HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ KHU VỰC I
ĐỀ CƯƠNG MÔN HỌC
TÔN GIÁO VÀ TÍN NGƯỠNG
1
HÀ NỘI, NĂM 2018
2
ĐỀ CƯƠNG MÔN HỌC
TÊN MÔN HỌC: TÔN GIÁO VÀ TÍN NGƯỠNG
PHÂN I: TÔNG QUAN VÊ MÔN HOC
̀
̉
̀
̣
1. Thông tin chung về môn học:
Tổng số tiết: 35
(Lý thuyết: 30; Thảo luận: 5; Thực tế môn học:….)
Các yêu cầu đối với môn học:
Khoa giảng dạy: Dân tộc và Tôn giáo
Số điện thoại: (024) 35536280; Email:……………….………………
2. Mô tả tóm tắt nội dung môn học: (không quá 150 từ)
Vị trí của môn học: nằm trong chương trình Cao cấp lý luận.
Vai trò của môn học:
+ Trang bị cho người học về thế giới quan, phương pháp luận khoa học trong nhận
thức và hoạt động thực tiễn trên lĩnh vực tôn giáo.
+ Củng cố lập trường cách mạng, nâng cao năng lực tư duy khoa học;
+ Góp phần hoàn thiện phương pháp quản lý trong công tác tôn giáo.
Nôi dung môn hoc (sô l
̣
̣
́ ượng bai giang/chuyên đê/ch
̀ ̉
̀ ương):
Môn học có 5 bài:
+ Chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về tôn giáo (5 tiết).
+ Tình hình tôn giáo trên thế giới và ở Việt Nam.
+ Một số tôn giáo ở Việt Nam.
+ Một số hình thức tín ngưỡng ở Việt Nam
+ Quan điểm, chính sách của Đảng, Nhà nước Việt Nam về tôn giáo, tín ngưỡng
3. Muc tiêu môn hoc
̣
̣
Về tri thức: Cung cấp cho người học:
+ Những hiểu biết cơ bản về tôn giáo;
+ Những quan điểm cơ bản của Chủ nghĩa Mác Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh về
tôn giáo và giải quyết tôn giáo trong CNXH; quan.điểm, chính sách tôn giáo của Đảng
Cộng sản Việt Nam.
+ Tình hình tôn giáo trên thế giới cũng như ở nước ta hiện nay.
Về tư tưởng:
3
+ Nâng cao nhận thức, thống nhất quan điểm, trách nhiệm của mỗi cán bộ, đảng
viên, của hệ thống chính trị và toàn xã hội về vấn đề tôn giáo và công tác tôn giáo hiện
nay.
+ Củng cố thế giới quan khoa học về tôn giáo, xây dựng niềm tin vào chủ nghĩa vô
thần mác xít, đấu tranh tư tưởng và thực tiễn với các hiện tượng mê tín dị đoan và lợi
dụng tôn giáo chống lại chủ nghĩa Mác – lênin, và vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản
Việt Nam.
Về kỹ năng:
+ Vận dụng thực hiện có hiệu quả quan điểm chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh và chủ trương, chính sách tôn giáo của Đảng, Nhà nước vào công tác tôn giáo ở
địa phương, cơ quan hiện nay.
+ Tư vấn, tham mưu cho các cấp Đảng, chính quyền xây dựng và thực hiện chủ
trương, chính sách tôn giáo ở địa phương, đơn vị trong quá trình xây dựng CNXH ở nước
ta.
PHÂN
̀ II: CAC BAI GIANG/CHUYÊN ĐÊ
́
̀
̉
̀ MÔN HOC
̣
I. Bai giang/Chuyên đ
̀ ̉
ề 1
1. Tên chuyên đê:̀ Chủ nghĩa Mac Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về tôn giáo
2. Sô tiêt lên l
́ ́
ớp: 5 tiết
3. Mục tiêu: Bai giang/chuyên đê nay se trang bi/cung câp cho hoc viên:
̀ ̉
̀ ̀ ̃
̣
́
̣
Về kiến thức: (cần nêu được những kiến thức dự định cung cấp cho học viên)
Cung cấp những kiến thức cơ bản của chủ nghĩa MácLênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về
tôn giáo.
Về kỹ năng: (cần nêu được các kĩ năng dự định cung cấp cho học viên)
Củng cố và nâng cao quan điểm duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, hình thành phương
pháp, kỹ năng vận dụng kiến thức để ứng xử với tôn giáo phù hợp với quan điểm mác –
xít.
Về thái độ/tư tưởng: (cần nêu được phẩm chất, tư tưởng dự định người học đạt
được sau khi học tập bài giảng/chuyên đề)
Có thái độ đúng mực, khách quan trong giải quyết những vấn đề liên quan đến tôn giáo, tín
ngưỡng.
4. Chuân đâu ra va đanh gia ng
̉
̀
̀ ́
́ ươi hoc
̀ ̣
Chuẩn đầu ra (Sau khi kêt́
4
Đánh giá người học
Yêu câu đanh gia
̀
́
́
Hinh th
̀
ưc đanh gia
́ ́
́
thuć baì giang/chuyên
̉
đê ̀ nay,
̀ hoc̣
viên co thê đat đ
́ ̉ ̣ ược)
Về kiến thức:
Giải thích được tôn giáo
Hiểu được những quan điểm cơ bản là gì
của chủ nghĩa MácLênin, tư tưởng Phân tích quá trình phát
Hồ Chí Minh về tôn giáo.
sinh phát triển và biến đổi
của tôn giáo trong lịch sử
phát triển của nhân loại
Nhận biết được vai trò
của tôn giáo trong đời sống
xã hội
Giải thích các nguyên tắc
giải quyết vấn đề tôn giáo
trong chủ nghĩa xã hội.
Phân tích được các nội
dung tư tưởng Hồ Chí
Về kỹ năng:
Minh về tôn giáo.
Phân tích được các hiện
Kiến nghị biện pháp, cách thức thực tượng tôn giáo, tín ngưỡng
hiện trong giải quyết vấn đề tôn trong đời sống xã hội ở địa
giáo
phương.
