đề tài tốt nghiệp âm nhạc

Trờng Đại học S phạm Hà Nội Mầm non K5
Phần i: mở đầu
I. Lý do chọN đề tài:
Âm nhạc là nghệ thuật phản ánh cuộc sống bằng hình tợng âm
thanh.Với sức mạnh biểu cảm lớn, âm nhạc thể hiện tất cả những gì gắn
liền với cuộc sống của con ngời: đấu tranh và sinh tồn, hạnh phúc và khổ
đau,tình cảm và lý trí, chí hớng và ớc mơ...
Âm nhạc nảy sinh từ quá trình lao động sáng tạo của con ngời và tác
động trở lại giúp con ngời lao động và sáng tạo. Âm nhạc gắn bó với mỗi
ngời kể từ lúc chào đời cho đến khi giã từ cuộc sống. Điều này cho thấy ý
nghĩa của âm nhạc đối với đời sống con ngời có giá trị nh thế nào và cũng
cho thấy sự cần thiết phải giáo dục âm nhạc cho thế hệ trẻ ngay khi còn
nhỏ, cụ thể là từ độ tuổi mầm non.
Giáo dục âm nhạc đã thực sự trở thành nội dung quan trọng trong các
hoạt động của chơng trình chăm sóc, giáo dục trẻ. Giáo dục âm nhạc cho
trẻ mầm non đợc thực hiện bằng nhiều hình thức phong phú, sinh động
thông qua 4 dạng hoạt động chính là: Ca hát- Nghe nhạc- Vận động theo
nhạc và trò chơi âm nhạc.
Mục tiêu cơ bản của giáo dục âm nhạc là hình thành cho trẻ những
khả năng ban đầu về cảm thụ và biểu diễn âm nhạc. Trong đó trò chơi âm
nhạc là nội dung qua trọng cho việc thực hiện mục tiêu chung này. Bởi trò
chơi âm nhạc không chỉ thoả mãn nhu cầu vui chơi, nhu cầu giao tiếp và
nhu cầu thể hiện mình của trẻ mà qua trò chơi âm nhạc còn giúp trẻ củng
cố các kỹ năng do các nội dung khác của giáo dục âm nhạc hình thành.để
tổ chức các trò chơi âm nhạc cho trẻ mẫu giáo, chơng trình giáo dục âm
Vũ Thị Miến
1
Trờng Đại học S phạm Hà Nội Mầm non K5
nhạc ở mẫu giáo của Bộ Giáo dục và đào tạo đã lựa chọn xây dựng một hệ
thống các trò chơi theo những chủ đề khác nhau phù hợp với đặc điểm và
khả năng của từng lứa tuổi.

Trò chơi âm nhạc là hoạt động âm nhạc đã đợc các phơng tiện thông
tin đại chúng, nhất là truyền hình khai thác và thu hút đợc một số lợng
đông đảo khán thính giả ở các lứa tuổi khác nhau. Các trò chơi này rất đa
dạng về nội dung và phong phú về hình thức, tiêu biểu là Trò chơi âm
nhạccủa VTV3 Đài Truyền hình Việt Nam và Sóng nhạc của HTV9
Đài truyền hình Thành phố Hồ Chí Minh. Mô phỏng và biến đổi các trò
chơi đó cho phù hợp với lứa tuổi mầm non nói chung và mẫu giáo nói
riêng là miếng đất màu mỡ để mỗi giáo vien mầm non phát hy khả năng
đọc lập, chủ động và sáng tạo của mình. Do đó, là giáo viên của một trờng
mầm non ở Tỉnh Quảng Ninh, góp phần năng cao chất lợng giáo dục âm
nhạc cho trẻ và tích luỹ kinh nghiệm cho bản thân nên tôi chọn đề tài:
Xây dựng một số trò chơi âm nhạc cho trẻ lứa tuổi 5 - 6 tuổi để
nghiên cứu.
