Ảnh hưởng của điện thoại thông minh đến giao tiếp giữa cha mẹ và con cái tuổi vị thành niên trong gia đình nông thôn hiện nay

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT
NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

ĐẶNG THỊ HÀ TRANG

ẢNH HƯỞNG CỦA ĐIỆN THOẠI THÔNG MINH ĐẾN GIAO TIẾP
GIỮA CHA MẸ VÀ CON CÁI TUỔI VỊ THÀNH NIÊN TRONG GIA
ĐÌNH NÔNG THÔN HIỆN NAY (NGHIÊN CỨU TRƯỜNG HỢP TẠI
XÃ TÚ SƠN, HUYỆN KIẾN THỤY, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG)

LUẬN VĂN THẠC SĨ XÃ HỘI HỌC

Hà Nội - 2018


VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT
NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ
HỘI

ĐẶNG THỊ HÀ
TRANG

ẢNH HƯỞNG CỦA ĐIỆN THOẠI THÔNG MINH ĐẾN GIAO TIẾP
GIỮA CHA MẸ VÀ CON CÁI TUỔI VỊ THÀNH NIÊN TRONG GIA
ĐÌNH NÔNG THÔN HIỆN NAY (NGHIÊN CỨU TRƯỜNG HỢP TẠI
XÃ TÚ SƠN, HUYỆN KIẾN THỤY, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG)

Ngành: Xã hội học
Mã số: 8.31.03.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ XÃ HỘI
HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS. LÊ NGỌC VĂN


Hà Nội - 2018


LỜI CAM
ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn “Ảnh hưởng của điện thoại thông
minh đến giao tiếp giữa cha mẹ và con cái tuổi vị thành niên trong gia
đình nông thôn hiện nay – nghiên cứu trường hợp tại xã Tú Sơn,
huyện Kiến Thụy, thành phố Hải Phòng” hoàn toàn do tôi thực hiện.
Các trích dẫn và số liệu
được sử dụng trong luận văn được dẫn nguồn chính xác trong phạm vi
nghiên cứu và hiểu biết của tôi.
Tác giả luận văn

Đặng Thị Hà
Trang


LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận văn thạc sỹ này, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành
đến Khoa Xã hội học – Học viện khoa học xã hội đã giúp đỡ tạo điều kiện thuận
lợi cho tôi hoàn thành chương trình học cao học. Đặc biệt, em xin gửi lời cảm

ơn sâu sắc, chân thành PGS.TS. Lê Ngọc Văn đã dành rất nhiều thời gian và
tâm huyết hướng dẫn nghiên cứu và giúp em hoàn thành luận văn tốt nghiệp
này.
Tôi xin cảm ơn Ủy ban nhân dân xã Tú Sơn, huyện Kiến Thụy, TP.
Hải Phòng đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi tiếp xúc với người dân ở đây để
điều tra khảo sát và sử dụng dữ liệu để viết luận văn.
Nhân đây, tôi xin cảm ơn đến gia đình, bạn bè, những người đã giúp
đỡ và bên cạnh tôi suốt thời gian qua, để tôi hoàn thành tốt luận văn này.
Mặc dù tôi đã cố gắng để hoàn thiện luận văn bằng cả sự nhiệt tình và
năng lực. Tuy nhiên không thể tránh khỏi thiếu sót. Rất mong được sự đóng
góp quý báu của quý thầy cô. Xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, tháng 8 năm 2018


MỤC LỤC
MỞ
ĐẦU................................................................................................... 1
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI..............
24
1.1 Cơ sở lý luận.......................................................................................
24
1.2. Cở sở thực tiễn...................................................................................
31
Chương 2: THỰC TRẠNG SỬ DỤNG ĐIỆN THOẠI THÔNG
MINH CỦA CHA MẸ VÀ CON CÁI TUỔI VỊ THÀNH NIÊN
TRONG

