Đại số 9 (3 cột)

/>Tuần 10:
Tiết 19:
CHƯƠNG II: HÀM SỐ BẬC NHẤT
§
1. NHẮC LẠI VÀ SỔ SUNG CÁC KHÁI NIỆM VỀ HÀM SỐ
I. Mục tiêu:
• HS được ôn lại và phải nắm vững các khái niệm về hàm số, biến số, hàm số cho bằng bảng,
bằng công thức, công thức y = f(x), giá trò của hàm số y = f(x) tại x = x
0
, x
1
… được kí hiệu
f(x
0
), đồ thò hàm số y = f(x), biểu diễn các cắp giá trò (x; f(x) ) trên mặt phẳng tọa độ, bước
đầu nắm được khái niệm hàm số đồng biến, nghòch biến.
• Biết cách tính nhanh các giá trò của hàm số khi cho trước biến số, biểu diễn các cặp số (x;y)
trên mặt phẳng tọa độ, vẽ thành thạo ĐTHS y = ax.
II. Chuẩn bò của giáo viên và học sinh:
- GV: Giáo án, bảng phụï, phấn màu, thước, máy tính bỏ túi.
- HS: Chuẩn bò, ôn lại kiến thức đã học ở lớp 7, bảng nhóm và bút viết, máy tính bỏ túi..
III. Tiến trình bài dạy:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ GHI BẢNG
Hoạt động 1 : Đặt vấn đề và giới thiệu nội dung chương 2 (3 phút )
-GV: Ở lớp 7 chúng ta đã được
làm quen với các khái niệm hàm
số, một số ví dụ hàm số … Ở lớp 9
ngoài ôn tập các kiến thức trên ta
còn bổ sung một số khái niệm :
Hàm số đồng biến, nghòch biến ,
đường thẳng song song và xét kỹ

hàm số y = ax + b (a
≠
0). Tiết
học hôm nay sẽ bổ sung các khái
niệm đó.
-HS nghe GV trình bày, mở
phần phụï lục Tr 129 để theo
dõi
Hoạt động 2 :Khái niệm hàm số (20 phút ).
? Khi nào đại lượng y đgl hàm số
của đại lượng x thay đổi
? Hàm số có thể được cho bằng
mấy cách. Hãy liệt kê
-GV yêu cầu HS nghiên cứu ví dụ
1(a,b) Tr 124 SGK.
? Hãy giải thích vì sao y là hàm số
của x
? Hãy giải thích vì sao công thức y
= 2x là một hàm số.
? Tương tự các công thức khác .
-HS: Nếu đại lượng y phụï
thuộc vào đại lượng thay đổi x
sao cho với mỗi giá trò của x ta
luôn xác đònh được một giá trò
tương ứng của y thì y đgl hàm
số của x và x đgl biến số.
-HS: … bằng bảng và công
thức
-HS: Đại lượng y phụï thuộc
vào đại lượng thay đổi x sao

cho với mỗi giá trò của x ta
luôn xác đònh được một giá trò
tương ứng của y
-HS trả lời như trên
1/ Khái niệm hàm số
-Nếu đại lượng y phụï thuộc vào đại
lượng thay đổi x sao cho với mỗi
giá trò của x ta luôn xác đònh được
một giá trò tương ứng của y thì y đgl
hàm số của x và x đgl biến số.
- Hàm số có thể được cho bằng
bảng hoạc công thức.
-Ví dụ (SGK).
? Bẳng này có xác đònh y là hàm số
37
y = 2x
f(x)=2
Series 1
Series 2
1 2 3 4
1
2
3
4
5
6
x
f(x)
/>của x không, vì sao
x 3 4 3 5 8

y 6 8 4 8 16
-GV: Biểu thức 2x xác đònh với mọi
giá trò của x, nên hàm số y= 2x, biến
số x có thể lấy các giá trò tùy ý
-GV: Hướng dẫn HS xét các công
thức còn lại.
-GV: Giới thiệu cách viết y = f(x)
=2x
? Em hiểu như thế nào về f(0), f(1)
…, f(a)
-GV: Yêu cầu HS làm ? 1
? Thế nào là hàm hằng, ví dụ (nếu
HS không nhớ GV gợi ý : Công thức
y = 0.x +2 có gì đặc biệt)
-HS: Không, vì ứng với một
giá trò x = 3 ta có hai giá trò
tương ứng của y là 6 và 4
-HS: Là giá trò của hàm số tại
x = 0; 1; 2; … a
-HS: f(0) = 5; f(a) = 0,5a + 5
f(1) = 5,5
-Khi x thay đổi mà y luôn
nhận một giá trò không đổi thì
hàm số y đgl hàm hằng. Ví dụ
y = 2
HS làm ? 1
-HS: f(0) = 5; f(a) = 0,5a + 5
f(1) = 5,5
-Khi x thay đổi mà y luôn nhận một
giá trò không đổi thì hàm số y đgl

