Luận văn Dược sỹ chuyên khoa cấp I: Phân tích sử dụng kháng sinh trên bệnh nhân phẫu thuật tại Bệnh viện đa khoa Phố Nối

C HÀ N I

NGUY NăV NăM NH

PHÂN TÍCH S

D NG KHÁNG SINH

TRÊN B NH NHÂN PH U THU T
T I B NH VI Nă AăKHOAăPH
LU NăV NăD

N I

C S CHUYÊN KHOA C P I

HÀ N I 2018

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

NGă

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u đ

TR

B YT
I H CăD


B YT

I H CăD

C HÀ N I

NGUY NăV NăM NH

PHÂN TÍCH S

D NG KHÁNG SINH

TRÊN B NH NHÂN PH U THU T
T I B NH VI Nă AăKHOAăPH
LU NăV NăD

N I

C S CHUYÊN KHOA C P I

CHUYểNăNGÀNH:ăD

C LÝ - D

C LÂM SÀNG

MÃ S : CK 60 72 04 05

Ng

iăh

ng d n khoa h c: PGS.TS. Nguy n Hoàng Anh
Th i gian th c hi n: 7/2018 - 11/2018

HÀ N I 2018

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

NGă

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u đ

TR


L IC M N
L i đ u tiên, tôi xin bày t lòng kính tr ng và bi ỏ n sâỐ s c nh t t i:
PGS.TS. Nguy n Hoàng Anh, Gi ng viên b môn D

ng

i

c Hà N i, Giám đ c Trung tâm Qu c gia v thông tin thu c và theo
i th y đã ỏr c ti p h

ng d n và ch b o

t n tình cho tôi trong su t quá trình h c t p và th c hi n lu n ố n này.
Th hai, tôi xin g i l i c m n chân ỏhành ỏ i D

c s Nguy n Mai Hoa

chuyên viên Trung tâm Qu c gia v thông tin thu c và theo dõi ph n ng có
h i c a thu c là ng

i đã nhi ỏ ỏình h

ng d n tôi x lý s li u trong quá trình

làm lu n ố n. Tôi xin g i l i c m n chân ỏhành ỏ i Ban giám đ c b nh vi n
đa khoa Ph N i, toàn th các anh, ch phòng k ho ch t ng h p b nh vi n đa
khoa Ph N i đã lỐôn ỏ n ỏình giúp đ tôi trong quá trình thu th p s li u. Các
cô, chú, b n bè, đ ng nghi p trong b nh vi n luôn t o đi u ki n giúp đ tôi
trong su t quá trình h c t p c ng nh qỐá ỏrình làm lỐ n ố n.
Cu i cùng, tôi xin g i l i c m n ỏ i gia đình, b n bè, nh ng ng

i đã

lỐôn bên ỏôi, đ ng viên, khuy n khích tôi trong su t quá trình th c hi n đ tài
nghiên c u c a mình.
Hà N i, ngày 02 ỏháng 11 n m 2018
H c viên

Nguy năV năM nh

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

dõi ph n ng có h i c a thu c, ng

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u đ

h cD

c l c, ỏr


M CL C
T V Nă
Ch

..........................................................................................................1

ngă1. T NG QUAN .........................................................................................2

1.1. T ng quan v nhi m khu n v t m ....................................................................2

1.1.3. Nguyên nhân gây nhi m khu n v t m ..........................................................4
1.1.4. Các y u t nguyăc ănhi m khu n v t m .......................................................6
1.1.5.

ánhăgiáănguyăc ănhi m khu n trên b nh nhân...........................................10

1.1.6. Các bi n pháp phòng tránh nhi m khu n v t m .........................................10
1.2. T ng quan v kháng sinh d phòng .................................................................11
1.2.1. Khái ni m kháng sinh d phòng ..................................................................11
1.2.2. Ch đ nh s d ng kháng sinh d phòng .......................................................11
1.2.3. L a ch n kháng sinh d phòng ....................................................................11
1.2.4. Li u kháng sinh d phòng ............................................................................19
1.2.5.

ng dùng kháng sinh d phòng ...............................................................21

1.2.6. Th i gian s d ng kháng sinh d phòng ......................................................21
1.2.7. L uăýăkhiăs d ng KSDP .............................................................................22
1.3. Vài nét v B nh vi năđa khoa Ph N i ............................................................22
Ch

ngă2.

2.1.

iăt

IăT

NGăVÀăPH

NGăPHỄPăNGHIểNăC U ...........................23

ng nghiên c u .......................................................................................23

2.1.1. Tiêu chu n l a ch n .....................................................................................23
2.1.2. Tiêu chu n lo i tr .......................................................................................23
2.2. Ph

ngăphápănghiênăc u ..................................................................................23

2.2.1. Thi t k nghiên c u......................................................................................23
2.2.2. Ph

ngăphápăthuăth p s li u .......................................................................23

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u đ

1.1.2. Phân lo i .........................................................................................................2

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

1.1.1. Khái ni m nhi m khu n v t m .....................................................................2


2.2.3. N i dung nghiên c u ....................................................................................23
2.2.4. CácătiêuăchíăđánhăgiáăvƠăquyătrìnhăđánhăgiá .................................................25
2.3. X lý s li u: ....................................................................................................28
Ch

ngă3. K T QU NGHIÊN C U....................................................................29

căđi m chung c a m u nghiên c u ..........................................................29

3.1.2.

căđi m ph u thu t c a m u nghiên c u: ..................................................30

3.1.3.

căđi m nhi m khu nătr

c ph u thu t .....................................................32

3.1.4. T l nhi m khu n sau ph u thu t ...............................................................33
3.1.5. Tình tr ng b nh nhân ra vi n .......................................................................34
3.2. Phân tích s d ng kháng sinh ki u d phòng trên b nh nhân trong m u nghiên
c u ..........................................................................................................................34
3.2.1. L a ch n kháng sinh ki u d phòng ............................................................34
3.2.2. Phácăđ kháng sinh ki u d phòng ..............................................................36
3.2.3. Li uădùng,ăđ

ngăđùngăkhángăsinhăki u d phòng. ....................................37

3.2.4. Th iăđi m s d ng li uăđ u c a kháng sinh ki u d phòng. .......................38
3.2.5. S l n dùng kháng sinh ki u d phòng trong vòng 24 gi sau ph u thu t ..39
3.2.6. Th iăđi m d ng kháng sinh .........................................................................40
3.2.7. .Phân tích tính phù h p c a vi c s d ng kháng sinh ki u d phòng ..........40
Ch
4.1.

ngă4. BÀN LU N...........................................................................................43
căđi m b nhănhơnăđ

c ch đ nh ph u thu t t i B nh vi năđa khoa Ph N i

t 01/05/2018ăđ n 31/05/2018 ................................................................................43
4.2. Phân tích vi c s d ng kháng sinh theo ki u d phòng t i b nh vi năđaăkhoaă
Ph N i t 01/5/2018ăđ n 31/5/2018 ......................................................................45
K T LU N VÀ KI N NGH ................................................................................54
TÀI LI U THAM KH O
PH L C

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u đ

3.1.1.

