(Luận văn thạc sĩ) Phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo dục cho giáo viên các trường tiểu học huyện Điện Biên đông tỉnh Điện Biên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

VŨ VĂN THÙY

PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG
GIÁO DỤC CHO GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC
HUYỆN ĐIỆN BIÊN ĐÔNG TỈNH ĐIỆN BIÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2019
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

VŨ VĂN THÙY

PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG
GIÁO DỤC CHO GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC
HUYỆN ĐIỆN BIÊN ĐÔNG TỈNH ĐIỆN BIÊN
Ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 8140114

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. PHẠM HỒNG QUANG

THÁI NGUYÊN - 2019
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi, các số và tài
liệu trích dẫn có nguồn gốc rõ ràng. Kết quả trong luận văn chưa được công
bố trong bất cứ công trình nghiên cứu khoa học nào khác, nếu có gì sai tôi
xin hoàn toàn chịu trách nhiệm.
Thái Nguyên, tháng 3 năm 2019
Tác giả luận văn
Vũ Văn Thùy

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




LỜI CẢM ƠN
Trước hết, tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc đến GS. TS.
Phạm Hồng Quang đã hướng dẫn tôi thực hiện nghiên cứu của mình.
Xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới các thầy cô giáo, người đã đem lại
cho tôi những kiến thức bổ trợ, vô cùng có ích trong những năm học vừa qua.
Kính xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo
sau đại học, Đại học sư phạm Thái Nguyên, Ban Chủ nhiệm khoa Quản lý
Giáo dục, Đại học Sư phạm Thái Nguyên đã tạo điều kiện cho tôi trong quá
trình học tập.

Cuối cùng tôi xin gửi lời cảm ơn đến gia đình, bạn bè và đồng nghiệp
những người đã luôn bên tôi, động viên và khuyến khích tôi trong quá trình thực
hiện đề tài nghiên cứu của mình.
TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii
MỤC LỤC ..........................................................................................................iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ................................................................. iv
DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v
MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
1. Lí do chọn đề tài .............................................................................................. 1
2. Mục tiêu nghiên cứu ........................................................................................ 2
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................. 2
4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 3
6. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................... 3
7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 3
8. Cấu trúc của luận văn ...................................................................................... 5
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỔ
CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC CHO GIÁO VIÊN TIỂU HỌC ............ 6
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu....................................................................... 6
1.1.1. Các công trình nghiên cứu của nước ngoài ............................................... 6

1.1.2. Các công trình nghiên cứu trong nước ...................................................... 9
1.2. Các khái niệm cơ bản ................................................................................. 13
1.2.1. Phát triển .................................................................................................. 13
1.2.2. Năng lực................................................................................................... 14
1.2.3. Hoạt động giáo dục .................................................................................. 16
1.2.4. Hoạt động giáo dục trong trường tiểu học ............................................... 17
1.2.5. Năng lực tổ chức hoạt động giáo dục ...................................................... 17
1.2.6. Phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo dục cho giáo viêntiểu học....... 19
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




1.3. Hoạt động giáo dục ở trường tiểu học và yêu cầu phát triển năng lực tổ
chức hoạt động giáo dục của giáo viên tiểu học ................................................ 19
1.3.1. Vai trò của hoạt động giáo dục trong trường tiểu học ............................. 19
1.3.2. Nội dung hoạt động giáo dục trong nhà trường tiểu học ......................... 23
1.4. Một số vấn đề cơ bản về phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo
dục cho giáo viên tiểu học ................................................................................. 24
1.4.1. Vai trò của giáo viên tiểu học .................................................................. 24
1.4.2. Yêu cầu phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo dục ở trường
tiểu học .............................................................................................................. 27
1.4.3. Các yếu tố thành phần của năng lực tổ chức hoạt động giáo dục ........... 30
1.5. Nội dung phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo dục cho giáo viên
tiểu học............................................................................................................... 34
1.5.1. Lập kế hoạch phát triển năng lực hoạt động giáo dục cho giáo viên
tiểu học............................................................................................................... 34
1.5.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch phát triển năng lực hoạt động giáo dục
cho giáo viên tiểu học ........................................................................................ 37
1.5.3. Chỉ đạo phát triển năng lực hoạt động giáo dục cho giáo viên tiểu học ........ 40

1.5.4. Kiểm tra đánh giá kết quả phát triển năng lực hoạt động giáo dục cho
giáo viên tiểu học ............................................................................................... 43
1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển năng lực hoạt động giáo dục cho
giáo viên tiểu học ............................................................................................... 45
1.6.1. Năng lực của cán bộ quản lý ................................................................... 45
1.6.2. Trình độ, năng lực tổ chức HĐGD của đội ngũ giáo viên tiểu học ........ 46
1.6.3. Cơ sở vật chất, phương tiện trang thiết bị phục vụ các hoạt động giáo
dục học sinh ....................................................................................................... 47
1.6.4. Chính sách và cơ chế đãi ngộ giáo viên tiểu học ................................... 47
1.6.5. Chính sách và cơ chế đãi ngộ giáo viên tiểu học ................................... 48
Kết luận chương 1.............................................................................................. 48
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




