Chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề trên địa bàn huyện cẩm giàng tỉnh hải dương

i

LỜI CAM ĐOAN
Tôi là Vũ Xuân Tính xin cam đoan: Luận văn này là công trình nghiên
cứu thực sự của riêng tôi, được thực hiện trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết,
khảo sát tình hình thực tế dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS.TS Hoàng
Văn Thành.
Các số liệu, kết quả trong luận văn là trung thực, các đề xuất đưa ra xuất
phát từ thực tiễn và kinh nghiệm, chưa được công bố dưới bất kỳ hình thức
nào trước khi trình bày bảo vệ và công nhận bởi “Hội đồng đánh giá luận văn
tốt nghiệp Thạc sỹ kinh tế”
Tôi xin khẳng định về sự trung thực của luận văn.


ii

LỜI CẢM ƠN
Luận văn thạc sĩ với đề tài “Chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề
trên địa bàn huyện Cẩm Giàng tỉnh Hải Dương” là kết quả của quá trình
cố gắng của bản thân và được sự giúp đỡ, động viên khích lệ của các thầy, cô
trong trường, các cán bộ quản lý khoa Sau Đại học Thương Mại, các anh, chị
tại Bộ Công Thương, Ủy ban nhân dân tỉnh Hải Dương, Ủy ban nhân dân
huyện Cẩm Giàng, các doanh nghiệp, nghệ nhân đã hỗ trợ, phối hợp cung cấp
dữ liệu, thông tin, giúp đỡ trong suốt quá làm luận văn.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới:
- Các thầy, cô giáo và cán bộ quản lý khoa Sau Đại học – Trường ĐH
Thương mại.
- Tập thể văn phòng UBND tỉnh Hải Dương và huyện Cẩm Giàng.
- Các anh chị ở Trung tâm Thông tin Công nghiệp và Thương mại, Bộ
Công Thương.
- Các cơ quan hữu quan, doanh nghiệp và bạn bè đã hỗ trợ, giúp đỡ tôi

trong suốt quá trình hoàn thiện luận văn.
- Đặc biệt tôi gửi lời cảm ơn chân thành tới thầy giáo hướng dẫn: Phó
GS, Tiến sỹ Hoàng Văn Thành đã trực tiếp hướng dẫn, chỉ bảo tận tình, cung
cấp các tài liệu cần thiết, gợi ý những hướng đi và các giải quyết vấn đề cho
đề tài.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng hoàn thiện nội dung nghiên cứu bằng kiến
thức của bản thân và kinh nghiệm từ các đề tài trước. Song cũng không thể
tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận được những ý kiến đóng góp quý
báu từ các thầy cô để hoàn thiện hơn luận văn của mình.
Xin trân trọng cảm ơn!


iii

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN....................................................................................................................i
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT................................................................................................iv
DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ HÌNH VẼ.....................................................................v
PHẦN MỞ ĐẦU....................................................................................................................1
1.TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI.......................................................................................1
2.MỤC TIÊU VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU....................................................................2
3.ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU..........................................2
4.PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.......................................................................................3
5.TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU.........................................................3
6.Ý NGHĨA CỦA ĐỀ TÀI.....................................................................................................5
7.KẾT CẤU LUẬN VĂN......................................................................................................5
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ PHÁT TRIỂN LÀNG
NGHỀ TẠI ĐỊA PHƯƠNG CẤP HUYỆN............................................................................7
1.1 Các khái niệm cơ bản.......................................................................................................7
1.1.1 Làng nghề......................................................................................................................7

1.1.2 Phát triển làng nghề.....................................................................................................11
1.1.3 Chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề........................................................................13
1.2 Nội dung chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề của địa phương..................................17
1.2.1 Xây dựng các văn bản quy định hướng dẫn thực hiện chính sách hỗ trợ phát triển
làng nghề..............................................................................................................................17
1.2.2 Tổ chức thực hiện chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề...........................................18
1.2.3 Kiểm tra, giám sát thực hiện chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề..........................21
1.3 Các yếu ảnh hưởng đến chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề của địa phương...........22
1.3.1 Các yếu tố bên ngoài...................................................................................................22
1.3.2 Các yếu tố bên trong....................................................................................................23
1.4 Kinh nghiệm về chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề của một số địa phương và bài
học rút ra cho huyện Cẩm Giàng..........................................................................................25
1.4.1 Kinh nghiệm của một số địa phương..........................................................................25
1.4.2 Bài học rút ra cho huyện Cẩm Giàng, Hải Dương......................................................31
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG LÀNG NGHỀ VÀ CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ PHÁT TRIỂN
LÀNG NGHỀ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CẨM GIÀNG, HẢI DƯƠNG..........................34
2.1 Khái quát về sự phát triển làng nghề trên địa bàn Cẩm Giàng, Hải Dương...................34
2.1.1 Điều kiện phát triển làng nghề....................................................................................34
2.1.2 Kết quả phát triển làng nghề........................................................................................36
2.2 Thực trạng chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề trên địa bàn huyện Cẩm Giàng, Hải
Dương...................................................................................................................................41
2.2.1.1 Chính sách về bảo tồn và phát triển làng nghề.........................................................42
2.2.1.2 Chính sách về lao động làng nghề............................................................................44
Chính sách về bảo tồn và phát triển làng nghề.....................................................................55
2.3 Đánh giá chung về chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề huyện Cẩm Giàng, Hải
Dương...................................................................................................................................56
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ VỀ CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ PHÁT TRIỂN
LÀNG NGHỀ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CẨM GIÀNG TỈNH HẢI DƯƠNG.................62

iv

3.1 Dự báo xu hướng phát triển và mục tiêu phát triển làng nghề của huyện Cẩm Giàng
tỉnh Hải Dương.....................................................................................................................62
3.1.1Dự báo xu hướng phát triển..........................................................................................62
3.1.2 Mục tiêu phát triển làng nghề......................................................................................67
3.2 Giải pháp đối với chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề trên địa bàn huyện Cẩm Giàng
tỉnh Hải Dương.....................................................................................................................69
3.2.1Giải pháp hoàn thiện các chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề huyện Cẩm Giàng,
Hải Dương............................................................................................................................69
3.2.2 Giải pháp tổ chức, thực hiện chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề huyện Cẩm
Giàng, Hải Dương................................................................................................................75