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

3.1. Kh oăsátăđ căđi m b nh nhân c a m u nghiên c u .........................................29


VI T T T

ADR

Adverse drug reaction - Ph n ng có h i c a thu c

ASA

American Society of Anesthegiologists - H i Gây mê Hoa K

ASHP

American Society of Health-System Pharmacists - H iăD
b nh vi n Hoa K

BMI

Body mass index - Ch s kh iăc ăth

C1G, C2G, C3G Cephalosporin th h 1, 2, 3
CDC

Centers for Disease Control and Prevention - Trung tâm Ki m
soát và Phòng ch ng b nh t t Hoa K

DW

Dosage based on weight - Li u dùng theo cân n ng

FQ

Fluoroquinolon

IBW

Ideally body weight - Cân n ngălýăt

KS

Kháng sinh

KSDP

Kháng sinh d phòng

MRSA

Methicillin-resistant Staphylococcus aureus - T c u vàng
kháng methicillin

NKVM

Nhi m khu n v t m

NNIS

National Nosocomial Infection Surveillance - H th ng Giám
sát qu c gia v Nhi m khu n b nh vi n

SD

Standard deviation -

SIRS

Systemic inflammatory response syndrome - H i ch ngăđápă
ng viêm toàn thân

TB

Trung bình

UCă -lactamase

Ch t c ch enzym -lactamase

WHO

World Health Organization - T ch c Y t Th gi i

ng

l ch chu n

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

căs ă

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u đ

DANH M C KÝ HI U VÀ CH


DANH M C B NG
B ng 1.1. Tác nhân gây b nhăth

ng g p trong NKVM ............................................5

B ngă1.2.ă i măASAăđánhăgiáătìnhătr ngăng

i b nhătr

c ph u thu t .....................7

B ng 1.3. T-cut point c a m t s ph u thu t ..............................................................8

B ng 1.6. Khuy n cáo li u dùng KSDP theo ASHP (2013) .....................................19
B ngă3.1.ă

căđi m chung c a m u nghiên c u .......................................................29

B ngă3.2.ă

căđi m ph u thu t c a m u nghiên c u ................................................30

B ng 3.3. Các y u t nguyăc ăNKVM ......................................................................31
B ngă3.4.ă

căđi m nhi m khu nătr

c ph u thu t ..................................................33

B ng 3.5. T l b nh nhân nhi m khu n sau ph u thu t ..........................................33
B ng 3.6. Tình tr ng b nh nhân ra vi n ....................................................................34
B ng 3.7. L a ch n kháng sinh ki u d phòng theo t ng nhóm ph u thu t ............34
B ngă3.8.ăPhácăđ kháng sinh ki u d phòng ...........................................................36
B ng 3.9. Li uădùng,ăđ

ng dùng kháng sinh ki u d phòng ..................................37

B ng 3.10. S l năđ aăthêmăkhángăsinhăki u d phòng trong vòng 24 gi sau ph u
thu t ...........................................................................................................................39
B ng 3.11. Tính phù h p c a vi c s d ng kháng sinh ki u d phòng theo t ng tiêu
chí ..............................................................................................................................41

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u đ

B ng 1.5. Khuy n cáo l a ch n KSDP theo ASHP (2013) ......................................12

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

B ng 1.4. Phân lo i ph u thu t....................................................................................9

DANH M C HÌNH
Hình 1.1.ăS ăđ phân lo i nhi m khu n v t m ..........................................................4
Hìnhă2.1.ăQuyătrìnhăđánhăgiáătínhăphùăh p chung c a kháng sinh ki u d phòng ..28
Hình 3.1. Quy trình ch n m u nghiên c u ................................................................29

Hình 3.3. Th iăđi m d ng kháng sinh trong m u nghiên c u ..................................40
Hình 3.4. Tính phù h p chung c a vi c s d ng kháng sinh ki u d phòng ............42

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u đ

...................................................................................................................................39

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

Hình 3.2. Th iăđi m dùng l năđ u kháng sinh ki u d phòng trong m u nghiên c u


T V Nă
Nhi m khu n v t m (NKVM) là h u qu th
quan tr ng gây t vong

ng

i b nhăđ

ng g p nh t và là nguyên nhân

c ph u thu t trên toàn th gi i. T i Hoa K ,

NKVMăđ ng hàng th hai sau nhi m khu n ti t ni u b nh vi n [2]. T i Vi t Nam, t
n mă2008ălà 10,5% [7]. NKVM gây kéo dài th i gian n m vi n c a b nh nhân,ăt ngă
t l t vongăvƠăt ngăchiăphíăđi u tr [11].
c tính kho ng m t n a s ca NKVM có th phòngătránhăđ
đúngă các chi nă l

c n u s d ng

c can thi p d a trên b ng ch ng [13]. S d ng kháng sinh d

phòng (KSDP) trong ph u thu t là bi n pháp hi u qu nh t đ ki m soát NKVM [28].
S d ng h p lý KSDP giúp gi măchiăphíăđi u tr , đ ng th i, h n ch tình tr ng kháng
thu c [14]. T i m t s b nh vi n

