Xây dựng bảng điểm cân bằng (balanced scorecard) để đo lường thành quả hoạt động tại công ty TNHH TM vũ tân

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP HỒ CHÍ MINH
----------

NGUYỄN THỊ THANH QUYÊN

XÂY DỰNG BẢNG ĐIỂM CÂN BẰNG (BALANCED
SCORECARD) ĐỂ ĐO LƢỜNG THÀNH QUẢ HOẠT ĐỘNG TẠI
CÔNG TY TNHH TM VŨ TÂN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Thành phố Hồ Chí Minh – Năm 2019


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP HỒ CHÍ MINH
----------

NGUYỄN THỊ THANH QUYÊN
XÂY DỰNG BẢNG ĐIỂM CÂN BẰNG (BALANCED
SCORECARD) ĐỂ ĐO LƢỜNG THÀNH QUẢ HOẠT ĐỘNG TẠI
CÔNG TY TNHH TM VŨ TÂN

Chuyên ngành: Kế toán
Mã ngành: 8340301

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. HUỲNH LỢI

Thành phố Hồ Chí Minh – Năm 2019


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn “ Xây dựng bảng điểm cân bằng (Balanced Scorecard) để
đo lường thành quả hoạt động tại công ty TNHH TM Vũ Tân” là công trình nghiên cứu
của riêng tôi dƣới sự hƣớng dẫn khoa học của TS.Hùynh Lợi và chƣa đƣợc công bố
trƣớc dƣới bất kỳ hình thức nào.
Các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và không trùng lặp
với các đề tài khác.
Thành phố Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2019
Tác giả

Nguyễn Thị Thanh Quyên


MỤC LỤC
TRANG PHỤ BÌA
LỜI CAM ĐOAN
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
DANH MỤC CÁC BẢNG
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ
PHẦN TÓM TẮT - ABSTRACT
PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
1)

Sự cần thiết của đề tài : .................................................................................... 1

2)

Tổng quan nghiên cứu : .................................................................................. 2

3)

Mục tiêu nghiên cứu : ....................................................................................... 7

4)

Câu hỏi nghiên cứu : ........................................................................................ 7

5)

Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu : ................................................................. 7

6)

Phƣơng pháp nghiên cứu : ............................................................................... 8

7)

Kết cấu của luận văn : ...................................................................................... 8

CHƢƠNG 1 : CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ BẢNG ĐIỂM CÂN BẰNG ............................ 9
1.1

Tổng quan về bảng điểm cân bằng ................................................................. 9

1.1.1

Lịch sử ra đời ............................................................................................. 9

1.1.2

Khái niệm của bảng điểm cân bằng ....................................................... 10

1.1.3

Vai trò ....................................................................................................... 12

1.2

Nội dung của bảng điểm cân bằng ................................................................... 14

1.2.1

Tầm nhìn, chiến lƣợc ................................................................................. 14

1.2.2

Bốn phƣơng diện của bảng điểm cân bằng ................................................ 17


1.2.3

Bản đồ chiến lƣợc ...................................................................................... 29

1.2.4

Các thƣớc đo và mối quan hệ nhân quả của các thƣớc đo ......................... 32

1.2.5

Các chỉ tiêu trong bảng điểm cân bằng ...................................................... 34

1.3

Quy trình xây dựng và triển khai bảng điểm cân bằng..................................... 34

1.4

Kinh nghiệm áp dụng bảng điểm cân bằng ...................................................... 37

1.4.1

Kinh nghiệm áp dụng bảng điểm cân bằng tại công ty Dầu Nhớt Thorton ...
.................................................................................................................... 38

1.4.2

Kinh nghiệm áp dụng bảng điểm cân bằng tại Tập đoàn Philips .............. 38

1.4.3

Kinh nghiệm xây dựng bảng điểm cân bằng tại công ty Bao Bì Đông Nam

Việt

.................................................................................................................... 39

KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 ............................................................................................. 41
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG ĐO LƢỜNG THÀNH QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA
CÔNG TY TNHH TM VŨ TÂN ................................................................................. 42
2.1

Khái quát về công ty ......................................................................................... 42

2.1.1

Lịch sử hình thành ..................................................................................... 42

2.1.2

Ngành nghề kinh doanh ............................................................................. 42

2.1.3

Cơ cấu tổ chức quản lý .............................................................................. 43

2.1.4

Tổ chức bộ máy kế toán ............................................................................. 46

2.2

Thực trạng đo lƣờng thành quả hoạt động tại công ty...................................... 48

2.2.1

Tổng quan về hệ thống đo lƣờng thành quả hoạt động của công ty .......... 48

2.2.2

Hệ thống đo lƣờng thành quả hoạt động của công ty trên bốn phƣơng diện.
.................................................................................................................... 49

2.2.2.1 Phƣơng diện tài chính ................................................................................ 49
2.2.2.2 Phƣơng diện khách hàng ............................................................................ 52


2.2.2.3 Phƣơng diện quy trình kinh doanh nội bộ ................................................. 53
2.2.2.4 Phƣơng diện học hỏi và phát triển ............................................................. 54
2.3

Đánh giá thực trạng đo lƣờng thành quả hoạt động tại công ty ....................... 55

2.3.1

Đánh giá tổng quan về hệ thống đo lƣờng thành quả hoạt động tại công ty

TNHH TM Vũ Tân .................................................................................................. 55
2.3.2

Đánh giá các phƣơng diện đo lƣờng thành quả hoạt động tại công ty ...... 56

2.3.2.1 Phƣơng diện tài chính ................................................................................ 56
2.3.2.2 Phƣơng diện khách hàng ............................................................................ 57
2.3.2.3 Phƣơng diện quy trình kinh doanh nội bộ ................................................. 58
2.3.2.4 Phƣơng diện học hỏi và phát triển ............................................................. 58

KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 ............................................................................................. 60
CHƢƠNG 3: XÂY DỰNG BẢNG ĐIỂM CÂN BẰNG ĐỂ ĐO LƢỜNG THÀNH
QUẢ TẠI CÔNG TY TNHH TM VŨ TÂN ............................................................... 61
3.1

Mục tiêu xây dựng bảng điểm cân bằng để đo lƣờng thành quả hoạt động tại

công ty TNHH TM Vũ Tân ........................................................................................ 61
3.2 Quy trình xây dựng và triển khai bảng điểm cân bằng tại công ty TNHH TM Vũ
Tân .............................................................................................................................. 62
3.3 Xây dựng bảng điểm cân bằng ............................................................................. 64
3.3.1 Tầm nhìn và chiến lƣợc của công ty TNHH TM Vũ Tân .............................. 64
3.3.2 Xác định mục tiêu và bản đồ chiến lƣợc của bảng điểm cân bằng ................ 66
3.3.3 Xác định các thƣớc đo và chỉ tiêu để đo lƣờng thành quả hoạt động ............ 74
3.3.4 Mối quan hệ nhân quả của các thƣớc đo trên bốn phƣơng diện của bảng điểm
cân bằng tại công ty TNHH TM Vũ Tân ................................................................ 84
Nguồn: tác giả xây dựng............................................................................................. 86


3.4 Một số điều kiện để xây dựng bảng điểm cân bằng thành công tại công ty TNHH
TM Vũ Tân ................................................................................................................. 86
KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 ............................................................................................. 88
KẾT LUẬN ................................................................................................................... 89
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BSC: Balanced scorecard (Bảng điểm cân bằng )
EVA: Economic Value Added (Gía trị kinh tế tăng thêm )

KPI: Key performance indicator (Chỉ số hệ suất cốt yếu )
KRI: Key result indicator (Chỉ số kết quả cốt yếu )
PI: Performance indicator (Chỉ số đo lƣờng hiệu suất )
ROCE: Return On Capital Employed (Lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu )
TNHH: Trách nhiệm hữu hạn
TM: Thƣơng mại


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1: Một số mục tiêu và thƣớc đo đo lƣờng thành quả hoạt động của phƣơng diện
tài chính
Bảng 1.2: Các mục tiêu và thƣớc đo của phƣơng diện khách hàng
Bảng 1.3 : Một số mục tiêu và thƣớc đo đo lƣờng thành quả hoạt động của phƣơng diện
quy trình kinh doanh nội bộ
Bảng 1.4 : Một số mục tiêu và thƣớc đo đo lƣờng thành quả hoạt động phƣơng diện
học hỏi và phát triển
Bảng 2.1 Bảng so sánh kết quả thực hiện các chỉ tiêu hoạt động kinh doanh trong năm
2017 và năm 2018
Bảng 2.2 Mẫu bảng các thƣớc đo đo lƣờng thành quả hoạt động của công ty TNHH
TM Vũ Tân trong năm
Bảng 3.1: Bảng kế hoạch doanh thu tiền phòng năm 2019 của công ty TNHH TM Vũ
Tân


DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ
Hình 1.1 Mô hình Balanced Scorecard
Hình 1.2: Bản đồ chiến lƣợc mô tả cách một tổ chức tạo ra giá trị cho cổ đông và khách
hàng
Hình 2.1: Sơ đồ cơ cấu tổ chức công ty TNHH TM Vũ Tân
Hình 3.1: Bản đồ chiến lƣợc các mục tiêu bảng điểm cân bằng của công ty TNHH TM

Vũ Tân
Hình 3.2: Mối quan hệ nhân quả của các thƣớc đo trên bốn phƣơng diện của bảng điểm
cân bằng tại công ty TNHH TM Vũ Tân năm 2019


PHẦN TÓM TẮT
Lý do lựa chọn đề tài: Sự cạnh tranh thị trƣờng gia tăng làm ảnh hƣởng đáng kể đến
tình hình kinh doanh gần đây của Công Ty TNHH TM Vũ Tân. Một chiến lƣợc phù
hợp cùng với các mục tiêu cụ thể với việc xây dựng một hệ thống đo lƣờng thành quả
hoạt động hữu hiệu là điều cần thiết. Vì vậy cần xây dựng bảng điểm cân bằng để đo
lƣờng thành quả hoạt động tại công ty, giúp công ty giải quyết đƣợc những vấn đề trên.
Mục tiêu nghiên cứu chung: xây dựng bảng điểm cân bằng để đo lƣờng thành quả
hoạt động tại công ty TNHH TM Vũ Tân.
Phƣơng pháp nghiên cứu: sử dụng bảng câu hỏi khảo sát làm dữ liệu sơ cấp và dùng
các báo cáo nội bộ của công ty làm dữ liệu thứ cấp. Phần cơ sở lý luận về bảng điểm
cân bằng sẽ đƣợc tác giả dùng phƣơng pháp tổng hợp. Bƣớc tiếp theo tác giả tiến hành
quan sát, phỏng vấn, thống kê, tổng hợp và phân tích thực trạng đo lƣờng thành quả
hoạt động tại công ty, từ đó xác định đƣợc tầm nhìn, chiến lƣợc, mục tiêu của bốn
phƣơng diện trong bảng điểm cân bằng tại công ty TNHH TM Vũ Tân.
Kết quả nghiên cứu: xây dựng đƣợc bảng điểm cân bằng giúp công ty đo lƣờng thành
quả hoạt động hữu hiệu và đƣa ra đƣợc những chiến lƣợc phù hợp và kịp thời.
Kết luận và hàm ý: kết quả nghiên cứu này sẽ phù hợp với những công ty kinh doanh
trong lĩnh vực nhà hàng, khách sạn. Đó cũng chính là hạn chế đối với những công ty
kinh doanh trong các lĩnh vực khác nhƣ sản xuất, thƣơng mại… Ngoài ra, tác giả hy
vọng công cụ bảng điểm cân bằng còn sẽ giúp công ty đạt đƣợc nhiều hơn về quản trị
chiến lƣợc, tạo những giá trị tài sản vô hình mang lại sự phát triển trong tƣơng lai.
Từ khóa: bảng điểm cân bằng, hệ thống đo lƣờng thành quả hoạt động, khách sạn.


