GIAÓ ÁN NGỮ VĂN LỚP 6 HỌC KÌ II SOẠN THEO 5 HOẠT ĐỘNG

Ngày soạn: .........2020
Ngày dạy: ...........2020
Tiết 73,74
BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN
- Tô HoàiI. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
- Hiểu được nội dung ý nghĩa của Bài học đường đời đầu tiên.
- Thấy được tác dụng của một số biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong đoạn trích. 1


1.Kiến thức.
- Nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong một văn bản truyện viết cho thiếu nhi.
- Dế Mèn : một hình ảnh đẹp của tuổi trẻ sôi nổi nhưng tính tình bồng bột và kiêu ngạo.
- Một số biện pháp nghệ thuật xây dựng nhân vật đặc sắc trong đoạn trích.
2.Kĩ năng :
- Văn bản truyện hiện đại có yếu tố tự sự kết hợp với yếu tố miêu tả.
- Phân tích được các nhân vật trong đoạn trích.
- Vận dụng được các biện pháp nghệ thuật so sánh, nhân hóa khi viết văn miêu tả.
2
* Các kĩ năng sống cơ bản được giáo dục:


- Tự nhận thức và xác định cách ứng xử: sống khiêm nhường, biết tôn trọng người khác.
- Giao tiếp, phản hồi/lắng nghe tích cực, trình bày suy nghĩ/ý tưởng, cảm nhận của bản
thân về những giá trị nội dung và nghệ thuật của truyện.
3. Thái độ :
- Yêu thích truyện Tô Hoài.
- Biết bảo vệ môi trường sống xung quanh: thiên nhiên cây cỏ và những loài côn trùng.
4. Những năng lực cụ thể học sinh cần phát triển:
*Các năng lực chung
3
- Năng lực tự học

- Năng lực giải quyết vấn đề
-Năng lực sáng tạo
- Năng lực giao tiếp
- Năng lực hợp tác
*Các năng lực riêng
-Năng lực giao tiếp cảm thụ thẩm mĩ tác phẩm.
5. Các mục tiêu khác: Lồng ghép yêu thiên nhiên, sống hòa hợp với thiên nhiên
II.CHUẨN BỊ
1. Thầy: - Nghiên cứu sgk, sgv, soạn giáo án, BGĐT

4


- Tài liệu về tác giả và tác phẩm.
- Tranh ảnh chân dung nhà văn Tô Hoài.
2. Trò:
- Chuẩn bị soạn bài theo hướng dẫn.
III. TỔ CHỨC DẠY VÀ HỌC.
Bước I. Ổn định tổ chức.
- Kiểm tra sĩ số, trật tự, nội vụ, ...
Bước II. Kiểm tra bài cũ:
- Kiểm tra sách vở bài soạn của HS, nhận xét rút kinh nghiệm

5


Bước III. Tổ chức dạy học bài mới:
HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG

* Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh. Định hướng phát triển
năng lực giao tiếp
* Phương pháp: Quan sát, vấn đáp, thuyết trình.
* Kỹ thuật : Động não.
* Thời gian: 1’.
Hoạt động của thầy
Hoạt đông của trò
6


Trên thế giới và nước ta có những nhà
văn nổi tiếng gắn bó cả cuộc đời viết cho - Hs nghe và ghi tên bài
đề tài trẻ em, một trong những đề tài khó
khăn và thú vị bậc nhất. Tô Hoài là một
trong những tác giả như thế.
- Truyện đồng thoại đầu tay của Tô Hoài:
Dế Mèn phiêu lưu kí (1941). Nhưng Dế
Mèn là ai? Chân dung và tính nết nhân
vật này như thế nào, bài học đường đời
đầu tiên mà anh ta nếm trải ra sao? đó

7


HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
* Mục tiêu:
+ Học sinh nắm được các giá trị của văn bản.
+ Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác...
+ Định hướng phát triển năng lực tự học, giao tiếp, chia sẻ và năng lực cảm thụ tác
phẩm truyện ....

* Phương pháp: Đọc diễn cảm, thuyết trình, vấn đáp, phân tích, giảng bình, thảo
8
luận nhóm.


