Bài giảng Vòng tránh thai lạc chỗ trong ổ bụng: Nhân 12 trường hợp tại Medic TP.HCM

VÒNG TRÁNH THAI LẠC CHỖ TRONG
Ổ BỤNG: NHÂN 12 TRƯỜNG HỢP
TẠI MEDIC TPHCM

Jasmine Thanh Xuân, Phan Thanh Hải, Nguyễn Thiện
Hùng, Nguyễn Văn Công, Hồ Chí Trung, Lê Văn Tài, Lê
Thanh Liêm, Nguyễn Minh Thiền, Võ Nguyễn Thành Nhân


NỘI DUNG
I.

TỔNG QUAN

II. CÁC TRƯỜNG HỢP VÒNG LẠC CHỖ:

PHÂN TÍCH và BÀN LUẬN
III. KẾT LUẬN

22/01/2019

2


I. TỔNG QUAN
➢ Đặt vòng là phương pháp tránh thai khá phổ biến hiện

nay (Tcu >>>Dana)
➢ Tai biến nặng là vòng xuyên thủng TC (ra vùng chậu, ổ

phúc mạc, vào các tạng lân cận (#1/1000), liên quan

đến thủ thuật đặt, bất thường tử cung hoặc sai chỉ định
đặt vòng.
➢ Hồi cứu hình ảnh 12 ca vòng lạc chỗ tại Medic (2007

đến nay): SA bụng + XQ (KUB) + 6 ca chụp CT bụng (
đánh giá vị trí, biến chứng và theo dõi/phẫu thuật).

22/01/2019

3


II. CÁC TRƯỜNG HỢP LẠC CHỖ
PHÂN TÍCH & BÀN LUẬN

1. Loại vòng và các vị trí lạc chỗ: TC= 12 ca

22/01/2019

4


II. CÁC TRƯỜNG HỢP LẠC CHỖ
PHÂN TÍCH & BÀN LUẬN
2. Tuổi:
▪ 33 →70 tuổi;
▪ Có 3 BN sanh thêm 1→3 con sau khi đã đặt
vòng
▪ 1 BN có tiền căn cắt TC.
▪ 11 BN không có tiền căn phẫu thuật TC

▪ Tất cả đều không khám định kỳ sau đặt vòng.

22/01/2019

5


II. CÁC TRƯỜNG HỢP LẠC CHỖ
PHÂN TÍCH & BÀN LUẬN
3. Lý do khám:
▪ 8 BN không triệu chứng (khám SKĐK / khám bệnh
khác, được phát hiện tình cờ qua SA bụng và/hoặc
chụp XQ bụng). Hầu hết BN không nhớ mình có đặt
vòng.
▪ 3 BN có triệu chứng về đường tiết niệu (tiểu gắt, buốt,

lắt nhắt…) từ 2 →7 năm)
▪ 1 BN: tiêu ra máu 2 năm
22/01/2019

6


II.CÁC TRƯỜNG HỢP LẠC CHỖ
PHÂN TÍCH & BÀN LUẬN
4. Số lượng, loại vòng lạc chỗ và biến chứng:
▪ 3 BN có cùng lúc 2 vòng:
- 1 BN có hai loại (1T trong TC và 1Dana ngang rốn P)
- 2 BN có hai vòng T vùng chậu.
▪ 8 Dana lạc chỗ không biến chứng, chỉ theo dõi (dưới gan P,

thượng vị, sát thành bụng P-T, cạnh P tử cung, sát thành
chậu T, …)
▪ 4 T có biến chứng: - xuyên BQ tạo sỏi BQ
- thủng trực tràng gây tiêu máu
➢ Khả năng Tcu nhọn dễ xuyên tạng hơn Dana.
22/01/2019

7


II. CÁC TRƯỜNG HỢP LẠC CHỖ
PHÂN TÍCH & BÀN LUẬN
5. Hình ảnh Siêu âm vòng lạc chỗ:
▪ SA bụng/TVS: dễ quan sát vòng trong TC hoặc dị vật
vòng tạo sỏi BQ.
▪ Các BN không tr. chứng LS: SA thường bỏ sót và chỉ
thấy khi XQ bụng định hướng đi tìm (8/12BN)
▪ 4/12 BN SA không thấy vòng trong TC nhưng thấy phản
âm dày sáng bất thường vùng BQ (dị vật lớn ở BQ cho
bóng lưng dơ), trực tràng (echo dày bất thường lòng
trực tràng).
▪ Dana đặc trưng với hình 6 nốt echo dày nằm thành dãi,
trong khi Tcu thường tạo xảo ảnh nhấp nháy (twinkling
artefact Doppler) khi vào BQ.
22/01/2019

8


II. CÁC TRƯỜNG HỢP LẠC CHỖ

PHÂN TÍCH & BÀN LUẬN
6. Hình ảnh XQ bụng (KUB) vòng lạc chỗ:
▪

XQ bụng (KUB) dễ dàng nhận thấy hình dạng và vị
trí vòng nhưng không đánh giá hết biến chứng

▪ 8/12 BN chụp XQ bụng tình cờ phát hiện hoặc nghi
ngờ vòng lạc chỗ sau đó chuyển SA bụng tìm vòng
▪ 4 trường hợp còn lại SA ghi nhận bất thường về vị trí
vòng Tcu trước và xác chẩn bằng XQ bụng