Vi t Nam, t l s d ng KSDP nhìn chung còn

th p và có nhi u rào c n trong vi c áp d ngăh

ng d n s d ng KSDP trên th c hành

lâm sàng [7], [10].
B nh vi nă a khoa Ph N i là b nh vi n tuy n t nhăđ
11ăn mă2006,ăv i quy mô 400ăgi

c thành l p vào tháng

ng b nh. Trong nh ngăn măg năđơy, r t nhi u d ch

v , k thu t m i, trongăđó, có nhi u lo i ph u thu t đưăđ

c tri n khai t i b nh vi n,

c ăb năđápă ng nhi m v khám, ch a b nhătrênăđ a bàn. Tuy nhiên, vi c s d ng
kháng sinh trong các quy trình ph u thu t v năch aăđ

c ki măsoátăđ yăđ và hi n

c ngăch aăcó nghiên c u nào phân tích tình hình s d ng kháng sinh t iăđơy. Trên có
s đó, ch ng tôi th c hi năđ tƠiă“Phân tích s d ng kháng sinh trên b nh nhân
ph u thu t t i B nh vi n đa khoa Ph N i”,ăv i các m c tiêu sau:
1. Kh o sáỏ đ c đi m b nh nhân đ

c ch đ nh ph u thu t t i B nh vi n a khoa

Ph N i trong th i gian t 01/05/2018 đ n 31/05/2018.
2. Phân tích vi c s d ng kháng sinh theo ki u d phòng c a b nh nhân trong
m u nghiên c u.
T k qu thuăđ

c, nhóm nghiên c u hy v ng đ xu tăđ

c các bi n pháp

góp ph n s d ng KSDP h p lý, an toàn và hi u qu trên các b nhănhơnăđ
đ nh ph u thu t.

1

c ch

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

c ghi nh n trong m t nghiên c u t i m t s b nh vi n các t nh phía B c

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u đ

l NKVM đ


Ch

ngă1.

T NGăQUAN

1.1. T ngăquanăv ănhi măkhu năv tăm
1.1.1. Khái ni m nhi m khỐ n ố t m
Nhi m khu n v t m (NKVM) là nh ng nhi m khu n t i v trí ph u thu t trong

1.1.2. Phân lo i
Theo v trí xu t hi n nhi m khu n, NKVMăđ

c chia thành 3 lo i g m: NKVM

nông, NKVM sâu và nhi m khu n c ăquan/khoangăc ăth .
Phân lo i NKVM theo v tríăđ

c th hi n trong hình 1.1.

1.1.2.1. Nhi m khỐ n ố ỏ m nông:
l p da ho c t ch căd

NKVM nông g m các nhi m khu n

i da t i v trí

r ch da. NKVM nông ph i th a mãn các tiêu chu n sau:
-

Nhi m khu n x y ra trong vòng 30 ngày sau ph u thu t;

-

Ch xu t hi n

-

Có ít nh t m t trong các tri u ch ng sau:

vùngădaăhayăvùngăd

i da t iăđ

ng m ;

 Ch y m t v t m nông.
 Phân l p vi khu n t c y d ch hay mô đ

c l y vô trùng t v t m .

 Có ít nh t m t trong nh ng d u hi u hay tri u ch ng saỐ: đaỐ, s ng, nóng,
đ và c n m bung v t m , tr khi c y v t m âm tính
 Bác s ch n đoán NKVM nông.
1.1.2.2. Nhi m khỐ n ố ỏ m sâu
NKVM sâu g m các nhi m khu n t i l p cân và/ho că c ăt i v trí r ch da.
NKVMăsơuăc ngăcóăth b t ngu n t NKVMănôngăđ điăsơuăbênătrongăt i l păcơnăc .
NKVM sâu ph i th a mãn các tiêu chu n sau:
- Nhi m khu n x y ra trong vòng 30 ngày sau ph u thu t hay m tăn măđ i v i
đ t implant;
- X y ra

mô m măsơuăcơn/c ăc aăđ

ng m ;

- Có ít nh t m t trong các tri u ch ng sau:
 Ch y m t v t m sâỐ nh ng không ỏ c qỐan hay khoang n i ph u thu t.

2

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u đ

t i m tăn măsauăm v i ph u thu t có c y ghép b ph n gi (ph u thu t implant) [2].

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

th i gian t khi m choăđ n 30 ngày sau m v i ph u thu t không có c y ghép và cho

 V ỏ ỏh

ng h da sâu t nhiên hay do ph u thu t viên m v ỏ ỏh

ng khi

b nh nhân có ít nh t m t trong các d u hi u hay tri u ch ng sau: s t > 380C,
đaỐ, s ng, nóng, đ , tr khi c y v t m âm tính.
 Áp xe hay b ng ch ng NKVM sâỐ qỐa ỏh m khám, ph u thu t l i, Xquang

1.1.2.3. Nhi m khỐ n c qỐan/khoang c ỏh
Nhi m khu năc ăquan/khoangăc ăth g m nhi m khu n

b t k khoang gi i

ph u/ăc ăquan trongăc ăth khác v i nhi m khu n t i v trí r ch ra. NKVM t iăc ă
quan/khoang ph u thu t ph i th a mãn các tiêu chu n sau:
-

Nhi m khu n x y ra trong vòng 30 ngày sau ph u thu tăhayă1ăn măđ i v iăđ t

implant;
b t k n i t ng, lo i tr da,ăcơn,ăc ,ăđưăx lý trong ph u thu t;

-

X y ra

-

Có ít nh t m t trong các tri u ch ng sau:
 Ch y m t d n l Ố n i t ng.
 Phân l p vi khu n t c y d ch hay mô đ

c l y vô trùng

c qỐan hay

khoang n i ph u thu t.
 Áp xe hay b ng ch ng khác c a nhi m ỏrùng qỐa ỏh m khám, ph u thu t
l i, Xquang hay gi i ph u b nh
 Bác s ch n đoán NKVM ỏ i c qỐan/khoang ph u thu t [2].

3

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u đ

 Bác s ch n đoán NKVM sâỐ.

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

hay gi i ph u b nh.