ABSTRACT

Reason for writing: Market competition increasing affect significant to business profit
of Vu Tan Co., Ltd. A suitable strategy with specific targets together with building a
system measure result of performance effective is essential. Therefore, the build of
balanced scorecard to measure result performance at the company to solve the above
these problems.
Problem: building balanced scorecard to measure result performance at Vu Tan Co.,
Ltd.
The Methods: Use questionnaire survey for primary data and internal report of the
company for secondary data. Theoretical basis about balanced scorecard is used
synthetic method by author. The next step that is author observes, interviews, statisties,
summarizes and analysis about measure of result perfomance at the company in
practice. From that, determining vision, strategy, target of the four phases in balanced
scorecard at Vu Tan Co., Ltd
Results: Building balanced scorecard help the company measure of result performance
is effective and make strategy suitable and timely.
Conclusion: The conclusion of the research is suitable with model business in
restaurants, hotels. That is also restriction with model business in manufacturing,
trading... . Beside that, author hopes that Balanced scorecard will support the company
achives results better in strategic management, creates values intangible assets which
make development in the future.
Key words: Balanced scorecard; System measure result of performance; Hotel.


1

PHẦN MỞ ĐẦU
1) Sự cần thiết của đề tài :
Trong thời đại công nghệ thông tin ngày càng phát triển cùng với sự cạnh tranh khốc
liệt của thị trƣờng, việc tồn tại và phát triển lâu dài là điều không hề dễ dàng đối với
một doanh nghiệp ở Việt Nam hiện nay.

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến sự thất bại trong hoạt động của một doanh nghiệp.
Thứ nhất, môi trƣờng kinh doanh liên tục thay đổi dẫn đến nhiều vấn đề mới phát sinh
nhƣ cơ cấu tổ chức mới, phân bổ nguồn nhân lực chƣa hiệu quả… Thứ hai, doanh
nghiệp chỉ quan tâm mục tiêu ngắn hạn qua các chỉ số tài chính để đo lƣờng thành quả
hoạt động mà không quan tâm đến giá trị tăng thêm trong tƣơng lai từ tài sản vô hình
dẫn đến hệ quả là không miêu tả đƣợc diễn biến của quá trình, không phản ánh đƣợc
các bƣớc chiến lƣợc.
Một doanh nghiệp muốn phát triển lâu dài thì phải biết chuyển chiến lƣợc thành các
công việc cụ thể, từng bƣớc tìm ra các phƣơng thức, cách thức để đạt mục tiêu, không
những xây dựng đƣợc cho mình một hệ thống đo lƣờng thành quả hoạt động một cách
toàn diện mà còn sử dụng hợp lý các thƣớc đo tài chính.
Có thể nói, một công cụ có thể giải quyết đƣợc các vấn đề trên chính là bảng điểm cân
bằng (Balanced Scorecard). Vào năm 1990, tại học viện Nolan Norton xuất hiện một
đề tài nghiên cứu với các công ty trong các lĩnh vực khác nhau mang tên “ Đo lƣờng
hiệu suất hoạt động của tổ chức trong tƣơng lai”. Chính cuộc nghiên cứu đó đã đƣa ra
một công cụ mới giúp đo lƣờng hiệu quả hoạt động– bảng điểm cân bằng. Ngoài ra,
các tổ chức phi lợi nhuận, chính phủ, các ngành công nghiệp và kinh doanh trên thế
giới cũng đã và đang ứng dụng rộng rãi xu hƣớng mới này nhƣ một công cụ hoạch định
chiến lƣợc bằng sự liên kết giữa các phƣơng diện.


2

Là một doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh chủ yếu về khách sạn, công
ty TNHH TM Vũ Tân đang dần thể hiện tên tuổi của mình trên thị trƣờng du lịch Việt
Nam. Tuy nhiên, sự cạnh tranh thị trƣờng xuất hiện ngày càng gia tăng dẫn đến việc
công ty đang đối mặt với nhiều thách thức.
Nhiều khách sạn mọc lên với những điều kiện thuận lợi nhƣ vị trí địa lý gần trung tâm,
giá cả phù hợp, chất lƣợng tốt khiến cho công ty TNHH TM Vũ Tân sẽ giảm đi phần
nào số lƣợng khách hàng và từ đó làm ảnh hƣởng đến doanh thu cũng nhƣ lợi nhuận

của công ty. Hiện công ty chỉ đo lƣờng hiệu quả hoạt động thông qua các thƣớc đo tài
chính giản đơn để đo lƣờng thành quả hoạt động mà bỏ qua giá trị tiềm ẩn trong tƣơng
lai của các tài sản vô hình mang lại nhƣ sự hài lòng của khách hàng, chất lƣợng dịch vụ
hay kỹ năng của nhân viên thì công ty sẽ mất đi lợi thế cạnh tranh so với các đối thủ
trong tƣơng lai. Một chiến lƣợc phù hợp, mục tiêu cụ thể với một hệ thống đo lƣờng
thành quả hoạt động hữu hiệu sẽ giải quyết đƣợc những khó khăn mà công ty đang đối
mặt hiện nay.
Qua các phân tích trên, bảng điểm cân bằng chính là công cụ giúp cho công ty TNHH
TM Vũ Tân vƣợt qua đƣợc những cạnh tranh trong kinh doanh và trong cả việc đo
lƣờng thành quả hoạt động tại công ty. Từ đây, tác giả quyết định chọn đề tài “ Xây
dựng bảng điểm cân bằng để đo lƣờng thành quả hoạt động tại công ty TNHH TM Vũ
Tân” làm luận văn thạc sĩ kinh tế chuyên ngành kế toán.
2) Tổng quan nghiên cứu :
Tác giả đã tham khảo một số bài nghiên cứu có liên quan đến bảng điểm cân bằng và
xây dựng cũng nhƣ vận dụng bảng điểm cân bằng để đo lƣờng thành quả hoạt động của
doanh nghiệp nhằm phục vụ cho đề tài nghiên cứu của mình.
+ Nghiên cứu trong nƣớc :
-

