CHƯƠNG II: HÀM SỐ BẬC NHẤT
§ 1 . NHẮC LẠI & BỔ SUNG CÁC KHÁI NIỆM HÀM SỐ
A/Mục tiêu:
- Học sinh đựơc ôn tập lại và nắm vững các khái niệm về hàm số, biến số, cách ký hiệu và giá trò
hàm số, đồ thò hàm số, bước đầu nắm khái niệm hàm số đồng biến trên R, nghòch biến trên R.
- Rèn cho học sinh kỷ năng biết cách tính và tính thành thạo các giá trò của hàm số khi cho trước biến
số, biết biểu diễn các cặp số (x, y) trên mặt phẳng toạ độ, biết vẽ thành thạo đồ thò hàm số
y = ax
B/Chuẩn bò:
- GV: Bảng phụ vẽ bảng ví dụ a,b, vẽ trước bảng (?3) và bảng đáp án (? 3) để phục vụ việc ôn tập
khái niệm hàm số và dạy khái niệm hàm số đồng biến, nghòch biến.
- HS: n tập phần hàm số đã học ở lớp 7, máy tính bỏ túi để tính nhanh giá trò hàm số.
C/Tiến trình dạy học:
TG Hoạt động của GV Hoạt động của HS
3
Phút
Hoạt động 1: Đặt vấn đề, giới thiệu chương
2
- GV: Ở lớp 7 đã làm que khái niệm hàm số,
một số ví dụ về hàm số, khái niệm mặt phẳng
toạ độ, đồ thò hàm số y = ax. Chương trình ở
lớp 9 này ngoài việc ôn tập các kiến thức nêu
trên ta còn bổ sung khái niệm hàm số đồng
biến, hàm số nghòch biến, đường thẳng song
song. Xét hàm số y = ax+ b ( a
≠
0). Nhăc lại
và bổ sung hàm số
-HS: Lắng nghe giáo viên giưới thiệu, đặt vấn đề
chương 2 và vào bài học mới.
20
Phút
Hoạt động 2: Khái niệm hàm số
-GV? Khi nào đại lượng y được gọi là hàm số
của đại lượng thay đổi x?
-GV? Hàm số có thể cho bởi những cách nào?
-GV: yêu cầu nghiên cứu ví dụ 1a,b (Sgk)
-GV? y là hàm số của x được cho bằng bảng.
Em hãy giải thích vì sao y là hàm số của x?
-GV? Hãy giải thích vì sao y =2x là một hàm
số?
-GV? Nếu hàm số cho bởi công thức y= f(x) ta
hiểu thế nào?
-GV? Yêu cầu học sinh làm (?1) cho hàm số
-HS: Nếu đại lượng y phụ thuộc vào đại lượng
thay đổi x sao cho mỗi giá trò x ta luôn xác đònh
được một giá trò y tương ứng. Ta nói y là hàm số
của x.
-HS: Hàm số có thể cho bởi công thức hoặc bằng
bảng biến thiên.
-HS: Vì có đại lượng y phụ thuộc vào sự thay đổi
của đại lượng x, sao cho với mỗi giá trò của x ta
luôn xác đònh được chỉ một giá trò tương ứng y
-HS: Làm (? 1) có kết quả: f(0) = 5 ; f(1) =5,5 ;
f(a) =
2
1
a + 5
ĐS9 - 1
Tuần 10 – Tiết 19
NS:
ND:
y = f(x) =
2
1
x + 5. Tính f(0) ; f(1) ; f(a)?
-GV?Thế nào gọi là hàm hằng? Cho ví dụ?
-GV! Công thức y = 0x + 2 có đặc điểm gì?
-HS: Khi x thay đổi mà y luôn nhận một giá trò
không thay đổi thì hàm số y gọi là hàm hằng.
-HS: Khi x thay đổi mà y luôn nhận giá trò không
đổi y =2
8
Phút
Hoạt động 3: Đồ thò của hàm số
-GV: Yêu cầu học sinh làm (?2) kẻ sẵn hệ trục
toạ độ Oxy trên bảng phụ có lưới ô vuông.
-GV: Gọi hai học sinh lên bảng giải, mỗi em
làm một câu a, b
-GV: Yêu cầu học sinh dưới lớp giải (?2) vào
vở học
-GV? Có nhận xét gì về các cặp số của (?2) là
của hàm số nào trong các ví dụ trên? Đồ thò
hàm số đó là gì?