Chương 2. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỔ CHỨC
HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC CHO GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TIỂU
HỌC HUYỆN ĐIỆN BIÊN ĐÔNG, TỈNH ĐIỆN BIÊN .............................. 50
2.1. Khái quát chung về các trường tiểu học huyện Điện Biên Đông, tỉnh
Điện Biên ........................................................................................................... 50
2.2. Tổ chức khảo sát ......................................................................................... 52
2.2.1. Mục tiêu khảo sát ..................................................................................... 52
2.2.2. Nội dung khảo sát .................................................................................... 52
2.2.3. Đối tượng khảo sát................................................................................... 53
2.2.4. Phương pháp khảo sát .............................................................................. 53
2.3. Thực trạng năng lực tổ chức hoạt động giáo dục củagiáo viên các
trường tiểu học huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên ................................... 53
2.3.1. Thực trạng nhận thức của CBQL và giáo viên về ý nghĩa, tầm quan
trọng của hoạt động giáo dục trong các trường tiểu học huyện Điện Biên

Đông, tỉnh Điện Biên ......................................................................................... 53
2.3.2. Thực trạng thực hiện yêu cầu tổ chức hoạt động giáo dục ở trường
tiểu học theo chương trình GDPT mới .............................................................. 55
2.3.3. Thực trạng phẩm chất, năng lực của giáo viên trong tổ chức hoạt động
giáo dục .............................................................................................................. 58
2.4. Thực trạng phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo dục cho giáo
viên các trường tiểu học huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên ..................... 60
2.4.1. Thực trạng lập kế hoạch phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo
dục cho giáo viên tiểu học ................................................................................ 60
2.4.2. Thực trạng tổ chức phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo dục
cho giáo viên các trường tiểu học huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên ...... 63
2.4.3. Thực trạng chỉ đạo phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo dục
cho giáo viên các trường tiểu học huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên ...... 68
2.4.4. Thực trạng kiểm tra đánh giá công tác phát triển năng lực tổ chức
hoạt động giáo dục cho giáo viên các trường tiểu học huyện Điện Biên
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




Đông, tỉnh Điện Biên ......................................................................................... 71
2.5. Thực trạng yếu tố ảnh hưởng đến phát triển năng lực tổ chức hoạt động
giáo dục cho giáo viên các trường tiểu học huyện Điện Biên Đông, tỉnh
Điện Biên ........................................................................................................... 75
2.6. Đánh giá chung thực trạng phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo dục
cho giáo viên các trường tiểu học huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên .......... 77
2.6.1. Ưu điểm ................................................................................................... 77
2.6.2. Hạn chế .................................................................................................... 78
2.6.3. Nguyên nhân của các hạn chế ................................................................. 79
Kết luận chương 2.............................................................................................. 80

Chương 3. BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỔ CHỨC HOẠT
ĐỘNG GIÁO DỤC CHO GIAO VIÊN CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC
HUYỆN ĐIỆN BIÊN ĐÔNG, TỈNH ĐIỆN BIÊN ........................................ 81
3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp .............................................................. 81
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục đích ......................................................... 81
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn .......................................................... 81
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa ............................................................ 82
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ............................................................. 82
3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống .......................................................... 83
3.2. Các biện pháp đề xuất để phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo dục
cho giáo viên các trường tiểu học huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên .......... 84
3.2.1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên các trường tiểu
học huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên về tổ chức hoạt động giáo dục
ở trường tiểu học ................................................................................................ 84
3.2.2. Khảo sát thực trạng năng lực tổ chức hoạt động giáo dục của giáo
viên trong nhà trường tiểu học........................................................................... 86
3.2.3. Bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động giáo dục cho giáo viên các
trường tiểu học huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên ................................... 88
3.2.4. Chỉ đạo đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả phát triển năng lực tổ chức
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




hoạt động giáo dục cho giáo viên tiểu học ........................................................ 90
3.2.5. Tăng cường điều kiện phục vụ phát triển năng lực tổ chức hoạt động
giáo dục cho giáo viên các trường tiểu học huyện Điện Biên Đông, tỉnh
Điện Biên ........................................................................................................... 92
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ............................................................... 96
3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất ........ 96

3.4.1. Mục đích khảo nghiệm ........................................................................... 96
3.4.2. Đối tượng khảo nghiệm ......................................................................... 96
3.4.3. Nội dung khảo nghiệm ........................................................................... 97
3.4.4. Phương pháp khảo nghiệm .................................................................... 97
3.4.5. Kết quả khảo nghiệm ............................................................................. 97
Kết luận chương 3.............................................................................................. 99
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 101
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 105
PHỤ LỤC

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

CBQL

:

Cán bộ quản lý

CNTT

:

Công nghệ thông tin

GD

:

Giáo dục

GD&ĐT

:

Giáo dục và Đào tạo

GV

:

Giáo viên

GVBM

:

Giáo viên bộ môn

GVCN

:

Giáo viên chủ nhiệm

HĐGD

:

Hội đồng Giáo dục

HS

:

Học sinh

MN

:

Mầm non

NL

:

Năng lực

PPDH

:

Phương pháp dạy học

PTDT

:

Phổ thông dân tộc

PTNL

:

Phát triển năng lực

QLGD

:

Quản lý Giáo dục

TH

:

Tiểu học

THCS

:

Trung học Cơ sở

UBND

:

Ủy ban nhân dân

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1.

Mạng lưới trường lớp học sinh Tiểu họchuyện Điện Biên
Đông năm học 2017 - 2018 .............................................................. 50

Bảng 2.2:

Tình hình cơ sở vật chất các trường phổ thônghuyện Điện
Biên Đông năm học 2017 - 2018 ..................................................... 52

Bảng 2.3.

Thực trạng nhận thức của CBQL và giáo viên về ý nghĩa,tầm
quan trọng của hoạt động giáo dục trong các trường tiểu học ......... 54

Bảng 2.4.

