Bài giảng Phương pháp nghiên cứu trong quản lý kinh tế: Chương 2 - TS. Hồ Ngọc Ninh

7/25/2017

HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM
BỘ MÔN KẾ HOẠCH VÀ ĐẦU TƯ

QUÁ TRÌNH NGHIÊN CỨU
Hồ Ngọc Ninh
()

Các nội dung
• Cấu trúc của nghiên cứu
• Giai đoạn kế hoạch NC
• Giai đoạn thực hiện NC
• Xây dựng đề cương nghiên cứu
• Tính khả thi của nghiên cứu

2

CẤU TRÚC CỦA
NGHIÊN CỨU

3

1


7/25/2017

Cấu trúc của nghiên cứu
Tổng quan, các câu hỏi rộng,
lĩnh vực NC

Tên đề tài NC
Mục tiêu, giả thiết, giả
thuyết, câu hỏi, hướng
tiếp cận, phương pháp NC

Phân tích
Kết quả, thảo luận
Trở lại câu hỏi – Tổng quát hoá
4

QUÁ TRÌNH
NGHIÊN CỨU

Quá trình nghiên cứu
• Có nhiều cách phân chia quá trình nghiên cứu khác
nhau – cho nên có thể có các bước khác nhau
• Mỗi ngành có thể có sự khác biệt nhỏ
– Theo sự phát triển của luận điểm
– Theo giai đoạn
– Theo “đường xoắn ốc”
– .....
6

2


7/25/2017

Thiết kế quá trình theo luận điểm
NHẬN THỨC VẤN ĐỀ

Dòng kiến
thức

Các bước
của quá
trình

+ Hoạt động và mục tiêu kiến
thức

Giới hạn
Nhận thức
vấn đề

Khuyến cáo

Phát triển

Đánh giá

Kết luận

Hình thức
logic

Tìm kiếm

Suy luận
[Takeda,1990]
7

Quá trình nghiên cứu theo các bước
BƯỚC I

LỰA CHỌN ĐỀ TÀI KHOA HỌC

BƯỚC II

HÌNH THÀNH LUẬN ĐIỂM KHOA HỌC

BƯỚC III

CHỨNG MINH LUẬN ĐIỂM KHOA HỌC

BƯỚC IV

TRÌNH BÀY LUẬN ĐIỂM KHOA HỌC

Theo: Vũ Cao Đàm, 2005

Quá trình nghiên cứu
Kinh tế & Quản lý

QUAN SÁT
Xác định lĩnh
vực rộng của
nghiên cứu

THU THẬP
THÔNG TIN BAN

ĐẦU
Phỏng vấn &
Tổng quan tài liệu

8

XÁC ĐỊNH
VẤN ĐỀ

KHUNG LÝ
THUYẾT

Mô tả
vấn đề NC

Xác định
các biến số

XÂY DỰNG
CÁC GIẢ
THUYẾT

THIẾT KẾ NC

QUI NẠP
Liệu giả thuyết đã
được chứng minh?
Liệu câu hỏi NC đã
được trả lời?

THU THẬP SỐ LIỆU,
PHÂN TÍCH VÀ
GIẢI THÍCH

3


7/25/2017

“Đặc tính” của quá trình nghiên cứu
• NC luôn bắt đầu bằng đặt câu hỏi hay nêu
vấn đề;
• NC đòi hỏi phải có mục tiêu rõ ràng;
• NC cứu tuân theo một kế hoạch cụ thể;
• NC thường chia vấn đề chính thành những
vấn đề nhỏ có thể giải quyết;
10

“Đặc tính” của quá trình nghiên cứu
• NC được định hướng bởi vấn đề nghiên cứu
cụ thể, các câu hỏi NC và giả thuyết NC;
• NC chấp nhận một số giả thuyết then chốt;
• NC đòi hỏi thu thập và phân tích dữ liệu nhằm
giải quyết vấn đề nêu ra ban đầu;
• Về bản chất, NC là “đường phát triển xoắn
ốc”.
11

NC là
“đường

phát
triển
xoắn
ốc”

12

4


7/25/2017

Các thành phần quan trọng của nghiên cứu
• Phát biểu vấn đề, Câu hỏi nghiên cứu, Mục tiêu
NC, Lợi ích NC
• Lý thuyết, Giả thiết, Tài liệu tổng quan
• Các biến, Thông số, và Giả thuyết
• Định nghĩa, Chỉ tiêu, Thước đo
• Thiết kế nghiên cứu và Phương pháp luận
• Công cụ nghiên cứu, Chọn mẫu
• Phân tích số liệu
• Kết luận, Phân tích, đề xuất
Chữ đỏ có thể cần bổ sung???
13

Các câu hỏi trong quá trình nghiên cứu
Trong toàn bộ quá trình nghiên cứu phải suy nghĩa đến các câu hỏi
(đây không phải là câu hỏi nghiên cứu):
– Ai: Ai là người NC, Ai tham gia vào đề tài NC, Ai là người
hưởng lợi từ NC, ...

