SKKN: Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.34 MB, 20 trang )
Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số
I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0
đang diễn ra mạnh mẽ, việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực được coi là
yếu tố then chốt, có tính đột phá để phát triển kinh tế xã hội, xóa đói, giảm
nghèo bền vững ở vùng DTTS và miền núi. Vấn đề đặt ra là làm thế nào để có
thể phát triển nguồn nhân lực, đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục.
Với mục tiêu không ngừng nâng cao chất lượng giáo dục dân tộc, miền
núi, trong thời gian qua, Đảng và Nhà nước đã tập trung các nguồn lực đầu tư
phát triển giáo dục vùng sâu, vùng xa, mở rộng mô hình trường học bán trú,
nội trú; bồi dưỡng phát triển đội ngũ giáo viên và dành nhiều chính sách ưu
tiên hỗ trợ cho học sinh, giáo viên. Do đó chất lượng giáo dục vùng dân tộc
thiểu số đã có chuyển biến rõ nét.
Mặc dù chất lượng giáo dục đã được nâng lên, tuy nhiên đối với học sinh
vùng dân tộc thiểu số trong cả nước nói chung và ở trường Tiểu học Tây
Phong nói riêng vẫn chưa đáp ứng hết yêu cầu của sự phát triển. Nhiều học
sinh vẫn đọc chậm, viết chữ sai nhiều lỗi chính tả, khả năng tính toán chậm.
So với chuẩn kiến thức kỹ năng nhiều em còn chưa đảm bảo. Chính vì vậy tôi
luôn trăn trở tìm các giải pháp để giúp các em phần nào khắc phục được tình
trạng trên. Do đó tôi chọn và nghiên cứu thực hiện đề tài: “Một số giải pháp
nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số”
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
Mục tiêu của đề tài là đưa ra những giải pháp giúp giáo viên nắm được
một số hình thức, phương pháp lôi cuốn học sinh đến trường, hỗ trợ học sinh
tối đa trong quá trình học tập. Qua đó nâng cao chất lượng giáo dục dân tộc nói
riêng và chất lượng giáo dục trong nhà trường nói chung.
Nhiệm vụ của đề tài là nghiên cứu thực trạng, vận dụng các giải pháp để
nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số.
Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong
1
Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số
3. Đối tượng nghiên cứu
Các giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số.
4. Giới hạn của đề tài
Các biện pháp giáo dục học sinh dân tộc thiểu số.
Học sinh dân tộc thiểu số tại phân hiệu B.Cuê trường Tiểu học Tây
Phong từ năm học 20152016 đến nay.
5. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp phân tích tổng hợp tài liệu;
Phương pháp khái quát hóa các nhận định độc lập.
Phương pháp điều tra;
Phương pháp khảo nghiệm, thử nghiệm.
Phương pháp thống kê toán học
Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục;
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lí luận
Từ nhiều năm nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chủ trì, phối hợp với các
bộ, ngành tham mưu để Đảng và Nhà nước ban hành nhiều chính sách hỗ trợ ở
vùng miền núi, vùng đồng bào dân tộc và chỉ đạo các địa phương thực hiện
nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục. Ngày 22/9/2017 công văn số
200/PGDĐTGDDT của Phòng Giáo dục và Đào tạo Krông Ana Hướng dẫn
thực hiện nhiệm vụ Giáo dục dân tộc năm học 20172018 với nhiệm vụ như
sau:
Tiếp tục triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XII của Đảng;
Nghị quyết số 44/NQCP ngày 09/6/2014 của Chính phủ ban hành Chương
trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 29NQ/TW và Kế
hoạch hành động của ngành Giáo dục triển khai Chương trình hành động của
Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong
2
Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số
Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 29NQ/TW ban hành kèm theo Quyết định
số 2653/QĐBGDĐT ngày 25/7/2014 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo;
Quyết định số 1557/QĐTTg ngày 10/9/2015 của Thủ tướng Chính phủ về
việc phê duyệt một số chỉ tiêu thực hiện các mục tiêu phát triển thiên niên kỷ
đối với đồng bào dân tộc thiểu số gắn với mục tiêu phát triển bền vững sau
năm 2015; Quyết định số 402/QĐTTg ngày 14/3/2016 của Thủ tướng Chính
phủ phê duyệt Đề án “Phát triển đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức người
dân tộc thiểu số trong thời kỳ mới ”; Nghị quyết số 52/NQCP ngày 15/6/2016
của Chính phủ về đẩy mạnh phát triển nguồn nhân lực các dân tộc thiểu số
giai đoạn 20162020, định hướng đến năm 2030.