Thực trạng thực hiện yêu cầu tổ chức hoạt động giáo dục ở

trường tiểu học theo chương trình GDPT mới ............................... 56

Bảng 2.5.

Thực trạng phẩm chất, năng lực của giáo viêntrong tổ chức
hoạt động giáo dục ............................................................................ 58

Bảng 2.6.

Thực trạng lập kế hoạch phát triển năng lực tổ chức hoạt động
giáo dục cho giáo viên các trường tiểu học .................................... 60

Bảng 2.7.

Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch phát triển năng lựctổ
chức hoạt động giáo dục cho giáo viên các trường tiểu học ........ 63

Bảng 2.8.

Thực trạng nội dung tổ chức triển khai phát triển năng lực tô
chức hoạt động giáo dục cho giáo viên ở các trường tiểu học ..... 66

Bảng 2.9.

Thực trạng chỉ đạo phát triển năng lực tổ chức hoạt độnggiáo
dục cho giáo viên các trường tiểu học ............................................ 69

Bảng 2.10. Thực trạng kiểm tra đánh giá công tác phát triển năng lựctổ
chức hoạt động giáo dục cho giáo viên các trường tiểu học ........ 71
Bảng 2.11. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển năng lựctổ

chức hoạt động giáo dục cho giáo viên các trường tiểu học ........ 75
Bảng 3.1:

Đánh giá của CBQL, GV các trường tiểu họcvề mức độ cấp
thiết của các biện pháp phát triển năng lực tổ chứchoạt động
giáo dục cho giáo viên ...................................................................... 97

Bảng 3.2:

Đánh giá của CBQL, GV các trường tiểu họcvề tính khả thi
của các biện pháp phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo
dục cho giáo viên ............................................................................... 98

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Hoạt động giáo dục ở trường tiểu học bao gồm hoạt động giáo dục trong
giờ lên lớp và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp nhằm rèn luyện đạo đức, phát
triển năng lực, bồi dưỡng năng khiếu, giúp đỡ học sinh yếu phù hợp đặc điểm
tâm lý, sinh lý lứa tuổi học sinh tiểu học. Hoạt động giáo dục trong giờ lên lớp
được tiến hành thông qua việc dạy học các môn học bắt buộc và tự chọn trong
Chương trình giáo dục phổ thông cấp Tiểu học do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và
Đào tạo ban hành. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp bao gồm hoạt động
ngoại khóa, hoạt động vui chơi, thể dục thể thao, tham quan du lịch, giao lưu văn
hóa; hoạt động bảo vệ môi trường; lao động công ích và các hoạt động xã hội
khác. Trong chương trình phổ thông mới được ban hành sau năm 2018, hoạt động

giáo dục bắt buộc ở trường tiểu học là hoạt động trải nghiệm. Hoạt động trải
nghiệm hướng đến mục tiêu giúp học sinh sử dụng các kiến thức đã học để áp
dụng vào thực tế, hình thành các kĩ năng, sự sáng tạo, các phẩm chất cần thiết
cho học sinh tiểu học làm tiền để ở những bậc học cao hơn.
Để tổ chức hiệu quả các hoạt động giáo dục ở trường tiểu học thì năng lực
tổ chức hoạt động giáo dục của giáo viên giữ vai trò chính. Giáo viên có năng
lực tốt trong việc thiết kế, tổ chức các hoạt động giáo dục với những nội dung
thiết thực, hình thức, phương pháp phù hợp với trình độ, năng lực học sinh, với
điều kiện thực tế của nhà trường sẽ giúp các hoạt động giáo dục đạt được mục
tiêu và hiệu quả mong muốn. Trên thực tế giáo viên tiểu học đã được trang bị
những kiến thức, kĩ năng để tổ chức các hoạt động giáo dục trong trường. Tuy
nhiên không phải giáo viên nào cũng có năng lực tổ chức tốt các hoạt động giáo
dục cho học sinh tiểu học, mặt khác cùng với sự phát triển xã hội, những ảnh
hưởng của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và đặc là việc đổi mới chương trình
giáo dục phổ thông sau năm 2018 đã đặt ra những yêu cầu mới về năng lực tổ
chức hoạt động giao dục của giáo viên. Giáo viên cần phải được phát triển các

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




năng lực thông qua các con đường, hình thức khác nhau để đáp ứng được yêu
cầu mới.
Huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên là một trong 62 huyện nghèo nhất
cả nước thuộc khu vực Tây Bắc, nhìn chung còn nhiều khó khăn trong phát triển
kinh tế - xã hội, giáo dục - đào tạo. Học sinh chủ yếu là con em đồng bào dân tộc
thiểu số (chiếm hơn 90%). Do điều kiện kinh tế xã hội và trình độ nhận thức của
người dân vẫn còn những hạn chế nhất định nên công tác giáo dục còn gặp nhiều
khó khăn. Ở các trường tiểu học mặc dù đã nhận được sự quan tâm lớn của Đảng,

Nhà nước về cơ sở vật chất, được Bộ Giáo dục và Đào tạo, Sở Giáo dục và Đào
tạo tỉnh Điện Biên, Huyện Ủy - Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân huyện Điện
Biên Đông chỉ đạo sát sao và sự cố gắng nỗ lực của các thầy giáo, cô giáo trong
việc thực hiện các hoạt động giáo dục cho học sinh cũng như bồi dưỡng, phát
triển năng lực cho giáo viên xong trên thực tế trình độ, năng lực của giáo viên
tiểu học vẫn còn những hạn chế, đặc biệt là năng lực tổ chức hoạt động giáo dục
cho học sinh sao cho phù hợp với điều kiện và tình hình thực tế địa phương.
Xuất phát từ những lý do trên tôi lựa chọn vấn đề:“Phát triển năng lực tổ
chức hoạt động giáo dục cho giáo viên các trường tiểu học huyện Điện Biên
Đông, tỉnh Điện Biên” làm đề tài nghiên cứu luận văn thạc sỹ QLGD.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, luận văn đề xuất biện pháp để
phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo dục cho giáo viên các trường tiểu học
huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên nhằm nâng cao chất lượng giáo dục tiểu
học tại huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo dục cho giáo viên tiểu học.
3.2. Đối tượng nghiên cứu

