Cơ hội phát triển từ những thách thức trong quá trình hội nhập quốc tế của ngành sản xuất cá tra Việt Nam

Hội thảo “Phát Triển Bền Vững Nghề Cá ở ĐBSCL – Những Thách Thức Trong Tương Lai” - Đồng Tháp - 05/06/2009

CƠ HỘI PHÁT TRIỂN TỪ NHỮNG THÁCH THỨC TRONG QUÁ TRÌNH HỘI
NHẬP QUỐC TẾ CỦA NGÀNH SẢN XUẤT CÁ TRA VIỆT NAM
TS Nguyễn Minh Đức*
Email:
Cơ hội từ quá trình hội nhập kinh tế thế giới của ngành sản xuất cá tra Việt Nam
Ngành thủy sản vốn được xem là một trong những ngành sớm hội nhập với nền
kinh tế thế giới kể từ khi nước nhà thống nhất. Từ những năm 1980s, thủy sản luôn được
xem là một mặt hàng xuất khNu chủ lực của Việt Nam. Sau khi gia nhập Khối Hợp Tác
Kinh Tế Châu Á Thái Bình Dương (APEC), bên cạnh nghề nuôi và chế biến tôm, ngành
công nghiệp sản xuất cá tra, cá basa của đất nước đã phát triển nhanh chóng (Cohen and
Hiebert, 2001), tạo ra công ăn việc làm cho hơn 500.000 lao động (Narog, 2003). Trong
quá trình hội nhập kinh tế thế giới, sự hợp tác với các nước tiên tiến cũng đã đem lại những
tiến triển tích cực cho nghề nuôi cá tra ở Việt Nam. Trong sự cộng tác gần gũi với các nhà
nghiên cứu thủy sản của Pháp, các giảng viên của Khoa Thủy Sản, ĐH Nông Lâm TPHCM
và ĐH Cần Thơ đã nghiên cứu và chuyển giao thành công qui trình sản xuất giống nhân
tạo cá tra và cá basa từ năm 1998, gầy dựng nên một lực lượng sản xuất giống cá tra, cá
basa nhân tạo với hơn 15.000 nông hộ liên quan (Cohen and Hiebert, 2001). Sự đầu tư
mạnh mẽ cho việc nghiên cứu sản xuất giống nhân tạo cá tra, basa cũng xuất phát từ những
thách thức về sự cạn kiệt nguồn giống tự nhiên trên sông Cửu Long và sự hạn chế đánh bắt
cá tra giống trên sông Mekong của Campuchia. Để đảm bảo năng suất cao và ổn định,
nghề nuôi cá tra ở Việt Nam cũng đã chuyển sang sử dụng thức ăn viên là chủ yếu, được
sản xuất chủ yếu bởi các công ty có vốn đầu tư nước ngoài như Cargill - Mỹ, Proconco Pháp, CP Groups - Thái lan, Uni-President - Đài Loan,... (Cohen and Hiebert, 2001;
Sengupta, 2003, Nguyễn Minh Đức and Kinnucan, 2008). Kỹ thuật cho cá ăn và quản lý
chất lượng nước để cải thiện chất lượng thịt cá cũng được cải tiến để đáp ứng những yêu
cầu ngày càng cao của các khách hàng Mỹ và châu Âu. Các doanh nghiệp chế biến cá tra
cũng đã ứng dụng các kỹ thuật phi lê cá từ một nhà nhập khấu Úc và sử dụng các trang
thiết bị sản xuất được mua từ Mỹ (Cohen and Hiebert, 2001), với mong muốn đáp ứng các
tiêu chuNn chất lượng HACCP và GAP được đề nghị bởi Tổ chức Lương nông Thế giới
(FAO) và Bộ Thực phNm và Dược phNm của Mỹ.

*

Trưởng Bộ Môn Quản Lý và Phát Triển Nghề Cá, Khoa Thủy Sản, ĐH Nông Lâm TPHCM.
Bài viết chỉ thể hiện quan điểm cá nhân, không nhất thiết phản ánh quan điểm của Khoa Thủy Sản, Đại Học
Nông Lâm TPHCM.

