Xây dựng một số hoạt động dạy học vật lí 10 ở trường THPT gắn với thực tế sản xuất kinh doanh tại tỉnh thái nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
–––––––––––––––––––––––

ĐỖ THU TRANG

XÂY DỰNG MỘT SỐ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC VẬT LÍ 10
Ở TRƯỜNG THPT GẮN VỚI THỰC TẾ SẢN XUẤT
KINH DOANH TẠI TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2019
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
–––––––––––––––––––––––

ĐỖ THU TRANG

XÂY DỰNG MỘT SỐ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC VẬT LÍ 10
Ở TRƯỜNG THPT GẮN VỚI THỰC TẾ SẢN XUẤT
KINH DOANH TẠI TỈNH THÁI NGUYÊN

Ngành: Lý luận và phương pháp dạy học Vật lí
Mã số: 8 14 01 11

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Cán bộ hướng dẫn khoa học : TS. NGUYỄN THỊ THU HÀ

THÁI NGUYÊN - 2019
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan: Đề tài: "Xây dựng một số hoạt động dạy học môn Vật lí
10 ở trường THPT gắn với thực tế sản xuất kinh doanh tại tỉnh Thái Nguyên" là
do bản thân tôi thực hiện. Các số liệu, kết quả trong đề tài là trung thực. Nếu sai sự
thật tôi xin chịu trách nhiệm.

Thái Nguyên, tháng 9 năm 2019
Tác giả

Đỗ Thu Trang

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Nguyễn Thị Thu
Hà, người đã tận tình giúp đỡ và hướng dẫn tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên
cứu luận văn này.

Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy giáo, cô giáo của Bộ môn Giáo dục Vật lý,
Khoa Vật lý; Phòng Sau đại học, Ban Giám hiệu Trường đại học Sư Phạm - Đại học
Thái Nguyên đã tạo mọi điều kiện thuận lợi trong quá trình học tập cũng như nghiên
cứu để tôi có thể hoàn thành luận văn.
Tôi xin gửi lời cảm ơn đến Ban giám hiệu Trường THPT Thái Nguyên tỉnh Thái
Nguyên và các đồng nghiệp đã tạo điều kiện, động viên, khích lệ tôi trong suốt quá trình
thực nghiệm sư phạm cũng như quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè đã luôn ở bên giúp đỡ,
động việc tôi trong quá trình nghiên cứu luận văn này.

Thái Nguyên, tháng 9 năm 2019
Tác giả

Đỗ Thu Trang

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




MỤC LỤC
Lời cam đoan .................................................................................................................. i
Lời cảm ơn .....................................................................................................................ii
Mục lục ........................................................................................................................ iii
Danh mục các chữ viết tắt............................................................................................. iv
Danh mục các bảng ........................................................................................................ v
Danh mục các hình ....................................................................................................... vi
MỞ ĐẦU .......................................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài .......................................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu ..........................................................................��u học tập

số 1,2.
- HS đi tham quan cơ sở sản xuất thép, nghe giới thiệu và tiến
hành phỏng vấn các câu hỏi có trong phiếu điều tra, thu thập thông
tin và ghi lại các hình ảnh tư liệu.
- Khuyến khích học sinh tìm hiểu thêm thông tin về sự nóng chảy,
sự đông đặc của các chất từ các nguồn khác nhau: qua người lớn,
báo đài, intenet…
(Giáo viên cung cấp)
Bản thu hoạch trải nghiệm:
- Phiếu học tập số 1: Tìm hiểu các công đoạn sản xuất thép.
- Phiếu học tập số 2: Tìm hiểu nhân công, tiền lương, chiến lược
kinh doanh của cơ sở sản xuất.
- Giáo viên đánh giá sản phẩm của các nhóm.