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




Phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo dục cho giáo viên trường tiểu
học ở huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên.
4. Giả thuyết khoa học
Phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo dục cho giáo viên các trường
tiểu học huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên đã được quan tâm và đã đạt được

những thành tựu nhất định, tuy nhiên vẫn còn có những hạn chế như: Một số giáo
viên chưa nắm rõ cách thiết kế tổ chức hoạt động giáo dục, giáo viên còn lúng
túng khi lập kế hoạch, lựa chọn hình thức tổ chức hoạt động giáo dục....Nếu đề
xuất được các biện pháp phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo dục cho giáo
viên tiểu học một cách khoa học và hợp lí thì sẽ góp phần nâng cao chất lượng
và hiệu quả của công tác tổ chức hoạt động giáo dục ở trường tiểu học nói riêng
và chất lượng giáo dục nói chung cho các trường tiểu học huyện Điện Biên Đông,
tỉnh Điện Biên đáp ứng được yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông mới
hiện nay.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về phát triển năng lực tổ chức hoạt động
giáo dục cho giáo viên tiểu học.
5.2. Khảo sát thực trạng phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo dục
cho giáo viên các trường tiểu học huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên.
5.3. Đề xuất một số biện pháp phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo
dục cho giáo viên các trường tiểu học huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên.
6. Phạm vi nghiên cứu
6.1. Địa bàn nghiên cứu
Đề tài được triển khai nghiên cứu tại 15 trường tiểu học trên địa bàn huyện
Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên.
6.2. Nội dung

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




Nghiên cứu các biện pháp phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo dục
cho giáo viên của hiệu trưởng các trường tiểu học huyện Điện Biên Đông, tỉnh
Điện Biên.

6.3. Khách thể khảo sát
Đề tài khảo sát trên nhóm khách thể gồm 32 CBQLGD, 150 GV của 15
trường tiểu học huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Sử dụng các phương pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, khái quát hóa
các tài liệu, văn bản liên quan đến năng lực tổ chức hoạt động giáo dục của giáo
viên tiểu học và phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo dục của giáo viên tiểu
học nhằm xây dựng hệ thống cơ sở lý luận cho đề tài.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
7.2.1. Phương pháp điều tra giáo dục
Sử dụng các bảng hỏi dành cho cán bộ quản lý, giáo viên các trường tiểu học
để thu thập thông tin về thực trạng phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo dục
của giáo viên các trường tiểu học huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên.
7.2.2. Phương pháp phỏng vấn
Sử dụng phương pháp phỏng vấn trực tiếp một số cán bộ quản lý các trường,
một số giáo viên tiểu học về phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo dục của
giáo viên các trường tiểu học huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên.
7.2.3. Phương pháp chuyên gia
Thu thập ý kiến đánh giá của cán bộ quản lý để khảo nghiệm tính cần thiết,
khả thi của các biện pháp đề tài đề xuất.
7.2.4. Phương pháp quan sát
Quan sát cách tổ chức quản lí hoạt động giảng dạy, đào tạo của nhà trường.
Thăm lớp, dự giớ của giáo viên.
7.2.5. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm
Tìm hiểu kinh nghiệm của cán bộ quản lý, giáo viên về việc quản lý
phương pháp giảng dạy.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN

7.3. Phương pháp bổ trợ
Sử dụng phương pháp thống kê toán học để xử lí, phân tích số liệu điều
tra, đánh giá và trình bày kết quả nghiên cứu.
8. Cấu trúc của luận văn
Ngoài danh mục ký hiệu, chữ viết tắt, phần mở đầu, kết luận và khuyến
nghị, phụ lục, tài liệu tham khảo, danh mục công trình khoa học liên quan đến
luận văn của tác giả, luận văn được trình bày trong 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo dục
cho giáo viên tiểu học.
Chương 2: Thực trạng phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo dục cho
giáo viên các trường tiểu học huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên.
Chương 3: Biện pháp phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo dục cho
giáo viên các trường tiểu học huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỔ CHỨC
HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC CHO GIÁO VIÊN TIỂU HỌC
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
1.1.1. Các công trình nghiên cứu của nước ngoài
Trên thế giới có rất nhiều tác giả quan tâm đến việc phát triển năng lực
của giáo viên, thông qua đó để nâng cao chất lượng giáo dục, cụ thể có các tác
giả như sau:
Tác giả S.Rassekh (1987) đã viết: “Với sự tham gia tích cực của người học