Nguyễn Minh Đức

1


Hội thảo “Phát Triển Bền Vững Nghề Cá ở ĐBSCL – Những Thách Thức Trong Tương Lai” - Đồng Tháp - 05/06/2009

Hưởng lợi từ việc Việt Nam gia nhập APEC và đặc biệt là từ Hiệp định thương mại
song phương Việt Nam-Mỹ được ký kết vào tháng 12 năm 2001, lượng xuất khNu cá tra,
basa vào thị trường Mỹ đã gia tăng nhanh chóng. Trong năm 1998, trước khi gia nhập
APEC, lượng xuất khNu cá tra, basa vào thị trường Mỹ chỉ ít ỏi với hơn 200 tấn. Nhưng
đến năm 2002 sau khi Mỹ bỏ cấm vận Việt Nam và ký Hiệp định thương mại song phương
vào tháng 12 năm 2001, số lượng xuất khNu cá tra basa vào thị trường Mỹ đã lên đến gần
20.000 tấn (Sengupta, 2003). Việc gia tăng nhanh chóng này ngoài lý do là hàng rào thuế
quan đối với sản phNm thủy sản gần như đã được bãi bỏ còn có lý do nguồn cung cấp cá
tra, cá basa tăng nhanh chóng sau khi Việt nam đã thành công trong việc ứng dụng kỹ thuật
sản xuất giống nhân tạo trên cả hai đối tượng cá tra, cá basa và kỹ thuật nuôi cá tra thịt
trắng.
Với tính chất và mùi vị thịt cá tương tự như cá nheo được nuôi tại Mỹ (US ITC,
2002), nhưng với giá thấp hơn rất nhiều, cá tra Việt Nam đã thâm nhập thành công thị
trường Mỹ và trở thành một mặt hàng xuất khNu chủ lực của Việt Nam vào thị trường này
trong những năm đầu thập niên 2000 khi mà 90% lượng cá da trơn nhập khNu vào Mỹ
trong năm 2000 là từ Việt Nam (Cohen and Hiebert, 2001). Tuy nhiên, với sự tăng trưởng

mạnh mẽ của kim ngạch xuất khNu, cá tra Việt Nam đã phải đương đầu với những rào cản
thương mại “hiện đại” từ phía nước chủ nhà để bảo hộ cho ngành công nghiệp nuôi và chế
biến cá nheo, một trong những ngành sản xuất thủy sản lớn nhất của Mỹ (Harvey, 2005).
Những biện pháp bảo hộ được đưa ra liên tục và báo chí thế giới đã sử dụng tên gọi “cuộc
chiến cá da trơn” để đề cập đến những tranh chấp thương mại giữa cá tra Việt Nam và cá
nheo Mỹ.
Bước đầu tiên của “cuộc chiến cá da trơn” là việc vận động của Hiệp Hội Cá Da
Trơn miền Nam nước Mỹ để Quốc Hội của họ thông qua đạo luật ghi nhãn catfish năm
2001, giới hạn việc sử dụng tên “catfish” chỉ dành cho cá da trơn thuộc họ Ictaluridae đang
được nuôi ở Mỹ (Narog, 2003). Bước tiếp theo là việc vận động hành lang để tái thỏa
thuận lại Hiệp ước thương mại song phương được ký giữa hai nước Việt Nam và Mỹ năm
2001 nhằm tiến đến một hạn ngạch nhập khNu nhất định cho cá tra Việt Nam nhập vào Mỹ
(Cooper, 2001), nhưng việc vận động này đã thất bại do những qui định của Tổ chức
Thương mại Quốc tế (WTO). Bước thứ ba và là đỉnh điểm của “cuộc chiến cá da trơn” là
quá trình điều tra và áp thuế chống phá giá lên đến 64% đối với sản phNm cá tra, basa phi
lê đông lạnh từ Việt Nam vào Mỹ. Năm 2005, “cuộc chiến cá da trơn” tiếp diễn với bước
ngoặt mới khi các bang Mississippi, Alabama, Georgia và Louisiana ra lệnh cấm bán cá

Nguyễn Minh Đức

2


Hội thảo “Phát Triển Bền Vững Nghề Cá ở ĐBSCL – Những Thách Thức Trong Tương Lai” - Đồng Tháp - 05/06/2009

catfish nhập khNu từ nước ngoài (bao gồm Việt Nam) sau khi phát hiện ra dư lượng chất
kháng sinh trong các mẫu kiểm nghiệm. Tháng Năm năm 2008, Quốc hội Mỹ cũng đã
thông qua “Đạo luật Nông trại 2008”(“Farm Bill 2008”) đề nghị đưa cá da trơn (kể cả cá
tra, basa Việt Nam) vào danh mục các loại thực phNm phải được kiểm soát chất lượng và
điều kiện vệ sinh nghiêm ngặt theo các quy định của Bộ Nông Nghiệp Mỹ.