-GV? Đồ thò hàm số y = 2x là gì?
-HS: Biểu diễn các điểm trên mặt phẳng toạ độ
ở bảng phụ cho các điểm A (
3
1
; 6) ; B(
2
1
; 4) ;
C(1;2) ; D(2 ; 1); E (3;
3
2
) ; F( 4;
2
1
)
-HS: Vẽ đồ thò hàm số: y = 2x
4
2
-2
-4
-5 5
O
1
-HS Tập hợp tất cả các điểm biểu diễn các cặp
giá trò (x ; f(x)) trên mặt phẳng toạ độ gọi là đồ
thò hàm số y = f(x).
-HS Đồ thò hàm số y =2x là đường thẳng qua gốc
toạ độ
10
Phút
Hoạt động 4: Hàm số đồng biến, nghòch biến.
-GV: Yêu cầu học sinh làm (?3)
Yêu cầu học sinh cả lớp tính và 1 học sinh lên -HS: Điền vào bảng (Sgk- trang 43) có kết quả:
Điền vào bảng biến thiên:
x -2,5 -2 -1,5 -1 -0,5 0 0,5 1 1,5 2
y=2x+1 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5
y =-2x +1 6 5 4 3 2 1 0 -1 -2 -3
-GV? Biểu thức 2x +1 xác đònh với những giá trò -HS: Biểu thức 2x + 1 xác đònh với mọi x
∈
R
nào của x?
-GV?Có nhận xét gì khi x tăng dần các giá trò -HS: Khi x tăng dần thì các giá trò tương ứng
tương ứng của y = 2x + 1 thế nào? của y = 2x + 1 cũng tăng.
-GV! Hàm số y =2x+1 đồng biến trên tập R.
-GV? Có nhận xét gì về hàm số y= - 2x + 1 -HS: Biểu thùc – 2x + 1 xác đònh với mọi x
∈
R
khi x tăng thì giá trò tương ứng của y = -2x +1
giảm dần
ĐS9 - 2
-GV: Chốt lại bởi tổng quát (Sgk) – HS: Ghi nhớ tổng quát (Sgk)
4
Phút
Hoạt động 5: Củng cố, dặn dò
-GV: Yêu cầu cần nắm vững khái niệm hàm số,
hàm số đồng biến , hàm số nghòch biến.
-GV: Dặn học sinh về nhà giải bài tập 1,2,3
(Sgk)
Hướng dẫn giải bài 3 (Sgk):
Cách 1: Lập bảng như (?3)
Cách 2: Xét y = f(x) = 2x lấy x
1
,x
2
∈
R ; sao cho
x
1
< x
2
⇒
f(x
1
) = 2x
1
; f(x
2
) = 2x
2
ta có điều gì?
Tương tự với y = f(x) = - 2x .
-HS: Lưu ý một số hướng dẫn, dặn dò của giáo
viên
-HS: ta có: x
1
< x
2
⇒
2x
1
< 2x
2
⇒
f(x
1
) <f(x
2
)
Từ x
1
< x
2
⇒
f(x
1
) <f(x
2
) hàm số f(x) đồng biến
trên R.
____________________________________________________________
LUYỆN TẬP
A/Mục tiêu:
- Tiếp tục rèn luyện kỷ năng tính giá trò của hàm số, kỷ năng vẽ đồ thò hàm số, kỷ năng đọc đồ thò.
- Củng cố các khái niệm “ hàm sô” “ biến số” “ đồ thò hàm số”, “hàm số đồng biến trên R, hàm số
nghòch biến trên R”.
B/Chuẩn bò:
- GV: Bảng phụ ghi kết quả bài tập 2, bảng vẽ sẵn hệ trục toạ độ có lưới ô vuông, thước thẳng,
compa, máy tính bỏ túi.
- HS: n tập các kiến thức có liên quan “hàm số” “đồ thò hàm số” “ hàm số đồng biến” “ hàm số
nghòch biến”. Thước kẻ, com pa, máy tính bỏ túi Casio fx220 hoặc Casio fx500A.
C/Tiến trình dạy học:
TG Hoạt động của GV Hoạt động của HS
Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ
-GV? Nêu khái niệm hàm số, cho ví dụ về hàm
số được cho bởi công thức?
-GV: Đưa đề bài tập 1(Sgk) lên bảng phụ và yêu
cầu học sinh lên bảng giải, có kết quả.
-HS: Nêu khái niệm hàm số (Sgk-trang42)
Ví dụ: y =-2x là hàm số.
