Kết quả điều trị chấn thương cơ quan sinh dục ngoài tại Bệnh viện Nhân dân 115

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 4 * 2016

Nghiên cứu Y học

KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ CHẤN THƯƠNG CƠ QUAN SINH DỤC NGOÀI
TẠI BỆNH VIỆN NHÂN DÂN 115
Trần Thanh Phong*, Trương Hoàng Minh*

TÓMTẮT
Đặt vấn đề: Chấn thương cơ quan sinh dục ngoài thường gặp ở cả 2 giới. Có những thương tổn chỉ cần
điều trị nội khoa, có những thương tổn cần những can thiệp phù hợp để tránh những biến chứng về sau.
Mục tiêu: Hệ thống lại phương thức điều trị và kết quả theo từng dạng thương tổn cơ quan sinh dục ngoài,
qua đó giúp các bác sỹ lâm sàng đưa ra chiến lược điều trị tối ưu cho bệnh nhân.
Phương pháp nghiên cứu: Hồi cứu tất cả bệnh nhân bị chấn thương cơ quan sinh dục ngoài vào điều trị tại
khoa Niệu bệnh viện Nhân Dân 115 từ 1/2008 đến 12/1015.
Kết quả: Có 140 bệnh nhân bị chấn thương cơ quan sinh dục ngoài trong thời gian nghiên cứu. Dạng
tổn thương đụng dập, tụ máu dưới da: 58 bệnh nhân (41,4%), điều trị nội khoa kết quả tốt. Vết thương
xuyên thấu vùng bìu, dương vật: 25 bệnh nhân (17,9%), phẫu thuật thám sát. Vỡ tinh hoàn 16 trường hợp
(11,4%), gãy dương vật: 15 trường hợp (10,7%), được phẫu thuật khâu lại bao trắng. Đứt dương vật: 12
trường hợp (8,6%) được phẫu thuật khâu nối. Vết thương mất da dương vật, bìu: 14 trường hợp (10%),
được tạo hình với vạt da có cuống.
Kết luận: Với chấn thương đụng dập cơ quan sinh dục ngoài: điều trị nội khoa, Vết thương xuyên thấu cần
phẫu thuật thám sát. Thương tổn vỡ tinh hoàn, gãy dương vật phải phẫu thuật cấp cứu khâu lại bao trắng. Đứt
dương vật phải phẫu thuật khâu nối vi phẫu. Với vết thương mất da, cần phẫu thuật tái tạo che phủ với vạt da có
cuống như da bìu, da vùng bẹn hay mặt trong đùi.
Từ khóa: Chấn thương cơ quan sinh dục ngoài.

ABSTRACT
RESULTS OF TREATMENT THE EXTERNAL GENITAL INJURY IN HOSPITAL’S PEOPLE 115
Tran Thanh Phong, Truong Hoang Minh
* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement of Vol. 20 - No 3 - 2016: 128 - 132

Introduction: Trauma external genitalia can occur in both men and women.
A lot of injury need medical therapy but some lesions leave many sequelae and treatment difficult, if not
treated properly and promptly.
Objective: Systems of the clinical features, treatment methods and results for each lesion types external
genital organs, thereby helping clinicians to make optimal treatment strategies for patients.
Methods: Retrospective describe all patients with external genital injuries come to and treatment at the
department of urology, hospital’s People 115 from 1/2008 to 12/2015.
Results: From 1/2008 to 12/2015, we have 140 patients with external genital injuries. Contusion injury,
hematoma under the skin of the external genital organs: 58 patients (41.4%), medical treatment. Penetrating
wounds scrotal, penile: 25 patients (17.9%), emergency surgery. Testicular rupture: 16 cases (11.4%), Penis
fracture: 15 cases (10.7%), emergency surgery and good results. Wound cut off the penis: 12 patients (8.6%),
emergency surgery for anastomosis the penis. Scrotal and penile skin loss injuries: 14 patients (10%), the testicle
* Khoa Niệu, Bệnh viện Nhân Dân 115
Tác giả liên lạc: Bs Trần Thanh Phong;

128

ĐT: 0906664030;

Email:

Chuyên Đề Niệu - Thận


Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 4 * 2016

Nghiên cứu Y học

and penis covered by skin of scrotum, thigh or groin.
Conclusion: Contusion injury of external genital organs: medical therapy, penetrating wounds, rupture

testicles, penis fracture: emergency surgery. Loss of skin wounds: cover the penis, testicles with neighborhood skin
such as scrotal skin, the skin in the thigh, groin skin…
Key words: Treatment of external genital injury.

