Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Đào tạo nguồn nhân lực trong các doanh nghiệp thuộc ngành Công nghiệp nội dung số Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

ĐINH THỊ HỒNG DUYÊN

ĐÀO TẠO NGUỒN NHÂN LỰC
TRONG CÁC DOANH NGHIỆP THUỘC
NGÀNH CÔNG NGHIỆP NỘI DUNG SỐ VIỆT NAM

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ

HÀ NỘI - 2015


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

ĐINH THỊ HỒNG DUYÊN

ĐÀO TẠO NGUỒN NHÂN LỰC
TRONG CÁC DOANH NGHIỆP THUỘC
NGÀNH CÔNG NGHIỆP NỘI DUNG SỐ VIỆT NAM
Chuyên ngành: Quản trị nhân lực
Mã số: 62 34 04 04

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học

PGS. TS. VŨ HOÀNG NGÂN

HÀ NỘI - 2015


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận án này là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của
riêng tôi. Tất cả các số liệu và những trích dẫn trong luận án đều có nguồn gốc
chính xác và rõ ràng. Những phân tích của luận án cũng chưa từng được công bố ở
một công trình nào.
Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan này.
Tác giả luận án

Đinh Thị Hồng Duyên


LỜI CẢM ƠN
Với tấm lòng biết ơn của mình, tác giả xin gửi lời tri ân sâu sắc nhất đến giáo
viên hướng dẫn PGS.TS Vũ Hoàng Ngân. Sự hướng dẫn tận tình, tâm huyết và
trách nhiệm của Cô đã giúp tác giả hoàn thành luận án của mình.
Tác giả chân thành biết ơn trường Đại học Kinh tế quốc dân, Viện sau đại học,
Khoa Quản trị nguồn nhân lực và các thầy cô đã tham gia giảng dạy chương trình
nghiên cứu sinh. Những kiến thức và những phương pháp mới được tiếp thu từ quá
trình nghiên cứu tại trường là hành trang quan trọng giúp tác giả hoàn thành luận án.
Tác giả xin chân thành cám ơn những người bạn, những đồng nghiệp, những
Anh/chị là lãnh đạo trong các doanh nghiệp thuộc ngành CNNDS Việt nam, các
chuyên gia trong lĩnh vực Nội dung số và các thầy cô giảng dạy các chuyên ngành
Công nghệ thông tin đã tạo điều kiện và hỗ trợ thông tin trong quá trình tác giả tìm
hiểu, nghiên cứu, phân tích.
Cuối cùng, xin gửi tặng kết quả luận án tới người thân, cha mẹ, chồng và hai
con yêu dấu. Chính tình yêu thương và sự quan tâm của gia đình là động lực to lớn
cho tác giả hoàn thành luận án này.

Trân trọng cám ơn!
Tác giả luận án

Đinh Thị Hồng Duyên


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
DANH MỤC BẢNG, HỘP, SƠ ĐỒ
DANH MỤC PHỤ LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN NGHIÊN CỨU ĐÀO TẠO NGUỒN NHÂN
LỰC TRONG NGÀNH CÔNG NGHIỆP NỘI DUNG SỐ ................................. 12
1.1. Các khái niệm cơ bản ....................................................................................... 12
1.1.1 Đào tạo và tiến trình đào tạo trong doanh nghiệp .................................... 12
1.1.2. Hiệu quả đào tạo và đánh giá hiệu quả đào tạo ........................................ 19
1.1.3. Những nhân tố tác động đến hiệu quả đào tạo NNL ................................ 24
1.2. Ngành CNNDS và những đặc trưng của ngành ............................................ 30
1.2.1. CNNDS và những định nghĩa................................................................... 30
1.2.2. Những đặc trưng của Ngành CNNDS ...................................................... 33
1.2.3. Những đặc điểm nổi bật của NNL trong ngành CNNDS ......................... 34
1.3. Tổng quan các nghiên cứu về hiệu quả đào tạo và các nhân tố tác động đến
hiệu quả đào tạo ...................................................................................................... 37
1.3.1. Những cách tiếp cận khác nhau trong nghiên cứu về hiệu quả đào tạo NNL... 37
1.3.2. Các nghiên cứu về các nhân tố tác động đến hiệu quả đào tạo ................ 41
1.4 Mô hình nghiên cứu các nhân tố tác động đến hiệu quả đào tạo NNL trong
các DN thuộc ngành CNNDS ................................................................................. 53

1.5. Tiểu kết chương 1 ............................................................................................. 55
CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................................................. 57
2.1. Thiết kế nghiên cứu .......................................................................................... 57
2.1.1. Các phương pháp nghiên cứu sử dụng ..................................................... 57


