Bài giảng Kinh tế môi trường: Chương 1 - TS. Hoàng Văn Long

KINH TẾ MÔI TRƯỜNG
(Dành cho chương trình sau đại
học)
TS. Hoàng Văn Long


Tổng quan môn học
•

Thời gian 45 tiết, 3 tín chỉ

-

Thời gian giảng dạy:

-

39 tiết lý thuyết

-

6 tiết bài tập và thực hành

-

4 tiết (sinh viên làm bài tập nhóm)


Chương trình học
Chương 1: (3 Tiết) Giới thiệu về Kinh tế môi
trường – Tối ngày 9/3

Chương 2: (5 Tiết) Mối liên hệ giữa Môi
trường và Kinh tế - Sáng ngày 10/3
Chương 3: (5 Tiết) Nguyên nhân các vấn đề
môi trường – Chiều ngày 10/3
Chương 4: (5 Tiết) Kinh tế học Ô nhiễm Sáng ngày 11/3
Chương 5: (3 Tiết) Phân tích lợi ích chi Phí


Chương 6: (5 Tiết) Định giá Tài nguyên và
Môi trường - Sáng ngày 12/3
Chương 7:(4 Tiết) Kinh tế Tài nguyên, Chất
thải và Đa dạnh sinh học
Bài tập (1 tiết) – Chiều ngày 12/3
Chương 8: (5 Tiết) Quản lý nhà nước về môi
trường
- Sáng ngày 13/3
Chương 9: Kinh tế Xanh, Tăng trưởng Xanh


Đáng giá kết quả
•

Tham gia học (20%)

•

Tham gia thảo luận nhóm (20%)

•

Trình bày tại lớp (10%)

•

Kiểm tra giữa kỳ (20%)

•

Thi hết môn (30%)


Các tài liệu chính
[1] Tài liệu giảng dạy Kinh tế Môi trường.
Đại học Kinh tế TP Hồ Chí Minh EEPSEA
(Environmental Economics Program in the
Southeast Asia). Tài liệu đọc, Hướng dẫn
giảng dạy, câu hỏi và bài tập
[2] Bài giảng Chính sách Môi trường (5
Chương)
[3] Nguyễn Thế Chinh, 2003, Giáo trình Kinh
tế và Quản lý Môi trường, Nhà xuất bản
Thống kê, Hà Nội.


Các tài liệu bổ sung
[7] Giáo trình Kinh tế Tài Nguyên Môi trường
(2009). PSG. TS. Nguyễn Văn Song.
Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội.
[8] Giáo trình Kinh tế Môi trường, 2009
Nguyễn Mậu Dũng, Đại học Nông nghiệp Hà

Nội
[9] Lê Quốc Lý, 2014, Giáo trình Kinh tế
Môi trường, Nhà xuất bản Chính trị Quốc
gia, Hà Nội


Chương 1

GIỚI THIỆU VỀ 
KINH TẾ MÔI TRƯỜNG


Kinh tế môi trường là gì?
Kinh tế + Môi trường = Kinh tế Môi trường
Vậy:
Kinh tế học là gì? Kinh tế học nghiên cứu
vấn đề gì?
Môi trường là gì? Và Nghiên cứu môi
trường gồm những vấn đề nào?


CÁC NỘI DUNG CHÍNH
1.1. Các khái niệm liên quan đến kinh tế
được sử dụng trong kinh tế môi trường
1.2. Các khái niệm liên quan đến môi trường
1.3. Kinh tế môi trường là gì?
1.4. Khái niệm Tăng trưởng và phát triển
bền vững
1.5. Các giải pháp đối với vấn đề môi
trường là gì? Phân tích lợi ích chi phí là một

phương pháp


1.1. Khái niệm cơ bản kinh tế
môi trường
•

Kinh tế học là gì?

•

Kinh tế học nghiên cứu vấn đề gì?

•

Sự khan hiếm

•

Chi phí cơ hội

•

Sự đánh đổi

•

Lợi ích biên

•

Chi phí biên

•

Cung


•

Tối đa hóa lợi nhuận

•

Quy Luật của thị trường

•

Thất bại thị trường

•

Hàng hóa công

•

Ngoại ứng

•

Quyền tài sản

•

Cạnh tranh hoàn hảo

•

Phân tích lợi ích - chi phí


•

Sinh viên thảo luận các nội dung và trình
bày cho giáo viên


•

•

Sinh viên xung phong phát biểu hoặc theo
sự chỉ định của giảng viên
Giảng viên sẽ cùng giải thích các khái
niệm trên và đi đến thống nhất.


1.2. Các khái niệm liên quan
đến môi trường?
1.2.1. Những khái niệm cơ bản

1.2.2. Các chức năng của môi trường
1.2.3. Các vấn đề môi trường


1.2.1. Những khái niệm về môi
trường
•

Môi trường là gì?

•

Ô nhiễm môi trường là gì?

•

Suy thoái môi trường là gì?

•

Tai biến môi trường là gì?