II. Mục đích nghiên cứu:
Trên cơ sở nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn của giáo dục âm
nhạc ở trờng mầm non, nhất là cơ sở để xây dựng các trò chơi âm nhạc phù
hợp đặc điểm và khả năng của trẻ lứa tuổi 5 - 6 tuổi cùng tìm hiểu các trò
chơi âm nhạc trong dân gian và trên các phơng tiện thông tin , bớc đầu một
số trò chơi âm nhạc đợc cho là hay và phù hợp nhất với lứa tuổi 5 - 6 tuổi
để tổ chức cho trẻ lứa tuổi này chơi nhằm phát triển các kỹ năng âm nhạc
Vũ Thị Miến
2
Trờng Đại học S phạm Hà Nội Mầm non K5
của trẻ, từ đó góp phần vào việc phát triển trí tuệ và nhân cách cho các
cháu.
III. Nhiệm vụ nghiên cứu:
1. Nghiên cứu những vấn đề lý luận về âm nhạc và giáo dục âm nhạc
cho trẻ em lứa tuổi mầm non ở các tài liệu khoa học, tìm hiểu đặc điểm và
khả năng âm nhạc của trẻ lứa tuổi 5 - 6 tuổi để có cơ sở xây dựng mọt số
trò chơi âm nhạc phù hợp lứa tuổi này.

2. Xây dựng một số trò chơi âm nhạc phù hợp lứa tuổi 5 - 6 tuổi và tổ
chức cho trẻ chơi để xác định tính phù hợp của mỗi trò chơi, qua đó hình
thành và phát triển các kỹ năng âm nhạc cho trẻ.
3.Rút ra một số kết luận và đề xuất một số ý kiến cá nhân trong xây
dựng trò chơi âm nhạc cho trẻ mẫu giáo.
IV. ĐốI tợng và giới hạn nghiên cứu:
1. Đối tợng nghiên cứu:
Các trò chơi âm nhạc phù hợp với đặc điểm và khả năng âm nhạc của
trẻ lứa tuổi 5 - 6 tuổi ( Lớp mẫu giáo lớn).
2. Giới hạn nghiên cứu:
- Đề tài thực hiện trong thời gian 3 tháng
- Đề tài xây dựng 4 trò chơi âm nhạc phù hợp với trẻ lứa tuổi 5 -6
tuổi ở trờng mầm non Hoa Lan - Huyện Đông Triều - Tỉnh Quảng Ninh.
- Đề tài thực hiện thiết kế và thực nghiệm 2 giáo án có trò chơi âm
nhạc đợc xây dựng để tổ chức cho trẻ lứa tuổi 5 - 6 tuổi thực hiện.
V. Phơng pháp nghiên cứu:
1. Phơng pháp phân tích và tổng hợp tài liệu.
Vũ Thị Miến
3
Trờng Đại học S phạm Hà Nội Mầm non K5
2. Phơng pháp quan sát s phạm.
3. Phơng pháp thực nghiệm s phạm.
4. Phơng pháp toán thống kê.
VI. Cấu trúc của đề tài: ( Đề tài gồm 3 phần)
Phần I : Mở đầu
Phần II: Phần nội dung nghiên cứu: ( Gồm 3 chơng).
Chơng I: Cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn của đề tài.
Chơng II: Xây dựng một số trò chơi âm nhạc phù hợp với lứa tuổi 5
6 tuổi.
Chơng III: Thực nghiệm tổ chức một số trò chơi âm nhạc phù hợp với lứa

tuổi 5 -6 tuổi.
Phần III: Kết luận và kiến nghị.
1. Kết luận
2. Kiến nghị
Phần II: Nội dung nghiên cứu
Vũ Thị Miến
4
Trờng Đại học S phạm Hà Nội Mầm non K5
Chơng I
Cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn của đề tài
1.Đặc điểm và khả năng âm nhạc của trẻ lứa tuổi 5 - 6 tuổi
Ca hát và nghe nhạc phải có những kỹ năng nhất định. Các kỹ năng đó
đợc hình thành và củng cố trên cơ sở những đặc điểm cơ thể, tâm lý và khả
năng của cá nhân. để su tầm và chọn lựa các bài hát phù hợp với đặc điểm
và khả năng của trẻ lứa tuổi 5 - 6 tuổi, nhất thiết phải tìm hiểu các đặc
điểm và khả năng đó của trẻ em lứa tuổi này.
