TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIAO THÔNG VẬN TẢI
Khoa Điện Điện Tử
Bộ Môn Kỹ Thuật Máy Tính
Slide Bài Giảng
KỸ THUẬT SỐ
Giảng Viên: NGUYỄN THỊ BÉ TÁM
Email:
Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính
Bài Giảng: Kỹ Thuật Số
1
Phân bố thời gian
•
Thời gian học: 45 tiết
–
–
–
•
Lý thuyết: 30 tiết, giảng trên lớp
Bài tập: 7 tiết, trên lớp
Thực hành: 8 tiết, tại phòng thí nghiệm
Đánh Giá
–
–
Thi cuối kỳ: 60% (thi vấn đáp, không sử dụng tài liệu)
Điểm quá trình: 40%
•
•
•
•
Tài liệu chính
–
–
•
Kiểm tra giữa kỳ: 20% (thi viết, không dùng tài liệu)
Thực hành : 10%
Chuyên cần, bài tập: 10%
Slide Bài Giảng
Sách “Kỹ thuật số” – Trần Hoài An, Phạm Hồng Sơn
Tài liệu tham khảo
–
–
–
–
Kỹ thuật số 1 – Nguyễn Như Anh
Digital Systems – RONALD J. TOCCI
Các sách về Kỹ thuật số
Phần mềm mô phỏng: Circuimaker
Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính
Bài Giảng: Kỹ Thuật Số
2
Nội dung môn học
• Lý thuyết
–
–
–
–
–
–
–
C1: Các hệ thống số đếm – Bài tập
C2: Các cổng logic cơ bản và đại số boole – Bài tập
C3: Các họ vi mạch số - Thực hành
C4: Mạch tổ hợp – Bài tập
C5: Mạch tuần tự - Bài tập
C6: Mạch số học – Bài tập
C7: Bộ nhớ -Thực hành
• Thực hành
– Mô phỏng phần mềm Circuimaker
– Các kit thí nghiệm về các mạch số cơ bản
Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính
Bài Giảng: Kỹ Thuật Số
3
Chương 1: Các hệ thống số đếm
• Khái niệm hệ thống số đếm
• Cách chuyển đổi các hệ thống số đếm
• Mã số học
Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính
Bài Giảng: Kỹ Thuật Số
4
Chương 1: Các hệ thống số đếm
1.1 Khái niệm hệ thống số đếm
•
Cơ số: Số ký tự dùng để biểu diễn trong hệ một thống số đếm, ký
hiệu r.
•
Trọng số: biểu diễn cho vị trí của một con số trong chuỗi số
Trọng số vị trí i = Cơ sốvị trí i
•
Giá trị một chuỗi số:
Giá trị = Ký số x trọng số
Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính
Bài Giảng: Kỹ Thuật Số
5
Chương 1: Các hệ thống số đếm
1.1 Khái niệm hệ thống số đếm
• Số thập phân (Decimal), cơ số r = 10
Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính
Bài Giảng: Kỹ Thuật Số
6
Chương 1: Các hệ thống số đếm
1.1 Khái niệm hệ thống số đếm
• Số nhị phân (binary) cơ số r = 2
Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính
Bài Giảng: Kỹ Thuật Số
7
Chương 1: Các hệ thống số đếm
1.1 Khái niệm hệ thống số đếm
• Bát phân, cơ số r = 8
Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính
Bài Giảng: Kỹ Thuật Số
8
Chương 1: Các hệ thống số đếm
1.1 Khái niệm hệ thống số đếm
• Thập lục phân (Hexa), cơ số r =16
Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính
Bài Giảng: Kỹ Thuật Số
9
Chương 1: Các hệ thống số đếm
Chuyển nhị phân, bát phân, thập lục phân
sang hệ thập phân
Giá trị thập phân= Ký số x trọng số
Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính
Bài Giảng: Kỹ Thuật Số
10
Chương 1: Các hệ thống số đếm
Chuyển đổi từ thập phân sang nhị phân (1)
• Chuyển đổi từ thập phân sang nhị phân
– Phần nguyên:
Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính
Bài Giảng: Kỹ Thuật Số
11
Chương 1: Các hệ thống số đếm
Chuyển đổi từ thập phân sang nhị phân(2)
• Phần thập phân
Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính
Bài Giảng: Kỹ Thuật Số
12
Chương 1: Các hệ thống số đếm
Chuyển đổi từ thập phân sang bát phân và
thập lục phân
• Cách thực hiện:
Tương tự như cách chuyển từ hệ thập
phân sang nhị phân
Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính
Bài Giảng: Kỹ Thuật Số
13
Chương 1: Các hệ thống số đếm
Nhị phân sang bát phân
• Gián tiếp: Nhị phân -> thập phân -> bát phân
• Trực tiếp:
– Phần nguyên: Từ dấu chấm thập phân
• Nhóm lần lượt 3 bit về phía bên trái và thành một số
bát phân. Ví dụ: 110101102 = 3288
– Phần phân: Từ dấu chấm thập phân
• Nhóm lần lượt 3 bit về phía bên phải và thành một số
bát phân. Ví dụ: .100111012 = . 4728
Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính
Bài Giảng: Kỹ Thuật Số
14
Chương 1: Các hệ thống số đếm
Bát phân sang nhị phân
• Gián tiếp: Bát phân -> Thập phân->Nhị phân
• Trực tiếp: Mỗi chữ số bát phân chuyển thành số nhị
phân 3 bit:
– Ví dụ: 54318 = 1011000110012
Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính
Bài Giảng: Kỹ Thuật Số
15
Chương 1: Các hệ thống số đếm
Nhị phân sang thập lục phân
• Gián tiếp: Nhị phân -> thập phân -> thập lục phân
• Trực tiếp:
– Phần nguyên: Từ dấu chấm thập phân
• Nhóm lần lượt 4 bit về phía bên trái và thành một số
bát phân. Ví dụ: 1110100110=3A616
– Phần phân: Từ dấu chấm thập phân
• Nhóm lần lượt 3 bit về phía bên phải và thành một số
bát phân. Ví dụ: .100111110012 = .9F216
Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính
Bài Giảng: Kỹ Thuật Số
16
Chương 1: Các hệ thống số đếm
Tóm tắt chuyển đổi các hệ thống số đếm
• Chú ý: Có nhiều cách để chuyển đổi giữa các hệ
thống số đếm, tuy nhiên ta nên chọn cách nào để
thực hiên nhanh nhất?
Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính
Bài Giảng: Kỹ Thuật Số
17
Chương 1: Các hệ thống số đếm
Bảng chuyển đổi
Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính
Bài Giảng: Kỹ Thuật Số
18
Chương 1: Các hệ thống số đếm
Mã số học
• Định nghĩa: để biểu diễn chữ số thập phân
• Phân loại:
– Mã nhị phân
– Mã BCD
– Mã Quá 3
– Mã Gray
– Mã LED 7 đoạn…
Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính
Bài Giảng: Kỹ Thuật Số
19
Chương 1: Các hệ thống số đếm
Mã BCD ( binary code decimal)
•
Mỗi chữ số thập phân được biễu diễn bằng 4 bit nhị phân
•
So sánh mã BCD và mã nhị phân
Nhận xét:
– Mã nhị phân dùng số bit ít hơn nhưng tính toán phức tạp ngược lại mã BCD dùng
nhiều bit nhưng tính toán đơn giản
Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính
Bài Giảng: Kỹ Thuật Số
20