 Tác nhân gây b nh: Vi khu n là tác nhân chính gây NKVM, ti p theo là
n m. R t ít b ng ch ng cho th y virus và ký sinh trùng là tác nhân gây NKVM. Các
vi khu n chính gây NKVM thayăđ i tùy theo t ngăc ăs khám ch a b nh và tùy theo
v trí ph u thu t. Các vi khu n gây NKVM cóăxuăh

ng kháng kháng sinh ngày càng

t ngăvƠălƠăv năđ n i c m hi nănay,ăđ c bi t là các ch ng vi khu năđaăkhángăthu c
nh :ăS. aurfeus kháng methicillin, vi khu n gram (-)ăsinhă -lactamase ph r ng. T i
cácăc ăs khám ch a b nh có t l ng

i b nh s d ng kháng sinh cao, th

ng g p

các vi khu n gram (-)ăđaăkhángăthu cănh :ăE. coli, Pseudomonas sp, A. baumannii.
Ngoài ra, vi c s d ng r ng rãi các kháng sinh ph r ng t o thu n l i cho s xu t
hi n các ch ng n m gây NKVM. Các tác nhân gây NKVM th
thu t đ

c trình bày trong B ng 1.1 [2]:

4

ng g p theo lo i ph u

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

1.1.3. NgỐyên nhân gây nhi m khỐ n ố t m

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u đ

Hình 1.1. S đ phân lo i nhi m khu n v t m [2]


B ng 1.1. Tác nhân gây b nhăth

S.aureus, S.epidermidis
E.coli và các vi khu n Enterobacteriaceae khác,
Corynebacterium
S.aureus, S.epidermidis
S.aureus,
E.coli
và
các
vi
khu n
Enterobacteriaceae khác, c u khu n ru t,
Clostridia. Vi khu n k khí (n u có t c m t)
E.coli và các vi khu n Enterobacteriaceae khác
C u khu n ru t. Vi khu n k khíăđ c bi t B.fragilis

Tim m ch
Ch nh hình
Túi m t
ng m t
i tràng
Tr c tràng

E.coli và các vi khu n Enterobacteriaceae khác, k
khí, c u khu n ru t
E.coli và tr c khu n G- khác, c u khu n ru t, k
khí, liên c u nhóm B

Ru t th aăch aăv
S n ậ ph khoa

 Ngu n tác nhân gây b nh ốà c ch lây truy n
Có 2 ngu n tác nhân gây NKVM g m:
- Vi sinh v tă trênă ng

i b nh (n i sinh): Là ngu n tác nhân chính gây

NKVM, g m các vi sinh v tăth
v tănƠyăth

i b nh. Các vi sinh

ngăc ătrúă t bào bi u bì da, niêm m c ho c trong các khoang/t ng r ng

c aăc ăth nh :ăkhoangămi ng,ăđ
tr

ng trú có ngay trên c ăth ng
ngătiêuăhóa,ăđ

ng h p vi sinh v t b t ngu n t các

ng ti t ni u - sinh d c... M t s ít

nhi m khu n

xa v t m theoăđ

ng máu

ho c b ch m ch xâm nh p vào v t m và gây NKVM. Các tác nhân gây b nh n i
sinh nhi u khi có ngu n g c t môiătr
- Vi sinh v tăngoƠiămôiătr
tr

ng b nh vi n và có tính kháng thu c cao.

ng (ngo i sinh): Là các vi sinh v t

ngoài môi

ng xâm nh p vào v t m trong th i gian ph u thu t ho căkhiăch măsócăv t m .

Các tác nhân gây b nh ngo iăsinhăth
+ăMôiătr
thu t,ăn

căvƠăph

ng b t ngu n t :

ng phòng m : B m tăph

ngăti n, thi t b , không khí bu ng ph u

ngăti n v sinh tay ngo i khoa...

+ D ng c , v t li u c mămáu,ăđ v i ph u thu t b ô nhi m.

5

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

Tai ậ m iăậ h ng

Vi khu n có th g p
S.aureus, S.epidermidis
Vi khu n k khí mi ng

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u đ

Lo i ph u thu t

ng g p trong NKVM [2]


+ Nhân viên kíp ph u thu t: T bàn tay, trên da, t đ

ng hô h p...

+ Vi sinh v tăc ngăcóăth xâm nh p vào v t m khiăch măsócăv t m không
tuân th đúngănguyênăt c vô khu n. Tuy nhiên, vi sinh v t xâm nh p vào v t m theo
đ

ngănƠyăth

ng gây NKVM nông, ít gây h u qu nghiêm tr ng.

v tă đ nhă c ă trênă daă vùngă r ch da,
tr

các mô/t ch c vùng ph u thu t ho c t môi

ng bên ngoài xâm nh p vào v t m qua các ti p xúc tr c ti p và gián ti p,ăđ c

bi t là ti p xúc qua bàn tay c a kíp ph u thu t [2].
1.1.4. Các y Ố t ngỐy c nhi m khỐ n ố t m
Có 4 nhóm y u t nguyăc ăgơyăNKVMăg m:
 Y u t ng
Cácăđ iăt
- Ng
v trí khác

i b nh:
ng b nhănhơnăcóănguyăc ăcaoăg p NKVM bao g m:

i b nh ph u thu tăđangăm c nhi m khu n t i vùng ph u thu t ho c t i
xa v trí r chădaănh ă ph i,

taiăm iăh ng,ăđ

- Ng

i b nhăđaăch năth

ng,ăv t th

- Ng

i b nh đáiătháo đ

ng:ăDoăl

ng ti t ni u hay trên da.

ngăd p nát.
ngăđ

ng cao trong máu t o thu n l iăđ

vi khu n phát tri n khi xâm nh p vào v t m .
- Ng

i nghi n thu călá:ăLƠmăt ngănguyăc ăNKVMădoăcoăm ch và thi uăd

ng

t i ch .
- Ng

i b nh b suy gi m mi n d ch,ăng

i b nhăđangăs d ng các thu c c

ch mi n d ch.
- Ng

i b nh béo phì ho căsuyădinhăd

- Ng

i b nh n m lâu trong b nh vi nătr

đ nhăc ătrênăng

ng.
c m lƠmăt ngăl

ng vi sinh v t

i b nh.

Tình tr ngăng

i b nhătr

c ph u thu t càng n ngăthìănguyăc ăNKVMăcƠngă

cao. Theo phân lo i c a H i Gây mê Hoa K (American Society of Anesthegiologists
- ASA),ăng

i b nh ph u thu tăcóăđi măASAă4ăđi măvƠă5ăđi m có t l NKVM cao

nh t (B ng 1.2) [2].