vào quá trình học tập chủ động, với sự đề cao nhất trí sáng tạo của mỗi học sinh, thì
sẽ không còn mối quan hệ đơn phương và độc đoán giữa thầy và trò. Quyền lực của
giáo viên không còn ngự trị trên sự thụ động và kém tri thức của học sinh. Giá trị của
người giáo viên được tôn trọng bằng chính năng lực của giáo viên góp phần tối đa
vào sự phát triển của học sinh… Một giáo viên sáng tạo là một giáo viên biết giúp
học sinh tiến bộ nhanh chóng bằng con đường tự học. Giáo viên phải là người hướng
dẫn, người cố vấn, hơn là chỉ đóng vai trò công cụ truyền đạt tri thức”. Như vậy tác
giả đã nhấn mạnh đến vai trò năng lực của người giáo viên, người mà sẽ phát triển
được năng lực “tột đỉnh” cho học sinh [24].
Mặt khác cách tiếp cận NL và PTNL đã phát triển mạnh mẽ trong những năm
1990 với hàng loạt các tổ chức có tầm cỡ ở Mỹ, Anh, Úc, New Zealand, xứ Wales
v.v.... Các tiêu chuẩn NL và phát triển năng lực của người giáo viên đã được các
nước xây dựng nhằm đáp ứng các yêu cầu về nâng cao chất lượng giáo dục. Năm
1995, tác giả Shirley Fletcher viết cuốn “Các kỹ thuật đánh giá dựa trên năng lực
thực hiện” [25], trong đó phân tích sự khác biệt về đào tạo theo NL ở Anh và Mỹ,
các nguyên tắc và thực hành đánh giá theo tiêu chuẩn, mục tiêu và sử dụng đánh giá
dựa trên NL, việc thiết lập các tiêu chí cho sự thực hiện, thu thập bằng chứng cho
đánh giá NL. Tuy nhiên, tác giả mới chỉ dừng lại ở việc nghiên cứu đánh giá dựa
trên NL, một khâu của quá trình dạy học.Chưa nghiên cứu sâu về làm thế nào để
phát triển năng lực dạy học cho người thầy.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




Đến 1997, Shirley Fletcher cho ra đời tiếp tài liệu “Thiết kế đào tạo dựa
trên năng lực thực hiện” [26], trong đó đề cập các cơ sở khoa học của việc thiết
lập các tiêu chuẩn đào tạo, các kỹ thuật phân tích nhu cầu người học và phân tích
công việc, xây dựng mô đun dạy học và khung chương trình. Tác giả đã đưa ra
việc cần thiết phải thiết kế, xây dựng và phát triển năng lực thực hiện của người

giáo viên.
Ở Australia, vào cuối thập kỷ 80 đã bắt đầu một cuộc cải cách trong đào tạo
nghề, thiết lập một hệ thống đào tạo dựa trên NL, tạo ra phương pháp PTNL cho
việc công nhận các kỹ năng của người nhập cư, thành lập hội đồng đào tạo để xúc
tiến việc xây dựng tiêu chuẩn NL trong toàn quốc [dẫn theo 16].
Cộng hòa Ghana (Republic of Ghana) là một quốc gia tại 32Tây Phi cũng
có những nghiên cứu về phát triển NL cho giáo viên. Theo các tác giả Boahin,
Peter Hofman, WH Adriaan, một số chương trình đào tạo PTNL cho giáo viên ở
Ghana đã được công nhận và đảm bảo chất lượng. Trong bài viết, các tác giả đã
đề cập đến việc tìm hiểu nhận thức, nhu cầu của giáo viên về PTNL và kiểm tra
các yếu tố ảnh hưởng đến việc PTNL cho giáo viên. Kết quả là, một vài chương
trình đào tạo cho giáo viên đã được áp dụng, từ đó đã nâng cao chất lượng giáo
dục, chứng minh được đây là một nhân tố quan trọng để thúc đẩy nâng cao chất
lượng giáo dục, đây là một hướng tiếp cận cần được quan tâm và nhân rộng [dẫn
theo 16].
Ở nhiều nước châu Á như Singapore, Ấn Độ, Philippin, Brunei, Malaixia,
Hàn Quốc, Nhật Bản… phát triển năng lực cho giáo viên đang được vận dụng ở
các mức độ khác nhau. Các bộ chương trình, hoạt động giáo dục đều được dựa
trên năng lực của giáo viên như: Năng lực cá thể, năng lực chuyên môn, năng
lực xã hội, năng lực hành động….
Trong một bài báo gần đây, Linda Darling-Hammond, Gene Wilhoit và
Linda Pittenger đã đề xuất một tầm nhìn táo bạo để xem xét lại cách các quốc
gia tiếp cận trách nhiệm và mô tả vai trò hoạt động phát triển năng lực tổ chức
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




hoạt động giáo dục cho giáo viên trong việc nâng cao chất lượng giáo dục trong
các nhà trường. Như họ giải thích, các nhà giáo dục có kỹ năng, năng lực và