-HS: Trả lời câu c) với cùng một giá trò của
hàm số y = g(x) luôn lớn hơn giá trò của y =
f(x) là 3 đơn vò.
Hàm số -2 -1 0
2
1
1
Y = f(x) =
x
3
2
-1
3
1
-
3
2
0
3
1
3
2
Y = g(x) =
3
3
2
+
x
1
3
2
2
3
1
3 3
3
1
3
3
2
-GV?a) Hãy điền vào (….) cho thích hợp: “ Cho
hàm số y =f(x) xác đònh với mọi x
∈
R
*Nếu giá trò biến x …… mà giá trò tương ứng f(x)
thì hàm số y = f(x)…….. thì hàm số y =f(x) được
-HS
2
: a) Điền vào (….. ) cho hàm số y =f(x) xác
đònh với mọi giá trò của x
∈
R.
*Nếu giá trò của biến x tăng lên mà giá trò
tương ứng f(x) cũng tăng thì hàm số y = f(x)
ĐS9 - 3
Tuần 10 – Tiết 20
NS:
ND:
18
phút
gọi là……. trên R.
*Nếu giá trò của biến x …….. mà giá trò tương ứng
của f(x) …….. thì hàm số y = f(x) gọi là …… trên R
-GV: Yêu cầu học sinh lên bảng giải bài tập số 2
(Sgk)
được gọi là hàm số đồng biến trên R.
*Nếu giá trò của biến x tăng mà giá trò tương
ứng của f(x) giảm đi thì hàm số y = f(x) gọi là
hàm số nghòch biến trên R.
-HS: Lên bảng giải bài 2 (Sgk)
x - 2,5 - 2 - 1,5 - 1 - 0,5 0 0,5
y = -
3
2
1
+
x
4,25 4 3,75 3,5 3,25 3 2,75
-GV: Gọi học sinh lên bảng giải bài 3 (Sgk)
(Giáo viên chuẩn bò sẵn hệ toạ độ y trên bảng
phụ)
-GV? Trong hai hàm số đã cho, hàm số nào đồng
biến? Hàm số nào là nghòch biến? Vì sao?
-HS: Lên bảng vẽ đồ thò:
4
2
-2
-4
-5 5
g x
( )
= -2
⋅
x
f x
( )
= 2
⋅
x
O 1
A
B
-HS: Hàm số y =2x đồng biến, hàm số g= - 2x
là hàm số nghòch biến (giải thích)
24
Phút
Hoạt động 2: Luyện tập
Bài 4(Sgk)
-GV: Đưa đề bài có đủ hình vẽ lên bảng phụ và
yêu cầu học sinh thảo luận nhóm (5 phút).
-GV: Yêu cầu đại diện một nhóm trình bày lại
các bước giải (Giáo viên có thể hướng dẫn, giúp
đỡ để học sinh trình bày bài làm, lưu ý học sinh
cách dùng thứơc và compa vẽ đồ thò hàm số
y =
3
x.
Bài 4:(Sgk)
4
2
-2
-4
1
-5 5
f x
( )
= 3
⋅
x
0
B
D
1
C
E
A
Đại diện nhóm:
-Vẽ hình vuông cạnh 1 đơn vò đỉnh O, đường
chéo OB có độ dài OB =
2
.
-Trên Ox đặt C sao cho OC = OB =
2
-Vẽ hình chữ nhật có một đỉnh O, cạnhOC =
2
Cạnh CD = 1
⇒
CD =
3
-Xác đònh A(1;
3
)
ĐS9 - 4
Bài 5 :
-GV: Cho học sinh đọc đề, yêu cầu giải câu a.
Vẽ đồ thò hàm số y = x; g = 2x trên cùng mặt
phẳng toạ độ.
-GV: Vẽ đường thẳng song song với trục Ox theo
yêu cầu đề bài.
-GV? Hãy xác đònh toạ độ điểm A; B như trế
nào?
-GV? Hãy viết công thức tính chu vi P của tam
giác ABO.
-GV? Trên hệ trục Oxy, AB = ?
-GV? Tính OA, OB dựa vào số liệu đồ thò?
-GV? Dựa đồ thò tính S
OAB
∆
?
-GV? Có cách tính nào khác để tính S
OAB
∆
không?