1.1.Đặc điểm thể chất và tâm lý của trẻ lứa tuổi 5 - 6 tuổi:
Đến lứa tuổi 5 - 6 tuổi, trẻ đạt khoảng 106,4 đến 116,1 cm chiều cao,
16 đến 20,7 kg cân nặng đối với bé trai và 104,8 đến 114,6 cm chiều cao,
15 đến 19,5 kg cân nặng đối với bé gái. Quá trình can xi hoá mạnh làm
cho các xơng ngày càng cứng cáp hơn, nhất là ở các xơng lớn nh hộp sọ, x-
ơng cẳng tay và cổ tay, xơng cẳng chân và cổ chân. Sự xuất hiện các sợi cơ
ở các cơ lớn đã làm cho vận động của trẻ mạnh mẽ hơn. Sự phát triển của
xơng và cơ không chỉ giúp trẻ dẻo dai hơn mà sự khéo léo, mềm mại của
các vận động cũng tốt hơn so với tuổi trớc. Về hệ thần kinh, ngoài sự phân
hoá rõ rệt của não bộ, hình thành các trung khu thàn kinh chức năng và
Mêtilin hoá các dây thần kinh cùng xung động thần kinh có sự lan toả và
tâp trung tơng đối phù hợp... thì sự hoàn thiện các giác quan và mối quan
hệ giữa chúng đã giúp trẻ tri giác tốt hơn các tác phẩm âm nhạc cũng nh
các động tác minh hoạ để từ đó thực hiện đúng tác phẩm và các đông tác

đã đợc nghe, đợc nhìn.
Vũ Thị Miến
5
Trờng Đại học S phạm Hà Nội Mầm non K5
Về tâm lý, khả năng tri giác và quan sát của trẻ hoàn thiện hơn nhiều
và khả năng t duy trực quan hành động, khả năng tởng tợng của trẻ phát
triển thêm một bớc mới. Tri giác của trẻ bắt đầu mang tính chủ định và bớc
đầu mang tính hệ thống. Trong t duy trực quan hành động đã xuất hiện t
duy ngợc cho phép trẻ tiếp thu và thực hiện các bài học và hành động ngợc
chiều nhau. Trí tởng tợng của trẻ đã có tính hiện thực cao hơn, giúp lứa
tuổi này không chỉ có những sáng tạo nhất điịnh trong quá trình tiếp thu
các tác phẩm âm nhạc mà còn sáng tạo trong biểu đạt các tác phẩm đó.
Đây là những tiền đề tâm lý hết sức quan trọng tạo thuận lợi cho việc thực
hiện các tiết giáo dục âm nhạc cho lứa tuổi 5 - 6 tuổi có hiệu quả cao.
1.2.Về khả năng âm nhạc của lứa tuổi 5 - 6 tuổi:
Khái niệm Khả năng âm nhạc và Phát triển âm nhạc đối với
trẻ em độ tuổi mầm non bao gồm các mặt:
- Tri giác âm nhạc là cảm giác tai nghe, nghe âm nhạc, cảm xúc âm
nhạc.
- Kỹ năng hát, vận động theo nhạc ở mức độ đơn giản.
Đến 5 - 6 tuổi, âm nhạc đã trở thành nhu cầu của trẻ, trẻ có khả năng
biểu diễn thể hiện tình cảm theo nội dung bài hát , đặc biệt là rất thích vừa
hát vừa múa. Đến tuổi này, trẻ có khả năng tri giác toàn vẹn hình tợng âm
nhạc cùng với những kinh nghiệm đợc tích luỹ từ trớc nh nghe hát cùng
đàn đệm, xem hát với các động tác, điệu bộ. Trẻ có thể chuyển đổi điệu bộ
theo âm điệu, biết kết hợp khăng khít giữa thời gian với âm nhạc, giữa vận
động phối hợp toàn thân với một trình tự tơng đối phức tạp trong các điệu
múa hay tái hiện một số tiết tấu khó. Trẻ cũng có thể sử dụng bàn phím ở
Vũ Thị Miến
6

Trờng Đại học S phạm Hà Nội Mầm non K5
mức độ đơn giản, có nhu cầu hoạt động âm nhạc, biết thể hiện nhạc cảm
khi hát múa có ấn tợng sâu sắc khi nghe nhạc qua đài, băng đĩa... biết so
sánh một vài thể loại âm nhạc theo âm thanh, tính chất, lời ca. Tuy nhiên,
đến tuổi này, sự nhạy cảm về âm nhạc bắt đầu giảm dần [ 7, 10, 11, 13].