22/01/2019

9


II. CÁC TRƯỜNG HỢP LẠC CHỖ
PHÂN TÍCH &BÀN LUẬN
7. Các phương tiện CĐHA khác tìm vòng lạc
chỗ:
➢ CT bụng cho thấy rõ ràng hình ảnh/vị trí vòng trong

không gian 3 chiều, trong ổ bụng hay biến chứng xuyên
tạng
➢ Nội soi bàng quang, trực tràng: thấy rõ dị vật tạo sỏi,

xác chẩn vòng xuyên tạng, đánh giá niêm mạc BQ, TT
tại vị trí vòng xuyên thấu.
22/01/2019

10


Hình ảnh ca Lâm Sàng 1

22/01/2019

- Dana lạc chỗ vùng dưới gan, không biến chứng,
theo dõi không xử trí.
- XQ thấy trước, SA tìm vòng. CT xác chẩn.

11


Hình ảnh ca Lâm Sàng 2

- 2 vòng: T trong TC, Dana dưới gan P.
- XQ thấy trước, SA tìm vòng sau.

22/01/2019

12


Hình ảnh ca Lâm Sàng 3

- Dana sát thành bụng Trái. Không triệu chứng.
- Tử cung không có vòng.
- XQ thấy trước, SA tìm vòng sau.

22/01/2019

13


Hình ảnh ca Lâm Sàng 4

- XQ: Dana vùng thượng vị
- SA không tìm thấy do bụng nhiều hơi.

- BN không triệu chứng LS. Theo dõi không xử trí.

22/01/2019

14


Hình ảnh ca Lâm Sàng 5

22/01/2019

15


Hình ảnh ca Lâm Sàng 6

42f, đến khám vì đi cầu ra máu. 2 năm trước, BN đi thay vòng T đã
đặt 10 năm. Sau đó, Bn thường than đau bụng dưới+ cầu ra máu.
SA thấy vòng T trong TC và một cấu trúc phản âm dày sáng trong

trực tràng. CT: 2 vòng T, một trong TC và 1 trong trực tràng. Nội soi
22/01/2019
trực tràng: có hình ảnh vòng T xuyên thủng niêm mạc TT.

16


Hình ảnh ca Lâm Sàng 7

49F, tiếp tục sanh thêm 3 con sau đặt vòng 18 năm. Tiểu buốt, lắt nhắt 7
năm nay. SA bụng+ TVS: dị vật lớn dính đáy BQ # 4cm, cho bóng lưng
mạnh, nghĩ sỏi. XQ bụng: vòng tạo sỏi BQ. CT bụng: vòng trong ổ bụng,
cành dọc xuyên đáy bàng quang tạo sỏi. Soi BQ: sỏi lớn vùng đáy+ loét
niêm mạc. Phẫu thuật lấy sỏi lớn BQ bao quanh vòng T.
22/01/2019

17


Giả thuyết gây thủng tử cung
khi đặt vòng

▪ Tai biến thủ thuật
▪ Đặt vòng sớm < 6 tháng sau sanh, đang cho con

bú ( liên quan estrogen thấp)
▪ TC bất thường.
22/01/2019

18

III. KẾT LUẬN
➢ SA dễ dàng thấy vòng trong TC.
➢ Khi vòng lạc chỗ vào ổ bụng, SA khó tìm, nhất là vòng
➢

➢
➢
➢

nằm sâu hoặc lẫn vào các quai ruột.
XQ bụng (KUB) thấy vị trí và hình dạng vòng nhưng
không xác định vòng trong/ngoài tạng hay ổ phúc mạc,
không đánh giá được đầy đủ các biến chứng.
CT bụng: chính xác vị trí trong không gian 3 chiều của
vòng xuyên tạng/ ổ bụng kèm những biến chứng.
Luôn kết hợp SA + XQ +/- CT bụng để tìm vòng lạc chỗ,
đặc biệt khi có biến chứng.
Ghi nhận: vòng T thường có biến chứng xuyên tạng hơn
Dana.

22/01/2019

19


Tài liệu tham khảo
1. Nguyễn Thiện Hùng. Nhân 12 ca vòng tránh thai lạc chỗ tại
Medic. . Tháng 9.2018

2. Nguyễn Thiện Hùng. Intraabdominal migrating of intrauterine
contraceptive device. Bài soạn về siêu âm chẩn đoán. Tháng
2.2012.
/>3. Hillary E. Boortz et al.Migration of Intrauterine Devices:
Radiologic Findings and Implications for Patient Care.
Radiographics, Vol. 32. No. 2. May. 2012
4. Abdoul Aziz Diouf et al. Migration of intrauterine device into the
pelvic cavity: exploration strategy and management in African
environment. Int J Reprod Contracept Obstet Gynecol
2017;6:757-60.
5. Istanbulluoglu MO et al.Bladder Perforation Related to
Intrauterine Device. J Chin Med Assoc 2008;71(4):207–209

XIN CHÂN THÀNH CÁM ƠN
QUÝ ĐỒNG NGHIỆP
22/01/2019

20


22/01/2019

21