Bài giảng bộ môn Sinh lý bệnh: Mở đầu sinh lý bệnh

HỌC VIỆN QUÂN Y

MỞ ĐẦU SINH LÝ BỆNH


Nội dung
• Định nghĩa và nội dung sinh lý bệnh
• Mục đích học môn sinh lý bệnh
• Tính chất phương pháp luận môn sinh
lý bệnh
• Vai trò sinh lý bệnh trong y học


1.Định nghĩa và nội dung sinh lý bệnh

Định nghĩa
• SLB là môn học nghiên cứu những
qui luật hoạt động của cơ thể và cơ
quan khi bị bệnh. Từ đó làm cơ sở
cho việc chẩn đoán, điều trị, phòng
bệnh.


1.Định nghĩa và nội dung sinh lý bệnh

Định nghĩa
• Nghiên cứu các qui luật phát sinh và
phát triển bệnh xẩy ra đặc hiệu ở cơ
quan gọi là sinh lý bệnh bộ phận (tuần
hoàn, hô hấp, gan, tiết niệu)

1.Định nghĩa và nội dung sinh lý bệnh

Định nghĩa
• Nghiên cứu một số qui luật bệnh
không đặc hiệu cơ quan có tính chất
toàn thân, những khái niệm chung về
các quá trình bệnh lý điển hình gọi là
sinh lý bệnh đại cương như: viêm, sốt,
miễn dịch, u,..


1.Định nghĩa và nội dung sinh lý bệnh

Nội dung
• Nghiên cứu các yếu tố và qui luật
bệnh (nguyên nhân và điều kiện gây
bệnh);
• Nghiên cứu bệnh căn, qui luật phát
triển bệnh (cơ chế phát sinh, phát
triển và kết thúc bệnh - bệnh sinh);


1.Định nghĩa và nội dung sinh lý bệnh

Nội dung
• Bệnh có thể khỏi hoặc chết.
=> Nhằm trả lời câu hỏi "tại sao?",
"như thế nào?".
=>Từ đó xây dựng những khái niệm

cơ bản của bệnh.


2.Mục đích môn sinh lý bệnh

• Trang bị cho thầy thuốc tương lai
những qui luật chung, cơ bản về
bệnh và mối liên quan giữa bệnh và
lành (cơ chế phản ứng của cơ thể).
Giữa các cơ quan trong cơ thể,
giữa tại chỗ và toàn thân.


2.Mục đích môn Sinh lý bệnh

• Giúp người học vận dụng liên hệ
những qui luật vào thực tế, không bị
lạc giữa "rừng rậm lâm sàng".


2.Mục đích môn Sinh lý bệnh

• Xây dựng cho học viên có phương
pháp luận để tiếp cận những qui
luật bệnh.
Mục đích này = dạy phương pháp
(tại sao?), kinh nghiệm nghiên cứu.


3.Tính chất phương pháp luận trong

nghiên cứu sinh lý bệnh
Tính chất tổng hợp
• Xuất phát từ cơ thể là một khối thống
nhất, mối liên quan giữa các phần với
nhau.


3.Tính chất phương pháp luận trong
nghiên cứu sinh lý bệnh
Tính chất tổng hợp
• Tập hợp những quan sát từ nhiều cơ
quan, nhiều giai đoạn phát triển của
cơ thể = qui luật bệnh tật --> rút ra
liên quan tại chỗ và toàn thân trong
bệnh tật


3.Tính chất phương pháp luận trong
nghiên cứu sinh lý bệnh
• Muốn tìm ra qui luật hoạt động thì đòi
hỏi phải có một phương pháp tổng
hợp tốt;
Nắm được cái gì là chính, loại bỏ
những hiện tượng phụ để đi đến bản
chất của vấn đề.


3.Tính chất phương pháp luận trong
nghiên cứu sinh lý bệnh
• Từ những hiện tượng bệnh lý cụ thể,

tìm cách khái quát hoá thành những
qui luật hoạt động của cơ thể bị
bệnh (tổng hợp tốt).


3.Tính chất phương pháp luận trong
nghiên cứu sinh lý bệnh

Ví dụ: - Loét dạ dày hành tá tràng - cơ
chế toàn thân
- Thiếu oxy: nhiều nguyên nhân
cơ chế từ các chuyên khoa


3.Tính chất phương pháp luận trong
nghiên cứu sinh lý bệnh
Tính chất tích hợp
• Nghiên cứu chức năng của từng cơ quan
nhưng không tách rời quan hệ chung.


3.Tính chất phương pháp luận trong
nghiên cứu sinh lý bệnh
• Tìm hiểu qui luật hoạt động của cơ
thể bị bệnh.
Sinh lý bệnh tận dụng mọi khả năng
kỹ thuật cũng như thành tựu của
những môn học khác.

3.Tính chất phương pháp luận trong
nghiên cứu sinh lý bệnh
• Nên SLB mang tính chất tích hợp về
mặt phương pháp, để giải thích cơ
chế bệnh sinh nó có thể sử dụng cơ
chế hoá sinh, lý sinh, hình thái, di
truyền.


3.Tính chất phương pháp luận trong
nghiên cứu sinh lý bệnh
• Phải hiểu biết sinh các môn học khác:
hóa sinh, sinh lý, GPB, GP, dược...
=> SLB không có kỹ thuật và phương
pháp riêng hay nói cách khác phương
pháp SLB là tổng hợp và tích hợp.


3.Tính chất phương pháp luận trong
nghiên cứu sinh lý bệnh
Ví dụ: Nghiên cứu bệnh ung thư =
máu, hoá sinh, miễn dịch, di truyền...
thành qui luật ung thư


3.Tính chất phương pháp luận trong
nghiên cứu sinh lý bệnh
Tính chất thực nghiệm
Để hiểu cơ chế bệnh phải giải đáp
câu hỏi "tại sao?" hay "như thế

nào?".


3.Tính chất phương pháp luận trong
nghiên cứu sinh lý bệnh
Tính chất thực nghiệm
Để hình thành kết luận có tính qui luật
của một bệnh phương pháp phải qua
4 bước sau:


3.Tính chất phương pháp luận trong
nghiên cứu sinh lý bệnh
• Quan sát: dùng ngũ quan, dùng phương
tiện kỹ thuật, xét nghiệm cận lâm sàng
• Giả thuyết: sau khi thu thập dữ kiện ở
người bệnh, người thầy thuốc đặt giả
thuyết dựa trên những khách quan thu
được.


3.Tính chất phương pháp luận trong
nghiên cứu sinh lý bệnh
• Chứng minh bằng thực nghiệm: để kiểm
chứng giả thuyết có thể bằng các
phương tiện kỹ thuật, điều trị khỏi, đối
chiếu lâm sàng – GPB, thực nghiệm trên
động vật…
• Kết luận

4.Vai trò của sinh lý bệnh trong y học

Soi sáng cho công tác phòng và
điều trị
Muốn dự phòng bệnh nào cần nắm
được qui luật hoạt động của chúng.
SLB nghiên cứu qui luật hoạt động
của bệnh, => đề ra được nguyên tắc
phòng và điệu trị bệnh.