-Vẽ đường OA, đó là đồ thò hàm số y=
3
x
Bài 5 (Sgk): Học sinh đọc đề
-HS: Lên bảng vẽ đồ thò hàm số y = x và g =
2x trên cùng mặt phẳng toạ độ
6
4
2
1
-5 5
4
g x
( )
= 2
⋅
x
f x
( )
= x
O 1
D
C
A
B
-HS: A (2; 4), B(4 ; 4)
-HS:
ABO
P
∆
= AB + BO + OA
-HS: Ta có AB = 2(cm)
-HS: OB =
2444
22
=+
OA =
5224
22
=+
)(13,1252242 cmP
OAB
≈++=⇒
-HS:
)(44.2.
2
1
2
cmS
OAB
==
Hoặc
2.4
2
1
4.4
2
1
44
−=−=
AOBOOAB
SSS
3
Phút
Hoạt động 3: Củng cố, dặn dò
-n tập kiến thức : Hàm số, hàm số đồng biến,
hàm số nghòch biến trên R?
-GV: Dặn hocï sinh về giải bài tập 6,7 (Sgk) và
bài 4,5 (SBT), chuẩn bò trước bài $2 cho giờ học
sau.
-HS: Lắng nghe và ghi nhớ một số hướng dẫn,
dặn dò của giáo viên, chuẩn bò chu đáo cho giờ
học sau.
§ 2 . HÀM SỐ BẬC NHẤT
A/Mục tiêu:
ĐS9 - 5
Tuần 11 – Tiết 21
NS:
ND:
- Yêu cầu học sinh nắm vững kiến thức hàm số bậc nhất có dạng y = ax + b (a
≠
0), hàm số luôn xác
đònh với mọi giá trò của biến x
∈
R; hàm số đồng biến trên R khi a > 0 và nghòch biến trên R khi a<
0 thông qua các ví dụ.
- Rèn cho học sinh kỷ năng biết cách tính và tính thành thạo các giá trò của hàm số khi cho trước biến
số, biết biểu diễn các cặp số (x, y) trên mặt phẳng toạ độ, biết vẽ thành thạo đồ thò hàm số
y = ax
B/Chuẩn bò:
- GV: Bảng phụ ghi bài toán (Sgk), Các (?1), (?2),(?3) và (?4), bài tập 8 (Sgk)
- HS: Chuẩn bò bài trảlời cho các (?) có trong bài học, thước thẳng, máy tính bỏ túi
C/Tiến trình dạy học:
TG Hoạt động của GV Hoạt động của HS
6
Phút
Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ
-GV? Hàm số là gì? Hãy cho ví dụ về hàm số
được cho bởi công thức?
-GV: Yêu cầu học sinh điền vào ô trống (…..):
Cho hàm số y = f(x) xác đònh với mọi x
∈
R. với
mọi x
1
,x
2
bất kỳ thuộc R.
*Nếu x
1
< x
2
mà f(x
1
) < f(x
2
) thì hàm số y = f(x)
…… trên R.
*Nếu x
1
< x
2
mà f(x
1
) > f(x
2
) thì hàm số y = f(x)
…… trên R.
-HS: Nêu khái niệm hàm số (Sgk) và cho ví dụ
hám số bởi công thức.
-HS: Xem đề bài tập ở bảng phụ, lên bảng
điền vào (….)
-HS: (…..) đồng biến
-HS: (…..) nghòch biến
16
Phút
Hoạt động 2: Khái niẹm hàm số bậc nhất
-GV: Đưa bài toán (Sgk) lên bảng phụ và vẽ sơ
đồ chuyển động như (Sgk) và hướng dẫn.
-GV: Yêu cầu học sinh điền vào (……) của (?1)
cho đúng:
* (?1) -Sau 1 giờ ô tô đi được …………..
- Sau t giờ ô tô đi được ………………………
- Sau t giờ, ô tô cách trung tâm Hà Nội là S =……
-GV: Yêu cầu học sinh làm (?2) điền bảng:
t 1 2 3 4 ………………
S = 50t +8 58 108 158 208 ………….
-GV? Gọi học sinh nêu nhận xét, giải thích tại
sao S là hàm số của t?
-GV: Lưu ý học sinh trong công thức: S = 50t +8
-Nếu thay S bởi y, t bởi x thì ta có y = 50x + 8
-Nếu thay 50 và 8 bởi a,b thì có y = ax +b là hàm
số bậc nhất.
-GV? Vậy hàm số bậc nhất là gì?