– Cái gì, cái nào? NC cần quan tâm đến cái gì? Lý thuyết nào,..
– Ở đâu? Thực hiện NC ở đâu? (cả theo nghĩa rộng)
– Khi nào? Là khoảng thòi gian (số liệu và thời gian NC)
– Tại sao? Tại sao lại làm NC này? Tại sao lựa chọn địa điểm
kia, v.v
– Như thế nào? NC được thực hiện thế nào? - Phương pháp NC
14

CÁC GIAI ĐOẠN CỦA
NGHIÊN CỨU

15

5


7/25/2017

Các bớc của quá trình nghiên cứu
1. Xác định lĩnh vực cần nghiên cứu

Giai
đoạn
kế
hoạch

2. Lựa chọn tên đề tài nghiên cứu
3. Phát biểu vấn đề, câu hỏi, mục tiêu,
hớng tiếp cận, P.pháp, và giả thiết/thuyết
4. Xây dựng kế hoạch & nội dung NC

Giai
đoạn
thực
hiện

5. Thu thập dữ liệu, số liệu, thông tin
6. Phân tích dữ liệu và kết quả, thảo luận
7. Viết, trình bày kết quả, phổ biến kết quả16

GIAI ON K HOCH
NGHIấN CU

17

Xỏc nh
lnh vc v
vn
nghiờn cu
18

6


7/25/2017

Xác định lĩnh vực cần nghiên cứu
• Lĩnh vực thường rộng và bao trùm, có nhiều vấn
đề và đề tài nghiên cứu chỉ giải quyết 1 hay một số
vấn đề trong đó

• Lĩnh vực ưa thích thì khi NC mới có kết quả tốt
• Xác định lĩnh vực hay ý tưởng nghiên cứu cần
– Dựa vào khả năng của người/cán bộ nghiên cứu
(những mặt mạnh, sự ưa thích, v.v)
– Dựa vào yêu cầu của cơ quan tài trợ hoặc cấp trên
19

Ý tưởng nghiên cứu (lĩnh vực) từ đâu?
• Những vấn đề và nhu cầu thực tế
• Những nghiên cứu trước đây
• Cuộc sống hàng ngày
• Lý thuyết

20

Vấn đề nghiên cứu
• Vấn đề khoa học = Vấn đề nghiên cứu
• Luôn tồn tại 2 lớp vấn đề khoa học:
– Lớp vấn đề (câu hỏi) về : Bản chất sự vật cần
làm sáng tỏ
– Lớp vấn đề về: Phương pháp chứng minh bản
chất sự vật

21

7


7/25/2017

Phương pháp phát hiện
vấn đề nghiên cứu
Ø Nhận dạng bất đồng trong tranh luận
Ø Nhận dạng các vướng mắc trong hoạt động thực
tế
Ø Nghĩ ngược quan niệm thông thường
Ø Lắng nghe người không am hiểu
Ø Những câu hỏi xuất hiện bất chợt
Ø Phân tích cấu trúc logic các công trình khoa học
22

Nêu vấn đề nghiên cứu
•
•
•
•
•

Cần ngắn gọn, rõ ràng
Có tính thời sự
Có ý nghĩa về mặt thực tiễn
Có ý nghĩa đối với tổng thể nghiên cứu
Bổ sung những “thiếu hụt” trong nghiên cứu

23

Phát biểu vấn đề nghiên cứu
• Quan sát hiện tượng, sau đó phát biểu vấn
đề nghiên cứu
- Ví dụ: Sản xuất rau theo quy trình VietGap –

Mặc dầu SX mang lại HQKT cho nông dân, nhưng
vì sao ít được nông dân hưởng ứng và thực hiện?
Vấn đề là gì?
• Xây dựng lý thuyết để giải thích hiện tượng
hay hành vi
- Qui nạp: Từ số liệu đến lý thuyết
- Diễn dịch: Từ lý thuyết đến số liệu/thực tế
24