Nhận diện được vấn đề
tự do tín ngưỡng tôn giáo
và vấn đề lợi dụng tôn giáo
vào các mục đích khác.
Dự báo được các xu thế
phát triển của các hiện
tượng, vấn đề tôn giáo
Đề xuất giải pháp giải
quyết vấn đề tôn giáo tại
Về thái độ/Tư tưởng:
địa phương
Nhận diện, đấu tranh với
Củng cố thế giới quan khoa học các quan điểm sai trái về
Mac xit trong giải quyết các vấn đề vấn đề tín ngưỡng tôn giáo
5
Thi tự luận
liên quan đến tín ngưỡng, tôn giáo.
Khắc phục những biểu
hiện tả khuynh hoặc hữu
khuynh đối với các tín
ngưỡng tôn giáo
5. Nội dung chi tiêt và hình th
́
ức tô ch
̉ ức dạy học
Nội dung chi tiết
1. KHÁI NIỆM TÔN GIÁO
Hình thức tổ chức dạy
học
Thuyêt trinh
́ ̀
2. CHỦ NGHĨA MÁC – LÊNIN Thuyêt trinh
́ ̀
VỀ TÔN GIÁO
Phát vấn
2.1. Bản chất của tôn giáo
Thảo luận nhóm: Theo
2.2. Nguồn gốc của tôn giáo
các đồng chí, tôn giáo có
2.2.1. Nguồn gốc tự nhiên, kinh
nên tồn tại trong quá
tế – xã hội
trình xây dựng chủ nghĩa
2.2.2. Nguồn gốc nhận thức
xã hội hay không? Tại
2.2.3. Nguồn gốc tâm lý
sao?
2.3. Tính chất của tôn giáo
Bài tập tình huống:
2.3.1. Tính lịch sử
Giải quyết một vấn đề
2.3.2. Tính chính trị
tôn giáo phát sinh tại địa
2.3.3. Tính quần chúng
phương
2.4. Chức năng của tôn giáo
Ví dụ: UBND huyện A
2.4.1. Chức năng thế giới quan
(chức năng phản ánh)
2.4.2. Chức năng đền bù
2.4.3. Chức năng điều chỉnh
hành vi đạo đức của con người
2.4.4. Chức năng liên kết xã hội
2.4.5. Chức năng chuyển tải,
bảo lưu bản sắc văn hoá
2.5. Nguyên tắc giải quyết
vấn đề tôn giáo trong chủ
6
đã chi 100 triệu đồng để
tu sửa một ngôi chùa
trên địa bàn của huyện,
có rất nhiều ý kiến về
vấn đề này, đặc biệt là
những người theo đạo
Công giáo trên địa bàn
của huyện. Đồng chí có
ý kiến gì về việc này?
Tự học:
Câu hoi đanh gia qua
̉
́
́
́
trinh
̀
Câu hoỉ t r ướ c gi ờ lên
lớp:
1 Hiểu thế nào là tôn giáo?
2 Có ph ả i tôn giáo xu ấ t
hi ệ n cùng v ớ i s ự xu ấ t
hi ệ n c ủ a con ng ườ i?
Câu hoỉ trong gi ờ lên
l ớ p:
1. Vì sao tôn giáo xu ấ t
hi ệ n?
2. Tôn giáo có vai trò gì
trong cu ộ c s ống hàng
ngày?
3. Vì sao những người
Cộng sản không được
tuyên chiến với tôn giáo
4. Vì sao Hồ Chí Minh cho
rằng trong quá trình xây
dựng CNXH phải kế thừa,
phát huy những giá trị tích
cực của các tôn giáo?
Câu hoi sau
̉
gi ờ lên l ớ p
(đinh
̣ h ươ ́ng t ự hoc̣ va ̀
ôn tâp):
̣
1. Đồng chí hãy làm rõ việc
nghĩa xã hội
3. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH Thuyêt trinh
́ ̀
Đảng cộng sản đã nhận
thức và thực hiện các
3.1.Tiếp cận của Chủ tịch
Thảo luận nhóm: Những nguyên tắc của Chủ nghĩa
điểm mới trong quan
Mác Lênin để giải quyết
Hồ Chí Minh về tôn giáo
điểm của Hồ Chí Minh
vấn đề tôn giáo trong quá
3.2. Tư tưởng Hồ Chí Minh
về tôn giáo so với chủ
trình xây dựng Chủ nghĩa
về tôn trọng và bảo đảm
nghĩa Mac – Lênin?
xã hội ở nước ta?
Phát vấn
2. Ngay sau khi nước nhà
VỀ TÔN GIÁO
quyền tư do tín ngưỡng, tôn
giáo của nhân dân
dành được độc lập, trong
3.3.Tư tưởng Hồ Chí Minh
phiên họp đầu tiên của
về đoàn kết tôn giáo
3.3.1. Cơ sở hinh thanh t
̀
̀ ư
tưởng Hô Chi Minh vê đoan kêt
̀ ́
̀ ̀ ́
tôn giaó
3.3.2. Nôi dung đoan kêt tôn
̣
̀ ́
giao theo t
́
ư tưởng Hô Chi
̀ ́
Minh
3.3.3. Phương châm, biện pháp
đoàn kết tôn giáo theo tư tưởng
Chính phủ lâm thời
(3/9/1945), Chủ tịch Hồ Chí
Minh đã tuyên bố: “… Tín
ngưỡng tự do và Lương
Giáo đoàn kết”. Đồng chí
hãy làm rõ mục tiêu, nội
dung và ý nghĩa của đoàn
kết tôn giáo trong luận
điểm trên.
Hồ Chí Minh
3.4. Tư tưởng Hồ Chí Minh
về phát huy giá trị của tôn
giáo
3.5. Tư tưởng Hồ Chí Minh
về chống lợi dụng tôn giáo và
bài trừ mê tín dị đoan
6. Tai liêu hoc tâp
̀ ̣
̣
̣ (Phu h
̀ ợp với muc tiêu, chuân đâu ra, nôi dung bai giang/chuyên đê va
̣
̉
̀
̣
̀
̉
̀ ̀
ghi ro ch
̃ ương/muc/trang cân đoc)
̣
̀ ̣
6.1. Tai liêu phai đoc:
̀ ̣
̉
̣
1. Quốc hội (khóa XIV): “Luật tín ngưỡng, tôn giáo”, Kỳ họp thứ hai, thông qua ngày
18/61/2016; có hiệu lực từ 01/01/2018.