6

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u đ

thu tătheoăc ăch tr c ti p, t i ch . H u h t các tác nhân gây NKVM là các vi sinh

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

Các vi sinh v t gây b nh xâm nh p vào v t m ch y u trong th i gian ph u


B ng 1.2. i măASAăđánhăgiáătìnhătr ngăng

c ph u thu t [2]

Tiêu chu n phân lo i

1ăđi m

Ng

i b nh kho m nh, không có b nh toàn thân

2ăđi m

Ng

i b nh kho m nh, có b nh toàn thân nh

3ăđi m

Ng

i b nh có b nh toàn thân n ngănh ng v n ho tăđ ngăbìnhăth

4ăđi m

Ng

i b nh có b nh toàn thân n ng,ăđeăd a tính m ng

5ăđi m

Ng

i b nh trong tình tr ng b nh n ng,ăcóănguyăc ăt vong cao cho
c ph u thu t

 Y u t môiătr

ng:

- V sinh tay ngo iăkhoaăkhôngăđ th i gian ho c không đúngăk thu t, không
dùng hoá ch t kh khu n,ăđ c bi t là không dùng ch ph m v sinh tay ch a c n.
- Chu n b ng
khôngăđ

i b nhătr

c m không t t:ăNg

i b nhăkhôngăđ

c t m ho c

c t m b ng xà phòng kh khu n, v sinh kh khu n vùng r ch da không

đúngăquy trình, c oălôngăkhôngăđúngăch đ nh, th iăđi m và k thu t.
- Thi t k bu ng ph u thu t không b oăđ m nguyên t c ki m soát nhi m khu n.
- i u ki n khu ph u thu tăkhôngăđ m b o vô khu n:ăKhôngăkhí,ăn
sinh tay ngo i khoa, b m t thi t b , b m tămôiătr
ho căkhôngăđ

c ki m soát ch tăl

c cho v

ng bu ng ph u thu t b ô nhi m

ngăđ nh k .

- D ng c y t :ăKhôngăđ m b o vô khu n do ch tăl

ng ti t khu n, kh khu n

ho căl uăgi , s d ng d ng c khôngăđúngănguyênăt c vô khu n.
- Nhân viên tham gia ph u thu t không tuân th nguyên t c vô khu n trong
bu ng ph u thu tălƠmăt ngăl

ng vi sinh v t ô nhi m: Ra vào bu ng ph u thu t không

đúngăquyăđ nh, không mang ho cămangăph

ngăti n che ch năcáănhơnăkhôngăđúngă

quyăđ nh, không v sinhătay/khôngăthayăg ngăsauăm i khiătayăđ ng ch m vào b m t
môiătr

ng,ầă[2]
 Y u t ph u thu t
- Th i gian ph u thu t: Th i gian ph u thu t càng dƠiăthìănguyăc ăNKVMăcƠngă

cao. Theo H th ng Giám sát qu c gia v Nhi m khu n b nh vi n (National
Nosocomial Infection Surveillance - NNIS) c a Trung tâm Ki m soát và Phòng

7

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

dùăđ

ng

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u đ

i m ASA

i b nhătr


ch ng b nh t t Hoa K (Centers for Disease Control and Prevention - CDC), trong
tr

ngăh p th iăgianăcu căph uăthu tăv

tăquáăt ăphơnăv ă75%ăc a th iăgianăph uă

thu tăcùngălo i thìănguyăc ăNKVMăs ăt ngălên.ăT ăphơnăv ă75%ă(hayăcònăg iălƠăT-cut
point)ăc aăm tăs ălo iăph uăthu tăđ

cătrìnhăbƠyătrongăB ngă1.3 [18].

Gan, t y, m t

4

u và c

4

L ng ng c

3

C t tuy n vú

3

Tiêu hóa khác

3

X

3

ngăkh p khác
i tràng

3

Thay th b ph n nhân t o khác

3

Ghép da

3

Ph u thu t tim m ch khác

2

ng ni u sinh d c khác

2

Taiăm iăh ng

2

Thay kh p g i, háng

2

Ch năth

2

ngăh

C t b t cung qua đ

ngăơmăđ o

2

Thoát v

2

Ru t th a

1

C t chi

1

S n khoa khác

1

- Lo i ph u thu t: Ph u thu t c p c u, ph u thu t nhi m và b năcóănguyăc ă
NKVMă caoă h nă cácă lo i ph u thu t khác. Phân lo i ph u thu t d aă trênă nguyă c ă

nhi m trùng ngo i khoa c a c aăAltemeierăđ

8

c trinh bày trong B ng 1.4 [2].

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u đ

T cut-point (gi )

Nhóm ph u thu t

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

B ng 1.3. T-cut point c a m t s ph u thu t [18]


B ng 1.4. Phân lo i ph u thu t [2]
Lo i v t

Nguyăc ă

nhăngh a

m

NKVM (%)

Là nh ng ph u thu t không có nhi m khu n, không m vào
ng hô h p, tiêu hóa, sinh d c và ti t ni u. Các v tăth

s chăđ

căđóngăkínăk đ u ho căđ

thu t sau ch năth

ng

c d năl uăkín.ăCácăph u

1-5

ngăkín.

Là các ph u thu t m vƠoăđ

ng hô h p, tiêu hoá, sinh d c

và ti t ni uătrongăđi u ki n có ki m soát và không b ô nhi m
S ch

b tă th

nhi m đ

ng.ă Trongă tr

ng h pă đ c bi t, các ph u thu t

ng m t, ru t th a,ăơmăđ o và h u h ngăđ

c x p vào lo i

5-10

v t m s ch nhi m n u không th y có b ng ch ng nhi m
khu n/ không ph m ph i l i vô khu n trong khi m .
Các v tă th

ngă h , ch nă th

ngă cóă kèmă v tă th

ngă m i

ho c nh ng ph u thu tăđ x y ra l i vô khu n l n ho c ph u
Nhi m

thu tăđ thoátăl

ng l n d ch t đ

thu t m vƠoăđ

ng sinh d c ti t ni u,ăđ

ng tiêu hoá. Nh ng ph u
ng m t có nhi m

10-15

khu n, ph u thu t t i nh ng v trí có nhi m khu n c p tính
nh ngăch aăhóaăm .
B n

Các ch năth

ngăc ăkèmătheoămôăch t, d v t ho c ô nhi m

phân. Các ph u thu t có nhi m khu n rõ ho c có m .