Trần Thị Hƣơng, 2011. Vận dụng phương pháp Thẻ điểm cân bằng tại Công
ty TNHH MSC Việt Nam. Luận văn thạc sĩ. Đại học Kinh Tế Thành Phố Hồ


3

Chí Minh. Đề tài đã xây dựng phƣơng pháp thẻ điểm cân bằng sao cho phù
hợp với công ty dịch vụ vận tải, tạo điệu kiện thực hiện thành công chiến
lƣợc đã đề ra thông qua việc đo lƣờng đƣợc các tài sản vô hình và hữu hình.
-

Nguyễn Công Vũ, 2011. Vận dụng bảng điểm cân bằng điểm tại Công ty
Chứng khoán Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam. Luận văn thạc sĩ.
Đại học Kinh Tế Thành Phố Hồ Chí Minh. Với đề tài này, việc vận dụng
bảng điểm cân bằng tại một ngân hàng đã giúp cải thiện hoạt động trên ba
vấn đề: đo lƣờng hiệu quả thực tế, gia tăng tài sản vô hình và thách thức của
việc thực thi chiến lƣợc để đi đến mục tiêu cuối cùng trong phƣơng diện tài
chính.

-

Huỳnh Thị Thanh Trang, 2012. Vận dụng bảng điểm cân bằng vào đánh giá
thành quả hoạt động tại trường Đại học Quang Trung. Luận văn thạc sĩ. Đại
học Kinh Tế Thành Phố Hồ Chí Minh. Để tài này cho thấy bảng điểm cân
bằng đã giúp Nhà trƣờng chuyển tầm nhìn, chiến lƣợc thành các mục tiêu và
thƣớc đo cụ thể; giúp cho việc đánh giá thành quả hoạt động đƣợc thực hiện
hiệu quả hơn. Ngoài ra, bảng điểm cân bằng còn là công cụ liên kết các
phòng ban, nhân viên với mục tiêu chung của Nhà trƣờng.

-

Nguyễn Thị Thu Nga, 2014. Xây dựng bảng cân bằng điểm trong đo lường
thành quả hoạt động tại Công Ty Liên Doanh Làng Biệt Thự Sài Gòn. Luận
văn thạc sĩ. Đại học Kinh Tế Thành Phố Hồ Chí Minh. Đề tài này đã đƣa ra
các mục tiêu và thƣớc đo đối với tổ chức kinh doanh cho thuê phòng ở thông
qua việc xây dựng bảng điểm cân bằng, giúp công ty vƣợt qua những khó
khăn trong việc huy động nguồn lực để thực hiện các mục tiêu và đánh giá
hiệu quả kinh doanh theo từng chỉ tiêu cụ thể.

-

Trần Thanh Ánh Nguyệt, 2014. Xây dựng bảng cân bằng điểm ( Balanced
Scorecard ) để đo lường thành quả hoạt động tại công ty Cổ Phần Tập Đoàn
Tân Mai. Luận văn thạc sĩ. Đại học Kinh Tế Thành Phố Hồ Chí Minh. Đề tài


4

này cho thấy bảng điểm cân bằng giúp thiết lập sự công bằng trong sự phân
cấp ở công ty khi đo lƣờng một cách chính xác kết quả thu đƣợc từ quá trình
hoạt động, tạo động lực cho các bộ phận phát huy đƣợc hết năng lực của bản
thân nhằm hoàn thành mục tiêu mà công ty đã đề ra.
-

Lƣơng Thị Lan Hƣơng, 2017. Áp dụng bảng điểm cân bằng để đo lường
thành quả hoạt động tại công ty TNHH TM – DV Hoa Mai. Luận văn thạc sĩ.
Đại học Kinh Tế Thành Phố Hồ Chí Minh. Đứng trƣớc sự cạnh tranh ngày
càng tăng trong lĩnh vực cung cấp suất ăn công nghiệp, đề tài đã vận dụng
bảng điểm cân bằng nhƣ một công cụ giúp công ty cụ thể hóa tầm nhìn và
chiến lƣợc thành mục tiêu và thƣớc đo, từ đó chuyển thành hành động phù
hợp, giúp công ty phát triển cân bằng và bền vững trong tƣơng lai.