2.Âm nhạc và giáo dục âm nhạc ở trẻ mẫu giáo
2.1.Âm nhạc và vai trò của âm nhạc trong trong giáo dục trẻ mẫu giáo:
2.1.1. Âm nhạc:
Dù có những xu hớng khác nhau trong quan niệm về âm nhạc, nhng
dễ thấy nhất là ở bất cứ thời điểm nào âm nhạc cũng làm tròn sứ mạng tô
điểm và làm phong phú thêm cuộc sống tinh thần của mỗi cá nhân, mỗi
cộng đồng, do đó có thể nói Thế giới này, không ai không biết đến một
điều: đó là âm nhạc.[theo 8]
Từ những quan điểm trên, có thể đa ra định nghĩa: Âm nhạc là nghệ
thuật phối hợp các âm thanh, là công cụ diễn tả đời sống tình cảm, t tởng
của con ngời và phản ánh vẻ đẹp của thiên nhiên, đất nớc , là phơng tiện để
truyền đạt những cảm xúc từ tác giả đến mọi ngời, đồng thời là một trong
những yếu tố góp phần làm phong phú thêm đời sống tinh thần của con ng-
ời, từ tình cảm đến trí tuệ, từ nhận thức đến thẩm mỹ, từ ý chí đến hành
động trong cuộc sống của mỗi cá nhân.
Về bản chất, âm nhạc có những nội dung sau:
Thứ nhất, bên cạnh là một loại hình nghệ thuật, âm nhạc còn là một
hình thái ý thức thuộc thợng tầng kiến trúc xã hội. Cũng nh các hình thái ý
thức xã hội khác, âm nhạc hình thành và phát triển trên một hạ tầng cơ sở
xã hội cụ thể và phản ánh trình độ phát triển của hạ tầng cơ sở đó đồng
Vũ Thị Miến
7
Trờng Đại học S phạm Hà Nội Mầm non K5
thời tác động trở lại, tạo ra sự thúc đẩy hay kìm hãm đối với sự phát triển
của hạ tầng cơ sở. Lịch sử phát triển của xã hội loài ngời chứng minh điều

đó. Khi nền kinh tế xã hội còn thấp kém, các tác phẩm âm nhạc cũng có
trình độ cha cao và thể hiện sự mong muốn có cuộc sống tơi đẹp, ấm no
hơn của con ngời, nền kinh tế xã hội phát triển, trình độ âm nhạc đợc nâng
cao và có nhiều hình thức biểu hiện phong phú và da dạng [6,7 9, 11]
Thứ hai, âm nhạc là loại hình nghệ thuật phản ánh hiện thực khách
quan bằng những hình tợng có sức biểu cảm của âm thanh để tác động đến
thính giác của ngời nghe. Để sự cảm thụ của ngời nghe diễn ra hiệu quả
nhất, một mặt âm nhạc cần đợc xây dựng trên những quy luật của âm
thanh về tiết tấu giai điệu, nhịp độ sắc thái, cùng với việc tạo ra màu sắc,
trang phục, khung cảnh không gian và thời gian. Mặt khác âm nhạc cần
thể hiện một cách tinh tế về thế giới nội tâm của con ngời với những rung
cảm từ niềm vui, nỗi buồn, suy t, ớc vọng, niềm tin... đối với các sự vật
hiện tợng và các mối quan hệ xã hội một cách đầy đủ và đa dạng [6,7,9,11]
2.1.2. Âm nhạc trong giáo dục giáo dục lứa tuổi mầm non:
a. Âm nhạc là phơng tiện giáo dục thẩm mỹ.
