Nghiên cứu đặc điểm hình ảnh ung thư biểu mô tế bào gan trên chụp mạch số hóa xóa nền

�i Doãn Kỳ [5], Nguyễn Quang
Duật [7] cho thấy trên chụp mạch số hóa
xóa nền, các trường hợp huyết khối tĩnh
mạch ít gặp với tỷ lệ là 5,2% và 6,4%.
Bảng 3: Thông động tĩnh mạch.
Thông động
tĩnh mạch

Số BN
(n = 53)

Tỷ lệ
(%)

Có

5

9,4

Không

48

90,6

Đa số các trường hợp không có thông
động tĩnh mạch.
Thông động tĩnh mạch là sự nối thông
giữa các nhánh động mạch gan với tĩnh
mạch cửa hoặc tĩnh mạch gan do khối u

phát triển phá vỡ cấu trúc giải phẫu
bình thường tại những vị trí này [10].
Chụp mạch số hóa xóa nền được coi là
tiêu chuẩn vàng để phát hiện thông động
tĩnh mạch. Tương tự như huyết khối tĩnh
mạch cửa, các trường hợp thông động
tĩnh mạch thường có tiên lượng xấu và
hạn chế chỉ định can thiệp nút mạch.
69


T¹p chÝ y - d-îc häc qu©n sù sè 8-2018

Trong nghiên cứu này, 5 BN có hiện
tượng thông động tĩnh mạch, đều không
đánh giá được chính xác tình trạng thông
động tĩnh mạch trước can thiệp do chỉ
được chụp cắt lớp vi tính trên hệ thống
máy 2 dãy đầu dò. Trong nghiên cứu của
Nguyễn Quang Duật [7], Thái Doãn Kỳ [5],
tỷ lệ này lần lượt là 7,1% và 4,6%.
Bảng 4: Động mạch nuôi khối u.
Động mạch
nuôi khối u

Số khối
(n = 78)

Tỷ lệ
(%)

Động mạch gan phải

58

74,4

Động mạch gan trái

10

12,8

Động mạch gan chung

7

9

Động mạch khác

3

3,8

Đa số khối u được nuôi từ động mạch
gan phải. Trong nghiên cứu 3 khối u được
nuôi bằng các nguồn mạch ngoài gan
bao gồm động mạch vú trong, liên sườn.
Nguyễn Quang Duật và CS cho thấy 66,3%

khối u được cấp máu từ động mạch gan
phải và 5,1% từ động mạch gan trái, 5,6%
nhận máu từ nguồn mạch bàng hệ ngoài
gan, chủ yếu từ động mạch hoành dưới
[7]. Nghiên cứu của Nguyễn Bạch Đằng
cho thấy 66,67% khối u được cấp máu từ
động mạch gan phải và 11,6% từ động
mạch gan trái, 19,6% khối u được cấp
máu từ nhánh mạch ngoài gan [8]. Tỷ lệ
các khối u được cấp máu bởi hệ tuần
hoàn bàng hệ của tác giả cao hơn
nghiên cứu của chúng tôi, có thể do tác
giả nghiên cứu trên cả nhóm BN đã can
thiệp tắc mạch nên có sự tăng sinh tuần
hoàn bàng hệ.
70

KẾT LUẬN
Từ kết quả trên, chúng tôi rút ra kết
luận về đặc điểm hình ảnh khối UBTG
trên chụp mạch số hóa xóa nền như sau:
- 71,7% BN chỉ có 1 khối u.
- 77,4% BN có u gan phải, u cả hai
thùy gan gặp 13,2%.
- 7,6% BN có huyết khối tĩnh mạch
cửa. 9,4% BN có hiện tượng thông động
tĩnh mạch.
- 96,2% BN có khối u tăng sinh mạch
nhiều.
- 74,4% khối u có nguồn mạch nuôi

chính từ động mạch gan phải, 12,8% từ
động mạch gan trái.TÀIỆU THAM KHẢO
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ Y tế. Hướng dẫn chẩn đoán và điều
trị ung thư gan nguyên phát. 5250 QĐ/BYT.
2012.
2. Phạm Minh Thông. Chụp động mạch
gan trong chẩn đoán ung thư gan. Ung thư
gan nguyên phát. Nhà xuất bản Y học. Hà Nội.
2006, tr.217-230.
3. Đào Việt Hằng. Đánh giá kết quả điều trị
UBTG bằng đốt nhiệt sóng cao tần với các
loại kim được lựa chọn theo kích thước
khối u. Luận án Tiến sỹ Y học. Trường Đại học
Y Hà Nội. 2016.
4. Trần Công Duy Long. Đánh giá vai trò
phẫu thuật nội soi cắt gan trong điều trị
ung thư tế bào gan. Trường Đại học Y Dược
Thành phố Hồ Chí Minh. 2016.
5. Thái Doãn Kỳ. Nghiên cứu kết quả điều
trị UBTG bằng phương pháp tắc mạch hóa
chất sử dụng hạt vi cầu DC Beads. Luận án
Tiến sỹ Y học. Viện Nghiên cứu Y Dược lâm
sàng 108. 2015


t¹p chÝ y - d-îc häc qu©n sù sè 8-2018
6. Nguyễn Bạch Đằng. Nghiên cứu đặc
điểm lâm sàng, hình ảnh siêu âm, chụp cắt
lớp vi tinh và chụp động mạch gan trong chẩn

đoán UBTG. Luận văn Thạc sỹ Y học. Học
viện Quân y. 2008.

trong chẩn đoán ung thư gan. Tạp chí Y học
Thực hành. 2011, 3, tr.33-37.

7. Nguyễn Quang Duật, Dương Quang
Huy. Đặc điểm và nguồn mạch nuôi u ở bệnh
nhân UBTG. Tạp chí Y - Dược học Quân sự.
2012, tr.45-49.

10. Kudo M, Kitano M, Sakurai T et al.
General rules for the clinical and pathological
study of primary liver cancer, nationwide
follow-up survey and clinical practice guidelines:
The outstanding achievements of the Liver
Cancer Study Group of Japan. Dig Dis. 33 (6),
pp.765-770.

8. Nguyễn Bạch Đằng, Mai Hồng Bàng.
Nghiên cứu hình ảnh chụp động mạch gan

9. Bialecki E.S, Di Bisceglie A.M. Diagnosis
of hepatocellular carcinoma. HPB (Oxford).
2005, 7 (1), pp.26-34.

Hình minh họa

Hình 1: Khối UBTG với các mạch máu tăng sinh bao quanh và chạy vào trong khối u.

Hình 2: Huyết khối toàn bộ nhánh tĩnh mạch chủ phải.

71