2. Chính phủ: “Nghị định quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật tín
ngưỡng, tôn giáo”, số 162/2017/NĐCP, Hà Nội, ngày 30 tháng 12 năm 2017.
7
3. Học viện Chính trị quốc gia: “Tôn giáo và tín ngưỡng”
6.2. Tai liêu nên đoc:
̀ ̣
̣
1. Đảng cộng sản Việt Nam: “Văn kiện Hội nghị lần thứ bảy Ban chấp hành Trung
ương (khóa IX)”, Nxb CTQG, Hà Nội, 2003.
2. Đảng cộng sản Việt Nam: “Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII ”, Văn
phòng Trung ương Đảng, Hà Nội, 2016.
3. Quốc hội (khóa XIII): “Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ”, kỳ
họp thứ sáu, thông qua ngày 28/11/2013.
7. Yêu cầu với học viên (Nêu ro cac hoat đông ng
̃ ́
̣
̣
ươi hoc phai th
̀ ̣
̉ ực hiên phu h
̣
̀ ợp vơí
chuân đâu ra, nôi dung, hinh th
̉
̀
̣
̀
ức tô ch
̉ ức day hoc va yêu câu đanh gia cua bai giang đa
̣
̣
̀
̀
́
́ ̉
̀
̉
̃
tuyên bô).
́
Chuẩn bị nội dung thảo luận;
Lam bai tâp;
̀
̀ ̣
Chuân bi nôi dung t
̉
̣ ̣
ự hoc;
̣
Chuẩn bị nội dung câu hỏi trươc, trong, sau gi
́
ờ lên lớp ở Muc 5;
̣
Đọc tài liệu theo hướng dẫn;
Tâp trung nghe giang, tich c
̣
̉
́ ực tham gia tra l
̉ ơi cac câu hoi, tham gia đôi thoai, đong gop y
̀ ́
̉
́
̣
́
́ ́
kiêń , thảo luận.
Ha Nôi, n
̀ ̣ gày............tháng............năm...............
GIAM
́ ĐÔC
́
8
TRƯỞNG KHOA
II. Bai giang: Bài 2
̀ ̉
1. Tên bài: Tình hình tôn giáo trên thế giới và ở Việt Nam
2. Sô tiêt lên l
́ ́
ớp: 5 tiết
3. Mục tiêu: Bai giang nay se cung câp cho hoc viên:
̀ ̉
̀ ̃
́
̣
Về kiến thức: Cung cấp những kiến thức cơ bản về đặc điểm, tình hình tôn giáo trên
thế giới và ở Việt Nam hiện nay.
Về kỹ năng: Củng cố kỹ năng phân tích và nhận diện các vấn đề nảy sinh trong thực
tiễn có liên quan đến tôn giáo hiện nay
Về thái độ/tư tưởng: Bình tĩnh, chủ động và khách quan trong giải quyết những vấn
đề liên quan đến tôn giáo.
4. Chuân đâu ra va đanh gia ng
̉
̀
̀ ́
́ ươi hoc
̀ ̣
Chuẩn đầu ra:
Đánh giá người học
Yêu câu đanh gia
̀
́
́
Hinh th
̀
ưc đanh
́ ́
Sau khi kêt thuc bai giang
́
́
̀
̉
nay, hoc viên co thê:
̀
̣
́ ̉
Về kiến thức:
giá
Khái quát được đặc điểm, xu hướng
Hiểu được đặc điểm, tình tôn giáo trên thế giới
hình tôn giáo trên thế giới Phân tích được nguyên nhân của tình
và ở Việt Nam hiện nay
hình tôn giáo thế giới
Khái quái được các đặc điểm của tôn
giáo ở Việt Nam
Phân tích được tình hình tôn giáo ở
Về kỹ năng:
Việt Nam hiện nay
Phân tích các vấn đề phức tạp nảy
Phân tích, nhận diện và sinh trong thực tiễn có liên quan đến
đưa ra giải pháp để giải tôn giáo
quyết các vấn đề nảy sinh Nhận diện được các vấn đề tôn giáo
trong thực tiễn có liên quan nảy sinh trong đời sống xã hội ở Việt
đến tôn giáo ở Việt Nam
Nam.
Dự báo được các xu hướng phát
triển tôn giáo ở Việt Nam.
Đề xuất giải pháp để hạn chế
những tác động tiêu cực từ các xu
9
Thi vấn đáp nhóm
hướng tôn giáo thế giới đến đời sống
Về thái độ/Tư tưởng:
tôn giáo ở Việt Nam.
Bình tĩnh, chủ động trong giải quyết
những vấn đề liên quan đến tôn giáo.
Khách quan trong nhận định các vấn
đề về tôn giáo.
5. Nội dung chi tiêt và hình th
́
ức tô ch
̉ ức dạy học
Nội dung chi tiết
Hình thức tổ chức dạy học
Câu hoi đanh gia qua
̉
́
́
́
trinh
̀
1. ĐẶC ĐIỂM, XU HƯỚNG
Hỏi đáp,
Câu hoi t
̉ r ướ c gi ờ
TÔN GIÁO TRÊN THẾ GIỚI
Thuyêt trinh,
́ ̀
lên lớp:
1.1. Đặc điểm tình hình tôn
Trực quan : Sử dụng công
giáo trên thế giới
cụ trình chiếu tranh ảnh, clip
1.1.1. Sự phục hồi, phát triển
các nội dung về tình hình tôn
1. Tình hình thế
giới hiện nay có
tôn giáo trên thế giới
giáo trên thế giới và Việt Nam điểm gì nổi bật liên
1.1.2. Sự xuất hiện các hiện
Tự nghiên cứu: Nguyên
quan đến vấn đề
tượng tôn giáo mới
nhân của tình hình tôn giáo
tôn giáo?