8


7/25/2017

Phát biểu vấn đề nghiên cứu
• Vấn đề nghiên cứu không phải là tên đề tài hay sự
cần thiết của đề tài
• Mỗi một đề tài thường có từ 1-2 vấn đề.
• Phát hiện và phát biểu vấn đề thường khó
• Lưu ý: do có vấn đề nên LÀM NGHIÊN CỨU
NÀY

25

Các bước tiến hành
• Tìm kiếm tài liệu (trên mạng, thư viện, ...)
• Suy nghĩ xem vấn đề mình quan tâm là gì, mình thích
làm gì (không phải là sở thích của GV hướng dẫn)
• Suy nghĩ về khả năng lựa chọn của mình (từ vấn đề mà
mình quan tâm, thích)

• Nếu được đề nghị lĩnh vực mà phù hợp với mình thì có
thể quyết định
• Chia xẻ sự lựa chọn của mình với đồng nghiệp, bạn bè,
hoặc giáo viên, ...
• Bắt đầu ghi chép lại
26

VD: Quá trình xác định vấn đề quản lý & Marketing
Các nhiệm vụ
Thảo luận với
nhà hoạch định
chính sách

Phỏng vấn
chuyên gia

Phân tích
số liệu
thứ cấp

Nghiên cứu
định tính

Bối cảnh của vấn đề
Bước I: Xác định và định nghĩa vấn đề

Vấn đề ra quyết định quản lý
Vấn đề nghiên cứu marketing

Bước II: Tiếp cận vấn đề

Mục tiêu/
Cơ sở
lý thuyết

Mô hình phân
tích: Chiều
dọc; Đồ thị;
Toán

Câu hỏi
Giả
nghiên cứu thuyết

Bước III: Thiết kế nghiên cứu

Những
thông tin
cần thiết

27

9


7/25/2017

Vấn đề ra quyết định quản lý và
NGHIÊN CỨU Marketing
Vấn đề ra quyết định quản lý

Vấn đề nghiên cứu Marketing

Liệu có nên giới thiệu
sản phẩm mới?

Xác định sở thích người tiêu dùng
và khả năng mua đối với SF mới

Liệu chiến dịch quảng cáo
có cần thay đổi?

Xác định hiệu lực của
chiến dịch quảng cáo hiện hành.

Liệu giá của sản phẩm có nên tăng? Xác định độ co giãn giá của cầu
và ảnh hưởng đến lượng bán
và lợi nhuận ở các mức giá thay
đổi khác nhau
28

Xác định
đề tài
nghiên cứu

29

Xác định tên đề tài nghiên cứu
Khái niệm Đề tài: Là một hình thức tổ chức nghiên
cứu:
- Một nhóm nghiên cứu

- Một nhiệm vụ nghiên cứu
Các loại “Đề tài”
- Đề tài / Dự án / Đề án
- Chương trình
30

10


7/25/2017

Các loại đề tài
¾ Đề tài
Nghiên cứu mang tính học thuật là chủ yếu
¾ Dự án
Đề tài áp dụng với thời hạn, địa điểm ấn định
¾ Chương trình
Đề tài lớn, gồm một số đề tài, dự án
¾ Đề án
Nghiên cứu nhằm đề xuất một đề tài, dự án, chương
trình
31

Nguyên tắc xác định đề tài
•
•
•
•
•
•

Ngắn gọn
Mang tính khoa học hay học thuật
Đơn giản, dễ hiểu, và hiểu một nghĩa
Phản ánh nội dung và vấn đề nghiên cứu
Có tính hấp dẫn (thực tế)
Có giá trị/đóng góp về Khoa học

32

Tên đề tài xác định nên dựa vào
•
•
•
•

Tầm cỡ của vấn đề nghiên cứu
Sự quan tâm của cộng đồng, xã hội
Yêu cầu của đầu ra, sản phẩm NC
Tính khả thi: lực lượng NC, thời gian NC,
kinh phí, kỹ thuật…

33

11


7/25/2017

Tiêu chuẩn xác định tên đề tài

cần trả lời một số câu hỏi
• Đã có NC tương tự triển khai hay chưa, nếu có
có thể ứng dụng kết quả hay không? Mức độ?
• NC có cần triển khai ngay không? Có tài trợ hay
không?
• Ai là người hưởng lợi hay sử dụng kết quả ý
nghĩa
• Mức độ rủi ro như thế nào
34

