SKKN ngữ văn 9

SKKN:
Sử dụng hệ thống câu hỏi

Tích hợp

trong giảng văn ở THCS
------------------------------------
A-đặt vấn đề

đổi mới phơng pháp dạy học là vấn đề đã dợc đề cập bàn
luận và
thực hiện trong nhiều năm qua ,đặc biệt trong bốn năm gần đây ,với
việc thực hiện giảng dạy theo chơng trình sách giáo khoa mới thì đổi
mới phơng pháp dạy học càng đợc thúc đẩy và phát huy một cách có
hiệu quả.
Phát huy tính tích cực trong học tập đợc xem nh một nguyên
tắc dạy học đảm bảo chất lợng và hiệu quả, chuyển từ lấy giáo viên
làm trung tâm sang dạy lấy học sinh làm trung tâm là một xu hớng
tất yếu có tính lịch sử.
Với các môn học nói chung và môn ngữ văn nói riêng đổi mới
dạy học đã trở thành vấn đề cấp thiết và điểm mấu chốt của ngữ văn
tập chung trong hai chữ Tích : tích hợp và tích cực. Có tích cực
mới phát huy tốt tính chất tích hợp, qua tích hợp học sinh càng tích
cực hơn.
Trong cả ba phân môn của ngữ văn: Văn- Tiếng Việt Tập
làm văn. Tích hợp không phải là vấn đề khó, nhng cũng không hề
đơn giản. Nếu ngời thầy giáo không thực sự chú ý đến hệ thống câu
hỏi tích hợp và hệ thống câu hỏi lại đặc biệt cần thiết với phần giảng
văn. Bởi cái cốt lõi để ngời giáo viên có thể hớng dẫn, cùng học
sinh tìm hiểu văn bản, cảm nhận đợc văn bản một phần chủ yếu là
thông qua hệ thống câu hỏi. Để hệ thống câu hỏi phát huy đợc tính

tích cực, chủ động của học sinh lại cần có tính tích hợp.
Vấn đề nghe có vẻ rắc rối nhng cũng thật dễ hiểu khi bắt tay
vào việc. Nếu trong giờ giảng văn ngời thầy chú ý tích hợp thì học
sinh sẽ chú ý đến mọi mặt của vấn đề hơn, các em phát huy mạnh
mẽ hơn nữa t duy của mình. Khi học văn còn phải liên hệ với Tiếng
việt, với Tập làm văn, không chỉ có thế còn phải liên hệ chính phần
giảng văn trong toàn bộ chơng trình đã học với nhau mà rộng hơn là
liên hệ giữa văn với kiến thức của các môn học khác nh : Sinh, Sử,
Địa, GDCD,Ngoại ngữ và tất nhiên để có thể trả lời tốt những câu
hỏi tích hợp của thầy, học sinh không thể không động não, không
thể không nghiên cứu kỹ càng khi soạn bài, luôn chú ý tới mối quan
Ngời thực hiện:
Đỗ Ngọc Huỳnh Tr ờng THCS Thu Cúc
Trang1
SKKN:
Sử dụng hệ thống câu hỏi

Tích hợp

trong giảng văn ở THCS
------------------------------------
hệ giữa bài học này với bài học kia, môn học này với môn học khác.
Nhờ vậy cũng hình thành cho các em khả năng t duy tích hợp trong
tình huống, trong cuộc sống hàng ngày.
Thấy rõ tầm quan trọng của hệ thống câu hỏi Tích hợp trong
giảng dạy ngữ văn, ngay từ đầu năm học đợc phân công giảng dạy
ngữ văn 9, bản thân tôi đã chú đến hệ thống câu hỏi Tích hợp ở cả
3 phần: Văn Tiếng việt Tập làm văn, đặc biệt chú ý đến hệ
thống câu hỏi tích hợp ở phần giảng văn.
b- nội dung thực hiện