ĐẶTVẤNĐỀ
Chấn thương cơ quan sinh dục ngoài có thể
gặp ở cả nam và nữ giới với tất cả các nhóm tuổi.
Các thống kê cho rằng những chấn thương hệ
sinh dục-tiết niệu thì có 1/3 đến 2/3 trường hợp
liên quan đến cơ quan sinh dục bên ngoài(8).
Chấn thương cơ quan sinh dục được chia làm
hai nhóm: Chấn thương bộ phận sinh dục
thường do vết thương không xuyên thấu (80%
trường hợp) và vết thương sinh dục-tiết niệu với
vết thương xuyên thấu chiếm 20%(1,8).
Những chấn thương đụng dập mô mềm,
thông thường điều trị nội khoa, những vết
thương xuyên thấu cần can thiệp thám sát.
Những thương tổn dạng cắt đứt dương vật,
dạng mất da và mô mềm vùng bìu, dương vật là
những trường hợp ít gặp nhưng thường để lại
nhiều di chứng và khó khăn trong trị liệu nếu
không được xử trí đúng và kịp thời ngay từ
đầu(2, 6, 7).
Bệnh viện Nhân Dân 115 là một bệnh viện
đa khoa với nhiều chuyên khoa phẫu thuật về
chấn thương, trong đó có phẫu thuật tiết niệu.
Báo cáo này, chúng tôi đánh giá lại kết quả điều
trị chấn thương cơ quan sinh dục ngoài tại khoa
Tiết Niệu bệnh viện Nhân Dân 115 từ năm 2008

đến nay (12/2015).

Mục tiêu nghiên cứu:
Hệ thống lại các đặc điểm lâm sàng, các
phương thức điều trị và kết quả theo từng dạng
thương tổn cơ quan sinh dục ngoài, qua đó giúp
các bác sỹ lâm sàng đưa ra chiến lược điều trị tối
ưu cho bệnh nhân.

ĐỐITƯỢNGPHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU
Đối tượng nghiên cứu:
Tất cả bệnh nhân bị chấn thương cơ quan

Chuyên Đề Niệu - Thận

sinh dục ngoài đến điều trị tại khoa niệu bệnh
viện Nhân Dân 115 từ tháng 1/2008 đến hết
tháng 12/2015.

Phương pháp nghiên cứu
Hồi cứu mô tả

KẾTQUẢNGHIÊNCỨU
Từ tháng 1/2008 đến tháng 12/2015, chúng tôi
có 140 bệnh nhân bị chấn thương cơ quan sinh
dục ngoài nhập viện và điều trị. Nữ: 12 bệnh
nhân (8,6%), nam: 128 bệnh nhân (91,4%). Tuổi
trung bình: 33, 3 (± 21,44) tuổi. (nhỏ nhất 16 tuổi,
lớn nhất 70 tuổi).
Nguyên nhân chấn thương: Tai nạn lao

động: 80 bệnh nhân (57,1%). Tai nạn sinh hoạtTDTT: 38 bệnh nhân (27,1%). Tai nạn giao thông:
10 bệnh nhân (7,2%). Bạo hành, bị tấn công: 12
bệnh nhân (8,6%).
Đặc điểm thương tổn: Tổn thương đụng
dập, tụ máu dưới da vùng cơ quan sinh dục
ngoài: 58 bệnh nhân (41,4%). Vết thương xuyên
thấu vùng bìu, dương vật: 25 bệnh nhân (17,9%).
Vỡ tinh hoàn: 16 trường hợp (11,4%). Gãy dương
vật: 15 trường hợp (10,7%). Vết thương đứt
dương vật: 12 bệnh nhân (8,6%). Vết thương mất
da vùng bìu, dương vật: 14 bệnh nhân (10%).
Chúng tôi có 16 trường hợp vỡ tinh hoàn
phát hiện qua khám lâm sàng hay siêu âm chẩn
đoán, được phẫu thuật khâu lại bao trắng tinh
hoàn tại hời điểm nhập viện, kết quả tốt.
Có 15 trường hợp gãy dương vật do tự bẻ và
quan hệ sai tư thế, được phẫu thuật cấp cứu
khâu lại thể hang dương vật, kết quả tốt.
Có 12 trường hợp đứt dương vật (5 trường
hợp đứt hoàn toàn) do bị người khác cắt, tất cả
được phẫu thuật cấp cứu khâu lại dương vật, kết
quả tất cả đều hồi phục cấu trúc giải phẫu, có 2

129


Nghiên cứu Y học

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 4 * 2016

trường hợp có rối loạn cương sau phẫu thuật (cả
2 đều do cắt đứt dương vật hoàn toàn).