1.1.3. Tôn giáo tham gia vào đời trên thế giới.
Thảo luận nhóm:
sống xã hội
1.1.4. Những vấn đề phức tạp
Chủ đề 1: Những vấn đề cần
nảy sinh liên quan đến tôn giáo
quan tâm trong đời sống tôn
1.2. Nguyên nhân của tình
giáo ở địa phương đồng chí.
hình tôn giáo thế giới
1.2.1. Tác động của toàn cầu
hóa
1.2.2. Nguyên nhân kinh tế
1.2.3. Nguyên nhân chính trị xã
hội
1.2.4. Nguyên nhân khác
1.3. Xu hướng tôn giáo
Câu hoi t
̉ rong giờ
lên lớp:
1. Hãy ch ỉ ra
nh ữ ng
nguyên
Chủ đề 2: Nh ữ ng nguyên nhân c ủ a tình hình
nhân làm n ả y sinh các ho ạ t tôn giáo trên thế
đ ộ ng tôn giáo tiêu c ự c ở
Vi ệ t Nam và gi ả i pháp đ ể
kh ắ c ph ụ c.
giớ i?
2. Đ ặ c đi ể m, tình
hình tôn giáo ở
Vi ệ t Nam có gì
khác so v ớ i tình
1.3.1. Xu hướng đa dạng hóa
hình tôn giáo trên
tôn giáo
th ế gi ớ i?
10
1.3.2. Xu hướng thế tục hóa tôn
3. Hãy nêu những
giáo và phi thế tục hóa
vấn đề cần quan
1.3.3. Xu hướng hiện đại hóa
1.3.4. Xu hướng khoan dung,
hòa hợp và đối thoại liên tôn
tâm trong đời sống
tôn giáo ở địa
1.3.5. Xu hướng trở về với văn
phương đồng chí?
hóa dân tộc
4. Nguyên nhân
1.3.6. Xu hướng gia tăng quan
nào làm n ả y sinh
hệ chính trị và tôn giáo
các ho ạ t đ ộ ng tôn
2. ĐẶC ĐIỂM, TÌNH HÌNH
giáo tiêu c ự c ở
TÔN GIÁO Ở VIỆT NAM
Vi ệ t Nam hi ện
HIỆN NAY
nay? Nêu gi ả i
2.1. Một số đặc điểm tôn giáo
pháp đ ể kh ắ c
ở Việt Nam
ph ụ c?
2.1.1. Việt Nam là một quốc gia
có nhiều hình thức tôn giáo
khác nhau
Câu hoỉ sau giờ
lên l ớ p
(đinh
̣
2.1.2. Tôn giáo ở Việt Nam tồn
h ươ ́ng t ự hoc̣ va ̀
tại đan xen, hòa đồng
ôn tâp):
̣
2.1.3. Tôn giáo ở Việt Nam đề
1. Xu hướng vận động
cao yếu tố Mẫu/Mẹ
của tôn giáo thế giới
2.1.4. Tín đồ tôn giáo Việt Nam
và những vấn đề đặt ra
chủ yếu là nông dân
hiện nay đối với đời
2.2. Tình hình tôn giáo ở Việt
sống tôn giáo, tín
Nam hiện nay
ngưỡng ở Việt Nam?
2.2.1. Sự phục hồi và mở rộng
2. Đưa ra giải pháp để
hoạt động của các tôn giáo
hạn chế những tác
2.2.2. Các tôn giáo ở Việt Nam
động tiêu cực từ các xu
hoạt động ổn định, tuân thủ pháp
hướng tôn giáo thế
luật
giới đến đời sống tôn
2.2.3. Tình hình khiếu nại, tố
giáo ở Việt Nam?
cáo và điểm nóng liên quan đến
3. Những giải pháp cho
11
tôn giáo
việc giải quyết những
2.2.4. Một số tôn giáo phát triển
vấn đề nổi cộm trong
nhanh trong vùng dân tộc thiểu
đời sống tôn giáo ở
số
Việt Nam hiện nay.
2.2.5. Hiện tượng tôn giáo mới
xuất hiện đa dạng ở Việt Nam
6. Taì liêu
̣ hoc̣ tâp
̣ (Phù hợp vơí muc̣ tiêu, chuân
̉ đâù ra, nôị dung baì
giang/chuyên đê va ghi ro ch
̉
̀ ̀
̃ ương/muc/trang cân đoc)
̣
̀ ̣
6.1. Tai liêu phai đoc:
̀ ̣
̉
̣
1. Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh (2018), Giáo trình dành cho hệ đào tạo
Cao cấp lý luận chính trị, Nxb Lý luận Chính trị, Hà Nội.
2. Học viện Chính trị Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh (2011), Lý luận về tôn giáo và
chính sách tôn giáo ở Việt Nam, Nxb Tôn giáo, Hà Nội.
6.2. Tai liêu nên đoc:
̀ ̣
̣
1. Đỗ Quang Hưng (2005): Vấn đề tôn giáo trong cách mạng Việt NamLý luận và thực
tiễn, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
2. Đặng Nghiêm Vạn (2001), Lý luận về tôn giáo và tình hình tôn giáo ở Việt Nam , Nxb
CTQG, Hà Nội.
3. Nguyễn Văn Dũng (2012): Tôn giáo với đời sống chính trịxã hội ở một số nước trên
thế giới, Nxb CTQG, Hà Nội.
7. Yêu cầu với học viên (Nêu ro cac hoat đông ng
̃ ́
̣
̣
ươi hoc phai th
̀ ̣
̉ ực hiên phu h
̣
̀ ợp vơí
chuân đâu ra, nôi dung, hinh th
̉
̀
̣
̀
ức tô ch
̉ ức day hoc va yêu câu đanh gia cua bai giang đa
̣
̣
̀
̀
́
́ ̉
̀
̉
̃
tuyên bô).
