Tiểu luận Khoa học lãnh đạo và quản lý: Khoa học và nghệ thuật trong lãnh đạo, quản lý, vận dụng vào thực tiễn của cơ quan
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (494.82 KB, 13 trang )
Tiểu luận môn Khoa học quản lý, lãnh đạo
LỜI NÓI ĐẦU
Ngày nay với khoa học, công nghệ hiện đại, các nhà khoa học đã chứng
minh nguồn lực con người thuộc loại nguồn lực đặc biệt, nguồn lực quý giá
nhất trong các nguồn lực. Bởi chỉ con người mới có năng lực sáng tạo vô tận,
sáng tạo trong mọi lĩnh vực, tác động vào mọi lĩnh vực làm thay đổi các lĩnh
vực và trong chừng mực nhất định thay đổi một số mặt của chính con người.
Thực tế cũng đã diễn ra và minh chứng thuyết phục cho nhận định trên đây.
Đó là, ở các quốc gia phát triển nhất của thế giới đương đại, đều là các quốc
gia có nguồn nhân lực chất lượng. Ở đó, hầu hết các lĩnh vực của đời sống
kinh tế, xã hội, điều kiện và môi trường vừa cho phép con người phát huy hết
khả năng sáng tạo cao nhất, vừa tạo cơ hội để mỗi đơn vị, tổ chức, các nhà
lãnh đạo, quản lý khai thác tiềm năng con người một cách hữu hiệu, thiết
thực nhất, từ đó để học kết nối và xây dựng lên một đơn vị, tổ chức, quốc
gia mạnh.
Một đơn vị, một tổ chức đượ c hình thành bởi cộng đồng con người,
đó là các thực thể có tính xã hội cao, một nguồn lực đặc biệt của sự phát
triển. Con người luôn có ý thức, tri thức trong khai thác, sử dụng các nguồn
lực khác nhau vì lợi ích chính mình và lợi ích cho cộng đồng, cho xã hội.
Thực tế phát triển xã hội loài người cho thấy, trong trạng thái “đơn thương
độc mã”, con người đối diện với nhiều rủi ro và khó đạt đượ c lợi ích
mong muốn. Vì vậy trong quá trình phát triển, con người đã từ tự phát triển
tới tự giác hình thành tổ chức của chính mình. Con người trong mỗi đơn vị,
mỗi tổ chức cần và phải được nhìn nhận từ hai phía, cá nhân và tổ chức,
trong mối quan h ệ ràng buộc lẫn nhau, tiền đề của nhau trong tồn tại và
phát triển.
Tùy từng lĩnh vực mà các nhà lãnh đạo, quản lý có phương thức huy
động năng lực sáng tạo của con người một cách phù hợp, thiết thực và hiệu
quả. Khó có thể quy về phương thức chung cho các lĩnh vực riêng, đặc thù,
trong đó có những con người khác nhau với tính chất hoạt động khác nhau.
Người lao động trong nông nghiệp trước đây hay hiện nay, hay người nông
dân thực thụ, gắn với ruộng đồng luôn có nhiều sáng tạo trong trồng trọt,
chăn nuôi, thích ứng với đổi thay của thời tiết, khí hậu,... Có thể nói, không
thiếu con người có khả năng sáng tạo mà là thiếu cách thức, phương thức
huy động năng lực sáng tạo của con người một cách thiết thực, phù hợp, hiệu
quả. Nói cách khác, cần có và đạt tới nghệ thuật lãnh đạo, quản lý đối với
con người.
Tiểu luận môn Khoa học lãnh đạo, quản lý
Vì thời gian nghiên cứu không dài và sự hiểu biết của em còn hết sức
khiêm tốn nên chắc chắn bài làm không tránh khỏi những thiếu sót, em rất mong
được sự hướng dẫn của cô chỉ bảo để em hoàn thiện tiểu luận này được tốt
hơn.
LÝ DO ĐỀ TÀI
Người thực hiện sứ mệnh dẫn dắt, điều hành một cộng đồng, một đơn vị
theo định hướng được lựa chọn với mục tiêu cần đạt. Ở cấp độ khác nhau,
ngành, lĩnh vực khác nhau, mỗi đơn vị với quy mô khác nhau, hoạt động hướng
đích hay mục tiêu cần đạt tới cũng khác nhau.