hàm hằng. Ví dụ y = 2
Hoạt động 3 :Đồ thò hàm số (10 phút ).
-GV: Yêu cầu HS làm ? 2
(kẻ sẵn 2 hệ trục tọa độ)
-Gọi 2 HS đồng thời lên bảng mỗi
HS làm câu a, b
-Yêu cầu HS dưới lớp làm vào vở
-GV cùng HS kiểm tra bài của hai
HS trên bảng.
? Thế nào là đồ thò hàm số
y = f(x)
? Đồ thò hàm số ở bài ?2 là gì
? Đồ thò hàm số y = 2x là gì
b)
2/ Đồ thò hàm số :
a)
f(x)=6
f(x)=4
f(x)=2
f(x)=1
f(x)=0.666
f(x)=0.5
Series 1
Series 2
Series 3
Series 4
Series 5
Series 6
Series 7
1 2 3 4 5

-1
1
2
3
4
5
6
x
f(x)
Hoạt động 4 : Hàm số đồng biến, hàm số nghòch biến (10 phút ).
-GV yêu cầu HS làm ? 3
? Biểu thức 2x + 1 xác đònh với
những giá trò nào của x
? Khi x tăng dần các giá trò tương
ứng của y ntn > hàm số đồng biến
-GV đưa khái niệm hàm số nghòch
biến
-HS điền vào bảng
-HS: Biểu thức 2x + 1 xác đònh
với mọi giá trò của x
… cũng tăng
-HS: x tăng -> y giảm -> nghòch
biến
3/ Hàm số đồng biến, hàm số
nghòch biến:
(SGK)
Hoạt động 5 : Hướng dẫn về nhà ( 2 phút )
+Học bài theo vở ghi và SGK; BTVN: 1 ->3 Tr 45 SGK; 1 – 3 SBT Tr 56
+Chuẩn bò bài mới
Ngày soạn: 5/ 11/ 2005 Ngày dạy: 8/11/ 2005

38
O
A
B
C
D
E
F
A
O
y=2x
f(x)=sqrt(3)*x
f(x)=1
Series 1
Series 2
Series 3
Series 4
1 2 3 4 5
-1
1
2
3
4
5
6
x
f(x)
f(x)=sqrt(3)*x
f(x)=1
Series 1

Series 2
Series 3
Series 4
1 2 3 4 5
-1
1
2
3
4
5
6
x
f(x)
/>Tuần 10:
Tiết 20:
§ LUỆN TẬP
I. Mục tiêu:
• Tiếp tục rèn kỹ năng tính giá trò hàm số, kỹ năng vẽ đồ thò hàm số, kỹ năng đọc đồ thò hàm số
• Củng cố các khái niệm hàm số, biến số, ĐTHS, hàm số đồng biến, hàm số nghòch biến trên R
II. Chuẩn bò của giáo viên và học sinh:
- GV: Giáo án, bảng phụïvẽ hệ trục tọa độ, phấn màu, thước,com pa, máy tính bỏ túi.
- HS: Chuẩn bò, ôn lại kiến thức đã học,compa, bảng nhóm và bút viết, máy tính bỏ túi..
III. Tiến trình bài dạy:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ GHI BẢNG
Hoạt động 1 : Bài cũ – chữa bài tập (15 phút )
-HS1: Khái niệm hàm số và ví dụ
hàm số bằng công thức
-Chữa bài tập 1 Tr 44 SGK
-HS2: Chữa bài 2 Tr 45 SGK(Gv đưa
đề bài lên bảng phụï)

? Hàm số đã cho nghòch biến hay
đồng biến
-HS3: Vẽ trên cùng một hệ trục tọa
độ đồ thò hàm số y=2x và y= - 2x
-GV nhận xét, đánh giávàcho điểm
-HS1 nêu như SGK.
Giátrò x
Hàm số
-2 -1 0 1/2 1
y = f(x) =2x/3
1
1
3
-
2
3
-
0
1
3
2
3
y = f(x) =2x/3+3
2
1
3
1
2
3
3