Tiếp tục triển khai thực hiện 09 nhóm nhiệm vụ và 05 giải pháp cơ bản
của ngành. Trong đó, giáo dục dân tộc vùng dân tộc thiểu số, miền núi (DTTS,
MN) tiếp tục rà soát, quy hoạch lại mạng lưới hệ thống các trường phổ thông
dân tộc nội trú và mạng lưới cơ sở giáo dục phù hợp điều kiện địa phương;
tăng cường các giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục vùng DTTS, MN; tiếp
tục tổ chức tốt việc dạy học tiếng DTTS cho học sinh trong các trường phổ
thông và cán bộ, công chức, viên chức theo quy định; triển khai có hiệu quả các
giải pháp tăng cường tiếng Việt cho trẻ em, học sinh ở các cơ sở giáo dục
mầm non, tiểu học ở vùng DTTS,MN.
Thực hiện có hiệu quả các chính sách đã ban hành đối với giáo dục dân
tộc; tiếp tục nghiên cứu, đề xuất, điều chỉnh, bổ sung và hoàn thiện các chính
sách hỗ trợ người dạy, người học và cơ sở giáo dục ở vùng DTTS,MN.
2. Thực trạng
Trường Tiểu học Tây Phong đóng trên địa bàn xã Băng Adrênh, có 3 điểm
trường cách nhau khá xa (điểm chính, phân hiệu K62 và phân hiệu B.Cuê).
Hàng năm tỉ lệ học sinh dân tộc thiểu số chiếm khoảng hơn 30% số học sinh
toàn trường. Số lượng này chủ yếu tập trung ở điểm trường B.Cuê (trên 90%),
buôn K62 khoảng 10%.
Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong
3
Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số
Trong những năm qua, nhà trường được sự quan tâm của cấp ủy Đảng,
chính quyền địa phương trong việc phối hợp giáo dục học sinh dân tộc thiểu
số. Các em được hỗ trợ quần áo, sách vở, đồ dùng học tập, hỗ trợ chi phí học
tập cho học sinh nghèo nên đã phấn khởi đến trường. Bên cạnh đó nhà trường
được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của phòng Giáo dục & Đào tạo Krông Ana
trong việc chỉ đạo hoạt động chuyên môn. Ban giám hiệu nhà trường rất quan
tâm đến công tác bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên. Nhà trường
thường tổ chức các buổi chuyên đề để các giáo viên được học hỏi và trao đổi
kinh nghiệm cho nhau; tổ chuyên môn thường xuyên chia sẻ kinh nghiệm trong
công tác giảng dạy để tìm ra những kinh nghiệm hay, dễ hiểu nhằm hướng
dẫn học sinh trong học tập.
Đội ngũ giáo viên được đào tạo bài bản; trẻ, năng động, sáng tạo, tâm
huyết, nhiệt tình trong công tác. Mỗi giáo viên luôn nỗ lực, có ý thức tự học, tự
rèn cao; Học sinh dân tộc thiểu số trong nhà trường cơ bản đã đọc thông viết
thạo, có kỹ năng tính toán tương đối tốt; một số em mạnh dạn, tự tin, có năng
khiếu viết văn hay, chữ đẹp.
Tuy nhiên, trong thực tế giảng dạy, nhiều giáo viên trẻ do kinh nghiệm
còn hạn chế nên chưa sử dụng linh hoạt các phương pháp hình thức tổ chức
dạy học. Có giáo viên còn ngại sử dụng đồ dùng dạy học, có khi sử dụng
nhưng mang lại hiệu quả chưa cao; chưa mạnh dạn đổi mới cách dạy theo đối
tượng học sinh, còn rập khuôn theo sách. Cách diễn giải của giáo viên đôi lúc
còn khó hiểu đối với học sinh. Cá biệt có giáo viên vì quá lo lắng cho chất
lượng nên kèm cặp học sinh suốt giờ ra chơi, lúc ra về tạo áp lực cho bản thân
mình và cả học sinh.
Mặt khác, học sinh hay rụt rè, ở nhà và cộng đường thường xuyên giao
tiếp với mọi người bằng tiếng mẹ đẻ (tiếng Êđê); một số em hay nghỉ học
theo gia đình đi làm ăn xa hoặc trông em, đi chăn bò,... nên tiếp thu bài chậm.
Có những em cuối năm học kiểm tra nghiệm thu được lên lớp nhưng sau thời
gian nghỉ hè lại quên kiến thức (đầu năm học đọc chưa thông, viết chưa thạo).
Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong
4
Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số
Do đó hàng năm học sinh lưu ban của trường hầu hết là học sinh dân tộc
thiểu số. Điều đó làm cho cán bộ quản lý nhà trường trăn trở tìm ra những giải
pháp hay để hạn chế tối đa học sinh lưu ban.
3. Nội dung và hình thức của giải pháp
3.1. Mục tiêu của giải pháp
Các giải pháp, biện pháp của đề tài đưa ra nhằm giúp giáo viên hiểu được
vai trò, trách nhiệm của bản thân và có được những giải pháp tốt để nâng cao
chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số cũng như chất lượng giáo dục
học sinh toàn trường.