Hoạt động 2: Báo cáo kết quả, trao đổi thảo luận – Thời gian: 15 phút
- Nắm được quy trình sản xuất thép, thấy được vai trò quan trọng
Mục tiêu
của sự nóng chảy, sự đông đặc trong quy trình sản xuất thép.
- Nảy sinh những mâu thuẫn cần giải quyết.
- Báo cáo, thảo luận về các điều thu được tử trải nghiệm về quy
Nội dung
trình sản xuất thép và các kênh thông tin khác( báo đài, intenet,..).
- Thống nhất các câu hỏi nghiên cứu về sự nóng chảy, sự đông đặc.
Tổ chức hoạt - Trình chiểu hình ảnh, video mà học sinh đã trải nghiệm.
- Đại diện học sinh của các nhóm báo cáo, các nhóm khác thảo
động
luận bổ sung.
- Đại diện học sinh trình bày các câu hỏi đặt ra khi trải nghiệm để
thảo luận và lựa chọn các câu hỏi hợp lí.
Thống nhất các câu hỏi nghiên cứu.

Các câu hỏi liên quan đến sự nóng chảy, sự đông đặc.
Sản phẩm
- HS đánh giá lẫn nhau về vai trò, sự đóng góp của các thành viên
Đánh giá
trong nhóm.
- GV đánh giá sản phẩm của các nhóm HS; nhận xét về tinh thần,
thái độ và hiệu quả từ hoạt động trải nghiệm của học sinh.

PL34


Hoạt động 3: Hình thành kiến thức – Thời gian: 15 phút
Mục tiêu

Nghiên cứu tìm hiểu và trình bày được các kiến thức cơ bản
trong sách giáo khoa về: sự nóng chảy, sự đông đặc.

Nội dung

- Học sinh đọc SGK, lựa chọn và ghi chép các kiến thức cơ bản ở
mức độ SGK về sự nóng chảy, sự đông đặc.
- Sắp xếp các kiến thức thành sản phẩm nhóm [theo phiếu học tập
số 3] để báo cáo.
- Trả lời các câu hỏi còn thắc mắc ở hoạt động 2.

Tổ chức hoạt
động

- GV chia lớp thành 3 nhóm.
- Yêu cầu các nhóm: đọc SGK bài 38Vật lí 10 cơ bản kết hợp với

các tài liệu đã nghiên cứu từ buổi trải nghiệm trước để tìm hiểu về
sự nóng chảy, sự đông đặc và ứng dụng trong thực tế. [tất cả học
sinh đều ghi lại kết quả hoạt động của nhóm mình vào vở].
- Các nhóm thảo luận, lựa chọn các kiến thức quan trọng để xây
dựng sản phẩm nhóm.
- Hoàn thành Phiếu học tập số 3.
- GV gọi bất kì học sinh nào đại diện cho các nhóm báo cáo, thảo
luận về các kiến thức thu được, thành viên trong nhóm có thể bổ
sung.
- Từ đó các nhóm thống nhất hoàn thiện các kiến thức lí thuyết về
sự nóng chảy, sự đông đặc → GV chốt kiến thức.
- Học sinh trả lời các câu hỏi còn thắc mắc ở hoạt động 2.

Sản phẩm

- Phiếu học tập số 3: Tìm hiểu về sự nóng chảy và sự đông đặc.

Đánh giá

- Các nhóm học sinh đánh giá lẫn nhau.
- Giáo viên đánh giá cả quá trình hoạt động, thảo luận và sản phẩm
thu được của các nhóm.

