấn công, 
đánh cắp, thay đổi dữ liệu hoặc bị ngừng giao dịch là rất lớn. Các giao dịch bằng BTC 
có tính ẩn danh cao, không co đia ch
́ ̣
ỉ của người mua và người bán, không có bên thứ ba  
(không có hệ thống thanh toán và giám sát bởi định chế  tài chính uy tín) và do đó không 
có phí giao dịch, nên BTC dê dang bi l
̃ ̀

̣ ợi dung tr
̣
ở thành công cụ cho tội phạm rửa tiền,  
buôn bán ma túy, trốn thuế, giao dịch, thanh toán tài sản phi pháp hay tài trợ cho các hoạt  
động khủng bố…

3. Thực trạng Bitcoin trên Thế Giới
3.1. Thực tiễn sử dụng
Có thể thấy, Bitcoin đã được giao dịch rộng rãi ở nhiều nước trên thế giới, trong  
đó tập trung vào các khu vực phát triển như Bắc Mỹ, Đông Âu và Châu Á Mỹ và Trung  
Quốc là hai quốc gia đồng tiền này được sử  dụng nhiều nhất, mặc dù trong thời gian 
gần đây, chính phủ  Trung Quốc đã ban hành một số  chính sách hạn chế  sự  phát triển 
Bitcoin tại quốc gia này. Châu Phi, Trung Đông và khu vực Nam Á chưa phổ  biến 
Bitcoin, trong khi  ở Châu Âu và khu vực đồng tiền chung Eu, Bitcoin cũng không được  
xử dụng rộng rãi như ở các khu vực kinh tế phát triền khác.
3.2. Khuôn khổ pháp lý quản lý tiền ảo trên thế giới
Do là một loại tiền điện tử, mỗi quốc gia lại có phản ứng khác nhau trước Bitcoin. 
Đi vào hoạt động từ  năm 2009, đã có rất nhiều tranh cãi xoay quanh về  tính pháp lý của 
việc tiêu thụ tiền ảo Bitcoin. Tính đến nay, trên thế giới đã có nhiều quốc gia chính thức 
chấp nhận cho phép giao dịch bằng Bitcoin. Hầu hết các quốc gia còn lại, nơi có cộng đồng 
tiêu thụ Bitcoin, theo dõi tình hình phát triển và biến động liên tục của một đồng tiền ảo,  


8

chính phủ  vẫn chưa có quyết định chính thức cũng như  khung pháp lý chặt chẽ  và đồng  
nhất về việc quản lý tiêu dùng trong giao dịch tiền ảo nói chung và Bitcoin nói riêng.
Biểu đồ : Tính hợp pháp của Bitcoin trên thế giới  (tính đến năm 2019)

xanh: cho phép; vàng: xem xét; đỏ: không cho phép

Nguồn: bitlegal.net
Độ rủi ro của thị trường
Ngoài ra thì rủi ro thị  trường cũng có thể  là một trong các yếu tố  tác động đến  
chế  độ  pháp lý  ở  từng nước với Bitcoin vì chấp nhận Bitcoin là chấp nhận một loại  
hình tiền  ảo tiềm  ẩn nhiều rủi ro, đặc biệt là rủi ro hệ  thống. Theo đó cac thị  trường 
chấp nhận Bitcoin như Mỹ, Canada hay Singapore có độ rủi ro thị trường là 0.00% ­ một  
con số  rất thấp, trong khi các thị  hạn chế  lưu hành Bitcoin có độ  rủi ro khá cao, như 
Trung Quốc là 0.9% hay Nga là 2.4%... 
Nhìn chung, với các nước có độ  rủi ro thị  trường cao, chính phủ  thường không 
chấp nhận Bitcoin vì lo ngại thị trường sẽ không thể  điều tiết và kiểm soát đồng tiền 
này, và có thể gây nguy hiểm cho cả thị trường.
Sự phát triển của thương mại điện tử.