3.2. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp
3.2.1. Phân công chuyên môn hợp lý
Phân công chuyên môn một cách hợp lý là điều kiện thuận lợi giúp cho
việc nâng cao chất lượng. Vì vậy ngay từ đầu năm học, ban giám hiệu nhà
trường phối hợp với chủ tịch công đoàn thảo luận, nghiên cứu và thống nhất
việc phân công chuyên môn.
Nhà trường đã dựa trên tình hình thực tế đội ngũ giáo viên (về năng lực
chuyên môn, sở trường công tác, thâm niên giảng dạy, tinh thần trách nhiệm,
hoàn cảnh gia đình).
Tiêu chí để đảm bảo dạy đối tượng học sinh dân tộc thiểu số nhà trường
đưa ra: phải có năng lực chuyên môn, lòng nhiệt tình, kinh nghiệm làm công tác
chủ nhiệm. Do đó giáo viên mới ra trường 2 năm đầu nhà trường phân công
dạy thay cả 3 điểm trường để giáo viên có cơ hội trải nghiệm. Khi giáo viên
có kinh nghiệm về công tác giảng dạy và chủ nhiệm mới phân công tại điểm
trường B.Cuê và K62.
Trong khi phân công chuyên môn, nhà trường còn đặc biệt chú ý đến giáo
viên giảng dạy lớp 1 và lớp 5. Đối với lớp 1 phân công giáo viên năng lực
chuyên môn vững vàng, chữ viết đẹp, khéo léo, nhiệt tình, tâm huyết và có
kinh nghiệm dạy lớp Một. Đối với lớp 5, giáo viên giảng dạy phải có năng lực
Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong
5
Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số
chuyên môn vững vàng. Các giáo viên còn lại phân công theo năng lực, sở
trường, điều kiện, hoàn cảnh,…
Tóm lại chọn đúng người, giao đúng việc, đúng sở trường thì việc gì cũng
thành công.
3.2.2. Bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên
a) Nâng cao vai trò trách nhiệm của giáo viên
Như chúng ta đã biết muốn nâng cao chất lượng giáo dục thì trước hết
phải quan tâm đến chất lượng đội ngũ. Mỗi một người thầy phải xác định
được vai trò trách nhiệm của bản thân trong sự nghiệp giáo dục nói chung, đặc
biệt với học sinh có hoàn cảnh khó khăn như học sinh dân tộc thiểu số nói
riêng. Chính vì vậy người cán bộ quản lý phải sát cánh cùng giáo viên, chia sẻ
những tâm tư nguyện vọng của họ, thấu hiểu khó khăn và hỗ trợ giáo viên kịp
thời.
Đầu năm học nhà trường tổ chức họp chuyên môn, phân tích thực trạng
của đơn vị để giáo viên thấy được nhà trường có những thuận lợi, khó khăn gì
và tìm ra những biện pháp cùng nhau khắc phục. Chi bộ, nhà trường, tổ chuyên
môn giao trách nhiệm cho giáo viên về công tác chủ nhiệm, trách nhiệm trong
công tác giảng dạy (giáo viên đăng ký chỉ tiêu học sinh đi học chuyên cần, tỉ lệ
lên lớp,…). Yêu cầu mỗi giáo viên cần nêu cao tinh thần tự học, tự rèn, tự sáng
tạo để đảm bảo chỉ tiêu đăng ký. Dù khó khăn đến đâu cùng không nản chí,
luôn quan tâm, gần gũi học sinh, thấy khó khăn ở đâu thì báo cáo về tổ chuyên
môn, ban giám hiệu nhà trường để cùng tháo gỡ.
b) Nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên
Việc nâng cao năng lực cho giáo viên là việc làm thường xuyên trong nhà
trường. Xác định có thầy giỏi thì mới có trò giỏi nên ngay đầu năm học nhà
trường đã có kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên. Cụ thể như sau:
Tháng 8: chỉ đạo các tổ chuyên môn họp tổ đề xuất nội dung cần tập
huấn, chuyên đề. Ban giám hiệu tổng hợp xây dựng kế hoạch bồi dưỡng
chuyên môn; thành lập tổ bồi dưỡng chuyên môn, thành viên gồm các đồng chí
Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong
6
Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số
cán bộ quản lí, tổ trưởng chuyên môn, những giáo viên đạt giải cấp huyện,
cấp tỉnh.
Tháng 9, 10, 11, 3: tổ chức thao giảng, hội giảng, thi giáo viên dạy giỏi
cấp trường. Sau mỗi tiết dạy, cả người dạy và người dự cùng phân tích kỹ ưu
điểm, tồn tại của tiết dạy; tư vấn những hình thức, phương pháp giảng dạy
hay để giáo viên học hỏi lẫn nhau.
Song song với những việc làm trên nhà trường tổ chức tập huấn, chuyên
đề cấp trường, cấp tổ. Đặc biệt với những chuyên đề được tiếp thu từ cấp
huyện, nhà trường vận dụng tập huấn cụ thể theo tình hình của đơn vị. Ví dụ
đánh giá thường xuyên với học sinh dân tộc thiểu số thì áp dụng như thế nào?