cam kết ngày càng phát triển năng lực bản thân là một yếu tố trung tâm của bất
kỳ hệ thống trách nhiệm nào được thiết kế để đảm bảo rằng tất cả học sinh có
cơ hội tham gia vào hoạt động giáo dục có ý nghĩa. Để đáp ứng tầm nhìn này,
đòi hỏi giáo viên phải tham gia vào việc học tập và hành động để tăng cường
năng lực tổ chức hoạt động giáo dục của chính bản thân với sự hỗ trợ của các
các nhà QLGD [27].
Để phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo dục cho giáo viên cần tập
trung vào việc thay đổi yêu cầu đối với giáo viên (ví dụ: chuẩn nghề nghiệp giáo
viên) và đo lường hiệu quả của giáo viên bằng cách sử dụng khung đánh giá
chuẩn năng lực giáo viên và hiệu suất của học sinh trong các bài kiểm tra tiêu
chuẩn. Phương pháp này có thể giúp đánh giá các năng lực tổ chức hoạt động
giáo dục của giáo viên, đồng thời hỗ trợ sự phát triển liên tục của các giáo viên
này và tận dụng được năng lực hiện của giáo viên. Để phát triển năng lực tổ chức
của giáo viên cần tập trung vào 3 vấn đề cơ bản:
- Đưa ra các tiêu chuẩn năng lực tổ chức hoạt động giáo dục có thể giúp
xác định và phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo dục cho giáo viên.
- Tích cực tổ chức cho giáo viên thực hành, trải nghiệm tổ chức hoạt động
giáo dục. Từ đó, Năng lực của giáo viên trở nên tốt hơn khi họ có được kinh nghiệm
và có cơ hội học tập, thực hành năng lực tổ chức hoạt động giáo dục.
- Nỗ lực phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo dục cho giáo viên sẽ
đạt hiệu quả cao khi giáo viên được học tập chuyên nghiệp [28].
Theo tác giả Maribel Childress “Chúng ta đã bước vào một kỷ nguyên
mới về đánh giá giáo viên, tất cả mọi người đều hiểu được tầm quan trọng của
phát triển năng lực cho giáo viên. Trong khi nghiên cứu đã chỉ ra rằng giáo
viên là nhân tố quan trọng nhất trong thành tích của học sinh, hiệu trưởng là
chìa khóa để thực hành giáo viên thành công. Một yếu tố quan trọng ảnh hưởng
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN

tới việc giảng dạy của giáo viên là năng lực của giáo viên. Chính vì vậy để phát
triển năng lực tổ chức hoạt động giáo dục cho giáo viên cần sử dụng hiệu quả
hệ thống đánh giá giáo viên dựa trên phản hồi, giám sát có ý nghĩa. Điều bắt
buộc là các hiệu trưởng phải nhận được sự hỗ trợ phù hợp để thực hiện các mô
hình đánh giá hoàn thành mục tiêu đánh giá phát triển năng lực tổ chức hoạt
động giáo dục cho giáo viên là cải thiện hướng dẫn và học tập” [29].
Có thể nói các công trình trên đã cung cấp một cái nhìn khái quát về khái
niệm của năng lực, vai trò của năng lực, nhu cầu và thực trạng phát triển năng
lực của giáo viên…Tuy nhiên chưa có công trình nào nghiên cứu về phát triển
năng lực hoạt động giáo dục cho giáo viên.
1.1.2. Các công trình nghiên cứu trong nước
Việt Nam đang đẩy mạnh công tác đổi mới giáo dục nhằm nâng cao chất
lượng giáo dục phổ thông, trong đó đổi mới nhấn mạnh vai trò trọng tâm đó là
phát triển năng lực giáo viên, cụ thể ngày 11/01/2005, Thủ tướng Chính phủ đã
ban hành Quyết định số 09/2005/QĐ-TTg về việc phê duyệt Đề án “Xây dựng,
nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ QL GD giai đoạn 2005 2010”. Mục tiêu tổng quát của Đề án là: "Xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ
QL GD theo hướng chuẩn hóa, nâng cao chất lượng, đảm bảo đủ về số lượng,
đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức,
lối sống, lương tâm nghề nghiệp và trình độ chuyên môn của nhà giáo, đáp ứng
đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp GD trong công cuộc đẩy mạnh sự nghiệp
công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước” [8].
Tác giả Lê Văn Hồng (1975) có công trình nghiên cứu “Một số vấn đề về
năng lực sư phạm của người GV xã hội chủ nghĩa”[10 đã đề cập đến các năng lực
sư phạm cần có của người giáo viên xã hội chủ nghĩa. Tác giả nhấn mạnh muốn
nâng cao chất lượng giáo dục thì phải nâng cao năng lực của giáo viên.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN

Cục Đào tạo - Bồi dưỡng giáo viên của Bộ Giáo dục năm 1982 đã ban
hành tài liệu “Rèn luyện nghiệp vụ sư phạm thường xuyên cho SV các trường sư
phạm”. Đây là tài liệu hướng dẫn rèn luyện nghiệp vụ sư phạm có tính chất chỉ
đạo nhằm đưa dần việc rèn luyện nghiệp vụ sư phạm thành một bộ phận quan
trọng trong chương trình, kế hoạch đào tạo của giáo viên. Từ đó nâng cao năng
lực dạy học của giáo viên [6].
Tác giả Nguyễn Quang Uẩn (1987), có công trình nghiên cứu “Vấn đề rèn
luyện nghiệp vụ sư phạm cho SV”, công trình này cũng chỉ mới dùng lại ở mức độ
một thông báo khoa học có tính chất vạch ra một đường hướng ở góc độ lý luận về
việc rèn luyện năng lực sư phạm cho sinh viên, nhằm nâng cao chất lượng đầu ra
cho sinh viên sư phạm, những người là giáo viên tương lai của đất nước [23].
Trong tài liệu Tâm lý học của Phạm Minh Hạc chủ biên, trong phần “Nhân
cách người thầy giáo và năng lực sư phạm” có viết: “Nhân cách nhà giáo nói
chung và năng lực sư phạm nói riêng không phải tự nhiên mà có. Nó là kết quả
của một quá trình đào tạo và tự đào tạo một cách nghiêm túc”[9]. Hơn nữa, tác
giả khẳng định: Năng lực là một tổ hợp đặc điểm tâm lý của một con người (còn
gọi là tổ hợp thuộc tính tâm lý của một nhân cách), tổ hợp này vận hành theo
mục đích, tạo ra kết quả của một hoạt động nào đấy. Năng lực là những đặc điểm
tâm lý cá biệt tạo thành điều kiện, quy định tốc độ, chiều sâu, cường độ của việc
tác động của con người vào đối tượng lao động, nghĩa là quy định chất lượng của
hoạt động. Tác giả cũng chỉ ra mối quan hệ giữa năng lực và tri thức, kĩ năng, kĩ
xảo. Theo ông: tri thức, kĩ năng, kĩ xảo là chất liệu để tạo thành năng lực tương
ứng. Không có tri thức, kĩ năng, kĩ xảo thì không có năng lực, tuy chúng không
đồng nhất với nhau [9].
Tác giả Nguyễn Văn Cường và Bernd Meier trong cuốn “Lý luận dạy học
hiện đại, cơ sở đổi mới mục tiêu, nội dung và PPDH” (2014) [1] đã cho rằng
PTNL như là một phần của mục tiêu dạy học, GD định hướng năng lực nhằm
đảm bảo chất lượng đầu ra của việc DH, thực hiện mục tiêu phát triển toàn diện