9

Các nước càng phát triển mạnh phương thức thanh toán không dùng tiền mặt 
càng có xu hướng chấp nhập hợp pháp Bitcoin ( như  US, EU, so với Trung Quốc và  
Nga).
4. THỰC TIỄN SỬ DỤNG VÀ QUẢN LÝ TIỀN ẢO Ở VIỆT NAM
4.1. Thực trạng khuôn khổ pháp lý quản lý tiền ảo ở Việt Nam
Mặc dù hoạt động thanh toán điện tử  diễn ra gần 15 năm nhưng đến nay vẫn 
thiếu hành lang pháp lý để  quản lý các tổ  chức cung  ứng dịch vụ trung gian thanh toán.  
Ngày 22/11/2012 Chính phủ  đã ban hành Nghị  định số  101/2012/NĐ­CP về  thanh toán  
không dùng tiền mặt, trong đó có Điều 15 và Điều 16 quy định về các dịch vụ trung gian  
thanh toán và điều kiện cung  ứng, cũng như  quy định về  quy trình thủ  tục, hồ  sơ, cấp  
giấy phép hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán. Tuy nhiên, đến nay những  
quy định này vẫn chưa được áp dụng thực tế  vì còn chờ  Thông tư  hướng dẫn về  hoạt 
động cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán ra đời.
Do đó, về việc sử dụng Bitcoin như là một loại tiền tệ hoặc phương tiện thanh  

toán, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam có ý kiến như sau:
” Theo các quy định của pháp luật hiện hành về tiền tệ và ngân hàng, Bitcoin (và  
các loại tiền  ảo tương tự  khác) không phải là tiền tệ  và không phải là phương tiện  
thanh toán hợp pháp tại Việt Nam. Do vậy, việc sử  dụng Bitcoin (và các loại tiền  ảo  
tương tự khác) làm phương tiện thanh toán không được pháp luật thừa nhận và bảo vệ.  
Các tổ  chức tín dụng không được phép sử  dụng Bitcoin (và các loại tiền  ảo tương tự  
khác) như một loại tiền tệ hoặc phương tiện thanh toán khi cung ứng dịch vụ cho khách  
hàng. 
Việc sở hữu, mua bán, sử dụng Bitcoin (và các loại tiền ảo tương tự khác) như  
là một loại tài sản tiềm  ẩn rất nhiều rủi ro cho người dân và không được pháp luật  
bảo vệ. Do vậy, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam khuyến cáo các tổ chức, cá nhân không  
nên đầu tư, nắm giữ, thực hiện các giao dịch liên quan đến Bitcoin và các loại tiền ảo  
tương tự khác.
Chính phủ  Việt Nam khẳng định không thừa nhận, không cho phép giao dịch 
bằng tiền Bitcoin, không chịu trách nhiệm giải quyết các tranh chấp phát sinh liên quan  
đến hoạt động giao dịch đồng Bitcoin. Đồng thời, NHNN sẽ  khẩn trương nghiên cứu,  


10

trình Chính phủ ban hành các quy định để quản lý các hoạt động liên quan đến tiền điện  
tử. Dự kiến đến T6/2019 sẽ hoàn thiện việc xây dựng mô hình đề xuất khung thuế với 
các tài sản ảo.
4.2. KHUYẾN NGHỊ VỀ CHÍNH SÁCH QUẢN LÝ VÀ SỬ DỤNG BITCOIN Ở 
VIỆT NAM TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ
4.2.1. Cơ sở hạ tầng ở Việt Nam
a) Hạ tầng thanh toán
 Tỷ trọng thanh toán không dùng tiền mặt
Theo thống kê của Ngân hàng Nhà nước, tỷ  lệ thanh toán bằng tiền mặt so với  
tổng phương tiện thanh toán đã giảm dần qua các năm. Đây là một tiền đề  quan trọng 