GIA

ĐÌNH

NÔNG

THÔN

HIỆN

NAY.......................................................... 33
2.1 Tần suất sử dụng điện thoại thông minh của cha mẹ và con cái
tuổi

vị

thành

niên

trong

gia

đình

nông

thôn

hiện

nay

............................................. 34
2.2 Tần suất giao tiếp giữa cha mẹ và con cái trước và sau khi sử dụng
điện

thoại

thông

minh....................................................................................... 38
2.3 Thái độ giao tiếp giữa cha mẹ và con cái trước và sau khi sử dụng
điện

thoại

thông

minh....................................................................................... 43
2.4 Những yếu tố tác động đến giao tiếp giữa cha mẹ và con
cái................. 46
Chương 3: TÁC ĐỘNG CỦA ĐIỆN THOẠI THÔNG MINH ĐẾN
GIAO TIẾP GIỮA CHA MẸ VỚI CON CÁI VỊ THÀNH NIÊN
TRONG

GIA

ĐÌNH

NÔNG

THÔN

HIỆN

NAY........................................................... 52
3.1 Tác động tích cực của việc sử dụng điện thoại thông minh đến giao
tiếp giữa cha mẹ và con cái tuổi vị thành niên trong gia đình nông thôn
hiện nay 54


3.2 Tác động tiêu cực của việc sử dụng điện thoại thông minh đến giao
tiếp giữa cha mẹ và con cái tuổi vị thành niên trong gia đình nông thôn
hiện nay 64
KẾT LUẬN.............................................................................................
68
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................
71


DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ

Bảng 2.1:Tần suất sử dụng điện thoại của cha mẹ và trẻ vị thành niên
trong một ngày
.................................................................................................. 34
Biểu đồ 2.1: Tần suất sử dụng điện thoại thông minh của cha mẹ và
trẻ vị
thành niên trong một ngày.........................................................................
35
Bảng 2.2: Tần suất và mục đích cha mẹ sử dụng các tiện ích của điện
thoại thông minh

............................................................................................... 36
Bảng 2.3: Tần suất và mục đích trẻ vị thành niên sử dụng các tiện
ích......... 37 của điện thoại thông minh
......................................................................... 37
Bảng 2.4: Tần suất cha mẹ trò chuyện với con cái ......................................
39
Bảng 2.5: Tần suất cha mẹ chia sẻ với con cái về các lĩnh vực ....................
41
Bảng 2.7: Thái độ của con cái khi cha mẹ chia sẻ về các lĩnh vực ...............
43
Bảng 2.8 Mối liên hệ giữa thu nhập của cha mẹ trong một tháng với tần
suất cha mẹ trò truyện với con
cái..................................................................... 46
Bảng 2.9 Mối liên hệ giữa trình độ học vấn của cha mẹ với tần suất cha
mẹ
trò truyện với con cái................................................................................
48
Bảng 13: Mối liên hệ giữa nghề nghiệp của cha mẹ với tần suất cha mẹ
trò truyện với con cái
..................................................................................... 49


Bảng 3.1 Mức độ cần thiết của việc sử dụng điện thoại thông
minh............. 52 trong giao tiếp giữa cha mẹ với con cái hiện nay
........................................ 52
Bảng 3.2 Mức độ ảnh hưởng của việc sử dụng điện thoại thông minh đến
giao tiếp giữa cha mẹ với con
cái...................................................................... 55
Bảng 3.3 Mối quan hệ giữa mức độ ảnh hưởng của điện thoại thông minh
với tần suất cha mẹ liên hệ với con cái về một số lĩnh

vực................................ 57
Bảng 3.4 Nơi trẻ vị thành niên tìm kiếm sự trợ giúp khi gặp một số vấn đề
về
giới tính, sức khỏe sinh sản, học tập, vui chơi giải trí..................................
60


Bảng 3.5 Mối liên hệ giữa tần suất và mức độ cần thiết con cái trò chuyện
với cha mẹ về một số vấn đề thông qua điện thoại thông
minh.......................... 61
Bảng 3.6 Sử dụng điện thoại thông minh lấy đi thời gian giao tiếp giữa
cha
mẹ và con cái............................................................................................
64
Bảng 3.7 Sử dụng điện thoại thông minh làm rạn nứt tình cảm của con cái
với cha
mẹ...................................................................................................... 65


MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài
Giao tiếp là quá trình truyền đạt, tiếp nhận và trao đổi thông tin
nhằm thiết lập các mối liên hệ giữa con người với con người. Một trong
những cách phân loại giao tiếp là giao tiếp trực tiếp và giao tiếp gián tiếp
(qua người khác hoặc qua một phương tiện kỹ thuật nào đó). Hiện nay,
vấn đề giao tiếp thông qua điện thoại thông minh đang được quan tâm và
có những ý kiến khác nhau về vấn đề này. Richard Ling (2014) cho rằng
điện thoại thông minh làm thay đổi cách mọi người giao tiếp [34].
Marilyn Campbell (2005) cho biết thanh niên sử dụng điện thoại thông

minh để tạo ra một xã hội năng động và có mạng lưới chặt chẽ, cho
phép các thành viên có thể liên lạc với các thành viên khác trong nhóm
[32]. Kerry Devitt, Debi Roker (2009) cho rằng việc sử dụng điện
thoại thông minh khiến cho một số người trẻ thu mình vào thế giới xã hội
của chính họ, hoặc có cảm giác an toàn giả [31]… Như vậy, sự xuất
hiện của điện thoại thông minh có ảnh hưởng đến việc giao tiếp khi sử
dụng thiết bị kỹ thuật số này. Chính vì vậy, ảnh hưởng của điện thoại
thông minh đến vấn đề giao tiếp rất đáng được quan tâm và nghiên cứu.
Mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái là một trong những mối quan
hệ có ảnh hưởng quan trọng nhất và có ý nghĩa nhất trong cuộc sống
của mỗi cá nhân. Tuy nhiên, con cái ở độ tuổi vị thành niên có nhiều thay
đổi về tâm sinh lý đòi hỏi cha mẹ cần có những quan tâm đặc biệt đến
con cái ở độ tuổi này. Chính vì sự thay đổi này, các em tò mò nhiều hơn
về cơ thể của bản thân, nên nhu cầu tìm kiếm thông tin về bản thân được
đặt ra. Liệu trẻ vị thành niên có giao tiếp với cha mẹ để tìm hiểu những
thông tin về bản thân, về giới tính, về tâm tư tình cảm tuổi mới lớn?
Ngoài ra, ở lứa tuổi này việc học tập và vui chơi giả trí cũng cần được
1


quan tâm sát sao. Việc giao tiếp giữa cha mẹ và con cái không chỉ giúp
cha mẹ thực hiện chức năng xã hội hóa con cái mà còn

2


thực hiện chức năng gắn kết tình cảm giữa các thành viên trong gia
đình. Dưới sự xuất hiện và sử dụng rộng rãi điện thoại thông minh có tác
động đến giao tiếp giữa cha mẹ và con cái như thế nào? Liệu việc sử
dụng điện thoại thông minh có làm rạn nứt mối quan hệ giữa cha mẹ với

con cái, làm phá vỡ các chức năng của gia đình hay không? Đây là một
vấn đề không chỉ thuộc lĩnh vực quan tâm của xã hội học gia đình mà
còn là sự quan tâm nghiên cứu của xã hội học truyền thông. Hiện nay,
vấn đề này đã được một số nhà khoa học trên thế giới tìm hiểu và
nghiên cứu, tuy nhiên ở Việt Nam vẫn chưa có nhiều nghiên cứu liên
quan về vấn đề này mà chủ yếu là những bài báo, bài viết chưa được
nghiên cứu đi sâu và cụ thể. Ở Việt Nam có rất ít những nghiên cứu
liên quan về vấn đề ảnh hưởng của điện thoại thông minh đến giao tiếp
giữa cha mẹ và con cái, một vài nghiên cứu cũng có đề cập đến vấn đề
này nhưng chủ yếu là những nghiên cứu mô tả chưa đi sâu nói lên bản
chất của hiện tượng xã hội này.
Sự xuất hiện và du nhập của thiết bị công nghệ hiện đại – điện
thoại thông minh khiến người ta nghĩ ngay đến khu vực đô thị, nơi tiếp
nhận nhanh chóng những tiến bộ của khoa học kỹ thuật. Chính vì vậy,
có những nghiên cứu đã tìm hiểu và nghiên cứu về ảnh hưởng của điện
thoại thông minh đến giao tiếp của người dân đô thị mà chưa có ai nghiên
cứu vấn đề này của người dân nông thôn. Theo báo cáo Hành vi người
dùng điện thoại thông minh của Nielsen Việt Nam (2017), điện thoại
thông minh không còn là một hiện tượng mới lạ đối với thị trường Việt
Nam, điều này có thể thấy rõ thông qua tỉ lệ sở hữu thiết bị di động
thông minh đã tăng lên rõ rệt trên khắp đất nước trong suốt 5 năm qua.
Cụ thể, tỉ lệ người sử dụng điện thoại thông minh so với số lượng những
người sử dụng điện thoại thông thường chiếm 84% vào năm