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




các phẩm chất nhân cách, chú trọng năng lực vận dụng tri thức trong những tình
huống thực tiễn nhằm chuẩn bị cho con người năng lực giải quyết các tình huống
của cuộc sống và nghề nghiệp. GD định hướng năng lực nhấn mạnh vai trò của
người học với tư cách chủ thể của quá trình nhận thức.
Tác giả Lê Đình Trung, Phạm Thị Thanh Hội trong cuốn “Dạy học định
hướng hình thành và PTNL người học ở trường phổ thông” (2016) [20] đã khái
quát được một số vấn đề chung về hình thành và PTNL người học ở trường phổ
thông, định hướng việc tổ chức dạy học theo định hướng PTNL ở trường THPT
và kiểm tra định hướng hình thành và PTNL người học.
Trong cuốn Tạp chí Quản lý GD, số đặc biệt tháng 4/2015, Hội thảo quốc
tế phát triển năng lực người học trong bối cảnh hiện nay có nhiều bài viết liên
quan đến dạy học PTNL như: Tác giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc với bài viết “dạy học
PTNL”; tác giả Đặng Tự Ân với bài viết “GD định hướng PTNL”; tác giả Lê
Xuân Trường với bài viết “Giải pháp đổi mới PPDH nhằm PTNL HS trung học”
[dẫn theo 16].
Ngoài ra đã có một số công trình luận văn thạc sĩ nghiên cứu về phát triển
năng lực của giáo viên, có thể kể đến một số công trình như:
Tác giả Lê Văn Hữu (2015) luận văn “Tổ chức bồi dưỡng năng lực phát triển
chương trình dạy học tích hợp liên môn cho giáo viên THCS thị xã Quảng Yên, Quảng
Ninh”. Tác giả đã có đóng góp quan trọng trong việc đưa ra các khái niệm như năng
lực, năng lực phát triển chương trình…Đặc biệt tác giả đã đưa ra những yêu cầu về
năng lực dạy học của người giáo viên cần có sau năm 2015 [13].
Tác giả Nguyễn Thành Hưng (2015) với công trình “Phát triển năng lực
tổ chức các hoạt động ngoại khóa cho giáo viên THCS trong dạy học tích hợp
liên môn”, tác giả đã nhấn mạnh vai trò của hoạt động ngoại khóa trong đó người

thầy là chủ thể của quá trình tổ chức hoạt động ngoại khóa, chỉnh điều này muốn
nâng cao chất lượng hoạt động ngoại khóa cần thiết phải phát triển năng lực của
người giáo viên [12].
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




Tác giả Đinh Văn Tuấn (2016) luận văn “Tổ chức bồi dưỡng năng lực
dạy học tích hợp liên môn cho giáo viên trung học cơ sở huyện Cẩm Khê, tỉnh
Phú Thọ”. Trong bối cảnh đổi mới căn bản toàn diện nền giáo dục Việt Nam,
việc đổi mới chương trình, sách giáo khoa là yêu cầu tất yếu. Từ chuyển mục
tiêu dạy học kiến thức sang phát triển phẩm chất, năng lực người học, đồng thời
với những định hướng đổi mới chương trình, sách giáo khoa, đòi hỏi giáo viên
phải có kiến thức và năng lực dạy học tích hợp liên môn. Chính vì vậy, tác giả
đã nhấn mạnh tầm quan trọng của công tác bồi dưỡng nâng cao năng lực dạy
học tích hợp liên môn cho giáo viên hiện nay cần được các cấp, các ngành, các
nhà quản lý giáo dục quan tâm và ưu tiên trong các hoạt động bồi dưỡng giáo
viên. Từ đó nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên nói riêng và nâng cao chất
lượng giáo dục nói chung [22].
Tác giả Đỗ Thị Huệ (2015) với luận văn “Quản lý phát triển năng lực ứng
dụng công nghệ thông tin trong dạy học tại các trường THCS huyện Ba Chẽ, tỉnh
Quảng Ninh". Tác giả đã đưa ra được lý luận và khảo sát, đánh giá thực trạng công
tác ứng dụng CNTT trong dạy học ở các trường THCS trên địa bàn huyện Ba Chẽ,
tỉnh Quảng Ninh, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý nhằm phát triển năng lực
ứng dụng CNTT trong dạy học tại các trường THCS, để nâng cao tính hiệu quả và
đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong dạy học ở trường THCS [11].
Từ các công trình nghiên cứu trên chúng ta thấy rằng các tác giả đã đưa
ra được khái niệm của năng lực, năng lực dạy học, yêu cầu của năng lực dạy
học… Các tác giả đã nghiên cứu các khía cạnh khác nhau của phát triển năng

lực như: Năng lực ứng dụng công nghệ thông tin, năng lực dạy học liên môn,
năng lực tổ chức hoạt động ngoại khóa. Tuy nhiên chưa có công trình nào
nghiên cứu phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo dục cho giáo viên, chính
vì thế tác giả lựa chọn công trình “Phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo
dục cho giáo viên các trường tiểu học huyện Điện Biên Đông tỉnh Điện Biên”
làm đề tài nghiên cứu.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