cho việc phát triển các dịch vụ thanh toán điện tử tại Việt Nam 
Các hình thức thanh toán trực tuyến 
Theo khảo sát của cục TMĐT và CNTT năm 2019, hình thức thanh toán chủ 
yếu đượ c sử  dụng trên mạng internet đượ c ngườ i dân sử  dụng nhiều nhất vẫn là  
thanh toán tiền mặt (74%). Tuy nhiên các hình thức thanh toán khác bắt đầu đượ c  
người dung quan tâm đến như  Ví điện tử  bắt đầu xuất hiện và có tiềm năng phát 
triển rất lớn trong tương lai. Xu h ướng này cho thấy người dung bắt đầu có sự  quan  
tâm đến những hình thức thanh toán trực tuyến đơn giản thuận tiện hơn.   Sự  xuất 
hiện của Bitcoin cũng các sàn giao dịch bắt đầu có hoạt động nhất định của ngườ i  
dung trên internet dự báo về một loại hình thanh toán thuận tiện, không mất phí giao  
dịch, nhanh gọn và có tính bảo mật cao (như  đã phân tích  ở  các phần trướ c) sẽ  đáp 
ứng được nhu cầu của người dùng ngày càng có thói quen sử  dụng internet để  trao  
đổi dịch vụ, hàng hóa 
Thị trường dịch vụ di động và viễn thông 
Vì  vậy,  nhìn   chung  so  với  các  nước   đã  chấp  nhận  Bitcoin   và  có  thị   trường 
Bitcoin phát triển thì ở Việt Nam, có thể thấy điều kiện hiện có là chưa đủ. Độ mở cửa  
thị  trường còn thấp, rủi ro thị  trường cao, tâm lý người tiêu dùng chưa quen với hình  
thức thanh toán điện tử. Tuy nhiên, các yếu tố này đều đang có xu hướng thay đổi phù  
hợp với điều kiện để chấp nhận Bitcoin, đặc biệt khi cơ sở hạ tầng và công nghệ thông 
tin  ở Việt Nam đang phát triển đáng kể . Do đó, đứng trươc th
́ ơi đai toàn c
̀ ̣
ầu hóa kinh  


11

tế, chúng ta cân tân dung nh
̀ ̣
̣

ưng thach th
̃
́
ưc, khó khăn đê biên no thanh c
́
̉
́
́ ̀ ơ  hôi, đ
̣ ưa đât́ 
nươc phat triên v
́
́
̉ ượt bâc.
̣
4.2.2. Quan điểm đối với việc chấp nhận và sử dụng Bitcoin ở Việt Nam
Về tính pháp lý: tài sản ảo là những tài nguyên trên mạng máy tính được xác định  
giá trị bằng tiền và có thể chuyển giao trong các giao dịch dân sự.
Về bản chất: Dù chỉ là hình ảnh trên các thiết bị máy tính, về bản chất, Bitcoin  
tồn tại dưới dạng các đoạn mã máy tính và được nhận biết thông qua các địa chỉ  công 
khai (là một dãy mã hóa các số và chữ  cái). Tuy nhiên do các đoạn mã máy tính không 
tồn tại độc lập hoàn toàn nên không thể thực hiện quyền chiếm hữu như tài sản thông  
thường mà chỉ  có thể  thực hiện quyền này thông qua giá trị  bằng tiền của nó ( tính vô  
hình). Việc thừa nhận Bitcoin thông qua các đoạn mã ghi nhận quyền của người dùng 
sẽ có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo hộ, quản lý và khai thác lợi ích của loại tài sản  
này.
Về giá trị: Bitcoin có giá trị kinh tế và giá trị sử dụng vì nó tạo ra lợi ích kinh tế 
và đáp ứng như cầu về một đồng tiền an toàn, dễ dàng sử dụng và lưu thông trong nền  
kinh tế toàn cầu hóa hiện nay.
Việc thừa nhận tài sản  ảo là các đoạn mã ghi nhận quyền của người dùng  
Bitcoin sẽ  có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo hộ và khai thác các lợi ích của tài sản  

ảo, đồng thời giải quyết được các vấn đề còn vướng mắc trên thực tế như sau:
­ Tạo cơ sở pháp lý vững chắc để xác định các giao dịch liên quan đến tài sản ảo 
với tư cách là tài sản trong giao dịch dân sự để có thể xác lập quyền sở hữu.
­ Tạo cơ sở để giải quyết các hành vi phạm tội đối với tài sản ảo khi xảy ra các  
vụ án hình sự đối với hành vi trộm cắp, lừa đảo tài sản ảo.


