Bài giảng quản trị học chương 8 nguyễn đại lương

CHƯƠNG 8

SỰ PHÁT TRIỂN CỦA TƯ TƯỞNG
QUẢN TRỊ


SỰ PHÁT TRIỂN CỦA TƯ TƯỞNG QUẢN TRỊ

 1. Bối cảnh lịch sử
 2. Các trường phái quản trị






2.1 Trường phái quản trị cổ điển
2.2 Trường phái tâm lý xã hội
2.3 Trường phái định lượng
2.4 Trường phái hội nhập
2.5 Trường phái quản trị hiện đại

Chương 8: Sự phát triển của tư tưởng quản trị


1. Bối cảnh lịch sử

- Tư tưởng quản trị sơ khai gắn liền với tôn giáo
và triết học.
- Tk 18: cách mạng công nghiệp là tiền đề xuất
hiện lý thuyết quản trị.

- Đầu tk 20: Federick W Taylor đặt nền móng cho
quản trị hiện đại.

Chương 8: Sự phát triển của tư tưởng quản trị


2. Các trường phái quản trị
Trường phái
quản trị cổ điển
Các
trường
phái
quản
trị

Tường phái tâm lý
xã hội trong quản trị

Trường phái quản trị khoa
học
Trường phái quản trị hành
chánh

Trường phái định
lượng trong quản trị
Trường phái hội
nhập trong quản trị
Trường phái
quản trị hiện đại

Chương 8: Sự phát triển của tư tưởng quản trị

Trường phái “Quá trình Quản trị”
Trường phái ngẫu nhiên
Trường phái “Quản trị hệ thống”


2.1 Trường phái quản trị cổ điển

 2.1.1 Trường phái quản trị khoa học
 Nội dung:
• Tiến hành dựa theo những nguyên
tắc khoa học thay cho quản trị theo
sự thuận tiện.
• Quan tâm đến năng suất lao động
thông qua việc quản lý và hợp lý hóa
công việc.
Chương 8: Sự phát triển của tư tưởng quản trị


2.1.1 Trường phái quản trị khoa học
 Các nhà tiên phong:
• Charles Babbage (1792 - 1871): chuyên
môn hóa lao động
• Federic W Taylor (1856 – 1915): 4
nguyên tắc quản trị khoa học
• Frank (1868 – 1924) và Lillian (1878 –
1972): phát triển hệ thống thao tác, loại
bỏ động tác dư thừa
• Henry Grant: phát triển sơ đồ Grant

Chương 8: Sự phát triển của tư tưởng quản trị


Các nguyên tắc Taylor
 Nguyên tắc Taylor:

 Công tác quản trị tương ứng:

 1. Xây dựng định mức
và phương pháp công
việc

 1. Nghiên cứu thời gian và
thao tác một cách hợp lý

 2. Chọn công nhân một
cách khoa học, huấn
luyện phát triển kỹ năng

 2. Dùng mô tả để chọn lựa
công nhân, thiết lập hệ thống
tiêu chuẩn và huấn luyện chính
thức

 3. Khen thưởng

 3. Trả lương theo năng suất,
thưởng theo sản lượng
 4. Thăng tiến trong công việc

 4. Phân nhiệm giữa
quản trị và sản xuất
Chương 8: Sự phát triển của tư tưởng quản trị


SƠ ĐỒ GRANT
CÔNG
VIỆC

THỜI GIAN
T1

A
B
C
Chương 8: Sự phát triển của tư tưởng quản trị

T2

T3


Đánh giá trường phái quản trị khoa học
 Ưu điểm:
• Phát triển kỹ năng phân công chuyên
môn hóa.
• Nêu lên tầm quan trọng của việc tuyển
chọn và huấn luyện nhân viên, dùng đãi
ngộ để tăng năng suất.
• Nhấn mạnh việc giảm giá thành để tăng

hiệu quả.
• Coi quản trị như là một đối tượng nghiên
cứu khoa học.
Chương 8: Sự phát triển của tư tưởng quản trị


Đánh giá trường phái quản trị khoa học
 Khuyết điểm:
• Chỉ áp dụng tốt trong môi trường ổn
định.
• Quá đề cao bản chất kinh tế và duy lý
của con người, vấn đề nhân bản ít
được quan tâm.