2.1.2. Quy trình nghiên cứu ................................................................................ 62
2.1.3. Tiến độ thực hiện các nghiên cứu ............................................................. 62
2.1.4. Xây dựng Thang đo .................................................................................. 63
2.2. Phương pháp phân tích thông tin ................................................................... 66
2.2.1. Đối với dữ liệu thứ cấp ............................................................................. 66
2.2.2. Đối với dữ liệu sơ cấp .............................................................................. 66
2.3. Kiểm định thang đo .......................................................................................... 71
2.3.1. Phân tích Cronbach’s Alpha .................................................................... 71
2.3.2. Phân tích nhân tố khám phá EFA và nhân tố khẳng định CFA ............... 71
2.4. Tiểu kết chương 2 ............................................................................................. 74
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU.............................................................. 75
3.1. Đặc điểm của lĩnh vực nghiên cứu và thực trạng NNL trong các DN thuộc
ngành CNNDS VN................................................................................................... 75
3.1.1. Đặc điểm của lĩnh vực nghiên cứu ........................................................... 75
3.1.2. Thực trạng về NNL trong ngành CNNDS ở VN ...................................... 77
3.2.Thực trạng công tác đào tạo NNL trong các DN thuộc ngành CNNDS Việt Nam... 80
3.2.1. Công tác đào tạo NNL trong DN dưới góc nhìn những người quản lý
trong DN ............................................................................................................. 80
3.2.2. Công tác đào tạo NNL trong DN dưới góc nhìn của người lao động ...... 82
3.3. Hiệu quả đào tạo NNL - các nhân tố tác động đến hiệu quả đào tạo và vai
trò tiết chế của các biến thuộc về nhân khẩu học ................................................. 86
3.3.1. Hiệu quả đào tạo NNL trong DN ............................................................. 86
3.3.2. Các nhân tố tác động đến hiệu quả đào tạo .............................................. 88
3.3.3. Kiểm định vai trò tiết chế của các biến đặc điểm cá nhân ....................... 92

3.4.Nghiên cứu trường hợp điển hình Công ty cổ phần truyền thông VMG............. 93
3.4.1. Quá trình hình thành và phát triển của Công ty Cổ phần truyền thông VMG ........ 94
3.4.2. Đặc điểm về sản phẩm của DN cổ phần truyền thông VMG ................... 94
3.4.3. Đặc điểm nguồn nhân lực ......................................................................... 96
3.4.4. Kết quả hoạt động kinh doanh .................................................................. 97


3.5. Tiểu kết chương 3 ........................................................................................... 104
CHƯƠNG 4: GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG HIỆU QUẢ ĐÀO TẠO NGUỒN NHÂN
LỰC TRONG CÁC DN THUỘC NGÀNH CNNDS VIỆT NAM........................... 106
4.1. Xu hướng phát triển của ngành CNNDS thế giới và Việt nam .................. 106
4.1.1. Xu hướng phát triển của ngành CNNDS thế giới .................................. 106
4.1.2. Xu hướng phát triển của ngành CNNDS Việt nam ................................ 111
4.2. Đề xuất quan điểm đào tạo và đánh giá hiệu quả đào tạo NNL trong các
DN thuộc ngành CNNDS Việt Nam..................................................................... 113
4.2.1. Những tác động của xu hướng phát triển ngành CNNDS thế giới và VN
tới hoạt động đào tạo và đánh giá hiệu quả đào tạo NLL trong các DN.......... 113
4.2.2. Đề xuất quan điểm đào tạo NNL ............................................................ 114
4.2.3. Đề xuất quan điểm đánh giá hiệu quả đào tạo NNL .............................. 117
4.3. Các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả đào tạo NNL trong các DN thuộc
ngành CNNDS Việt nam ....................................................................................... 118
4.3.1. Kiểm soát các yếu tố tác động đến hiệu quả đào tạo trong DN thuộc ngành
CNNDS ............................................................................................................ 118
4.3.2. Tác động vào các quá trình khác quản trị NNL liên quan đến hoạt động
đào tạo ............................................................................................................. 125
4.4. Những kiến nghị ............................................................................................. 141
4.4.1. Những kiến nghị với Chính phủ ............................................................. 141
4.4.2. Một số kiến nghị với Bộ CNTT và truyền thông ................................... 144
4.4.3. Một số kiến nghị đối với các cơ sở đào tạo ............................................ 145
4.5. Tiểu kết chương 4 ......................................................................................... 146

KẾT LUẬN ............................................................................................................ 148
DANH MỤC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ.................................................... 151
TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................... 152
PHỤ LỤC ............................................................................................................... 161