12

4.2.3. Giải pháp quản lý Bitcoin ở Việt Nam
Thực tế hiện nay, qua các phân tích đã nêu ở trên, có thể thấy hệ thống tài chính – 
ngân hàng của Việt Nam còn ở trình độ đang phát triển, chứa đựng nhiều yếu tố rủi ro có  
thể  xảy ra đổ  vỡ. Thêm vào đó, các yếu tố  khác như  cơ  sở  hạ  tầng, công nghệ  thông 
tin…cũng còn có khoảng cách xa với các nước phát triển. Vì vậy, việc chấp nhận hoàn  
toàn đồng Bitcoin như một số nước phát triển trong giai đoạn này đối với Việt Nam có  
thể là chưa phù hợp. Tuy nhiên, cũng không nên cứng nhắc “ngăn cấm” bằng biện pháp 
hành chính như Ngân hàng Nhà nước đã thực hiện. 
Từ  quan điểm coi Bitcoin là một dạng “tài sản  ảo”, nhóm nghiên cứu đề  xuất 
một số khuyến nghị để quản lý Bitcoin ở Việt Nam như sau:
4.2.4. Đối với người dùng cá nhân và tổ chức tài chính.
Cần có những quy định riêng biệt và hạn mức sử  dụng đối với Bitcoin, đồng  
thời nghiêm chỉnh tuân thủ quy định của Pháp luật VN sắp ban hành.
.
5. TÁC ĐỘNG ĐẾN CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ:
Vậy những thách thức mà tiền ảo đặt ra đối với hoạt động điều hành chính sách 
tiền tệ của các ngân hàng trung ương nói chung và với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam 
hiện nay là những vấn đề gì?
Thứ  nhất, tiền  ảo gây những  ảnh hưởng đến mục tiêu kiểm soát lạm phát của  
chính sách tiền tệ. Tiền  ảo ra đời trong bối cảnh cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu  
năm 2008 (Nakamoto, 2008) và Bitcoin là đồng tiền  ảo phổ  biến nhất trong hệ  thống  

tiền  ảo đang thu hút đông đảo mọi người quan tâm trong thời gian qua. Đồng tiền này  
không bị kiểm soát bởi bất kỳ ai, kể cả Chính phủ hay những người tạo ra nó.
Theo phương trình trao đổi M.V = P.Y (Trong đó, M là lượng tiền, V là vòng 
quay của tiền tệ, Y là mức sản lượng thực tế, P là giá), nếu như  vòng quay tiền V và  
sản lượng thực tế không Y đổi thì sự gia tăng mức cung tiền M sẽ kéo theo sự gia tăng  
về  mức giá P tức là lạm phát mà không có bất kỳ   ảnh hưởng nào đối với nền kinh tế 
thực (Franco, 2015).
Nghiên cứu của Franco cũng chỉ  ra những  ảnh hưởng có thể  có của tiền  ảo  
Bitcoin tới chính sách tiền tệ  của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED). Đó là, nếu tiền ảo 
Bitcoin được sử  dụng nhiều hơn sẽ dẫn đến sự  gia tăng vòng quay của tiền và sự  gia 
tăng này có thể dẫn đến lạm phát (Franco, 2015)
Thứ  hai, tiền  ảo gây khó khăn trong việc kiểm soát mức cung tiền. Nền tảng  


13

công nghệ  đã giúp việc thu thập thông tin và mạng lưới giao dịch nhanh hơn, rẻ  hơn.  
Điều này tạo động lực cho kinh tế chia sẻ và cho phép các tổ  chức tài chính công nghệ 
nắm bắt một số hoạt động kinh doanh của ngân hàng.
Ví dụ, công nghệ blockchain có thể tạo nền tảng cho vay với độ tin cậy rất cao  
cho các giao dịch phân cấp, cho dù giao dịch đó được xác định bằng đồng tiền pháp định  
hay đồng tiền ảo
 Cụ thể, với lợi thế cơ bản trong giao dịch tiền  ảo là các hợp đồng thông minh, 
giải quyết các giao dịch giữa hai bên độc lập mà không cần một bên thứ ba thì tiền ảo 
mang bản chất phi tập trung phá vỡ các kênh giao dịch tiền tệ bình thường
Với đồng tiền pháp định do ngân hàng trung  ương phát hành làm phương tiện  
thanh toán cho nền kinh tế. Khối lượng phát hành tiền do ngân hàng trung  ương quyết 
định căn cứ vào nhu cầu của nền kinh tế. Vì vậy, ngân hàng trung  ương dễ dàng kiểm 
soát lượng tiền pháp định
Và khi các khoản thanh toán sử dụng tiền ảo được diễn ra nhiều hơn thì nhu cầu  

