Chủ đề 1 : Văn biểu cảm (12 tiết )
Tiết 1+2+3
Soạn:
Dạy: ôn tập văn bản biểu cảm
A/ Mục tiêu bài học :
Giúp h/sinh:
- Ôn lại những điểm quan trọng nhất về lý thuyết làm văn bản biểu cảm.
- Cách lập ý và lập dàn bài cho một đề văn biểu cảm.
- Cách diễn đạt trong bài văn biểu cảm.
B/ Chuẩn bị:
c/ tiến trình bài dạy:
*1. ổ n định lớp : 1
* 2.Kiểm tra bài cũ: 5
- Kiểm tra bài về nhà
* 3.Bài mới: 35
H: Thế nào là văn biểu cảm, đánh giá ?
H: Muốn bày tỏ thái độ, tình cảm và sự
đánh giá của mình trớc hết cần phải có các
yếu tố gì ? Tại sao ?
=> Cảm xúc là yếu tố đầu tiên và hết sức
quan trọng trong văn biểu cảm. Đó là sự
xúc động của con ngời trớc vẻ đẹp của
thiên nhiên và cuộc sống. Chính sự xúc
động ấy đã làm nảy sinh nhu cầu biểu cảm
của con ngời.
H: Nhắc lại những yêu cầu của văn bản
miêu tả, tự sự ?
*Câu 1: Khái niệm văn biểu
cảm ?
Là kiểu văn bản bày tỏ thái độ,
tình cảm và sự đánh giá của con
ngời đối với thiên nhiên và cuộc
sống.
* Câu 2:
- Các yếu tố cần có để qua đó
hình thành và thể hiện cảm xúc,
thái độ, tình cảm của ngời viết
là tự sự và miêu tả.
* Câu 3: Phân biệt văn bản biểu
cảm với văn bản miêu tả, văn
bản tự sự ?
- Văn tự sự là yêu cầu kể lại một
sự việc, một câu chuyện có đầu,
có đuôi, có ngôn ngữ, diễn biến,
H: Vậy trong văn bản biểu cảm có yếu tố
tự sự và miêu tả, tại sao chúng ta không
gọi là văn tự sự, miêu tả tổng hợp
H: Trong văn bản biểu cảm, tự sự, miêu tả
đóng vai trò gì ?
* Cho bài ca dao:
" Sông kia bên lở bên bồi
...........................................
Biết rằng bên đục, bên trong, bên nào"
H: Tìm hiểu các biện pháp nghệ thuật đợc
sử dụng ?
H: Các hình ảnh trong bài ca dao có ý
nghĩa gì ?
H: Tâm trạng của ngời viết nh thế nào ?
H: Phơng thức biểu đạt của bài ca dao là gì
?
H: Qua đó em có nhận xét gì về đặc trng
của văn biểu cảm ?
kết quả nhằm tái hiện những sự
việc hoặc những kỷ niệm trong
kí ức để ngời nghe, ngời đọc có
thể hiểu và nhớ, kể lại đợc.
- Văn miêu tả yêu cầu tái hiện
đối tợng nhằm dựng một chân
dung đầy đủ, chi tiết, sinh động
về đối tợng ấy để ngời đọc, nghe
có thể hình dung rõ ràng về đối
tợng ấy.
- Trong văn biểu cảm, tự sự và
miêu tả chỉ là phơng tiện để ng-
ời viết thể hiện thái độ, tình
cảm, sự đánh giá.
- Tự sự và miêu tả trong văn
biểu cảm có vai trò nh cái cớ,
cái nền cho cảm xúc. Do đó nó
thờng không tả, không kể,
không thuật đầy đủ nh khi nó có
t cách là một kiểu văn bản độc
lập.
* Câu 4:
Đặc trng của văn bản biểu
cảm :
- Bài ca dao có sử dụng:
+ Điệp ngữ.
+ ẩn dụ.
+ Từ trái nghĩa.
- ý nghĩa tợng trng, ám chỉ
những sự kiện trong đời sống
tình cảm của con ngời.
- Tâm trạng phân vân xen hồi
hộp bâng khuâng.
-> Bài ca dao trên là một văn
bản biểu cảm, rất gần gũi với văn
bản trữ tình.
* Câu 5: Luyện tập văn bản biểu cảm.
Đề bài: Cảm nghĩ mùa xuân ?
? Nêu các thao tác cần tiến hành.
I. tìm hiểu đề
- Kiểu văn bản: Phát biểu cảm nghĩ.
- Đối tợng biểu cảm: Mùa xuân.
II. tìm ý:
1. Mùa xuân của thiên nhiên:
- Cảnh sắc, thời tiết, khí hậu, cây cỏ, chim muông, ...
2. Mùa xuân của con ng ời:
- Tuổi tác, nghề nghiệp, tâm trạng, suy nghĩ, ...