3


2017, tăng 10% so với một năm trước (78%). Ở các thành phố thứ cấp,
71% người dân sử dụng điện thoại thông minh trong số 93% người sử
dụng điện thoại di động. Đáng chú ý hơn, ở khu vực nông thôn, trong khi

89% dân số sử

4


dụng điện thoại di động, thì đã có 68% trong số đó sở hữu 1 chiếc điện
thoại thông minh [35]. Như vậy cho thấy, không chỉ người dân đô thị
mới sử dụng
điện thoại thông minh mà tỷ lệ người dân nông thôn sử dụng điện thoại
thông
minh cũng rất cao. Khu vực nông thôn Việt Nam hiện nay đang diễn ra
quá trình đô thị hóa rất nhanh dẫn đến sự thay đổi của lối sống, văn
hóa, .. của người dân nông thôn. Đề tài lựa chọn địa bàn nghiên cứu là xã
Tú Sơn, huyện Kiến Thụy, thành phố Hải Phòng vì đây là xã đáp ứng
được yêu cầu chọn mẫu nghiên cứu của đề tài: Thứ nhất, đây là xã
đang trong quá trình đô thị hóa và sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế - xã
hội rõ ràng. Thứ hai, xã này cũng đáp ứng được mẫu thực nghiệm và mục
tiêu nghiên cứu của đề tài.
Chính vì những lý do trên, học viên chọn đề tài nghiên cứu là :
Ảnh
hưởng của điện thoại thông minh đến giao tiếp giữa cha mẹ và con cái
tuổi vị thành niên trong gia đình nông thôn hiện nay – nghiên cứu
trường hợp tại xã Tú Sơn, huyện Kiến Thụy, thành phố Hải Phòng.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Tổng quan này là phân tích, đánh giá các công trình nghiên cứu, các
bài viết liên quan đến đề tài “Ảnh hưởng của điện thoại thông minh đến
giao tiếp giữa cha mẹ và con cái tuổi vị thành niên trong gia đình nông
thôn hiện nay” đã được công bố trong và ngoài nước, chỉ ra những đóng
góp của các tác giả đi trước mà luận văn cần tiếp thu kế thừa, cũng như
những hạn chế và khoảng trống mà luận văn cần đi sâu nghiên cứu. Từ

đó, xác định mục tiêu, nội dung, phương pháp, câu hỏi, giả thuyết nghiên
cứu của đề tài.
2.1 Tình hình nghiên cứu trên thế giới
2.1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu về điện thoại thông minh
5


Cùng với sự phát triển của khoa học, đời sống của con người ngày
càng được nâng cao, nhu cầu đảm bảo sức khỏe được quan tâm không
chỉ là sức khỏe thể chất mà cả sức khỏe tinh thần. Trong điều kiện đó,
nhiều nghiên cứu được thực hiện nhằm tìm hiểu xem điện thoại thông
minh tác động như thế