Âm nhạc đợc coi là phơng tiện hiệu quả nhất để tác động vào ý thức
của trẻ em một cách sâu sắc các mối quan hệ thẩm mỹ đối với thế giới
hiện thực. Sự hình thành quan hệ giữa trẻ với âm nhạc sẽ tạo ra trong ý
thức của trẻ tập hợp những mối liên hệ có lựa chọn của riêng trẻ với các tác
phẩm âm nhạc. Trên cơ sở đó quan hệ thẩm mỹ âm nhạc ở trẻ đợc nảy
sinh, thể hiện trong những kinh nghiệm của trẻ về các tác phẩm âm nhạc
cũng nh trong việc xác định những cảm xúc và hoạt động của trẻ khi đi
Vũ Thị Miến
8
Trờng Đại học S phạm Hà Nội Mầm non K5
vào thế giới âm nhạc. Từ quan hệ thẩm mỹ, những yếu tố thẩm mỹ ở trẻ đ-
ợc hình thành và góp phần vào sự phát triển nhân cách của trẻ.
Mục đích của giáo dục thẩm mỹ là nhằm hình thành ở trẻ khả năng
lĩnh hội, cảm thụ và sáng tạo cái đẹp trong nghệ thuật và trong cuộc sống
đồng thời biết phê phán, lên án và chống lại cái xấu trong xã hội. Âm nhạc

phản ánh cuộc sống thông qua lăng kính cảm xúc trí tuệ của tác giả, nên
thông qua tác phẩm âm nhạc trẻ em sẽ phát hiện trong đó không chỉ vẻ đẹp
nghệ thuật của tác phẩm mà còn thấy đợc vẻ đẹp của thiên nhiên, đất nớc,
con ngời. Từ đó biết phân biệt cái đẹp với cái xấu, nhận thức đợc tác hại
của cái xấu để phê phán, lên án và chống lại cái xấu.
Để giáo dục thẩm mỹ, cần hình thành cho trẻ những khả năng:
- Trải nghiệm cảm xúc trong quá trình cảm thụ và thể hiện âm
nhạc.
Khi nghe nhạc, trẻ cảm nhận đợc những cung bậc tình cảm trong tác
phẩm và tác phẩm âm nhạc dẫn dắt trẻ đến với những hiện tợng của đời
sống, làm xuất hiện ở trẻ các liên tởng khác nhau. Trẻ đợc nghe, đợc thể
hiện các tác phẩm sẽ làm thị hiếu thẩm mỹ của trẻ sẽ xuất hiện, đặt nền
móng cho sự hình thành tình cảm thẩm mỹ.
- Biết thể hiện âm nhạc một cách độc lập.
Từ chỗ nghe các tác phẩm âm nhạc, trẻ sẽ bắt chớc và sau đó sẽ học
tập có hệ thống cách thể hiện các tác phẩm đó. Đó là quá trình phát triển
có hệ thống những khả năng nghệ thuật biểu diễn âm nhạc với các biểu
hiện ban đầu của sự đánh giá cảm xúc, trong đó có:
- Nghe giai điệu, tiết tấu và cảm giác về điệu tính.
Vũ Thị Miến
9
Trờng Đại học S phạm Hà Nội Mầm non K5
- Thể hiện diễn cảm các hoạt động âm nhạc nh hát, múa, trò chơi...
- Xuất hiện sự sáng tạo khi thể hiện các tác phẩm âm nhạc.
- Đánh giá đợc khả năng biểu diễn âm nhạc của ngời khác.
Nhìn chung, mức độ phát triển khả năng âm nhạc ở mức độ nào đó t-
ơng ứng với sự hình thành các quan hệ thẩm mỹ đối với âm nhạc của trẻ.
Trẻ hứng thú, say mê, có tình cảm tích cực với âm nhạc thì những kỹ năng
hoạt động âm nhạc đợc phát triển và nh thế nhiệm vụ giáo dục âm nhạc và
giáo dục thẩm mỹ thông qua âm nhạc cơ bản đợc giải quyết [6,7,10] .