-

Hoàng Thị Oanh, 2017. Hoàn thiện hệ thống đo lường thành quả hoạt động
trên cơ sở vận dụng bảng điểm cân bằng ( Balanced Scorecard ) tại công ty
TNHH MTV Cao Su Hà Tĩnh. Luận văn thạc sĩ. Đại học Kinh Tế Thành Phố
Hồ Chí Minh. Xuất phát từ các khó khăn mà công ty TNHH MTV Cao Su
Hà Tĩnh gặp phải nhƣ dựa vào các thƣớc đo tài chính truyền thống để đánh
giá hiệu quả hoạt động, chƣa xác định đƣợc chiến lƣợc cạnh tranh nên không
thiết lập đƣợc các mục tiêu và thƣớc đo cụ thể. Từ đó, đề tài đã xây dựng

đƣợc bảng điểm cân bằng, qua đó khắc phục những khó khăn còn tồn tại
trong việc đo lƣờng thành quả hoạt động của công ty.
Nhìn chung, hầu hết các công trình nghiên cứu trên đều hƣớng đến việc vận
dụng bảng điểm cân bằng nhằm đo lƣờng và đánh giá thành quả hoạt động
tại các tổ chức hoạt động ở nhiều lĩnh vực khác nhau nhƣ trƣờng học, ngân
hàng, công ty dịch vụ vận tải, công ty thƣơng mại... Từ việc hệ thống hóa cơ
sở lý luận về bảng điểm cân bằng đi đến phân tích thực trạng. Dựa trên các
ƣu điểm và nhƣợc điểm về hệ thống đo lƣờng thành quả hoạt động đã phân
tích tại công ty mà xây dựng bảng điểm cân bằng. Tuy nhiên, các công trình


5

trên chỉ mới dừng lại ở việc xây dựng bảng điểm cân bằng cho cấp độ toàn
công ty, chƣa thực hiện phân tầng xuống các phòng ban và các nhân viên.
Bên cạnh đó, các bảng khảo sát về mục tiêu, thƣớc đo và chỉ tiêu đều đƣợc
thiết lập thông qua ý kiến của nhà quản trị cấp cao và cấp trung mà chƣa
tham khảo thêm ý kiến từ các chuyên gia uy tín.
+ Nghiên cứu nƣớc ngoài :
-

Nghiên cứu của Simon P.Philbin et al. (2011), Thiết kế và vận dụng bảng
điểm cân bằng tại một trƣờng đại học ( Design and implementation of the
Balanced Scorecard at a university institute). Nghiên cứu này cung cấp chi
tiết cách thức điều chỉnh để cung cấp một hệ thống đo lƣờng bền vững và dễ
tiếp cận cho các viện đại học.

-

Nghiên cứu của Nigel Evans et al. ( 2005), Đánh giá bảng điểm cân bằng

nhƣ một công cụ quản lý cho khách sạn (Assessing the balanced scorecard as
a management tool for hotels). Nghiên cứu này đƣợc thực hiện tại các khách
sạn 3 sao trở lên ở Đông Bắc Anh với quy mô từ 30 đến 200 phòng. Kết quả
nghiên cứu cho thấy các khách sạn rất quan tâm đến doanh số hoạt động
hàng ngày và hàng tuần, đánh giá chênh lệch giữa chi phí thực tế với kế
hoạch theo tuần và theo tháng. Trong các phƣơng diện đều đƣợc tác giả đƣa
ra các thƣớc đo tƣơng ứng với mục tiêu trong lĩnh vực khách sạn và phù hợp
với chiến lƣợc đã đề ra. Tuy nhiên, kết quả nghiên cứu chỉ dừng lại ở việc
thống kê, mô tả chứ chƣa đi vào bản chất là tính khả thi trong việc áp dụng
mô hình bảng điểm cân bằng có hiệu quả tại các khách sạn hay không.

-

Nghiên cứu của Md Habib-Uz-Zaman Khan et al. (2011), Việc sử dụng các
thƣớc đo hiệu quả hoạt động và bảng điểm cân bằng tại các công ty
Bangladesh (The use of multiple measures and the balancedscorecard (BSC)
in Bangladeshi firms). Đề tài này lấy dữ liệu thông qua bảng câu hỏi từ các


6

giám đốc tài chính và kế toán trƣởng của 60 công ty đã đƣợc niêm yết ở
Bangladesh. Nghiên cứu xem xét tình trạng sử dụng thƣớc đo tài chính, phi
tài chính và bảng điểm cân bằng tại các công ty ở Bangladesh. Kết quả cho
thấy thƣớc đo tài chính đƣợc sử dụng rộng rãi hơn. Từ đó đƣa ra lý do cho
việc áp dụng và thực hiện bảng điểm cân bằng.
-

Nghiên cứu của Chimwani, Pamela and Nyamwange, Onserio and Otuyo,
Robert et al. (2013), Vận dụng các thƣớc đo hiệu quả hoạt động chiến lƣợc

trong các doanh nghiệp sản xuất quy mô vừa và nhỏ ở Kenya : Sử dụng bảng
điểm cân bằng (Application of Strategic Performance Measures in Small and
Medium-Sized Manufacturing Enterprises in Kenya: The Use of the
Balanced Scorecard Perspectives). Nghiên cứu đã sử dụng kỹ thuật lấy mẫu
phân tầng với quy mô mẫu là 100 doanh nghiệp vừa và nhỏ là các công ty
sản xuất ở Nairobi. Nghiên cứu đƣa ra rằng các doanh nghiệp sản xuất quy
mô vừa và nhỏ tại Kenya nên tập trung đầu tƣ phát triển các thƣớc đo phi tài
chính. Gía trị doanh nghiệp đƣợc tạo ra từ các quy trình kinh doanh nội bộ,
sự đổi mới, học hỏi và phát triển. Các nhà quản lý doanh nghiệp nên xác
định các quy trình kinh doanh nội bộ quan trọng mà công ty cần phải vƣợt
trội so với đối thủ cạnh tranh, xác định đƣợc cơ sở hạ tầng cần phải đƣợc xây
dựng nhằm tạo ra sự tăng trƣởng và cải thiện lâu dài về con ngƣời, hệ thống
và cơ cấu tổ chức. Nhƣ vậy thì các doanh nghiệp sản xuất vừa và nhỏ mới có
đƣợc khả năng cạnh tranh, mang lại lợi nhuận cho công ty.