-HS: Đọc đè bài toán (Sgk), tóm tắt:
8km
TTHa Noi
Hue
Ben xe
-HS: Sau 1giờ ô tô đi được : 50(km)
-HS: Sau t giờ ô tô đi được 50.t (km)
-HS: Sau t giờ ô tô cách trung tâm Hà Nội là
S = 50t +8 (km)
-HS: Đọc kết quả để giáo viên điền vào bảng
phụ (?2)
-HS: Vì đại lượng S phụ thuộc vào t ứng với
mỗi giá trò của t chỉ có một giá trò tương úng
của S. Do đó S là hàm số của t
-HS: hàm số bậc nhất là hàm số được cho bởi
công thức y = ax + b trong đó a,b là các số cho
trước, a
≠
0
-HS: Nêu đònh nghóa (Sgk)
ĐS9 - 6
-GV: Đưa bảng phụ và yêu cầu trả lời: các hàm
số sau có phải là hàm số bậc nhất không? Vì
sao?
a)y = 1- 5x ; b) y =
4
1
+
x
; c) y =
x
2
1
d) y = 2x
2
+ 3; e) y =mx + 2; f) y = 0x +7
-GV? Nếu là hàm số bậc nhất thì chỉ ra các hệ số
a, b?
-GV! Lưu ý học sinh ví dụ c) hệ số b = 0, hàm số
có dạng y =ax.
-HS: y = 1 – 5x là hàm số bậc nhất vì hàm số
cho bởi công thức y = ax + b và a = - 5
-HS: y =
4
1
+
x
không phải là hàm số bậc nhất
vì không có dạng y = ax + b
-HS: y =2x
2
+ 3 không phải là hàm số bậc nhất
vì luỹ thừa của x là 2
-HS: y =
x
2
1
là một hàm số bậc nhất.
-HS: y = mx + 2 ; y = 0x +7 không phải là hàm
số bậc nhất.
20
Phút
Hoạt động 3: Tính chất
-GV? Hàm số y = - 3x +1 xác đònh với giá trò nào
của x? Vì sao?
-GV? Chứng minh hàm số y = - 3x + 1 nghòch
biến trên R?
-GV! Gợi ý: lấy x
1
< x
2
∈
R sao cho x
1
< x
2
cần
phải chứng minh gì? (f(x
1
) > f(x
2
))
-Gv? hãy tính f (x
1
), f (x
2
)
GV: Yêu cầu học sinh giải bài tậpp (?3) chứng
minh y = f(x) = 3x =1 đồng biến trên R.
-GV? Hàm số y = ax + b đồng biến, nghòch biến
khi nào?
-GV: Để chỉ ra hàm số bậc nhất đồng biến hay
nghòch biến ta chỉ cần xét a> 0 hay a < 0.
-GV? Xét xem các hàm số sau, hàm số nào là
đồng biến? Hàm số nào là nghòch biến ? vì sao?
(bài tập Sgk)
-GV: Yêu cầu học sinh giải (?4), cho ví dụ hàm
số đồng biến, nghòch biến.
-HS: Hàm số y = - 3x + 1 xác đònh với mọi giá
trò của x
∈
R
-HS: Chứng minh:
Lấy x
1
, x
2
∈
R sao cho: x
1
< x
2
⇒
f(x
1
)= -
3x
1
+1 f(x
2
) = - 3x
2
+ 1.Ta có: x
1
< x
2
⇒
-3x
1
>
-3x
2
⇒
-3x
1
+1 > -3x
2
+1
⇒
f(x
1
) > f(x
2
) vì x
1
<
x
2
⇒
f(x
1
) > f(x
2
) nên hàm sôs y = - 3x + 1 là
nghòch bién trên R.
-HS: Làm theo nhóm và có cách giải tương tự
như trên.
-HS: Khi a < 0 hàm số nghòch biến; Khi a > 0
hàm số đồng biến.
-HS: Khi a> 0 hàm số đồng biến (y=ax + b)
trên R.
-HS: a) Hàm số y = - 5x + 1 nghòch biến vì
a = -5 < 0.
b) y =
x
2
1
đồng biến vì a =
2
1
> 0.
c) Hàm số y = mx + 2 (m
≠
0) đồng biến khi
m > 0, nghòch biến khi m <0
3
Phút
Hoạt động 4 : Củng cố, dặn dò
-GV: Nhắc lại đònh nghóa hàm số bậc nhất, tính
chất của hàm số bậc nhất.