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

TTCN: Tiểu thủ công nghiệp
UBND: Ủy ban nhân dân
GRDP: Tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh
CNH: Công nghiệp hóa
HĐH: Hiện đại hóa
HTX: Hợp tác xã
TNHH: Trách nhiệm hữu hạn
DNTN: Doanh nghiệp tư nhân
ASEAN: Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á


v

DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ HÌNH VẼ
Hình 1: Quy trình thực hiện chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề.............................19

Hình 2.1: Tỷ trọng các làng nghề phân theo ngành nghề ở Hải Dương.........................37
Bảng 2.1: Tổng hợp lao động và thu nhập bình quân của lao động làng nghề huyện
Cẩm Giàng........................................................................................................................39
Bảng2.2: Giá trị sản xuất của các làng nghề chính trên địa bàn tỉnh.............................40
Hải Dương........................................................................................................................40
..........................................................................................................................................41
Hình 2.2: Tỷ trọng giá trị sản xuất làng nghề mộc trên địa bàn tỉnh..............................41
Hải Dương........................................................................................................................41
Biểu đồ 2.1: Đánh giá điều kiện thực hiện chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề
huyện Cẩm Giàng, Hải Dương.........................................................................................49
Bảng 2.3 Đánh giá về bộ máy điều hành quản lý thực hiện chính sách hỗ trợ phát triển
làng nghề huyện Cẩm Giàng, Hải Dương........................................................................50
Biểu đồ 2.2 Đánh giá quy trình thực hiện chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề huyện
Cẩm Giàng, Hải Dương....................................................................................................53
Biểu đồ 2.3Đánh giá phương pháp thực hiện chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề
huyện Cẩm Giàng, Hải Dương.........................................................................................54
..........................................................................................................................................54
Bảng 2.4: Đánh giá mức độ hài lòng về các chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề
huyện Cẩm Giàng, Hải Dương.........................................................................................55
Bảng 3:1 Tổng hợp các làng nghề trong kỳ quy hoạch tỉnh Hải Dương đến năm 2025 68


1

PHẦN MỞ ĐẦU
1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế hướng tới tiếp thu các công
nghệ mới của cuộc cách mạng công nghiệp số 4.0 trên toàn thế giới. Đảng và
Nhà nước ta luôn chú ý tới sự phát triển của khu vực nông thôn. Một trong
những nội dung quan trọng của sự phát triển kinh tế khu vực nông thôn, phát

triên nông thôn mới là phát triển làng nghề truyền thống nhằm bảo tồn những
giá trị truyền thống nhưng cũng ứng dụng tiếp thu các công nghệ mới cho
làng nghề truyền thống trong cả nước.
Thực hiện đổi mới chính sách phát triển nông nghiệp và nông thôn
trong các Nghị quyết của Ban chấp hành Trung ương Đảng khoá VIII, tiếp tục
được triển khai cụ thể hóa tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX và X đề cập
đến phát triển mạnh các ngành công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ ở
nông thôn, tiếp tục đổi mới, phát triển kinh tế tập thể, kinh tế tư nhân… Do
vậy, một loạt các văn bản pháp luật mới ra đời như Luật Doanh nghiệp, Luật
đất đai, Luật đầu tư, Luật Bảo vệ môi trường v.v… cùng các văn bản quy định
cơ chế, chính sách khác về tài chính, tín dụng, đào tạo, khoa học công nghệ,
phát triển ngành nghề nông thôn v.v… nhằm tạo ra một môi trường và hành
lang pháp lý cho các làng nghề phát triển. Với tỉnh Hải Dương, nơi có nhiều
làng nghề khá phát triển, chính quyền địa phương cũng đã cụ thể hoá các
chính sách của nhà nước gắn với điều kiện KT-XH của địa phương để đề ra
một số chính sách phát triển các làng nghề như các chính sách về thu hút đầu
tư, chính sách hỗ trợ xây dựng CSHT, chính sách khuyến khích phát triển
công nghiệp, xuất khẩu …
Tuy nhiên thực tế cũng cho thấy nhiều chính sách của Nhà nước chưa
đồng bộ, thường xuyên phải bổ sung sửa đổi, thậm chí chưa thích hợp, khó


2

thực thi gây bế tắc trong hoạt động thực tiễn. Mặt khác, nhiều vấn đề liên
quan đến quá trình SXKD và phát triển ở các làng nghề chưa được Nhà nước
quan tâm, chưa có những chế tài hay biện pháp kích thích phát triển. Vì vậy,
việc nghiên cứu các chính sách phát triển làng nghề để hoàn thiện các chính
sách phù hợp với tình hình hiện tại là cần thiết.
Cẩm Giàng, Hải Dương là một tỉnh có nhiều làng nghề truyền thống phát

triển và đang có nhiều chính sách cần triển khai và hỗ trợ.
Vì vậy mà tôi chọn đề tài: “Chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề
trên địa bàn huyện Cẩm Giàng tỉnh Hải Dương”
2. MỤC TIÊU VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
Các nghiên cứu các chính sách của nhà nước, tỉnh và của địa phương
tỉnh Hải Dương trước đây có ảnh hưởng thúc đẩy phát triển làng nghề và làm
rõ kết quả, hạn chế, nguyên nhân của hạn chế để rút ra những bài học kinh
nghiệm trong phát triển làng nghề ở địa phương. Đó là cơ sở đề xuất những
quan điểm, giải pháp và những kiến nghị nhằm hoàn thiện chính sách thúc
đẩy phát triển làng nghề ở tỉnh Hải Dương nói chung và huyện Cẩm Giàng
nói riêng trong thời gian tới.
3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
Đối tượng nghiên cứu của luận án là hệ thống các chính sách của Nhà
nước từ Trung ương và địa phương đã tác động đến phát triển làng nghề trên
địa bàn huyện Cẩm Giàng, Hải Dương.
Phạm vi nghiên cứu của luận án là các chính sách được triển khai tác
động đối với các làng nghề ở tỉnh Hải Dương từ năm 2011 đến 2016. Các
chính sách này cũng được giới hạn trong phạm vi các chính sách KT-XH. Hệ
thống các chính sách công này cũng chủ yếu tập trung nghiên cứu ở một số
các chính sách có ảnh hưởng nhiều và trực tiếp đến sự phát triển của các LN
bao gồm: Chính sách về đất đai; Chính sách về khuyến khích đầu tư; Chính