- Thao tác ph u thu t: Ph u thu t làm t năth

>25

ng,ăb m d p nhi u mô t ch c,

m t máu nhi u h nă1500mlătrongăph u thu t, vi ph m nguyên t c vô khu n trong
ph u thu tălƠmăt ngănguyăc ăm c NKVM [2], [14].
 Y u t vi sinh v t
M căđ ô nhi m,ăđ c l c và tính kháng kháng sinh c a vi khu n càng cao x y
ra

ng

i b nhăđ

c ph u thu t có s căđ kháng càng y uăthìănguyăc ăm c NKVM

càng l n. S d ng r ng rãi các kháng sinh ph r ng

9

ng

i b nh ph u thu t là y u

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

đ

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u đ

S ch


t quan tr ngălƠmăt ngătìnhătr ng vi khu n kháng thu c,ăquaăđóălƠmăt ngănguyăc ăm c
NKVM [2].
Ngoài ra, ph u thu t l y thai có m t s y u t nguyăNKVMăc ăđ c thù so v i
các nhóm ph u thu tăkhácănh ăm c p c u, th aăcơnă(BMIă≥ă30)ăth t b i d năl uăv i
ánh giá ngỐy c nhi m khỐ n trên b nh nhân
đánhăgiáănguyăc ănhi m khu n trên b nh nhân, có th s d ng thangăđi m
NNIS.ă ơyăđ

c coi lƠăph

ngăphápăd đoánăt tăh nărõăr t so v i phân lo i ph u

thu t truy n th ng và có th áp d ng trên ph m vi r ng các nhóm ph u thu t. Thang

đi m NNIS bao g m ba nhóm y u t nguyăc ăthƠnhăph n: tình tr ng b nhănhơnă(đi m
ASAăcƠngăcaoănguyăc ăNKVMăcƠngăl n); lo i ph u thu tă(nguyăc ăNKVMăt ngăd n
theo th t ph u thu t s ch, ph u thu t s ch - nhi m, ph u thu t nhi m và ph u thu t
b n.);ăđ dài ph u thu tă(nguyăc ăNKVMăcaoătrênăcácăcaăph u thu tăkéoădƠiăh năTăậ
cutpoint c a lo i ph u thu tăđó)
i m s NNISăđ

c tính b ng t ngăcácăđi m s thành ph n theoăquyă

c sau:

 ASA ≥ 3 (1 đi m); ASA < 3 (0 đi m);
 Ph u thu t s ch và s ch nhi m (0 đi m); Ph u thu t b n và nhi m (1 đi m);
 Th i gian ph u thu t nh h n T-cỐỏ poinỏ (0 đi m); l n h n ho c b ng T-cut
poinỏ (1 đi m).
V i nhi u nhóm ph u thu t t l NKVM t ngărõăr tăkhiăđi măNNISăt ng t 0 ậ
3 [18], [19].
1.1.6. Các bi n pháp phòng tránh nhi m khỐ n ố t m
Theoă h

ng d n c a B Y t các bi n pháp c n th c hi nă đ phòng tránh

NKVM, bao g m:
- Chu n b ng

i b nhătr

c ph u thu t

- S d ng KSDP trong ph u thu t.

- Các bi n pháp phòng ng a trong ph u thu t
- Ch măsócăv t m sau ph u thu t
- Giám sát phát hi n NKVM
- Ki m tra giám sát tuân th quy trình vô khu n

10

nhân viên y t

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

1.1.5.

iădaă≥ă3ăcm,ăth i gian m dài, k thu t m kém, i v [21], [24].

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u đ

đ dày t ch căd


- B oăđ măcácăđi u ki n, thi t b ,ăph

ngăti n và hóa ch t thi t y u cho phòng

ng a NKVM [2].
1.2. T ngăquanăv ăkhángăsinhăd ăphòng
1.2.1. Khái ni m kháng sinh d phòng

nhi m khu n t i v trí ho căc ăquanăđ
toàn thân ho c v tríăcáchăxaăn iăđ

ng này. KSDP nh m gi m t n su t

c ph u thu t, không d phòng nhi m khu n

c ph u thu t. [1]

1.2.2. Ch đ nh s d ng kháng sinh d phòng
Theoăh

ng d n s d ng kháng sinh B Y t (2015), KSDPăđ

c ch đ nh cho:

t t c các can thi p ph u thu t thu c ph u thu t s ch- nhi m; trong ph u thu t s ch,
li u pháp KSDP nên áp d ng v i m t s can thi p ngo i khoa n ng, có th

nhăh

ng

t i s s ng còn và/ho c ch căn ngăs ng (ph u thu t ch nh hình, ph u thu t tim và
m ch máu, ph u thu t th n kinh, ph u thu t nhãn khoa); ph u thu t nhi m và ph u
thu t b n:ăkhángăsinhăđóngăvaiătròătr li u.ăKSDPăkhôngăng năng a nhi m khu n mà
ng năng a nhi m khu năđưăx y ra không phát tri n [1].
Theoă h

ng d n c a H iă D

că s ă b nh vi n Hoa K (American Society of

Health-System Pharmacists - ASHP) (2013) KSDPăđ

c ch đ nh trên các ph u thu t

s ch kèm theo có y u t nguyăc ătùyătheoălo i ph u thu t, t t c các ph u thu t s ch
nhi m và ph u thu t nhi m [14].
Theo CDC, KSDP nênăđ
KSDPăđưăch ngăminhăđ

c ch đ nh cho t t c các lo i ph u thu t trongăđóă

c hi u qu làm gi m t l NKVM trên các nghiên c u lâm

sàng. Phân t ngănguyăc ăNKVM theo thangăđi mănguyăc ăNNISăđ

c áp d ng r ng

rãi cho nhi u nhóm ph u thu t [22].
1.2.3. L a ch n kháng sinh d phòng
KSDP lýă t

ng nh t c nă đ t các m c tiêu (1) d phòngă đ

c NKVM, (2)

phòng b nh và t vongăliênăquanăđ n NKVM, (3) gi m th i gian và chi phí n m vi n,
(4) không gây tác d ng không mong mu n, (5) không tác d ng b t l iăđ n h vi khu n
bìnhăth

ngătrênăng

i b nh [14].

đ tăđ

c các m c tiêu này c n l a ch n KSDP

tác d ngătrênăc nănguyênăviăkhu n có th gây NKVM. Thu căđ

11

c l a ch n c năđ m

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

nhi m khu n nh m m căđíchăng năng a hi năt

c khi x y ra

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u đ

Kháng sinh d phòng (KSDP) là vi c s d ngă khángă sinhă tr


b o an toàn, dùng trong th i gian ng n nh tăđ gi m t i thi u tác d ng không mong
mu n, gi m chi phí và gi m tácăđ ng trên v h bìnhăth

ng c a b nh nhân. D a trên

nhi u nghiên c u,ăASHPăđưăđ aăraăkhuy n cáo l a ch n KSDP phù h p cho t ng lo i
ph u thu t.