1
3
3
2
3
3
-HS2:
x -2,5 -2 -1,5 -1 -0,5 0 0,5
y = f(x) =-1x/2+3 4,25 4 3,75 3,5 3,25 3 2,75
-HS:Hàm số nghòch biến vì khi x tăng thì giá trò f(x) giảm dần
-HS3:
-Với x = 1 => y= 2 => A(1;2) thuộc đồthò hàm số y = 2x
-Với x = 1 => y= -2 => B(1;-2) thuộc đồthò hàm số y = -2x
Hoạt động 2 : Luyện tập (28 phút).
? Bài tập 4 Tr 45 SGK
-HS hoạt động nhóm trong khoảng
6 phút
-Sau đó gọi đại điện lên trình bày
lại các bước
Bài tập 4
-Vẽ hình vuông cạnh 1 đơn vò;
đỉnh O, đường chéo OB có độ
39
f(x)=2*x
f(x)=-2*x
Series 1
Series 2
-2 -1 1 2 3
-3
-2

-1
1
2
3
x
f(x)
A
B
O
3
y=
2
A
B
C
E
3
y=
2
A
B
C
E
/>-Nếu HS không biết trình bày
cách các bước thì GV hướng dẫn
-Bài tập 5 Tr 45 SGK
-GV đưa đề bài lên bảng phụï
-Gọi một HS lên bảng
-GV yêu cầu HS dưới lớp làm
-GV nhận xét đồ thò HS vẽ

-GV vẽ đường thẳng song song
với trục Ox theo yêu cầu đề bài.
? Xác đònh tọa độ điểm A, B
?Hãy viết công thức tính chu vi P
của tam giác ABO.
? Trên hệ tục Oxy thì AB = …
? Hãy tính OA, OB dựa vào số
liệu ở đề bài và đồ thò.
? Hãy tính diện tích S của tam
giác OAB.
? Còn cách nào khác không
-GV hướng dẫn cách hai nếu cần
thiết.
Cách 2
4 4
1 1
4.4 4.2
2 2
8 4 4( )
S OAB S O B S O A
cm
= −
= −
− =
V V V
dài bằng
2
. Trên tia Ox đặt
điểm C sao cho OC = OB=
2

-Một Hs đọc đề
-HS nhận xét
-HS trả lời miệng.
A(2;4) ;B(4;4)
2 2
2 2
Ta có AB=2(cm)
OB= 4 4 4 2
OA= 4 2 2 5
2 4 2 2 5
12,13( )
tích tam giác
1
2.4 4
2
P OAB AB OB OA
P ABC
cm
Tính diện OAB
S
= + +
+ =
+ =
=> = + +
≈
−
= =
V
V
V

Cách 2
4 4
1 1
4.4 4.2
2 2
8 4 4( )
S OAB S O B S O A
cm
= −
= −
− =
V V V
Bài tập 5 Tr 45 SGK
Với x=1=>y=2=>C(1;2)
Với x=1=>y=1=>D(1;1)
Tương tự ta có
A(2;4) ;B(4;4)
-Gọi P là chu vi của tam giác
OAB. S là diện tích tam giác OAB
ta có :
2 2
2 2
Ta có AB=2(cm)
OB= 4 4 4 2
OA= 4 2 2 5
2 4 2 2 5
12,13( )
tích tam giác
1
2.4 4

2
P OAB AB OB OA
P ABC
cm
Tính diện OAB
S
= + +
+ =
+ =
=> = + +
≈
−
= =
V
V
V
Hoạt động 3 : Hướng dẫn về nhà ( 2 phút )
+n lại kiến thức đã học .
+BTVN:6,7 Trang 45,46 SGK.
4,5 Tr 56,56 SBT
+Chuẩn bò bài mới “Hàm số bậc nhất”
Ngày soạn: 10/ 11/ 2005 Ngày dạy: 15/11/ 2005
40
A
C
D
O
1 2 3 4
1
2

3
4
5
6
x
f(x
)
/>Tuần 11:
Tiết 21:
§2. HÀM SỐ BẬC NHẤT
I. MỤC TIÊU:
• Nắm được khái niệm hàm số bậc nhất y = ax+b (a khác 0), TXĐ, đồng biến khi a>0, nghòch biến
khi a<0.
• HS cần hiểu và chứng minh hàm số y = -3x+1 nghòch bến trên R. hàm số y = 3x+1 đồng biến trên R
=> trường hợp tổng quát.
• Thấy được nguồn gốc của toán học xuất phát từ thực tiễn.
II. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS:
- GV: Giáo án, bảng phụï, phấn màu, thước,com pa, máy tính bỏ túi.
- HS: Chuẩn bò, ôn lại kiến thức đã học,compa, bảng nhóm và bút viết, máy tính bỏ túi..
III. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ GHI BẢNG
Hoạt động 1 : Bài cũ ( 5 phút )
? Hàm số là gì, cho ví dụ về hàm
số cho bởi công thức
? Khái niệm hàm số đồng biến
? Khái niệm hàm số nghòch biến
-Một HS lên bảng kiểm tra
-HS trả lời như SGK.
Hoạt động 2 : Khái niệm hàm số bậc nhất (15 phút ).
-GV: Đặt vấn đề để xét bài toán