-GV: Dặn học sinh về nhà giẩi bài tập 9, 10
(Sgk) và bài tập 6, 8 (SBT), chuẩn bò cho giờ
luyện tập sau.
-HS: Nhắc lại đònh nghóa hàm số bậc nhất, tính
chất của hàm số bậc nhất.
-HS: ghi nhớ một số hướng dẫn về nhà của
giáo viên, chuẩ bò cho giờ luyện tập.
_______________________________________________________________
ĐS9 - 7
LUYỆN TẬP
A/Mục tiêu:
- Củng cố đònh nghóa hàm số bậc nhất, tính chất của hàm số bậc nhất.
- Tiếp tục rèn luyện kỷ năng nhận dạng hàm số bậc nhất, kỷ năng áp dụng tính chất hàm số bậc nhất
để xem xét hàm số đó có đồng biến hay nghòch biến trên R. ( Xét tính biến thiên của hàm số), biểu
diễn điểm trên mặt phẳng toạ độ.
B/Chuẩn bò:
- GV: Bảng phụ vẽ sẵn hệ trục toạ độ Oxy, bài giải 13 (Sgk), thước thẳng có chia khoảng, E-Ke.
- HS: Thước, E-Ke , giải bài tập về nhà, ôn tập đònh nghóa và tính chất của hàm số bậc nhất y
= ax +b (a
≠
0)
C/Tiến trình dạy học:
TG Hoạt động của GV Hoạt động của HS
15
Phút
Hoạt động 1: Kiểm tra, chữa bài tập
-GV: Gọi 3 học sinh lên bảng để kiểm tra
-GV? Nêu đònh nghóa hàm số bậc nhất? Giải
bài tập 6c,d,e (SBT)
-GV? Nêu tính chất hàm số bậc nhất, giải bài
tập 9 (Sgk)
-GV? Yêu cầu hocï sinh giải bài 10 (Sgk)
2x
30cm
x
x
-GV: Cho học sònh nêu nhận xét và sữa sai cho
từng bài của học sinh, đánh giá và cho điểm.
-HS:Hàm số bậc nhất là hàm số được cho bởi
công thức y = ax + b trong đó a,b là số cho trước,
a
≠
0.
Bài 6c)y = 5 – 2x
2
không phải là hàm số bậc
nhất vì không có dạng y =ax + b
Bài 6d) y =(
12
−
)x + 1 là hàm số bậc nhất với
a =
12
−
≠
0 ; b = 1. hám số đồng biến vì a > 0
Bài 6e) y =
6.3)2(3
−=−
xx
là hàm số
bậc nhất
-HS; Nêu tính chất (Sgk) và giải bài tập 9 (Sgk)
Hàm số y = (m – 2 ) x + 3 đồng biến trên R khi
m – 2 > 0
⇔
m > 2, nghòch biến trên R khi m-2 <
0
⇔
m <2
-HS: Giải bài 10 (Sgk)
*Chiều dài và chiều rộng hình chữ nhật mới là
30 – x (cm) và 20 – x (cm).
*Chu vi hình chữ nhật mới là:
y=2
[ ] [ ]
xxyxx
−+−=⇔−+−
20302)20()30(
xy 4100
−=⇔
Hoạt động 2: Luyện tập
Bài 12 (Sgk-Tr 48): Cho hàm số bậc nhất
y= ax + 3. Tìm hệ số a, biết khi x = 1 thì y =
-HS: Ta thay x = 1; y =2,5 vào hàm số y = ax+3
2,5 = a.1 + 3
⇔
- a = 3 – 2,5
⇔
- a = 0,5
ĐS9 - 8
Tuần 11 – Tiết 22
NS:
ND:
28
Phút
2,5
-GV? Để giải bài toán ta làm thế nào? Kết
quả?
Bài 13 (Sgk): Với những giatrij nào của m thì
mỗi hàm số sau là hàm số bậc nhất?
a) y =
m
−
5
( x – 1)
b) y =
5,3
1
1
+
−
+
x
m
m
-GV: Cho học sinh thảo luận nhóm từ 4 đến 5
phút, gọi đại diện của hai nhóm lên trình bày
bài giải .
Bài 11 (Sgk): Hãy biểu diễn các điểm sau trên
mặt phẳng toạ độ: A(- 3; 0) , B(-1; 1), C(0;3),
D(1;1), E(3;0) ,F(1; -1),G(0; -3) , H(-1; -1)
-GV: Gọi học sinh lên bảng xác đònh toạ độ
các điểm trên mặt phẳng Oxy.