Vì vậy, hoạt động của mỗi nhà lãnh đạo, quản lý nếu không gắn với mục
tiêu cần đạt của tổ chức, của đơn vị sẽ trở thành loại hoạt động tự thân. Cho
nên mỗi nhà lãnh đạo, quản lý, với tư cách người có thẩm quyền, nhiệm vụ,
cần xác định đúng đắn những mục tiêu cho đơn vị và tổ chức, dẫn dắt cộng
đồng dưới quyền hướng tới mục tiêu đã được lựa chọn.
Mà, đối tượng hướng đính của lãnh đạo, quản lý là con người xã hội, con
người lại là một thực thể đa dạng về tâm lý, tính cách, nhu cầu lợi ích, thói quen
… do vậy lãnh đạo, quản lý cũng đa dạng, phong phú, năng động, linh hoạt;
không được máy móc, cứng nhắc, rập khuôn; đòi hỏi phải có văn hóa ứng xử,
văn hóa chính trị, văn hóa dân chủ cao của người lãnh đạo và người bị lãnh đạo,
quản lý.
Người lãnh đạo, quản lý phải chú ý, biết kết hợp hài hòa giữa phong cách
lãnh đạo, quản lý khác nhau tương ứng với từng tình huống, từng đối tượng
trong quá trình lãnh đạo, quản lý. Việc áp dụng một kiểu phong cách lãnh đạo
nào đó vào trong hoạt động lãnh đạo, quản lý trong thực tiễn không đơn giản,
mà đòi hỏi người quản trị phải vận dụng một cách linh hoạt, sáng tạo để tìm ra
kiểu phong cách thích hợp tùy vào điều kiện, tình huống cụ thể của đơn vị, cơ
quan.
Người lãnh đạo, quản lý cần nắm vững khoa học và nghệ thuật trong giao
tiếp để thực hiện hoạt động gián tiếp nhiệm vụ của người lãnh đạo, quản lý là
dẫn dắt, định hướng; huy động, phối hợp sức mạnh của mọi người và tập thể
để thực hiện mục tiêu của tổ chức; vì có tính gián tiếp nên hoạt động lãnh đạo,
quản lý thường tiến hành chủ yếu thông qua hoạt động giao tiếp. Giao tiếp là
một hoạt động quan trọng trong lãnh đạo, quản lý; đó là một vấn đề mang tính
khoa học và nghệ thuật. Một vấn đề quan trọng nữa trong lãnh đạo, quản lý là
cách dùng người để thực thi mục tiêu của đơn vị, tổ chức, vì lãnh đạo, quản lý
không thể làm tất cả, thành công là nhờ dùng người. Nó đòi hỏi phải hiểu cấp
Học viên: Trần Tiến Hưng
2
Tiểu luận môn Khoa học lãnh đạo, quản lý
dưới, biết phân công, phân cấp công việc cho phù hợp với sở trường, sở đoản
của từng đối tượng; biết phát hiện, sử dụng người; đào tạo, bồi dưỡng, động
viên, khích lệ… thể hiện đúng như một người nhạc trưởng trong chỉ huy dàn
nhạc giao hưởng. Từ đó, ta thấy lãnh đạo, quản lý không còn là một vấn đề đơn
thuần nữa, mà đã trở thành một khoa học và nghệ thuật trong lãnh đạo quản lý.
Từ tất cả dẫn dắt trên em chọn nghiên cứu Chuyên đề: “Khoa học và nghệ
thuật trong lãnh đạo, quản lý, vận dụng vào thực tiễn của cơ quan”.
Phần 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KHOA HỌC VÀ NGHỆ THUẬT
TRONG LÃNH ĐẠO, QUẢN LÝ
1. Khái niệm khoa học và nghệ thuật trong lãnh đạo, quản lý
Khoa học và nghệ thuật lãnh đạo, quản lý là các kỹ năng vận dụng tri
thức, kiến thức khoa học lãnh đạo, quản lý một cách chủ động, sáng tạo, phù
hợp và hiệu quả trong việc huy động nguồn lực con người và mọi nguồn lực
nhằm đạt mục tiêu đã đề ra.
Khoa học và nghệ thuật trong lãnh đạo, quản lý, suy đến cùng là nghệ
thuật làm việc, ứng xử, phát huy tiềm năng con người cho sự phát triển.