•

Tiêu chuẩn môi trường là gì?

•

Đánh giá tác động môi trường?

•

Đánh giá môi trường chiến lược?


1.2.2. Các chức năng của môi
trường
•

•

•

Chức năng biến đổi lý hoá: pha loãng,
phân huỷ hoá học nhờ ánh sáng mặt trời,
sự tách chiết các vật thải và độc tố.
Chức năng biến đổi sinh hoá: sự hấp thụ
các chất dư thừa, sự tuần hoàn của chu
trình cácbon, chu trình nitơ, phân huỷ chất
thải nhờ vi khuẩn, vi sinh vật.
Chức năng biến đổi sinh học: khoáng hoá
các chất thải hữu cơ, mùn hoá, v.v...


1.2.3. Các vấn đề môi trường
-

-

Ô  nhiễm  môi  trường:  không  khí,  nước,  đất, 

tiếng ồn,…  
Biến  đổi  khí  hậu:  trái  đất  nóng  lên,  nước 
biển dâng… 

-

Cạn kiệt tài nguyên 

-

Mất cân bằng sinh thái

-

… 

=>  Các  vấn  đề  này  ảnh  hưởng  tới  con  người 
như thế nào? Cho ví dụ minh họa
18


1.3. Kinh tế môi trường là gì?
Kinh tế + Môi trường = Kinh tế Môi trường
Vậy:
Kinh tế học là gì? Kinh tế học nghiên cứu
vấn đề gì?
Môi trường là gì? Và Nghiên cứu môi
trường gồm những vấn đề nào?

1.3. Kinh tế môi trường là gì?
1.3.1. Khái niệm kinh tế môi trường
1.3.2. Đối tượng nghiên cứu của kinh tế môi
trường
1.3.3. Phương pháp tiếp cận trong nghiên
cứu kinh tế môi trường (Tiếp cận vĩ mô
(chính sách), tiếp cận vi mô (hành vi), tiếp
cận chuyên ngành và tiếp cận đa ngành)
1.3.4. Nguyên nhân các vấn đề môi trường
từ giác độ kinh tế


KINH TẾ và MÔI TRƯỜNG 
•
•

•

•

KINH TẾ 

Sản xuất: lấy nguyên 
liệu từ môi trường => 
sản phẩm + cải tạo môi 
trường + xả rác thải, khí 
thải, tiếng ồn…  
Phân phối: mang sản 
phẩm tới người tiêu dùng 
+ rác thải, chất thải,…

Tiêu dùng: sử dụng sản 
phẩm + xả ra rác thải 
sinh hoạt,… 

•

•

•

•

MÔI TRƯỜNG  

Cung cấp nguyên vật 
liệu đầu vào cho quá 
trình sản xuất 
Cung cấp môi trường 
sống cho con người 
Nhận rác thải, chất thải 
từ quá trình sinh hoạt, 
sản xuất,… 
21


KHÁI NIỆM KINH TẾ MÔI TRƯỜNG 
Kinh tế môi trường: 
Là một nhánh của kinh tế học: nguồn gốc từ 
kinh tế vi mô và kinh tế vĩ mô (chủ yếu là từ Vi 
mô) 

Ứng dụng các lý thuyết và kỹ thuật phân tích 
kinh tế để nghiên cứu xem các nguồn tài nguyên 
môi trường được phát  triển và quản lý như thế 
nào? 
Xem xét các hoạt động kinh tế ảnh hưởng đến 
các môi trường tự nhiên ra sao? 
Xem xét cách thay đổi thể chế và chính sách 
22
kinh tế nhằm cải thiện chất lượng môi tr
ường 


1.3.1 Đối tượng nghiên cứu của
kinh tế môi trường
•

•

•

Đánh giá tầm quan trọng về mặt kinh tế của 
các biến đổi môi trường 
Tìm hiểu nguyên nhân kinh tế của các biến 
đổi môi trường 
Đề xuất các giải pháp kinh tế nhằm làm 
chậm lại, chấm dứt và đảo ngược các biến 
đổi tác động tiêu cực tới môi trường 

=> Ví dụ????? 

SỰ KHÁC BIỆT GIỮA KINH TẾ MÔI TRƯỜNG 
VỚI CÁC MÔN KINH TẾ HỌC KHÁC 
•

•

KTMT tập trung nghiên cứu xem các hoạt 
động kinh tế ảnh hưởng như thế nào đến 
môi trường tự nhiên (không khí, nước, đất và 
vô số các giống loài sinh vật) 
KTMT nghiên cứu và đánh giá các phương 
pháp khác nhau để xã hội đạt được mục đích 
sử dụng tối ưu tất cả các nguồn tài nguyên 
trong đó có tài nguyên môi trường. 
24


1.3.2. Phương pháp tiếp cận
của Kinh tế môi trường
•

•

Kinh tế vĩ mô (nền kinh tế, chính sách vĩ
mô, thể chế)
Kinh tế vi mô (hành vi, ngoại ứng)