3

sách về thương mại, thị trường; Chính sách về thuế; Chính sách về tín dụng;
Chính sách về khoa học công nghệ; Chính sách về đào tạo và phát triển nguồn
nhân lực; Chính sách về bảo vệ môi trường.
4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Luận án sử dụng phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của

chủ nghĩa Mác - Lê Nin; kết hợp phương pháp lịch sử với phương pháp lôgic
để tiếp cận nghiên cứu và đánh giá các chính sách đã được thực hiện để phát
triển làng nghề ở tỉnh Hải Dương. Luận án cũng sử dụng các phương pháp
thống kê, phân tích tổng hợp, phương pháp so sánh, phương pháp chuyên gia
v.v… dựa trên các nguồn số liệu, tư liệu thu thập được trong quá trình khảo
sát thực tiễn, đồng thời tiếp thu, kế thừa có chọn lọc quá trình tìm hiểu,
nghiên cứu các tài liệu về làng nghề.
Luận án cũng tham khảo những tài liệu của các cơ quan quản lý tại
tỉnh Hải Dương có liên quan đến phát triển làng nghề như các Sở Kế hoạch
đầu tư, Sở Tài chính, Sở Công thương, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông
thôn, Sở Tài nguyên và Môi trường v.v…
5. TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU
Có thể nêu một số công trình chủ yếu như sau:
- Luận án Tiến sĩ về “Phát triển làng nghề truyền thống trong quá trình
công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở vùng ven thủ đô Hà Nội” của tác giả Mai Thế
Hởn.
- “Khôi phục và phát triển làng nghề ở nông thôn vùng đồng bằng sông
Hồng - thực trạng và giải pháp” của Thạc sĩ Vũ Thị Hà năm 2002. Tác giả đã
nghiên cứu thực trạng làng nghề truyền thống ở nông thôn vùng Đồng bằng
sông Hồng và đưa ra giải pháp về quy hoạch, kế hoạch khôi phục và phát
triển làng nghề truyền thống, đưa ra giải pháp về đào tạo lao động, cán bộ


4

quản lý, thị trường tiêu thụ, đổi mới công nghệ, chính sách của nhà nước để
phát triển làng nghề truyền thống.
- “Tín dụng của ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn với việc
phát triển làng nghề tại tỉnh Quảng Nam” của Thạc sĩ Trần Văn Hiến năm
2006. Tác giả đã nghiên cứu thực trạng công tác tín dụng ngân hàng nông

nghiệp của tỉnh Quảng Nam đối với sự phát triển làng nghề của tỉnh; đồng
thời tác giả đã ra dự báo sự phát triển của làng nghề, của tín dụng ngân hàng
nông nghiệp đến năm 2010, đưa ra cơ chế, chính sách cho vay để khuyến
khích làng nghề phát triển.
- “Giải pháp xây dựng làng nghề trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh theo hướng
phát triển bền vững” của Thạc sĩ Nguyễn Hữu Loan năm 2007. Tác giả đánh
giá thực trạng và đề xuất giải pháp tổ chức quản lý, xây dựng làng nghề theo
hướng bền vững trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh.
- Bên cạnh đó, còn một số đề tài, luận án tiến sĩ đề cập tới các vấn đề gần
với đề tài này như: “Phát triển tiểu thủ công nghiệp trong nền kinh tế hàng
hoá nhiều thành phần ở đô thị Việt Nam hiện nay" của Nguyễn Hữu Lực hay
“Một số vấn đề cơ bản về sự phát triển tiểu thủ công nghiệp ở nông thôn Hà
Bắc” của Nguyễn Ty,… Các công trình này chủ yếu đề cập đến vấn đề phát
triển tiểu thủ công nghiệp là chính, còn vấn đề khôi phục và phát triển làng
nghề truyền thống mới dừng lại ở mức định hướng cơ bản tầm vĩ mô và một
số chủ trương lớn mà chưa đi sâu nghiên cứu một cách có hệ thống, đưa ra
các giải pháp khả thi cho việc đẩy mạnh phát triển làng nghề truyền thống.
- Ngoài ra, còn một số luận văn lý luận chính trị cao cấp về “Phát triển
làng nghề truyền thống trong nền kinh tế thị trường hiện nay trên địa bàn
huyện Đức Thọ - Hà Tĩnh” của Thạc sĩ Nguyễn Quốc Hải năm 2006 và
“Nghề truyền thống trên địa bàn Hà Nội trong quá trình hội nhập kinh tế quốc
tế” của Nguyễn Trọng Tuấn cũng đều đề cập đến thực trạng làng nghề truyền


5

thống của các địa phương khác nhau; đồng thời cũng đưa ra những giải pháp
về quy hoạch kế hoạch phát triển nghề truyền thống và đặt vấn đề thị trường
tiêu thụ, đổi mới công nghệ, chính sách, đào tạo nguồn lao động để làng nghề
được phát triển trong điều kiện Việt Nam thực hiện công nghiệp hoá, hiện

đại hoá nông nghiệp nông thôn và gia nhập Tổ chức thương mại thế giới.
Nhìn chung các công trình nghiên cứu kể trên đã nghiên cứu những khía
cạnh khác nhau của các làng nghề, làng nghề truyền thống và đưa ra những giải
pháp phát triển cũng chính là giải quyết vấn đề phát triển nông nghiệp, nông
thôn và nông dân theo đúng tinh thần nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ X.
6. Ý NGHĨA CỦA ĐỀ TÀI
- Làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về vai trò của các chính sách đối với
sự phát triển các làng nghề trong quá trình CNH, HĐH, phát triển theo định
hướng nông thôn mới và tiếp cận cuộc cách mạng công nghiệp số 4.0.
- Phân tích làm rõ các chính sách của nhà nước và địa phương tác động
đến sự phát triển các làng nghề ở Cẩm Giàng, Hải Dương và rút ra những bài
học kinh nghiệm.
- Đề xuất các quan điểm và các giải pháp chủ yếu hoàn thiện chính sách
thúc đẩy phát triển làng nghề ở huyện Cẩm Giàng, Hải Dương trong thời gian
tới, đồng thời có một số kiến nghị nhằm thúc đẩy các giải pháp trong hoàn
thiện các chính sách phát triển làng nghề đáp ứng với yêu cầu phát triển KTXH của địa phương.
7. KẾT CẤU LUẬN VĂN
Ngoài mở đầu, kết luận, các phụ lục và các danh mục tài liệu tham khảo,
kết cấu của luận văn được trình bày theo 3 chương:
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ PHÁT
TRIỂN LÀNG NGHỀ TẠI ĐỊA PHƯƠNG CẤP HUYỆN


