luận văn quản trị kinh doanh phát triển văn hóa doanh nghiệp của công ty cổ phần vận tải biển anh tuấn

1

Tóm Lược
Công ty cổ phần Vận tải biển Anh Tuấn hoạt động trong lĩnh vực vận tải viễn
dương và kinh doanh buôn bán một số phụ tùng máy móc hỗ trợ, với môi trường kinh
doanh ngày càng khốc liệt như hiện nay công ty không khỏi đứng trước những thách
thứ không hề nhỏ, tuy nhiên đây cũng là cơ hội để công ty nâng cao vị thế và uy tín
của mình đối với các bạn hàng. Để làm được điều này bên cạnh việc hoạch định các
chiến lược kinh doanh đúng đắn để nâng cao sức mạnh cạnh tranh và phát triển bền
vững công ty thì việc xây dựng và phát triển văn hóa doanh nghiệp cũng quan trọng
không kém. Do đó qua thời gian thực tập tại công ty em đã lựa chọn đề tài “Phát triển
văn hóa doanh nghiệp của Công ty cổ phần Vận tải biển Anh Tuấn”
Mục tiêu nghiên cứu của khóa luận là: Nghiên cứu lý luận về văn hóa, văn hóa doanh
nghiệp, phát triển văn hóa doanh nghiệp. Đồng thời tiến hành nghiên cứu, đánh giá
thực trạng và đề xuất một số giải pháp nhằm giúp công ty có thể hoàn thiện công tác
phát triển văn hóa của mình.

Kết cấu của bài như sau:
Phần mở đầu : Tổng quan đề tài nghiên cứu
Phần mở đầu khẳng định được tính cấp thiết nghiên cứu đề tài ,tổng quan đề tài
nghiên cứu có liên quan, các mục tiêu nghiên cứu, phạm vi và đối tượng nghiên cứu,
từ đó đưa phương pháp nghiên cứu và kết cấu luận văn.
Chương 1: Một số vấn đề lý luận cơ bản về phát triển văn hóa doanh nghiệp.
Ở chương 1 bài khóa luận làm rõ một số lý thuyết về văn hóa, văn hóa doanh
nghiệp, phát triển văn hóa doanh nghiệp.
Chương 2: Phân tích và đánh giá thực trạng phát triển văn hóa doanh nghiệp
của công ty cổ phần Vận tải biển Anh Tuấn.
Qua các phương pháp thu thập dữ liệu, phân tích dữ liệu luận văn đã phân tích
các yếu tố ảnh hưởng, thực trạng và các vấn đề còn tồn tại trong công tác phát triển
văn hóa doanh nghiệp của công ty cổ phần Vận tải biển Anh Tuấn.
Chương 3: Các quan điểm định hướng và đề xuất giải pháp nhằm phát triển

văn hóa doanh nghiệp của công ty cổ phần Vận tải biển Anh Tuấn.


2

Lời Cảm Ơn
Thật vinh dự khi được trở thành sinh viên của Trường Đại Học Thương Mại. Lời
đầu tiên em xin gởi là cảm ơn sâu sắc đến Ban Giám Hiệu nhà trường ,các thầy cô và
đặc biệt là các thầy cô chuyên ngành Quản trị kinh doanh Trường Đại học Thương
Mại đã giúp đỡ em trong suốt quá trình học tập tại trường.
Em xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến TS Nguyễn Thị Thanh Nhàn đã tận
tình hướng dẫn giúp đỡ em trong quá trình thực hiện bài khóa luận này.
Đồng thời xin gửi lời cảm ở chân thành đến ban lãnh đạo, các anh chị nhân viên
Công Ty Vận Tải Biển Anh Tuấn đã tạo cơ hội cho em được thực tập và cho phép em
tìm hiểu cũng như cung cấp thông tin để em hoàn thành bài viết một cách tốt nhất có
thể. Qua thời gian thực tập tại đây em đã nhận ra nhiều điều mới mẻ và bổ ích trong
hoạt động kinh doanh để giúp ích cho công việc sau này của bản thân.
Do thời gian thực tập, kinh nghiệm và kiến thức thực tế còn nhiều hạn chế nên
trong luân văn không thể tránh khỏi những thiết sót. Vì vậy, em rất mong nhận được
sự giúp đỡ và ý kiến đóng góp của các thầy cô giáo và ban lãnh đạo công ty vận tải
biển Anh Tuấn, để em hoàn thành đề tài nghiên cứu của mình một cách tốt nhất.
Sinh viên thực hiện
Lê Ngọc Hải


3

Mục Lục
TÓM LƯỢC.................................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN.............................................................................................................ii

MỤC LỤC.................................................................................................................. iii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.....................................................................................vi
DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ.....................................................................vi
PHẦN MỞ ĐẦU : TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU...............................1
1. Tính cấp thiết của đề tài...................................................................................1
2. Tổng quan đề tài nghiên cứu............................................................................2
3. Mục tiêu nghiên cứu..........................................................................................3
3.1

Mục tiêu chung.............................................................................................3

3.2

Mục tiêu cụ thể.............................................................................................3

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu....................................................................4
5. Phương pháp nghiên cứu..................................................................................4
5.1

Phương pháp thu thập và xử lý dữ liệu sơ cấp..............................................4

5.2

Phương pháp thu thập và xử lý dữ liệu thứ cấp............................................5

5.3

Phương pháp phân tích dữ liệu.....................................................................5

6. Kết cấu đề tài.....................................................................................................5

CHƯƠNG 1: MỘT SỐ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA
DOANH NGHIỆP.......................................................................................................6
1.1

Các khái niệm có liên quan...........................................................................6

1.1.1

Khái niệm về văn hóa................................................................................6

1.1.2

Khái niệm văn hóa doanh nghiệp..............................................................8

1.1.3

Khái niệm phát triển văn hóa doanh nghiệp.................................................9

1.2

Nội dung vấn đề nghiên cứu của đề tài.......................................................10

1.2.1

Các yếu tố cốt lõi cấu thành nên văn hóa doanh nghiệp....................10

1.2.1.1 Nhóm yếu tố hữu hình trong văn hóa doanh nghiệp..............................10
1.2.1.2 Nhóm yếu tố vô hình trong văn hóa doanh nghiệp................................12

4
1.2.2

Vai trò của phát triển văn hóa doanh nghiệp......................................14

1.2.2.1 Vai trò đối với nhân viên......................................................................14
1.2.2.2 Vai trò đối với doanh nghiệp................................................................15
1.2.3

Nội dung của phát triển văn hóa doanh nghiệp..................................16

1.2.3.1 Nguyên tắc phát triển văn hóa doanh nghiệp.......................................16
1.2.3.2 Quy trình xây dựng văn hóa doanh nghiệp..........................................17
1.2.4

Cách thức phát triển văn hóa doanh nghiệp.......................................19

1.2.5 Mối quan hệ giữa văn hóa doanh nghiệp với văn hóa kinh doanh và
văn hóa dân tộc...................................................................................................19
1.3

Các nhân tố ảnh hướng đến phát triển văn hóa doanh nghiệp................20

1.3.1

Nhân tố bên ngoài doanh nghiệp.........................................................20

1.3.1.1 Nền văn hóa dân tộc............................................................................20
1.3.1.2 Môi trường kinh doanh........................................................................22
1.3.1.3 Văn hóa doanh nghiệp khác.................................................................23

1.3.2

Nhân tố bên trong doanh nghiệp..........................................................24

1.3.2.1 Người lãnh đạo doanh nghiệp..............................................................24
1.3.2.2 Các thành viên trong công ty................................................................25
1.3.2.3 Lịch sử hình thành doanh nghiệp..........................................................25
CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH VÀ ĐÁNG GIÁ THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN VĂN
HÓA TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN VẬN TẢI BIỂN ANH TUẤN............................26
2.1

Giới thiệu khái quát về Công ty vận tải biển Anh Tuấn............................26

2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển của công ty Cổ phần Vận Tải
Biển Anh Tuấn....................................................................................................26
2.1.2

Chức năng, nhiệm vụ của công ty Cổ phần Vận Tải Biển Anh Tuấn 26

2.1.3

Ngành nghề kinh doanh........................................................................27

2.1.4

Cấu trúc tổ chức....................................................................................27

2.1.5

Số lượng, chất lượng lao động của Công ty.........................................29