́
Chuẩn bị nội dung thảo luận;
Lam bai tâp;
̀
̀ ̣
Chuân bi nôi dung t
̉
̣ ̣
ự hoc;
̣
Chuẩn bị nội dung câu hỏi trươc, trong, sau gi
́
ơ lên l
̀
ớp ở Muc 5;
̣
Đọc tài liệu theo hướng dẫn;
Tâp trung nghe giang, tich c
̣
̉
́ ực tham gia tra l
̉ ơi cac câu hoi, tham gia đôi thoai,
̀ ́
̉
́
̣
đong gop y kiên
́
́ ́ ́ , thảo luận.
12
Ha Nôi, n
̀ ̣ gày............tháng............năm...............
GIAM
́ ĐÔC
́
13
TRƯỞNG KHOA
III. Bai giang/Chuyên đ
̀ ̉
ề 3
1. Tên chuyên đê:
̀ Một số Tôn giáo ở Việt Nam
2. Sô tiêt lên l
́ ́
ớp: 10 tiết
3. Mục tiêu:
Về kiến thức:
Cung cấp những kiến thức cơ bản về một số tôn giáo ở Việt Nam: Công giáo, Tin
lành, Hồi giáo, Phật giáo, Cao đài, Phật giáo Hòa hảo với lịch sử hình thành, các đặc trưng
về giáo lý giáo luật – lễ nghi và đặc điểm tổ chức giáo hội.
Về kỹ năng:
Vận dụng kiến thức về một số tôn giáo để ứng xử với vấn đề tôn giáo, các tình
huống tôn giáo nảy sinh trong thực tiễn phù hợp với quan điểm mác –xít, theo tư tưởng Hồ
Chí Minh và chủ trương của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Về thái độ/tư tưởng: Có thái độ đúng mực, khách quan trong việc nhìn nhận, giải
quyết vấn đề tôn giáo ở Việt Nam.
4. Chuân đâu ra va đanh gia ng
̉
̀
̀ ́
́ ươi hoc
̀ ̣
Chuẩn đầu ra (Sau khi
Đánh giá người học
kêt́ thuć baì giang/chuyên
̉
đê nay, hoc viên co thê đat
̀ ̀
̣
́ ̉ ̣
được)
Về kiến thức:
Yêu câu đanh gia
̀
́
́
Hinh th
̀
ưc đanh gia
́ ́
́
+ Khái quát được những Thi tự luận với nội
Nắm kiến thức cơ bản về đặc điểm cơ bản của dung như sau:
một số tôn giáo ở Việt Nam: Công các tôn giáo cụ thể: giáo Những vấn đề đặt ra
giáo, Tin lành, Hồi giáo, Phật giáo, lý, luật lệ, lễ nghi và tổ từ hoạt động của một
Cao đài, Phật giáo Hòa hảo với lịch chức giáo hội
số tôn giáo ở Việt Nam
sử hình thành, các đặc trưng về giáo + Giải thích được vì sao hiện nay? (Công giáo,
lý giáo luật – lễ nghi và đặc điểm các tôn giáo cụ thể trên Tin Lành, Phật giáo, ...)
tổ chức giáo hội.
thế giới lại có thể thích Những vấn đề cần
ứng khi du nhập và phát quan tâm từ hoạt động
triển ở Việt Nam
của các tôn giáo ở Việt
+ So sánh sự biến đổi Nam hiện nay.
của các tôn giáo cụ thể Thiết lập các giải
trên thế giới với tôn giáo pháp cho mỗi tình
cụ thể ở Việt Nam
14
huống tôn giáo cụ thể
+ Đánh giá được tình Những giải pháp cơ
hình hoạt động của các bản nhằm định hướng
tôn giáo cụ thể ở Việt hoạt động tôn giáo tuân
Nam, đặc biệt là các tình thủ các quy định của
huống thực tế tại địa luật pháp và đồng hành
phương của mỗi đồng với dân tộc.
chí học viên.
Về kỹ năng:
+ Phân tích những tính
Vận dụng kiến thức về một huống liên quan đến các
số tôn giáo để ứng xử với vấn đề tôn giáo cụ thể (đặc biệt
tôn giáo, các tình huống tôn giáo là Công giáo, Tin lành,
nảy sinh trong thực tiễn phù hợp Phật giáo); các điểm
với quan điểm mác –xít, theo tư nóng tôn giáo ở các địa
tưởng Hồ Chí Minh và chủ trương phương (đặc biệt ở khu
của Đảng Cộng sản Việt Nam.
vực miền núi, các vùng
biên giới trọng yếu)
+ Đánh giá các tình
huống tôn giáo trên cơ
sở của chủ nghĩa Mác –
Lê nin, tư tưởng Hồ Chí
Minh, chủ trương quan
điểm của Đảng Cộng
sản Việt Nam
+ Đề xuất các giải pháp
cho từng tình huống cụ
thể liên quan đến tôn
Về thái độ/Tư tưởng:
giáo
+ Tin tưởng, bảo vệ các
Củng cố thế giới quan khoa học quan điểm chủ trương
Mac xit trong giải quyết các vấn đề đúng đắn của Đảng,
liên quan đến các tôn giáo cụ thể.
chính sách của Nhà
nước về tôn giáo và các
chuẩn mực quốc tế
15
+ Phản biện, đấu tranh
với những quan điểm,
luận điểm sai trái của
các đối tượng lợi dụng
vấn đề tôn giáo
5. Nội dung chi tiêt và hình th
́
ức tô ch
̉ ức dạy học
Nội dung chi tiết
Hình thức tổ chức dạy
Câu hoi đanh gia qua
̉
́
́
́
học
trinh
̀
Câu hỏi trước giờ lên
lớp:
Ở Việt Nam, tôn giáo
nào có số lượng tín đồ
dông nhất, và tôn giáo
nào có tác động đến
đời sống xã hội an
3.1. PHẬT GIÁO VÀ PHẬT GIÁO
ninh chính trị.