PL35


Hoạt động 4: Hệ thống kiến thức và luyện tập – Thời gian: 10 phút
Mục tiêu
Nội dung

Tổ chức hoạt
động

Sản phầm
Đánh giá

Nhận xét, bình luận, khen ngợi động viên và giao nhiệm vụ tìm
tòi, nghiên cứu cho các HS.
Khẳng định các kiến thức đã được trình bày, bổ sung vận dụng
giải một số bài tập đơn giản, giải thích hiện tượng dự kiến.
- GV đưa ra ý kiến đánh giá (nhận xét, khen ngợi, phê bình, chia
sẻ…) về kết quả, tinh thần làm việc của các nhóm.
- GV bổ sung thêm các kiến thức chưa đầy đủ (nếu cần).
- HS ghi kiến thức vào vở.
- Giải các bài tập 14,15 SGK (tr210).
- HS giải thích các hiện tượng dự kiến.
- HS giải được các bài tập.
- Vở ghi hoàn thiện của HS.
+ GV đánh giá quá trình, đánh giá sản phẩm, đánh giá kết quả.
+ HS đánh giá lẫn nhau như thế nào (nếu cần).

Hoạt động 5: Giao nhiệm vụ tìm tòi nghiên cứu về hoạt động quảng bá về ngành sản
xuất kinh doanh thép tại đại phương và định hướng nghề nghiệp cho HS trong tương
lai – Thời gian: 5 phút
Tìm tòi mở rộng kiến thức về ngành sản xuất kinh doanh thép tại
Mục tiêu

địa bàn tỉnh Thái Nguyên có liên quan đến sự nóng chảy, sự đông
đặc, định hướng nghề nghiệp sản xuất kinh doanh thép cho HS sau
khi kết thúc chương trình THPT.

- HS tìm hiểu về lịch sử ngành sản xuất thép; vai trò ngành sản xuất
kinh doanh thép đối với địa phương, một số môn học liên quan.

Nội dung

- Cảm nhận của học sinh về ngành sản xuất thép tại địa phương.
- Báo cáo giới thiệu áp – phích, clip giới thiệu về ngành sản xuất
thép, kế hoạch của bản thân nếu lựa chọn hướng đi phát triển
ngành sản xuất kinh doanh thép.
+ Giao các nhóm HS thực hiện nhiệm vụ ở nhà, xây dựng sản

Tổ chức hoạt
động

phẩm là bài trình bày trước lớp; được hỗ trợ giúp đỡ khi cần thiết.
- Giao nhiệm vụ cho các nhóm:
 Tìm hiểu về ngành sản xuất thép, các sản phẩm thép Thái
Nguyên.

PL36


 Tìm hiểu về vai trò kinh tế của ngành sản xuất và kinh
doanh thép đối với xã hội (tỉnh Thái Nguyên).
 Cảm nhận của HS: điểm mạnh, điểm yếu, khả năng của bản
thân, sở thích về ngành sản xuất kinh doanh thép tại địa
phương.
 Tìm hiểu một số môn học, kiến thức cụ thể có liên quan đến
ngành sản xuất thép.
 Tự thiết kế 1 tờ ap-phích hoặc 1 video-clip giới thiệu,

quảng bá về sản phẩm thép của tỉnh Thái Nguyên.
 Lập kế hoạch học tập nếu bản thân lựa chọn hướng đi sẽ nối
tiếp truyền thống sản xuất kinh doanh thép của địa phương.
- Bản báo cáo theo các nhiệm vụ đã giao.
Sản phẩm

- 1 tờ ap-phích hoặc 1 video-clip giới thiệu, quảng bá về sản phẩm
thép Thái Nguyên.
+ GV đánh giá quá trình, đánh giá sản phẩm, đánh giá kết quả.

Đánh giá

+ HS đánh giá lẫn nhau (nếu cần).
(Phần này được thực hiện trong tiết tiếp theo của bài học)