(Về việc học sinh viết sai quá nhiều lỗi, không chịu hợp tác với giáo viên,…).
Ngoài ra tổ chuyên môn, nhà trường còn tập tổ chức một số chuyên đề giúp
giáo viên có thêm kinh nghiệm dạy học sinh DTTS như: Tăng cường tiếng
Việt cho học sinh DTTS, kinh nghiệm hướng dẫn học sinh đọc đúng, ...
Ngoài ra, ban kiểm tra nội bộ tiến hành kiểm tra thường xuyên để tư vấn,
hỗ trợ kịp thời khi giáo viên, học sinh gặp khó khăn. Nhà trường tạo điều kiện
để tổ trưởng chuyên môn, giáo viên tam gia sinh hoạt Cụm chuyên môn,
khuyến khích giáo viên mạnh dạn chia sẻ kinh nghiệm. Nhờ đó mà giáo viên
tự tin trong quá trình giảng dạy.
3.2.3. Tăng cường vận động học sinh đi học chuyên cần, duy trì sĩ số
Việc duy trì sĩ số, đảm bảo chuyên cần ở trường tiểu học đóng một vai
trò rất quan trọng trong việc học tập của học sinh. Nó là nền tảng giúp các em
lĩnh hội kiến thức một cách đầy đủ và mang lại kết quả học tập tốt.
a) Làm tốt công tác chủ nhiệm
Giáo viên chủ nhiệm có vai trò quan trọng trong việc giúp nhà trường thực
hiện tốt công tác giáo dục học sinh, trong đó có công tác duy trì sĩ số. Một giáo
viên chủ nhiệm tốt không chỉ giúp học sinh lớp mình học tốt mà còn biết cách
để giúp học sinh siêng năng học tập, yêu thích đến trường.
Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong
7
Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số
Nhà trường giao chỉ tiêu cho giáo viên về việc đảm bảo duy trì sĩ số ngay
đầu năm học. Mỗi giáo viên tìm hiểu điều kiện gia đình, đặc điểm tâm lý của
học sinh; coi học sinh vừa là con, vừa là bạn, gần gũi, chia sẻ động viên kịp
thời; tham mưu với nhà trường giúp đỡ học sinh có khó khăn đảm bảo học
sinh có đủ điều kiện (quần áo, sách vở, đồ dùng học tập,…) để đến trường;
cùng với học sinh trang trí lớp học thân thiện.
Ngoài ra, giáo viên phải tích cực đổi mới hình thức và phương pháp giảng
dạy: tăng cường sử dụng đồ dùng dạy học, tổ chức các trò chơi học tập, dạy
học theo nhóm,… gợi mở kịp thời giúp học sinh nắm được kiến thức, tránh để
học sinh không hiểu bài dẫn đến chán nản rồi bỏ học.
Kiểm tra sĩ số hàng ngày. Nếu học sinh nghỉ học, giáo viên tìm hiểu ngay
lý do và vận động kịp thời. Trường hợp học sinh nghỉ 23 ngày không có lý do,
giáo viên vận động không được báo về lãnh đạo nhà trường phối hợp với địa
phương.
b) Phối hợp với các tổ chức, đoàn thể trong và ngoài nhà trường
Muốn công tác phối hợp đạt hiệu quả cao, trước hết nhà trường phải
thực sự là trung tâm văn hóa giáo dục ở địa phương. Ban giám hiệu nhà trường
tham gia đầy đủ các cuộc họp của địa phương như họp giao ban hàng tháng,
họp Hội đồng nhân dân, ... để tuyên truyền, vận động nhân dân cùng chung tay
với giáo dục. Vào dịp hè, ban giám hiệu nhà trường tích cực tham mưu với cấp
ủy, chính quyền phối hợp cùng các ban ngành đoàn thể địa phương tập trung
truyên truyền lồng ghép trong các buổi họp thôn buôn, thông qua đài truyền
thanh của xã về ngày toàn dân đưa trẻ đến trường đảm bảo tuyển sinh được
100% trẻ 6 tuổi vào lớp 1.
Sau ngày tựu trường, chỉ đạo giáo viên nắm tình hình sĩ số học sinh đến
lớp, tìm hiểu nguyên nhân những học sinh chưa ra lớp, phối hợp với ban đại
diện cha mẹ học sinh, chính quyền thôn buôn tìm biện pháp vận động phù hợp
với từng đối tượng học sinh để huy động tối đa số học sinh trong độ tuổi đến
trường; thường xuyên kiểm tra việc đi học chuyên cần của học sinh nhằm
phát hiện kịp thời những đối tượng học sinh có nguy cơ bỏ học để có giải
Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong
8
Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số
pháp khắc phục, không để học sinh bỏ học lâu ngày rồi mới tìm hiểu nguyên
nhân và vận động.