6

Chương 2: THỰC TRẠNG LÀNG NGHỀ VÀ CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ
PHÁT TRIỂN LÀNG NGHỀ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CẨM GIÀNG, HẢI
DƯƠNG
Chương 3: GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ VỀ CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ
PHÁT TRIỂN LÀNG NGHỀ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CẨM GIÀNG,

TỈNH HẢI DƯƠNG


7

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ PHÁT
TRIỂN LÀNG NGHỀ TẠI ĐỊA PHƯƠNG CẤP HUYỆN
1.1 Các khái niệm cơ bản
1.1.1 Làng nghề
Làng xã Việt Nam phát triển rất lâu đời, nó thường được gắn chặt với
nông nghiệp và kinh tế nông thôn. Ngay từ đầu, trong một làng phần lớn
người dân làm nông nghiệp, cùng với sự phát triển của kinh tế xã hội trong
làng xuất hiện một bộ phận dân cư sống bằng nghề khác. Người dân liên kết
với nhau tạo thành một tổ chức nghề nghiệp trong làng tạo thành các làng
nghề, phường nghề, xã nghề gắn với từng địa phương. Trong làng xuất hiện
những người chuyên làm nghề và những người vừa làm nông nghiệp và vừa
làm nghề (nghề phụ). Tuy nhiên, do nhu cầu của khác hàng về sản phẩm của
làng nghề ngày một cao đòi hỏi tính chuyên môn của các nghề cũng tăng theo.
Chính vì vậy, xu hướng người lao động tách khỏi đồng ruộng để làm nghề thủ
công và xác định sống, làm giàu bằng nghề này ngày một nhiều.
Trong quá trình phát triển hội nhập kinh tế quốc tế, làng nghề có nhiều
cơ hội phát triển để đưa các sản phẩm thủ công truyền thống ra thị trường thế
giới. Đồng thời, làng nghề cũng được nhiều lĩnh vực quan tâm nghiên cứu,
đầu tư phát triển. Cho đến nay vẫn chưa có khái niệm chính thống về “làng
nghề”. Sau đây là một số quan niệm phổ biến:
Thứ nhất: Làng nghề là nơi mà hầu hết mọi người trong làng đều hoạt
động cho nghề ấy và lấy đó làm nghề sống chủ yếu. Với quan niệm này thì
hiện nay làng nghề không còn nhiều.
Thứ hai: Làng nghề là trung tâm sản xuất thủ công, nơi quy tụ các nghệ
nhân và nhiều gia đình chuyên tâm làm nghề truyền thống lâu đời, có sự liên

kết hỗ trợ trong sản xuất, bán sản phẩm theo kiểu hội, phường, theo kiểu


8

doanh nghiệp nhỏ và vừa, có cùng tổ nghề. Song với quan niệm này nó chưa
phản ánh đầy đủ tính chất của làng nghề.
Thứ ba: Theo giáo sư Trần Quốc Vuợng thì “làng nghề là một làng tuy
vẫn còn trồng trọt theo lối tiểu nông và chăn nuôi nhưng cũng có một số nghề
phụ khác như đan lát, gốm sứ, làm tương... song đã nổi trội một nghề cổ
truyền, tinh xảo với một tầng lớp thợ thủ công chuyên nghiệp hay bán chuyên
nghiệp, có phường (cơ cấu tổ chức), có ông trùm, ông cả... cùng một số thợ và
phó nhỏ, đã chuyên tâm, có quy trình công nghệ nhất định, sống chủ yếu được
bằng nghề đó và sản xuất ra các mặt hàng thủ công.
Một số nhà nghiên cứu khác lại đưa ra quan niệm làng nghề gắn với tiêu
chí cụ thể về lao động, thu nhập. Tác giả Nguyễn Văn Đại, Trần Văn Luận
cho rằng “Làng nghề là những làng đã từng có từ 50 hộ hoặc từ 1/3 tổng số hộ
hay lao động của địa phương trở lên làm nghề chiếm phần chủ yếu trong tổng
thu nhập của họ trong năm”.
Từ các quan niệm trên đây, có thể khái quát về làng nghề như sau: Làng
nghề là một cụm dân cư sinh sống trong một làng (thôn) có một hay một số
nghề được tách ra khỏi nông nghiệp để sản xuất kinh doanh độc lập. Thu nhập
từ các nghề đó chiếm tỷ trọng cao trong tổng giá trị sản phẩm của toàn làng.
Ngày nay, khi mà trên thế giới khu vực dịch vụ đóng vai trò quan trọng
và trở thành lĩnh vực chiếm ưu thế về mặt tỷ trọng, thì các nghề dịch vụ trong
nông thôn cũng xếp vào các làng nghề. Như vậy, trong làng nghề sẽ có loại
làng một nghề và làng nhiều nghề, tuỳ theo số lượng ngành nghề thủ công và
dịch vụ có ưu thế trong làng. Làng một nghề là làng duy nhất có một nghề
xuất hiện và tồn tại, hoặc có một nghề chiếm ưu thế tuyệt đối, các nghề khác
chỉ có ở một vài hộ không đáng kể. Làng nhiều nghề là làng xuất hiện và tồn

tại nhiều nghề có tỷ trọng các nghề chiếm ưu thế gần như tương đương nhau.
Trong nông thôn Việt Nam trước đây loại làng một nghề xuất hiện và tồn tại