b. Âm nhạc là phơng tiện hình thành đạo đức:
Âm nhạc cũng hình thành ở trẻ tình cảm đạo đức. Bởi tác phẩm âm
nhạc phản ánh cuộc sống cho nên trong đó không thể không có sự thể hiện
các quan hệ đạo đức. Do đó, khi tiếp xúc với các tác phẩm âm nhạc, nhận
thức của trẻ về các quan hệ đó cùng các chuẩn mực hành vi của từng quan
hệ đợc đầy đủ và sâu sắc thêm. Tác phẩm âm nhạc ca ngợi thiên nhiên, đất
nớc, con ngời ... gợi cho trẻ tình yêu quê hơng, đất nớc, lòng biết ơn đối
với những ngời đã cống hiến cho đất nớc, nhân dân. Khúc đồng dao, làn
điệu dân ca, điệu múa dân gian .. đem đến cho trẻ cảm xúc trữ tình và lòng
tự hào dân tộc. Cho trẻ làm quen với bài hát hay, trích đoạn tác phẩm âm
nhạc nớc ngoài không chỉ giúp trẻ mở mang hiểu biết các dân tộc khác mà
còn nhen nhóm trong lòng trẻ th tình hữu nghị quốc tế. Trẻ cùng múa,
cùng hát, cùng thực hiện trò chơi âm nhạc, cùng biểu hiện cảm xúc giúp
trẻ có sự hiểu biết, đồng cảm và chia sẻ lẫn nhau. Không sai khi nói rằng:
Tác động đến tình cảm nói chung và tình cảm đạo đức nói riêng nói
Vũ Thị Miến
10
Trờng Đại học S phạm Hà Nội Mầm non K5
riêng của âm nhạc đôi khi còn mạnh hơn những lời khuyên hay sự ra
lệnh nghiêm khắc . Vì vậy, sự thay đổi
luân phiên các dạng hoạt động âm nhạc: nghe hát, học hát, vận động theo
nhạc ... là hình thành cho trẻ những tình cảm đạo đức trong sáng góp phần
to lớn cho sự phát triển nhân cách, tạo những cơ sở ban đầu về trình độ văn
hoá chung cho thế hệ trẻ em [6, 7 , 10] .
c. Âm nhạc là phơng tiện phát triển nhận thức và trí tuệ.
* Về nhận thức: Thông qua những hiện tợng của đời sống đợc phản
ánh trong tác phẩm âm nhạc, hiểu biết của trẻ về thiên nhiên, đất nớc, con
ngời trở nên phong phú và sâu sắc. Bởi các hiện tợng của đời sống dù chỉ
có tính ớc lệ nhng mang đậm màu sắc xúc cảm đã gây ấn tợng mạnh mẽ
trong ý thức của trẻ, làm trẻ nh đợc trực tiếp chứng kiến các hiện tợng đời

sống.
Biểu hiện rõ nhất trong tác động của âm nhạc đối với nhận thức của
trẻ là thông qua các hoạt động âm nhạc , trẻ củng cố và mở rộng đợc các
kiến thức về môi trờng xung quanh. Các sự vật hiện tợng không chỉ đợc trẻ
nhận biết qua cảm thụ các tác phẩm âm nhạc mà còn đợc khắc sâu trong
quá trình trẻ thể hiện các tác phẩm âm nhạc đó. Tập cho trẻ hát bài hát
đúng cao độ, tiết tấu kết hợp thể hiện đúng sắc thái tình cảm sẽ giúp trẻ
diễn tả đợc những hình ảnh sinh động, phù hợp vpứi tính cách, đặc điển
của hình tợng có trong tác phẩm. Hớng dẫn trẻ thực hiện các trò chơi âm
nhạc sẽ guíp trẻ thể hiện qua hành vi để diễn tả các hiện tợng xung quanh
mà trẻ đã quan sát đợc.
Vũ Thị Miến
11
Trờng Đại học S phạm Hà Nội Mầm non K5
* Về trí tuệ: Thông qua các hoạt động âm nhạc, các phẩm chất trí tuệ
của trẻ đợc phát triển mạnh mẽ biểu hiện ở tất các quá trình nhận thức: tri
giác, t duy, tởng tợng và trí nhớ.
Để cảm thụ và học tập biểu diễn âm nhạc, đòi hỏi trẻ phải chú ý quan
sát để so sánh phân biệt các âm thanh cũng nh các biểu hiện cảm xúc từ cô
giáo, bạn bè và những ngời khác. Dần dần, sự phân tích âm thanh vè giai
điệu, tiết tấu, trờng độ, nhịp độ ... âm thanh của tai trẻ ngày càng chính xác
hơn và sự nhận cảm về các đờng nét, dáng dấp, điệu bộ ... biểu thị cảm xúc
của mắt trẻ trở nên tinh tế và đúng đắn hơn. Ngoài ra, qua hoạt động âm
nhạc, trẻ làm quen với ý nghĩa biểu cảm của các âm thanh, làm cho việc
nghe hiểu các từ của trẻ tốt hơn, giúp trẻ sử dụng từ ngữ đúng trong giao
tiếp.