Phương pháp xác định tên đề tài
• Cho điểm các chỉ tiêu
• So sánh điểm các tiêu chuẩn của một số ý
tưởng đề tài đề xuất
• Tên đề tài nên có:
CỤM TỪ KHÓA LÝ THUYẾT + Ứng dụng

35

Ví dụ: Từ khóa
• Quản lý rủi ro trong nuôi trồng thủy sản của các
hộ nông dân xã An Thanh, huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải
Dương
• Quản lý rủi ro trong nuôi trồng thủy sản xã An
Thanh, huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương
• Giải pháp quản lý rủi ro trong nuôi trồng thủy
sản của các hộ nông dân xã An Thanh, huyện Tứ
Kỳ, tỉnh Hải Dương
• Giải pháp phát triển nuôi trồng thủy sản trên địa
bàn xã Mỹ Trung, huyện Mỹ Lộc, tỉnh Nam Định

• Phát triển nuôi trồng thủy sản trên địa bàn xã
Mỹ Trung, huyện Mỹ Lộc, tỉnh Nam Định
36

12


7/25/2017

Chú ý khi chọn tên đề tài
•

•

•

Tên đề tài = bộ mặt của tác giả
Ø Tên đề tài phải thể hiện được tư tưởng khoa học của đề tài
Ø Tên đề tài phải được hiểu một nghĩa
Tránh dùng những cụm từ bất định để đặt tên đề tài,
chẳng hạn:
Ø Phá rừng: Thực trạng và giải pháp
Ø Hội nhập – Thách thức và thời cơ
Tránh dùng từ “Một số”, “chủ yếu”, “thực trạng” (vì
thừa), từ chỉ mục đích “Nhằm”, “để”.

37

Lưu ý khóa luận
• Tên đề tài phải gắn với chuyên ngành đào tạo.

• Tên đề tài phải đảm bảo nhà NC có khả năng
hoàn thành, nhưng nó cũng phải có tính mới
(nhất là khóa luận);
• Ít rủi ro;
• Phù hợp với nguồn lực cho phép (chủ yếu về
kỹ thuật);
• Số liệu/thông tin có thể tiếp cận (thu thập được)

38

Phương pháp?
• Suy nghĩ điểm mạnh, khả năng và sở thích của
mình là gì?
• Đọc các NC trước đây.
• Thảo luận với đồng nghiệp, bạn bè, thầy, cô giáo
• Tìm kiếm tài liệu;
• Ghi lại các ý tưởng (từ tài liệu);
• Phát triển các ý tưởng của mình từ các NC trước
đây (giả sử mình là nhà NC đó) –Phát triển cây
vấn đề;
• Phát triển ý tưởng của mình (Brainstorming).
39

13


7/25/2017

Một số điểm suy nghĩ khi xác định tên đề tài
• Tên đề tài có trước hay số liệu có trước?

– Anh/Chị có cho rằng mình chọn đề tài sau đó thu thập số
liệu?
– Liệu có thể quyết định đề tài khi biết số liệu có thể tồn tại??

• Tên đề tài có trước hay một số phương pháp (kinh
tế lượng, mô hình hóa, v.v) có trước?
– Anh/Chị có cho rằng mình chọn đề tài sau đó đi học các
phương pháp?
– Một số phương pháp đòi hỏi phải có thời gian, kinh phí, khả
năng và cơ sở VCKT. Theo Anh/Chị?
40

Mục tiêu
nghiên cứu

41

Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu (objectives) nghiên cứu
– Bản chất sự vật cần làm rõ
– Trả lời câu hỏi: Làm cái gì?
– Mục tiêu phải cụ thể, rõ ràng, nêu rõ được nghiên cứu
sẽ làm cái gì

Mục đích nghiên cứu
Trả lời câu hỏi: Để làm cái gì?
42

14

7/25/2017

Lưu ý:
• Tiêu chuẩn S.M.A.R.T được áp dụng trong xây
dựng mục tiêu của dự án (kể cả dự án NC);
• Trong NC nói chung chỉ áp dụng 1 phần
S.M.A.R.T = Specific (cụ thể)
Measurable (có thể đo lường)
Attainable/available (đạt được)
Realistic
(Thực tế) và
Timely
(đúng hạn)

43

Mục tiêu NC
• Mục tiêu về lí thuyết ??
• Mục tiêu về thực trạng vấn đề??
• Mục tiêu về giải pháp??
• ???