B ng 1.5. Khuy n cáo l a ch n KSDP theo ASHP (2013) [14]
Nhómăph uăthu t

L aăch n
KSDP a

L aăch n
KSDPăthayăth

M că
b ngă
ch ngăb

Tim m ch
M chăvƠnh

Cefazolin, cefuroxim

Cóăc yăghépăthi tăb ătimă
Cefazolin, cefuroxim
m chă(thi tăb ăđi uănh p)
Cóă c yă ghépă thi tă b ă h ă
Cefazolin, cefuroxim
tr ătơmăth t
L ng ng c
Cácă ph uă thu tă khôngă
ph iă timă m ch,ă g mă cácă

Cefazolin,
ampicillinậ
ph uăthu tăc tăthùy,ăm tă
sulbactam
ph nă ph iă vƠă cácă ph uă
thu tăl ngăng căkhác
Cefazolin,
ampicillinậ
N iăsoiăl ngăng c
sulbactam
D dày rỐ t

Clindamycinc
vancomycin c
Clindamycin
vancomycin
Clindamycin
vancomycin

Cácă ph uă thu tă khôngă
m ăvƠoătrongăkhoangăc aă Cefazolin
ngătiêuăhóaă
ng m t

12

A
C

Clindamycinc

vancomycin c

A

Clindamycinc
vancomycin c

C

Clindamycină
ho
vancomycin
+aminoglycosid f ho
aztreonamă
ho
g-i
fluoroquinolon
Clindamycină
ho
vancomycin
aminoglycosid f ho
aztreonamă
ho
g-i
fluoroquinolon

Cácă ph uă thu tă m ă vƠoă
trongă khoangă c aă ôngă Cefazolin
tiêuăhóaă(c tăkh iăuăt yăe)

A

că
că A
că
că
+
că A
că

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

c trình bày trong B ng 1.5 [14]:

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u đ

N i dung chi ti t c a khuy năcáoănƠyăđ


Không
Clindamycină
ho
vancomycin
aminoglycosid f ho
Cefazolin,
cefoxitin,
aztreonamă
ho
ceftriaxon,j
M ăphiên,ănguyăc ăcaoăl cefotetan,

g-i
fluoroquinolon ho
ampicillinậsulbactam g
Metronidazol
aminoglycosid f ho
fluoroquinolon g-i
Clindamycină
ho
vancomycin
aminoglycosid f ho
ho
C tăru tăth a,ă viêmăru tă Cefoxitin,
cefotetan, aztreonamă
g-i
th aăkhôngăbi năch ng cefazolin + metronidazol fluoroquinolon ho
Metronidazol
aminoglycosid f ho
fluoroquinolon g-i
ng tiêỐ hóa
Clindamycin
aminoglycosid f ho
Khôngăt căru t
Cefazolin
aztreonamă
ho
g-i
fluoroquinolon
Metronidazol
Cefazolin+metronidazol,
T căru t

aminoglycosid f ho
cefoxitin, cefotetan
fluoroquinolon g-i
Thoátăv ă(hernioplastyăvà
Clindamycin,
Cefazolin
herniorrhaphy)
vancomycin

13

A
că
+
că
că
A
că
+
că
că
+
că
că
A
că
+
că

+

că
C
c
+
că C
A

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

N i soi
M ăphiên,ănguyăc ăth păl Không

că
+
că
că
A
că
+
că

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u đ

Ph uăthu tăm

Clindamycină
ho
vancomycin
aminoglycosid f ho
Cefazolin,

cefoxitin,
aztreonamă
ho
cefotetan,
ceftriaxonj
g-i
fluoroquinolon ho
ampicillin-sulbactamg
Metronidazol
aminoglycosid f ho
fluoroquinolon h-j


Không

B

Clindamycin c

C

Cefazolin+metronidazol,
S chă- nhi măho căph uă
cefuroxim+metronidazol, Clindamycin c
thu tăungăth
ampicillinậsulbactam

A

Cácă ph uă thu tă s chă

Cefazolin+metronidazol,
nhi mă khácă tr ă c tă
B
cefuroxim+metronidazol, Clindamycin c
amydan và m ă n iă soiă
ampicillinậsulbactam
ch căn ngăxoang
Ph Ố thỐ t th n kinh
M ă phiênă s ă nưoă ho că
Clindamycin,c
A
ph uă thu tă cóă d nă l uă Cefazolin
vancomycin c
d chănưoăt y
Clindamycin,c
C yăghépăb măt yăs ng Cefazolin
C
vancomycin c
S n khoa
Clindamycin
+
L yăthai
Cefazolin
A
f
aminoglycosid
Clindamycină
ho că
vancomycin
+

f
aminoglycosid ho c
C tă t ă cung,ă ph ă khoaă Cefazolin,
cefotetan,
aztreonamă
ho că
(đ ngă ơmă đ oă ho c cefoxitin,
ampicillinậ
g-i A
fluoroquinolon
g
b ng)
sulbactam
metronidazol
+
aminoglycosid f ho că
fluoroquinolon g-i
Ch nh hình

14

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

Ố ốà c
S ch
Không
S chăvƠăcóăc yăghép v t
li uă nhơnă t oă (tr ă ph uă Cefazolin, cefuroxim
thu tă ngătaiăgi a)

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u đ

iătr cătrƠng

Clindamycin
+
f
Cefazolin+metronidazol, aminoglycosid ho că
cefoxitin,
cefotetan, aztreonamă
ho c
g-i
ampicillinậsulbactam, g fluoroquinolon
A
m
ceftriaxon+metronidazol, metronidazol
+
f
ertapenem
aminoglycosid
ho căfluoroquinolonăg-i


C

Clindamycin,c
vancomycin c
Clindamycin,c
vancomycin c
Clindamycin,c

vancomycin c
Clindamycin,c
vancomycin c

Cefazolin

A
A
C
A

Ti t ni Ố
Fluoroquinolon,h-j
Cóăthi tăb ăđ tăt iăđ ngă
trimethoprimậ
ti uăd iăv iăy uăt ănguyă
sulfamethoxazole,
c ănhi măkhu n
cefazolin