Câu hỏi trong giờ lên
Ở VIỆT NAM
lớp:
3.1.1.Khái quát chung về Phật giáo
Đồng chí hãy làm rõ
3.1.1.1.Sự ra đời và quá trình phát
những nét đặc trưng
triển
của Phật giáo
3.1.1.2. Giáo lý, giáo luật, lễ nghi,
Đồng chí hãy chỉ ra
tổ chức của Phật giáo
3.1.2. Phật giáo ở Việt Nam
những thuận lợi và khó
khăn khi đạo Phật du
3.1.2.1. Quá trình du nhập và phát
nhập vào Việt Nam
triển
Câu hỏi thảo luận:
3.1.2.2. Tình hình Phật giáo Việt
Đồng chí hãy trình bày
Nam hiện nay
tình hình hoạt động
3.1.2.3. Những vấn đề đặt ra từ hoạt
của đạo Phật ở địa
động của Phật giáo ở Việt Nam
phương
hiện nay
3.2. Công giáo và công giáo ở Việt
Nam
16
Thuyêt trình
́
Câu hỏi trong
3.2.1. Khái quát chung về Công
giờ lên lớp:
giáo
Đồng chí hãy
3.2.1.1. Sự ra đời và quá trình phát
làm rõ những nét đặc
triển của Công giáo
trưng của tổ chức
3.2.1.2. Giáo lý, luật lệ, lễ nghi
giáo hội Công giáo
và tổ chức
3.2.2. Công giáo ở Việt Nam
Thuyết trình
3.2.2.1. Quá trình du nhập và Thảo luận
phát triển
Câu hỏi thảo luận:
3.2.2.2. Tình hình Công giáo ở Đồng chí hãy trình bày
Việt Nam hiện nay
Đồng chí hãy chỉ ra
những thuận lợi và khó
khăn khi đạo Công giáo
du nhập vào Việt Nam
tình hình hoạt động của
đạo Công giáo ở địa
phương?
Bằng kinh nghiệm
thực tiễn đồng chí đưa
ra những giải pháp giải
quyết tình huống liên
quan đến đạo Công
giáo?
3.2.2.3. Những vấn đề đặt ra Thuyết trình
từ hoạt động của Công giáo ở Việt Thảo luận
Nam hiện nay
3.3. ĐẠO TIN LÀNH VÀ ĐẠO TIN Thuyết trình
Câu hỏi trong giờ lên
LÀNH Ở VIỆT NAM
lớp:
3.3.1. Khái quát chung về đạo Tin
Đồng chí hãy làm rõ
Lành
những nét đặc trưng
3.3.1.1. Sự ra đời và quá trình phát
của tổ chức hoạt
triển
động của đạo Tin
3.3.1.2. Giáo lý, giáo luật, lễ nghi và
lành
tổ chức
3.3.2. Đạo Tin Lành ở Việt Nam
Thuyết trình
3.3.2.1. Quá trình du nhập, phát
Thảo luận
triển
Câu hỏi thảo luận:
3.3.2.2. Tình hình đạo Tin Lành ở
Đồng chí hãy trình bày
Việt Nam hiện nay
tình hình hoạt động của
17
Đồng chí hãy chỉ ra
những thuận lợi và khó
khăn khi đạo Tin lành
du nhập vào Việt Nam
đạo Tin lành ở địa
phương?
Bằng kinh nghiệm
thực tiễn đồng chí đưa
ra những giải pháp giải
quyết tình huống liên
quan đến đạo Tin lành?
3.3.2.3.Những vấn đề đặt ra từ Thảo luận
hoạt động của đạo Tin Lành ở Việt Thuyết trình
Nam hiện nay
3.4. ISLAM GIÁO VÀ ISLAM
Thuyết trình
GIÁO Ở VIỆT NAM
Câu hỏi trong giờ
lên lớp
3.4.1. Khái quát chung về Islam giáo
Đồng chí hãy làm rõ
3.4.1.1. Sự ra đời và quá trình phát
những nét đặc trưng
triển
của tổ chức giáo hội
3.4.1.2. Giáo lý, giáo luật, lễ nghi,
Hồi giáo.
tổ chức
3.4.2. Islam giáo ở Việt Nam
Thuyết trình
3.4.2.1. Quá trình du nhập, phát Thảo luận
triển
3.4.2.2. Tình hình Islam giáo ở Việt
Đồng chí hãy chỉ ra
những thuận lợi và khó
khăn khi đạo Hồi du
nhập vào Việt Nam
Nam hiện nay
3.4.2.3. Những vấn đề đặt ra từ
hoạt động của Islam giáo ở Việt
Nam hiện nay
3.5. ĐẠO CAO ĐÀI
Câu hỏi trong giờ lên
3.5.1 Khái quát chung về đạo Cao
lớp
Đài
Đồng chí hãy làm rõ
3.5.1.1. Sự ra đời và quá trình phát
những nét đặc trưng
triển
của đạo Cao Đài
3.5.1.2. Giáo lý, giáo luật, lễ nghi,
tổ chức
3.5.2. Tình hình đạo Cao Đài hiện
nay
3.5.3. Những vấn đề đặt ra từ hoạt
18
động của đạo Cao Đài hiện nay
3.6. PHẬT GIÁO HÒA HẢO
Câu hỏi trong giờ lên
3.6.1. Khái quát chung về Phật giáo
lớp:
Hòa Hảo
Đồng chí hãy làm rõ
3.6.1.1. Sự ra đời và quá trình phát
những nét đặc trưng
triển
của Phật giáo Hòa
3.6.1.2. Giáo lý, giáo luật, lễ nghi,
Hảo?
tổ chức
3.6.2. Tình hình Phật giáo Hòa Hảo
hiện nay
3.6.3. Những vấn đề đặt ra từ hoạt
động của Phật giáo Hòa Hảo hiện
nay
Câu hỏi sau giờ lên
lớp:
Những vấn đề cần
quan tâm từ hoạt động
của các tôn giáo ở Việt
Nam hiện nay?
Những giải pháp cơ
bản nhằm định hướng
hoạt động tôn giáo tuân
thủ các quy định của
luật pháp và đồng hành
với dân tộc?