6


nào đến đời sống xã hội của người sử dụng. Nhiều nghiên cứu về những
nhân tố dẫn đến sự thay đổi trong đời sống xã hội đã chỉ ra vai trò của
điện thoại thông minh, phương tiện thông tin liên lạc mới hiện nay ….
Một số nghiên cứu điển hình như: Cuốn The Cell Phone's Impact
on
Society (Kết nối Điện thoại thông minh: Tác động của điện thoại thông
minh trong xã hội) của Richard Ling (2004) được đánh giá là một cuốn
sách mà bất cứ ai quan tâm đến việc đánh giá các tác động xã hội của
việc sử dụng điện thoại thông minh cần nghiên cứu và tìm hiểu. Cuốn
sách của Richard Ling, thông qua những mô tả chi tiết và phân tích của
một số nghiên cứu, cho chúng ta một cái nhìn sâu sắc có giá trị về tác
động của khoa học và công nghệ làm thay đổi động lực xã hội của người
dân trong đời sống công cộng, chỉ ra việc sử dụng điện thoại thông minh
đã làm thay đổi cách thức giao tiếp của con người. Điện thoại thông

minh không chỉ là một sự đổi mới kỹ thuật hay là xu hướng xã hội. Cuốn
sách này, dựa trên nghiên cứu trên toàn thế giới liên quan đến hàng chục
nghìn cuộc phỏng vấn và quan sát theo ngữ cảnh, nhìn vào tác động của
điện thoại trong cuộc sống hàng ngày của con người. Dựa trên nghiên
cứu tiến hành trên hàng chục quốc gia, cuốn sách đã xem xét sự tương tác
giữa con người với điện thoại thông minh…. Các cuộc thảo luận hấp dẫn
và dự báo về tương lai của điện thoại sẽ cung cấp cho các nhà nghiên
cứu ở khắp mọi nơi một quá trình thông tin xác thực hơn, đồng thời
cung cấp cho các nhà nghiên cứu những ý tưởng mới. Cuốn sách gồm 8
chương với các nội dung quan trọng làm sáng tỏ mối quan hệ giữa điện
thoại thông minh và con người. Trong đó, trọng tâm của Chương 5 đề
cập đến việc thông qua điện thoại thông minh, thanh thiếu niên được
tạo điều kiện cho các tương tác xã hội của họ. Thông qua quan điểm
văn hóa, Richard Ling nhấn mạnh việc thanh thiếu niên sử dụng điện
thoại thông minh để tạo ra một xã hội năng động và có mạng lưới chặt
7


chẽ, cho phép các thành viên có thể liên lạc với các thành viên khác
của nhóm "bất cứ lúc nào bất cứ nơi nào – cho bất cứ lý

8


do nào". Trong chương này ông cũng cho rằng có lẽ nhóm thanh thiếu
niên, nhiều hơn bất kỳ nhóm nào khác, đã sử dụng điện thoại thông minh
để duy trì và phát triển mạng xã hội. [34]
Đề tài nghiên cứu: “Tác động của điện thoại thông minh đến đời
sống
xã hội của giới trẻ” của nhà tâm lý học Marilyn Campbell (2005)

thuộc trường đại học công nghệ Queensland đã chỉ ra vị trí quan trọng
của điện thoại thông minh trong cuộc sống của thanh niên hiện nay.
Tác giả khẳng định, Điện thoại thông minh trong thực tế đã chuyển từ
một công cụ công nghệ thành một công cụ xã hội. Điện thoại thông minh
có những tác động cả tích cực và tiêu cực đến các mối quan hệ bạn bè,
các mối quan hệ gia đình và quan hệ trong nhà trường. Tác động tích
cực của điện thoại thông minh là động lực dẫn đến thay đổi trong gia
đình, về các vấn đề như đảm bảo an toàn cho con cái và giúp bố mẹ
giám sát, quản lý con cái: cha mẹ thay đổi cách nhìn nhận vấn đề tự do
giao tiếp của con cái. Một số tác động tiêu cực của điện thoại thông
minh như: phát sinh những khó khăn tài chính, sao nhãng việc học tập;
hành vi gian lận và bắt nạt nảy sinh thông qua điện thoại thông minh…
[32]
Cuốn sách Magic in the Air: Mobile Communication