Tính ớc lệ và khái quát cao của âm nhạc đã thúc đẩy sự phát triẻn t
duy của trẻ. Khi nghe lời một bài hát, để hiểu các hình tợng âm nhạc đòi
hỏi trẻ phải huy động liên tởng về các hình ảnh đã tri giác, khi nghe một
bản nhạc để nhận biết biểu tợng âm nhạc đòi hỏi trẻ phải nhớ lại các âm

thanh đã nghe. Khi thực hiện trò chơi, đòi hỏi trẻ phải xác định đợc vị trí
và công việc của mình cũng nh trình tự công việc đó trong quan hệ với các
bạn khác. Những điều đó đã kích thích t duy trực quan cảu trẻ hình thành
và phát triển ở mức độ nhất định, đặc biệt là t duy trực quan nghệ thuật [ 6,
7, 10] .
Bên cạnh đó, các hoạt động âm nhạc đã làm cho trí tởng tợng của trẻ
cũng phong phú thêm . Khi cảm thụ hay biểu diẽn âm nhạc, trẻ tởng tợng
về các hình tợng âm nhạc hay cách biểu diễn của mình. Biểu hiện rõ nhất
Vũ Thị Miến
12
Trờng Đại học S phạm Hà Nội Mầm non K5
là khi hát trẻ đã nắm tay để trớc miệng để tởng tợng đó là Micrô hay có
những động tác để biểu cảm theo trí tởng tợng của riêng mình [ 13] .
d. Âm nhạc là phơng tiện thúc đẩy phát triển sinh lý, thể chất.
Âm nhạc có ảnh hởng đến quá trình hoàn thiện sinh lý, thể chất của
trẻ. Trớc hết, hoạt động âm nhạc đợc coi là cách tốt nhất để phát triển các
khả năng của các giác quan mà đặc biệt là độ nhạy cảm của âm thanh tai.
Tiếp đó, tính chất đa dạng của âm thanh tạo ra những phản ứng gắn với sự
thay đổi của nhịp tim, cả sự trao đổi máu, của hô hấp và co dãn các cơ.
Đặc biệt là các tiết vận động theo nhạc không chỉ giúp trẻ phối hợp đợc
các động tác, đi lại vững vàng, chạy nhảy nhẹ nhàng mà còn tạo cho trẻ sự
hoạt bát, nhanh nhẹn có t thế đẹp, duyên dáng [ 13] .
Nh vậy, âm nhạc đã tác động đến tất cả các mặt: thể chất, tâm lý và
xã hội trong nhân cách của trẻ em. Do đó, đẩy mạnh và nâng cao chất lợng
giáo dục âm nhạc cho trẻ mẫu giáo là yêu cầu của giáo dục trẻ em trong tr-
ờng mầm non hiện nay.
3.Trò chơi âm nhạc ở mẫu giáo
3.1. Vị trí của trò chơi âm nhạc trong giáo dục âm nhạc.
Đối với giáo dục âm nhạc ở mẫu giáo, trò chơi âm nhạc không chỉ là
hoạt động bổ trợ nhằm gây hứng thú học tập cho trẻ mà trò chơi âm nhạc

là một trong bốn nội dung của giáo dục âm nhạc gồm: Dạy hát - Vận
động - Nghe nhạc - Trò chơi âm nhạc. Tất cả các tiết, các hoạt động giáo
dục âm nhạc ở mẫu giáo đều có nội dung trò chơi hoặc ở dạng lồng ghép
hoặc ở dạng cấu trúc độc lập. Nói chung trò chơi âm nhạc có vị trí với t
cách là một nội dung của của giáo dục trẻ ở mẫu giáo và thiếu nội dung
Vũ Thị Miến
13
Trờng Đại học S phạm Hà Nội Mầm non K5
này trẻ không chỉ thiếu cảm hứng học tập mà còn ảnh hởng tới sự phát
triển toàn diện.