6. Tai liêu hoc tâp
̀ ̣
̣
̣
6.1. Tai liêu phai đoc:
̀ ̣
̉
̣
1. Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh (2018), Giáo trình dành cho hệ đào tạo
Cao cấp lý luận chính trị, Nxb Lý luận Chính trị, H.
2. Học viện Chính trị Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh (2011), Lý luận về tôn
giáo và chính sách tôn giáo ở Việt Nam, Nxb Tôn giáo, H.
3. Nguyễn Thanh Xuân (2005), Một số tôn giáo ở Việt Nam, Nxb Tôn giáo, H.
19
6.2. Tai liêu nên đoc:
̀ ̣
̣
1. Nguyễn Đăng Duy (1996), Phật giáo với văn hóa Việt Nam, Nxb VHDT, H.
2. Nguyễn Thanh Xuân (2002), Bước đầu tìm hiểu đạo Tin Lành trên thế giới và
Việt Nam, NXB Tôn giáo, H.
3. Nguyễn Hồng Dương (Chủ biên) (2008), Công giáo Việt Nam Một số vấn đề
nghiên cứu, Nxb Tôn giáo, H.
4. Hoàng Minh Đô (chủ biên)(2006), Tín ngưỡng, tôn giáo trong cộng đồng người
Chăm ở Ninh Thuận, Bình Thuận, Nxb Lý luận Chính trị, H.
7. Yêu cầu với học viên (Nêu ro cac hoat đông ng
̃ ́
̣
̣
ươi hoc phai th
̀ ̣
̉ ực hiên phu h
̣
̀ ợp vơí
chuân đâu ra, nôi dung, hinh th
̉
̀
̣
̀
ức tô ch
̉ ức day hoc va yêu câu đanh gia cua bai giang đa
̣
̣
̀
̀
́
́ ̉
̀
̉
̃
tuyên bô).
́
Chuẩn bị nội dung thảo luận;
Chuân bi nôi dung t
̉
̣ ̣
ự hoc;
̣
Chuẩn bị nội dung câu hỏi trươc, trong, sau gi
́
ơ lên l
̀
ớp ở Muc 5;
̣
Đọc tài liệu theo hướng dẫn;
Tâp trung nghe giang, tich c
̣
̉
́ ực tham gia tra l
̉ ơi cac câu hoi, tham gia đôi thoai,
̀ ́
̉
́
̣
đong gop y kiên
́
́ ́ ́ , thảo luận.
Ha Nôi, n
̀ ̣ gày............tháng............năm...............
GIAM
́ ĐÔC
́
20
TRƯỞNG KHOA
IV. Bai giang/Chuyên đ
̀ ̉
ề 4
1. Tên chuyên đê: M
̀ ột số hình thức tín ngưỡng ở Việt Nam
2. Sô tiêt lên l
́ ́
ớp: 5 tiết
3. Mục tiêu: Bai giang/chuyên đê nay se trang bi/cung câp cho hoc viên:
̀ ̉
̀ ̀ ̃
̣
́
̣
+ Kiến thức: Cung cấp những kiến thức cơ bản về tín ngưỡng và một số hình thức tín
ngưỡng ở Việt Nam.
+ Về kỹ năng: Vận dụng kiến thức để ứng xử với vấn đề tín ngưỡng phù hợp với quan
điểm Mác –xít.
+ Về thái độ: Có thái độ đúng mực, khách quan trong việc nhìn nhận, giải quyết những vấn
đề liên quan đến tín ngưỡng trong thực tế.
4. Chuân đâu ra va đanh gia ng
̉
̀
̀ ́
́ ươi hoc
̀ ̣
Chuẩn đầu ra (Sau khi
Đánh giá người học
kêt thuc bai giang/chuyên
́
́ ̀ ̉
đê nay, hoc viên co thê đat
̀ ̀
̣
́ ̉ ̣
được)
Yêu câu đanh gia
̀
́
́
21
Hinh th
̀
ưc đanh gia
́ ́
́
Về kiến thức:
Hiểu được quan điểm đường lối
Học viên có thể luận của Đảng và Nhà nước về tín Thi tự luận (thời gian
giải được tính khoa học ngưỡng.
120 phút);
và thực tiễn trong quan Phân biệt giữa tín ngưỡng và mê Thi vấn đáp (theo tình
điểm của Đảng và Nhà tín dị đoan;
nước ta về tín ngưỡng.
Phân biệt và so sánh các dạng ngưỡng; làm việc theo
hình tín ngưỡng dân gian;
Phân tích được các giá trị của tín
ngưỡng trong đời sống xã hội hiện
nay;
Xây dựng cơ chế quản lý hoạt
Về kỹ năng:
động tín ngưỡng dân gian.
Đánh giá một cách khoa Tham mưu về chính sách quản lý
học và khách quan các tín ngưỡng dân gian cho các cấp
hoạt động tín ngưỡng Ủy, Chính quyền địa phương.
dân gian trong công tác Xây dựng kế hoạch, đề án vận
quản lý về tín ngưỡng.
động quần chúng quản lý hoạt
động tín ngưỡng, xử lý, bài trừ mê
tín, dị đoan.
Tin tưởng vào tính khoa học và
thực tiễn của đường lối, quan
Về thái độ/Tư
tưởng:
Học viên có lập trường,
tư tưởng cách mạng, tự
điểm, chính sách của Đảng và Nhà
nước đối với tín ngưỡng.
Đấu tranh với việc lợi dụng tín
ngưỡng vào hoạt động mê tín dị
đoan.
giác chấp hành đúng
quy định của pháp luật
về tự do tín ngưỡng, tôn
giáo.