and

the Transformation of Social Life (Ma thuật trong không khí: truyền
thông di động và các chuyển đổi của cuộc sống xã hội) của James
Everett Katz (2006) là phân tích trên phạm vi rộng nhất của thông tin di
động từ trước cho đến nay. Nó phản ánh các khía cạnh xã hội từ sự tác
động của điện thoại thông minh làm nổi lên vai trò của nó trong cuộc
sống hàng ngày. Tác giả phát hiện ra rằng điện thoại thông minh cung
cấp nhiều lợi ích cho người sử dụng, và một số những lợi ích này là cần
thiết. Ông cũng khẳng định điện thoại thông minh không hoàn toàn chỉ có
tác động tích cực. Sau khi xem xét ông vạch ra một số bước để cải thiện
9


tác động tiêu cực của điện thoại thông minh. Tác giả cũng thảo luận về

việc sử dụng và lạm dụng điện thoại thông minh trong môi

10


trường giáo dục, nơi ông tìm thấy rằng việc sử dụng điện thoại gây ra sự
mất tập trung của học sinh trong lớp học; còn là phương tiện khiến học
sinh có hành vi gian lận trong các kì thi... Cha mẹ không còn phản đối
việc con cái của họ có điện thoại thông minh trong lớp học, thay vào đó
họ đang gây sức ép yêu cầu nhà trường thay đổi quy định cho phép
học sinh có điện thoại trong lớp học. Tác giả cũng cho thấy giáo viên
đang ngày càng lạm dụng điện thoại trong lớp học, thậm chí làm gián
đoạn bài giảng của mình để trả lời những cuộc gọi quan trọng. [30]
Trong bài viết “The Role of Mobile Phones

in Family

Communication” (Vai trò của điện thoại di động trong truyền thông gia
đì nh) đăng trên Tạp chí trẻ em và xã hội, tập 23, số 3, Trang 189-202
của tác giả Kerry Devitt, Debi Roker cho rằng : trong khi có rất nhiều
nghiên cứu về truyền thông gia đình và các mối quan hệ gia đình, có rất
ít thông tin về việc liệu (và nếu như vậy) điện thoại di động đã tác động
như thế nào đến các mối quan hệ này. Nghiên cứu của các tác giả liên
quan đến cuộc phỏng vấn bán cấu trúc với 60 gia đình, bao gồm cả
cha mẹ/ người chăm sóc và thanh niên từ 11–17 tuổi. Các cuộc phỏng
vấn đã cho thấy cách điện thoại di động được sử dụng trong giao tiếp gia
đình; quan điểm của người tham gia về lợi ích và bất lợi của việc sử
dụng điện thoại di động; và các vấn đề về an toàn, giám sát và
bảo mật. Những phát hiện này cho thấy rằng những người trẻ tuổi và cha
mẹ thấy điện thoại di động là một cách quan trọng để các gia đình giữ

liên lạc, và theo dõi và đảm bảo sự an toàn của giới trẻ. Tuy nhiên, một số
người tham gia cảm thấy có một nhược điểm, liên quan đến một số người
trẻ thu mình vào thế giới xã hội của chính họ, hoặc có cảm giác an toàn
giả là kết quả của việc có một thiết bị di động. Sự khác biệt về giới trong
quan điểm và cách sử dụng cũng được tìm thấy. [31]

11


Bài viết “Impact of parents mobile device use on parentchild
interaction” (Tác động của việc sử dụng thiết bị di động của cha mẹ đối
với

12


tương tác cha-con) đăng trong Tạp chí Máy tính trong hành vi con
người, tập
75 số phát hành C, tháng 10/2017, trang 579-593. Bài viết này đã cung
cấp những thông tin khái quát về sự tác động của thiết bị di động
đến cha mẹ trong quá trình chăm sóc con cái và kết quả của sự tác động
này lên mối quan hệ cha-con. Đánh giá này được tiến hành trên các tài
liệu được công bố đến tháng 11/2016, 27 nguồn đã được xác định. Việc
cha mẹ sử dụng điện thoại một cách thường xuyên để liên lạc làm cho
họ bị phụ thuộc vào thiết bị di động. Điều này làm tăng khả năng phá
vỡ các tương tác cha - con bởi thiết bị di động. Cha mẹ bị phân tâm
bởi điện thoại di động dẫn đến giảm tần suất tương tác và trở nên
nhạy cảm với con cái của họ hơn. Trẻ em tham gia vào các hành vi nguy
hiểm trong khi cố gắng lấy lại sự chú ý của cha mẹ. Việc sử dụng điện
thoại di động có nguy cơ góp phần gây nên các xung đột gia đình.