2.1.6 Kết quả hoạt động kinh doanh của công ty cổ phần vận tải biển Anh
Tuấn….………………………………………………………………………….31


5
2.2 Thực trạng phát triển văn hóa tại công ty cổ phần vận tải biển Anh
Tuấn……………………………………………………………………………….33
2.2.1

Kết quả xử lý kết quả dữ liệu sơ cấp....................................................33

2.2.1.1 Tầm quan trọng của văn hóa doanh nghiệp đối với công ty cố phần vận
tải biển Anh Tuấn..............................................................................................34
2.2.1.2 Các yếu tố cốt lõi cấu thành nên văn hóa doanh nghiệp của công ty cổ
phần vận tải biển Anh Tuấn...............................................................................35
2.2.2

Kết quả xử lý kết quả dữ liệu thứ cấp.................................................41

2.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến việc phát triển văn hóa doanh nghiệp tại
Công ty cổ phần vận tải biển Anh Tuấn...............................................................42
2.3.1

Nhân tố môi trường bên ngoài.............................................................42

2.3.1.1 Văn hóa dân tộc...................................................................................42
2.3.1.2 Đặc điểm ngành nghề và môi trường kinh doanh................................44
2.3.2

Nhân tố môi trường bên trong.............................................................45

2.3.2.1

Bộ phận lãnh đạo công ty.................................................................45

2.3.2.2

Các thành viên trong công ty............................................................45

2.3.2.3 Lịch sử hình thành của công ty............................................................46
2.4 Những mặt tích cực và vấn đề đặt ra với việc phát triển văn hóa doanh
nghiệp của công ty cổ phần vận tải biển Anh Tuấn.............................................46
2.4.1

Mặt tích cực............................................................................................46

2.4.2

Những mặt hạn chế cần khắc phục..........................................................48

CHƯƠNG 3: QUAN ĐIỂM ĐỊNH HƯỚNG VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP PHÁT
TRIỂN VĂN HÓA DOANH NGHIỆP TẠI CÔNG TY CỔNG PHẦN VẬN TẢI
BIỂN ANH TUẤN.....................................................................................................51
3.1 Định hướng phát triển văn hóa doanh nghiệp của công ty cổ phần vận tải
biển Anh Tuấn........................................................................................................51
3.2 Quan điểm phát triển văn hóa doanh nghiệp tại công ty cổ phần vận tải
biển Anh Tuấn........................................................................................................51
3.3 Các đề xuất, kiến nghị phát triển văn hóa doanh nghiệp tại công ty cổ
phần Vận tải biển Anh Tuấn.................................................................................52

Tài liệu tham khảo....................................................................................................58
PHỤ LỤC...................................................................................................................60


6

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
STT

Từ viết tắt

Tên đầy đủ

1

VHDN

Văn hóa doanh nghiệp

2

WTO

The world trade organization

3

ILO

Tổ chức lao động quốc tế.

4

TNHH

Trách nhiệm hữu hạn

5

TNHH MTV

Trách nhiệm hữu hạn một thành viên

6

TNDN

Thu nhập doanh nghiệp

7

HĐQT

Hội đồng quản trị

8

XNK

Xuất nhập khẩu

DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ
ST
T

Hình, bảng

Tên hình, sơ đồ, bảng

1

Hình 2.1

Sơ đồ cơ cấu tổ chức của Công ty Cổ phần Vận Tải
Biển Anh Tuấn

27

2

Bảng 2.1

Số lượng và chất lượng lao động tại Công ty cổ
phần Vận Tải Biển Anh Tuấn

29

3

Bảng 2.2

Cơ cấu lao động theo độ tuổi, giới tính của Công ty
Cổ phần Vận Tải Biển Anh Tuấn

30

4

Bảng 2.3

Kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty cổ phần
Vận Tải Biển

32

5

Hình 2.2.1

Trụ sở của Công ty cổ phần Vận Tải Biển

37

6

Bảng 2.2.2

Logo của Công ty cổ phần Vận Tải Biển

38

7

Hình 2.3.1

Biểu đồ đánh giá về các tiêu chí của văn hóa dân tộc
ảnh hưởng đến văn hóa tổ chức của Việt Nam

43

Trang


1

PHẦN MỞ ĐẦU : TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Với nền kinh tế thị trường , mở rộng giao thương và từ khi Việt Nam chính
thức gia nhập WTO từ ngày 01/01/2007 đã mang lại cho các doanh nghiệp Việt Nam
rất nhiều cơ hội, bên cạnh đó cũng đặt các doanh nghiệp đứng trước sự cạnh tranh gay
gắt với những đối thủ đến từ khắp nơi trên thế giới. Các doanh nghiệp sẽ vấp phải rất
nhiều những khó khăn về: Trình độ quản lý, nguồn vốn, công nghệ, giá thành, nhân
tài… với sự cạnh tranh gay gắt của nền kinh tế thị trường và xu hướng toàn cầu hóa,
buộc các doanh nghiệp để tồn tại và phát triển phải liên tục tìm tòi những cái mới,
sáng tạo và thay đổi cho phù hợp với thực tế. Vậy làm thế nào để các doanh nghiệp
trong nước xây dựng lợi thế cạnh tranh của riêng mình, làm thế nào để tạo dựng uy
thế, để tồn tại và phát triển trong môi trường cạnh tranh khốc liệt, nắm lấy cơ hội,
vượt qua thách thức để có thể đạt được hiệu quả kinh tế cao nhất. Muốn vậy các doanh
nghiệp cần phải chọn con đường hội nhập cũng như đặt ra được chiến lược kinh doanh
đúng đắn, phải quan tâm tới các vấn đề thuộc môi trường kinh tế, chính trị, luật pháp,

khoa học kỹ thuật…Bên cạnh đó thì việc tạo lập một nền văn hóa mang bản sắc riêng
của doanh nghiệp cũng vô cùng quan trọng bời vì một doanh nghiệp sẽ không thể phát
triển bền vững nếu không có một nền văn hóa đặc thù hoặc tệ hơn môi trường văn hóa
của doanh nghiệp lại là một bầu không khí căng thẳng, ức chế và đầy rẫy những bất
công. Bất cứ một doanh nghiệp nào nếu thiếu yếu tố văn hóa, ngôn ngữ, tư liệu, thông
tin nói chung được gọi là tri thức thì doanh nghiệp đó khó có thể đứng vững và tồn tại
được. Một văn hóa doanh nghiệp mạnh sẽ gắn kết các thành viên, khơi dậy niềm tự
hào doanh nghiệp, tạo nên sức mạnh tinh thần, phát huy khả năng sáng tạo của các
nhân viên, giúp cho hoạt động doanh nghiệp diễn ra trôi chảy, quá trình hoạt động
kinh doanh thuận lợi.
Công ty cổ phần vận tải biển Anh Tuấn là công ty hoạt động trong lĩnh vực vận
tải viễn dương và buôn bán một số phụ tùng máy móc, và nguyên liệu, cũng cấp dịch
vụ hỗ trợ vận tải.Với đặc thù ngành chính là vận tải và các hoạt động kinh doanh phụ
trợ, công ty luôn ý thức được tầm quan trọng và lợi ích mang lại của công tác xây


2
dựng văn hóa doanh nghiệp, từ đó đã không ngừng nỗ lực xây dựng và phát triển văn
hóa doanh nghiệp nhằm tạo lên bản sắc văn hóa riêng cho mình nhằm thu hút khách
hàng, nhân viên và các đối tác kinh doanh. Trong quá trình thực tập, khảo sát và tìm
hiểu tại công ty, em nhận thấy việc phát triển văn hóa doanh nghiệp của công ty đã
đem lại một số điều tích cực góp phần vào sự phát triển của công ty, tuy nhiên vẫn
chưa thật sự hoàn thiện, còn tồn tại nhiều hạn chế cần phải tiếp tục đi sâu giải quyết,
tìm ra các giải pháp điều chỉnh kịp thời. Vì vậy,em đã lựa chọn đề tài “Phát triển văn
hóa doanh nghiệp tại công ty cổ phần vận tải biển Anh Tuấn” tập trung tìm hiểu, giải
quyết một số những hạn chế còn tồn tại tại công ty, nhằm giúp công ty hoàn thiện
công tác phát triển văn hóa doanh nghiệp trong tương lai.