Việc thống kê một số công trình nghiên cứu trên cũng thấy đƣợc rằng bảng điểm cân
bằng là một công cụ hữu hiệu đã đƣợc ứng dụng phổ biến tại các tổ chức trên thế giới
và nghiên cứu ứng dụng ở Việt Nam cũng khá nhiều.
Mỗi một doanh nghiệp sẽ có những đặc trƣng riêng nên mỗi bảng điểm cân bằng của
mỗi doanh nghiệp cũng đƣợc xây dựng khác nhau phù hợp với tầm nhìn và chiến lƣợc
cạnh tranh đƣợc đề ra. Và với đề tài “ Xây dựng bảng điểm cân bằng để đo lƣờng thành


7

quả hoạt động tại công ty TNHH TM Vũ Tân”, tác giả mong muốn từ việc kế thừa các
công trình nghiên cứu có thể đo lƣờng toàn diện thành quả hoạt động của khách sạn
thông qua sử dụng công cụ bảng điểm cân bằng một cách hiệu quả, giúp công ty phát
triển không ngừng trong tƣơng lai.
3) Mục tiêu nghiên cứu :

Mục tiêu nghiên cứu chung là: Xây dựng bảng điểm cân bằng để đo lƣờng thành quả
hoạt động tại công ty TNHH TM Vũ Tân.
4) Câu hỏi nghiên cứu :
Để đạt đƣợc mục tiêu nghiên cứu, tác giả cần trả lời các câu hỏi sau:
-

Cơ sở lý thuyết về bảng điểm cân bằng?

-

Thực trạng đo lƣờng thành quả hoạt động tại công ty TNHH TM Vũ Tân?
Ƣu điểm và hạn chế của hệ thống đo lƣờng thành quả hoạt động tại công ty
TNHH TM Vũ Tân?

-

Xây dựng bảng điểm cân bằng tại công ty TNHH TM Vũ Tân qua việc xác
định:
+ Tầm nhìn và chiến lƣợc của công ty, các mục tiêu của bốn phƣơng diện
trong bảng điểm cân bằng, bản đồ chiến lƣợc?
+ Các thƣớc đo và chỉ tiêu kế hoạch ở từng phƣơng diện trong bảng điểm
cân bằng?
+ Mối quan hệ nhân quả giữa các thƣớc đo?

5) Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu :
 Đối tượng nghiên cứu :
-

Phƣơng pháp đo lƣờng thành quả hoạt động tại công ty.
Trong đó :

+ Đối tƣợng nghiên cứu về mặt lý luận là các nội dung liên quan đến bảng
điểm cân bằng.


8

+ Đối tƣợng nghiên cứu về mặt thực tiễn là việc đo lƣờng thành quả hoạt
động tại công ty TNHH TM Vũ Tân.
 Đối tượng phỏng vấn : Ban Giám Đốc trong công ty TNHH TM Vũ Tân.
 Đối tượng khảo sát : Ban Giám Đốc và tất cả các nhân viên trong công ty.
 Phạm vi nghiên cứu :
Tập trung nghiên cứu việc xây dựng bảng điểm cân bằng để đo lƣờng thành
quả hoạt động tại công ty TNHH TM Vũ Tân trong năm 2019.
Nghiên cứu ở cấp độ đơn vị, không cụ thể cho cấp độ bộ phận hay phòng
ban trong công ty.
Dữ liệu nghiên cứu của luận văn gồm dữ liệu năm 2017 và năm 2018.
6) Phƣơng pháp nghiên cứu :
Để phục vụ cho việc nghiên cứu, tác giả sử dụng nguồn dữ liệu gồm:
 Dữ liệu sơ cấp: tác giả sử dụng bảng câu hỏi khảo sát, phỏng vấn về thực
trạng đo lƣờng thành quả hoạt động tại công ty.
 Dữ liệu thứ cấp: tác giả tìm các tài liệu liên quan đến bảng điểm cân bằng
(từ các giáo trình, trang web, tạp chí..), dữ liệu về báo cáo tài chính, báo cáo
nội bộ, thông tin về quy trình hoạt động của công ty.
Với mong muốn đạt đƣợc mục tiêu nghiên cứu, tác giả sử dụng phƣơng pháp
chính là phƣơng pháp định tính kết hợp cùng các phƣơng pháp hỗ trợ nhƣ:
thống kê, quan sát, phỏng vấn, khảo sát, tổng hợp, phân tích và đánh giá.
7) Kết cấu của luận văn :
-

Gồm 3 chƣơng cụ thể nhƣ sau :

Chƣơng 1 : Cơ sở lý luận về bảng điểm cân bằng
Chƣơng 2: Thực trạng đo lƣờng thành quả hoạt động tại công ty TNHH TM Vũ
Tân
Chƣơng 3: Xây dựng bảng điểm cân bằng để đo lƣờng thành quả hoạt động tại
công ty TNHH TM Vũ Tân


9

CHƢƠNG 1 : CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ BẢNG ĐIỂM CÂN BẰNG
Ở chƣơng này, tác giả sẽ sử dụng phƣơng pháp tổng hợp lý thuyết từ các giáo trình,
trang web, tạp chí có liên quan đến bảng điểm cân bằng để từ đó liên kết tầm nhìn và
chiến lƣợc của công ty với các mục tiêu và thƣớc đo tƣơng ứng với từng phƣơng diện
của bảng điểm cân bằng: tài chính, khách hàng, quy trình kinh doanh nội bộ, học hỏi và
phát triển.
1.1 Tổng quan về bảng điểm cân bằng
1.1.1 Lịch sử ra đời
Vào năm 1990, đề tài “ Đo lƣờng hiệu suất hoạt động của tổ chức trong lƣơng lai “
đƣợc bảo trợ trong thời gian một năm bởi bộ phận nghiên cứu của KPMG tại học viện
Nolan Norton. David P.Norton, Giám đốc điều hành Viện và Robert S.Kaplan đã tiến
hành nghiên cứu 13 công ty từ các lĩnh vực khác nhau nhằm đƣa ra một công cụ mới
giúp đo lƣờng hiệu quả hoạt động khắc phục đƣợc những hạn chế của hệ thống đo
lƣờng hiệu quả hoạt động lúc bấy giờ. Mô hình này đã đƣợc Tạp chí Havard Business
Review đánh giá là một trong những ý tƣởng có ảnh hƣởng nhất thế kỷ XX (Pau
N.Riven, 2006).
Kết quả nghiên cứu cho thấy đƣợc tính khả thi cũng nhƣ lợi ích mà bảng điểm cân
bằng đã mang lại với bốn phƣơng diện: tài chính, khách hàng, quy trình kinh doanh nội
bộ, học hỏi và phát triển. Hai ông cũng đã áp dụng bảng điểm cân bằng vào một số
công ty trong bốn năm tiếp theo và thu đƣợc kết quả vƣợt trội. Các nhà quản trị sử