44

Ví dụ: Một đề tài cao học
• Tên đề tài: “Quản lý rủi ro trong nuôi trồng thủy sản của
các hộ nông dân trên địa bàn xã An Thanh, huyện Tứ
Kỳ, tỉnh Hải Dương”

Hãy viết mục tiêu nghiên cứu (Mục tiêu chung và cụ thể) cho
đề tài?

45

15


7/25/2017

Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu chung

Đánh giá thực trạng

Mục tiêu cụ thể
Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về rủi ro và quản lý rủi
ro trong nuôi trồng thủy sản

quản lý rủi ro trong nuôi trồng
thủy sản của các hộ nông dân ở
xã An Thanh, huyện Tứ Kỳ,
từ đó đề xuất giải nhằm tăng

Đánh giá thực trạng rủi ro và quản lý rủi ro trong nuôi trồng thủy
sản của các hộ nông dân trên địa bàn xã An Thanh, huyện Tứ
Kỳ, tỉnh Hải Dương.

cường khả năng quản lý rủi ro
trong nuôi trồng thủy sản của

Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng quản lý rủi ro trong
nuôi trồng thủy sản của các hộ nông dân ở xã.

hộ nông dân ở địa bàn nghiên
cứu thời gian tới
Đề xuất giải pháp giải nhằm tăng cường khả năng quản lý rủi ro
trong nuôi trồng thủy sản của hộ nông dân ở địa bàn nghiên cứu

Bài tập
Viết mục tiêu nghiên cứu chung và
cụ thể cho 2 đề tài:
• Giải pháp phát triển nuôi trồng thủy sản
trên địa bàn xã Mỹ Trung, huyện Mỹ Lộc, tỉnh
Nam Định
• Phát triển nuôi trồng thủy sản trên địa bàn
xã Mỹ Trung, huyện Mỹ Lộc, tỉnh Nam Định
47

Phát triển nuôi trồng thủy sản trên địa bàn xã Mỹ
Trung, huyện Mỹ Lộc, tỉnh Nam Định
• Mục tiêu chung:
Đánh giá thực trạng phát triển nuôi trồng thủy sản trên địa bàn xã Mỹ Trung,
từ đó đề xuất giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển nuôi trồng thủy sản trên
địa bàn xã thời gian tới
• Mục tiêu cụ thể:
1. Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về phát triển nuôi trồng thủy
sản;
2. Đánh giá thực trạng phát triển nuôi trồng thủy sản trên địa bàn xã Mỹ
Trung

3. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển nuôi trồng thủy sản trên
địa bàn xã Mỹ Trung
4. Đề xuất giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển nuôi trồng thủy sản trên địa
bàn xã thời gian tới
48

16


7/25/2017

Giải pháp phát triển nuôi trồng thủy sản trên địa
bàn xã Mỹ Trung, huyện Mỹ Lộc, tỉnh Nam Định
• Mục tiêu chung:
Đánh giá thực trạng thực hiện các giải pháp phát triển nuôi trồng thủy sản
trên địa bàn xã Mỹ Trung, từ đó đề xuất hoàn thiện các giải pháp phát triển
nuôi trồng thủy sản trên địa bàn xã thời gian tới
• Mục tiêu cụ thể:
1. Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về giải pháp phát triển nuôi
trồng thủy sản;
2. Đánh giá thực trạng thực hiện các giải pháp phát triển nuôi trồng thủy
sản trên địa bàn xã Mỹ Trung
3. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến thực hiện các giải pháp phát triển
nuôi trồng thủy sản trên địa bàn xã Mỹ Trung
4. Đề xuất hoàn thiện các giải pháp phát triển nuôi trồng thủy sản trên địa
bàn xã thời gian tới

49

Câu hỏi

nghiên cứu
50

Câu hỏi nghiên cứu là gì?
1. Câu hỏi nghiên cứu là cách để giúp người nghiên
cứu có thể “tiếp cận” từng chủ đề cụ thể theo quan
điểm của người nghiên cứu.
2. Câu hỏi nghiên cứu là một dạng câu hỏi mà nhờ nó
có thể đưa ra được các câu trả lời nhằm giải thích,
mô tả, xác định, dự báo hoặc đánh giá chất lượng
trong NC.
51