2. Tổng quan đề tài nghiên cứu
Trong quá trình thực tập và hoàn thiện đề tài “ Phát triển văn hóa doanh nghiệp tại

công ty cổ phần vận tải biển Anh Tuấn” em có tham khảo 5 đề tài:
Nguyễn Thị Hà My- K46K1 Trường Đại học Thương Mại. Đề tài “Xây dưng và
phát triển văn hóa doanh nghiệp tại công ty cổ phần Hạ tầng viễn thông CMC”(khóa
luận tốt nghiệp,năm 2014).Khóa luận cung cấp một số lý luận về sự phát triển các giá
trị văn hóa doanh nghiệp điển hình, các yếu tố cấu thành nên văn hóa công ty cổ phần
hạ tầng viễn thông CMC, những ảnh hưởng của nhân tố môi trường tới việc phát triển
các giá trị văn hóa doanh nghiệp điển hình của công ty. Khóa luận đã giải quyết một
số mặt tồn tại cần khắc phục của công ty cổ phần hạ tầng viễn thông CMC .
Phạm Thị Sen, sinh viên: K5HQ1C –Trường đại học Thương Mại Đề tài “Xây
dựng và phát triển văn hóa doanh nghiệp của công ty cổ phần ô tô Hoàng Gia” (khóa
luận tốt nghiệp – năm 2011). Bên cạnh việc cung cấp khá đầy đủ những lý luận cơ bản
về xây dựng và phát triển văn hóa doanh nghiệp, luận văn đã tập trung giải quyết một
số mặt tồn tại cần khắc phục của công ty như: Mối quan hệ ,cách ứng xử giữa nhân
viên với lãnh đạo và ngược lại, Chưa có nhiều sự đầu tư về thời gian tiền bạc vào xây
dựng và phát triển văn hóa doanh nghiệp
Sinh viên thực hiện: Mai Xuân Thảo – K5HQ1C( luận văn tốt nghiệp- năm 2011)
Đề tài “Xây dựng và phát triển văn hoá doanh nghiệp tại công ty TNHH MTV Hà
Tâm”. Luận văn đã nghiên cứu về việc xây dựng một số giá trị VHDN tại công ty


3
TNHH MTV Hà Tâm, và nêu bật lên được vài trò ,sự cần thiết phải xây dựng văn hóa
đối với công ty Hà Tâm
Sinh viên thực hiện: Vũ Thị Ngọc – Trường đại học Thương Mại (năm 2009)
Đề tài “ Phát triển một số giá trị văn hóa doanh nghiệp điển hình của văn phòng
công ty TNHH sản xuất và thương mại Hưng Phát” ,khóa luận tốt nghiệp,năm 2009.
Khóa luận đã nghiên cứu về việc phát triển một số giá trị văn hóa điển hình của văn
phòng công ty TNHH sản xuất và thương mại Hưng Phát.
Sinh viên thực hiện : Nguyễn Quang Tiệp – K43A4 Trường đại học Thương Mại.
Đề tài “Một số giải pháp nhắm xây dựng và phát triển một số giá trị văn hóa kinh

doanh của Công ty cổ phần Bánh kẹo Hải Châu” (khóa luận tốt nghiệp-2011).Đề tài
khái quát hóa cơ sở lý luận về văn hóa,văn hóa kinh doanh,giá trị văn hóa kinh doanh
và đi sâu phân tích thực trạng văn hóa kinh doanh nói chung và văn hóa kinh doanh
của Công ty cổ phần đầu Bánh kẹo Hải Châu nói riêng, từ đó đưa ra một số giải pháp
xây dựng và phát triển văn hóa công ty cổ phần bánh kẹo Hải Châu.

3. Mục tiêu nghiên cứu
3.1 Mục tiêu chung
Từ những cơ sở lý luận về văn hóa doanh nghiệp và nghiên cứu tìm hiểu công
tác phát triển văn hóa doanh nghiệp từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác
phát triển văn hóa doanh nghiệp tại Công ty cổ phần vận tải biển Anh Tuấn
3.2 Mục tiêu cụ thể
- Thứ nhất, nghiên cứu một số lý thuyết về văn hóa doanh nghiệp trên nhiều khía
canh, nhiều góc độ khác nhau, làm rõ khái niệm về văn hóa doanh nghiệp một cách hệ
thống, các vai trò và giá trị của văn hóa doanh nghiệp đối với các hoạt động sản xuất
kinh doanh cũng như sự tồn tại và phát triển của Công ty.
- Thứ hai, đánh giá thực trạng công tác phát triển văn hóa doanh nghiệp của
Công ty các mặt như: các vấn đề còn tồn tại, những mặt mạnh, mặt yếu thông qua quá
trình nghiên cứu, tìm hiểu, điều tra, khảo sát, phân tích, tổng hợp.
- Thứ ba, kiến nghị và đề xuất các giải pháp nhằm phát triển văn hóa doanh
nghiệp tại Công ty cổ phần vận tải biển Anh Tuấn


4

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: giải pháp phát triển VHDN của công ty cổ phần vận tải
biển Anh Tuấn
- Phạm vi nghiên cứu


Về không gian: Nghiên cứu tại đơn vị thực tập, Công ty cổ phần vận tải

biển Anh Tuấn, trụ sở : Số nhà 175, khu 1, Thị trấn Diêm Điền, Huyện Thái Thụy,
Thái Bình


Về thời gian: Đề tài nghiên cứu thực trạng phát triển văn hóa doanh

nghiệp của công ty cổ phần Vận tải biển Anh Tuấn từ năm 2015 đến năm 2017, và đề
xuất một số giải pháp nhằm phát triển văn hóa doanh nghiệp đến năm 2020.


Giới hạn nghiên cứu: Đề tài tập trung phân tích tìm hiểu về công tác xây

dựng và phát triển Văn hóa doanh nghiệp tại Công ty cổ phần vận tải biển Anh Tuấn
và hướng phát triền cũng như hoàn thiện trong thời gian tới để phù hợp với những
định hướng dài hạn mà Công ty đặt ra.

5. Phương pháp nghiên cứu
5.1 Phương pháp thu thập và xử lý dữ liệu sơ cấp.
Thứ nhất là phương pháp quan sát: Quan sát là phương pháp ghi lại có kiểm
chứng các sự kiện hoặc hành vi ứng xử của nhân viên và các yếu tố có ảnh hưởng đến
văn hóa doang nghiệ của công ty
Thứ hai là phương pháp phiếu điều tra: Phiếu điều tra là công cụ ghi chép và
lưu giữ kết quả thu thập được trong cuộc điều tra, trong đó in sẵn nội dung tiêu thức
tìm hiểu. Mẫu phiếu điều tra được thiết kế theo dạng bảng gồm 12 câu hỏi chính và
được đánh giá theo thang điểm từ 1-5 (từ hoàn toàn không đồng đến hoàn toàn đồng
ý)cho các đối tượng trưởng các phòng ban và nhân viên trong công ty. Số phiếu phát
ra 35 phiếu.

Phương pháp phỏng vấn trực tiếp: Phương pháp này để phỏng vấn trực tiếp ban
lãnh đạo của công ty cổ phần vận tải biển Anh Tuấn: Giám đốc Phạm Văn Sáng, Phó
giám đốc ông Trịnh Văn Thái, và trưởng phòng kinh doanh , trưởng phòng hành chính
tổng hợp, với các chủ đề và nội dung liên quan đến việc phát triển VHDN tại công ty
và hai câu hỏi phỏng vấn. Thông qua việc phỏng vấn, nắm bắt được nhưng thông tin


5
cơ bản về văn hóa doanh nghiệp của công ty,vấn đề nào cần phát huy, vấn đề nào cần
được thay đổi để hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp.
5.2 Phương pháp thu thập và xử lý dữ liệu thứ cấp
- Dựa vào báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh từ năm 2014 - 2016, tình hình
cơ cấu lao động, các báo cáo thường niên , các bài viết và tài liệu có liên quan đến vấn
đề phát triển văn hóa doanh nghiệp của công ty vận tải biển Anh Tuấn.
- Tài liệu từ các đề tài nghiên cứu cấp trường, luận văn tốt nghiệp của các sinh
viên khóa trước.
- Thu thập thông tin từ các website.
5.3 Phương pháp phân tích dữ liệu
Với các dữ liệu thu thập được, em sử dụng 3 phương pháp phân tích: phương
pháp thống kê, phương pháp so sánh, phương pháp phân tích tổng hợp làm phương
pháp chính để phân tích dữ liệu.
-

Phương pháp phân tích thống kê: Phân tích các số liệu về tình hình kết quả

hoạt động sản xuất kinh doanh công ty trong 3 năm 2014, 2015, 2016, từ đó đưa ra kết
luận về kết quả cơ cấu tổ chức bộ máy.
- Phương pháp so sánh: So sánh kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh trong 3
năm, lập bảng thống kê số liệu và so sánh các chỉ tiêu về số tương đối, số tuyệt đối
giữa các năm với nhau.