Đối tượng tác động tổ chức, điều hành trong lãnh đạo, quản lý là con
người, là các nguồn lực và phương tiện mà con người sử dụng để tạo ra
sản phẩm cho nhu cầu của xã hội, trong đó con người là trung tâm. Do đó,
thực chất của khoa học và nghệ thuật trong lãnh đạo, quản lý là nghệ
thuật ứng xử với con người trong t ổ ch ức, trong đơn vị sao cho con người
làm việc hết mình, say mê sáng tạo cao nhất, đóng góp nhiều nhất cho sự
phát triển nói chung, từng đơn vị nói riêng. Thiếu vắng con người v ới v ị trí
trung tâm của đối tượng lãnh đạo, quản lý thì khái niệm khoa học và nghệ
thuật lãnh đạo, quản lý trở nên vô nghĩa, trống rỗng, không có lý do xuất
hiện khái niệm này.
2. Đặc điểm khoa học và nghệ thuật trong lãnh đạo, quản lý
“Nghệ thu ật” làm việc với con người, m ột mặt con ng ười v ừa là đố i
tượ ng, mặt khác lại vừa là trung tâm của sự lãnh đạo, quản lý, do đó nhà
lãnh đạo, quản lý cần: biết lắng nghe nguy ện v ọng th ực s ự m ỗi ng ười và
cộng đồng ngườ i; biết phát huy, khai thác, sử dụng đúng năng lực sáng
tạo, sở trườ ng, sở đoản từng ngườ i.
Học viên: Trần Tiến Hưng
3
Tiểu luận môn Khoa học lãnh đạo, quản lý
Trên cơ sở đó quy tụ, cố kết, định hướng mọi người vào mục tiêu cần
đạt của mỗi đơn vị và tạo điều kiện, môi trường để mọi người làm việc “say
mê sáng tạo” cao nhất.
Từ đó, có thể thấy đặc điểm của nghệ thuật lãnh đạo, quản lý gồm:
Một, mang tính thực tiễn. Thực tiễn ngành, lĩnh vực, trình độ đội ngũ
con người trong tổ chức, trong đơn vị quy định cách thức, phương thức ứng
xử, lãnh đạo, quản lý thích hợp, hữu hiệu.
Hai, mang tính sáng tạo, năng động. Không dập khuôn, máy móc, cứng
nhắc về một phương thức lãnh đạo, quản lý cho dù thành công và hiệu quả.
3. Vai trò của khoa học và nghệ thuật trong lãnh đạo, quản lý con
người
Khoa học và Nghệ thuật lãnh đạo, quản lý con người có vai trò to lớn và
ngày càng có vị trí quan trọng. Bởi thời đại xã hội thông tin, tri thức đã và
đang trở thành nguồn lực cơ bản, hàng đầu của mọi sự phát triển. Tri thức
tồn tại trong con người và khai thác tri thức trong con người cho phát triển lại
tùy thuộc vào nghệ thuật khích lệ, động viên sao cho con người làm việc “say
mê sáng tạo”.
Vai trò của nghệ thuật lãnh đạo, quản lý con người thể hiện trên các
mặt chủ yếu sau:
Gắn kết, thống nhất mọi người thành một khối, tạo sức mạnh đồng
thuận to lớn;
Khai thác, phát huy tối đa năng lực sáng tạo mỗi người và của cộng
đồng tổ chức, đơn vị;
Tạo sự thống nhất, đoàn kết, tin tưởng giữa các nhà lãnh đạo, quản lý
với mọi người trong mỗi tổ chức, mỗi đơn vị;
Là phương thức, cách thức đạt mục tiêu hữu hiệu nhất.
Bởi nhà lãnh đạo, quản lý là người xác định mục tiêu cần đạt của mỗi tổ
chức, đơn vị, song không tự hành động để đạt mục tiêu, vì đó là người lãnh
đạo, quản lý yếu kém, tự biến thành người thừa hành. Họ đạt mục tiêu thông
qua cộng đồng dưới quyền, thông qua những người trong đơn vị, trong tổ
chức mà lãnh đạo, quản lý có quyền lực chi phối, tác động, dẫn dắt theo
những cách thức, phương thức thích hợp, hiệu quả. Cộng đồng của đơn vị,
nếu thiếu sự lãnh đạo, quản lý, định hướng đúng đắn, sẽ hoạt động một cách
thụ động, vô hướng, phân tán, phi mục tiêu. Vì vậy nghệ thuật lãnh đạo,
Học viên: Trần Tiến Hưng
4
Tiểu luận môn Khoa học lãnh đạo, quản lý
quản lý là phương thức, cách thức dẫn dắt cộng đồng tiến tới mục tiêu một
cách thiết thực, hiệu quả.