Có thể thấy đã có khá nhiều nghiên cứu trên thế giới về tác động
của việc sử dụng điện thoại thông minh đến đời sống của con người.
Những nghiên cứu này là những tài liệu quan trọng cho những nghiên
cứu tiếp sau về điện thoại thông minh. Tuy nhiên các nghiên cứu mang
tính bao quát, đánh giá những yếu tố ảnh hưởng trên một bình diện rộng,
vì thế chưa chỉ ra những biến đổi cụ thể đốivới đối tượng riêng, trên một
phương diện nhất định nào đó. Dựa trên những kết quả của những
nghiên cứu trước đó, tác giả luận văn thực hiện đề tài nhằm đưa ra
những nhận định cụ thể về tác động của việc sử dụng điện thoại thông
minh đối với một đối tượng cụ thể là trẻ vị thành niên, từ đó đưa ra
những kiến nghị và giải pháp phù hợp cho đối tượng mà nghiên cứu đề
cập đến. [28]
13


2.1.2 Tổng quan tnh hình nghiên cứu về giao tếp giữa cha mẹ và
con cái
Nghiên cứu “Ease of communicaton between Icelandic children
and their parents among the greatest in the world” của Tổ chức Y tế
Thế giới đã nghiên cứu giao tiếp của trẻ em Iceland với cha mẹ các em.
Nghiên cứu cho thấy trẻ em ở Iceland dễ dàng nói chuyện với cha mẹ,
những người cha ở Icelend đã đứng đầu danh sách trong việc giao tiếp
dễ dàng với cả con trai và

14


con gái. Báo cáo ghi nhận giao tiếp của cha mẹ rất quan trọng đối với
sự an toàn và sức khỏe của trẻ em, hoạt động như một “cổng thông tin
quan trọng” trong đó gia đình đóng vai trò như một tài sản bảo vệ sức

khỏe, trang bị cho thanh thiếu niên để đối phó với các tình huống
căng thẳng và giúp chúng chống lại các ảnh hưởng xấu… Giao tiếp với
cha mẹ cũng làm giảm những tác động tiêu cực của việc sử dụng
phương tiện điện tử của các trẻ trong độ tuổi thanh thiếu niên. Nghiên
cứu còn cho biết, thanh thiêu niên ở Icelend gần gũi với mẹ hơn. Mặc
dù người cha có mối quan hệ đặc biệt với con cái, trẻ em và thanh niên
lại dễ dàng tìm cách nói chuyện với mẹ hơn. [22]
Nghiên

cứu

“Consistencies

and

Discrepancies

in

Communicaton Between Parent and Teenage Children About Sexuality”
trong bài báo của Teresita María Sevilla, Juan Pablo Sanabria, Linda
Teresa Orcasita, Diana Marcela Palma Pontificia Universidad Javeriana
de Cali, Colombia cũng đã đề cập đến vấn đề gia đình là một trong
những tác nhân xã hội quan trọng trong giáo dục giới tính của trẻ ở tuổi
vị thành niên. Tuy nhiên, có những rào cản giao tiếp trong gia đình.
Nghiên cứu này cũng mô tả và tìm hiểu quá trình mà cha mẹ và trẻ vị
thành niên giao tiếp về vấn đề tình dục. [32]
Từ quan điểm xã hội học, Martine Segalen [33] tập hợp được các
kết quả nghiên cứu giao tiếp giữa cha mẹ và con cái ở khu vực Tây Âu
thông qua điện thoại di động. Con cái khi được sở hữu điện thoại di

động đã được giải phóng khỏi sự kiểm soát của cha mẹ, nhưng lại có
thể liên hệ được tại mọi thời điểm. Khi xuất hiện internet, trẻ em lại có
thêm trợ thủ để kết nối với bạn bè, chơi game hoặc tìm kiếm thông tin
cho việc học hành, đến lúc này chúng được gọi là nhóm trẻ em “tự do
15