3.2. Vai trò, ý nghĩa giáo dục của trò chơi âm nhạc.
Năm 1962, nhà tâm lý học ngời Thuỵ Sĩ J.Piaget đã nhấn mạnh vai
trò của hoạt động chơi trong phát triển nhận thức của trẻ. Ông đề xuất 3
giai đoạn của trò chơi trong quá trình phát triển nhận thức của trẻ em:
- Giai đoạn chơi luyện tập đơn giản ( trẻ khoảng 2 tuổi)
- Giai đoạn chơi tởng tợng ( trẻ khoảng 2 đến 7 tuổi)
- Giai đoạn trò chơi có luật ( trẻ khoảng 7 đến 11 tuổi)
Trẻ lứa tuổi mầm non học tập thông qua hoạt động vui chơi. Các hoạt
động âm nhạc nh ca hát, nghe nhạc, vận động tổ chức dới dạng trò chơi là
hình thức hấp dẫn, lôi cuốn trẻ, đợc trẻ yêu thích. Trong thực tế, ngoài trò
chơi có cấu trúc riêng, các loại trò chơi âm nhạc còn đợc lồng vào quá
trình học hát, vận động. Dù ở hình thức nào, trò chơi âm nhạc cũng tuân
theo nguyên tắc: âm nhạc quyết định nội dung và tính chất các hoạt động
nhằm phát triển cảm giác nghe, khả năng cảm nhận âm nhạc cho trẻ. Tham
gia các trò chơi âm nhạc, trẻ đợc tự do tìm cách thể hiện nhân vật, thể hiện
mình giúp trẻ hình thành trí tởng tợng và phát triển tính tích cực, sáng tạo
trong hoạt động. Tham gia chơi với nhau trong trò chơi âm nhạc còn giúp
trẻ nắm đợc các quy tắc giao tiếp, ứng xử trong các quan hệ xã hội, có tinh
thần tập thể, tinh thần đoàn kết tơng trợ cũng nh các phản xạ đợc rèn luyện
để ngày càng nhanh và chính xác hơn.

3.3. Các dạng và nội dung trò chơi âm nhạc
3.3.1. Các dạng trò chơi âm nhạc
Vũ Thị Miến
14
Trờng Đại học S phạm Hà Nội Mầm non K5
- Chơi dựa theo nội dung và cấu trúc âm nhạc ( của bài dạy hát)
Đây là dạng trò chơi mà trẻ vừa hát vừa diễn vai các nhân vật ( làm
chú bộ đội, cô chú công nhân, bác đa th ). Trong quá trình học hát, trẻ
đợc phân nhóm hát đuổi theo câu nhạc, hát đối đáp.
-Trò chơi rèn luyện thuộc tính âm nhạc:
Đây là dạng trò chơi dựa vào âm sắc, cao độ, cờng độ, tiết tấu, nhịp
độ của âm nhạc để tổ chức các trò chơi âm nhạc khác nhau nh : nghe
tiếng hát tìm đồ vật, ai hát, bao nhiêu bạn hát, cái gì kêu, qua đó giúp trẻ
nhận biết đợc các phơng tiện diễn tả của âm nhạc ( lời hát và nhạc cụ).
-Trò chơi rèn luyện trí nhớ âm nhạc:
Là dạng trò chơi đợc tổ chức bằng cách cho trẻ nhắc lại khi nghe
giáo viên đàn, nhìn tranh đoán tên bài hát, nghe giai điệu đoán tên bài hát
hay tìm bài hát theo các từ đợc giáo viên nêu ra.
3.3.2.Các nội dung trò chơi âm nhạc ( theo chơng trình cải cách)
Để tránh lặp lại các trò chơi đã có trong chơng trình mẫu giáo khi
xây dựng các trò chơi âm nhạc cũng nh có cơ sở so sánh tính phù hợp với
trẻ 5 - 6 tuổi của các trò chơi đợc xây dựng, cần thống kê các trò chơi âm
nhạc đã đợc thiết kế và đa vào trong chơng trình giáo dục âm nhạc ở mẫu
giáo.
* Lớp mẫu giáo bé ( 3 - 4 tuổi)
Giai đoạn / tháng Trò chơi âm nhạc

Vũ Thị Miến
15