Phần 2
PHÂN TÍCH VỀ KHOA HỌC VÀ NGHỆ THUẬT
TRONG LÃNH ĐẠO, QUẢN LÝ
1. Nội dung chủ yếu khoa học và nghệ thuật trong lãnh đạo, quản
lý
Nghệ thuật lãnh đạo, quản lý con người thể hiện ở nhiều n ội dung,
với nhiều giác độ khác nhau. Được gọi là nghệ thuật lãnh đạo, quản lý đối
với con người bởi tính đa dạng, phong phú về nội dung, về hình thức ứng
xử, lôi cuốn cộng đồng.
Có thể nêu ra một số nội dung chủ yếu về nghệ thuật lãnh đạo, quản lý
sau:
Một là, biết coi tr ọng con ng ườ i, l ắng nghe nguy ện v ọng th ực s ự
họ và phát huy, khai thác, sử d ụng đúng năng lực sáng tạo, sở trườ ng, s ở
đo ản của từng ng ườ i.
Phải tuân thủ, coi trọng và đề cao con người, bởi đó là lý do tồn tại, cần
thiết và hiện diện của lãnh đạo, quản lý. Coi trọng con người, đề cao con
người và và phát huy, khai thác, sử dụng đúng năng lực sáng tạo, sở trường,
sở đoản của từng người ở cả hai giác độ tiếp cận: Thứ nhất, với những
người trong tổ chức, trong đơn vị, họ là người tạo ra sản phẩm dịch vụ, hàng
hóa cho nhu cầu xã hội ở tổ chức công quyền nhà nước, họ cung cấp dịch
vụ công đối với công dân, ở đơn vị sản xuất hàng hóa, dịch vụ, họ cung cấp
sản phẩm hàng hóa, dịch vụ cho thị trường. Chất lượng sản phẩm hàng hóa,
dịch vụ phụ thuộc nhiều vào tinh thần, ý thức, năng lực và sự sáng tạo của
người lao động. Họ sẽ làm việc hết mình nếu nhà lãnh đạo, quản lý luôn coi
trọng họ, lo toan, chăm sóc đối với họ và họ sẵn sàng nhả các sợi tơ vàng. Vì
vậy lãnh đạo, quản lý phải quý trọng đội ngũ nhân lực trong tổ chức, đơn vị;
Thứ hai, đối với những người ngoài tổ chức, ngoài đơn vị. Đây là những
người hoặc trực tiếp hoặc gián tiếp sử dụng, tiêu dùng các hàng hóa, dịch vụ
mà tổ chức, đơn vị cung cấp thông qua thị trường. Đó là yếu tố là lý do qui
định sự xuất hiện và cần thiết đối với tổ chức, đơn vị cung cấp sản phẩm
hàng hóa, dịch vụ. Vì vậy, theo như một nhà kinh doanh nổi tiếng Nhật Bản,
chúng ta phải biết ơn người tiêu dùng. Đó chính là một nội dung quan trọng
Học viên: Trần Tiến Hưng
5
Tiểu luận môn Khoa học lãnh đạo, quản lý
về nghệ thuật lãnh đạo, quản lý đáng để nghiên cứu, học tập và hành xử
trong giao tiếp của lãnh đạo, quản lý với con người.
Con người vốn là thực thể xã hội luôn sáng tạo. Vấn đề là ở chỗ, nhà
lãnh đạo, quản lý tạo môi trường và khích lệ họ như thế nào để họ không
ngừng sáng tạo. Điều này cần:
(i) Tạo điều kiện, môi trường vật chất cần thiết, đủ cho sự sáng tạo của
người và phù hợp với lĩnh vực hoạt động;
(ii) Tạo môi trường dân chủ, tự chủ, tôn trọng sự sáng tạo và cần khích
lệ, động viên khi họ chưa thành công. Triết lý sáng tạo của Nhật Bản: Cho
phép sai lầm, nhưng không nên lặp lại sai lầm. Nhờ triết lý đó mà đến nay,
cộng đồng dân Nhật Bản vẫn được xếp loại có năng lực sáng tạo cao của
thế giới.