Ngoài ra, nhà trường còn tham mưu với Hội khuyến học xã, Đoàn thanh
niên, Hội phụ nữ quyên góp ủng hộ học sinh có hoàn cảnh khó khăn quần áo,
sách vở, đồ dùng học tập,... để tạo điều kiện cho học sinh đến trường.
3.2.4. Tăng cường tiếng Việt cho học sinh
Tiếng Việt là ngôn ngữ thứ hai của học sinh. Ở nhà các em giao tiếp bằng
tiếng Êđê. Đến trường phải giao tiếp, học tập bằng tiếng Việt và phải lĩnh
hội tri thức để đảm bảo chuẩn kiến thức, kỹ năng. Đây thực sự là một rào cản
lớn đối với các em. Chính vì thế để nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân
tộc thiểu số chúng ta cần chú trọng tăng cường tiếng Việt cho các em.
a)Tăng cường tiếng Việt qua các môn học
Căn cứ vào tình hình thực tiễn của đơn vị, đối tượng học sinh, lãnh đạo
nhà trường chỉ đạo giáo viên lựa chọn các biện pháp tăng cường tiếng Việt
đảm bảo tính thiết thực, phù hợp với đối tượng học sinh. Một số biện pháp
tăng cường tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số mà ban giám hiệu nhà
trường đã lựa chọn và chỉ đạo giáo viên thực hiện đạt hiệu quả như:
Tổ chức dạy học tăng thời lượng: ưu tiên cho học sinh phân hiệu B.Cuê
học 9 buổi/tuần. Các tiết tăng cường tập trung luyện Toán và Tiếng Việt. Nhà
trường chỉ đạo giáo viên chủ động điều chỉnh nội dung, thời lượng dạy học
các môn học khác để tập trung vào dạy môn Tiếng Việt, Toán. Song lưu ý giáo
viên hướng dẫn học sinh học tập theo giờ giấc hợp lý, không kéo dài tiết học
đến hết cả giờ ra chơi làm cho học sinh mệt mỏi, nhàm chán.
Dạy học tập trung vào các kiến thức, kĩ năng cơ bản, thiết thực gắn với
đời sống địa phương; thực hiện dạy học phân hóa đối tượng học sinh như:
phân hóa theo sở thích, khả năng tiếp thu, đặc điểm cá nhân của học sinh,...
Mỗi giáo viên bám sát khả năng tiếp thu của học sinh để lựa chọn hình thức,
nội dung, phương pháp giảng dạy cho phù hợp với phương châm: “Dạy đâu
chắc đấy”, không chạy đua với chương trình, nội dung sách giáo khoa. Ví dụ
đối với học sinh lớp 2 (đầu năm học) do nghỉ hè các em hầu như quên kiến
Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong
9
Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số
thức, quên chữ nên với tiết Tập đọc giáo viên tăng cường hướng dẫn học sinh
luyện đọc câu, đọc đoạn, giáo viên giảng qua về nội dung bài đọc. Thời gian
sau, học sinh đã biết đọc thì giáo viên hướng dẫn kỹ hơn về nội dung bài.
Sử dụng linh hoạt các phương pháp, hình thức tổ chức dạy học; tăng
cường tổ chức dạy học theo nhóm, trò chơi học tập; sử dụng đồ dùng dạy học
thường xuyên, có hiệu quả; khuyến khích sử dụng các trò chơi học tập để tăng
cường tiếng Việt và yêu thích tiếng Việt cho học sinh. Ví dụ:
+ Tổ chức dạy Luyện tiếng Việt ngoài trời (đối với lớp Một), giáo viên
yêu cầu học sinh viết và đọc tên những cỏ cây, hoa lá trên sân trường vào bảng
con, ...
+ Khi dạy học hình thành, đọc, viết các số, giáo viên tổ chức chơi trò chơi
đoán số, gắn thẻ số, viết số tương ứng với nhóm đối tượng,... để giúp học
sinh tăng cường tiếng Việt, mạnh dạn, tự tin.
Ngoài tiết Tiếng Việt, đối với các tiết học khác mỗi giáo viên đều dành
510 phút tăng cường tiếng Việt cho học sinh. Ví dụ:
+ Tiết Âm nhạc: cuối tiết học giáo viên tổ chức cho học sinh thi viết câu
hát mình thích nhất vào vở hoặc bảng con.
+ Tiết Thể dục: Tổ chức trò chơi vận động nhảy chụm chân vào ô chữ có
tiếng chứa vần an và đọc phân tích tiếng đó:
có
Lan
đàn
bạn
ngan
nhà
Xuất phát
+ ...
Khuyến khích giáo viên tự học tiếng mẹ đẻ của học sinh để giúp các
em vượt qua rào cản ngôn ngữ (có thể sử dụng song ngữ để giải nghĩa từ,…).
Giáo viên tự học qua học sinh hoặc tham gia học tập tại Trung tâm dạy nghề
của huyện.
Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong
10
Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số
Bên cạnh việc thực hiện tăng cường tiếng Việt cho học sinh trong tất
cả các môn học, việc tổ chức dạy học môn Tiếng Êđê cho học sinh dân tộc
thiểu số trong nhà trường cũng rất cần thiết. Học tiếng mẹ đẻ không chỉ giúp
học sinh biết giữ gìn những bản sắc văn hóa riêng, chữ viết của dân tộc mình
mà còn hỗ trợ đắc lực cho các em trong việc học tập các môn học khác, đặc
biệt là môn tiếng Việt. Nhà trường tổ chức dạy tiếng Êđê cho học sinh lớp 3,
4, 5 mỗi lớp 2 tiết/tuần.
b) Xây dựng môi trường học tiếng Việt
* Xây dựng thư viện thân thiện
Phát triển văn hóa đọc cho học sinh là một môi trường thuận lợi để tăng
cường tiếng Việt cho học sinh. Chính vì thế nhà trường chú trọng đến hoạt
động thư viện. Do có 3 điểm trường cách xa nhau nên nhà trường đã tạo điều
kiện để học sinh được đọc sách bằng cách chỉ đạo các lớp xây dựng thư viện
lớp học. Mỗi lớp học được trang bị một cái tủ. Giáo viên chủ nhiệm phối hợp
với nhân viên thư viện hàng tuần mượn sách báo sắp xếp tại lớp học. Giáo
viên tổ chức cho học sinh đọc vào các tiết Hoạt động ngoài giờ lên lớp, giờ ra
chơi hoặc cho học sinh mượn về nhà.
Ngoài ra mỗi tháng nhà trường tổ chức cho học sinh cả phân hiệu đọc
sách ngoài trời vào tiết Hoạt động tập thể. Nhân viên thư viện đưa thêm sách,
truyện, báo từ thư viện chính vào phân hiệu trưng bày ngoài sân trường, phối
hợp với tổ cộng tác viên thư viện tổ chức cho học sinh đọc dưới không gian
mà học sinh thích như gốc cây, bậc thềm,…
* Xây dựng môi trường học tiếng Việt trong gia đình và cộng đồng
Thói quen sử dụng tiếng mẹ đẻ là một trong những nguyên nhân ảnh
hưởng đến chất lượng học tiếng Việt của học sinh. Để khắc phục được khó
khăn trên ban giám hiệu nhà trường đã chỉ đạo giáo viên thực hiện những giải
pháp sau:
Điều tra để nắm được hoàn cảnh cụ thể của từng gia đình học sinh như:
ti vi, sách báo, góc học tập,…
Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong
11
Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số
Tổ chức họp cha mẹ học sinh đầu năm học tuyên truyền về vai trò của
việc học, cách chăm sóc, giáo dục con, cách giúp con tham gia học tập tốt;
hướng dẫn gia đình tạo điểu kiện học tập cho con em như: tạo góc học tập
cho con (có bàn học, đủ ánh sáng), tạo điều kiện về thời gian cho con học bài
ở nhà, thời gian xem ti vi, đọc sách báo, …; giao tiếp với con bằng tiếng Việt
để các em có kỹ năng nói tốt hơn.
Thỉnh thoảng giáo viên, cán bộ quản lý đến thăm hỏi, động viên gia đình
học sinh để hiểu thêm về phong tục của đồng bào, từ đó chúng ta làm tốt hơn
công tác tuyên truyền, vận động nhằm rút ngắn khoảng cách vùng miền.
Tham mưu với chính quyền địa phương, trưởng buôn tuyên truyền trong
đồng bào tăng cường giao tiếp với nhau bằng tiếng Việt để học sinh được
thực hành nói tiếng Việt ở mọi nơi, mọi lúc.
3.2.5. Tăng cường tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp
Để tạo niềm hứng khởi khi tới trường, tránh căng thẳng khi phải tham gia
học tập trong các giờ chính khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp đóng một vai trò
quan trọng góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh.
Để tổ chức hiệu quả các hoạt động ngoài giờ lên lớp, lãnh đạo nhà
trường đã giao nhiệm vụ cho giáo viên Tổng phụ trách Đội phối hợp với Bí
thư đoàn trường, giáo viên chủ nhiệm căn cứ vào các văn bản hướng dẫn cấp
trên và tình hình thực tế để xây dựng kế hoạch, triển khai ngay đầu năm học
để các đoàn thể phối hợp với giáo viên chủ nhiệm tổ chức các hoạt động phù
hợp với tình hình của lớp, của đơn vị.
Do đặc thù riêng, có nhiều điểm trường, đối tượng học sinh khác nhau
nên các hoạt động tập thể trước tiên mỗi giáo viên chủ nhiệm phải chủ động
và tổ chức thường xuyên cho học sinh vào tiết Hoạt động tập thể hoặc ngoài
giờ học (tổ chức thi đua giữa các tổ trong lớp).
Ví dụ cuối tuần tổ chức thi Rung chuông vàng tổng hợp các kiến thức về
các môn đã học trong tuần (hệ thống câu hỏi giáo viên chủ nhiệm phối hợp
với giáo viên bộ môn để xây dựng, chú ý các câu hỏi mang tính vận dụng).
Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong
12
Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số
Tuần khác tổ chức giao lưu tiếng Việt: thi đọc thơ, kể chuyện, giới thiệu về
gia đình, địa phương,...
Đối với nhà trường phối hợp với tổ chức Đoàn, Đội tổ chức riêng theo
từng phân hiệu 1 lần/tháng. Với phân hiệu B.Cuê nhà trường tổ chức cho các
em các hoạt động nhằm bổ trợ kiến thức tiếng Việt, tính mạnh dạn, kỹ năng
giao tiếp,... bằng những hoạt động như: tổ chức chơi trò chơi dân gian, biểu
diễn văn nghệ, thi kể chuyện về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, giao lưu
tiếng Việt, thi Rung chuông vàng, Đố vui để học, ...
Một số hình ảnh tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp
Hình 1,2: Trò chơi dân gian (cô Tấm nhặt đậu, nhảy bao bố)
Hình 3: Thi Rung chuông vàng Hình 4: Phát thưởng sau khi tổ chức hoạt động
Tổ chức hiệu quả các hoạt động tập thể giúp xây dựng tốt mối quan hệ
giữa giáo viên và học sinh, học sinh với học sinh. Nhờ các hoạt động trên mà
học sinh cảm thấy hứng thú đến trường, có kĩ năng giao tiếp bằng tiếng Việt,
ứng xử hợp lí các tình huống trong cuộc sống, nhớ được các kiến thức đã học,
… Qua đó các em tự tin hơn trong giao tiếp, tích cực, tự giác hơn trong việc
chấp hành các nội quy của nhà trường, học tập có kết quả tốt hơn.
Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong
13
Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số
3.2.6. Phụ đạo học sinh có khó khăn trong học tập
Để hạn chế tình trạng học sinh lưu ban, bỏ học mỗi giáo viên phải biết
quan tâm, hỗ trợ các em kịp thời. Để nâng cao chất lượng học tập cho học sinh
có khả năng tiếp thu hạn chế vùng dân tộc thiểu số quả là gian nan, vất vả đối
với giáo viên. Do đó người giáo viên phải có lòng kiên trì, nhẫn nại, có tình yêu
thương sâu sắc, phải thấu hiểu hoàn cảnh, tâm lý học sinh. Giáo viên phải làm
sao để học sinh không cảm thấy "sợ học".
Nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, ban giám hiệu nhà trường chỉ đạo
giáo viên tổ chức khảo sát chất lượng học sinh ngay đầu năm học, tìm hiểu
đặc điểm tâm lý của các em qua giáo viên chủ nhiệm cũ, học sinh và gia đình.
Qua đó giáo viên phân loại đối tượng học sinh, xây dựng kế hoạch học tập
phù hợp.
Trong quá trình dạy học, giáo viên thường xuyên sử dụng đồ dùng dạy
học, tổ chức trò chơi học tập,..; tạo điều kiện cho học sinh tham gia học tập
bằng các câu hỏi, kiến thức đơn giản ở mức 1 hoặc 2. Nếu học sinh có một
chút tiến bộ thì giáo viên khen thưởng, tuyên dương kịp thời. Giáo viên luôn
tạo cảm giác an tâm cho các em, không để các em cảm thấy mình là người
thừa trong lớp học. Ngoài ra, giáo viên xây dựng các hình thức thi đua trong lớp
học như "đôi bạn cùng tiến", "học theo nhóm",... Mặt khác giáo viên luôn gần
gũi, hướng dẫn, hỗ trợ học sinh ngoài giờ lên lớp như giờ ra chơi, cuối buổi
học nhưng cần dành cho học sinh có thời gian chơi cùng với các bạn.
Chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm phối hợp với giáo viên bộ môn, cha mẹ học
sinh thường xuyên để giúp đỡ học sinh.
3.3. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp
Các giải pháp, biện pháp trong đề tài có mối quan hệ chặt chẽ, lôgic với
nhau. Đội ngũ giáo viên trong nhà trường thực sự yêu nghề, mến trẻ, có tinh
thần trách nhiệm cao trong công việc, có năng lực chuyên môn là một trong
những khâu quan trọng giúp giáo viên làm tốt công tác vận động học sinh đến
trường cũng như các biện pháp giáo dục góp phần nâng cao chất lượng giáo
dục toàn diện trong nhà trường.
Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong
14
Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số
3.4. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu,
phạm vi và hiệu quả ứng dụng
Đề tài thực hiện đã góp phần thiết thực trong công tác duy trì sĩ số; các
em mạnh dạn, tự tin hơn trong giao tiếp; tích cực, tự giác hơn trong học học
tập; chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số của nhà trường được nâng
lên. Các giải pháp trên được áp dụng hiệu quả tại đơn vị trong năm học 2 năm
học vừa qua.