-GV: Đưa bài toán lên màn hình
8km
BX
HN HUE
? 1
? Sau 1 giờ, ô tô đi được …
? Sau t giờ, ô tô đi được …
? Sau t giờ, ôtô cách trung tâm HN
là : s = …
-GV yêu cầu HS làm ? 2
? Hãy điền vào bảng
T 1 2 3 4
S=50t+8 58 108 158 208
? Giải thích tại sao đại lượng s là
hàm số của t
? Nếu thay s=y; t=x ta có công
thức nào.
? Nếu thay 50=a; 8 =b ta có công
thức nào => hàm số bậc nhất
? Vậy hàm số bậc nhất là gì
-Một vài HS nhắc lại
-HS đọc to đề bài lên màn hình
-HS: Trả lời
-Sau 1 giờ, ô tô đi được 50 (km)
-Sau t giờ, ô tô đi được 50t (km)
-Sau t giờ, ôtô cách trung tâm
HN là : s = 50t + 8 (km)
-HS điền kết quả vào bảng
-Vì đại lượng s phụ thuộc vào t
-HS trả lời miệng

-Hàm số bậc nhất được cho bởi
công thức y=ax+b trong đó a, b
là các số cho trước và a khác 0
-Một HS đọc đònh nghóa
1/Khái niệm hàm số bậc nhất
a) Bài toán : SGK
b) Khái niệm : Hàm số bậc nhất
là hàm số được cho bởi công thức:
y = ax + b
Với a , b là những số cho trước
và a
≠
0
? Các hàm số sau đây có phải là
hàm số bậc nhất hay không. Vi
a) Đúng (a=-5; b =1)
b) Không
41
/>sao. Nếu là hàm số bậc nhất hãy
cho biết hệ số a, b
2
1 1
) 1 5 ; ) 4; )
2
) 2 3; 2; ) 0 7
a y x b y c y x
x
d y x y mx f y x
= − = + =
= + = + = +

-GV lưu ý HS hệ số b = 0
c) Đúng (a = ½; b = 0)
d) Không :
e) Không : Vì chưa có điều kện
f) Không : Vì a = 0.
Hoạt động 3 :Tính chất (20 phút ).
-GV: Xét hàm số y = f(x) =-3x+1
? Tìm TXĐ của hàm số
? Chứng minh hàm số nghòch biến
trên R
-GV gợi ý HS nếu cần thiết
-Lấy x1,x2 thuộc R sao cho x1<x2
? Cần chứng minh điều gì
? f(x1) > hay < f(x2)
? Hãy tính f(x1); f(x2)
-GV: Yêu cầu HS hoạt động ?3
-GV: Trường hợp tổng quát hàm
số bậc nhất y=ax+b đồng biến khi
nào, nghòch biến khi nào
-Một và HS nhắc lại
-GV: Chốt lại vấn đề và lưu ý đến
hệ số a> => …..; a<0=> ……
TXĐ: D= R
Lấy x1, x2 R sao cho x1<x2=>
f(x1)=-3x1+1
f(x2)=-3x2+1
Ta có x1<x2=>-3x1>-3x2
=>-3x1+1>-3x2+1
=>f(x1)>f(x2)
=> hàm số y=-3x+1 nghòch biến

∈
-HS hoạt động nhóm
TXĐ: D= R
Lấy x1, x2 R sao cho x1<x2=>
f(x1)=3x1+1
f(x2)=3x2+1
Ta có x1<x2=>3x1<3x2
=>3x1+1<3x2+1
=>f(x1)<f(x2)
=> hàm số y=-3x+1 đồng biến
∈
-Một HS đọc to cho lớp nghe
2/ Tính chất
a) Xét hàm số y = f(x) =-3x+1
TXĐ: D= R
Lấy x1, x2 R sao cho x1<x2=>
f(x1)=-3x1+1
f(x2)=-3x2+1
Ta có x1<x2=>-3x1>-3x2
=>-3x1+1>-3x2+1
=>f(x1)>f(x2)
=> hàm số y=-3x+1 nghòch biến
∈
b) Xét hàm số y = f(x) =3x+1
TXĐ: D= R
Lấy x1, x2 R sao cho x1<x2=>
f(x1)=3x1+1
f(x2)=3x2+1
Ta có x1<x2=>3x1<3x2
=>3x1+1<3x2+1