Sử dụng hệ thống câu hỏi Tích hợp trong giảng văn THCS
(Môn ngữ văn 9)
c- đối tợng thực hiện
Tập trung áp dụng thực hiện ở đối tợng học sinh khối 9 trờng
THCS An Hoà. Đối tợng ở đây là học sinh đại trà (lớp 9C) trong quá
trình giảng dạy tôi luôn xác định mỗi bài giảng phải đảm bảo cho
học sinh có đầy đủ kiến thức cơ bản cần thiết, cấp bách cho việc
thực hiện mục tiêu giáo dục trong thời kỳ đổi mới theo chủ đề năm
học (tiếp tục: ổn định- phát triển hội nhập)
d- giảI quyết vấn đề
I. Điều tra cơ bản
Học sinh khối 9 trờng THCS An Hoà cũng nh học sinh khối
9 cả nớc là khoá học đợc tiếp tục áp dụng học tập theo chơng trình
sách giáo khoa mới. Chính vì lẽ đó đây là khoá học sinh đợc chú ý
nhất, đợc rèn luyện bài bản về phơng pháp học tập mới. Thực tế
qua ba năm học trớc các em đã quen với cách học Tích hợp nhng
nếu đến lớp 9 ngời thầy giáo không chú ý thì cũng không thể tiếp
tục rèn luyện ở các em những gì đã tích luỹ đợc ở ba lớp dới. Ngay
từ đầu năm học để áp dụng tốt hệ thông câu hỏi Tích hợp tôi đã
phân ra các đối tợng học sinh: Giỏi Khá - Trung bình Yếu ở
lớp 9C nhằm mục đích áp dụng câu hỏi từ dễ đến khó cho phù hợp
cụ thể với các dạng câu hỏi.
1. Dành cho học sinh yếu
2. Dành cho học sinh trung bình.
3. Dành cho học sinh khá - giỏi.
Ngời thực hiện:
Đỗ Ngọc Huỳnh Tr ờng THCS Thu Cúc
Trang2
SKKN:
Sử dụng hệ thống câu hỏi

Tích hợp

trong giảng văn ở THCS
------------------------------------
Sau khi điều tra áp dụng câu hỏi trong những bài học đầu năm
số liệu cụ thể đợc thống kê.
- Học sinh trả lời câu hỏi 3 em đạt: 7 %
- Học sinh trả lời đúng một phần câu hỏi : 25 em đạt 61 %
- Học sinh trả lời cha chính xác câu hỏi : 13 em đạt 32 %
Từ điều tra thực tế tôi nhận thấy thuận lợi thì ít, khó khăn thì nhiều.
*Về thuận lợi: - Ban giám hiệu trờng rất quan tâm tới lực lợng
và chất lợng giáo dục.
- Phía phụ huynh học sinh cũng đã tạo điều kiện về thời gian
cho con học bài ở nhà
- Bản thân tôi đã dạy một năm lớp 9 theo chơng trình mới nên
ít nhiều tôi cũng rút ra đợc kinh nghiệm sau mỗi tiết dạy.
*Về khó khăn : -Đồ dùng trực quan đối với bộ môn văn là rất
ít, thậm chí là không có.
- Về phía phụ huynh mặc dù đã tạo điều kiện về thời gian cho
con học xong vẫn cha cao.
- Về phía học sinh :+Kiến thức cơ bản còn mơ hồ (có nắm đợc
kiến thức xong cha rõ)
+Đối với lớp 9C thành phần học sinh cá
biệt nhiều, mải chơi hơn học, trong lớp không ghi bài, gây rối làm
ảnh hởng tới giờ học. Về nhà không học và làm bài tập.
Xác định đợc mục tiêu của mỗi giờ học văn với hệ thống câu hỏi
tích hợp sao cho tất cả mọi đối tợng đều có thể tiếp thu đợc. Tôi
đã xây dựng kế hoạch cụ thể nh sau.
II. Kế hoạch cụ thể.