Hai là, tạo sự thống nhất, thân thiện, tin tưởng giữa người lãnh đạo,
quản lý với cộng đồng, với các nhóm, bộ phận trong đơn vị.
Lãnh đạo, quản lý với cộng đồng trong đơn vị vừa có khoảng cách đủ để
phân biệt người nắm quyền lực và chi phối đơn vị bằng quyền lực, đồng thời
nhà lãnh đạo, quản lý phải tạo ra sự hấp dẫn, thân thiện, gần gũi với cộng
đồng, để họ kỳ vọng, tin tưởng vào lãnh đạo, quản lý rằng: trên con tàu đó có
người thuyền trưởng đủ bản lĩnh, tài năng dẫn dắt họ hướng tới mục tiêu an
toàn, hiệu quả.
Ba là, nhà lãnh đạo, quản lý luôn sáng tạo môi trường làm việc đam mê,
hăng say nhất và có động lực cao nhất cho mọi người.
Nội dung trên đây đòi hỏi mỗi nhà lãnh đạo, quản lý cần có năng lực
sáng tạo, đổi mới không ngừng để tạo ra môi trường làm việc với sự hấp
dẫn tới mức đam mê, hăng say cao nhất. Điều đó có nghĩa là, về mặt xã hội,
con người, họ được lãnh đạo, quản lý luôn tôn trọng, đề cao; công việc hấp
dẫn; điều kiện vật chất, kỹ thuật và bầu không khí làm việc cởi mở, thân
thiện, dân chủ; có triển vọng về học tập nâng cao trình độ chuyên môn, về
tăng thu nhập và triển vọng thăng tiến trong ngh ề nghiệp.
Cần nhận thức đầy đủ, đúng đắn động cơ làm việc của người lao động
trong mỗi tổ chức, đơn vị. Họ hành động, làm việc với mục tiêu mưu cầu lợi
ích. Đó chính là động lực thúc đẩy họ làm việc với kết quả, hiệu quả khác
nhau. Một trong các nhà tâm lý học nổi tiếng nghiên cứu nhu cầu của con
người A.Maslow (19081970) về “Tháp nhu cầu” của con người, với 5 bậc
thang từ thấp đến cao: Từ thỏa mãn như cầu sinh lý: ăn, mặc, ở, đi lại để tồn
tại; nhu cầu an toàn; nhu cầu xã hội; nhu cầu tôn trọng đến bậc cao là nhu
Học viên: Trần Tiến Hưng
6
Tiểu luận môn Khoa học lãnh đạo, quản lý
cầu tự thể hiện. Ông chỉ ra rằng đáp ứng, thỏa mãn nhu cầu theo từng nấc
thang sẽ khích lệ, động viên người lao động làm việc tốt hơn để đạt mức
thỏa mãn nhu cầu bậc cao hơn.
Qua đó, các nhà lãnh đạo, quản lý có thể thấy được cơ sở, căn cứ vạch
ra các qui định, thể chế, qui chế, phương pháp, công cụ, chính sách trong tổ
chức, điều hành một cách thiết thực, hiệu quả ở mỗi đơn vị. Việc thỏa mãn
nhu cầu theo thang bậc sẽ có tác động về khích lệ, động viên người lao động
trong đơn vị hăng say, tự giác, tích cực đóng góp, cống hiến hết mình cho tổ
chức, cho đơn vị.
Con người, yếu tố và tiềm năng con người trong phát triển kinh tế, xã
hội đã được nhiều nhà khoa học, nhiều nhà lãnh đạo, quản lý các lĩnh vực đề
cập.
Từ gần giữa thế kỷ XX trở về trước, trong quản lý, các nhà lãnh đạo, quản
lý coi trọng máy móc, thiết bị, biến con người thành một phần, thành bộ phận
gắn với máy móc khai thác mọi nguồn lực và để sản xuất ra của cải vật chất,
làm giàu. Các nhà quản lý đã ứng xử thậm chí thô bạo, tàn ác với người lao
động, đặc biệt rõ nhất trong các nhà máy, các doanh nghiệp ở các nước tư bản
chủ nghĩa.
Phương thức ứng xử đó đã gây ra hệ lụy xấu, sự phản ứng của người
lao động, của người “làm thuê” với nhiều hình thức, mức độ, thái độ khác
nhau.