Chương 8: Sự phát triển của tư tưởng quản trị


2.1 Trường phái quản trị cổ điển

 2.1.2 Trường phái quản trị hành chánh
 Trường phái quản trị tổng quát phát
triển những nguyên tắc quản trị chung
cho cả một tổ chức, còn gọi là tư tưởng
quản trị tổ chức cổ điển.

Chương 8: Sự phát triển của tư tưởng quản trị


2.1.2 Trường phái quản trị hành chánh
 Các nhà tiên phong của trường phái:

• Henry Fayol (1814 – 1925): 14 nguyên tắc quản
trị.
• Max Weber (1864 - 1920): phát triển tổ chức
quan liêu bàn giấy.
• Chester Barnard (1886 – 1961): 3 yếu tố của một
tổ chức và 4 điều kiện của sự chấp nhận quyền
hành.
• Herbert Simon: nhà quản trị là con người hành
chánh chứ không phải con người kinh tế, quyết
định của họ là tương đối.
Chương 8: Sự phát triển của tư tưởng quản trị


14 nguyên tắc của Henry Fayol

 1.Phân chia công việc
 2.Thẩm quyền và trách





nhiệm
3.Kỷ luật
4.Thống nhất chỉ huy
5.Thống nhất điều khiển
6.Lợi ích cá nhân phụ
thuộc lợi ích chung

Chương 8: Sự phát triển của tư tưởng quản trị










7.Thù lao xứng đáng
8.Tập trung và phân tán
9.Hệ thống quyền hành
10.Trật tự
11.Công bằng
12.Ổn định nhiệm vụ
13.Sáng kiến
14.Tinh thần đoàn kết


Đánh giá trường phái quản trị hành chánh
 Chủ trương rằng năng suất lao động sẽ
cao trong một tổ chức được sắp đặt
hợp lý.
 Giới hạn: các tư tưởng được thiết lập
trong một tổ chức ổn định
 Ít chú ý đến con người và xã hội nên dễ
dẫn đến việc xa rời thực tế.

Chương 8: Sự phát triển của tư tưởng quản trị

2.2 Trường phái tâm lý xã hội trong quản trị

 TP TLXH trong QT (Lý thuyết tác phong):
nhấn mạnh đến vai trò của yếu tố tâm lý,
tình cảm, quan hệ xã hội.
 Hiệu quả của quản trị do năng suất lao động
quyết định, không chỉ do yếu tố vật chất
quyết định mà còn do sự thỏa mãn nhu cầu
tâm lý xã hội của con người.

Chương 8: Sự phát triển của tư tưởng quản trị


2.2 Trường phái tâm lý xã hội trong quản trị

 Các nhà tiên phong:
 Elton Mayo: “yếu tố xã hội” là nguyên
nhân tăng năng suất lao động.
 Abraham Maslow: “Bậc thang nhu cầu”
 Doulas Mc Gregor: Lý thuyết X, Y

Chương 8: Sự phát triển của tư tưởng quản trị


Bậc thang nhu cầu của Maslow
Tự thể
hiện
Được tôn

trọng

Bậc cao

Nhu cầu xã hội
Nhu cầu an toàn
Nhu cầu sinh lý
Chương 8: Sự phát triển của tư tưởng quản trị

Bậc thấp


Maslow
1) Nhu cầu cơ bản hay nhu cầu sinh học: là những nhu cầu
đảm bảo cho con người tồn tại như: ăn, uống, mặc, tồn tại
và phát triển nòi giống và các nhu cầu của cơ thể khác.
(2) Nhu cầu về an ninh và an toàn: là các nhu cầu như ăn ở,
sinh sống an toàn, không bị đe đọa, an ninh, chuẩn mực,
luật lệ...
(3) Nhu cầu xã hội hay nhu cầu liên kết và chấp nhận: là các
nhu cầu về tình yêu được chấp nhận, bạn bè, xã hội...
(4) Nhu cầu được tôn trọng: là các nhu cầu về tự trọng, tôn
trọng người khác, được người khác tôn trọng, địa vị ...
(5) Nhu cầu tự thể hiện hay tự thân vận động: là các nhu cầu
như chân, thiện, mỹ, tự chủ, sáng tạo, hài hước..


2.2 Trường phái tâm lý xã hội trong quản trị

 Nhận xét về trường phái tác phong trong

quản trị
 Ưu điểm:
• Nhấn mạnh nhu cầu xã hội, được quý
trọng và tự thể hiện mình của người công
nhân.
• Hiểu rõ hơn về sự động viên con người,
về ảnh hưởng của tập thể đối với tác
phong cũng như các vấn đề tâm lý quản
trị.
Chương 8: Sự phát triển của tư tưởng quản trị


2.2 Trường phái tâm lý xã hội trong quản trị

 Nhận xét về trường phái tác phong trong quản
trị
 Khuyết điểm:
• Khái niệm “con người xã hội” chỉ có thể bổ
sung cho khái niệm “con người kinh tế”
chứ không thể thay thế.
• Không phải lúc nào những “con người
thỏa mãn” đều là những lao động có năng
suất cao.
• Xem xét con người là hệ thống khép kín.
Chương 8: Sự phát triển của tư tưởng quản trị


2.3 Trường phái định lượng trong quản trị
 Tất cả các vấn đề đều có thể giải quyết được bằng các
mô hình toán, có các đặc tính:

 Chủ yếu tập trung vào quyết định
 Dựa trên lý thuyết quyết định kinh tế
 Dùng quy mô toán học để giải quyết vấn đề
 Coi máy tính là công cụ cơ bản trong việc giải quyết
các mô hình và bài toán quản trị
 Tiếp cận trên 3 hướng cơ bản là:
 Quản trị khoa học
 Quản trị tác nghiệp
 Quản trị hệ thống thông tin
Chương 8: Sự phát triển của tư tưởng quản trị


2.3 Trường phái định lượng trong quản trị

 Nhận xét về trường phái định lượng trong
quản trị
 Ưu điểm:
• Thâm nhập hầu hết các tổ chức, các
quá trình quản trị hiện đại với những kỹ
thuật hiện đại.
• Đóng góp lớn trong công việc hoạch
định và kiểm tra hoạt động.

Chương 8: Sự phát triển của tư tưởng quản trị


2.3 Trường phái định lượng trong quản trị

 Nhận xét về trường phái định lượng trong
quản trị

 Khuyết điểm:
• Chưa giải quyết thỏa đáng khía cạnh
nhân bản và tác phong con người.
• Các khái niệm và kỹ thuật của lý
thuyết này tương đối khó hiểu đối với
các nhà quản trị.

Chương 8: Sự phát triển của tư tưởng quản trị


2.4 Trường phái hội nhập trong quản trị

 2.4.1 Trường phái Quá trình quản trị
 Quản trị là một quá trình liên tục của các
chức năng quản trị: hoạch định, tổ chức, điều
khiển, kiểm soát.
 Bản chất của quản trị là việc thực hiện đầy
đủ các chức năng quản trị.

HOẠCH ĐỊNH

TỔ CHỨC

Chương 8: Sự phát triển của tư tưởng quản trị

ĐIỀU KHIỂN

KIỂM SOÁT

2.4 Trường phái hội nhập trong quản trị

 2.4.2 Trường phái ngẫu nhiên
 Kỹ thuật quản trị thích hợp cho một hoàn cảnh
nhất định tùy thuộc vào bản chất và hoàn cảnh đó.
 Những nguyên tắc quản trị được xây dựng trên
luận đề: “Nếu có X thì tất có Y nhưng phụ thuộc
vào điều kiện Z”.
Nếu
có

X

Phụ
thuộc
Chương 8: Sự phát triển của tư tưởng quản trị

Tất
có
Z

Y