dụng bảng điểm cân bằng không chỉ để làm rõ và truyền đạt chiến lƣợc mà còn để quản
lý chiến lƣợc.
Vào năm 2004, Gavin Lawrie và Ian Cobbold đã nhận thấy thế hệ thứ hai của bảng
điểm cân bằng với chức năng là một hệ thống quản lý cốt lõi. So với thế hệ trƣớc thì
việc lựa chọn các thƣớc đo phù hợp với từng mục tiêu cụ thể, mục tiêu chiến lƣợc đƣợc
phân cho từng phƣơng diện của bảng điểm cân bằng và mối quan hệ nhân quả giữa các


10

mục tiêu chiến lƣợc chính là hai cải tiến nổi bật. Sau đó, Gavin Lawrie and Ian
Cobbold ( 2004 ) cũng phát triển mô hình bảng điểm cân bằng thế hệ thứ ba dựa trên
việc sàng lọc thế hệ thứ hai với hai cải tiến chính là : báo cáo đích ( một mô tả chiến
lƣợc định lƣợng về những gì mà tổ chức đạt đƣợc trong lƣơng lai) ; mô hình liên kết
chiến lƣợc với phƣơng diện “ hoạt động “ và phƣơng diện “ kết quả “ ( phƣơng diện “
kết quả “ thay thế cho phƣơng diện khách hàng và tài chính; phƣơng diện “ hoạt động “
thay thế cho phƣơng diện quy trình kinh doanh nội bộ, học hỏi và phát triển ).
Có thể nói dù bảng điểm cân bằng ở thế hệ nào cũng đều nhận đƣợc sự quan tâm của
các doanh nghiệp trên thế giới. Với 62% các tổ chức sử dụng bảng điểm cân bằng để
đo lƣờng thành quả hoạt động (Nguồn: Kaplan et al, Management Accounting, 2012,
trang 19) cho thấy bảng điểm cân bằng là một trong những công cụ phổ biến nhất để đo
lƣờng và cải tiến thành quả hoạt động.
1.1.2 Khái niệm của bảng điểm cân bằng
Bảng điểm cân bằng là một công cụ hữu hiệu trong việc đo lƣờng thành quả hoạt động
và hỗ trợ cho nhà quản lý trong quản trị chiến lƣợc của một tổ chức. Bảng điểm cân
bằng chuyển tầm nhìn và chiến lƣợc của một doanh nghiệp thành những mục tiêu và
thƣớc đo cụ thể trên bốn phƣơng diện: tài chính, khách hàng, quy trình kinh doanh nội
bộ, học hỏi và phát triển (Robert S.Kaplan và David P.Norton, 1996, trang 2).
Sự cân bằng đƣợc thể hiện giữa các thƣớc đo tài chính ( quá khứ) với các thƣớc đo phi
tài chính ( các yếu tố định hƣớng cho kết quả tài chính trong lƣơng lai), giữa những

mục tiêu ngắn hạn và mục tiêu dài hạn, giữa những chỉ số về kết quả và những chỉ số
thúc đẩy hiệu quả hoạt động, giữa những khía cạnh hiệu quả hoạt động ngoại vi ( cổ
đông, khách hàng) và nội tại ( quy trình kinh doanh nội bộ, học hỏi và phát triển).
Bảng điểm cân bằng giúp cho nhà quản trị có một bức tranh toàn điện về thành quả
hoạt động của doanh nghiệp, biến chiến lƣợc thành các mục tiêu cụ thể, từ mỗi mục


11

tiêu sẽ có một hoặc nhiều thƣớc đo và chỉ tiêu phù hợp, hƣớng doanh nghiệp tới sự
thành công trong tƣơng lai.

TÀI CHÍNH
„Để tồn tại về tài chính,
chúng ta phải thể hiện ra
sao trƣớc các cổ đông?”
Mục Thƣớc Chỉ Sáng
tiêu đo
tiêu kiến

HỌC HỎI VÀ PHÁT
TRIỂN
„Để đạt đƣợc tầm nhìn,
chúng ta làm thế nào để
duy trì đƣợc khả năng thay
đổi & cải tiến ?”
Mục Thƣớc Chỉ Sáng
tiêu đo
tiêu kiến

Tầm nhìn và
chiến lƣợc

QUY TRÌNH NỘI BỘ
„Để thỏa mãn cổ đông &
khách hàng, chúng ta phải
xúc tiến các quy trình nội
bộ nào?”
Mục Thƣớc Chỉ Sáng
tiêu đo
tiêu kiến

KHÁCH HÀNG
„Để đạt đƣợc tầm nhìn,
chúng ta phải thể hiện ra
sao trƣớc khách hàng?”
Mục Thƣớc Chỉ Sáng
tiêu đo
tiêu kiến

Hình 1.1 Mô hình Balanced Scorecard
Nguồn: Robert S.Kaplan và David P.Norton, “Sử dụng Thẻ điểm cân bằng như một hệ
thống quản lý chiến lược” Harvard Business Review, tháng 1 và 2 năm 1996