- Phương pháp phân tích tổng hợp: Phân tích kết quả điều tra, phỏng vấn. Qua
các số liệu tiến hành thu thập được tiến hành phân tích, so sánh, từ đó rút ra kết luận

6. Kết cấu đề tài
Ngoài phần mở đầu, lời cảm ơn, mục lục, danh mục bảng biểu, doanh mục sơ đồ,
hình vẽ, danh mục các từ viết tắt và phụ lục thì luận văn của em bao gồm 3 chương sau:
Chương 1: Một số vấn đề lý luận cơ bản về phát triển văn hóa doanh nghiệp.
Chương 2: Phân tích và đánh giá thực trạng phát triển văn hóa doanh nghiệp
của công ty cổ phần Vận tải biển Anh Tuấn.
Chương 3: Các quan điểm định hướng và đề xuất giải pháp nhằm phát triển
văn hóa doanh nghiệp của công ty cổ phần Vận tải biển Anh Tuấn.


6

CHƯƠNG 1: MỘT SỐ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ PHÁT TRIỂN
VĂN HÓA DOANH NGHIỆP
1.1 Các khái niệm có liên quan
1.1.1 Khái niệm về văn hóa
Văn hóa là một khái niệm mang nội hàm rộng lớn, nó liên quan đến mọi mặt
của cuộc sống, con người và do vậy có rất nhiều cách hiểu khác nhau. Văn hóa là bao
gồm tất cả những sản phẩm của con người, và như vậy văn hóa bao gồm cả hai khía
cạnh: khía cạnh phi vật chất của xã hội như ngôn ngữ, tư tưởng, giá trị và các khía
cạnh vật chất như nhà cửa, quần áo, các phương tiện, v.v... Cả hai khía cạnh cần thiết
để làm ra sản phẩm và đó là một phần của văn hóa.
Ngay từ thế kỷ XVII, triết gia Đức Samuel von Pufendorf (1632-1694) đã dùng
chữ văn hóa để biểu thị tất cả những gì không phái là tự nhiên, tức là tất cả những gì
mà con người làm ra hay học được trong xã hội, tóm lại văn hóa là nhân tạo.
Theo nhà nhân chủng học người Anh, E.B. TYLOR (1832-1917) khi cho in tác
phẩm 'Văn hoá sơ khai' vào năm 1871. Theo Tylor thì vãn hoa là “Cái tổ hợp bao gồm

kiến thức, tin ngưỡng, nghệ thuật, luật lệ, phong tục và tất cả những hình thức, tập
quán mà con người có được trong mội xã hội” Ông là người đầu tiên đã đưa ra một
định nghĩa đầy đủ cho chữ văn hóa .
Nguyên Tổng Giám đốc UNESCO, F.Mayor cũng nhấn mạnh: “ Từ nay trở đi
văn hóa cần coi mình là một nguồn bổ sung trực tiếp cho phát triển và ngược lại phát
triển cần thừa nhận văn hóa giữ một vị trí trung tâm, một vai trò điều tiết xã hội...”[1]
Theo chủ tịch Hồ Chí Minh: Vì lẽ sinh tồn cũng như vì mục đích cuộc sống ,
loài người mới phát minh và sáng tạo ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật, khoa
học, tôn giáo, văn hóa học nghề, những công cụ trong sinh hoạt hàng ngày về ăn, mặc
ở và các phương tiện, phương thức sinh hoạt cùng với toàn bộ những sáng tạo và phát
minh đó tức là văn hóa: “ Văn hóa là sự tổng hợp của mọi phương thức sinh hoạt cùng


7
với biểu hiện của nó mà loài người đã sản sinh ra nhằm thích ứng những nhu cầu của
đời sống và đòi hỏi của sinh tồn”[2].
Theo giáo sư Trần Ngọc Thêm: “ Văn hóa là một hệ thống hữu cơ các giá trị
vật chất và tinh thần do con người sáng tạo và tích lũy qua quá trình hoạt động thực
tiễn, trong sự tương tác giữa con người với môi trường tự nhiên và xã hội của
mình”[3].
Hay theo cách hiểu khác, trong cuộc sống hàng ngày văn hóa được hiểu là văn
học, nghệ thuật như thơ ca, mỹ thuật, sân khấu, phim ảnh…Hay là cách sống như
phong cách ăn mặc, ăn uống, cư xử, các đức tin và tri thức được tiếp nhận… Vì thế
chúng ta nói một người nào đó là văn hóa cao, có văn hóa hoặc văn hóa thấp, vô văn
hóa. Mỗi người nhìn nhận văn hóa dưới một góc độ khác nhau.Vì vậy việc có nhiều
khái niệm văn hóa khác nhau không có gì đáng ngạc nhiên, trái lại càng làm cho vấn
đề được hiểu biết một cách phong phú và toàn diện hơn.Văn hóa là sản phẩm của loài
người, văn hóa được tạo ra và phát triển trong quan hệ qua lại giữa con người và xã
hội. Song, chính văn hóa lại tham gia vào việc tạo nên con người, và duy trì sự bền
vững và trật tự xã hội. Văn hóa được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác thông qua

quá trình xã hội hóa. Văn hóa được tái tạo và phát triển trong quá trình hành động và
tương tác xã hội của con người. Văn hóa là trình độ phát triển của con người và của xã
hội được biểu hiện trong các kiểu và hình thức tổ chức đời sống và hành động của con
người cũng như trong giá trị vật chất và tinh thần mà do con người tạo ra.
Từ các quan điểm văn hóa trên ta có thể thấy , văn hóa có rất nhiều khía cạnh
liên quan chặt chẽ đến nhau. Mỗi một quốc gia, dân tộc, tầng lớp khác nhau đều xây
dựng một nền văn hóa riêng cho mình, nó tồn tại trong mọi mặt từ đời sống kinh tế
,chính trị, nghệ thuật, tôn giáo… Văn hóa triển theo sự tiến hóa của con người và nó
được truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác. Văn hóa là toàn bộ các giá trị về vật chất
và tinh thần do con người được sáng tạo ra trong quá trình lao động ( từ lao động trí
óc đến lao động chân tay), được chi phối bởi môi trường xung quanh (môi trường tự
nhiên và xã hội) và tính cách của từng tộc người.
Có rất nhiều những quan điểm khác nhau, tuy nhiên em tiếp cận khái niệm về
văn hóa theo hướng sau: "Văn hóa là một hệ thống hữu cơ các giá trị vật chất và tinh