tiền mặt và dữ  trữ  tiền do ngân hàng trung  ương phát hành sẽ  ít đi; đồng thời có thêm 
một lượng tiền ảo từ bên ngoài vào làm gia tăng phương tiện thanh toán trong nền kinh 
tế.
Tiền  ảo trong một số  trường hợp được sử  dụng thanh toán thay thế  cho tiền  
pháp định sẽ ảnh hưởng tới bảng cân đối tiền tệ  của ngân hàng trung ương, qua đó tác  
động đến chính sách tiền tệ
Khi giao dịch tiền  ảo tăng trưởng hay tiền  ảo được sử  dụng như  một phương 
tiện trao đổi thì các hộ gia đình sẽ giảm lượng tiền mặt nắm giữ, tiền có xu hướng trở 
lại hệ thống ngân hàng. Từ đó, thu nhập từ phát hành tiền của ngân hàng trung ương sẽ 
giảm
Một điều chỉnh khác cũng có thể  xảy ra, đó là các hộ  gia đình sẽ  giảm lượng  
tiền gửi ngắn hạn mà họ thường sử dụng để chi trả thanh toán các khoản chi phí bằng  
thẻ tín dụng hay các giao dịch ngân hàng bên cạnh việc nắm giữ ít tài sản tài chính như 
chứng khoán hơn khi họ xem tiền ảo là một loại tài sản mới.
Từ  đó, tiền gửi có xu hướng co lại và nhu cầu tiền gửi của các ngân hàng tại 
ngân hàng trung ương cũng có xu hướng giảm dẫn đến quy mô bảng cân đối ngân hàng  
trung ương nhỏ hơn và do đó thu nhập từ phát hành tiền cũng ít đi.
Sự khác biệt của đồng tiền ảo với đồng tiền pháp định, chính là một thách thức 
lớn cho thực thi chính sách tiền tệ. Bởi để thực thi chính sách tiền tệ hiệu quả thì một  


14

trong những điều kiện quan trọng là ngân hàng trung  ương phải kiểm soát và thống kê 
được toàn bộ lượng tiền tệ lưu thông trong quốc gia.
Nhưng thực tế hiện nay, ngân hàng đang khó khăn trong việc thống kê các loại  
đồng tiền ảo vào tổng phương tiện thanh toán, do thanh toán bằng tiền ảo có thể được 
thực hiện mà không cần có sự tham gia của bên trung gian như ngân hàng
KẾT LUẬN
Hoàn thiện đề tài này, tôi mong muốn góp một phần kiến thức vào vấn đề quản  

lý và phát triển tiền  ảo  ở  Việt Nam. Tuy nhiên do những hạn chế  về  tài liệu và kiến 
thức, đề tài không thể tránh khỏi những thiếu sót. Vì vậy nghiên cứu mong muốn nhận  
được sự đánh giá của thầy và các bạn để đề tài được hoàn thiện nữa.


15

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
A. Tiếng Việt
1) Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. 2019.  Thông cáo báo chí về  Bitcoin và  

các loại tiền ảo tương tự khác.
2) Phan Hoài Dương (2014). “Tiền ảo, rủi ro rửa tiền và tài trợ khủng bố”. 

Tạp chí Ngân hàng, số 3, tháng 2/2014.
3) Đậu Thị  Mai Hương (2014).  ” Một số  vấn đề  pháp lý về  tiền  ảo và  

khuyến nghị”. Tạp chí Ngân hàng, số 10, 2014.
4) Trang Ngọc (2014).”Quá trình phát triển của đồng Bitcoin và những vấn  

đề đặt ra”. Thị trường Tài chính Tiền tệ, số tháng 1/2014. 
Các trang mạng tra cứu
1) Báo Điện tử của Chính phủ nước CHXHCN Việt Nam

/>2) Báo Đại biểu Nhân dân

3) Tạp chí Tài chính điện tử ­ Cơ quan của Cục Tin học và Thống kê tài chính  
(DFIS)
/>4) Thời báo Ngân hàng­ Cơ quan của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam

5) Website Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
/>6) Website   Cục   Thương   mại   điện   tử   và   Công   nghệ   thông   tin   ­   Bộ   Công  
Thương
/>
Các trang mạng tra cứu


16

1) BitLegal­ Regulatory landscape of virtual currency around the world

/>2) Blockchain.info – Bitcoin wallet and block explorer
o/
PHỤ LỤC

Biểu đồ 1: Số lượng Bitcoin đang lưu thông

Nguồn: blockchain.info
Biểu đồ 2: Tổng giá trị vốn hóa thị trường của đồng Bitcoin 
(quy đổi ra USD)


17

Nguồn: blockchain.info
Biểu đồ : Hệ thống các địa điểm có giao dịch Bitcoin trên thế giới

Nguồn: bitlegal.net