Kết quả khảo nghiệm về chất lượng giáo dục của học sinh dân tộc
thiểu số 2 năm học vừa qua như sau:
TSHS
Năm học
Lên lớp
dân tộc
thiểu số
SL
%
Khen
Kết quả các cuộc thi
thưởng
cấp huyện
SL
%
Giao lưu tiếng Việt học sinh
dân tộc thiểu số cấp huyện đạt
giải ba phần thi chào hỏi; giải
20152016
128
121
94,5
34
26,6 Nhì phần thi hùng biện; 1 giải
Nhì, 2 giải Ba, 3 công nhận
phần thi kiến thức tiếng Việt;
đạt giải ba toàn đoàn.
20162017
136
130
95,6
37
27,2
01 em được công nhận viết chữ
đẹp cấp huyện
Thông qua khảo nghiệm, giúp bản thân nắm bắt được một cách chính xác
thực trạng của vấn đề mà đề tài nghiên cứu. Từ đó đưa ra các giải pháp hợp lý
nhất nhằm giải quyết vấn đề; kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện các giải
pháp để có những điều chỉnh hợp lý trong quá trình thực hiện.
Đề tài thực hiện đã có tác động tích cực đến ý thức của đội ngũ giáo
viên trong việc giáo dục học sinh dân tộc thiểu số.
Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong
15
Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số
III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
Con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực cho sự phát triển xã hội,
muốn phát triển xã hội phải chăm lo nhân tố con người về thể chất và tinh
thần, nhất là về học vấn, nhận thức về thế giới xung quanh để họ có thể góp
phần xây dựng và cải tạo xã hội. Bác Hồ đã từng nói: “Một dân tộc dốt là một
dân tộc yếu” bởi không có tri thức, hiểu biết về xã hội, tự nhiên và chính bản
thân mình, con người sẽ luôn lệ thuộc, bất lực trước những thế lực và sức
mạnh cản trở sự phát triển của dân tộc, đất nước mình.
Chính vì vậy, để nâng cao chất lượng giáo dục nói chung và chất lượng
đối với học sinh vùng dân tộc thiểu số nói riêng chúng ta cần:
Thứ nhất, tham mưu với các cấp lãnh đạo xây dựng, tu sửa cơ sở vật
chất làm cho trường lớp khang trang; đảm bảo điều kiện học sinh có đủ ăn, đủ
mặc, đủ điều kiện học hành.
Thứ hai, chú trọng bồi dưỡng, nâng cao năng lực cho đội ngũ giáo viên
giúp giáo viên bổ sung kiến thức chuyên môn, kiến thức xã hội; tạo điều kiện
để giáo viên an tâm công tác.
Thứ ba, thực hiện tốt công tác tuyên truyền, vận động nâng cao nhận
thức của đồng bào để họ phối hợp đồng bộ với nhà trường trong việc đưa con
em đi học chuyên cần, tham gia học tập tích cực; huy động mọi nguồn lực
chung tay để làm tốt công tác giáo dục.
Thứ tư, mỗi giáo viên tích cực đổi mới phương pháp dạy học, ứng dụng
công nghệ thông tin; tăng cường tiếng Việt cho học sinh, đa dạng hóa các hình
thức dạy học…
2. Kiến nghị
a) Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo
Tổ chức chuyên đề về các giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục học
sinh dân tộc thiểu số.
Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong
16
Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số
b) Đối với nhà trường
Thường xuyên bồi dưỡng, nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ
giáo viên, tăng cường tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp để học sinh
được trải nghiệm.
b) Đối với giáo viên
Nêu cao vai trò trách nhiệm, luôn có ý thức tự học tự rèn để trau dồi
chuyên môn nghiệp vụ; làm tốt công tác phối kết hợp.
Trên đây là một số kinh nghiệm của bản thân trong việc chỉ đạo giáo viên
tìm ra giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số tại
trường Tiểu học Tây Phong. Rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của
đồng nghiệp để những kinh nghiệm trên được đầy đủ và hoàn thiện hơn.
Xin trân trọng cảm ơn!
Người viết
Dương Thị Huệ
Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong
17
Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số
NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN
………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN
Hiệu trưởng
Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong
18
Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số
TÀI LIỆU THAM KHẢO
STT
1
Tên tài liệu
Tác giả
Hướng dẫn giáo viên về tăng Dự án Giáo dục tiểu học cho trẻ
cường tiếng Việt
em có hoàn cảnh khó khăn
Một số biện pháp hỗ trợ học sinh Dự án Giáo dục tiểu học cho trẻ
2
dân tộc thiểu số học môn Tiếng em có hoàn cảnh khó khăn
Việt (Toán) lớp 1,2,3
3
4
Chuẩn kiến thức, kĩ năng các môn Bộ GD&ĐT
học
Một số kinh nghiệm của đồng
nghiệp trên internet
Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong
19
Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục học sinh dân tộc thiểu số
Dương Thị Huệ – Trường Tiểu học Tây Phong
20