8
thần do con người sáng tạo và tích lũy qua quá trình hoạt động thực tiễn, trong sự
tương tác với môi trường tự nhiên và xã hội của mình". [4]
1.1.2 Khái niệm văn hóa doanh nghiệp
Văn hoá luôn là yếu tố hình thành song song với quá trình phát triển của doanh
nghiệp. Văn hoá doanh nghiệp là văn hoá của một tổ chức vì vậy nó không đơn thuần
là văn hoá giao tiếp hay văn hoá kinh doanh, nó cũng không phải là những khẩu hiệu
của ban lãnh đạo được treo trước cổng hay trong phòng họp. Mà nó bao gồm sự tổng
hợp của các yếu tố trên. Nó là giá trị, niềm tin, chuẩn mực được thể hiện trong thực tế
và trong các hành vi mỗi thành viên doanh nghiệp.
Cuối những năm 60 đầu những năm 70, rồi nở rộ trong những thập niên 80 và
90 cùa thế kỷ XX. Các doanh nghiệp bắt đầu chú trọng đến việc xây dựng văn hóa cho
mình. Thời gian gần đây, thuật ngữ "Văn hóa doanh nghiệp'' đã trờ nên quen thuộc và
phổ biến trong giới doanh nhân cũng các nhà quản lý. Trên thế giới, quan niệm khoa

học về văn hóa doanh nghiệp bắt đầu xuất hiện rõ nét dần vào
Có thể nêu một số khái niệm thường gặp như sau: Theo Georges de Saite
Marie, chuyên gia Pháp về doanh nghiệp vừa và nhỏ: "Văn hóa doanh nghiệp là tổng
hợp các giá trị, các biếu tượng, huyền thoại, nghi thức, các điểu cấm kỵ, các quan
điểm triết học, đạo đức tạo thành nền móng sâu xa của doanh nghiệp".
Theo ILO. " Văn hóa doanh nghiệp là sự tổng hợp đặc biệt các giá trị, các tiêu
chuẩn, các thói quen và truyền thống, những thải độ ứng xử và lễ nghi mà toàn bộ
chúng là duy nhất đối với một tổ chức đã biết"[5]
Theo E.N.Schein một nhà xã hội học người Mỹ đưa ra định nghĩa văn hóa
doanh nghiệp như sau: " Văn hóa tổ chức là tổng thể những thủ pháp và quy tắc giải
quyết vấn đề thích ứng bên ngoài và thông nhất bên trong các nhân viên, những quy
tắc đã tỏ ra hữu hiệu trong quá khứ và vẫn cần thiết trong hiện tại. Những quy tắc và
những thủ pháp này là yếu tố khởi nguồn trong việc các nhân viên lựa chọn phương
thức hành động, phân tích và ra quyết định thích hợp. Các thành viên của tổ chức


9
doanh nghiệp không đắn đo suy nghĩ về ý nghĩa củaa những quy tắc và thủ pháp ấy,
mà coi chúng là đúng đắn ngay từ đầu".
Với nhiều quan niệm khác nhau, cách tiếp cận khác nhau đối với văn hóa
doanh nghiệp, tuy nhiên em tâm đắc nhất với khái niệm: "Văn hóa doanh nghiệp là
một hệ thống hữu cơ các giá trị, các chuẩn mực, các quan niệm và hành vi đo các
thành viên trong doanh nghiệp đó sáng tạo và tích lũy trong quá trinh tương tác với
môi trường bên ngoài và hội nhập bên trong tổ chức, nó đã có hiệu lực và được coi là
đúng đắn, do đó, được chia sẻ và phổ biến rộng rãi giữa các thế hệ thành viên như
một phương pháp chuẩn mực để nhận thức, tư duy và cảm nhận trong mối quan hệ
với các vấn đề mà họ phải đối mặt".[6]
1.1.3 Khái niệm phát triển văn hóa doanh nghiệp
Với sự cạnh tranh gay gắt của nền kinh tế thị trường và xu hướng toàn cầu hóa,
buộc các doanh nghiệp để tồn tại và phát triển phải liên tục tìm tòi những cái mới,

sáng tạo và thay đổi cho phù hợp với thực tế. Vậy làm thế nào để doanh nghiệp trở
thành nơi tập hợp, phát huy mọi nguồn lực con người, làm gia tăng nhiều lần giá trị
của từng nguồn lực con người đơn lẻ, góp phần vào sự phát triển bền vững của doanh
nghiệp. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải xây dựng và phát triển một nề nếp văn
hóa đặc thù phát huy được năng lực và thúc đẩy sự đóng góp của tất cả mọi người vào
việc đạt được mục tiêu chung của tổ chức - đó là Văn hóa doanh nghiệp (VHDN). Mặt
khác xây dựng và phát triển VHDN còn là một yêu cầu tất yếu của chính sách phát
triển thương hiệu vì thông qua hình ảnh văn hóa doanh nghiệp sẽ góp phần quảng bá
thương hiệu của doanh nghiệp. VHDN chính là tài sản vô hình của mỗi doanh nghiệp.
Qua nghiên cứu các tài liệu về văn hóa, văn hóa doanh nghiệp, xây dựng và
phát triển văn hóa doanh nghiệp luận văn xin tiếp cận khái niệm về xây dựng và phát
triển văn hóa doanh nghiệp như sau:
Phát triển văn hóa doanh nghiệp là biểu hiện của sự phát triển cao hơn về chất
đối với các doanh nghiệp, nhằm đáp ứng ngày càng tốt hơn những yêu cầu mới, cao
hơn của tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế. Là quá trình phát hiện, sáng tạo ra những


10
yếu tố mới cấu thành nên văn hóa doanh nghiệp. Đồng thời vận dụng mọi nguồn lực
thích hợp để các yếu tố ấy trở thành giá trị vật chất và tinh thần của doanh nghiệp.

1.2 Nội dung vấn đề nghiên cứu của đề tài
1.2.1 Các yếu tố cốt lõi cấu thành nên văn hóa doanh nghiệp
Văn hóa doanh nghiệp là một cấu trúc có bề sâu khó nhìn thấy nhưng bền
vững. Người ta có thế phác họa ra hai nhóm yếu tố chính cùa cơ cấu văn hóa doanh
nghiệp. Hai thành tố là nhóm yếu tố hữu hình và nhóm yếu tố vô hình. Nhóm yếu tố
hữu hình là những gì mọi người có thể dễ dàng nhìn thấy, nghe thấy, sờ thấy những giá
trị, triết lý cần được tôn trọng. Các yếu tố vô hình của văn hóa doanh nghiệp là những yếu
tố thể hiện mức độ nhận thức đạt được ở các thành viên và những người hữu quan về văn
hóa doanh nghiệp.Hai nhóm yếu tố này tạo thành một thê thống nhất toàn vẹn, tác động

qua lại mật thiết với nhau đế tạo nên bản sắc, cá tinh và sức mạnh của doanh nghiệp.
1.2.1.1 Nhóm yếu tố hữu hình trong văn hóa doanh nghiệp

 Kiến trúc, cách bài trí, công nghệ sản phẩm
Cách bài trí đặc trưng , kiến trúc ấn tượng của doanh nghiệp thể hiện tư tưởng,
phong cách của lãnh đạo và vị thế tầm vóc của công ty. Hiện nay những công ty thành
đạt hay đang phát triển muốn gây ấn tượng đối với mọi người về sự khác biệt, thành
công và sức mạnh của họ bằng những công trình kiến trúc đặc biệt và đồ sộ, đó chính
là biểu tượng hình ảnh, thể hiện tính cách và bản sắc riêng của công ty. Bên cạnh đó
những thiết kế nội thất như tiêu chuẩn về màu sắc, kiểu dáng, mặt bằng làm việc, bàn
ghế, phòng làm việc, lối đi và kể các chi tiết nhỏ như cây cảnh, vị trí sọt rác, các thiết
bị trong phòng vệ sinh…tất cả đều được thiết kế sao cho tiện ích dễ sử dụng, tạo ấn
tượng thân quen thể hiện thiện trí và sự quan tâm. Kiến trúc, cách bài trí, cùng với
công nghệ sản phẩm đây là cách doanh nghiệp thế hiện và khẳng định uy thế trước đối
thủ và tạo dựng hình ảnh trong đối tác, khách hàng.

 Cơ cấu tổ chức các phòng ban
Cơ cấu tổ chức phòng ban trong mỗi doanh nghiệp là khác nhau. Nó phụ thuộc vào
ngành nghề kinh doanh cũng như đặc tính sản phẩm mà doanh nghiệp đó cung cấp. Việc
tổ chức phòng ban hợp lý sẽả nh hường tích cực đến thái độ và tinh thần làm việc của
nhân viên.

 Các văn bản quy định nguyên tắc hoạt động của doanh nghiệp


11
Các quy định này tác động trực tiếp đến ý thức, phong thái, và cách ứng xử của
nhân viên. Đây là tập hợp các văn bản này có thể là các giấy tờ xác nhận quyền hoạt động
kinh doanh, xác định lĩnh vực hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, cũng có thể là văn
bản điều chỉnh hoạt động nội bộ trong doanh nghiệp, quy định chế độ khen thường hay

phạt cũng như kỷ luật đối với nhân viên trong doanh nghiệp.