* Kỹ thuật: Động não, hợp tác
* Thời gian: 25- 28’.
-Tổ chức cho hs thực hiện KT “ hỏi c. Từ khó:
chuyên gia” để giải thích từ khó ( 2`)
II. HD Tìm hiểu văn bản
II. Phân tích
* GV tổ chức cho HS hoạt động nhóm(3') 1. Hình dáng, tính cách của Dế Mèn.
các vấn đề sau.
- Nhân vật chính trong truyện là ai?
Truyện được kể theo ngôi thứ mấy? Nêu

9


rõ tác dụng của ngôi kể?
- Phương thức biểu đạt: Tự sự, kết hợp
với miêu tả và biểu cảm.
- Nhân vật chính: Dế Mèn.
- Ngôi kể: Thứ nhất.
? Trong đoạn văn bản vừa đọc, tác giả đã
giới thiệu Dế Mèn với người đọc qua những
khía cạnh nào?
? Mở đầu văn bản, nhà văn Tô Hoài đã + Hình dáng.
10

giới thiệu như thế nào về hình dáng của
Dế Mèn?
* GV giao cho HS làm việc theo nhóm
(2').
? Dựa vào văn bản, em hãy tìm những chi
tiết miêu tả hình dáng, hành động của Dế
Mèn?

+ Tính cách.
-> Lần lượt miêu tả từng bộ phận cơ thể
của Dế Mèn; gắn liền miêu tả hình dáng
với hành động.
=>Sử dụng nhiều tính từ, động từ mạnh,
biện pháp nghệ thuật nhân hoá, trí tưởng
tượng phong phú.
+ Các tính từ chỉ tính cách.
=> Chàng Dế khỏe mạnh, cường tráng, trẻ

11


trung, yêu đời.
? Em có nhận xét gì về cách sử dụng từ
ngữ, các biện pháp nghệ thuật, trình tự
miêu tả của tác giả về nhân vật Dế Mèn?
=> Kiêu căng, tự phụ, hống hách, cậy sức
? Quan sát vào các chi tiết trong đoạn văn bắt nạt kẻ yếu.
miêu tả đã làm hiện lên hình ảnh một
chàng dế như thế nào trong tưởng tượng

của em?
12


GV: Các em thấy nhà văn Tô Hoài vừa
miêu tả những đặc điểm chung, vừa
miêu tả những nét riêng của nhân vật,
vừa miêu tả hình dáng đường nét màu
sắc, vừa miêu tả hành động của nhân
vật.
? Tự ý thức được vẻ bề ngoài và sức
mạnh của mình, Dế Mèn đã cư xử với
mọi người như thế nào?
13


? Em có nhận xét gì về cách sử dụng từ
ngữ của tác giả?
? Qua các chi tiết ấy đã bộc lộ tính cách gì
của Dế Mèn? Vì sao Dế Mèn lại có thái
độ như vậy?

? Dế Mèn lấy làm "hãnh diện với bà con"
14


về vẻ đẹp của mình. Theo em Dế Mèn có
quyền "hãnh diện" như thế không?
GV: Đằng sau các từ ngữ, hình ảnh ta
thấy hiện ra những nét tính cách nổi bật

của Dế Mèn có cả những nét đẹp lẫn nét
chưa tốt trong nhận thức và hành động
của một chàng dế thanh niên trước
ngưỡng cửa của tuổi trưởng thành. Nhà
văn Tô Hoài đã chọn được những chi
15


tiết thật đắt để bộc lộ rõ tính cách nhân
vật. Kiểu bài miêu tả các em sẽ được
tìm hiểu kĩ hơn trong các tiết học sau.
? Tính cách đó gợi em liên tưởng tới lứa
tuổi nào? Thông qua nhân vật Dế Mèn,
em tự rút ra cho mình bài học gì?
GV : Đây là một đoạn văn mẫu mực về
miêu tả loài vật. Ông đã sử dụng các từ
ngữ có sự lựa chọn chính xác, đặc sắc.
16