17


7/25/2017

Không nên đặt câu hỏi nghiên cứu theo kiểu?
1) Phát biểu chủ đề/đề tài nghiên cứu duới dạng một
câu hỏi duy nhất
2) Chia từng khái niệm – mỗi khái niệm là một câu hỏi
NC
3) Mô tả từng điểm của khái niệm/nội dung: Mỗi khái
niệm/nội dung đưa ra 1 câu hỏi
52

“Cây câu hỏi”

Câu hỏi cấp I

Câu hỏi cấp II
Câu hỏi cấp III
Câu hỏi cấp IV
53

Các dạng câu hỏi trong 1 nghiên cứu
Câu hỏi về chủ đề
Các câu hỏi về đề mục
Câu hỏi nghiên cứu
Câu hỏi điều tra
Câu hỏi về thước đo

Mức 5
Mức 4
Mức
3
Mức
2
Mức
1

54

18


7/25/2017

Lưu ý khi xây dựng câu hỏi NC

• Xác định vấn đề nghiên cứu và sự thiếu hụt của
nhận thức về vấn đề đó
• Ví dụ khi nghiên cứu về thị trường quyền sử
dụng đất
– Tại sao nông dân “ngại” tích tụ đất đai?
55

Ví dụ: Một số đề tài KLTN
• Tên đề tài: “Quản lý rủi ro trong nuôi trồng thủy sản của các hộ
nông dân trên địa bàn xã An Thanh, huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải
Dương”

• Câu hỏi nghiên cứu:
- Thực trạng nuôi trồng thủy sản và rủi ro trong nuôi trồng thủy sản ở
xã An Thanh, huyện Tứ Kỳ đang diễn ra như thế nào? Có những loại
rủi ro nào và tần suất xuất hiện của nó? Mức độ ảnh hưởng của các loại
rủi ro đến hoạt động nuôi trồng thủy sản của hộ ra sao?
- Thực trạng công tác quản lý rủi ro trong nuôi trồng thủy sản của các
hộ nông dân ở xã An Thanh, huyện Tứ Kỳ diễn ra như thế nào?
- Những yếu tố ảnh hưởng đến khả năng quản lý rủi ro trong nuôi trồng
thủy sản của các hộ nông dân ở xã An Thanh, huyện Tứ Kỳ là gì?
- Những giải pháp giúp các hộ nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro trong
nuôi trồng thủy sản là gì?
56

Phạm vi
nghiên cứu

57

19


7/25/2017

Phạm vi nghiên cứu
Lựa chọn phạm vi nghiên cứu quyết định tới:
• Tính tin cậy của kết quả nghiên cứu
• Quỹ thời gian cần thiết cho nghiên cứu
• Kinh phí đầu tư cho nghiên cứu.

58

Các loại phạm vi nghiên cứu
Các loại phạm vi cần xác định:
• Phạm vi của khách thể (mẫu khảo sát)
• Phạm vi quãng thời gian diễn biến của sự kiện
(đủ nhận biết quy luật)
• Phạm vi giới hạn của nội dung vì hạn chế
về chuyên gia và kinh phí

59

Phạm vi nghiên cứu
• Phạm vi về thời gian
– Th.gian của số liệu NC (Phạm vi quãng thời gian diễn
biến của sự kiện (đủ nhận biết quy luật))
– Th.gian làm NC

• Phạm vi về không gian

• Phạm vi về nội dung (giới hạn của nội dung vì hạn
chế về chuyên gia và kinh phí)

60

20


7/25/2017

Đối tượng nghiên cứu
Là bản chất sự vật hoặc hiện tượng cần được
xem xét và làm sáng rõ trong nghiên cứu.
Ví dụ: Đề tài “Quản lý rủi ro nuôi trồng thủy
sản của các hộ nông dân trên địa bàn xã An
Thanh, huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương”
Đối tượng: Các vấn đề lý luận và thực tiễn về
quản lý rủi ro nuôi trồng thủy sản.
61

Đối tượng khảo sát
• Đối tượng khảo sát là bộ phận đủ đại diện
của khách thể nghiên cứu được người
nghiên cứu lựa chọn để xem xét.
VD: Đề tài “Quản lý rủi ro nuôi trồng thủy sản
của các hộ nông dân trên địa bàn xã An Thanh,
huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương”
Đối tượng khảo sát: các hộ nuôi trồng thủy sản,
cán bộ khuyến nông, khuyến ngư, cán bộ chính
quyền địa phương.