-GV: Đưa đề bài 11b) lên bảng phụ và yêu cầu
học sinh ghép một ô ở cột trái với một ô ở cột
phải sao cho có kết quả đúng.
-GV? Trên mặt phẳng toạ độ Oxy. Tập hợp các
điểm có tung độ O là trục hoành thì có phương
trình như thế nào?
-GV? Tập hợp các điểm có hoành độ bằng O
là trục tung thì có phương trình là?
-GV? Tập hợp các điểm có hoành độ và tung
độ bằng nhau là đường thẳng nào?
-GV? Tập hợp các điểm có hoành độ và tung
độ đối nhau là đường thẳng nào?
⇔
a = - 0,5
≠
0.
Hệ số a của hàm số trên là a = - 0,5
-HS: Thảo luận nhóm bài 13 (Sgk)
a)y =
m
−
5
( x – 1)
⇔
y =
m
−
5
x -
m
−
5
là hàm số bậc nhất
⇔
a =
m
−
5
≠
0
⇔
5 – m >0
⇔
-m > - 5
⇔
m < 5
b)Hàm số y =
5,3
1
1
+
−
+
x
m
m
là hàm số bậc nhất
khi
1
1
−
+
m
m
≠
0 và m – 1
≠
0
1
±≠⇒
m
.
Bài 11(Sgk): Học sinh lên bảng biểu diễn các
điểm trên hệ trục toạ độ Oxy:
4
2
-2
-4
1
-5 5
-1
0
H
F
D
B
1
A
C
-HS: Hoạt động theo nhóm 11b) và ghép có kết
quả: A – 1 ; B – 4; C – 2 ; D – 3
-HS: …. Có phương trình y = 0
-HS:….. có phương trình là x = 0
-HS: (…) là y = x
-HS: (…..) là y = - x
2
Phút
Hoạt động 3: Củng cố, dặn dò
-Bài tập về nhà 14 (Sgk) và bài 11, 12a,b;
13a,b (SBT-tr58)
-GV: dặn học sinh về ôn tập đồ thò hàm số
y =ax và cách vẽ đồ thò hàm số y =ax đã học ở
-HS: Lưu ý một số hướng dẫn và dặn dò của giáo
viên, chuẩn bò tốt cho giờ học sau.
ĐS9 - 9
lớp 7, chuẩn bò cho bài học của tiết học sau.
§ 2 . ĐỒ THỊ HÀM SỐ y = ax + b (a
≠
0)
A/Mục tiêu:
- Học sinh hiểu được đồ thò của hàm số y = ax + b (a
)0
≠
là một đường thẳng luôn cắt trục tung tại
điểm có tung độ là b, song song với đường thẳng y =ax nếu b
≠
0 hoặc trùng với đường thẳng
y = ax nếu b = 0.
- Yêu cầu học sinh biết vẽ đồ thò hàm số y = ax + b bằng cách xác đònh hai điểm phân biệt thuộc đồ
thò.
B/Chuẩn bò:
- GV: Bảng phụ vẽ sẵn hình 7, “tổng quát” cách vẽ đồ thò hàm số, câu hỏi, đề bài tập; Bảng phụ có
vẽ sẵn hệ trục toạ độ Oxy và lưới ô vuông, thước thẳng , Eke, phấn màu..
- HS: n tập đồ thò hàm số , đồ thò hàm số y = ax và cách vẽ, thước thẳng, Eke, bút chì.
C/Tiến trình dạy học:
TG Hoạt động của GV Hoạt động của HS
5
Phút
Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ
-GV? Thế nào là giá trò đồ thò hàm số y = f(x)?
Đồ thò hàm số y =ax (a
)0
≠
là gì?
-GV? Nêu cách vẽ đồ thò hàm số y = ax?
-GV: gọi học sinh nêu nhận xét, cho điểm.
-HS: Đồ thò hàm số y = f(x) là tập hợp tất cả các
điểm biểu diễn các cặp giá trò (x; f(x)) trên mặt
phẳng toạ độ Oxy
-HS: Đồ thò hàm số y = ax (a
)0
≠
là đường thẳng
đi qua gốc toạ độ O(0;0) và A (1; a)
20
Phút
Hoạt động 2: Đồ thò hàm số y = ax+ b (a
)0
≠
-GV! Ở lớp 7 ta đã học dạng đồ thò hàm số
y = ax (a
)0
≠
, biết cách vẽ đồ thò hàm số
y = ax.