1.2. Các khái niệm cơ bản
1.2.1. Phát triển
Phát triển là thuật ngữ được dùng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực như: Phát
triển kinh tế và xã hội, phát triển nguồn nhân lực, phát triển đội ngũ… Theo từ
điển Tiếng Việt: “Phát triển là biến đổi hoặc làm cho biến đổi từ ít đến nhiều,
hẹp đến rộng, thấp đến cao, đơn giản đến phức tạp”.[21]
Theo tác giả Đặng Bá Lãm: “Phát triển là một quá trình vận động từ thấp
đến cao, từ đơn giản đến phức tạp, theo đó thì cãi cũ biến mất, cái mới ra
đời…Phát triển là một quá trình nội tại, bước chuyển từ thấp lên cao bởi vì trong
cái thấp đã chứa đựng dạng tiềm tàng những khuynh hướng dẫn đến cái cao. Còn
cái cao là cái thấp đã phát triển” [14].
Theo triết học Mác Lê Nin: “Phát triển là quá trình vận động tiến lên từ thấp
đến cao, từ đơn giản đến phức tạp, từ kém hoàn thiện đến hoàn thiện hơn. Đó là
quá trình tích lũy dần về lượng dẫn đến sự thay đổi về chất, là quá trình nảy sinh
cái mới trên cơ sở cái cũ, do sự đấu tranh giữa các mặt đối lập nằm ngay trong bản
thân sự vật hiện tượng. Sự phát triển không bao quát toàn bộ sự vận động nói
chung mà chỉ khái quát xu hướng động đi lên của sự vật hiện tượng; quá trình phát
triển tổ chức cũng như sự vật hiện tượng, được hình thành dần trên cơ sở thay đổi
mối liên hệ, cơ cấu, phương thức tồn tại, vận động và chức năng vốn có của nó

theo chiều hướng ngày càng hoàn thiện hơn.”[19]
Như vậy, mọi sự vật hiện tượng biến đổi để tăng tiến về số lượng, chất lượng
dưới tác động của bên trong hoặc bên ngoài đều được coi là phát triển. Phát triển
được hiểu là sự tăng trưởng, là sự chuyển biến theo chiều hướng tích cực, tiến lên.
Phát triển làm cho sự vật, hiện tượng biến đổi từ ít đến nhiều, từ hẹp đến rộng, từ
cao đến thấp, từ đơn giản đến phức tạp. Trong quá trình phát triển, cái mới, cái
tiến bộ sẽ hình thành thay thế cái cũ, cái lạc hậu. Sự vật hiện tượng chỉ có tính chất
ổn định tương đối, chúng luôn vận động biến đổi và phát triển. Phát triển là tất
yếu, là xu hướng chung của thế giới vật chất.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




Như vậy, có thể hiểu: “Phát triển là quá trình tăng tiến cả về số lượng và
chất lượng của sự vật, hiện tượng, con người trong cộng đồng trên cơ sở cái đã
có nhưng chưa hoàn chỉnh, chưa đầy đủ, phải tiếp tục nâng cao để đạt được mục
tiêu đề ra”.
1.2.2. Năng lực
Năng lực được định nghĩa theo rất nhiều cách khác nhau như sau:
Phần lớn định nghĩa về năng lực của các tài liệu nước ngoài quy năng lực
vào phạm trù khả năng (ability, capacity, possibility).
Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế Thế giới (OECD) quan niệm năng
lực là “khả năng đáp ứng một cách hiệu quả những yêu cầu phức hợp trong một
bối cảnh cụ thể.”[2, tr.22]
Chương trình Giáo dục Trung học bang Québec, Canada năm 2004 xem
năng lực “là một khả năng hành động hiệu quả bằng sự cố gắng dựa trên nhiều
nguồn lực.”[2, tr.22]
Denyse Tremblay cho rằng năng lực là “khả năng hành động, thành công
và tiến bộ dựa vào việc huy động và sử dụng hiệu quả tổng hợp các nguồn lực

để đối mặt với các tình huống trong cuộc sống.”[2, tr.22]
Còn theo F. E. Weinert, năng lực là “tổng hợp các khả năng và kĩ năng
sẵn có hoặc học được cũng như sự sẵn sàng của học sinh nhằm giải quyết những
vấn đề nảy sinh và hành động một cách có trách nhiệm, có sự phê phán để đi đến
giải pháp.”[2, tr.22]
Tuy nhiên không nên quy năng lực vào phạm trù khả năng vì người có
năng lực trong một lĩnh vực nào đó chắc chắn sẽ thực hiện thành công loại hoạt
động tương ứng; trong khi khả năng là cái tồn tại ở dạng tiềm năng có thể biến
thành hiện thực nhưng cũng có thể không biến thành hiện thực.
Ở Việt Nam, nhiều tài liệu nghiên cứu quy năng lực vào những phạm trù
khác và được định nghĩa theo nhiều cách khác nhau bằng sự lựa chọn loại dấu
hiệu khác nhau. Có thể phân làm hai nhóm chính:
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN