QUẢN lý đào tạo GIÁO VIÊN mầm NON ở các TRƯỜNG CAO ĐẲNG sư PHẠM TRUNG ƯƠNG THEO TIẾP cận CIPO

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI

NGUYỄN MẠNH HÙNG

QUẢN LÝ ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN MẦM NON
Ở CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM TRUNG ƯƠNG
THEO TIẾP CẬN CIPO

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

HÀ NỘI – 2019
1


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI

NGUYỄN MẠNH HÙNG

QUẢN LÝ ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN MẦM NON
Ở CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM TRUNG ƯƠNG
THEO TIẾP CẬN CIPO
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 9140114
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Người hướng dẫn khoa học:
PGS.TS. TRẦN KIỂM
PGS.TS. PHẠM VĂN SƠN

HÀ NỘI – 2019

2


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan, những vấn đề viết trong luận án là nghiên cứu của
bản thân. Các số liệu được trình bày trong luận án là trung thực, khách quan.
Kết quả nghiên cứu của luận án chưa được công bố trong bất cứ một công
trình nghiên cứu nào khác.
Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về những gì đã cam đoan.
Tác giả

Nguyễn Mạnh Hùng

3


LỜI CẢM ƠN
Sau quá trình học tập, nghiên cứu với sự giúp đỡ tận tình của các thầy
giáo, cô giáo, các cơ sở giáo dục và bạn bè đồng nghiệp, tôi đã hoàn thành
luận án này.
Với tình cảm chân thành và lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin trân trọng cảm
ơn: Các Thầy,Cô Khoa Quản lý giáo dục, phòng Sau đại học trường Đại học
Sư phạm Hà Nội đã tận tình giảng dạy, quan tâm và giúp đỡ tôi trong suốt quá
trình học tập và nghiên cứu.
Tôi vô cùng cảm ơn sự nhiệt tình giúp đỡ có hiệu quả của các nhà
khoa học, các chuyên gia nghiên cứu giáo dục thuộc Bộ giáo dục và đào tạo,
các Sở giáo dục và đào tạo, lãnh đạo và giảng viên, sinh viên các trường cao
đẳng sư phạm trung ương Hà Nội, Nha Trang, thành phố Hồ Chí Minh; cán
bộ quản lý và giáo viên các trường mầm non cùng người thân, bạn bè, đồng
nghiệp đã động viên, giúp đỡ, tạo mọi điều kiện thuận lợi và đóng góp ý kiến

giúp tôi hoàn thành luận án.
Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc và chân thành nhất đối với
PGS.TS Trần Kiểm, PGS.TS Phạm Văn Sơn những người trực tiếp giảng dạy,
giúp đỡ, cung cấp kiến thức, phương pháp luận và hướng dẫn tôi hoàn thành
luận án này.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng, song chắc chắn không thể tránh khỏi
thiếu sót, kính mong nhận được sự chỉ giáo, góp ý của các nhà khoa học, các
bạn đồng nghiệp, để tôi hoàn thành tốt luận án này
Xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội,

tháng 12 năm

2019
Tác giả luận án

Nguyễn Mạnh Hùng
4


KÝ HIỆU CHỮ VIẾT TẮT
BGD&ĐT
CBQL
CĐSPTW
CNH - HĐH
CNTT
CSVC
DHPH
GVMN
HS

SV
KT-KN
XHH
XHHT

5

:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:

Bộ Giáo dục và Đào tạo
Cán bộ quản lý
Cao đẳng sư phạm Trung ương
Công nghiệp hóa - hiện đại hóa
Công nghệ thông tin
Cơ sở vật chất
Dạy học phân hóa
Giáo viên mầm non
Học sinh

Sinh viên
Kiến thức – kỹ năng
Xã hội hóa
Xã hội học tập


MỤC LỤC

MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
2. Mục đích nghiên cứu
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
3.2. Đối tượng nghiên cứu
4. Giả thuyết khoa học
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
7. Cách tiếp cận và phương pháp nghiên cứu
7.1. Cách tiếp cận
7.1.1. Tiếp cận hệ thống
7.1.2. Tiếp cận thực tiễn
7.1.3. Tiếp cận CIPO
7.1.4. Tiếp cận cung - cầu (tiếp cận thị trường)
7.1.5. Tiếp cận năng lực
7.2. Phương pháp nghiên cứu
7.2.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
7.2.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
7.2.3. Phương pháp toán thống kê
8. Luận điểm bảo vệ
9. Đóng góp mới của luận án

10. Cấu trúc luận án
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý đào tạo giáo viên mầm non ở các
trường cao đẳng sư phạm theo tiếp cận CIPO.
Chương 2: Thực trạng quản lý đào tạo giáo viên mầm non ở các
trường cao đẳng sư phạm trung ương.
Chương 3: Biện pháp quản lý đào tạo giáo viên mầm non ở các
trường cao đẳng sư phạm trung ương theo tiếp cận CIPO.
6

1
1
3
3
3
3
3
3
4
5
5
5
5
6
6
6
7
7
7
8
8

8
9
9
9
9


Chương 1:
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN MẦM NON Ở CÁC
TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM THEO TIẾP CẬN CIPO
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Các nghiên cứu về đào tạo giáo viên mầm non
1.1.2. Các nghiên cứu về quản lý đào tạo giáo viên mầm non.
1.1.3. Đánh giá các công trình nghiên cứu về quản lý đào tạo giáo
viên, giáo viên mầm non và xác định các vấn đề cần giải quyết của
luận án
1.2. Lý luận đào tạo giáo viên mầm non ở các trường cao đẳng sư
phạm trung ương.
1.2.1. Khái niệm đào tạo và đào tạo giáo viên mầm non
1.2.2. Mục tiêu, nhiệm vụ của các trường cao đẳng nói chung, trường
cao đẳng sư phạm trung ương nói riêng.
1.2.3. Đặc điểm cơ bản của quá trình đào tạo giáo viên mầm non
trong các trường cao đẳng sư phạm và các điều kiện đặc trưng đối với
giáo viên mầm non
1.2.4. Đổi mới giáo dục mầm non và yêu cầu đối với giáo viên mầm non
1.2.5. Các tiếp cận trong đào tạo giáo viên mầm non
1.3. Các tiếp cận trong quản lý đào tạo giáo viên mầm non
1.3.1. Tiếp cận quản lý theo quá trình
1.3.2. Tiếp cận quản lý theo CIPO
1.4. Quản lý đào tạo giáo viên mầm non theo tiếp cận CIPO

1.4.1. Sơ đồ hóa và cụ thể hóa mô hình CIPO vào quản lý đào tạo
giáo
1.4.2. Tính biện chứng của tiếp cận CIPO trong quản lý giáo dục
1.4.3. Cơ chế phối hợp trong quản lý đào tạo trong nhà trường sư
phạm theo tiếp cận CIPO
1.4.4. Nội dung quản lý đào tạo giáo viên mầm non theo tiếp cận
CIPO
Kết luận chương 1
Chương 2
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN MẦM NON
7

10
10
10
10
14
19

20
20
22
23

26
28
30
30
31
32

33
34
34
35
43
44
44


Ở CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM TRUNG ƯƠNG
2.1. Khái quát về các trường cao đẳng sư phạm trung ương
2.1.1. Trường Cao đẳng Sư phạm Trung ương
2.1.2. Trường Cao đẳng Sư phạm Trung ương Nha Trang
2.1.3. Trường Cao đẳng Sư phạm Trung ương TP. Hồ Chí Minh
2.2. Khái quát khảo sát thực trạng quản lý đào tạo giáo viên mầm
non trong các trường cao đẳng sư phạm trung ương
2.2.1. Mục đích khảo sát
2.2.2. Nội dung khảo sát
2.2.3. Phương pháp khảo sát
2.2.4. Tiêu chí và thang đánh giá
2.2.5. Địa bàn khảo sát và mẫu khảo sát
2.3. Thực trạng đào tạo giáo viên mầm non tại các trường cao
đẳng sư phạm trung ương
2.3.1. Thực trạng mức độ đạt được của mục tiêu đào tạo giáo viên mầm non
2.3.2. Thực trạng mức độ thực hiện nội dung chương trình đào tạo
giáo viên mầm non
2.3.3. Thực trạng mức độ thực hiện hình thức đào tạo và phương pháp
đào tạo giáo viên mầm non
2.4. Thực trạng quản lý đào tạo giáo viên mầm non trong các
trường cao đẳng sư phạm trung ương

2.4.1 Quản lý các yếu tố đầu vào của đào tạo giáo viên mầm non
2.4.2. Quản lý các yếu tố quá trình trong đào tạo giáo viên mầm non
2.4.3. Quản lý các yếu tố đầu ra trong đào tạo giáo viên mầm non
2.4.4. Điều tiết các yếu tố bối cảnh trong đào tạo giáo viên mầm non
2.5. Đánh giá thực trạng quản lý đào tạo giáo viên mầm non
trong các trường cao đẳng sư phạm trung ương
2.5.1. Mặt mạnh và nguyên nhân
2.5.2. Mặt yếu và nguyên nhân
Kết luận chương 2
Chương 3
BIỆN PHÁP QUẢN LÝ ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN MẦM NON
TRONG CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM TRUNG
8

44
44
46
48
49
49
49
50
51
53
54
54
55
57
58
58

66
72
79
85
85
86
88
89
89


ƯƠNGTHEO TIẾP CẬN CIPO
3.1. Nguyên tắc xây dựng biện pháp quản lý đào tạo
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa và phát triển
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo cung - cầu
3.2. Các biện pháp quản lý đào tạo giáo viên mầm non ở các
trường cao đẳng sư phạm trung ương theo tiếp cận CIPO
3.2.1. Hoàn thiện khung năng lực nghề nghiệp của giáo viên mầm
non trong giai đoạn đổi mới giáo dục hiện nay
3.2.2. Chỉ đạo tăng cường ứng dụng CNTT trong quản lý thông tin
phản hồi của sinh viên trong đào tạo giáo viên mầm non.
3.2.3. Phát triển chương trình đào tạo giáo viên mầm non theo hướng
phát triển năng lực sinh viên gắn với yêu cầu chăm sóc - giáo dục
trẻ của xã hội hiện nay
3.2.4. Tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý đào tạo giáo viên mầm
non cho đội ngũ quản lý của nhà trường
3.2.5. Đánh giá kết quả đào tạo giáo viên mầm non theo tiếp cận năng
lực

3.2.6. Tổ chức phối hợp giữa trường cao đẳng sư phạm trung ương
với các trường mầm non trong đào tạo giáo viên mầm non.
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý đào tạo giáo viên
mầm non trong các trường cao đẳng sư phạm trung ương theo
tiếp cận CIPO
3.4. Khảo nghiệm về tính cần thiết và tính khả thi của biện pháp
quản lý đào tạo giáo viên mầm non trong các trường cao đẳng sư
phạm trung ương theo tiếp cận CIPO
3.4.1. Mục đích khảo nghiệm
3.4.2. Phương pháp khảo nghiệm và tiêu chí, thang đánh giá
3.4.3. Mẫu khảo nghiệm và địa bàn khảo nghiệm
3.4.4. Kết quả khảo nghiệm
3.5. Thử nghiệm sư phạm
3.5.1. Mục đích thử nghiệm
9

89
89
89
89
90
90
90
93
96

99
102
105
110

112

112
112
112
113
121
121


3.5.2. Nội dung thử nghiệm
3.5.3. Đối tượng thử nghiệm
3.5.4. Giả thuyết thử nghiệm
3.5.5. Mẫu thử nghiệm và địa bàn thử nghiệm
3.5.6. Tiêu chuẩn và thang đánh giá thử nghiệm
3.5.7. Thang đánh giá
3.5.8. Các giai đoạn thử nghiệm
3.5.9. Phương pháp đánh giá thử nghiệm
Kết luận chương 3
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận
2. Khuyến nghị
2.1. Với Bộ Giáo dục và Đào tạo
2.2. Với các trường cao đẳng sư phạm trung ương:
2.3. Với giảng viên và sinh viên khoa giáo dục mầm non các trường
cao đẳng sư phạm trung ương
2.4. Với trường mầm non:
TÀI LIỆU THAM KHẢO

10

121
123
123
123
124
125
125
126
136
137
137
139
139
140
140
141
142


DANH MỤC BẢNG SỐ
Bảng 2.1. Kết quả đào tạo giáo viên của trường cao đẳng sư phạm
trung ương
Bảng 2.2. Kết quả đào tạo giáo viên của trường cao đẳng sư phạm
trung ương Nha Trang
Bảng 2.3. Kết quả đào tạo giáo viên của trường cao đẳng sư phạm
trung ương TP. Hồ Chí Minh
Bảng 2.4. Địa bàn khảo sát
Bảng 2.5. Mẫu khách thể khảo sát

Bảng 2.6. Mức độ đạt được mục tiêu đào tạo giáo viên mầm non
Bảng 2.7. Mức độ thực hiện nội dung chương trình đào tạo giáo viên
mầm non
Bảng 2.8. Mức độ thực hiện hình thức đào tạo và phương pháp đào tạo
giáo viên mầm non
Bảng 2.9. Mức độ thực hiện quản lý tuyển sinh trong đào tạo giáo viên
mầm non
Bảng 2.10. Mức độ thực hiện quản lý phát triển nội dung chương trình
đào tạo giáo viên mầm non
Bảng 2.11. Mức độ thực hiện quản lý người dạy trong đào tạo giáo
viên mầm non
Bảng 2.12. Mức độ thực hiện quản lý người học trong đào tạo giáo
viên mầm non
Bảng 2.13. Mức độ thực hiện quản lý cơ sở vật chất trong đào tạo giáo
viên mầm non
Bảng 2.14. Tổng hợp quản lý các yếu tố đầu vào trong đào tạo giáo
viên mầm non
Bảng 2.15. Mức độ thực hiện quản lý giảng dạy trong đào tạo giáo viên
mầm non
Bảng 2.16. Mức độ thực hiện quản lý học tập của sinh viên trong đào
tạo giáo viên mầm non
Bảng 2.17. Mức độ thực hiện quản lý kiểm tra đánh giá dạy học trong
đào tạo giáo viên mầm non
11

46
47
49
53
53

54
55
57
58
60
61
63
64
67
67
68
69


Bảng 2.18. Tổng hợp quản lý quá trình đào tạo trong đào tạo giáo viên
mầm non
Bảng 2.19. Mức độ thực hiện quản lý cấp phát văn bằng chứng chỉ
trong đào tạo giáo viên mầm non
Bảng 2.20. Mức độ thực hiện quản lý thông tin phản hồi của cơ sở sử
dụng lao động trong đào tạo giáo viên mầm non
Bảng 2.21. Mức độ thực hiện quản lý kết quả đào tạo trong đào tạo
giáo viên mầm non
Bảng 2.22. Mức độ thực hiện quản lý thông tin phản hồi từ sinh viên
đã tốt nghiệp trong đào tạo giáo viên mầm non
Bảng 2.23. Bảng tổng hợp quản lý các yếu tố đầu ra trong đào tạo giáo
viên mầm non
Bảng 2.24. Đánh giá mức độ tác động của các yếu tố đến quản lý đào
tạo giáo viên mầm non
Bảng 3.1. Mẫu khách thể khảo nghiệm
Bảng 3.2. Mức độ cần thiết của các biện pháp quản lý đào tạo giáo

viên mầm non ở các trường cao đẳng sư phạm trung ương
Bảng 3.3. Kết quả khảo nghiệm về tính khả thi của các biện pháp quản
lý đào tạo giáo viên mầm non ở các trường cao đẳng sư phạm trung
ương
Bảng 3.4. Mối quan hệ giữa tính cần thiết và khả thi của biện pháp
quản lý đào tạo giáo viên mầm non ở các trường cao đẳng sư phạm
trung ương
Bảng 3.5. Cơ cấu khách thể khảo sát trong mẫu thử nghiệm
Bảng 3.6. Kết quả đo thực trạng kiến thức của sinh viên khoa giáo dục
mầm non trước thử nghiệm.
Bảng 3.7. Kết quả đo kỹ năng nghề nghiệp của sinh viên khoa giáo dục
mầm non trước thử nghiệm
Bảng 3.8. Kết quả đo thực trạng thái độ của sinh viên khoa giáo dục
mầm non trước thử nghiệm.
Bảng 3.9. Kết quả đo thực trạng kiến thức của sinh viên khoa giáo dục
mầm non sau thử nghiệm.
Bảng 3.10. Kết quả đo kỹ năng nghề nghiệp của sinh viên khoa giáo
12

71
72
73
75
77
78
80
113
113

115

119
124
127
128
130
131
132


dục mầm non sau thử nghiệm
Bảng 3.11. Kết quả đo thực trạng thái độ của sinh viên khoa giáo dục
mầm non sau thử nghiệm.

133

DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ

Sơ đồ 1.1. Yêu cầu đối với người giáo viên mầm non theo chuẩn nghề
nghiệp trong đổi mới giáo dục hiện nay
Sơ đồ 1.2 Các khâu cơ bản của quá trình đào tạo
Sơ đồ 1.3. Quản lý đào tạo theo tiếp cận quá trình
Sơ đồ 1.4. Mô hình quản lý đào tạo CIPO
Sơ đồ 1.5. Quản lý đào tạo theo quá trình CIPO
Sơ đồ 3.1. Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý đào tạo giáo viên
mầm non

13

26

28
30
31
33
112


14
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
1.1. Đội ngũ giáo viên là lực lượng nòng cốt của sự nghiệp giáo dục
đào tạo, là nguồn nhân lực quyết định chất lượng giáo dục. Vì vậy trong Nghị
quyết số 29/NQ-TW ngày 04/11/2013 Hội nghị lần thứ 8 Ban chấp hành
Trung ương khóa XI về “Đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp
ứng yêu cầu CNH, HĐH trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa và hội nhập kinh tế quốc tế”[23] đã xác định “giáo viên là nhân tố
quyết định chất lượng giáo dục, phải tăng cường xây dựng đội ngũ nhà giáo
và cán bộ quản lý giáo dục một cách toàn diện, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo
dục, đào tạo”[23]. Giáo viên mầm non là nguồn nhân lực trong giáo dục mầm
non quyết định chất lượng chăm sóc nuôi dưỡng trẻ trong các trường mầm
non. Vì vậy chất lượng đội ngũ giáo viên mầm non như thế nào phụ thuộc vào
đào tạo trong các nhà trường sư phạm và quản lý đào tạo giáo viên mầm non
trong các nhà trường sư phạm. Năm 2000 UNESCO đưa ra mô hình CIPO,
xem hoạt động đào tạo gồm 3 thành phần cơ bản với 10 yếu tố theo của quá
trình giáo dục. Từ Đầu vào (Input); Quá trình (Process); Đầu ra (Output) và
đặt trong bối cảnh (Context) cụ thể của môi trường kinh tế và xã hội địa
phương nhằm quản lý hoạt động đào tạo nói chung.
Mỗi một mô hình quản lý đào tạo trên đều có những mặt mạnh và mặt yếu
riêng, không có mô hình nào tuyệt đối, mô hình CIPO có những ưu điểm sau:
Một là, với cách tiếp cận này đảm bảo sự toàn diện các mặt trong quản lý đào

tạo; Hai là, với cách tiếp cận này làm rõ được đăc trưng quản lý đào tạo giáo
viên mầm non ở các trường cao đẳng sư phạm trung ương; Ba là, sẽ làm rõ
được mối quan hệ giữa các khâu của quản lý đào tạo giáo viên mầm non trong
nhà trường; Bốn là, quản lý theo mô hình đào tạo CIPO là một trong các
phương pháp quản lý sẽ đưa đến chất lượng đào tạo giáo viên đáp ứng yêu
cầu đổi mới giáo dục mầm non hiện nay; Năm là, dễ xác định được các chủ
14


15
thể quản lý đào tạo giáo viên mầm non trong các khâu của quá trình đào tạo
giáo viên mầm non nhằm tạo ra sự phối hợp tốt giữa các chủ thể quản lý đào
tạo trong đào tạo giáo viên mầm non.
Mặt khác xuất phát từ ưu thế của tiếp cận CIPO trong đào tạo nên lựa chọn
vấn đề quản lý đào tạo giáo viên mầm non theo tiếp cận CIPO để nâng cao
chất lượng nguồn nhân lực giáo dục mầm non đáp ứng yêu cầu phổ cập giáo
dục nói chung và giáo dục mầm non nói riêng.
1.2. Thực tế quản lý đào tạo giáo viên mầm non ở các trường cao đẳng
sư phạm trung ương trong cả nước (tiền thân là trường cao đẳng sư phạm nhà
trẻ mẫu giáo chuyên đào tạo giáo viên mầm non có trình độ trung cấp và cao
đẳng), đứng trước yêu cầu đổi mới giáo dục và đổi mới giáo dục mầm non
bộc lộ các hạn chế trong quản lý tuyển sinh, xây dựng nội dung chương trình
phù hợp thực tiễn, tổ chức bồi dưỡng nâng cao trình độ giáo viên, kiểm tra
đánh giá việc thực hiện quy trình đào tạo... dẫn đến người giáo viên mầm non
được đào tạo ra chưa thích ứng đầy đủ với nhu cầu xã hội từng ngày thay đổi,
thực tiễn đặt ra. Vì vậy cần thiết phải có các nghiên cứu với cách tiếp cận
quản lý đào tạo đa dạng, toàn diện để từ đó nâng cao được chất lượng đào tạo
và chất lượng đội ngũ giáo viên mầm non đáp ứng nhu cầu xã hội trong bối
cảnh kinh tế xã hội phát triển.
1.3. Trong lĩnh vực quản lý giáo dục đã có nhiều và rất nhiều luận án

tiến sĩ nghiên cứu về quản lý đào tạo thuộc các lĩnh vực khác nhau: công nghệ
thông tin, khoa học cơ bản (giáo viên văn, toán... các cấp), các ngành nghệ
thuật... nhưng nghiên cứu quản lý đào tạo giáo viên mầm non trong các
trường cao đẳng sư phạm trung ương theo tiếp cận CIPO còn mỏng, hầu như
chưa được quan tâm nhiều, chưa được nghiên cứu.
Xuất phát từ các lý do trên, đề tài “Quản lý đào tạo giáo viên mầm non trong
các trường cao đẳng sư phạm trung ương theo tiếp cận CIPO” được nghiên
15


16
cứu sinh lựa chọn, nghiên cứu nhằm góp phần nâng cao chất lượng đào tạo,
chất lượng giáo viên mầm non đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực trạng đào tạo giáo viên mầm non
và quản lý đào tạo giáo viên mầm non, đề xuất các biện pháp quản lý đào tạo
giáo viên mầm non theo tiếp cận CIPO góp phần nâng cao chất lượng đào tạo
giáo viên mầm non của nhà trường cao đẳng sư phạm trung ương.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động đào tạo giáo viên mầm non ở các trường cao đẳng sư phạm
trung ương.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý đào tạo giáo viên mầm non ở các trường cao đẳng sư phạm
trung ương theo tiếp cận CIPO.
4. Giả thuyết khoa học
Việc quản lý đào tạo giáo viên mầm non ở các trường cao đẳng sư
phạm trung ương đứng trước yêu cầu đổi mới giáo dục bộc lộ các hạn chế
trong quản lý công tác tuyển sinh, tổ chức quá trình đào tạo, kiểm tra đánh giá
việc thực hiện kế hoạch đào tạo giáo viên mầm non... dẫn đến hạn chế chất

lượng người giáo viên mầm non khi ra trường, chưa đáp ứng đầy đủ với nhu
cầu xã hội ở các cơ sở giáo dục mầm non. Nếu đề xuất và thực hiện các biện
pháp quản lý đào tạo giáo viên mầm non theo tiếp cận CIPO được thực hiện
đồng bộ từ khâu: quản lý đầu vào, quá trình... đến khâu đầu ra và bối cảnh thì
sẽ góp phần nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên mầm non ở các trường cao
đẳng sư phạm trung ương.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Xây dựng cơ sở lý luận về quản lý đào tạo giáo viên mầm non ở
các trường cao đẳng theo tiếp cận CIPO.
16


17
5.2. Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng quản lý đào tạo giáo viên
mầm non ở các trường cao đẳng sư phạm trung ương theo tiếp cận CIPO.
5.3. Đề xuất các biện pháp quản lý đào tạo giáo viên mầm non ở các
trường cao đẳng sư phạm trung ương theo tiếp cận CIPO.
5.4. Khảo nghiệm và thử nghiệm biện pháp quản lý đào tạo giáo viên
mầm non ở các trường cao đẳng sư phạm trung ương theo tiếp cận CIPO.
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
6.1. Giáo viên mầm non được đào tạo ở các trường cao đẳng sư phạm
trung ương bao gồm 2 hệ: Trình độ trung cấp và trình độ cao đẳng. Luận án
nghiên cứu đào tạo giáo viên mầm non có trình độ cao đẳng.
Đào tạo giáo viên mầm non trình độ cao đẳng ở các trường cao đẳng sư phạm
trung ương gồm 2 loại: giáo viên mầm non theo chương trình chuẩn và giáo
viên mầm non theo chương trình chất lượng cao. Luận án chỉ nghiên cứu quản
lý đào tạo giáo viên mầm non theo chương trình chuẩn.
6.2. Chủ thể quản lý đào tạo giáo viên mầm non trong các trường cao
đẳng sư phạm trung ương bao gồm: hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, các phòng
ban có liên quan và các khoa. Luận án nghiên cứu chủ thể quản lý chính là

hiệu trưởng trường cao đẳng sư phạm trung ương; còn các chủ thể khác là chủ
thể phối hợp trong quản lý đào tạo giáo viên mầm non ở nhà trường.
6.3. Khách thể khảo sát:
- Nhóm 1: Cán bộ quản lý và chuyên viên Vụ Giáo dục mầm non,
Phòng Giáo dục mầm non của Sở Giáo dục đào tạo.
- Nhóm 2: Cán bộ quản lý trường cao đẳng sư phạm trung ương (Ban
giám hiệu, phòng đào tạo, các khoa).
- Nhóm 2: Giảng viên của trường cao đẳng sư phạm trung ương.Cán bộ
quản lý và giáo viên các trường mầm non.
- Nhóm 3: Sinh viên đã tốt nghiệp hiện công tác tại các trường mầm
non trong cả nước.
17


18
6.4. Địa bàn khảo sát: Các trường cao đẳng sư phạm trung ương
- Trường Cao đẳng Sư phạm Trung ương (miền Bắc)
- Trường Cao đẳng Sư phạm Trung ương Nha Trang (miền Trung)
- Trường Cao đẳng Sư phạm Trung ương TP. Hồ Chí Minh (miền Nam)
6.5. Giới hạn về thời gian
- Thời gian lấy số liệu: từ năm 2014 -2018
- Thời gian thử nghiệm: năm học 2016 - 2017
7. Cách tiếp cận và phương pháp nghiên cứu
7.1. Cách tiếp cận
Luận án xuất phát từ các cách tiếp cận sau:
7.1.1. Tiếp cận hệ thống
Tiếp cận hệ thống là quan niệm tất cả các thành tố đều nằm trong một
hệ thống, trong một cấu trúc trọn vẹn và có quan hệ qua lại chặt chẽ với nhau.
Theo tiếp cận này luận án xác định quản lý đào tạo giáo viên mầm non theo
tiếp cận CIPO ở các trường cao đẳng sư phạm trung ương bao gồm các thành

tố trong đào tạo giáo viên mầm non (các thành tố mục tiêu đào tạo, nội dung
đào tạo, hình thức đào tạo, phương pháp đào tạo... có quan hệ với nhau). Quản
lý đào tạo theo giáo viên mầm non theo tiếp cận CIPO là sự thống nhất chặt
chẽ giữa các khâu của quá trình đào tạo: quản lý đầu vào, quản lý quá trình,
quản lý đầu ra, quản lý các yếu tố thuộc về bối cảnh trong đào tạo giáo viên
mầm non. Khi nghiên cứu luận án đòi hỏi xác định mối quan hệ và ảnh hưởng
của các yếu tố bên trong và bên ngoài đối với quản lý đào tạo giáo viên mầm
non. Mối quan hệ giữa các chủ thể quản lý: ban giám hiệu, phòng đào tạo,
khoa giáo dục mầm non (các khoa tham gia giảng dạy) đối với quá trình đào
tạo giáo viên mầm non của nhà trường.
7.1.2. Tiếp cận thực tiễn
Tiếp cận thực tiễn yêu cầu trong luận án phát hiện thực trạng đào tạo
giáo viên mầm non và quản lý đào tạo giáo viên mầm non để dựa trên cơ sở
18


19
thực tiễn đề xuất các biện pháp quản lý đào tạo giáo viên mầm non ở nhà
trường. Tiếp cận thực tiễn cũng yêu cầu đánh giá được mặt mạnh, mặt yếu của
đào tạo và quản lý đào tạo của các chủ thể quản lý trong nhà trường để xác
lập được mối quan hệ giữa mặt yếu, nguyên nhân và các biện pháp quản lý
đào tạo giáo viên mầm non ở các trường cao đẳng sư phạm trung ương.
7.1.3. Tiếp cận CIPO
Luận án dựa theo tiếp cận CIPO là tiếp cận chính nghiên cứu quản lý
đào tạo giáo viên mầm non. Theo tiếp cận này, đào tạo giáo viên mầm non
bao gồm: các nhân tố đầu vào (Imput), các nhân tố đầu ra (Output), các yếu tố
quá trình (Process) và sự chi phối tác động của hoàn cảnh (Context) đến đào
tạo giáo viên mầm non. Như vậy, theo tiếp cận quản lý đào tạo này, quản lý
đào tạo giáo viên mầm non ở nhà trường cao đẳng sư phạm trung ương bao
gồm quản lý các thành tố của CIPO.

7.1.4. Tiếp cận cung - cầu (tiếp cận thị trường)
Quản lý đào tạo giáo viên mầm non theo tiếp cận cung - cầu, yêu cầu
phải xuất phát từ nhu cầu thực tiễn: từ nhu cầu đào tạo, thiết kế nội dung
chương trình đào tạo và đánh giá đào tạo... dựa vào nhu cầu của xã hội (các
cơ sở giáo dục mầm non sử dụng nguồn nhân lực mầm non do nhà trường đào
tạo). Quản lý đào tạo giáo viên mầm non phải được xây dựng theo hướng tiếp
cận thị trường và tuân thủ theo xu hướng, quy luật của thị trường như quy luật
cung cầu, quy luật giá trị, quy luật cạnh tranh và xu hướng hội nhập.
7.1.5. Tiếp cận năng lực
Tiếp cận năng lực trong quản lý đào tạo giáo viên mầm non yêu cầu:
Xác định được khung năng lực nghề nghiệp của giáo viên mầm non hiện nay
để định hướng cho quá trình đào tạo. Quá trình đào tạo (dạy và học) trong nhà
trường phải dựa vào năng lực của sinh viên và nhằm phát triển các năng lực
cho sinh viên, để giúp sinh viên thích ứng được với lao động nghề nghiệp ở
các cơ sở giáo dục mầm non sau này.
19


20
Để triển khai nghiên cứu, tác giả luận án đã kết hợp các tiếp cận vừa
nêu, trong đó CIPO là tiếp cận chính kết hợp với các tiếp cận còn lại.
7.2. Phương pháp nghiên cứu
7.2.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
Sử dụng các phương pháp nghiên cứu phân tích, tổng hợp, so sánh, mô hình
hóa... các tài liệu, các văn bản về mặt lý luận liên quan đến giáo viên mầm
non, đào tạo giáo viên mầm non, quản lý đào tạo giáo viên mầm non, mô hình
CIPO để xây dựng cơ sở lý luận cho đề tài luận án.
7.2.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Điều tra bằng phiếu hỏi: thiết kế các mẫu phiếu điều tra để khảo sát
đánh giá thực trạng đào tạo giáo viên mầm non, quản lý đào tạo giáo viên

mầm non, các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý đào tạo giáo viên mầm non.
- Quan sát: quan sát các giờ dạy, giờ học ở các trường cao đẳng sư
phạm trung ương, ở các trường mầm non để thu thập dữ liệu, rút ra kết luận
về đào tạo giáo viên mầm non và quản lý đào tạo giáo viên mầm non.
- Phương pháp chuyên gia: sử dụng phương pháp chuyên gia để đánh
giá độ tin cậy của các mẫu phiếu điều tra, đánh giá thực trạng đào tạo giáo
viên mầm non và quản lý đào tạo giáo viên mầm non trong nhà trường cao
đẳng sư phạm trung ương. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện
pháp quản lý đào tạo giáo viên mầm non theo tiếp cận CIPO.
- Nghiên cứu sản phẩm hoạt động: nghiên cứu hồ sơ, giáo án, sản phẩm
hoạt động của học sinh, sinh viên..., biên bản họp về đào tạo giáo viên mầm
non, kết quả thực tập sư phạm trong đào tạo giáo viên mầm non... để rút ra kết
luận về thực trạng giáo viên mầm non, đào tạo giáo viên mầm non và quản lý
đào tạo giáo viên mầm non của các cấp quản lý trong nhà trường.
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: tiến hành nghiên cứu, tiếp thu
những kinh nghiệm trong công tác quản lý đào tạo giáo viên mầm non trước
đây để rút ra các bài học kinh nghiệm trong đào tạo giáo viên mầm non.
20


21
- Phương pháp chuyên gia: lấy ý kiến của các chuyên gia, những nhà
quản lý giáo dục, giảng viên, các nhà quản lý đào tạo.
- Phương pháp thử nghiệm: tổ chức thử nghiệm một số biện pháp quản
lý đào tạo giáo viên mầm non nhằm khẳng định hiệu quả của biện pháp quản
lý đào tạo giáo viên mầm non theo tiếp cận CIPO trong việc nâng cao chất
lượng đào tạo và chất lượng giáo viên mầm non được đào tạo.
7.2.3. Phương pháp toán thống kê
Sử dụng các công thức toán thống kê như: độ lệch chuẩn, phương sai,
điểm trung bình, tần suất, hệ số tương quan... để định lượng kết quả nghiên

cứu. Trên cơ sở đó rút ra các nhận xét khoa học về quản lý đào tạo giáo viên
mầm non ở các trường cao đẳng sư phạm trung ương.
8. Luận điểm bảo vệ
8.1. Người giáo viên mầm non trong giai đoạn đổi mới giáo dục, trong
sự đổi mới về kinh tế, văn hóa xã hội có những phẩm chất và năng lực đặc
trưng của giáo viên mầm non trong thời kỳ đổi mới. Xác định được khung
năng lực của giáo viên mầm non trong thời kỳ đổi mới sẽ định hướng tốt cho
đào tạo và quản lý đào tạo giáo viên mầm non trong nhà trường.
8.2. Quản lý đào tạo giáo viên mầm non ở các trường cao đẳng sư
phạm trung ương trong thời gian qua còn hạn chế trong các khâu của quản lý:
tuyển sinh, tổ chức đào tạo, đánh giá kết quả đào tạo... Vì vậy sản phẩm đào
tạo là giáo viên mầm non khi ra trường chưa thích ứng đầy đủ được với nhu
cầu của các cơ sở giáo dục mầm non.
8.3. Quản lý đào tạo giáo viên mầm non theo tiếp cận CIPO, tức là
quản lý toàn diện quá trình đào tạo: đầu vào, quá trình, đầu ra, bối cảnh sẽ
nâng cao được chất lượng đào tạo và chất lượng giáo viên mầm non đáp ứng
nhu cầu xã hội.
9. Đóng góp mới của luận án
Luận án góp phần hoàn thiện khung năng nghề nghiệp của giáo viên
21


22
mầm non trong giai đoạn đổi mới giáo dục. Hệ thống hóa lý luận về quản lý
đào tạo giáo viên mầm non trong nhà trường sư phạm theo tiếp cận CIPO.
Phát hiện được thực trạng đào tạo giáo viên mầm non và quản lý đào
tạo giáo viên mầm non ở các trường cao đẳng sư phạm Trung ương. Xây dựng
và khẳng định tính khả thi hiệu quả các biện pháp quản lý đào tạo giáo viên
mầm non ở các trường cao đẳng sư phạm Trung ương theo tiếp cận CIPO.
Qua kết quả nghiên cứu quản lý đào tạo giáo viên mầm non theo mô

hình CIPO là phù hợp và khoa học.
10. Cấu trúc luận án
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, danh mục tài liệu tham
khảo, phụ lục, luận án gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý đào tạo giáo viên mầm non ở các
trường cao đẳng sư phạm theo tiếp cận CIPO.
Chương 2: Thực trạng quản lý đào tạo giáo viên mầm non ở các
trường cao đẳng sư phạm trung ương.
Chương 3: Biện pháp quản lý đào tạo giáo viên mầm non ở các trường
cao đẳng sư phạm trung ương theo tiếp cận CIPO.

22


23
Chương 1:
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN MẦM
NON Ở CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM THEO TIẾP CẬN CIPO
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
Hiện nay các nghiên cứu về đào tạo giáo viên và quản lý đào tạo giáo
viên đã được nghiên cứu nhiều ở các bình diện lý luận và thực tiễn; với các
sản phẩm khác nhau đó là các Đề tài nghiên cứu khoa học công nghệ các cấp;
các luận án tiến sĩ khoa học; các giáo trình tài liệu tham khảo, các bài báo
khoa học trong các tạp chí khoa học chuyên ngành; báo cáo khoa học tại các
hội thảo khoa học quốc gia và quốc tế với các nội dung, khía cạnh khoa học
rất đa dạng. Với mục đích dựng lên bức tranh tổng thể nghiên cứu để kế thừa
và xác định điểm mới của nghiên cứu luận án nên tổng quan nghiên cứu vấn
đề sẽ theo 03 hướng: (i) Các nghiên cứu về đào tạo giáo viên; (ii) Các nghiên
cứu về quản lý đào tạo giáo viên; (iii) Các nghiên cứu về đào tạo giáo viên
mầm non và quản lý đào tạo giáo viên mầm non.

1.1.1. Các nghiên cứu về đào tạo giáo viên mầm non
Các nghiên cứu về đào tạo giáo viên mầm non rất mỏng trong lĩnh vực
quản lý giáo dục. Kết quả nghiên cứu thể hiện trong các công trình nghiên
cứu về phát triển đội ngũ giáo viên mầm non. Có thể kể ra Nguyễn Thị Bạch
Mai (2015), Phát triển đội ngũ giáo viên mầm non đáp ứng yêu cầu phổ thông
giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi các tỉnh Tây Nguyên [71] đã phát hiện
thực trạng tổ chức đào tạo về trình độ chuyên môn, bồi dưỡng chuyên môn
nghiệp vụ cho giáo viên mầm non các tỉnh Tây Nguyên: Số lượng giáo viên
mầm non đạt chuẩn (2012-2013) 94,34%, trình độ trên chuẩn (cao đẳng sư
phạm mầm non) với 41,29%, còn 5,66% giáo viên chưa đạt chuẩn, là tác giả
cũng đã đưa ra giải pháp “Quản lý đào tạo bồi dưỡng đội ngũ giáo viên mầm
non đáp ứng yêu cầu phổ thông giáo dục mầm non 5 tuổi phù hợp với điều
kiện cụ thể ở Tây Nguyên” và “Tổ chức bồi dưỡng tiếng dân tộc cho giáo
23


24
viên mầm non tại những vùng tộc thiểu số”. (2015) Hình thành năng lực sư
phạm cho sinh viên ngành giáo dục mầm non thông qua hoạt động thực hành
sư phạm [32], Tạp chí Thiết bị giáo dục số đặc biệt, tháng 7/2015;
Tuy nhiên Các nghiên cứu về đào tạo giáo viên nói chung thì tương đối
rộng có thể kể ra tác giả Raja Roy Sings (1994) đã khẳng định: “Không một
hệ thống giáo dục nào có thể vươn cao quá tầm những giáo viên làm việc cho
nó” [83] Với ý nghĩa của câu nói đó khẳng định vị trí của người giáo viên
trong chất lượng giáo dục và tầm quan trọng của công tác đào tạo, bồi dưỡng
giáo viên trong các trường của hệ thống giáo dục quốc dân. Vì vậy với tư cách
là nguồn nhân lực quyết định trực tiếp cho giáo dục nên Luật giáo dục hiện
hành khẳng định: “Nhà giáo giữ vai trò quyết định trong việc đảm bảo chất
lượng giáo dục. Nhà nước tổ chức đào tạo bồi dưỡng nhà giáo. Có chính sách
sử dụng, đãi ngộ, bảo đảm các điều kiện cần thiết về vật chất và tinh thần để

nhà giáo thực hiện các vai trò trách nhiệm của mình” [65]. Chính vì vậy đã có
nhiều công trình nghiên cứu về giáo viên và đào tạo giáo viên của các nhà
khoa học trong nước và trên thế giới, nghiên cứu để nâng cao chất lượng đào
tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực đặc biệt này. Có thể kể ra một số nghiên cứu:
- Rieme Besnard (Đại học Parisv) và Bernard Lietard (Đại học Genere) với
nghiên cứu đào tạo giáo viên thể hiện trong công trình “Đào tạo bồi dưỡng
thường xuyên” đã công bố nghiên cứu về các nội dung, hình thức và phương
pháp đào tạo bồi dưỡng thường xuyên giáo viên tiểu học ở Pháp. Việc đào tạo
bồi dưỡng giáo viên thực hiện theo ba hướng: a) Coi trọng việc tự nâng cao
trình độ nghề nghiệp của giáo viên; b) Tạo ra sự phù hợp với công việc đối
với giáo viên; c) Định hướng các tri thức hiện đại, cập nhật với giáo viên.[dẫn
theo 66]
- Patrice Pelpel với “Tự đào tạo để dạy học” [83]; Michel Develay
“Một số vấn đề về đào tạo giáo viên” [dẫn theo 47]; Marguerite “Đào tạo giáo
viên về nghiệp vụ” [83]... bàn đến vai trò của giáo viên; nguyên tắc đào tạo
24


25
giáo viên theo quan điểm lấy người học làm trung tâm, người giáo viên phải
có có năng lực đại cương (chung) nhưng đồng thời có các năng lực chuyên
sâu vào hình thức giảng dạy của mình.
Hội nghị thượng đỉnh về giáo dục lần đầu tiên (2011) tại New York, lần
thứ 3 tại Amsterdam (2013) đã công bố và chia sẻ các kinh nghiệm, kết quả
về việc đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng giáo viên. Các nước phát triển
về giáo dục trên thế giới như Mỹ, Pháp, Anh, Đức, Singapo... đã công bố
nhiều kết quả nghiên cứu nhiều về đào tạo giáo viên. Có thể thấy các nét
chung cơ bản:
- Đào tạo giáo viên chủ yếu trong hệ thống các trường sư phạm, đặc
biệt là giáo viên trước tiểu học và tiểu học. Còn giáo viên trung học thường

được đào tạo trong các viện đại học đa ngành.
- Ngày càng cố gắng mở rộng lĩnh vực đào tạo giáo viên trước tiểu học
(mầm non).
Các tác giả G. Imig với “Hiện tượng giáo dục sư phạm trong thế kỷ 21
ở Mỹ”[21] (2002); James Cameron (2009) “Đào tạo giáo viên ở Úc”; Nguyễn
Văn Cường (2009). “Đào tạo giáo viên ở Đức” [22], Masahiro Arimoto
(2002),“Các trường sư phạm Nhật trước ngày ra trường”[119]... đã công bố
các kết quả nghiên cứu về mô hình đào tạo giáo viên theo 4 mô hình A, B, C,
D; về chương trình đào tạo giáo viên, ví dụ như ở Mỹ, Úc, Đức: Chương trình
chú ý hướng vào giảng dạy thực tế tại thực địa (đào tạo nội trú) bao gồm sự
hợp tác chặt chẽ giữa các cơ sở đào tạo với các trường phổ thông, trong đó
các giáo viên giỏi ở các trường phổ thông được coi là người hướng dẫn của
trường đại học tại cơ sở các trường cho sinh viên thực tập về chương trình đào
tạo. Chú ý sự cân đối giữa lý thuyết về giáo dục, kiến thức các bộ môn chuyên
ngành và kiến thức sư phạm cũng như sự vận dụng kiến thức được học trong
việc giảng dạy thực tế ở các trường phổ thông.
25