9

chủ yếu, loại làng nhiều nghề gần đây mới xuất hiện và có xu hướng phát
triển mạnh. Từ các quan niệm trên đây, có thể khái quát về làng nghề như sau:
làng nghề là một cụm dân cư sinh sống trong một làng (thôn) có một hay một
số nghề được tách ra khỏi nông nghiệp để sản xuất kinh doanh độc lập. Thu
nhập từ các nghề đó chiếm tỷ trọng cao trong tổng giá trị sản phẩm của toàn
làng.
Chính vì vậy mà làng nghề có đặc điểm sau:
- Làng nghề phát triển đa dạng trong nông thôn, một số làng nghề hoạt
động kinh tế vẫn gắn chặt với sản xuất nông nghiệp.
Do nhu cầu việc làm và thu nhập, người nông dân đã có nghề chính là
làm ruộng, nghề phụ là nghề thủ công. Vì vậy, trong sự phát triển một số làng
nghề tách dần khỏi nông nghiệp nhưng không tách rời khỏi nông thôn. Thực
tế ở nhiều làng nghề, người nông dân thường tự sản xuất, tự sửa chữa nhằm
đáp ứng phần lớn nhu cầu hàng tiêu dùng của mình. Đại bộ phận các hộ
chuyên làm nghề thủ công vẫn còn tham gia sản xuất nông nghiệp. Hầu hết
các làng nghề vẫn còn một bộ phận ruộng đất và kinh tế nông nghiệp.
- Làng nghề có sản phẩm mang tính đơn chiếc, độc đáo có tính mỹ thuật
cao, là sản phẩm thủ công truyền thống mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.
Các sản phẩm đều là sự kết giao phương pháp thủ công tinh xảo với sự
sáng tạo nghệ thuật. Các sản phẩm thủ công thường mang tính cá biệt và có
sắc thái riêng của mỗi làng nghề. Ví dụ cũng là đồ gốm nhưng có thể dễ dàng
phân biệt được gốm Phù Lãng (Hải Dương) với gốm Thổ Hà (Bắc Giang) và
gốm Bát Tràng (Hà Nội), tất cả đều mang vóc dáng dân tộc, quê hương chứa
đựng ảnh hưởng về văn hóa tinh thần, quan niệm về nhân vắn và tín ngưỡng

tôn giáo dân tộc.


10

- Thị trường tiêu thụ các sản phẩm của làng nghề trước kia thường nhỏ
hẹp nhưng ngày nay thị trường tiêu thụ đã được mở rộng trong nước và trên
thế giới.
Sự ra đời của các làng nghề là xuất phát từ việc đáp ứng nhu cầu về hàng
tiêu dùng tại chỗ của các địa phương. Ngày nay các làng nghề đã phát triển
sang các làng nghề khác trong xã, trong vùng, hình thành nên các cụm công
nghiệp làng nghề (cụm công nghiệp làng nghề Đồng Quang, Đa Hội (Hải
Dương), vùng nghề gốm sứ huyện Gia Lâm (Hà Nội))... Đặc biệt, các nghề thủ
công truyền thống ngày càng mang tính xã hội cao. Phạm vi hoạt động kinh
doanh của các làng nghề không chỉ dừng lại trong phạm vi quốc gia mà còn
vươn ra các nước trên thế giới. Một số làng nghề đã tổ chức tìm kiếm thị trường
xuất khẩu và chủ động tổ chức xuất khẩu sản phẩm của mình.
- Công nghệ chủ yếu là thủ công nhưng ngày nay công nghệ đã được hiện
đại hóa kết hợp với công nghệ truyền thống.
Công cụ lao động trong các làng nghề thường mang tính đơn chiếc, sản
phẩm dựa vào bàn tay khéo léo của người thợ thủ công. Trong cơ chế thị
trường, sự kết hợp giữa công nghệ truyền thống thủ công thô sơ với công nghệ
hiện đại như: mô tơ điện, cưa máy, máy se sợi... đã làm tăng năng suất, chất
lượng sản phẩm cao hơn. Với những tiến bộ của khoa học công nghệ, vừa phát
huy được tinh hoa của công nghệ truyền thống, vừa phải liên tục đổi mới công
nghệ để tăng năng suất lao động mà vẫn giữ được công nghệ truyền thống.
- Nguyên liệu chủ yếu là có tại địa phương và vùng lân cận, nhưng ngày
nay một số làng nghề còn nhập từ nước ngoài.
Các làng nghề thường được hình thành xuất phát từ có sẵn nguồn nguyên
liệu tại chỗ, đặc biệt là những làng nghề sản xuất sẩn phẩm tiêu dùng như mây

tre đan, chế biến lương thực, thực phẩm, sản xuất vật liệu xây dựng. Một số
nghề sử dụng những nguyên liệu có sẵn là những phế liệu, phế phẩm, chế thải


11

của sản xuất công nghiệp, nông nghiệp và đời sống sinh hoạt. Ngày nay cùng
với sự phát triển và hội nhập, nhu cầu nguyên liệu lớn, một số làng nghề có
nguồn nguyên liệu tại chỗ không thể đáp ứng được hoặc không có để đáp ứng
nên phương thức cung ứng nguyên liệu cũng có sự thay đổi từ việc thu gom ở
các địa phương khác đến việc nhập khẩu từ nước ngoài.
- Lao động chủ yếu là thủ công và dạy nghề theo phương pháp truyền nghề.
Lao động chủ yếu là nhờ vào kỹ thuật khéo léo, tinh xảo. Hiện nay lao
động của các làng nghê không chỉ bó hẹp trong phạm vi từng gia đình, dòng họ
trong làng mà việc thuê mướn lao động đã phổ biến, hình thành thị trường lao
động. Lao động trong các làng nghề trước đây được dạy theo phương thức truyền
thống trong các gia đình từ đời này sang đời khác và chỉ trong phạm vi từng làng.
Hiện nay, nhiều cơ sở quốc doanh, hợp tác xã làm các nghề truyền thống đã
tổ chức các lớp dạy nghề tập trung làm cho các bí quyết nghề nghiệp không
còn như trước nữa. Trong nền kinh tế thị trường, việc phát triển mạnh kinh tế
tư nhân và hộ gia đình đã phục hồi phương thức dạy nghề theo cách truyền
nghề, kèm cặp của thợ cả đối với thợ phụ và thợ học việc. Người thợ trong
thời gian đào tạo vừa phải học, vừa phải làm. Đây là nét chung nhất trong
đào tạo nghề truyền thống. Như vậy tầng lớp nghệ nhân và đội ngũ lao động
lành nghề có vai trò rất to lớn đối với sự tồn tại và phát triển trong các làng
nghề.
1.1.2 Phát triển làng nghề
Trong thời đại ngày nay có nhiều quan niệm khác nhau về sự phát triển.
Raaman Weitz cho rằng: “Phát triển là một quá trình thay đổi liên tục làm
tăng trưởng mức sống con người và phân phối công bằng những thành quả

tăng trưởng trong xã hội”.
Ngân hàng thế giới đưa ra khái niệm có ý nghĩa rộng hơn bao gồm
những thuộc tính quan trọng liên quan đến hệ thống giá trị của con người, đó