62

Giả thuyết
nghiên cứu

63

21


7/25/2017

Gi thuyt nghiờn cu
Khỏi nim:
ỉ Giả thuyết là một mệnh đề phỏng đoán về mối quan
hệ giữa hai hay nhiều biến số mà ta dự cảm sẽ xuất
hiện trong NC
ỉ L cõu tr li s b vo cõu hi nghiờn cu
ỉ L nhn nh s b/Kt lun gi nh v bn cht s
vt
64

Phõn bit gi thuyt v gi thit
Gi thuyt (Hypothesis) ạ Gi thit (General
Hypothesis or Assumption gi nh)
(Gi thit = iu kin gi nh ca nghiờn cu)
Gi thuyt s phi kim nh, cũn gi thit thỡ
khụng
Trong cỏc NC v lnh vc kinh t cú th ng thi
cn cú c gi thuyt v gi thit.

65

Gi thuyt
Vai trũ
nh hng cỏc ni dung NC
Xỏc nh cỏc yu t/minh chng phự hp
Hng cỏc dng NC phự hp
Cung cp gii hn cỏc kt qu NC
Cỏc loi
Gi thuyt chung: Gi nh khụng phi kim nh
hay chng minh
Gii thuyt c th: Cn phi kim nh hay chng
minh

66

22


7/25/2017

Giả thuyết tốt
• Cần phù hợp với mục tiêu NC
• Có thể kiểm định/chứng minh
• Tốt hơn những nhận định khác (giả thuyết khác)

67

Yêu cầu khi xây dựng giả thuyết
• Theo một dạng

• Phản ánh mối quan hệ giữa các biến
• Phản ánh về một lý thuyết hoặc nội dung chính
của tài liệu (không trái với lý thuyết)
• Ngắn gọn
• Có thể kiểm định.
68

Các loại giả thuyết
• Có 2 loại giả thuyết
– Giả thuyết không, H0
– Giả thuyết đối, H1 hay HA
• H0 thường là mệnh đề phản ánh
KHÔNG CÓ mối quan hệ giữa các biến

69

23


7/25/2017

Ví dụ 1: giả thiết &giả thuyết
Ý tưởng NC
Hành vi của
người tiêu
dùng

Câu hỏi

Giả thiết & giả thuyết

- Tại sao có
người thích
hoặc không
thích hàng
hóa/dịch vụ
A?
- Làm thế nào
đo được “độ
thích’ của
người TD?

Giải thiết
-Người TD tối đa hóa lợi
ích của mình;
-Người TD có thể cung
cấp thông tin chính xác.
Giải thuyết:
-Người TD thích hàng
hóa A

70

Ví dụ 2: giả thiết &giả thuyết
Ý tưởng NC

Câu hỏi

Giả thiết và giả thuyết

Sử dụng lao

Nông thôn có

Giải thiết:

động trong

dư thừa LĐ

- Tổng LĐ chỉ gồm LĐ NN và

nông hộ

không và khi

Phi NN

nào?

- Thị trường LĐ tồn tại

Giả thuyết
Mối quan hệ

- Lao động trong nông hộ chủ

giữa LĐ NN & yếu tham gia các hoạt động phi
Phi NN?

NN lúc nông nhàn
71

Kế hoạch
nghiên cứu

72

24


7/25/2017

Xây dựng kế hoạch nghiên cứu
Tại sao?
Hoạt động
có kế hoạch

Các mức
hoạt động

Các hoạt động không
có kế hoạch

Bắt đầu

Kết thúc
Thời gian
73

Xây dựng kế hoạch nghiên cứu
Các giai đoạn của kế hoạch (5 bước)
1) Quyết định mục tiêu chung
2) Xác định sản phẩm cuối cùng
3) Xác định các hoạt động
4) Mô tả mối quan hệ tương hỗ giữa các nhiệm vụ
5) Xây dựng thời gian cho các nhiệm vụ và chi phí
tương ứng
74

Xây dựng kế hoạch nghiên cứu
Xây dựng mục tiêu:
• Mục đích
• Giới hạn về thời gian
• Ngân sách/chi phí
• Cái gì cần kèm theo?
• Phân tích tình trạng Hiện tại so với Tương lai

75

25