-GV? Dựa vào đồ thò hàm số y =ax ta có thể
xác đònh được đồ thò hàm số y = ax + b không
và vẽ như thế nào?
-GV: Đưa bài tập (?1) lên bảng phụ: “ Biểu
diễn các điểm sau trên cùng mặt phẳng toạ độ:
A(1;2) , B(2;4) ,C(3;6), A’(1; 2+3) B’(2; 4+3),
C’(3; 6+3)
-GV: Yêu cầu học sinh biểu diễn 6 điểm trên
hệ trục toạ độ.
GV? Em có nhận xét gì về vò trí các điểm
-HS: Làm (?1) vào vở học
-HS: Lên bảng xác đinhk các điểm thuộc trên
mặt phẳng toạ độ Oxy
8
6
4
2
-2
-4
-10 -5 5 10
o
A
B
C
A'
B'
C'
-HS: Nêu nhận xét: ba điểm A,B,C thẳng hàng vì
ĐS9 - 10
Tuần 12 – Tiết 23
NS:
ND:
A,B.C tại sao?
-GV? Có nhận xét gì về vò trí các điểm
A’,B’,C’?
-GV: Rút ra nhận xét: Nếu A,B,C cùng nằm
trên một đường thẳng d thì A’,B’,C’ cùng nằm
trên đường d // d’
-GV: Yêu cầu học sinh giải (? 2), học sinh
dùng bút chì điền kết quả vào bảng biến thiên
(Sgk)
-GV? Với cùng giá trò của biến x, giá trò tương
ứng của hàm số y = 2x và y = 2x + 3 quan hệ
như thế nào?
-GV? Có nhận xét gì về đồ thò hàm số y =
2x+3
-GV? Đường thẳng y = 2x +3 cắt trục tung tại
điểm nào?
-GV! Nêu chú ý: Đồ thò hàm số y = ax+ b (a
)0
≠
còn gọi là đường thẳng y = ax + b, b gọi
là tung độ gốc của đường thẳng.
A,B,C có toạ độ thoả mãn y = 2x
-HS: Các điểm A’,B’,C’ thẳng hàng
-HS: Dùng bút chì điền vào bảng có kết quả:
x -4 -3 -2 -1 -0,5 0 0,5
y=2x -8 -6 -4 -2 -1 0 1
y=2x+3 -5 -3 -1 1 2 3 4
-HS: Với cùng biến x, giá trò của hàm số
y = 2x + 3 hơn giá trò hàm số y =2x là 3 đơn vò
-HS: Đồ thò hàm số y = 2x là đường thẳng qua O
(0; 0) và A(1; 2)
-HS: Đồ thò y = 2x +3 là đường thẳng song song
với y = 2x cắt trục tung tại tung độ 3.
-HS: Đọc tổng quát (Sgk)
18
Phút
Hoạt động 3: cách vẽ đồ thò hànm số y
=ax+b (a
)0
≠
-GV? khi b = 0 hàm số có dạng y = ax. Muốn
vẽ đồ thò hàm số này ta phải làm như thế nào?
Vẽ đồ thò y = - 2x?
-GV? Khi b
0
≠
làm thế nào để vẽ được đồ thò
hàm số y =ax +b?
(Gợi ý: Đồ thò y =ax +b là một đường thẳng cắt
trục tung tại điểm có tung độ là b)
-GV? làm thế nào xác đònh giao điểm của đồ
thò với hai trục toạ độ?
-GV: Yêu cầu học sinh làm (? 3)
-HS: Muốn vẽ đồ thò hàm số y =ax (a
)0
≠
ta vẽ
đường thẳng qua O (0;0) và A (1; a)
-HS:Lên vẽ đồ thò y = - 2x
4
2
-2
-4
-5 5
f x
( )
= -2
⋅
x
-HS: Nêu cách vẽ đồ thò y = ax +b:
*Vẽ đường thẳng song song với y = ax, cắt trục
tung tại điểm có tung độ là b.
*Xác đònh hai điểm phân biệt của đồ thò rồi vẽ
đồ thò đi qua hai điểm đó.
-HS: Cho x = 0
⇒
y =b có (0;b) và cho
y = 0
⇒
x = -
a
b
được (-
a
b
; 0) là giao điểm của
đồ thò với trục hoành
-HS: Làm (? 3) vẽ đồ thò hàm số y = 2x+ 3 và
ĐS9 - 11