Hình 2: dương vật bị mất da hoàn toàn, bìu bị mất
da một phần, dương vật đươc vùi dưới da bẹn.

Hình 1: Dương vật bị cắt đứt và được khâu phục
hồi
Có 14 trường hợp bị mất da bìu, dương vật,
trong đó có 4 trường hợp chỉ mất da bìu. 5
trường hợp chỉ mất da dương vật, 5 trường hợp
mất cả da bìu và dương vật.
Những trường hợp chỉ mất da bìu, tinh hoàn
được vùi xuống da vùng lân cận như tầng sinh
môn, mặt trong da đùi, v.v.
Những trường hợp chỉ mất da dương vật,
dương vật được vùi dưới da bìu hoặc da vùng
bẹn, sau đó tái tạo lại dương vật bằng cách giải
phóng dương vật khỏi tổ chức bên dưới kèm
theo vạt da có cuống.
Với những mất da phức tạp cả dương vật và
bìu, tinh hoàn và dương vật được vùi dưới da
vùng mặt trong đùi và dưới da vùng bẹn.

130

Hình 3: Vết thương mất hết da bìu và da dương
vật, tinh hoàn và dương vật được vùi dưới da vùng
mặt trong đùi, sau 3 tháng được phẫu thuật thì 2
giải phóng khỏi da đùi.

BÀNLUẬN
Với những tổn thương đụng dập, tụ máu
không quá nhiều vùng cơ quan sinh dục ngoài,
điều trị nội khoa là chủ yếu. Trong thống kê của
chúng tôi, đa số các trường hợp thương tổn đều
tự thu xếp không cần can thiệp phẫu thuật. (3, 4, 5)
Những trường hợp có vết thương xuyến
thấu vùng cơ quan sinh dục ngoài cần được
phẫu thuật thám sát, phát hiện thương tốn đến

Chuyên Đề Niệu - Thận


Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 4 * 2016
thừng tinh, ống dẫn tinh, dương vật, tinh hoàn
để có xử lý phù hợp. Trong nghiên cứu chúng
tôi, những thương tổn xuyên thấu đều được
phẫu thuật thám sát. (7, 8)
Chấn thương vỡ tinh hoàn cần được phẫu để
lấy máu tụ, khâu bao trắng tinh hoàn, trong
trường hợp tinh hoàn vỡ nát hay tổn thương
cuống mạch máu tinh hoàn, cắt tinh hoàn là cần
thiết.(8) Trong nghiên cứu chúng tôi, tất cả những
trường hợp vỡ tinh hoàn được phẫu thuật thám
sát và khâu lại bao trắng tinh hoàn, bảo tồn được
tinh hoàn chấn thương.
Gãy dương vật là kết quả của chấn thương
khi dương vật đang cương cứng trong quá trình
quan hệ tình dục, thủ dâm hay tự bẻ, v.v.. Điều

trị bảo tồn sẽ làm tăng các biến chứng như áp xe
dương vật, bỏ sót thương tổn niệu đạo nếu có
chấn thương, cong dương vật, xơ hóa và biến
dạng dương vật 35% và rối loạn cương lên đến
62 %.(1) Trong nghiên cứu chúng tôi, các trường
hợp gãy dương vật đều được phẫu thuật sớm,
khâu lại bao trắng dương vật và tất cả các trường
hợp đều hồi phục tốt.
Tổn thương đứt dương vật: có thể đứt một
phần hay hoàn toàn. Trường hợp đứt rời dương
vật, cần xử lý phần dương vật bị cắt, tiến hành
nối ghép càng sớm càng tốt, nối thể hang và thể
hang, nội niệu đạo tận tận và nối động mạch tĩnh mạch - thần kinh lưng dương vật dưới kính
hiển vi.
Nếu không nối được đoạn dương vật bị cắt,
chúng ta có thể xử lý như đóng mỏm cụt dương
vật và tạo hình dương vật sau khi hậu phẫu ổn
định.(1, 3, 5)
Trong nghiên cứu chúng tôi có 12 trường
hợp, trong đó có 5 trường hợp đứt hoàn toàn
dương vật, tất cả bệnh nhân đến bệnh viện trước
6 giờ và được phẫu thuật nối lại dương vật, tất cả
mảnh nối ghép đều sống tốt, có 2 trường hợp
không cương được sau phẫu thuật, cả 2 trường
hợp này là đứt hoàn toàn dương vật, có thể khi
khâu nối đã không phục hồi tốt thần kinh lưng
dương vật.