 Lễ nghi và lễ hội hàng năm
Những lễ kỷ niệm này sẽ làm tôn vinh các giá trị văn hoa doanh nghiệp của tổ
chức. Được thực hiện dưới hình thức các hoạt động, sự kiện văn hóa-xã hội chính thức,
nghiêm trang, tình cảm được tổ chức định kỳ hay bất thường nhằm thắt chặt mối quan hệ
trong doanh nghiệp, giới thiệu về những giá trị được doanh nghiệp coi trọng và thường
được tổ chức vì lợi ích của những người tham dự. Các nhà quản lý thường sử đụng những

lễ nghi và những lễ hội như thế này là một cơ hội quan trọng cho việc giới thiệu, trau dồi
những giá trị quan trọng, tạo cơ hội cho các thành viên cùng chia sẻ cách nhận thức về
những sự kiện trọng đại hoặc để nêu gương và khen thường những tấm gương điển hình đại biểu cho niềm tin và cách thức hành động cần tôn trọng. Có bốn loại nghi lễ cơ bản:
Nghi lễ chuyển giao (khai mạc, bổ nhiệm thành viên mới chức vụ mới, lễ ra mắt…),
nghi lễ mang tính chất củng cố (phát phần thưởng, tuyên dương trong các cuộc thi lao
động giỏi…), Nghi lễ nhắc nhở (sinh hoạt văn hóa, chuyên môn, khoa học…), nghi lễ
liên kết (lễ hội, liên hoan, giao lưu văn nghệ, thể thao, tổ chức sự kiện…).

 Biểu tượng, logo
Hình ảnh đại diện cho một doanh nghiệp hay còn gọi là biểu tượng là một công cụ
biểu thị đặc trưng cùa văn hóa kinh doanh, nó biểu thị niềm tin giá trị mà chủ thể kinh
doanh muốn gửi gắm. Một hình thức khác của biểu tượng cũng có ý nghĩa quan trọng đó
là Logo. Nó thường có sức mạnh rất lớn vì chúng có thể diễn đạt được giá trị chủ đạo mà
chù thể doanh nghiệp muốn tạo ấn tượng muốn truyền đạt hay lưu lại. Logo có tác dụng
làm cho thương hiệu nổi bật và ấn tượng. Nó tạo ra sự nhận biết rất mạnh bằng thị giác và
ghi nhớ lâu hơn.

 Khẩu hiệu
Là hình thức dễ nhập tâm, ngắn gọn, xúc tích, dễ nhớ. Không chỉ nhân viên mà
các đối tác luôn nhắc tới khẩu hiệu công ty. Khẩu hiệu là một lời văn ngắn gọn diễn tả

12
cô đọng về một vấn đề nào đó mà một tổ chức hay một công ty muốn thông báo đến
cho mọi người hay đơn giản là lấy lại tinh thần hay phát động một phong trào nội bộ.

 Những câu chuyện và hình ảnh gương mặt tiêu biểu
Những câu chuyện về doanh nghiệp đựơc hình thành từ những sự kiện có thực
đựơc mọi thành viên trong tổ chức cùng chia sẻ và nhắc lại với các thành viên mới. Đó có
thể là những mẩu chuyện kể về những nhân vật anh hùng như những hình mẫu lý tường
về những chuẩn mực và giá trị chung hay những giai thoại đo những sự kiện đã mang
tính lịch sư và đã được thêu dệt thêm, hoặc là những huyền thoại chứa đựng những giá trị
và niềm tin của chủ thể kinh doanh và không được chứng minh bàng những bang chứng
thực tế. Các câu chuyện có tác dụng duy trì sứ sống cho các giá trị ban đầu và giúp chúng
thống nhất về nhận thức cùa tất cả các thành viên, được lưu truyền qua các thế hệ thành
viên kể lại .Những câu chuyện thường được thêu dệt từ những sự kiện có thực điển
hình về những giá trị, triết lý của văn hóa doanh nghiệp được các nhân viên trong
doanh nghiệp thường xuyên nhắc lại và phổ biến những nhân viên mới.
1.2.1.2 Nhóm yếu tố vô hình trong văn hóa doanh nghiệp
 Giá trị
Giá trị là khái niệm phản ánh nhận thức của con người về những chuẩn mực đạo
đức và cho biết con người cần thực hiện như thế nào. Khi các giá trị được thừa nhận
và phổ biến đến mức gần như không có sự thay đổi, chúng sẽ trờ thành các giá trị nền
tảng, là kim chỉ nam cho hoạt động của toàn bộ nhân viên và thường được doanh
nghiệp công bố rộng rãi ra công chúng. Và văn hóa doanh nghiệp một khi được gây
dựng tót thi tự bản thân nó vẫn đang khách quan phát huy sức mạnh và vẻ đẹp của
mình trong mọi hoạt động sàn xuất, kinh doanh, làm nên năng suất lao động cao, sản
phàm và dịch vụ có chất lượng tốt, hạ giá thành sản phẩm...Nó chẳng khác nào linh
hồn của cả doanh nghiệp gán kết mọi người lại với nhau trong những mục tiêu và
cung cách hành động chung.

 Ngôn ngữ, chức danh, cách biêu lộ cảm xúc,thái độ và cách ứng xử, hành
vi thường thấy của các thành viên trong doanh nghiệp
Trong quá trình hoạt động, chủ thể kinh doanh có thể lựa chọn một hay nhiều ngôn
ngữ khác nhau, nó có thể là ngôn ngữ bàn địa hay ngôn ngữ quốc tế, hoặc ngôn ngữ


13
chính thống hay ngôn ngữ đời thường. Do vậy cách thức lựa chọn và sử dụng ngôn ngữ
trong giao lưu, giao tiếp cũng là một khía cạnh biểu trung quan trọng của văn hoa doanh
nghiệp. Thái độ và cách ứng xử là cách xử lý phản ứng của con người đối với sự tác
động cùa người khác trong một tình huống cụ thể nào đó. Thái độ và cung cách ứng
xử của các thành viên trong tổ chức rất quan trọng, tạo môi trường làm việc tôn trọng
nhau mà thân thiện. Thái độ, cung cách ứng xử tốt sẽ thiết lập và duy trì được các mối
quan hệ, giúp cho tinh thần thoải mái, tạo được thiện cảm và sự tin cậy nơi mọi người.
Văn hóa doanh nghiệp là "luật" không thành văn quy định cách thức thực sự mà con
người đối xử với nhau hàng ngày trong tổ chức, cách thức thực sự mà doanh nghiệp
giải quyết công việc, đáp ứng nhu cầu khách hàng. Văn hóa doanh nghiệp ăn sâu vào
niềm tin nên có vai trò quan trọng trong việc thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ của tổ
chức.

 Niềm tin
Niềm tin hay sự tin tưởng ; là giá trị được hình thành một cách vững chắc về
một cách thức hành động, trạng thái nhất định. Nhận thức ở cấp độ niềm tin, con
người luôn có xu thế hành động chủ động, tự nguyện, bộc lộ trạng thái tình cảm thông
qua sự tự giác và sự nhiệt tình trong hành động.

 Lý tưởng/ Sứ mệnh
Sứ mệnh là làm thế nào bạn đi được đến nơi bạn muốn. Xác định mục đích và
những mục tiêu chính liên quan đến nhu cầu của khách hàng và giá trị của toàn doanh
nghiệp.

Lý tưởng được định nghĩa là sự vận dụng lý luận vào thực tiễn. Ở mức độ nhận
thức này, trạng thái tình cảm của con người không chỉ là sự tự giác và lòng nhiệt tình,
mà hơn thế nữa còn là sự sẵn sang hy sinh và cống hiến. Lý tưởng tác động mạnh mẽ
đến hành động, tình cảm của nhân viên, tạo ra động lực và những hành động cụ thể
thể hiện sự cảm thông, chia sẻ và cống hiến.