1/ Đề ra mục tiêu chính.
*Sau khi áp dụng hệ thống câu hỏi học sinh rèn luyện cho
mình t duy Tích hợp, khả năng liên hệ giữa ba phân môn Văn-
Tiếng việt-Tập làm văn. Liên hệ giữa Ngữ văn với các môn học khác
(tích hợp ngang). Nắm chắc rõ toàn bộ phần Văn-Tiếng việt-Tập
làm văn đã học từ lớp 6 đến lớp 9 (tích hợp dọc)
*Đối với hệ thống câu hỏi Tích hợp tôi luôn chú ý cho mọi
đối tợng : Giỏi-Khá-Trung bình-Yếu-Kém và luôn đặt ra câu hỏi
cho mỗi tiết dạy văn Tích hợp cái gì? Tích hợp nh thế nào để học
sinh nắm đợc bài, thuộc ngay tại lớp làm đợc điều đó với lớp tôi
( đối tợng đại trà - lớp 9C) quả thật không phải là dễ.
2/ Quá trình và thời gian thực hiện.
Ngời thực hiện:
Đỗ Ngọc Huỳnh Tr ờng THCS Thu Cúc
Trang3
SKKN:
Sử dụng hệ thống câu hỏi

Tích hợp

trong giảng văn ở THCS
------------------------------------
*áp dụng hệ thống câu hỏi tích hợp trong tất cả các bài giảng
văn trong ngữ văn từ đầu năm đến hết năm học.
- Giai đoạn 1: Từ đầu năm đến hết học kỳ I

rút ra kinh
nghiệm và phơng pháp thực hiện ở giai đoạn 2.
- Giai đoạn 2:Từ đầu học kỳ II

cuối học kỳ II

rút ra
kinh nghiệm cả thời gian dài thực hiện.
III.Hình thức thực hiện.
1/ Xác định nội dung kiến thức bài học với phần giảng văn thờng
đi theo các bớc:
Bớc 1: Kiểm tra bài cũ, giới thiệu bài mới.
Bớc 2: Đọc tìm hiểu bố cục, chú thích.
Bớc 3: Đọc tìm hiểu văn bản.
Bớc 4: Tổng kết.
Bớc 5: Hớng dẫn về nhà.
ở các bớc, các phần đều có thể áp dụng và áp dụng tốt hệ thống câu
hỏi tích hợp.
2/ áp dụng hệ thống câu hỏi với từng phần trong mỗi bài cụ thể.
2.1- ở phần kiểm tra bài cũ và giới thiệu bài mới.
a) Tích hợp ngang.
Kiểm tra kiến thức ở bài cũ của phần văn bản có kết hợp với Tiếng
việt, Tập làm văn trong toàn bộ chơng trình.
-Ví dụ: Hãy tìm các hình ảnh trong bài thơ Viếng lăng Bác và
phân tích tác dụng những hình ảnh đó .

ở câu hỏi này học sinh vận dụng kiến thức về ẩn dụtrong Tiếng
việt để trả lời .
b)Tích hợp dọc .
-Ví dụ 1:Kết hợp kiểm tra bài cũ với giới thiệu bài mới
trả lời nhanh các câu hỏi ?
1/Một bài thơ nổi tiếng của bà Huyện Thanh Quan mà em đã
học ở lớp 8?
2/Tìm từ thích hợp điền vào chỗ trống trong câu thơ sau ?

Mỗi năm hoa đào nở
Lại thấy ..
(Ngữ văn 8)
3/ Một tên gọi khác của truyện Kiều ?
4/ Thuý Kiều có sắc đẹp nh thế nào ?
5/ Nguyễn Đình Chiểu còn có tên gọi khác là?
6/ Ngời lợi dụng đêm tối đẩy Lục Vân Tiên xuống sông là ?
Ngời thực hiện:
Đỗ Ngọc Huỳnh Tr ờng THCS Thu Cúc
Trang4
SKKN:
Sử dụng hệ thống câu hỏi

Tích hợp

trong giảng văn ở THCS
------------------------------------
7/ Một bài thơ nổi tiếng của Phạm Tiến Duật viết về ngời lính
Trờng Sơn là ai?