PL37


CÁC PHIẾU HỌC TẬP
PHIẾU HỌC TẬP 1
Nhóm:……… …………………………Lớp:……………………………………
Trường THPT:……………………………………………………….…………
Tên cơ sở sản xuất kinh doanh: ………………………………………………
BẢN THU HOẠCH TRẢI NGHIỆM
TÌM HIỂU CÁC CÔNG ĐOẠN SẢN XUẤT THÉP
Yêu cầu tìm hiểu:
Tìm hiểu quy trình sản xuất thép và hoàn thiện các mục sau:
1. Nêu quy trình sản xuất thép tại cơ sở sản xuất.
...........................................................................................................................................
2. Nêu các điểm cần lưu ý trong kĩ thuật sản xuất thép để làm tăng năng suất và chất

lượng thép.
...........................................................................................................................................
3. Hãy giải thích một số kĩ thuật sản xuất thép bằng kiến thức đã biết.
…………………………………………………………………………
4. Kể tên các kĩ thuật sản xuất thép có liên quan đến sự nóng chảy, sự đông đặc.
...........................................................................................................................................
5. Ghi các câu hỏi có liên quan đến sự nóng chảy, sự đông đặc trong quy trình sản
xuất thép.
...........................................................................................................................................
6.Các câu hỏi khác mà các bạn trong nhóm đặt ra.
...........................................................................................................................................
7 Cảm nhận của bản thân trong quá trình tìm hiểu thực tế tại cơ sở sản xuất thép.
...........................................................................................................................................
8 Video, hình ảnh, ghi âm ghi hình quá trình tìm hiểu phỏng vấn.
(Có tư liệu kèm theo để báo cáo)

PL38


PHIẾU HỌC TẬP 2
Nhóm:……… …………………………Lớp:……………………………………
Trường THPT:……………………………………………………….…………
Tên cơ sở sản xuất kinh doanh: …………………………………………………
BẢN THU HOẠCH TRẢI NGHIỆM
TÌM HIỂU NHÂN CÔNG, TIỀN LƯƠNG,
CHIẾN LƯỢC KINH DOANH CỦA CƠ SỞ SẢN XUẤT
A. Chú ý an toàn:
- Tuân thủ các quy định của cơ sở, của người hướng dẫn
B. Yêu cầu quan sát:
Quan sát, khảo sát vấn đề nhân công, tiền lương, chiến lược kinh doanh của cơ sở sản

xuất kinh doanh và điền các thông tin sau vào phiếu:
1. Sản lượng thép trung bình cơ sở sản xuất thu được trong 1 tháng, 1 năm:
...........................................................................................................................................
2. Sản lượng thép trung bình xuất ra thị trường theo tháng, theo năm:
...........................................................................................................................................
3. Tổng số lượng nhân công của cơ sở sản xuất và nhân công theo từng lĩnh vực:
…………….…………………………………………………………………………
4. Tiền lương trung bình của nhân công; lĩnh vực nhân công phụ trách có lương cao
nhất; lĩnh vực nhân công phụ trách có lương thấp nhất:
...........................................................................................................................................
5. Để tìm hiểu nhu cầu về nhân lực, em hãy điền các thông tin tìm hiểu được vào
bảng sau:
Lĩnh vực chế
Mức thu
Đánh giá, nhận định
Yêu cầu về con
Nhu cầu nhân
biến/kinh doanh
nhập trung
về sự phát triển của
người
lực
sản phẩm thép.
bình
lĩnh vực này

6. Chiến lược kinh doanh của cơ sở sản xuất , kinh doanh.
…………………………………………………………………………………………
7. Suy nghĩ của bản thân về những trăn trở băn khoăn với nghề sản xuất thép của địa
phương.

PL39


PHIẾU HỌC TẬP 3
TÌM HIỂU VỀ SỰ BAY HƠI, SỰ NGƯNG TỤ, ĐỘ ẨM KHÔNG KHÍ

Nhóm:…………………………………Lớp:…………………………………
Trường THPT:……………………………………………………….…………………
1. Sự nóng chảy và sự đông đặc
Sự nóng chảy

Sự đông đặc

Khái niệm
Đặc điểm
Nguyên nhân
Công thức [nếu có]
Ứng dụng trong thực
tế
2. Trả lời các câu hỏi còn thắc mắc sau hoạt động trải nghiệm.
.........................................................................................................................................
.....................................................................................................................
3. VIDEO GIỚI THIỆU NGÀNH NGHỀ
/>
PL40