Chuyên Đề Niệu - Thận

Nghiên cứu Y học

Với những thương tổn mất da của cơ quan
sinh dục ngoài, có nhiều phương pháp điều trị
từ đơn giản đến phức tạp, phương pháp ghép da
rời đã được báo cáo trong các nghiên cứu trước
đây, tuy nhiên thời gian gần đây các tác giả ưu
tiên sử dụng các vạt da có cuống mạch máu vì
chức năng và hình thái dương vật được đảm bảo
tốt hơn sau phẫu thuật. Việc lựa chọn vạt da
không có một quy định rõ ràng mà tùy thuộc
vào thương tổn, từ đó chọn lựa vạt da đảm bảo
sự nuôi dưỡng tốt.(1, 6, 7, 8) Những trường hợp
thương tổn mất da trong nghiên cứu chúng tôi,
tất cả đều sử dụng vạt da có cuống tại chỗ như
da bìu, da mặt trong đùi, da vùng bẹn, tất cả kết
quả đều làm người bệnh hài lòng.

KẾTLUẬN
Thương tổn đụng dập, tụ máu có thể điều trị
nội khoa là đủ, vết thương xuyên thấu cần phẫu
thuật thám sát.
Chấn thương vỡ tinh hoàn, gãy dương vật,
cần phẫu thuật cấp cứu khâu lại bao trắng tinh
hoàn, khâu lại bao trắng thể hang dương vật.
Với những thương tổn đứt dương vật, cần
nhanh chóng xử lý phần mô bị đứt, bảo quản
lạnh và khâu nối phục hồi dương vật bằng phẫu
thuật vi phẫu.
Những thương tổn mất da vùng dương vật

bìu, tạo hình sử dụng những vạt da có cuống tại
chỗ sẽ cho kết quả tốt

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.

2.

3.

4.

5.

Dương Quang Vũ, Phạm Nam Việt ( 2009) “Vết thương đứt
lìa dương vật: nhân 10 trường hợp tại bệnh viện Chợ Rẫy
(1994-2003), Hội nghị tiết niệu thận học TP. Hồ Chí Minh.
El-Mageed M. (2007) “Evaluation of anteromedial thigh
fasciocutaneous flap for scrotal reconstruction” Egypt, J plast
reconstr Surg, vol 31, No 02, July, PP 149-155.
Genoa G Ferguson and Steven B Brandes (2008)
“Reconstruction for genital trauma”, Textbook of
reconstructive urologic surgery. Infoma Healthcare, PP: 657667.
Lee SW (2007), “Penoscrotal reconstruction using groin and
bilateral superomedial thigh flap: a case of penil vaselinoma
causing Fournier gangrenes”, Jonsei Med J, vol 48, No 04, PP:
723-726.
Mcaninch JW, Santucci RA (2002). Genitourinary Trauma. In :
Walsh PC et al (eds). Campbell?s Urology, W.B Saunders
(2002), pp 3707 - 3744.

131


Nghiên cứu Y học
6.

7.

132

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 4 * 2016

Nguyễn Thành Như, Đặng Quang Tuấn ( 2010) “Vạt da bìu
trong vết thương mất da dương vật”. Y học TP. Hồ Chí Minh.
Tập 14, tr 93-95.
Phạm Trần Cảnh Nguyên, Phạm Tần Xuân Anh (2010), “Giới
thiệu 2 trường hợp điều trị ngoại khoa mất da cơ quan sinh
dục ngoài do tai nạn lao động”. Hội nghị tiết niệu thận học
TP. Hồ Chí Minh.

8.

Trần Quán Anh , Nguyễn Bửu Triều (2003), “Vết thương
dương vật”, Bệnh học Tiết Niệu, NXB Y Học. Trang : 199 207.

Ngày nhận bài báo:

10/05/2016

Ngày phản biện nhận xét bài báo:

25/05/2016

Ngày bài báo được đăng:

30/06/2016

Chuyên Đề Niệu - Thận