 Triết lý kinh doanh và cam kết hành động
Triết lý kinh doanh là những giá trị cốt lõi mà một doanh nghiệp luôn hướng tới
và đảm bảo để nó được thực hiện một cách tốt nhất. Triết lý kinh doanh là động lực và
cũng là thước đo để một doanh nghiệp hướng tới, là nét đặc trưng riêng của mỗi doanh
nghiệp, do các thành viên trong doanh nghiệp sáng tạo ra, trở thành quan niệm ăn sâu


14
vào tiềm thức mỗi thành viên trong doanh nghiệp. Thông qua triết lý kinh doanh,
doanh nghiệp tôn vinh một hệ giá trị chủ đạo xác định nền tảng cho sự phát triển, gắn
kết mọi người và làm cho khách hàng biết đến doanh nghiệp.
 Lịch sử phát triển và truyền thống văn hóa
Là nền tảng cho sự hình thành và phát triển của văn hóa doanh nghiệp. Thông qua
sự hình thành và lịch sử phát triển của doanh nghiệp chúng ta hiểu được đầy đủ quá trình
hình thành, vận động và thay đổi của các giá trị văn hóa trong doanh nghiệp, những
nguyên nhân và ảnh hưởng của chúng tới quá trình vận động và thay đổi của văn hóa
trong tổ chức.
1.2.2 Vai trò của phát triển văn hóa doanh nghiệp
1.2.2.1Vai trò đối với nhân viên

 Văn hóa doanh nghiệp tạo cho mỗi thành viên hiểu được giá trị của bản
thân họ đối với công ty
Một tổ chức chỉ có thể phát triển khi tất cả mọi thành viên đều hiểu được họ
đang đi đâu? Họ đang làm gì? Và vai trò của họ đến đâu? Với những mục tiêu rất cụ

thể, họ được sống trong một môi trường tự do cống hiến, chia sẻ ý tưởng, được ghi
nhận khi thành công… tất cả đều được hiểu rằng, họ là thành phần không thể thiếu
của công ty. Họ như một mắt xích trong một chuỗi dây truyền đang hoạt động. Và nếu
mắt xích đó ngừng hoạt động, toàn bộ hệ thống cũng phải ngừng theo.

 Văn hóa doanh nghiệp tạo cho tất cả mọi người trong công ty cùng
chung thân làm việc, vượt qua những giai đoạn thử thách, những tình thế khó khăn
của công ty và họ có thể làm việc quên thời gian.
Một sự đoàn kết, một khí thế làm việc của công ty cần thiết nhất khi công ty ấy
đang ở trong thời kỳ khó khăn, thử thách, đặc biệt là những công ty đang trên bờ vực
của sự phá sản. Tất cả mọi thành viên của công ty cần tinh thần đoàn kết và hy sinh.
Công ty có cấp độ càng cao, có ảnh hưởng lớn thì các thành viên càng cần phải hy
sinh nhiều hơn. Để vượt qua những tình thế khó khăn, công ty cần một sức mạnh tổng
lực để chống đỡ và sức mạnh ấy chỉ đạt được khi nó có một Văn hóa Doanh nghiêp –
văn hóa của sự hy sinh, văn hoá của sự đoàn kết.

 Văn hóa doanh nghiệp tạo được sự khích lệ, động lực cho mọi người và
trên hết tạo nên khí thế của một tập thể chiến thắng


15
Trong một thế giới, khi những chuẩn mực của xã hội về sự thành công không
còn được đo bằng sự thành công của một cá nhân nữa, mà nó được đẩy lên tầm tập
thể. Và cho dù trên góc độ cá nhân, thì cá nhân đó sẽ không bao giờ được coi là thành
công, nếu tập thể của anh ta không thành công. Một quan niệm mới cho lãnh đạo hôm
nay là, “team work is dream work,” tức là chỉ có làm việc tập thể thì giấc mơ thành
công của ta mới thành hiện thực. Hay nói một cách khác, khả năng lãnh đạo được đo
bằng khả năng lãnh đạo một tập thể. Một tập thể càng lớn thì khả năng lãnh đạo càng
cao, và một công việc càng có nhiều người cùng tham gia thì công việc đó càng sớm
được hoàn thành.

1.2.2.2 Vai trò đối với doanh nghiệp

 Thứ nhất: Nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp
Thời kỳ hội nhập,sự cạnh tranh ngày cang gay gắt và để tồn tại phát triển và tạo
ra lợi thế cạnh tranh trong thời kỳ này, buộc các doanh nghiệp phải cạnh tranh bằng
vốn tri thức, bằng tài nguyên của con người, và một công cụ quản lý mới chính là :
Văn hóa doanh nghiệp. Việc xây dựng và phát triển văn hóa doanh nghiệp làm nền
tảng gắn kết, thu hút, lôi kéo nhân tài trong và ngoài doanh nghiệp, tạo ra một môi
trường làm việc tốt với đời sống văn hóa cao tạo điều kiện cho nâng cao năng lực cá
nhân, tạo động lực, thúc đẩy lòng nhiệt huyết, tính tự giác, sáng tạo và gắn kết các tư
tưởng cá nhân vào hệ tư tưởng của tập thể. Từ đó, thúc đấy sự phát triển của doanh
nghiệp và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp cũng ngày càng được nâng cao.

 Thứ hai: Tạo ra bản sắc riêng cho doanh nghiệp.
Việc xây dựng và phát triển văn hóa doanh nghiệp sẽ giúp doanh nghiệp tạo
được sự khác biệt đối với các doanh nghiệp khác, qua đó cũng khẳng định được vị thế
của mình, in đậm hình ảnh doanh nghiệp trong tâm trí của khách hàng. Bản sắc đó
được thể hiện thông qua các giá trị tài sản vô hình như: thời gian gắn bó với doanh
nghiệp của mỗi nhân viên, bầu không khí làm việc, tinh thần trách nhiệm, lòng nhiệt
huyết của nhân viên từ đó đẩy nhanh tiến độ trong thảo luận và ra quyết định, sự tin
tưởng vào các quyết định, chính sách của doanh nghiệp...Qua đó nâng cao hiệu quả
kinh doanh cho doanh nghiệp.

 Thứ ba: Tạo ra khả năng thích ứng cao.


16
Một doanh nghiệp có nền văn hóa doanh nghiệp mạnh mới có khả năng thích
ứng cao với những thay đổi liên tục từ môi trường, đó là kết luận của nhiều nhà xã hội
học . Bởi vì mọi yếu tố xã hội, khoa học công nghệ, khả năng của con người,… luôn

luôn thay đổi vận động và phát triển, chính vì vậy mà một doanh nghiệp sẽ không thể
tồn tại và thành công nếu không có sự định hướng đúng đắn cho tương lai, cùng một
tập thể thống nhất một lòng,và không có một nền tảng văn hóa vững trong doanh
nghiệp

 Thứ tư: Tạo sức hút cho doanh nghiệp.
Văn hóa doanh nghiệp là tạo sức hút về mọi mặt, mọi phương diện, từ nguồn
nhân lực, đối tác... qua văn hóa doanh nghiệp ta có thể cảm nhận hoạt động của doanh
nghiệp đó mạnh hay yếu, đây là sự khác biệt mà doanh nghiệp khác không có.
Thông qua hình ảnh về một môi trường làm việc chuyên nghiệp, hiện đại, đội
ngũ nhân viên nhiệt huyết tận tâm sẽ giúp thu hút nguồn nhân lực và các đối tác tiềm
năng đến với doanh nghiệp. Hay đối với khách hàng thì chính thái độ phục vụ ân cần,
chu đáo, nhiệt tình và sáng tạo sẽ đem lại cho khách hàng cảm giác hài lòng và từ đó
sẽ tạo hiệu ứng lan truyền và sự trung thành của khách hàng đối với doanh nghiệp.