Ngược lại, từ giữa thế kỷ XX đến nay, nhiều thuyết lãnh đạo, quản lý
hướng vào con người, coi trọng con người với tư cách nguồn lực đáng quí
trọng nhất cho phát triển.
Đại biểu cho xu hướng này, có thể kể đến:
Chester Barnard (1886 1961) người Mỹ, với thuyết tổ chức.
Nền sản xuất Mỹ vào sau Thế chiến II đã phát triển đỉnh cao, hiện đại, với
nhiều ngành, nghề, lĩnh vực mới. Cạnh tranh khốc liệt và người ta hướng vào
chú trọng yếu tố tiềm năng con người. Nhiều ngành khoa học bổ trợ cho khoa
học quản lý như xã hội học, tâm lý học...phát triển mạnh và đạt thành thành tựu
mới đáng kể. Là một người tốt nghiệp đại học Harvard với chuyên ngành kinh
tế, Barnard sớm trở thành nhà quản lý chuyên nghiệp, làm lãnh đạo và quản lý
của nhiều công ty, nhiều tổ chức dịch vụ Mỹ,…Ông đã nâng tầm lý thuyết
quản lý trên nhiều khía cạnh một cách đáng khâm phục. Công trình tiêu biểu
của C.Barnard gồm: Các chức năng của người lãnh đạo (1938); Tổ chức và
quản lý (1948).
Học viên: Trần Tiến Hưng
7
Tiểu luận môn Khoa học lãnh đạo, quản lý
Đóng góp mới, cơ bản của C.Barnard cho lãnh đạo, quản lý ở các mặt:
(i) Nhận thức và quan điểm mới về tổ chức quản lý”
Quản lý một đơn vị, nhất là một doanh nghiệp không phải chỉ bằng hành
chính thuần túy mà là quản lý một tổ chức những con người có ý thức, tư
duy, có mục tiêu và động cơ độc lập. Vì vậy muốn quản lý hiệu quả cần
hiểu rõ tổ chức và phát huy sức mạnh của tổ chức.
(ii) quan điểm mới về 3 yếu tố của tổ chức:
Đó là: Các cá nhân có ý nguyện hợp tác với nhau;
Có mục tiêu chung
Trao đổi thông tin với nhau
(iii) Lý luận về quyền lực của tổ chức:
Ông quan niệm lãnh đạo, quản lý bằng quyền lực, nhưng quyền lực
phải được sử dụng theo hướng tác động tích cực tới động cơ làm việc và thái
độ cá nhân của cấp dưới. Ông coi trọng yếu tố cần thiết tạo nên quyền lực
và đảm bảo tính hiệu lực cao của quyền lực.
Đó là:
Quyền hạn hay thẩm quyền đúng đắn.
Dưới quyền đánh giá quyền lực được sử dụng đúng đắn và vì mục tiêu
chung của tổ chức.
Người dưới quyền coi đó là cơ sở hành động của họ;
Đảm bảo được và đảm bảo đúng các yếu tố đó thì quyền lực của lãnh
đạo, quản lý được thực thi nghiêm minh, hữu hiệu.
Ngoài ra, chú trọng yếu tố và tiềm năng con người trong lãnh đạo, quản
lý còn có lý thuyết của Mary Follet (1868 1933) người Mỹ, chuyên gia về
tâm lý học; Henry Mintzberg (1935) người Canada là một giáo sư và là nhà
quản lý với nhiều đóng góp hoàn thiện thuyết tổ chức của C.Barnard;
Douglas McGregor (1906 1964) người Mỹ, nhà Tâm lý học và nhà khoa học
quản lý nổi tiếng. Ông có quan điểm coi trọng nhân tố con người, họ có tính
tích cực, chủ động, sáng tạo, vượt khó khăn;
Do vậy, nhà lãnh đạo, quản lý phải biết khơi dậy tiềm năng của họ,
phải có nghệ thuật lãnh đạo, quản lý thực thụ.
Học viên: Trần Tiến Hưng
8
Tiểu luận môn Khoa học lãnh đạo, quản lý
Những tư tưởng, quan điểm tiếp cận trên đây có thể được coi là cơ sở lý
luận để các nhà lãnh đạo, quản lý vận dụng, sáng tạo trong điều kiện, môi
trường mới về “Nghệ thuật lãnh đạo, quản lý” của họ.