3. Cảm nghĩ:
- Thích hay không thích mùa xuân ? Vì sao ? Mong đợi hay không ? Vì
sao ?
- Kể hoặc tả để bộc lộ cảm nghĩ thích hay không thích ? Mong đợi hay
không mong đợi ?
* Giáo viên giao cho học sinh lập dàn ý theo nhóm.
- Trình bày dàn ý.
- Thống nhất dàn ý.
*4. Củng cố: 3
- GV chốt lại những nội dung cần ghi nhớ trong tiết ôn tập
*5. h ớng dẫn về nhà : 1
- Hoàn chỉnh dàn ý.
- Viết bài, sửa bài.
********************************************************
Tiết : 4+5+6
Các yếu tố trong Văn biểu cảm
Soạn :
Dạy :
A/ Mục tiêu cần đạt :
- HS nắm vững hơn về văn biểu cảm, các yếu tố trong văn
biểu cảm
- Có kĩ năng vận dụng trong thực hành viết bài
B/ Chuẩn bị :
C/ Tiến trình lên lớp :
1. ổn định tổ chức
2.Kiểm tra
3. Bài mới
I. Lí thuyết
1, Nhu cầu biểu cảm và văn biểu cảm
a, Văn biểu cảm: là văn bản đợc viết ra khi ngời viết có tình cảm dồn nén,
chất cha không nói ra đợc cần có nhu cầu đuợc bộc bạch thổ lộ nhằm khêu
gợi ở ngời đọc sự đồng cảm.
b, Đặc điểm của văn biểu cảm:
+ Mỗi bài văn biểu cảm tập trung biểu đạt một tình cảm chủ yếu.
+ Để biểu đạt tình cảm, ngời viết có thể chọn một hình ảnh có ý nghĩa ẩn
dụ , tợng trng để gửi gắm tình cảm t tởng, hoặc cũng có thể biểu đạt bằng
cách thổ lộ trực tiếp.
+ Bài văn biẻu cảm cũng có bố cục 3 phần nh mọi bài văn khác. Tình cảm
trong bài phải trong sáng, rõ ràng, chân thực.
2, Cách lập ý của bài văn biểu cảm
*Những cách lập ý thờng gặp của văn biểu cảm
+ Liên hệ hiện tại với tơng lai
+ Hồi tởng quá khứ và suy nghĩ về hiện tại
+ Tởng tuợng tình huống, hứa hẹn, mong ớc.
+ Quan sát, suy ngẫm.
3, Các yêu tố tự sự, miêu tả trong văn biểu cảm
+ Muón phát biểu, suy nghĩ, cảm xúc đối với đời sống xung quanh, hãy
dùng phơng thức tự sự và miêu tả để gợi ra đối tợng biểu cảm và gửi gắm
cảm xúc.
+ Tự sự và miêu tả ở đây nhằm khêu gợi cảm xúc, do cảm xúc chi phối chứ
không nhằm mục đích kể chuyện, miêu tả đầy đủ sự việc, phong cảnh.
4, Cách làm bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học.
a, Phát biểu cảm nghĩ về một tác phẩm văn học (bài văn, bài thơ) là trình
bày những cảm xúc, tởng tợng, liên tởng, suy ngẫm của mình về nội
dung và hình thức của tác phẩm đó.
b, Bài cảm nghĩ về tác phẩm văn học cũng phải có ba phần:
+ Mở bài: Giới thiệu tác phẩm và hoàn cảnh tiếp xúc với tác phẩm.
+ Thân bài: Những cảm xúc suy nghĩ do tác phẩm gợi nên.
+ Kết bài: ấn tợng chung về tác phẩm.
II. Thực hành :
Đề bài : Cảm nghĩ về loài cây em yêu
I- Tìm hiểu đề
Nêu yêu cầu của đề?
- Thái độ - tình cảm với loài cây
Đối tợng và tình cảm cần thể hiện? - Đối tợng: cây
- Tình cảm: tích cực - gắn bó
Viết về cây gạo
II- Làm dàn ý
1. Mở bài
Dàn ý tham khảo các ý trong mở bài? - Giới thiệu chung về cây
- Lý do yêu thích
2. Thân bài:
Thân bài có mấy ý?
Chú ý cảm xúc - tình cảm?
- Sự thay đổi của cây qua 4 mùa
- Tình cảm: gắn bó, thân thiết,
phẩm chất tốt đẹp.
3. Kết bài
- Tình yêu đối với cây
III- Luyện tập
Học sinh viết hoàn thiện - đọc nhận xét
Nhận xét bố cục
1. Văn bản cây sấu Hà Nội
+ Mở: ấn tợng chung
+ Thân: hơng vị
- Màu sắc
Tình cảm: gợi nhớ
- Kỷ niệm: + Thơ cấu
+ Đi xa
* Kết: nỗi nhớ
Đọc một số đoạn văn biểu cảm
(tham khảo)
D - Củng cố,dặn dò