Thứ năm: Văn hóa doanh nghiệp quyết định đến sự tồn tại và phát triển

của doanh nghiệp
Văn hoá doanh nghiệp được tiếp nối và phát triển qua nhiều thế hệ thành viên,
tạo ra khả năng phát triển bền vững của doanh nghiệp, truyền tải ý thức,giá trị của
tổ chức tới các thành viên trong tổ chức đó, văn hoá tạo lên một cam kết chung vì mục
tiêu và giá trị của tổ chức, nó lớn hơn lợi ích của từng cá nhân trong tổ chức đó, văn
hoá tạo lên sự ổn định , thống nhất của tổ chức.
1.2.3 Nội dung của phát triển văn hóa doanh nghiệp
1.2.3.1 Nguyên tắc phát triển văn hóa doanh nghiệp
Một doanh nghiệp muốn phát triển thịnh vượng cần phải có một nền văn hoá
doanh nghiệp tốt. Văn hoá doanh nghiệp có ảnh hưởng như thế nào tới doanh nghiệp?
Chủ doanh nghiệp nên xây dựng văn hoá DN dựa trên những nguyên tắc nào? Đó là
những câu hỏi cần phải trả lời trước khi một doanh nghiệp tiến hành xấy dựng và phát

triển văn hóa doanh nghiệp. Một trong những nguyên tắc hàng đầu để xây dựng văn


17
hóa doanh nghiệp vững mạnh, trước hết lãnh đạo phải là tấm gương về văn hóa doanh
nghiệp. Mặc dù, lãnh đạo có ảnh hướng lớn trong quyết định xây dựng và phát triển
văn hóa doanh nghiệp, nhưng nền văn hóa trong mỗi doanh nghiệp phải do mọi thành
viên tạo dựng nên. Văn hóa doanh nghiệp phải hướng về con người, và phải phù hợp
với điều kiện bên trong, bên ngoài doanh nghiệp.
 Lãnh đạo phải là tấm gương về văn hóa doanh nghiệp: Lãnh đạo là người đặt
nền móng xây dựng văn hóa doanh nghiệp, và cũng là người chịu trách nhiệm cuối
cùng, quan trọng nhất đối với doanh nghiệp, vìvậy họ phải là tấm gương xây dựng văn
hóa doanh nghiệp. Họ phải đưa ra những quyết định hợp lý trong việc xây dựng hệ
thống giá trị văn hóa, và phải là người đi đầu trong việc thực hiện các mục tiêu đề ra,
để làm động lực gắn kết các thành viên trong công ty.
 Văn hóa doanh nghiệp phải do tập thể doanh nghiệp tạo dựng nên: Người lãnh
đạo đóng vai trò đầu tàu trong xây dựng văn hóa doanh nghiệp, nhưng qúa trình này
chỉ có thể thành công với sự đóng góp tích cực của mọi thành viên trong doanh
nghiệp. Để thu hút nhân viên quan tâm tới văn hóa, doanh nghiệp có thể mở các lớp
huấn luyện về văn hóa doanh nghiệp đối với nhân viên mới, hay thường xuyên trưng
cầu dân ý về môi trường làm việc của doanh nghiệp.
 Văn hóa doanh nghiệp phải hướng về con người: Để có sự phát triển bền vững,
doanh nghiệp cần đề ra một mô hình văn hóa chú trọng đến sự phát triển toàn diện của
người lao động. Cần xây dựng môi trường làm việc mà ở đó mọi cá nhân đều phát huy
hết khả năng làm việc của mình.
 Văn hóa doanh nghiệp phải phù hợp với cả môi trường bên trong lẫn bên
ngoài doanh nghiệp: Văn hóa doanh nghiệp phải phù hợp với những điều kiện cụ thể
của từng doanh nghiệp, dựa trên điểm mạnh của doanh nghiệp. Văn hóa doanh nghiệp
cũng phải phù hợp với môi trường kinh doanh, văn hóa dân tộc.
1.2.3.2 Quy trình xây dựng văn hóa doanh nghiệp

Các nhà quản trị doanh nghiệp đã đưa ra 7 bước xây dựng văn hóa doanh
nghiệp: tạo dựng và truyền bá những giá trị chung, tuyển chọn nhân viên, hòa nhập,
đào tạo, đánh giá, tuyên truyền những giai thoại, huyền thoại doanh nghiệp, xây dựng
các hình tượng điển hình. 7 bước này cần được tiến hành liên tục trong suốt thời gian


18
hoạt động của doanh nghiệp để luôn luôn củng cố, bồi đắp văn hóa doanh nghiệp. Tuy
nhiên, thứ tự các bước có thể thay đổi, tùy thuộc vào tình hình cụ thể của doanh
nghiệp.

 Bước 1: Tạo dựng và truyền bá những giá trị chung
Nhà lãnh đạo phải xây dựng được giá trị cốt lõi, mục tiêu phát triển chung của
doanh nghiệp và truyền bá để mọi nhân viên tin tưởng vào những giá trị chung đó.
Những giá trị này cần được coi như là nguyên tắc hướng dẫn mọi hoạt động của tất cả
nhân viên doanh nghiệp, phải ăn sâu vào tiềm thức của mọi nhân viên.Ví dụ: Trước
mỗi buổi sáng làm việc, toàn bộ nhân viên công ty Masushita xếp hàng và đọc bài
Chính ca, chính là bản triết lý kinh doanh của công ty, nêu rõ mục đích, mục tiêu,
nguyên tắc kinh doanh. Nhờ vậy, triết lý kinh doanh đã trở thành quan niệm chung của
mọi thành viên.

 Bước 2: Tuyển chọn nhân viên
Tuyển chọn những người phù hợp với công ty. Thứ nhất, nhân viên phải có kỹ
năng, kiến thức phù hợp với tính chất công việc của công ty. Thứ hai, nhân viên phải
có tính cách, giá trị đạo đức…phù hợp với giá trị chung của công ty.Nhân viên làm
việc cho những công ty kinh doanh trực tuyến phải là người có kiến thức cơ bản về
kinh doanh, tin học…là người làm việc được độc lập , nhanh nhạy, có khả năng hợp
tác với những đối tác làm ăn qua mạng.

 Bước 3: Hòa nhập

Lựa chọn những nhân viên cũ tích cực, gương mẫu để hướng dẫn cho những
nhân viên mới vào công ty, giúp các nhân viên mới nhanh chóng hiểu được những giá
trị, nguyên tắc làm việc…của công ty.

 Bước 4: Đào tạo
Đào tạo những kiến thức, kỹ năng cần thiết trong quá trình làm việc cho nhân
viên, để nhân viên thực sự trở thành tài sản của công ty.


19

 Bước 5: Đánh giá
Cần lập một hệ thống đánh giá thưởng phạt nghiêm minh. Đây là động lực để
nhân viên nỗ lực hoàn thành công việc, gắn bó lâu dài với công ty.

 Bước 6: Tuyên truyền những giai thoại, huyền thoại trong công ty
Đây được coi là phần văn hóa truyền miệng của công ty. Những câu chuyện
góp phần tạo nên hình ảnh công ty,đem lại niềm tự hào cho các thành viên. Đó thường
là những câu chuyện về người sáng lập, giám đốc điều hành và mỗi câu chuyện sẽ là
một thông điệp gửi tới các thành viên.Các công ty, tập đoàn lớn thường kể về lịch sử
công ty, về những người sáng lập ra công ty trong các buổi đào tạo cho nhân viên mới.

 Bước 7: Xây dựng
Chọn ra những người làm việc tốt nhất để biểu dương, khen thưởng theo tháng,
quý hoặc năm. Đây là bằng chứng sinh động cụ thể hóa những giá trị của công ty.
1.2.4 Cách thức phát triển văn hóa doanh nghiệp
Xây dựng và phát triển văn hóa doanh nghiệp là một trong những yếu tố giúp
doanh nghiệp thích ứng với những thay đổi trong môi trường bên ngoài. Những thay
đổi về chính trị, kinh tế, xã hội, công nghệ thông tin…đang tác động đến hoạt động
sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, để xây dựng và bảo tồn, phát triển các giá trị

văn hóa trong doanh nghiệp cần phải có những biện pháp cụ thể:
Thứ nhất: Xây dựng một hệ thống định chế của doanh nghiệp bao gồm: Xây
dựng một hệ thống kiểm soát chặt chẽ và phân tích các công việc các yêu cầu đối với
các hoạt động của doanh nghiệp.
Thứ hai: Xây dựng các kênh thông tin, thu thập và xử lý thông tin, xây dựng
một hệ thống thông tin từ cấp cao nhất đến cấp thấp nhất đảm bảo cho thông tin đến
với các lãnh đạo chính xác và trong thời gian sớm nhất.
Thứ ba: Xây dựng các thể chế và thiết chế tập trung, dân chủ như: Đa dạng hóa
các loại hình đào tạo và phát triển nhân lực, tiêu chuẩn hóa các chức năng nhiệm vụ,
quyền hạn, xây dựng cơ chế kết hợp hài hòa các lợi ích để doanh nghiệp trở thành
ngôi nhà chung, là con thuyền vận mệnh của mọi người.
1.2.5 Mối quan hệ giữa văn hóa doanh nghiệp với văn hóa kinh doanh
và văn hóa dân tộc