12

là: “Sự bình đẳng hơn về cơ hội, sự tự do về chính trị và các quyền tự do công
dân để củng cố niềm tin trong cuộc sống của con người trong các mối quan hệ
với Nhà nước, với cộng đồng...”
Tuy có nhiều quan niệm về sự phát triển, nhưng tựu trung lại các ý kiến
đều cho rằng: Phạm trù của sự phát triển là phạm trù vật chất, phạm trù tinh
thần, phạm trù về hệ thống giá trị của con người. Mục tiêu chung của phát
triển là nâng cao các quyền lợi về kinh tế, chính trị, văn hoá xã hội và quyền
tự do công dân của mọi người dân.
Khái niệm về phát triển bền vững đã được Uỷ ban môi trường và phát
triển thế giới đưa ra năm 1987 như sau: “Những thế hệ hiện tại cần đáp ứng
nhu cầu của mình, sao cho không phương hại đến khả năng của các thế hệ
tương lai đáp ứng nhu cầu của họ” Phát triển bền vững lồng ghép các quá
trình hoạt động kinh tế, hoạt động xã hội với việc bảo tồn tài nguyên và làm
giầu môi trường sinh thái. Nó đáp ứng nhu cầu phát triển hiện tại nhưng
không làm ảnh hưởng bất lợi cho các thế hệ mai sau Theo tôi khái niệm về
phát triển bền vững của Uỷ ban Môi trường Thế giới là đầy đủ. Với bất cứ
một quá trình phát triển nào cũng phải đặc biệt chú ý đến tính bền vững, có
như vậy thì phát triển mới lâu dài và ổn định.
Vì vậy, phát triển làng nghề là sự tăng lên cả về số lượng, chất lượng, cơ
cấu tổ chức của làng nghề ở hai mức độ từ thấp lên cao thể hiện ở việc mở
rộng về quy mô sản xuất, sự gia tăng về mức đóng góp cho ngân sách và thu
nhập bình quân một đầu người, việc đảm bảo an sinh xã hội và bảo vệ môi
trường tại làng nghề,…

Để đảm bảo làng nghề phát triển bền vững phải xem xét trên hai góc độ:
Một là, đảm bảo duy trì tính chất bền vững và hiệu quả trong hoạt động
sản xuât kinh doanh và dịch vụ trong chính các làng nghề: Đảm bảo hiệu quả
kinh tế cao như quy mô và tốc độ tăng giá trị sản lượng, trình độ công nghệ,


13

thu nhập bình quân, tổng kim ngạch xuất khẩu,…; Duy trì và nâng cao khả
năng cạnh tranh của các làng nghề; Đảm bảo chất lượng môi trường trong nội
bộ làng nghề.
Hai là, những tác động lan tỏa tích cực của làng nghề đến hoạt động kinh
tế - xã hội và môi trường của địa phương, khu vực có làng nghề: Tạo sự
chuyển dịch tích cực trong cơ cấu ngành kinh tế theo xu hướng CNH, HĐH;
Tác động tích cực trong việc phát triển cơ sở hạ tầng kỹ thuật và xã hội cho
khu vực có làng nghề; Giảm thiểu các tác động tiêu cực đến các vấn đề xã
hội, tăng cường khả năng giải quyết việc làm và nâng cao thu nhập cho dân
cư trong vùng nghề; Hoạt động của làng nghề gắn với các phương án bảo vệ
môi trường trong khu vực, giảm thiểu các tác động tiêu cực của ô nhiễm môi
trường trong quá trình phát triển.
1.1.3 Chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề
Việc sử dụng thuật ngữ “chính sách” đã hiện hữu ở nước ta khá phổ biến,
nhưng khái niệm về chính sách còn được hiểu theo nhiều quan niệm khác
nhau:
Thứ nhất: Chính sách có nghĩa là một cá nhân hay tổ chức đã quyết định
một cách thận trọng và có ý thức cách giải quyết các vấn đề tương tự. Chính
sách xác định những chỉ dẫn chung cho quá trình ra quyết định. Chúng vạch
ra phạm vi hay giới hạn cho phép của các quyết định nhằm hướng suy nghĩ và
hành động của mọi thành viên trong tổ chức vào việc thực hiện các mục tiêu
chung của tổ chức

Thứ hai: Chính sách là chương trình hành động do các nhà lãnh dạo hay
nhà quản lý đề ra để giải quyết một vấn đề nào đó thuộc phạm vi thẩm quyền
của họ.


14

Thứ ba: Chính sách là tổng thể các hành động, các quan điểm với công
cụ, phương tiện, biện pháp, kỹ thuật mà chủ thể ban hành chính sách sử dụng
để theo đuổi các mục tiêu đã định trong một khoảng thời gian xác định.
Thống nhất các quan niệm trên cho thấy chính sách bao hàm các yếu tố
cấu thành đó là chủ thể chính sách theo quan điểm chỉ đạo, mục tiêu của
chính sách, nguồn lực thực thi chính sách, môi trường chính sách và đối tượng
liên quan đến chính sách. Vì vậy cũng có thể hiểu một cách ngắn gọn chính
sách là những nỗ lực của chủ thể chính sách nhằm thực hiện các mục tiêu,
nhiệm vụ đã xác định.
Hiện nay, nghiên cứu về chính sách phát triển làng nghề chưa thấy có
một khái niệm thống nhất. Chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề là tổng hợp
các chính sách khác nhau, tác động phạm vi rộng, dài hạn đến sự phát triển
của các làng nghề. Các chính sách này cũng sử dụng rất nhiều các công cụ, là
hợp điểm của nhiều chính sách bộ phận.
Vì vậy có thể hiểu chính hỗ trợ sách phát triển làng nghề là tổng thể các
quan điểm, biện pháp, mục đích nhằm phát triển làng nghề theo định hướng
chiến lược phát triển bền vững. Nó có thể là chính sách về đất đai, về khuyến
khích đầu tư, về thương mại thị trường, về thuế, tín dụng, về khoa học công
nghệ, đào tạo nguồn nhân lực và bảo vệ môi trường. Đây là những chính sách
có tác động cơ bản tới sự phát triển của làng nghề theo hướng tăng trưởng về
tốc độ phát triển, cơ cấu (tỷ trọng) tổng sản phẩm, thu nhập và đảm bảo môi
trường sinh thái ở các làng nghề.
Chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề có những đặc trưng cơ bản như

sau:
- Một là: Đối tượng tác động của chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề
là toàn bộ các hoạt động sản xuất kinh doanh và đời sống kinh tế xã hội của
làng nghề . Để làng nghề phát triển thì Nhà nước cần chủ động hoạch định các