=>f(x1)<f(x2)
=> hàm số y=-3x+1 đồng biến
∈
*Tổng quát: SGK
Hoạt động 4 : ( 4 phút ).
GV: cho học snh quan xát laiï các
hàm số bậc nhất đã xét
-trong các hàm số bậc nhất trên
hàm số nào đồng biến? Hàm số
nào nghòch biến? Vì sao?
1
) 1 5 ; )
2
) 2 3; ) 4 10
a y x c y x
b y x d y x
= − =
= + = − +
HS: Hàm số đồng biến :b, c
Hàm số nghòch biến : a, d
Hoạt động 5 : Hướng dẫn về nhà ( 1 phút )
+Học bài theo vở ghi và SGK
+ BTVN: 9,10,11,12,13 sgk
+Chuẩn bò bài mới
Ngày soạn: 10/ 11/ 2005 Ngày dạy: 15/11/ 2005
42
/>Tuần 11:
Tiết 22:
§ LUYỆN TẬP
I. MỤC TIÊU:

• Củng cố đònh nghóa hàm số bậc nhất, tính chất của hàm số bậc nhất.
• Tiếp tục rèn kỹ năng nhận dạng hàm số bậc nhất, kỹ năng áp dụng t1nh chất để xét xem hàm số
đồng biến, nghòch biến trên R, biểu diễn điểm trên mặt phẳng tọa độ.
II. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS:
- GV: Giáo án, bảng phụï, phấn màu, thước, com pa, máy tính bỏ túi.
- HS: Chuẩn bò, ôn lại kiến thức đã học,compa, bảng nhóm và bút viết, máy tính bỏ túi..
III. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ GHI BẢNG
Hoạt động 1 : Bài cũ ( 13 phút )
-HS1:
? Đònh nghóa hàm số bậc nhất
-Chữa bài 6(c,d,e)
-HS2:
? Tính chất hàm số bậc nhất
-Chữa bài 9 trang 48 SGK
-HS3:
? Chữa bài 10 Tr 48 SGK
-HS1:
-HS trả lời như SGK
-6c> Không là hàm số bậc nhất
-6(d,e) là hàm số bậc nhất
-HS2: trả lời như SGK
-ĐS: Hàm số đồng biến m>2.
Hàm số nghòch biến khi m<2
-HS3: ĐS: y = 100 – 4x.
-HS tự ghi
Hoạt động 2 : Luyện tập (30 phút ).
Bài 12 Tr 48 SGK. Cho hàm số y =
ax +3. Tìm a khi biết x =1; y=2,5
? Em làm bài này như thế nào

? Thay x = 1; y = 2,5 vào đâu
? Một HS lên bảng giải.
Bài 8 Tr 57 SBT
Cho hàm số

(3 2) 1
) Hàm số là đồng biến hay nghòch
biến trên R? Vì sao?
b) Tính giá trò tương ứng của y khi
x nhận các giá trò 0; 1; 2;3 2
) Tính giá trò tương ứng của x khi biết
y nhận các g
y x
a
c
= − +
+
iá trò 0; 1; 8; 2 + 2
-GV hướng dẫn HS cách tính.
Thay y = 0 vào hàm số từ đó ta đi
tìm x.

-HS:
Thay x = 1; y = 2,5 vào hàm số
y = ax+3 ta được :
2,5 = a.1+3
<=> a = 2,5 – 3
<=> a = - 0,5
Vậy a = -0,5
-HS: Trả lời miệng

a) Hàm số đồng biến vì
a= 3 -
2
>0
b) x = 0 => y = 1
x =1 => y = 4 -
2
x =
2
= > y = 3
2
- 1
x = 3 +
2
=> y = 8
c) (3 -
2
)x + 1 = 0
1 3 2
7
3 2
x
+
<=> = =
−
-HS lên bảng tính
Bài 12 Tr 48 SGK. Cho hàm số y
= ax +3. Tìm a khi biết x =1;
y=2,5
-Giải-

Thay x = 1; y = 2,5 vào hàm số y
= ax+3 ta được :
2,5 = a.1+3 <=> a = 2,5 – 3
<=> a = - 0,5
Vậy a = -0,5
Bài 8 Tr 57 SBT
a) Hàm số đồng biến vì
a= 3 -
2
>0
b) x = 0 => y = 1
x =1 => y = 4 -
2
x =
2
= > y = 3
2
- 1
x = 3 +
2
=> y = 8
Bài 13 Tr 48 SGK : Với những
-HS hoạt động nhóm.
Bài 13 Tr 48 SGK : Với những
43