Ngoài tạo động lực, sức sáng tạo cho cộng đồng còn phải phối hợp các
hoạt động các của cá nhân với cá nhân, giữ cộng đồng, đơn vị với nhau, định
hướng, dẫn dắt cộng đồng đạt mục tiêu, đi đúng hướng trong hoạt động
nhằm đen lại hiệu quả cao cho cá nhân, xã hội.
Đây là việc điều chỉnh, khớp nối hoạt động của các cá nhân trong một tổ
chức, một đơn vị, bảo đảm cho hoạt động giữa họ ăn khớp, nhịp nhàng. Đặc
biệt trong các hoạt động chung, nhiều người, có trình độ chuyên môn hóa cao.
Bất kỳ một trục trặc, ùn tắc, chậm chạp nào trong cả dây chuyền – trong cơ
quan công quyền hay tổ chức kinh tế hoạt động liên tục, sẽ gây cản trở và
ảnh hưởng tới mục tiêu cần đạt.
Phối hợp, ở góc độ tiếp cận khác, đó còn là sự hợp tác chặt chẽ giữa các
bộ phận, giữa các khâu được chuyên môn hóa cao.
Vì vậy, một mặt tổ chức, điều hành hữu hiệu đòi hỏi nhà lãnh đạo, quản
lý phải có năng lực, nhạy cảm, tiên lượng tốt tình huống có thể có. Mặt khác,
các bộ phận, các khâu nhận thức đúng đắn và hợp tác chặt chẽ trong các hoạt
động tác nghiệp của mình với các bộ phận, các khâu khác trong đơn vị.
Mỗi đơn vị với quy mô khác nhau, dù là một cộng đồng có cùng chí
hướng nhưng là những cá thể khác nhau, họ cần được tổ chức lại, hoạt động
theo các quy định, kế hoạch của tổ chức, chịu sự lãnh đạo, quản lý nhất định.
Hoạt động lãnh đạo, quản lý là hoạt động hướng đích, có mục tiêu định
trước. Nhưng để đạt mục tiêu đề ra, nhà lãnh đạo, quản lý có năng lực hoặc
là người giỏi giang định hướng, dẫn dắt cộng đồng hướng vào mục tiêu chứ
không phải tự mình đạt mục tiêu. Cộng đồng được định hướng, khích lệ
đúng mức, họ sẽ làm việc say mê, sáng tạo và đó là tiền đề của hiệu quả cao.
Bốn là, lãnh đạo, quản lý kiểm tra, đánh giá hoạt động của cá nhân,
cộng đồng để có giải pháp kiểm điểm những sai phạm, phát hiện và điều
chỉnh những lệch lạc và tuyên dương, khen thưởng, thăng chức cho những cá
nhân, tập thể làm đúng, làm tốt, từ đó có thể nhân rộng, phát triển mô hình;
khen, chê phải đảm bảo công bằng, minh bạch, đúng người, đúng tổ chức.
Mọi hoạt động lãnh đạo, quản lý với bất kỳ loại hình đơn vị, tổ
chức, hay ở cấp nào, đều gắn với hoạt động kiểm tra, đánh giá. Nhưng
kiểm tra, đánh giá phải luôn gắn với đơn vị và gắn với hoạt độ ng nhất
định, gắn với k ết quả nhất định.
Học viên: Trần Tiến Hưng
9
Tiểu luận môn Khoa học lãnh đạo, quản lý
Không xác định rõ đơn vị, không rõ về tổ chức điều hành lãnh đạo, quản
lý của đơn vị, sẽ không có căn cứ, cơ sở để thực hiện kiểm tra, đánh giá hoạt
động của lãnh đạo, quản lý.
2. Phương thức khoa học và nghệ thuật trong lãnh đạo, quản lý
Nói tới nghệ thuật là nói về sự sáng tạo, về sự đa dạng,...
Nghệ thuật lãnh đạo, quản lý không ngoại lệ.
Tuy vậy, có thể khái quát một số phương thức chủ yếu về nghệ thuật
lãnh đạo, quản lý đối với con người gồm:
Cách thức động viên, khích lệ con người làm viêc hết mình bằng lợi ích
vật chất, lợi ích tinh thần;
Cách thức tạo lập, xây dựng và thực thi môi trường cạnh tranh, thi đua,
sáng tạo,...công bằng, khách quan, khen thưởng đúng và thuyết phục;
Biết quy tụ, c ố k ết, định hướ ng mọi ngườ i vào mục tiêu cầ n đạ t
của mỗi đơn vị.