15

chính sách tác động vào các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của các làng
nghề. Đối tượng của chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề không chỉ liên
quan đến các hộ, cơ sở sản xuất kinh doanh ngành nghề của làng nghề mà còn
liên quan tới người tiêu dùng và môi trường sống của con người nói chung. Vì
vậy, bên cạnh các biện pháp, phương tiện kích thích sự phát triển tăng trưởng
về tốc độ, cơ cấu, thu nhập của làng nghề, chính sách của Nhà nước cũng cần
phải kiểm soát, kiềm chế, khắc phục những hạn chế của phát triển làng nghề,
đặc biệt là những vấn đề về trách nhiệm đối với xã hội, người tiêu dùng và
môi trường.
- Hai là: Chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề là tập hợp liên quan đến
một hệ thống rất nhiều các chính sách công khác nhau, đặc biệt là hệ thống
các chính sách về phát triển nông nghiệp, nông thôn trong đó có các làng nghề
như các chính sách về ngành nghề nông thôn, chính sách đầu tư cơ sở hạ tầng,
chính sách đầu tư tín dụng, chính sách về thương mại, khoa học công nghệ,
đào tạo v.v...
- Ba là: Chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề có thể tác động theo cả 2
hướng thúc đẩy và hạn chế phát triển. Chúng gồm 3 nhóm biện pháp: Về kinh
tế là các chính sách sử dụng các công cụ, đòn bẩy kinh tế tác động vào lợi ích
của các hộ, cơ sở sản xuất kinh doanh trong các làng nghề. Về hành chính là
các luật pháp, thủ tục hành chính. Về giáo dục tuyên truyền là các chính sách
xúc tiến đầu tư, xúc tiến thương mại, giáo dục, đào tạo,....
- Bốn là: Mục tiêu của chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề là sự tăng

trưởng về tốc độ, cơ cấu và thu nhập. Nói cách khác là hướng tới bảo tồn và
phát triển các làng nghề nhằm sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực ở nông thôn
tăng giá trị sản xuất của các làng nghề , cải thiện cơ cấu tổng sản phẩm xã hội,
giải quyết việc làm và tăng thu nhập cho người lao động. Đồng thời đảm bảo


16

phát triển bền vững, bảo vệ môi trường và đa dạng hoá sinh học ở các làng
nghề góp phần đáng kể vào quá trình CNH, HĐH đất nước.
Hệ thống các chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề rất đa dạng có thể
phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau.
- Theo cấp có thẩm quyền ban hành chính sách (cấp độ chính sách) phụ
thuộc vào chủ thể quyết định chính sách như:
+ Chính sách do Quốc hội ra quyết định là những vấn đề cơ bản thuộc
lĩnh vực kinh tế, xã hội, tài chính, tiền tệ, ngân sách, thuế, văn hóa, giáo dục,
khoa học công nghệ, môi trường, an ninh quốc phòng, dân tộc, tôn giáo, đối
ngoại, tổ chức hoạt động của bộ máy nhà nước, chế độ công vụ, cán bộ, công
chức, quyền và nghĩa vụ của công dân mà có ảnh hưởng tới phát triển làng
nghề.
+ Chính sách do chính phủ và các bộ ngành trung ương quy định chi tiết
và các biện pháp cụ thể thể thi hành chính sách phát triểnlàng nghề do Quốc
hội quy định.
+ Chính sách do địa phương quyết định nhằm cụ thể hóa các chính sách
do cấp trên ban hành và các chính sách mang tính đặc thù với điều kiện KT XH của địa phương phù hợp với chính sách, pháp luật hiện hành.
- Theo nội dung của chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề có thể phân
loại 8 nhóm chính là: chính sách về đất đai; chính sách về khuyến khích đầu
tư; chính sách về thương mại, thị trường; chính sách về thuế; chính sách về tín
dụng, chính sách về khoa học công nghệ; chính sách về đào tạo nguồn nhân
lực; chính sách về bảo vệ môi trường. Ngoài ra còn một số chính sách khác

như: chính sách về xóa đói giảm nghèo; chính sách về văn hóa thông tin;
chính sách về bảo tồn và phát huy di sản và truyền thống dân tộc...


17

1.2 Nội dung chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề của địa phương
1.2.1 Xây dựng các văn bản quy định hướng dẫn thực hiện chính sách
hỗ trợ phát triển làng nghề
Việc xây dựng chính sách phát triển làng nghề của địa phương dựa trên
mục tiêu của địa phương và mục tiêu của chính sách hố trợ phát triển làng
nghề. Phát triển kinh tế xã hội của địa phương trong các thời kỳ phải phù hợp
với đường lối của Đảng và Nhà nước đề ra với những mốc thời gian nhất
định. Dựa vào mục tiêu chung của địa phương, việc phát trển làng nghề sẽ có
các mục tiêu cụ thể như: giá trị sản xuất của làng nghề trong tổng giá trị sản
xuất ở nông thôn, khả năng thu hút lao động, khả năng mở rộng phát triển
làng nghề, công tác xử lý chất thải ở làng nghề,... Từ đó xác định hiệu quả
hoạt động của các làng nghề ở địa phương hiện nay
Các chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề được xây dựng dựa trên
nguyên tắc:
- Phù hợp với đường lối phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của địa
phương. Làng nghề là bộ phận quan trọng trong khu vực nông thôn có đóng
góp lớn vào sự phát triển kinh tế của địa phương. Chính sách hỗ trợ phát triển
làng nghề và chính sách chung của địa phương phải liên hệ mật thiết với nhau
không thể tách rời. Thông qua quy hoạch chung phát triển kinh tế- xã hội của
địa phương mà các làng nghề có định hướng phát triển.
- Phù hợp với pháp luật hiện hành: Pháp luật là hình thức, là phương
tiện, công cụ của chính sách, còn chính sách là nội dung cốt lõi của pháp luật.
Việc ban hành, xây dựng các chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề ngoài kế
thừa những chính sách khác của địa phương còn phải tuân theo những định

chế pháp luật của nhà nước và các ngành liên quan, phù hợp với pháp luật
hiện hành cho từng lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xây dựng, môi trường,... Công
tác quản lý nhà nước bằng pháp luật hiện không ngừng được hoàn thiện. Do


18

đó chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề cũng phải thích ứng theo, từng bước
được hoàn thiện theo các quy định của pháp luật.
- Phù hợp với điều ước quốc tế, xu hướng hội nhập kinh tế quốc tế: Đất
nước đã và đang trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế ngày một sâu rộng.
Việc tham gia các hiệp định kinh tế song phương, đa phương như: TPP, Việt
Nam – EU... Những chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề của địa phương
ban hành như chính sách xúc tiến thương mại, khuyến khích xuất khẩu, chính
sách khuyến khích đầu tư, chính sách đào tạo,... phải phù hợp với nội dung,
yêu cầu cảu tự do hóa thương mại.
Mục đích của chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề là tạo lập môi
trường thuận lợi cho các hộ, cơ sở sản xuất kinh doanh trong làng nghề hoạt
động hiệu quả, đạt được những mục tiêu xác định, phát huy tiềm năng, thế
mạnh của làng nghề, góp phần giữ gìn và nâng cao giá trị truyền thống của
địa phương.
1.2.2 Tổ chức thực hiện chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề
Để các chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề của địa phương được thực
hiện một cách đồng bộ và có hiệu quả cần:
- Thứ nhất, chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề phải khoa học, hợp lý
tức là phải xác định đúng vấn đề, đúng đối tượng giải quyết, những mục tiêu
mà chính sách đề ra có khả năng hoàn thành với hiệu quả cao.
- Thứ hai, bộ máy thực hiện chính sách phải có hiệu quả. Đội ngũ cán bộ
thực hiện chính sách phải có năng lực, có chuyên môn, có phẩm chất để thực
hiện nhiệm vụ là điều kiện cho sự thành công của chính sách.

- Thứ ba, cần có sự hỗ trợ của nhà nước về vốn, công nghệ, giáo dục,...
giúp chính sách được thực hiện thành công. Phát triển làng nghề là phát triển
cả một hệ thống từ phát triển nghề truyền thống, phát triển nguồn nhân lực
làm nghề, môi truờng làng nghềp,... Do đó rất cần rất sự hỗ trợ của nhà nước
giúp chinh sách thực hiện được thành công.


19

- Thứ tư, phải tạo ra niềm tin và sự ủng hộ của người dân địa phương.
Thông thường các chính sách ban ra nhất là chính sách kinh tế thì lợi ích
trước mắt chưa nhìn thấy được nên phần lớn các tầng lớp dân cư địa phương
chưa biết những lợi ích mà chính sách mang lại. Hơn nữa, một số chính sách
còn xung đột với lợi ích của người dân như chính sách thu hồi đất quy hoạch
khu tập trung làng nghề, phát triển cơ sở hạ tầng làng nghề. Để người dân địa
phương hiểu và nắm được những lợi ích của các chính sách hỗ trợ phát triển
làng nghề đòi hỏi khi thực hiện chính sách cần phải tuyên truyền, giáo dục
phổ biến, hướng dẫn người dân môt cách chi tiết rõ ràng. Việc được người
dân địa phương ủng hộ là điều kiện quan trọng trong sự thành công của chính
sách.
Tổ chức thực hiện chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề được thực hiện
theo quy trình sau:
Giai đoạn
Giai đoạn

Giai đoạn

1: Chuẩn

2: Bắt đầu

bị

thực thi

3: Kiểm
tra, đánh
giá và điều
chỉnh
chính sách.

Hình 1: Quy trình thực hiện chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề
Giai đoạn 1: Chuẩn bị về các mặt, tổ chức, giao cho những đơn vị nào,
ai là người chịu trách nhiệm chính, kế hoạch hành động là gì. Rà soát lại các
văn bản liên quan gồm văn bản pháp luật, các thông tư, nghị định cho vấn đề
phát triển kinh tế nông thôn, kinh tế làng nghề, kiểm trả lại những văn bản
hướng dẫn thực hiện chính sách gồm những hướng dẫn cụ thể nào, tổ chức tập
huấn cho cán bộ phòng kinh tế các huyện, chủ cơ sở sản xuất kinh doanh để
quán triệt tinh thần chính sách.


20

Giai đoạn 2: Bắt đầu thực thi chính sách. Thực hiện đồng bộ các bước,
một mặt phối kết hợp với cơ quan tuyên truyền, cơ quan thông tin, phổ biến
tới các tầng lớp nhân dân, một mặt vận hành các dự án kèm theo, mặt khác
các quỹ phục vụ cho việc thực thi chính sách được khởi động cung cấp tài
chính cho các công việc thuộc phạm vi của mình trong dây chuyền chính sách
như quỹ hỗ trợ dạy nghề cho lao động nông thôn, quỹ hỗ trợ cơ sở sản xuất
kinh doanh cải tiến trang thiết bị máy móc. Sở nông nghiệp và phát triển

nông thôn cung cấp thông tin cho Sở công thương, Sở tài chính, Sở tài nguyên
môi trường để cùng thực hiện và xem xét những thiếu sót phải bổ sung.
Giai đoạn 3: Kiểm tra, đánh giá và điều chỉnh chính sách.
Trong quá trình thực hiện chính sách phát triển làng nghề cần phải kiểm
tra, thanh tra việc chấp nhận các nội dung chính sách đã triển khai để từ đó có
những điều chỉnh cho phù hợp với tình hình thực tiễn.
Để duy trì, điều chỉnh chính sách địa phương có thể áp dụng nhiều
phương pháp tùy từng điều kiện:
- Phương pháp hành chính là phương pháp quản lý bằng mệnh lệnh, bắt
buộc đối tượng quản lý phải thực hiện vì mục tiêu của chủ thể quản lý. Ví dụ,
các thủ tục hành chính bắt buộc để công nhận một làng là làng nghề mới hay
làng nghề truyền thống, thủ tục cho vay vốn đối với các hộ sản xuất kinh
doanh, giấy phép kinh doanh cho các đơn vị kinh doanh tại làng nghề,...
- Phương pháp kinh tế: Thông qua các đòn bẩy về kinh tế như chính sách
ưu đãi thuế, chính sách tín dụng cho các hộ kinh doanh tại làng nghề, những
biện pháp xử phạt như hành vi bảo vệ môi trường làng nghề, khen thưởng
những làng nghề chấp hành tốt chính sách của các cấp địa phương.
- Phương pháp tuyên truyền giáo dục: Thông thường phương pháp này
được thực hiện đầu tiên trong một loạt các phương pháp làm chính sách. Bất
kỳ một chính sách nào được ban hành cần phải tuyên truyền cho người dân
hiểu được lợi ích của nó. Chính sách phát triển làng nghề tại một địa phương