Q U A
Đ
E O N G A N G
Ô N G Đ
Ô
G I A
Đ O A N T R Ư Ơ
N
G T Â N T H A N H
N G H I Ê N G N Ư Ơ C N

G
H I Ê N G T H A N H
Đ Ô
C
H I Ê U
T R I N H
H
 M
T I Ê U Đ Ô I X E K H Ô N G K
I
N H
Mỗi đáp án của câu hỏi tơng ứng với hàng ngang ,tìm ra đáp án của
7 câu hỏi trên ta tìm ra hàng dọc có tên ĐồNG CHí trên cơ sở đó
giáo viên dẫn vào bài mới luôn
Từ sau cách mạng tháng tám năm 1945 trong Văn học hiện đại
Việt Nam xuất hiện một đề tài mới đó là tình Đồng chí, đồng
độicủa ngời chiến sĩ cách mạng, anh bộ đội Cụ Hồ. Là một nhà thơ
đầu tiên đóng góp thành công vào đề tài này bằng một bài thơ đặc
sắc mang tên Đồng chí- đó là Chính Hữu. Và đây cũng chính là
mục tiêu mà tiết học này muốn giới thiệu đến các em.
*Ví dụ 2: Kết hợp kiểm tra bài cũ với giới thiệu bài mới ở bài Mây
và Sóng của nhà thơ Tagor.
*Tổ chức trò chơi ô chữ.
Câu hỏi:
1/ Văn bản của Et.Môn-Đô-Ami-xi viết dới dạng một bức th của ng-
ời cha gửi cho con, nhắc nhở về thái độ đối với mẹ.
(Ngữ văn 7)
2/ Ba tiếng đầu trong tên một bài thơ của nhà thơ Nguyễn Khoa
Điềm đợc nhạc sĩ- Huyền Dân phổ nhạc.
(Ngữ văn9).

3/ Tên đoạn trích trong tác phẩm Thời thơ ấu của nhà văn Nguyên
Hồng .
(Ngữ văn9)
4/ Văn bản viết nh lời mẹ ru với những hình ảnh đẹp trong ca dao
của nhà thơ Chế Lan Viên
Ngời thực hiện:
Đỗ Ngọc Huỳnh Tr ờng THCS Thu Cúc
Trang5
SKKN:
Sử dụng hệ thống câu hỏi

Tích hợp

trong giảng văn ở THCS
------------------------------------

(Ngữ văn 9)
5/ Văn bản nhật dụng của tác giả Lí Lan viết về cảm xúc của ngời
mẹ trong đêm trớc ngày khai trờng đầu tiên của con
(Ngữ văn 8)
M E
T
Ô I
K H U C H
A
T R U
T R O N
G
L O N G M E
C

O
N C O
C Ô N G T
R
Ư Ơ N G M Ơ R A
Giới thiệu bài mới qua câu hỏi .
? Điểm chung của các văn bản trên là gì?

Đều viết về ngời mẹ, tình cảm mẹ con
Với ô chữ TAGOR một tác giả ấn Độ nổi tiếng với bài thơ nói về
tình cảm mẹ con- bài thơ Mây và Sóng tiết học hôm nay cô sẽ
cùng các em đi tìm hiểu.
2.2- ở phần đọc tìm hiểu chú thích, bố cục.
Đây là phần dễ dàng nhất cho tích hợp ngang, liên hệ kiến thức
Văn-Tiếng việt-Tập làm văn thông qua các dạng câu hỏi
?H
1
- Xác định giọng văn bản.
?H
2
- Xác định thể loại văn bản của văn bản, xác định ngôi kể,
thứ tự kể (Tích hợp Tập làm văn)
?H
3
- Giải thích từ khó (Tích hợp Tiếng việt)
- Câu hỏi về tác giả và những tác phẩm có liên quan (Tích hợp
ngang, dọc)
-Tóm tắt văn bản (Tích hợp Tập làm văn)
2.3- Phần đọc tìm hiểu văn bản.
Trong phần này có thể áp dụng, sử dụng hệ thống câu hỏi tích

hợp tơng đối hiệu quả khi khai thác văn bản, tích hợp ngang với 3
phân môn văn, các tác phẩm trong chơng trình hoặc tích hợp mở
rộng với các văn bản khác, tích hợp chỗ.
Một số ví dụ cụ thể mà bản thân tôi đã và đang thực hiện
*Ví dụ 1: Bài thơ Đồng chí của Chính Hữu
1/ Cơ sở hình thành tình đồng chí đồng đội.
STT Câu hỏi Hớng trả lời Hớng tích
Ngời thực hiện:
Đỗ Ngọc Huỳnh Tr ờng THCS Thu Cúc
Trang6