5. Nội dung chi tiêt và hình th
́
ức tô ch
̉ ức dạy học
22
huống hoạt động tín
tổ, nhóm)
Hình thức tổ chức dạy học
Câu hoi đanh gia
̉
́
́
Nội dung chi tiết
qua trinh
́ ̀
1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ Minh họa
́ ̀
LUẬN CHUNG VỀ TÍN Thuyêt trinh
NGƯỠNG
Thảo luận nhóm: Phân tích đặc
1.1. Khái niệm ‘tín ngưỡng’
điểm tính hòa đồng của một
1.2. Phân loại tín ngưỡng
hình thức tín ngưỡng ở địa
1.3. Đặc điểm tín ngưỡng
1.3.1. Tính đa thần, phiếm
thần
1.3.2. Nhân thần hóa và
nhiên thần hóa diễn ra song
trùng
1.3.3. Hòa đồng, bình đẳng
và phối thờ
1.3.4. Tính Mẫu nổi trội
trong hệ thống thần thánh
Câu hoỉ t r ướ c
giờ lên l ớp:
1. Đ ồ ng chí hãy
k ể tên các hình
phương nơi đồng chí công th ứ c tín ng ưỡ ng
tác.
ở đ ị a phươ ng
Bài tập: Nhận diện các đặc n ơ i đ ồ ng chí
điểm của tín ngưỡng so với công tác?
mê tín dị đoan.
Tự học: Kinh nghiệm giải
quyết vấn đề tín ngưỡng và
mê tín ở địa phương.
2. Ngoài các giá
tr ị đã đ ượ c bi ế t
đ ế n, các hình
thứ c tín ng ưỡ ng
đó có h ạ n ch ế
gì?
23
Câu hoỉ t rong
2. MỘT SỐ HÌNH THỨC TÍN Thuyêt trinh
́ ̀
NGƯỠNG CƠ BẢN
2.1. Tín ngưỡng thờ cúng tổ
tiên
2.1.1. Khái niệm
giờ lên l ớp:
Thảo luận nhóm: Đặc điểm cơ 1. Đ ồ ng chí
bản của một hình thức tín
ngưỡng ở địa phương nơi
đồng chí công tác.
hi ể u th ế nào là
tín ng ưỡ ng, th ế
nào là mê tín di
2.1.2. Nguồn gốc của tín Bài tập: Phân tích các giá trị và
hạn chế của một hình thức đoan?
ngưỡng thờ cúng tổ tiên ở
Việt Nam
tín ngưỡng ở địa phương.
2. Đ ồ ng chí có
2.1.3. Đặc trưng của tín Tự học: Nghiên cứu và chỉ ra đ ề xu ấ t gì gi ả i
các đặc điểm cụ thể của một
ngưỡng thờ cúng tổ tiên ở
Việt Nam
2.1.4. Thực trạng của tín
ngưỡng thờ cúng tổ tiên ở
Việt Nam hiện nay
2.2. Tín ngưỡng thờ Thành
hoàng
2.2.1. Khái niệm ‘tín ngưỡng
Thành hoàng’
2.2.2. Nguồn gốc của tín
ngưỡng Thành hoàng
2.2.3. Đặc điểm của tín
ngưỡng thờ cúng Thành hoàng
2.2.4. Thực trạng, xu hướng
hình thức tín ngưỡng phổ
biến ở địa phương.
quy ế t v ấ n đ ề
mê tín d ị đoan?
Câu hoi sau
̉
giờ
lên l ớ p (đinh
̣
h ươ ́ng t ự hoc̣
va ôn tâp):
̀
̣
1. Đ ồ ng chí hãy
phân tích và
đánh giá các
hình th ứ c tín
ng ưỡ ng ở đ ị a
ph ươ ng.
phát triển của tín ngưỡng thờ
2. Đ ồ ng chí có
Thành hoàng
đ ề xu ấ t gì
2.3. Tín ngưỡng thờ Anh hùng
dân tộc
2.3.1. Khái niệm ‘tín ngưỡng
thờ Anh hùng dân tộc’
2.3.2. Nguồn gốc của tín
ngưỡng thờ Anh hùng dân tộc
2.3.3. Đặc điểm của tín
24
nh ằ m phát huy
các giá tr ị tích
c ự c và h ạ n ch ế
m ặt tiêu c ự c
đ ố i v ớ i m ộ t
hình th ứ c tín
ngưỡng thờ cúng Anh hùng
ng ưỡ ng c ụ th ể
dân tộc
ở đ ị a phươ ng?
2.3.4. Thực trạng của tín
ngưỡng thờ Anh Hùng dân tộc
hiện nay
2.4. Tín ngưỡng thờ Mẫu ở
Việt Nam
2.4.1. Khái niệm
2.4.2. Nguồn gốc
2.4.3. Đặc điểm của tín
ngưỡng thờ Mẫu ở Việt Nam
2.4.4. Thực trạng của tín
ngưỡng thờ Mẫu ở Việt Nam
hiện nay
6. Tai liêu hoc tâp
̀ ̣
̣
̣
6.1. Tai liêu phai đoc:
̀ ̣
̉
̣
1. Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Giáo trình dành cho hệ đào tạo Cao cấp
lý luận chính trị, Nxb Lý luận Chính trị, HN….
2. Nguyễn Đứ Lữ (chủ biên), Góp phần tìm hiểu tín ngưỡng dân gian ở Việt Nam, Nxb
Tôn giáo, HN2005.
3. Ngô Đức Thịnh, Tín ngưỡng và văn hóa tín ngưỡng ở Việt Nam Nxb VHTT, HN
2001.
6.2. Tai liêu nên đoc:
̀ ̣
̣
1. Toan Ánh, Tín ngưỡng Việt Nam, quyển Thượng, Nxb TP Hô Chí Minh 1992.
2. Mai Thanh Hải, Tìm hiểu tín ngưỡng truyền thống Việt Nam, Nxb VHTT, HN 2005.
3. Vũ ngọc Khánh, Tín ngưỡng dân gian ở Việt Nam, Nxb VHDT, HN2001.
4. Nguyễn Minh San, Tiếp cận tín ngưỡng dân giã Việt Nam, NxbVHDT, HN1994.
7. Yêu cầu với học viên
Chuẩn bị nội dung thảo luận:
Học viên cần đọc tài liệu và tìm hiểu tình hình thực tế các hình thức tín ngưỡng và hoạt
động tín ngưỡng tại địa phương mình. Suy nghĩ về các giải pháp khắc phục các mặt tiêu
cực của tín ngưỡng có ở địa phương.
Lam bai tâp:
̀
̀ ̣
25