12

1.1.3 Vai trò
 Bảng điểm cân bằng là một hệ thống đo lƣờng:
Các thƣớc đo tài chính thƣờng đƣợc gọi là các “chỉ số trễ”, chúng đo lƣờng thành quả

hoạt động của tổ chức trong quá khứ nhƣng lại không nhấn mạnh vào cách thức tạo ra
giá trị thực của hôm nay, đó là các tài sản vô hình. Trong khi đó, tài sản vô hình nhƣ
mối quan hệ với khách hàng, kỹ năng và trình độ của nhân viên… chính là nguyên
nhân tạo ra lợi nhuận và giá trị của doanh nghiệp trong dài hạn. Bảng điểm cân bằng
đóng vai trò đƣa ra những chiến lƣợc kinh doanh hiệu quả trong tƣơng lai.
Theo Kaplan và Norton, “việc đo lƣờng thực sự quan trọng, nếu bạn không đo lƣờng
đƣợc điều gì, bạn sẽ không quản lý đƣợc điều đó. Một hệ thống đo lƣờng của tổ chhức
ảnh hƣởng mạnh mẽ đến hành vi mọi ngƣời ở cả trong và ngoài tổ chức” (R,S Kaplan
and David P.Norton, The Balanced Scorecard : Translating Strategy Into Action,
1996).
Bảng điểm cân bằng là phƣơng pháp chuyển tầm nhìn và chiến lƣợc của doanh nghiệp
thành hành động, những mục tiêu đều đƣợc thể hiện cụ thể qua các thƣớc đo. Và doanh
nghiệp cũng có thể kiểm soát và đánh giá đƣợc kết quả thực hiện dựa trên chỉ tiêu đã
đƣợc thiết lập trên bảng điểm cân bằng. Ngoài ra, bảng điểm cân bằng còn giúp doanh
nghiệp quản lý tốt tài sản vô hình cũng nhƣ khám phá đƣợc những giá trị mang lại từ
tài sản vô hình. Hệ thống này sẽ liên kết hành vi của các bộ phận, nhân viên hƣớng đến
mục tiêu của của doanh nghiệp.
Bảng điểm cân bằng kết hợp những thƣớc đo tài chính với những thƣớc đo phi tài
chính hƣớng tới thành công của tổ chức trong lƣơng lai. Khi tổ chức muốn đạt đƣợc
chiến lƣợc thì cần đặt ra các mục tiêu cụ thể và các mục tiêu này phải đƣợc chuyển
thành các con số để đo lƣờng chứ không thể mang tính trừu tƣợng. Vì vậy, thƣớc đo sẽ
giúp cho các mục tiêu đƣợc thể hiện rõ ràng. (Kaplan and Norton, 1996b).


13

 Bảng điểm cân bằng là một hệ thống quản lý chiến lƣợc:
Bảng điểm cân bằng là một hệ thống đo lƣờng, giúp cho các thƣớc đo tài chính đƣợc
thể hiện rõ nét nhằm đo lƣờng hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp và thực hiện đƣợc
chiến lƣợc đã đặt ra. Ngoài vai trò trên thì bảng điểm cân bằng còn đƣợc sử dụng nhƣ

một công cụ kết nối các hoạt động ngắn hạn với chiến lƣợc của công ty. Kết quả là
doanh nghiệp đã giảm đƣợc các mặt “lý thuyết”, giúp loại đi các yếu tố ngăn việc thực
hiện hiệu quả chiến lƣợc nhƣ sau:
Định hướng chiến lược tốt hơn: Xuất phát từ tầm nhìn và chiến lƣợc của tổ
chức, doanh nghiệp sẽ hình thành đƣợc các mục tiêu, thƣớc đo và chỉ tiêu cụ thể trên
bốn phƣơng diện. Ví dụ: từ tầm nhìn đƣợc xác định: “Đứng đầu trong thị trƣờng nƣớc
giải khát” thì thông qua bảng điểm cân bằng sẽ đƣợc thể hiện bằng các mục tiêu nhƣ
“Tăng trƣởng doanh thu” trong phƣơng diện tài chính; “Tăng thị phần” trong phƣơng
diện khách hàng…
Công cụ truyền đạt thông tin nội bộ: Bảng điểm cân bằng đƣợc phổ biến đến các
phòng ban, bộ phận; hƣớng mọi ngƣời đến mục tiêu chung của doanh nghiệp. Từ đó,
mọi ngƣời có thể hiểu đƣợc những gì cần thực hiện, thông tin đƣợc trao đổi và cập nhật
liên tục, giúp cho việc thực hiện chiến lƣợc hiệu quả hơn.
Sử dụng nguồn lực hợp lý: Xây dựng bảng điểm cân bằng sẽ tạo điều kiện giúp cho
việc sử dụng nguồn ngân sách một cách hợp lý trong quá trình hoạch định chiến lƣợc.
Bên cạnh việc thiết lập các mục tiêu, thƣớc đo, chỉ tiêu cụ thể cho từng phƣơng diện thì
bảng điểm cân bằng còn xem xét các biện pháp có thực hiện đƣợc hay không, kế hoạch
hành động dựa trên nguồn lực để đạt đƣợc mục tiêu. Nguồn nhân lực và tài chính phải
thực sự tạo nền tảng cho việc quá trình dự toán ngân sách. Doanh nghiệp sẽ không còn
xuất hiện tình trạng các bộ phận trình dự toán ngân sách bằng cách lấy số ngân sách
năm trƣớc cộng với một số phần trăm nào đó. Nhà quản lý phải xác định các chi phí
cần thiết nào kết hợp với từng mục tiêu cụ thể trong bảng điểm cân bằng.