Cho dù gây ra nhiều khó khăn cho ngành sản xuất cá tra Việt Nam, “cuộc chiến cá
da trơn” cũng đã tạo ra nhiều cơ hội rất tốt để cho cá tra phát triển thành mặt hàng xuất
khNu chủ lực của Việt Nam, “từ cô bé lọ lem biến thành công chúa”. Sau khi Đạo luật An
ninh Trang trại và Đầu tư Nông thôn của Mỹ năm 2001 được ban hành không cho phép cá
tra Việt nam mang tên catfish, không như những lo lắng của các nhà sản xuất cá tra Việt
Nam, cá phi lê đông lạnh của Việt nam vẫn giữ được thị trường Mỹ dù số lượng xuất khNu
sang Mỹ có suy giảm trong giai đoạn cao trào của “cuộc chiến” nhưng với giá cao hơn chút
ít (Bảng 1). Việc thay đổi tên gọi của cá tra Việt Nam đã không ảnh hưởng đến các mối
quan hệ thương mại đã được thiết lập giữa các nhà kinh doanh xuất khNu Việt Nam và
nhập khNu Mỹ (Brambilla và ctv., 2008). Các nghiên cứu thực nghiệm với các mô hình
kinh tế lượng của Nguyễn Minh Đức và Kinnucan (2007a, 2007b, 2008) cũng khẳng định
rằng đạo luật ghi nhãn catfish năm 2001 lại tạo ra các tác động tích cực đối với giá cá tra
Việt Nam nhập khNu vào thị trường Mỹ.
Bảng 1. Giá và Sản Lượng Cá Da Trơn tại Thị Trường Mỹ 1999-2005
Đơn vị

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005

Giá cá phi lê Việt Nam

$/lb.

2.04

1.52

1.26

1.29

1.21

1.15

0.93

Giá cá phi lê Mỹ

$/lb.

2.76

2.83

2.61

2.39

2.41

2.62

2.67

Thuế chống phá giá

$/lb.

--

--

--

--

0.64

0.61

0.49

Giá cá nuôi Mỹ

$/lb.

74

75

65

57

58

70

72

2

7

17

10

4

7

17

Sản lượng cá phi lê Mỹ Triệu lbs. 120

120

115

131

125

122

124

Sản lượng cá nuôi Mỹ

594

597

631

661

630

601

Nhập khNu từ Việt Nam Triệu lbs.

Triệu lbs. 597

Nguồn: Nguyễn Minh Đức (2007).
Sau cuộc tranh chấp tên gọi, dù phía Việt Nam đã không thể thắng, đã có một kết
quả mà Hiệp hội cá da trơn của Mỹ không ngờ tới cũng như các nhà sản xuất cá tra của
Việt Nam không mong đợi. Đó là sự “nổi tiếng” của cá tra, cá basa Việt nam, không chỉ ở
thị trường Mỹ mà còn trên toàn thị trường thế giới. Với sự năng động của các nhà xuất

Nguyễn Minh Đức

3


Hội thảo “Phát Triển Bền Vững Nghề Cá ở ĐBSCL – Những Thách Thức Trong Tương Lai” - Đồng Tháp - 05/06/2009

khNu thũy sản Việt Nam trước tình hình khó khăn ở thị trường Mỹ, cá tra Việt nam đã có

cơ hội vươn tới những thị trường rộng lớn khác như châu Âu, Úc, Nhật. Các nhà sản xuất
Việt nam cũng có cơ hội đa dạng hóa sản phNm cá tra, cá basa của mình để phục vụ cho
các thị trường khác nhau. Nalley (2007) đã khẳng định rằng đạo luật ghi nhãn năm 2001 đã
tạo ra một thị trường mới cho cá tra, cá basa Việt Nam và làm giảm thị trường của cá nheo
Mỹ. Một nghiên cứu của Tô Thị Kim Hồng, Nguyễn Minh Đức và Kinnucan (2008) cũng
chứng minh rằng đạo luật ghi nhãn của Mỹ năm 2001 không làm thay đổi độ nhạy cảm với
giá của nhu cầu cá da trơn nhập khNu (bao gồm cả cá tra, basa Việt Nam) vào Mỹ.
Đối với quá trình chống bán phá giá, với các mô hình nghiên cứu kinh tế lượng
thực nghiệm, Nguyễn Minh Đức (2007), Nguyễn Minh Đức và Kinnucan (2007a, 2007b,
2008) đã khẳng định rằng thuế chống phá giá chỉ làm tăng rất ít nhu cầu và giá sản phNm
cá nheo Mỹ trong khi không tạo ra một lợi ích nào cho người nuôi cá nheo của Mỹ. Lý do
chính là cá nheo phi lê ở Mỹ không phải là một sản phNm thay thế cho sản phNm cá tra Việt
Nam do giá cá nheo của Mỹ quá cao và có một thị trường riêng cho nó. Trong khi đó, cá
tra lại là một sản phNm có khả năng thay thế sản phNm cá nheo tại thị trường Mỹ, dù có
chịu thuế chống phá giá, giá cá tra Việt Nam vẫn rẻ hơn so với giá cá nheo Mỹ. Khi giá
của sản phNm cá nheo Mỹ tăng lên, người tiêu dùng Mỹ sẽ chuyển sang sử dụng cá tra Việt
Nam trong khi chiều ngược lại rất khó xảy ra. Nguyễn Minh Đức và Kinnucan (2007b)
cũng đã cảnh báo rằng biện pháp chống phá giá của Mỹ đối với sản phNm cá tra Việt Nam
sẽ tạo cơ hội cho sản phNm cá da trơn từ các nước khác như Trung Quốc, Thái Lan gia tăng
nhập khNu vào Mỹ. Điều đó khiến cho các nhà sản xuất cá nheo Mỹ tiếp tục đưa ra các
biện pháp bảo hộ khác, cũng là những thách thức mới cho ngành sản xuất cá tra Việt Nam.
Thách thức hiện nay và cơ hội cho sự phát triển
Dù có những cố gắng nâng cao chất lượng sản phNm cá tra trong nuôi trồng và chế
biến, nhìn chung ngành sản xuất cá tra Việt Nam trong hơn một thập niên qua vẫn đang tập
trung gia tăng sản lượng. Các báo cáo thành tích của các cơ quan chức năng cũng chỉ tập
trung vào số lượng như diện tích, sản lượng nuôi trồng, sản lượng chế biến và sản lượng
xuất khNu,... Sự gia tăng về sản lượng là rất đáng trân trọng trong điều kiện cá tra Việt
Nam luôn phải đối đầu với nhiều thách thức, những rào cản thương mại, sự suy thoái kinh
tế hiện nay và sự cạnh tranh ngày càng tăng từ các nước xuất khNu cá da trơn khác như
Thái Lan, Trung Quốc,... Tuy nhiên, đi kèm với sự tăng trưởng về sản lượng và số lượng

thị trường lại là một sự suy giảm đáng kể về giá trị trên một đơn vị sản phNm xuất khNu. Ví
dụ tại thị trường Mỹ, giá cá tra xuất khNu Việt Nam liên tục giảm từ năm 1999 đến năm

Nguyễn Minh Đức

4


Hội thảo “Phát Triển Bền Vững Nghề Cá ở ĐBSCL – Những Thách Thức Trong Tương Lai” - Đồng Tháp - 05/06/2009

2007 (Hình 1). Giá xuất khNu giảm dẫn đến giá thu mua cá nguyên liệu cũng giảm (tính
theo giá trị thực). Việt nam là nước xuất khNu hàng đầu, với số lượng khống chế, các sản
phNm cá tra cho toàn bộ thế giới. Cũng như các sản phNm nông nghiệp khác, nhu cầu cá tra
xuất khNu là không co giãn. Thêm vào đó, việc “độc quyền” trong cung cấp sản lượng cá
tra cho thị trường thế giới, theo lý thuyết của kinh tế thương mại quốc tế, có thể dẫn đến
việc “tăng trưởng bần cùng hóa”. Theo lý thuyết về “tăng trưởng bần cùng hóa”, một hiện
tượng tăng trưởng hiếm có trên thực tế, việc chuyên môn hóa và đNy mạnh cung ứng một
số lượng lớn một mặt hàng xuất khNu có nhu cầu ít nhạy cảm với giá ra thị trường thế giới
sẽ làm giảm giá của sản phNm xuất khNu trong khi giá các mặt hàng nhập khNu (ví dụ: thức
ăn và thuốc thú y thủy sản) lại tăng sẽ góp phần làm “bần cùng hóa” người sản xuất.
450000

6

400000
350000

5

300000

4

250000
3

200000
150000

2

100000
1

50000
0

0
19971998199920002001200220032004200520062007
Sản lượng cá tra xuất khẩu

19971998199920002001200220032004200520062007

Giá cá tra xuất khẩu

Hình 1. Sự tăng trưởng về sản lượng nhưng giảm sút về giá trị của cá tra xuất kh u

Hiện nay, với đạo luật Nông trại 2008, một vấn đề lớn mà giới sản xuất cá tra Việt
nam quan tâm là việc Mỹ có thể đưa cá tra Việt Nam vào chung nhóm “catfish” (vô hình
chung đưa cá tra trở lại với tên gọi “catfish”). Theo đó, cá tra Việt nam khi xuất khNu vào

thị trường Mỹ phải chịu sự kiểm soát chặt chẽ về chất lượng và vệ sinh an toàn thực phNm
giống như cá nheo được sản xuất tại Mỹ. Ngay từ năm 2008, đã có những cảnh báo từ các
nhà quản lý và nghiên cứu kinh tế thủy sản đối với các nhà sản xuất cá tra Việt Nam về
biện pháp bảo hộ thương mại “hiện đại” này. Thậm chí, nhằm mục đích tránh cho cá tra
khỏi phải chịu sự kiểm tra ngặt nghèo về chất lượng vệ sinh an toàn thực phNm, một quan
chức trong ngành thủy sản Việt Nam đã lên tiếng yêu cầu Mỹ nên tuân theo đạo luật của
chính họ năm 2001, không nên buộc cá tra Việt Nam quay trở lại với tên gọi “catfish”. Khả
năng hạn chế nhập khNu thức ăn thủy sản từ Mỹ, xem như là một biện pháp trả đũa từ phía
Việt Nam, cũng đồng thời được đề cập đến. Tuy nhiên, nếu điều này xảy ra, một cuộc
tranh chấp thương mại mới sẽ bắt đầu và Việt Nam có thực sự hưởng lợi hay không cũng

Nguyễn Minh Đức

5


Hội thảo “Phát Triển Bền Vững Nghề Cá ở ĐBSCL – Những Thách Thức Trong Tương Lai” - Đồng Tháp - 05/06/2009

như việc trả đũa đó có phù hợp với các qui định thương mại quốc tế mà Việt Nam đã ký
kết hay không?
Như đã phân tích ở trên, quá trình toàn cầu hóa đã tác động tích cực và tạo ra nhiều
cơ hội cho sự phát triển của ngành sản xuất cá tra Việt Nam, từ việc hoàn thiện kỹ thuật
sản xuất giống nhân tạo, cải tiến qui trình nuôi với công nghệ cho ăn và quản lý chất lượng
nước, hoàn thiện qui trình kiểm tra chất lượng sản phNm,... đến việc gia tăng thị trường
xuất khNu. Ngay trong “cuộc chiến cá da trơn”, dù bị thua thiệt rất nhiều, cá tra Việt Nam
vẫn chứng tỏ sức sống mãnh liệt trong điều kiện khó khăn khi thị trường xuất khNu của cá
tra đã tăng đến hơn 120 quốc gia và kim ngạch xuất khNu hơn 1 tỷ USD trong năm 2008.
Vậy chúng ta có nên quá lo lắng với đạo luật “Farm Bill 2008” của Mỹ hay không? Nếu sử
dụng những chi phí cho việc tranh chấp quốc tế vào việc nghiên cứu, cải tiến chất lượng
sản phNm cá tra từ xuyên suốt quá trình từ nuôi đến chế biến, tiếp thị xuất khNu, ngành sản

xuất cá tra Việt Nam sẽ có nhiều cơ hội để phát triển. Kinh nghiệm từ “cuộc chiến cá da
trơn” cho thấy, mỗi khi cuộc chiến bước vào giai đoạn mới, khó khăn hơn, ngành sản xuất
cá tra lại chủ động vượt khó và vươn lên tầm cao mới.
Hiện nay, những yêu cầu khắt khe hơn về mặt chất lượng của sản phNm cá tra
không chỉ có từ thị trường Mỹ mà còn ở tất cả các thị trường xuất khNu chính của Việt
Nam. Nếu đáp ứng được những yêu cầu khắt khe hơn về chất lượng và vệ sinh an toàn
thực phNm, ngành sản xuất cá tra sẽ có cơ hội nâng cấp sản phNm của mình để tạo ra những
sản phNm chất lượng cao ngang bằng với bất kỳ sản phNm của quốc gia tiên tiến khác. Việc
đáp ứng những yêu cầu về chất lượng sẽ giúp nâng cao giá trị của sản phNm cá tra Việt
Nam trên thị trường thế giới. Việc nâng tầm này sẽ giúp chúng ta có bằng chứng hữu hiệu
hơn để đối phó với các thông tin bất lợi như ở Ai Cập và Ý trong thời gian vừa qua, tạo
thuận lợi hơn cho quá trình tiếp thị cá tra Việt Nam ra thế giới. Trong hoàn cảnh kinh tế
toàn cầu đang suy thoái và các sản phNm cá tra Việt Nam đang gặp nhiều cạnh tranh hơn từ
các quốc gia khác, việc cải tiến chất lượng, nâng tầm giá trị cũng sẽ góp phần tạo ra một
thương hiệu cá tra Việt Nam vững mạnh hơn trên thị trường thế giới.
Kinh nghiệm hội nhập quốc tế đã cho thấy ngành sản xuất cá tra Việt nam đã gặp,
đang gặp và có thể sẽ còn gặp nhiều thách thức. Tuy nhiên, mỗi khi đối đầu với một thách
thức mới, cá tra Việt Nam lại có cơ hội mới để phát triển. Những thách thức mới về chất
lượng có tạo cho Việt nam một cơ hội mới để phát triển về chất hay không? Câu trả lời
hoàn toàn nằm trong khả năng của các nhà sản xuất cá tra Việt Nam.

Nguyễn Minh Đức

6


Hội thảo “Phát Triển Bền Vững Nghề Cá ở ĐBSCL – Những Thách Thức Trong Tương Lai” - Đồng Tháp - 05/06/2009

TÀI LIỆU THAM KHẢO
Brambilla, I., Porto, G. và A. Tarozzi, 2008. Adjusting to Trade Policy: Evidence from U.S.

Antidumping Duties on Vietnamese Catfish. Duke University.
Cohen, M. và M. Hiebert, 2001. Muddying the water. The Far Eastern Economic Review.
164: 67-69
Cooper, H., 2001. Catfish Case Muddies Waters for Bush ‘Fast Track’, Wall Street
Journal, July 13.
Duval-Diop, D. M. và J. R. Grimes, 2005. Tales from Two Deltas: Catfish Fillets, HighValue Foods, and Globalization. Economic Geography. 81(2): 177-200.
Harvey, D.J., 2005. Aquaculture Outlook. LDP-AQS-21. Mar 2005. Electric Outlook
Report from the Economic Research Service.
Nalley, L., 2007. Modeling the Structural Change in American Frozen Catfish Fillet
Demand: An Analysis of Country of Origin Labeling and the Implementation of an
Import Tariff. Southern Agricultural Economics Association Annual Meetings.
Narog, B.J., 2003. Past – Present – Future Catfish in Vietnam and the US, Aquaculture
Magazine. May/June 2003.
Nguyễn Minh Đức, 2007. The Catfish Antidumping in Perfect and Imperfect Competition
and the Role of Aquaculture in Farmers’ Happiness. Ph.D. Dissertation. Auburn
University, USA.
Nguyễn Minh Đức và Henry Kinnucan, 2007a. Effecs of Antidumping Duties with
Bertrand Competition: Some Evidence for Frozen Catfish Fillets, 2007 Annual Joint
Meeting AAEA-WAEA-CAES, Portland, Oregon, July 28 – August 01.
Nguyễn Minh Đức và Henry Kinnucan. 2007b. US Antidumping and the World Catfish
Market. 2007 Annual Meeting Southern Economics Association. Section 21R
Development Economics. New Orleans, Louisiana.
Nguyễn Minh Đức và Henry Kinnucan, 2008. Effects of the US Antidumping Under the
Byrd Amendment: The Case of Catfish. In: Proceedings of 2008 Biennial Meetings
of International Institute of Fisheries Economics and Trade (IIFET2008), Nhatrang,
Vietnam.
Sengupta, R., 2003. US - Vietnam Trade War over Seafood: Free-Trade Not So Free After
All. International Development Economics Associates (IDEAS).
Tô Thị Kim Hồng, Nguyễn Minh Đức và Henry Kinnucan, 2008. Competition between US
Produced and Imported Frozen Catfish Fillets: A Demand System Analysis.

Nguyễn Minh Đức

7


Hội thảo “Phát Triển Bền Vững Nghề Cá ở ĐBSCL – Những Thách Thức Trong Tương Lai” - Đồng Tháp - 05/06/2009

International Symposium on Catfish Farming in Asia. 5-8 December. Can Tho
University.
U.S. ITC, 2002. Certain Frozen Catfish Fillets from Vietnam - Investigation No. 731-TA1012. Publication 3533. Washington DC.

Nguyễn Minh Đức

8