Cách thức, phương thức khiển trách, phê phán, xử phạt vi phạm quy
định khôn khéo, tế nhị.
KẾT LUẬN
Nghiên cứu khoa học và nghệ thuật trong lãnh đạo, quản lý nói riêng và
Môn khoa học lãnh đạo, quản lý nói chung, đã tìm ra tính phổ biến, tính quy
luật của hoạt động lãnh đạo, quản lý. Trên cơ sở đó tạo nền tảng xây dựng,
xác định mục tiêu, nội dung, phương thức, cách thức, chính sách, công cụ,
phương pháp khoa học và nghệ thuật trong lãnh đạo, quản lý phù hợp thực tế
khách quan, vận dụng vào thực tiễn lãnh đạo quản lý tại cơ quan đã góp phần
nâng cao chất lượng, hiệu quả trong lãnh đạo, quản lý cũng như thực hiện
nhiệm vụ chính trị của cơ quan.
Quan hệ giữa lãnh đạo, quản lý với ngườ i đượ c nghiên cứu trên mộ t
phươ ng diện mới, đó là khoa học và nghệ thuật trong lãnh đạo, quản lý.
Môn khoa h ọc lãnh đạo, quản lý không là ngoại lệ, nó nghiên cứu các
phươ ng thức, cách thức mà lãnh đạo, quản lý tác độ ng tới các quan hệ
ngườ i với ngườ i, quan h ệ lãnh đạo, quản lý với ngườ i là khoa học và
nghệ thật để đạt mục tiêu định trướ c.
Học viên: Trần Tiến Hưng
10
Tiểu luận môn Khoa học lãnh đạo, quản lý
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Văn kiện Đại hội Đại biểu Toàn quốc ĐCSVN lần thứ X, NXB
CTQG, Hà Nội, 2006. Mục XII. Đổi mới, chỉnh đốn Đảng, nâng cao năng lực
lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng. Tr 130 139; tr 306 311.
2. Văn kiện Đại hội Đại biểu Toàn quốc ĐCSVN lần thứ XI.
3. Nghị quyết BCH TW lần thứ 4 khóa XI
4. Lãnh đạo và quản lý Một nghệ thuật, NXB Lao động Xã hội, 2002.
5. Vương Lạc Phú Tương Nguyệt Thầm, Khoa học lãnh đạo hiện đại,
NXB CTQG, Hà Nội, 2000.
6. Các kỹ năng quản lý hiệu quả, NXB Tổng hợp TPHCM, 2006. Thiết
lập mục tiêu (tr1319), Trở thành nhà lãnh đạo (tr236 249).
Học viên: Trần Tiến Hưng
11
Tiểu luận môn Khoa học lãnh đạo, quản lý
7. Nguyễn Hữu Lam, Nghệ thuật lãnh đạo, NXB Hồng Đức, 2007.
8. Từ điển Quản lý kinh tế, NXB ST, Hà Nội, 1989. Phong cách lãnh đạo
(tr121), Uy tín lãnh đạo (tr326).
6. Đại từ điển Kinh tế thị trường. Viện Nghiên cứu và phổ biến tri thức
bách khoa, Hà Nội 2008 (tr514516).
MỤC LỤC
Nội dung
Học viên: Trần Tiến Hưng
Trang
12
Tiểu luận môn Khoa học lãnh đạo, quản lý
LỜI NÓI ĐẦU
1
LÝ DO ĐỀ TÀI
2
Phần 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KHOA HỌC VÀ NGHỆ THUẬT
TRONG LÃNH ĐẠO, QUẢN LÝ
1. Khái niệm khoa học và nghệ thuật trong lãnh đạo, quản
lý
2. Đặc điểm khoa học và nghệ thuật trong lãnh đạo, quản
lý
3
3
4
3. Vai trò của khoa học và nghệ thuật trong lãnh đạo, quản lý
con người
Phần 2
PHÂN TÍCH VỀ KHOA HỌC VÀ NGHỆ THUẬT
TRONG LÃNH ĐẠO, QUẢN LÝ
4
1. Nội dung chủ yếu khoa học và nghệ thuật trong lãnh
đạo, quản lý
9
2. Phương thức khoa học và nghệ thuật trong lãnh
đạo, quản lý
10
KẾT LUẬN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
11
12
MỤC LỤC
Học viên: Trần Tiến Hưng
13