Phải chăng cái tài của Tô Hoài là qua
việc miêu tả ngoại hình còn bộc lộ được
tính nết, thái độ của nhân vật.
? Qua đoạn truyện giúp em hiểu gì về nhà
văn Tô Hoài?
( Hết tiết 1)
II. Phân tích
2. Dế Mèn trêu chị Cốc gây cái chết cho Dế Choắt
a. Hình ảnh của Dế Choắt qua cái nhìn của Dế Mèn
17

+ Như gã nghiện thuốc phiện.
+ Cánh ngắn ngủn, râu một mẩu, mặt mũi ngẩn ngơ.
+ Hôi như cú mèo.
+ Có lớn mà không có khôn.
- cách xưng hô: gọi “chú mày”
-> DC Rất yếu ớt, xấu xí, lười nhác, đáng khinh.
-> DM tỏ thái độ, chê bai, trịch thượng, kẻ cả coi thường Dế Choắt
-Không giúp đỡ Dế choắt đào hang sâu
-> Không sống chan hòa ; ích kỉ, hẹp hòi ; Vô tình, thờ ơ, không rung động, lạnh lùng
18


trước hoàn cảnh khốn khó của đồng loại.
b. Dế Mèn trêu chị Cốc dẫn đến cái chết của Dế Choắt
- Hát véo von trêu chị Cốc
- Chị Cốc trút giận lên Dế Choắt
- Diễn biễn tâm lí của Dế Mèn
+ Lúc đầu thì hênh hoang trước Dế Choắt ,
+ Hát véo von, xấc xược… với chi Cốc
+ sau đó chui tọt vào hang vắt chân chữ ngũ, nằm khểnh yên trí... -> đắc ý
+ Khi Dế choắt bị Cốc mổ thì nằm im thin thít, khi Cốc bay đi rồi mới dám mon men
19


bò ra khỏi hang -> hèn nhát tham sống sợ chết bỏ mặc bạn bè, không dám nhận lỗi
....
HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP
* Mục tiêu:

- Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng.
- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác.
- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, chia sẻ
* Thời gian: 10- 12 phút.
20


* Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp,
* Kỹ thuật: Động não
Hoạt động của thầy

Chuẩn KTKNcần đạt

21


IV. HD HS Luyện tập

IV. Luyện tập:

Bài tập trắc nghiệm:

Chiếu máy BTTN
- Đọc kĩ yêu cầu của bài tập, lựa chọn đáp
án Đ
Bảng phụ (trắc nghiệm ):
1 / Bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn là gì?
a. Không bao giờ nên bắt nạt người yếu kém hơn mình .
22

b. Không thể hèn nhát, run sợ trước kẻ mạnh hơn mình.
c. Không nên ích kỉ chỉ biết mình, chỉ nói suông mà chẳng làm gì để giúp đỡ những
người cần giúp đỡ.
d. ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ sớm muộn rồi cũng
rước hoạ vào mình.
2 / Đoạn trích”Bài học Đường đời đầu tiên” có những đặc sắc trong nghệ thuật gì?
A-Nghệ thuật miêu tả
B-Nghệ thuật kể chuyện
C-Nghệ thuật sử dụng từ ngữ
D-Nghệ thuật tả người
3/ Trước cái chết thương tâm của Dế Choắt, Dế Mèn có thái độ như thế nào?
23


A. Sợ hãi
B. Hối hận
C. Buồn phiền
D. Xúc động
HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG
* Mục tiêu:
- Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn
- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo
* Phương pháp: Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc
* Kỹ thuật: Động não, hợp tác
* Thời gian:
Hoạt động của thầy
Chuẩn KTKN cần đạt
24

Nhập vai nhân vật Dế Mèn. Viết đoạn Bài tập 2: Nhập vai nhân vật Dế Mèn. Viết
văn 4 - 5 câu bộc lộ tâm trạng khi đoạn văn 4 - 5 câu bộc lộ tâm trạng khi đứng
đứng trước nấm mồ Choắt?
trước nấm mồ Choắt?
GV giành thời cho HS viết đoạn văn
và gọi HS đọc bài rồi nhận xét, chữa.
*Lưu ý: Có thể hướng dẫn HS về
nhà thực hiện
HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG
* Mục tiêu:
25