Aminoglycosid f có
ho că khôngă k tă h pă A
clindamycin

Cefazolină (Cóă th ă thêmă
Ph uă thu tă s chă khôngă li uă đ nă 1ă aminoglycosidă Clindamycin,c
m ăvƠoăđ ngăni u
khiă thayă th ă v tă li uă nhơnă vancomycin c
t o)
Cefazolin

±
aminoglycosid, cefazolin
Cóăthayăth ăv tăli uănhơnă
±
t o
aztreonam,
ampicillinậ
sulbactam

Clindamycin
aminoglycosid
aztreonam,
vancomycin
aminoglycosid
aztreonam

A

±
ho că
±
ho c

A

Cefazolină (Cóă th ă thêmă Fluoroquinolone,g-i
Ph uă thu tă s chă m ă vƠoă li uă đ nă 1ă aminoglycosidă aminoglycosid f k tă
A
khiă thayă th ă v tă li uă nhơnă h pă ho că không
đ ngăni u

t o)
clindamycin

S chănhi m

Fluoroquinolone,g-i
Cefazolin + metronidazol, aminoglycosid f +
A
metronidazolă
ho c
cefoxitin
clindamycin

15

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

Thayăkh pătoƠnăb

Không

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u đ

Ph uă thu tă s chă t iă bƠnă
tay,ă bƠnă chơn,ă g iă tr ă
Không
tr ngă h pă cóă c yă ghépă
v tăli uănhơnăt o
T yăs ngăcóăho căkhôngă
Cefazolin

cóăv tăli uănhơnăt o
i uă tr ă ch nă th ngă
Cefazolin
kh păháng
Cóă c yă ghépă thi tă b ă c ă
Cefazolin
đ nh


Tim,ă ph i,ă ghépă tim,ă
Cefazolin
ph io

Ghép ganp,s

Piperacillinậtazobactam,
cefotaxim + ampicillin

Clindamycin,c
vancomycin c
Clindamycin,c
vancomycin c
Clindamycină
ho
vancomycin
aminoglycosid f ho
aztreonamă
ho
g-i
fluoroquinolon

A
A
că
+
c B
că

Ghép timq
Clindamycină
ho
Cefazolin, fluconazol (trên vancomycin
q
Ghépăt y,ăghépăt y-th n b nhănhơn nguyăc ănhi mă aminoglycosid f ho
n m cao)
aztreonamă
ho
g-i
fluoroquinolon
Clindamycină
ho
vancomycin
aminoglycosidgă ho
Cefazolin
Ph Ố thỐ t mô m m
aztreonamă
ho
g-i
fluoroquinolon
Ph Ố thỐ t s ch có y Ố

Cefazolin,
ampicillinậ Clindamycin,c
t ngỐy c ốà s ch
sulbactam
vancomycin c
nhi m

că
+
c A
că
că
+
c A
că

C

Ghi chú:
a

tr

V i b nhănhơnăxácăđ nh nhi m MRSA nên k t h p thêm v i 1 li u vancomycin

c ph u thu t.
b

m nh v b ng ch ng c a khuy n cáo đ

c phân lo i thành A (m c I-III),

B (m c IV-VI), C (m c VII). M c I là d li u t các nghiên c uălơmăsƠngăcóăđ i
ch ng ng u nhiên l n, thi t k t t. M c II là d li u t các nghiên c u lâm sàng có
đ i ch ng ng u nhiên nh , thi t k t t. M c III là d li u t các nghiên c u trên qu n
th thi t k t t. M c IV là d li u t các nghiên c u b nh - ch ng thi t k t t. M c
V là d li u t các nghiên c u khôngăđ i ch ng, không thi t k t t. M c VI là t các

16

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

Cefazolin

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u đ

M ch o


b ng ch ngăkhôngăđ ng thu n, cóăxuăh

ng theo các khuy n cáo. M c VII là t quan

đi m chuyên gia.
c

V i các ph u thu t có th có m m b nh ngoài t c u, liên c u, có th cân nh c

b sung thêm kháng sinh có ph phù h p. Ví d , n u d li u vi sinh cho th y vi khu n

aztreonam,ăgentamicin,ăfluoroquinlonăđ năli u n u b nh nhân d
d

KSDP nên đ

ngă -lactam;

ng v i -lactam).

c cân nh c cho b nhănhơnăcóănguyăc ăcaoănhi m khu n d dày

ru t sau ph u thu tănh ăb nh nhân có pH d ch v t ngă(b nhănhơnăđang dùng thu c
kháng th th H2-receptor ho c thu c c ch b m proton), th ng d dày, ru t, gi m
nhuăđ ng ru t, xu t huy t d dƠy,ăbéoăphì,ăungăth ,ăh p môn v . KSDP không c n
thi t khi không m vào trong ng tiêu hóa.
e

Cân nh c b sung kháng sinh có ph phù h p n u có nhi m khu n

đ

ng

m t.
f
g

Gentamicin ho c tobramycin.
căđi m vi sinh t iăc ăs nênăđ

c cân nh c tr

c khi s d ngăKSDPădoăt ngă

m căđ đ kháng kháng sinh c a E.coli v i fluoroquinolon và ampicillin-sulbactam.
h

Ciprofloxacin ho c levofloxacin

i

Fluoroqionolonăt ngănguyăc ăviêmăgơn,ăđ t gân v i m i l a tu i. Tuy nhiên

nguyăc ăth p khi dùng li uăđ năđ d phòng. M c dù fluoroquinolon có th c n thi t
v i m t s b nhănhiănh ngăđơy không ph i l a ch năđ u tiên trên nhóm b nh nhân
nƠyădoăt ngăt l g p ph n ng có h i (ADR).
j

Ceftriaxon nên gi i h n s d ng trên b nhănhơnăđòiăh iăKSăđi u tr viêm túi

m t c p ho c các nhi m khu n c păđ

ng m tămƠătr

c khi r chăraăch aăch năđoánă

xácăđ nh rõ, không dùng trên b nh nhân c t túi m t không do nhi m khu năđ
m t.

17

ng

Trung tâm DI & ADR Qu c gia - Tài li u đ

ho c vancomycin v i KSDP khác (cefazolin n u b nh nhân không d

c chia s mi n phí t i website CANHGIACDUOC.ORG.VN

gram âm gây NKVM cho 1 lo i ph u thu t, bác s nên xem xét k t h p clindamycin